Tài liệu Tìm hiểu sự đối lập tương phản trong thơ chữ hán nguyễn du

luan van,khoa luan, thac si , su pham1document,pdf,docx,download Tr­êng §¹i häc S­ ph¹m Hµ Néi 2 Khoa ng÷ v¨n ********* nguyÔn thÞ h»ng t×m hiÓu sù ®èi lËp t­¬ng ph¶n trong th¬ ch÷ h¸n nguyÔn du Kho¸ luËn tèt nghiÖp ®¹i häc Chuyªn ngµnh: V¨n häc ViÖt Nam Hµ Néi - 2009 5 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc1bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham2document,pdf,docx,download Tr­êng §¹i häc S­ ph¹m Hµ Néi 2 Khoa ng÷ v¨n ********* nguyÔn thÞ h»ng t×m hiÓu sù ®èi lËp t­¬ng ph¶n trong th¬ ch÷ h¸n nguyÔn du Kho¸ luËn tèt nghiÖp ®¹i häc Chuyªn ngµnh: V¨n häc ViÖt Nam Ng­êi h­íng dÉn khoa häc TS. GVC. nguyÔn thÞ nhµn Hµ Néi - 2009 6 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc2bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham3document,pdf,docx,download Lêi c¶m ¬n Kho¸ luËn nµy ®­îc hoµn thµnh d­íi sù chØ b¶o gióp ®ì tËn t×nh cña TS. GVC. NguyÔn ThÞ Nhµn, ng­êi viÕt xin göi tíi c« gi¸o lêi c¶m ¬n ch©n thµnh, s©u s¾c nhÊt. Ng­êi viÕt còng xin tr©n träng c¶m ¬n c¸c thÇy, c« gi¸o trong tæ V¨n häc ViÖt Nam vµ c¸c thÇy, c« gi¸o trong khoa Ng÷ v¨n - Tr­êng §HSP Hµ Néi 2 ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì ng­êi viÕt trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ hoµn thµnh kho¸ luËn nµy. Hµ Néi, ngµy 6 th¸ng 5 n¨m 2009 Ng­êi thùc hiÖn NguyÔn ThÞ H»ng 7 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc3bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham4document,pdf,docx,download Lêi cam ®oan T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cña riªng t«i. C¸c sè liÖu trong kho¸ luËn nµy lµ trung thùc. Kho¸ luËn nµy ch­a tõng ®­îc c«ng bè trong bÊt kú c«ng tr×nh nµo. NÕu sai, t«i xin hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm. Hµ Néi, ngµy 6 th¸ng 5 n¨m 2009 Ng­êi thùc hiÖn NguyÔn ThÞ H»ng 8 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc4bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham5document,pdf,docx,download Môc lôc Trang Më ®Çu 5 1. LÝ do chän ®Ò tµi 2. LÞch sö vÊn ®Ò nghiªn cøu 3. Môc ®Ých nghiªn cøu 4. NhiÖm vô nghiªn cøu 5. §èi t­îng, ph¹m vi nghiªn cøu 6. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 7. §ãng gãp cña kho¸ luËn 8. Bè côc cña kho¸ luËn 5 6 8 9 9 10 10 11 Néi dung 12 Ch­¬ng 1. Giíi thiÖu chung vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm 12 Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du 1.1. Thêi ®¹i vµ t¸c gi¶ NguyÔn Du 1.1.1. Hoµn c¶nh lÞch sö - x· héi 1.1.2. T¸c gi¶ NguyÔn Du 1.2. T¸c phÈm Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du 1.2.1. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c 1.2.2. Kh¸i qu¸t vÒ Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du Ch­¬ng 2. Sù ®èi lËp t­¬ng ph¶n trong 12 12 16 19 19 19 23 Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du 2.1. Quan niÖm vÒ sù ®èi lËp, t­¬ng ph¶n 2.2. Sù ®èi lËp t­¬ng ph¶n trong Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du 2.2.1. Sù ®èi lËp t­¬ng ph¶n vÒ kh«ng gian, thêi gian 2.2.1.1. §èi lËp t­¬ng ph¶n gi÷a thÕ giíi ©m - d­¬ng 2.2.1.2. §èi lËp t­¬ng ph¶n gi÷a qu¸ khø - hiÖn t¹i t­¬ng lai 2.2.2. Sù ®èi lËp t­¬ng ph¶n thÕ giíi con ng­êi 2.2.2.1. §èi lËp t­¬ng ph¶n trong chÝnh b¶n th©n t¸c gi¶ 2.2.2.2. §èi lËp t­¬ng ph¶n trong cuéc ®êi cña c¸c tÇng líp ng­êi kh¸c nhau 9 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc5bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan 23 24 24 24 33 38 38 43 luan van,khoa luan, thac si , su pham6document,pdf,docx,download KÕt luËn 53 Tµi liÖu tham kh¶o 55 Më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tµi 1.1. Nãi ®Õn nÒn V¨n häc ViÖt Nam, ng­êi ta kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn NguyÔn Du. Víi "con m¾t tr«ng thÊu c¶ s¸u câi", víi "tÊm lßng nghÜ suèt c¶ ngµn ®êi", víi tµi n¨ng cña mét thiªn tµi, ng­êi nghÖ sü vÜ ®¹i Êy ®· s¸ng t¹o nªn nh÷ng t¸c phÈm sèng m·i cïng thêi gian. S¸ng t¸c cña NguyÔn Du cã ý nghÜa to lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn v¨n häc d©n téc nãi riªng vµ nÒn v¨n ho¸ d©n téc nãi chung. Trong di s¶n v¨n häc cña NguyÔn Du, bªn c¹nh kiÖt t¸c TruyÖn KiÒu, NguyÔn Du cßn cã Th¬ ch÷ H¸n vµ mét sè s¸ng t¸c kh¸c. Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du lµ nh÷ng vÇn th¬ cã gi¸ trÞ lín, ®Æc s¾c vÒ néi dung vµ ®éc ®¸o vÒ nghÖ thuËt. Qua nh÷ng t¸c phÈm ch÷ H¸n ®ã, ng­êi ®äc nhËn ra t©m t­, t×nh c¶m, ch©n dung cña t¸c gi¶. 1.2. X­a nay, viÖc nghiªn cøu Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du cã kh¸ nhiÒu song tÝnh t­¬ng ph¶n, ®èi lËp trong th¬ «ng ch­a ®­îc xem xÐt nh­ mét ®Ò tµi riªng biÖt. T×m hiÓu tÝnh ®èi lËp, t­¬ng ph¶n trong Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du kh«ng chØ gióp ta hiÓu thªm t©m t­, t×nh c¶m cña nhµ th¬ mµ cßn béc lé phong c¸ch nghÖ thuËt ®éc ®¸o cña t¸c gi¶. 1.3. Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du ®­îc lùa chän gi¶ng d¹y trong nhµ tr­êng cho häc sinh trung häc phæ th«ng. Thùc hiÖn ®Ò tµi nµy gióp t¸c gi¶ kho¸ luËn 10 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc6bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham7document,pdf,docx,download t×m hiÓu s©u s¾c h¬n con ng­êi, sù nghiÖp v¨n ch­¬ng cña mét nghÖ sÜ lín. §ã lµ nh÷ng tri thøc Ých dông cho ng­êi gi¸o viªn d¹y häc Ng÷ v¨n trong t­¬ng lai. Tõ nh÷ng lÝ do trªn, ng­êi viÕt chän ®Ò tµi T×m hiÓu sù ®èi lËp, t­¬ng ph¶n trong Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du. 2. LÞch sö vÊn ®Ò nghiªn cøu Tõ tr­íc ®Õn nay, cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du trªn c¸c b×nh diÖn kh¸c nhau. Tuy nhiªn sù ®èi lËp, t­¬ng ph¶n trong c¸c s¸ng t¸c cña nhµ th¬ th× ch­a cã mét ®Ò tµi nµo riªng biÖt. §äc trong mét sè bµi viÕt, c«ng tr×nh nghiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶, ng­êi viÕt kho¸ luËn nhËn ra c¸c t¸c gi¶ nµy ®· cã ®Ò cËp ®Õn tÝnh ®èi lËp, t­¬ng ph¶n trong Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du nh­ sau: - Trong cuèn V¨n häc ViÖt Nam tõ nöa cuèi thÕ kû XVIII - hÕt thÕ kû XIX, NguyÔn Léc ®· tr×nh bµy nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ Th¬ ch÷ H¸n: "NguyÔn Du kh«ng ph¶i lµ nhµ th¬ chØ biÕt ®Õn sè phËn riªng cña c¸ nh©n m×nh, chØ biÕt ngåi ng¾m c¸i bãng d­íi ch©n m×nh, NguyÔn Du còng kh«ng ph¶i lµ nhµ th¬ chØ quan t©m ®Õn triÒu ®¹i nµy, triÒu ®¹i kh¸c, mµ NguyÔn Du lµ nhµ th¬ biÕt ®Æt lßng m×nh n¬i nh÷ng con ng­êi bÊt h¹nh, n¬i nh÷ng con ng­êi ®au khæ" [6, tr.333]. Trong ®ã, t¸c gi¶ cã ®Ò cËp ®Õn sù ®èi lËp t­¬ng ph¶n gi÷a cuéc sèng ®ãi khæ cña nh©n d©n lao ®éng víi sù xa hoa, l·ng phÝ cña tÇng líp quý téc. - Trong bµi viÕt cña Lª Thu YÕn: Thêi gian nghÖ thuËt trong th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du. T¸c gi¶ nhËn xÐt: "Th¬ ®êi §­êng nãi nhiÒu ®Õn qu¸ khø, thËm chÝ cã ý muèn kh«i phôc l¹i qu¸ khø, Ýt nãi ®Õn hiÖn t¹i vµ hÇu nh­ v¾ng bãng t­¬ng lai. Th¬ NguyÔn Du Ýt nhiÒu ¶nh h­ëng th¬ §­êng nh­ng do sù chi phèi cña thêi ®¹i nªn c¸ch biÓu hiÖn cña «ng cã kh¸c". [13, tr. 84]. Trong ®ã, t¸c gi¶ ®· b­íc ®Çu nãi ®Õn sù t­¬ng ph¶n, ®èi lËp vÒ qu¸ khø, hiÖn t¹i, t­¬ng lai trong c¸c s¸ng t¸c ch÷ H¸n cña NguyÔn Du 11 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc7bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham8document,pdf,docx,download - Trong mét bµi viÕt kh¸c cña Lª Thu YÕn: ThÕ giíi t©m linh trong s¸ng t¸c NguyÔn Du - mét biÓu hiÖn cña v¨n ho¸ ViÖt, t¸c gi¶ ®· kh¼ng ®Þnh: "Nh×n chung thÕ giíi t©m linh lu«n hiÖn diÖn trong s¸ng t¸c NguyÔn Du. §iÒu nµy rÊt ®Æc biÖt. ThÕ giíi Êy lu«n ¸m ¶nh «ng, chi phèi «ng lµm cho s¸ng t¸c cña «ng ®· mang nhiÒu nÐt buån th­¬ng l¹i cµng thªm bi thiÕt v× nh÷ng nÊm må, nh÷ng con ng­êi cña thÕ giíi bªn kia cø lu«n lÈn khuÊt trong t©m t­ «ng" [15, tr38]. §ång thêi, Lª Thu YÕn trong bµi viÕt trªn còng cho r»ng "Méng - thùc. Ng­êi sèng - ng­êi chÕt. TrÇn thÕ - ©m phñ. Hai thÕ giíi Êy cã thÓ t­¬ng th«ng qua h×nh thøc giÊc méng" [15, tr. 33]. Kh¶o s¸t bµi viÕt nµy, t¸c gi¶ kho¸ luËn nhËn ra ng­êi viÕt ®· cã ®Ò cËp ®Õn thÕ giíi câi ©m trong ba tËp Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du. - VÉn t¸c gi¶ Lª Thu YÕn trong bµi: Kh«ng gian nghÖ thuËt trong Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du, t¸c gi¶ cho r»ng "NguyÔn Du trong Th¬ ch÷ H¸n còng th­êng l­în lê xung quanh kh«ng gian cña sù chÕt chãc Êy nh­ muèn so s¸nh, ®èi lËp nã víi cuéc ®êi ®ang cã" [14, tr.20]. Trong bµi viÕt nµy Lª Thu YÕn ®Ò cËp ®Õn sù ®èi lËp gi÷a kh«ng gian câi ©m - câi d­¬ng trong c¸c s¸ng t¸c ch÷ H¸n cña NguyÔn Du. Tuy nhiªn, t¸c gi¶ bµi b¸o chØ míi dõng l¹i kh¶o s¸t kh«ng gian ©m - d­¬ng ë gãc ®é kh«ng gian "cã m¸i che" (nhµ cöa ë câi d­¬ng vµ må m¶ ë câi ©m). - Trong cuèn NguyÔn Du vÒ t¸c gia vµ t¸c phÈm do TrÞnh B¸ §Ünh vµ Vò Thanh, NguyÔn H÷u S¬n biªn so¹n cã mét sè bµi viÕt còng ®Ò cËp ®Õn tÝnh ®èi lËp, t­¬ng ph¶n trong Th¬ ch÷ H¸n. + NguyÔn HuÖ Chi trong bµi viÕt "NguyÔn Du vµ thÕ giíi nh©n vËt cña «ng trong th¬ ch÷ H¸n" cã viÕt: "§äc th¬ «ng, tõ nh÷ng bµi nãi vÒ ng­êi nghÌo khæ ®Õn nh÷ng bµi nãi vÒ giai nh©n, anh hïng, rÊt tù nhiªn, mét sîi d©y liªn t­ëng cø nèi liÒn tõng cÆp h×nh t­îng nh©n vËt ®èi lËp l¹i, vµ ®iÒu ®ã sÏ gióp chóng ta kh¸i qu¸t ®­îc b¶n chÊt xÊu xa cña nh÷ng mèi quan hÖ trong 12 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc8bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham9document,pdf,docx,download cuéc ®êi cò: sù hiÓn vinh quyÒn quý cña mét líp ng­êi nµy bao giê còng lµ nguyªn nh©n sa c¬ lì vËn, ®æ vì, chÕt chãc thÊt b¹i cña mét líp ng­êi kh¸c, còng tån t¹i bªn c¹nh nhau trong x· héi [3, tr. 78]. Qua bµi viÕt nµy, NguyÔn HuÖ Chi ®· cã nªu lªn sù ®èi lËp gi÷a c¸c tÇng líp ng­êi kh¸c nhau trong x· héi. + Tr­¬ng ChÝnh trong bµi viÕt "T©m sù cña NguyÔn Du qua Th¬ ch÷ H¸n" ®· ®Æt ra mét vÊn ®Ò: "Nh­ng cã mét vÊn ®Ò kh¸c l¹i ®Æt ra lµ: T¹i sao NguyÔn Du ®­îc nhµ NguyÔn tin dïng nh­ thÕ mµ cã th¸i ®é h×nh nh­ bÊt ®¾c chÝ?" [3, tr. 103]. Qua bµi viÕt, t¸c gi¶ Ýt nhiÒu cã ®Ò cËp ®Õn sù ®èi lËp gi÷a viÖc ®i lµm quan vµ t©m tr¹ng xa l¹ chèn quan tr­êng cña NguyÔn Du. Tõ nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du, chóng t«i nhËn thÊy vÊn ®Ò sù ®èi lËp t­¬ng ph¶n trong Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du ®· Ýt nhiÒu ®­îc ®Ò cËp ®Õn. Tuy nhiªn,nh÷ng ý kiÕn cña giíi nghiªn cøu ch­a ®Æt thµnh vÊn ®Ò riªng biÖt, ch­a kh¶o s¸t toµn diÖn vµ ch­a lÝ gi¶i s©u s¾c sù ®èi lËp, t­¬ng ph¶n trong Th¬ ch÷ H¸n. ChÝnh v× lÏ ®ã, trªn c¬ së gîi ý cña nh÷ng ng­êi ®i tr­íc, t¸c gi¶ kho¸ luËn nµy mong muèn ë møc ®é nhÊt ®Þnh hÖ thèng l¹i c¸c mÆt ®èi lËp t­¬ng ph¶n trong c¸c s¸ng t¸c Th¬ ch÷ H¸n cña NguyÔn Du. Qua ®ã, ng­êi viÕt gãp phÇn kh¼ng ®Þnh gi¸ trÞ t¸c phÈm, hiÓu h¬n tÊm lßng nh©n ®¹o cña NguyÔn Du. 3. Môc ®Ých nghiªn cøu §Ò tµi cña kho¸ luËn nµy nh»m h­íng tíi nh÷ng môc ®Ých sau: - Gãp phÇn nghiªn cøu mét c¸ch cã hÖ thèng, s©u s¾c vµ cô thÓ h¬n vÊn ®Ò "T×m hiÓu sù ®èi lËp, t­¬ng ph¶n trong Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du". Qua ®ã, gãp phÇn t×m hiÓu thªm ch©n dung ®¹i thi hµo d©n téc thÓ hiÖn qua s¸ng t¸c v¨n häc. Tõ ®ã cã c¸i nh×n toµn diÖn h¬n ®èi víi con ng­êi vµ th¬ v¨n cña «ng, gióp ta nhËn ra th¸i ®é chÝnh trÞ, t­ t­ëng, t×nh c¶m cña nhµ th¬ ®èi víi b¶n th©n vµ ®ång lo¹i, nhËn ra nh÷ng b­íc th¨ng trÇm trong cuéc ®êi nghÖ sü 13 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc9bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham10document,pdf,docx,download cïng víi mét tÊm lßng nh©n ®¹o s©u s¾c, tµi n¨ng nghÖ thuËt NguyÔn Du qua m¶ng th¬ tr÷ t×nh. - MÆt kh¸c, kho¸ luËn cßn gãp phÇn kh¼ng ®Þnh vai trß to lín cña Th¬ ch÷ H¸n ®èi víi sù nghiÖp v¨n ch­¬ng cña NguyÔn Du nãi riªng cña v¨n häc d©n téc nãi chung. - T×m hiÓu ®Ò tµi, t¸c gi¶ kho¸ luËn còng mong muèn sÏ ®ãng gãp mét phÇn nhá bÐ cho viÖc gi¶ng d¹y vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm cña NguyÔn Du ®Æc biÖt lµ nh÷ng bµi th¬ ch÷ H¸n trong nhµ tr­êng sau nµy. 4. NhiÖm vô nghiªn cøu Thùc hiÖn ®Ò tµi, ng­êi viÕt kho¸ luËn h­íng ®Õn nh÷ng nhiÖm vô sau: - Kho¸ luËn t×m hiÓu mét c¸ch kh¸i qu¸t vÒ lÞch sö, x· héi t¸c ®éng ®Õn t­ t­ëng, quan niÖm cña NguyÔn Du. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù bi kÞch, m©u thuÉn trong con ng­êi nhµ th¬, x¸c ®Þnh c¸ch hiÓu vÒ sù ®èi lËp t­¬ng ph¶n lµm c¬ së cho kho¸ luËn. - Kho¸ luËn ph¶i chØ ra ®­îc tÝnh ®èi lËp t­¬ng ph¶n trong Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du ë c¸c ph¹m trï: §èi lËp t­¬ng ph¶n vÒ kh«ng gian, thêi gian vµ ®èi lËp t­¬ng ph¶n trong thÕ giíi con ng­êi. - Tõ viÖc chØ ra ®­îc tÝnh ®èi lËp trong Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du, kho¸ luËn b­íc ®Çu ®i vµo kiÕn gi¶i nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù xuÊt hiÖn cña c¸c hiÖn t­îng ®èi lËp t­¬ng ph¶n ®ã. Qua ®ã, nhËn ra t©m tr¹ng cã phÇn phøc t¹p cña NguyÔn Du tr­íc x· héi ®­êng thêi. - Kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ, vai trß to lín cña NguyÔn Du trong v¨n häc n­íc nhµ. 5. §èi t­îng, ph¹m vi nghiªn cøu 5.1. §èi t­îng nghiªn cøu 14 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc10bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham11document,pdf,docx,download §èi t­îng nghiªn cøu cña kho¸ luËn lµ: Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du, chóng t«i sö dông cuèn Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du, b¶n in cña Nhµ xuÊt b¶n V¨n häc, Hµ Néi, 1978. T¸c phÈm gåm 249 bµi th¬ (vµ mét bµi ®­îc c«ng bè trªn t¹p chÝ v¨n häc gÇn ®©y). Trong kho¸ luËn nµy, v× diÔn ®¹t ë nh÷ng v¨n c¶nh kh¸c nhau nªn ng­êi viÕt dïng c¶ hai c¸ch viÕt Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du vµ Th¬ ch÷ H¸n. 5.2. Ph¹m vi nghiªn cøu T×m hiÓu Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du lµ mét viÖc lµm h÷u Ých song giíi h¹n ph¹m vi nghiªn cøu cña kho¸ luËn chØ tËp trung t×m hiÓu tÝnh ®èi lËp, t­¬ng ph¶n trong Th¬ ch÷ H¸n trªn c¸c vÊn ®Ò chÝnh: ®èi lËp t­¬ng ph¶n vÒ kh«ng gian, thêi gian vµ ®èi lËp t­¬ng ph¶n trong thÕ giíi con ng­êi. Nh­ vËy, ph¹m vi nghiªn cøu cña kho¸ luËn ®· cè g¾ng T×m hiÓu Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du trªn c¶ hai ph­¬ng diÖn: néi dung vµ nghÖ thuËt. 6. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu Kho¸ luËn sö dông mét sè ph­¬ng ph¸p chÝnh sau ®©y: - Ph­¬ng ph¸p hÖ thèng - Ph­¬ng ph¸p so s¸nh - Ph­¬ng ph¸p thèng kª - Mét sè ph­¬ng ph¸p vµ thao t¸c kh¸c nh­: ph©n tÝch, b×nh gi¶ng. 7. §ãng gãp cña kho¸ luËn Kho¸ luËn cã mét sè ®ãng gãp sau: - Kho¸ luËn chØ ra ®­îc sù ®èi lËp, t­¬ng ph¶n trong Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du trªn c¸c b×nh diÖn cô thÓ vÒ kh«ng gian, thêi gian nghÖ thuËt, vÒ 15 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc11bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham12document,pdf,docx,download thÕ giíi con ng­êi. Tõ ®ã gióp cho b¹n ®äc cã c¸i nh×n ®a diÖn, s©u s¾c h¬n vÒ t¸c gia v¨n häc nµy. - Kho¸ luËn sÏ gióp cho viÖc gi¶ng d¹y vÒ t¸c gia NguyÔn Du ®Æc biÖt lµ c¸c bµi th¬ ch÷ H¸n cña «ng trong tr­êng trung häc phæ th«ng sau nµy tèt h¬n. 8. Bè côc cña kho¸ luËn Kho¸ luËn ®­îc bè côc nh­ sau: Ngoµi phÇn Më ®Çu, KÕt luËn vµ Tµi liÖu tham kh¶o; phÇn Néi dung gåm 2 ch­¬ng: - Ch­¬ng 1: Giíi thiÖu chung vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du. - Ch­¬ng 2: Sù ®èi lËp t­¬ng ph¶n trong Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du 16 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc12bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham13document,pdf,docx,download Néi dung Ch­¬ng 1 Giíi thiÖu chung vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du 1.1. Thêi ®¹i vµ t¸c gi¶ NguyÔn Du 1.1.1. Hoµn c¶nh lÞch sö - x· héi NguyÔn Du sinh ra trong thêi ®¹i chÕ ®é phong kiÕn ViÖt Nam khñng ho¶ng toµn diÖn vµ s©u s¾c, thÓ hiÖn qua ba ®Æc tr­ng c¬ b¶n: sù ph¸ s¶n cña ý thøc hÖ phong kiÕn, søc trçi dËy m·nh liÖt cña phong trµo n«ng d©n khëi nghÜa; cuéc sèng ®iªu ®øng, khæ cùc cña nh©n d©n. LÞch sö ViÖt Nam, giai ®o¹n nöa cuèi thÕ kû XVIII - nöa ®Çu thÕ kû XIX lµ giai ®o¹n thÓ hiÖn sù ph¸ s¶n cña ý thøc hÖ phong kiÕn chÝnh thèng (Nho gi¸o). Trong giai ®o¹n nµy, hµng ngò giai cÊp thèng trÞ lôc ®ôc, rèi ren. Thêi ®¹i biÕn thiªn víi nhiÒu phen "thay ®æi s¬n hµ". Tõ thÕ kû XVI, c¸c phe ph¸i phong kiÕn nh­ TrÞnh - NguyÔn, Lª - TrÞnh, TrÞnh T«ng - TrÞnh C¸n... lu«n tranh chÊp, chÐm giÕt lÉn nhau ®Ó giµnh c­¬ng vÞ b¸ chñ thiªn h¹. T×nh tr¹ng chóa NguyÔn ®µng trong, chóa TrÞnh ®µng ngoµi, vua Lª chóa TrÞnh, cung vua phñ chóa tån t¹i song song lµ mét thùc tr¹ng tr¸i ng­îc nguyªn t¾c vµ ®¹o lý tæ chøc "Thiªn v« nhÞ nhËt, quèc v« nhÞ qu©n" (Trªn trêi kh«ng cã hai mÆt trêi, trong n­íc kh«ng cã hai vua) cña chÕ ®é phong kiÕn trung ­¬ng tËp quyÒn. M·i ®Õn gi÷a n¨m 1788, ®Êt n­íc míi c¨n b¶n ®­îc thèng nhÊt, khi T©y S¬n lÇn l­ît lËt ®æ c¸c tËp ®oµn phong kiÕn NguyÔn, TrÞnh, Lª thiÕt lËp triÒu ®¹i míi. Tuy vËy, triÒu ®¹i T©y S¬n kh«ng tån t¹i ®­îc l©u. Mét thêi gian sau khi Quang Trung mÊt, NguyÔn ¸nh ®· ®¸nh b¹i triÒu ®×nh T©y S¬n, lªn ng«i hoµng ®Õ (1802). TriÒu NguyÔn ®­îc thµnh lËp. 17 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc13bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham14document,pdf,docx,download Nh­ vËy, trong thêi gian ng¾n ngñi 1786 - 1802, bèn tËp ®oµn phong kiÕn lÇn l­ît sôp ®æ (NguyÔn, TrÞnh, Lª, T©y S¬n). Sù "thay thÇy ®æi chñ" liªn tôc t¹o c¶m høng chung vÒ mét thêi ®¹i phong kiÕn kh«ng chØ thÓ hiÖn ë sù rèi ren, lôc ®ôc, ë sù thay ®æi liªn tôc cña bé m¸y nhµ n­íc trung ­¬ng mµ cßn thÓ hiÖn ë sù b¨ng ho¹i cña nh÷ng gi¸ trÞ ®¹o ®øc truyÒn thèng. Bao nhiªu tÝn ®iÒu, nguyªn t¾c ®Òu bÞ vi ph¹m m¹nh mÏ. Trong cung vua phñ chóa, n¬i ngù trÞ cña nh÷ng khu«n vµng th­íc ngäc cña x· héi phong kiÕn: nh÷ng quan hÖ "qu©n thÇn", "phô tö", "phu phô", "b»ng h÷u", "huynh ®Ö"..., tãm l¹i lµ "tam c­¬ng ngò th­êng" cña nho gi¸o, ®Òu bÞ sôp ®æ mét c¸ch th¶m h¹i. Nh÷ng bÒ t«i giÕt vua, con ph¶n cha, em h¹i anh... chØ v× mét chiÕc ngai vµng, mét t­íc c«ng hÇu hay mét hßm ch©u b¸u... Khi Vò V¨n NhËm ra B¾c vµo n¨m 1789, Lª Chiªu Thèng bá ch¹y qua s«ng Nh­ NguyÖt ph¶i nhê trÊn thñ NguyÔn C¶nh Th­íc chÌo ®ß chë qua bÕn, NguyÔn C¶nh Th­íc më hßm lÊy 40 l¹ng vµng cßn l¹i cña nhµ vua. Khái bÕn s«ng bªn kia, NguyÔn C¶nh Th­íc l¹i cho ng­êi ®uæi theo "lét nèt chiÕc ngù bµo vua ®ang mÆc, vua øa n­íc m¾t cëi chiÕc ngù bµo trao cho chóng..." (Hoµng Lª NhÊt thèng chÝ). Lý t­ëng t«n qu©n, nguyªn t¾c hµng ®Çu cña gi¸o lý, ®¹o lý phong kiÕn cßn bÞ xóc ph¹m ®Õn nh­ vËy nãi g× ®Õn hiÕu, tiÕt, nghÜa... Ph¹m §×nh Hæ (1768 - 1839) ®· tõng nãi: "§êi suy thãi tÖ", "thÕ ®¹o ngµy mét sót kÐm", "danh phËn lung tung kh«ng ai cßn biÕt ®©u mµ ph©n biÖt thuËn víi nghÞch n÷a" (Ph¹m §×nh Hæ - Vò trung tuú bót). Trªn thùc tr¹ng suy ®åi cña lu©n lý ®¹o ®øc Êy ®· n¶y sinh mét hiÖn t­îng kh¸ ®Æc biÖt trong tÇng líp nho sÜ phong kiÕn: sù khñng ho¶ng vÒ lý t­ëng, vÒ "chÝ nam nhi". Gi¸o lý phong kiÕn ®· v¹ch ra con ®­êng ®i kh¸ râ rµng cho tÇng líp nho sÜ, ®ã lµ con ®­êng: "tu, tÒ, trÞ, b×nh" (tu th©n, tÒ gia, trÞ quèc, b×nh thiªn h¹) ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých "th­îng trÝ qu©n, h¹ tr¹ch d©n" (trªn gióp vua ®Õn tét cïng, d­íi ban ¬n cho d©n). Trong nh÷ng giai ®o¹n ®ang lªn cña chÕ ®é 18 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc14bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham15document,pdf,docx,download phong kiÕn nh­ Lý, TrÇn, Lª s¬, con ®­êng Êy ®· gãp phÇn t¹o nªn chñ nghÜa anh hïng phong kiÕn, cã nhiÒu gi¸ trÞ tiÕn bé vµ l«i cuèn ®­îc nh÷ng con ng­êi cã ý chÝ phß vua, gióp n­íc, lËp c«ng danh nh­ Lý Th­êng KiÖt, TrÇn H­ng §¹o, Ph¹m Ngò L·o, TrÇn Quang Kh¶i, NguyÔn Tr·i... NÕu nh­ tr­íc kia, gÆp hoµn c¶nh kh«ng nh­ ý muèn, nho sÜ sÏ quay vÒ con ®­êng "®éc thiÖn kú th©n" (Riªng gi÷ b¶n th©n trong s¹ch) th× ë thêi ®¹i míi cã nh÷ng trÝ thøc nhËp th©n vµo m¶nh ®Êt gÇn gòi víi cuéc sèng vµ t©m t­ quÇn chóng, tiÕp thu luång t­ t­ëng nh©n v¨n ®Ñp ®Ï cña quÇn chóng lao ®éng. Cïng víi sù xuèng dèc cña giai cÊp thèng trÞ, m©u thuÉn x· héi gi÷a c­êng quyÒn vµ nh©n d©n ngµy cµng ph¸t triÓn ®Õn møc gay g¾t. BiÓu hiÖn cña xung ®ét kh«ng thÓ hoµ gi¶i ®ã lµ khëi nghÜa n«ng d©n. Cã thÓ nãi ch­a bao giê khëi nghÜa n«ng d©n l¹i trë thµnh mét cao trµo nh­ giai ®o¹n nµy. V× vËy, giai ®o¹n lÞch sö nµy ®­îc mÖnh danh lµ "ThÕ kû n«ng d©n khëi nghÜa". Trong suèt thÕ kû XVIII, phong trµo liªn tôc, réng kh¾p, quyÕt liÖt vµ m¹nh mÏ ®· bïng næ trªn kh¾p d¶i ®Êt ViÖt Nam, tiªu biÓu nh­ khëi nghÜa NguyÔn Danh Ph­¬ng (1741 - 1750), khëi nghÜa NguyÔn H÷u CÇu (1741 - 1751), khëi nghÜa Hoµng C«ng ChÊt (1736 - 1769) ngoµi ra cßn kh«ng biÕt bao nhiªu cuéc khëi nghÜa trªn c¶ hai ®Þa bµn: miÒn xu«i vµ miÒn ng­îc, kinh ®« vµ th«n xãm, do c¶ kÎ tu hµnh lÉn ng­êi t«n thÊt l·nh ®¹o. KhÝ thÕ, søc m¹nh cña thÕ kû n«ng d©n khëi nghÜa kÕt tinh vµo cuéc khëi nghÜa T©y S¬n - cuéc khëi nghÜa bïng næ n¨m 1771, ®¸nh dÊu vÎ vang b»ng nh÷ng chiÕn c«ng cña l·nh tô ¸o v¶i NguyÔn HuÖ, më ®Çu cho mét triÒu ®¹i míi. §©y lµ cuéc khëi nghÜa cã quy m« toµn quèc, ®Ëp tan mét lóc ba tËp ®oµn phong kiÕn trong n­íc (TrÞnh, NguyÔn, Lª), ®ång thêi ®¸nh tan sù x©m l­îc cña qu©n Xiªm (1785) vµ qu©n Thanh (1788) thèng nhÊt ®Êt n­íc, lËp nªn triÒu T©y S¬n víi nhiÒu c¶i c¸ch v¨n ho¸, x· héi vµ chÝnh trÞ tiÕn bé. Tuy rót côc, cuéc khëi nghÜa nµy còng chØ ®i tíi chç thµnh lËp mét triÒu ®¹i míi 19 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc15bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham16document,pdf,docx,download song cã thÓ kh¼ng ®Þnh: khëi nghÜa T©y S¬n cã ý nghÜa thËt lín lao, bëi ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö, søc m¹nh tinh thÇn vµ lùc l­îng vËt chÊt cña quÇn chóng bÞ ¸p bøc, cña d©n téc ViÖt Nam ®· ®­îc biÓu hiÖn ®Ñp ®Ï, trän vÑn trªn c¶ hai b×nh diÖn: ®Êu tranh giai cÊp vµ ®Êu tranh chèng ngo¹i x©m. DÉu cho c¸c cuéc khëi nghÜa tr­íc T©y S¬n ®· bÞ triÒu ®×nh d×m trong bÓ m¸u, dÉu cho kÕt côc nhµ NguyÔn ®· tiªu diÖt triÒu ®¹i T©y S¬n, thiÕt lËp nªn chÝnh quyÒn phong kiÕn tõ Nam ra B¾c th× b·o t¸p cña phong trµo quÇn chóng vÉn ®Ó l¹i d­ ©m vang déi, t¹o nªn ¶nh h­ëng s©u xa ®Õn toµn bé diÔn biÕn cña lÞch sö ®­¬ng thêi vµ tr¹ng th¸i t­ t­ëng thêi ®¹i. §ã lµ tiÒn ®Ò x· héi s©u s¾c lµm dÊy lªn trµo l­u t­ t­ëng d©n chñ trong x· héi - c¬ së cña chñ nghÜa nh©n v¨n ®Ñp ®Ï trong v¨n häc, t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn thÕ giíi quan nghÖ sü. Sù khñng ho¶ng s©u s¾c, toµn diÖn cña chÕ ®é phong kiÕn cßn thÓ hiÖn ë khÝa c¹nh thø ba, ®ã lµ cuéc sèng ®iªu ®øng khæ cùc cña nh©n d©n. Ng­êi d©n ph¶i chÞu c¶nh thuÕ kho¸ nÆng nÒ, phiÒn phøc. Thiªn tai, lôt léi l¹i th­êng xuyªn x¶y ra. Thªm vµo ®ã, dÞch bÖnh, n¹n ®ãi hoµnh hµnh (n¨m 1820, dÞch lín ë miÒn B¾c lµm cho 20 v¹n ng­êi chÕt). HËu qu¶ cña n¹n trêi, ¸nh ®Êt lµ n«ng d©n nghÌo ®ãi ph¶i bá lµng ®i phiªu t¸n kh¾p n¬i, ng­êi chÕt ®Çy ®­êng. Cuéc sèng khæ cùc Êy khiÕn cho m©u thuÉn gi÷a cÊp thèng trÞ vµ bÞ trÞ ngµy cµng trë nªn gay g¾t, quyÕt liÖt. Tuy nhiªn, thêi ®¹i rùc rì nhÊt cña chÕ ®é phong kiÕn ®· tr«i qua. Sang ®Çu thÕ kû XVIII, trõ mét vµi nh©n vËt ngu trung cuång tÝn nh­ Lý TrÇn Qu¸n, hÇu hÕt c¸c danh sÜ cña thêi ®¹i, cã tµi n¨ng vµ hoµi b·o ®Òu mang mét t©m tr¹ng bÕ t¾c. Thùc tr¹ng khñng ho¶ng lý t­ëng, tr­íc hÕt lµ khñng ho¶ng niÒm tin vµo chÝnh quyÒn, vµo minh chóa cßn kÐo dµi suèt mét tr¨m n¨m lÞch sö kÓ tõ khi nhµ NguyÔn kh«i phôc ®­îc chÝnh quyÒn. Kh«ng cßn minh qu©n ®Ó thùc hiÖn lý t­ëng, hoµi b·o cao ®Ñp, nh÷ng tµi n¨ng ch©n chÝnh, nh÷ng danh sÜ ®­¬ng thêi hoÆc ®i vµo con ®­êng xa l¸nh c«ng danh phó quý hoÆc cã t©m tr¹ng ch¸n ch­êng ®èi víi nh÷ng ®iÒu mµ 20 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc16bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham17document,pdf,docx,download tr­íc ®©y hä khao kh¸t v­¬n tíi. C¶ hai th¸i ®é ®ã ®Òu ph¶n ¸nh sù khñng ho¶ng cña ý thøc hÖ phong kiÕn. §iÓm qua ®«i nÐt vÒ hoµn c¶nh lÞch sö - x· héi ®­¬ng thêi, ta cã thÓ nhËn thÊy ®©y lµ giai ®o¹n cã nhiÒu biÕn ®éng d÷ déi. ChÝnh nh÷ng ®iÒu nµy t¸c ®éng mét c¸ch trùc tiÕp tíi ®êi sèng vµ ¶nh h­ëng s©u s¾c ®Õn thÕ giíi quan ng­êi nghÖ sÜ, trong ®ã cã NguyÔn Du. 1.1.2. T¸c gi¶ NguyÔn Du NguyÔn Du lµ nh©n chøng cña mét thêi ®¹i lÞch sö ®Çy b·o t¸p. Sinh n¨m 1765 vµ mÊt n¨m 1820, NguyÔn Du ®· chøng kiÕn nh÷ng biÕn cè träng ®¹i nhÊt: sù sôp ®æ th¶m h¹i cña triÒu vua Lª chóa TrÞnh, vËn mÖnh r¹ng rì nh­ng ng¾n ngñi cña phong trµo T©y S¬n vµ triÒu ®¹i Quang Trung, c«ng cuéc "trung h­ng" cña nhµ NguyÔn... TÊt c¶ nh÷ng biÕn ®éng Êy ®· ¶nh h­ëng ®Õn cuéc ®êi nhµ th¬. NguyÔn Du, tù Tè Nh­, hiÖu Thanh Hiªn, sinh t¹i ph­êng BÝch C©u, Th¨ng Long (nay thuéc Hµ Néi) lµ con thø 7 trong gia ®×nh. Cha NguyÔn Du lµ NguyÔn NghiÔm (1708 - 1775) tù Hy Di, hiÖu Nghi Hiªn, lµ quan chøc, sö gia, nhµ th¬. Tr­íc thÕ kØ XVI quª gèc NguyÔn NghiÔm ë lµng Canh Ho¹ch, huyÖn Thanh Oai, trÊn S¬n Nam (nay thuéc tØnh Hµ T©y); sau nµy dêi vµo lµng Tiªn §iÒn, huyÖn Nghi Xu©n, tØnh Hµ TÜnh. NguyÔn Du xuÊt th©n tõ dßng hä cã danh väng lín ®­¬ng thêi. Tr­íc hÕt, ®©y lµ dßng hä ®¹i quý téc ®· cã nhiÒu ng­êi thµnh ®¹t lín trªn con ®­êng khoa b¶ng vµ c«ng danh (cha, anh, b¸c ruét NguyÔn Du ®Òu lµ ng­êi ®ç tiÕn sÜ, NguyÔn NghiÔm ®· tõng lµm quan tíi chøc tÓ t­íng triÒu ®×nh). MÆt kh¸c, dßng hä NguyÔn Tiªn §iÒn cßn næi tiÕng vÒ mét truyÒn thèng v¨n häc lçi l¹c (cha NguyÔn Du lµ mét vÞ quan "v¨n vâ toµn tµi", anh NguyÔn Du NguyÔn Kh¶n ®­¬ng thêi næi tiÕng lµ con ng­êi hµo hoa cña ®Êt kinh kú, ®Æc biÖt rÊt sµnh ©m nh¹c, quèc ©m). §Þa vÞ, truyÒn thèng ®ã cña gia ®×nh, dßng hä ®· ®Ó l¹i nh÷ng "dÊu Ên vµng son" trong t©m hån NguyÔn Du, ®ång thêi lµ 21 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc17bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham18document,pdf,docx,download mét c¬ së quan träng gãp phÇn h×nh thµnh vèn hiÓu biÕt cña NguyÔn Du vÒ triÕt häc, sö häc, v¨n häc (bao gåm c¶ v¨n häc ViÖt Nam vµ v¨n häc Trung Quèc). Nhê ®Þa vÞ cña dßng hä, ®Æc biÖt lµ cña cha vµ anh, NguyÔn Du tuy lµ con vî thø còng ®· cã mét thiÕu thêi Êm ªm, sung s­íng. Nh­ng råi b·o t¸p cña thêi ®¹i, sù kiÖn kiªu binh ®· khiÕn T¶ thÞ lang bé h×nh kiªm HiÖp trÊn xø T©y S¬n NguyÔn Kh¶n lao ®ao. Dï cßn rÊt trÎ, cã tµi vµ th«ng minh kh«ng hiÓu v× sao NguyÔn Du chØ thi tam tr­êng råi bá dë. Sau ®ã, «ng ®­îc "tËp Êm" chøc ch¸nh thñ hiÖu ®éi qu©n nhá ë Th¸i Nguyªn cña ng­êi bè nu«i hä Hµ tr­íc ®©y lµm viÖc d­íi tr­íng cña NguyÔn NghiÔm. Gia c¶nh tang th­¬ng l¹i thªm x· héi d©u bÓ, sù kiÖn chÝnh trÞ t¸c ®éng s©u s¾c tíi bao sè phËn kÎ sÜ B¾c Hµ lµ viÖc nhµ Lª suy vong. §Õn 1789 th× Lª triÒu chØ cßn lµ qu¸ khø cña lÞch sö. Ch¹y theo Lª Chiªu Thèng sang Ph­¬ng B¾c kh«ng kÞp, NguyÔn Du tõ Th¸i Nguyªn trèn vÒ quª vî ë Quúnh C«i, trÊn S¬n Nam (nay thuéc tØnh Th¸i B×nh) sèng nhê nhµ anh vî lµ §oµn NguyÔn TuÊn lóc nµy ®· lµm ThÞ lang bé L¹i víi triÒu T©y S¬n. Kh«ng thÓ thùc hiÖn m­u ®å "cÇn v­¬ng", n¨m 1796, NguyÔn Du vÒ quª ë Èn, sèng cuéc ®êi "Ph­êng s¨n nói Hång", "D©n chµi biÓn Nam". Mïa ®«ng n¨m Êy, NguyÔn Du m­u trèn vµo Gia §Þnh theo NguyÔn ¸nh ®Ó kh«i phôc nhµ Lª nh­ng viÖc bÞ b¹i lé, bÞ b¾t giam 3 th¸ng t¹i NghÖ An, nhê ng­êi anh cïng mÑ lµ NguyÔn NÔ (tøc NguyÔn §Ò) ®· ra lµm quan víi T©y S¬n nªn NguyÔn Du ®­îc tha. N¨m 1802, Gia Long diÖt T©y S¬n. NguyÔn Du ra lµm quan víi Gia Long, tr¶i qua nh÷ng chøc tri huyÖn Phï Dung, Phñ Kho¸i Ch©u, trÊn S¬n Nam (nay thuéc tØnh H­ng Yªn), tri phñ Th­êng TÝn, trÊn S¬n Nam Th­îng (nay thuéc tØnh Hµ T©y), cai b¹ Qu¶ng B×nh. N¨m 1813, NguyÔn Du ®­îc th¨ng CÇn Ch¸nh ®iÖn häc sÜ vµ ®­îc lµm chøc ch¸nh sø sang Trung Quèc. N¨m 1815, NguyÔn Du ®­îc th¨ng Tham tri bé LÔ. N¨m 1820, Minh MÖnh lªn ng«i, ®Þnh cö NguyÔn Du ®i ch¸nh sø Trung Quèc lÇn n÷a nh­ng ngµy 10 22 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc18bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham19document,pdf,docx,download th¸ng 8 n¨m Canh Th×n (tøc ngµy 16/9/1820) NguyÔn Du mÊt ®ét ngét v× n¹n dÞch lín. Cuéc ®êi NguyÔn Du còng "xª dÞch", ch×m næi theo nh÷ng c¬n phong ba cña thêi ®¹i, nh÷ng rñi ro cña gia ®×nh. TÊt c¶ nh÷ng yÕu tè ®ã ®· gãp phÇn t¹o nªn mét hån th¬ ®éc ®¸o. XuÊt th©n trong mét gia ®×nh ®¹i quý téc, NguyÔn Du ®­îc gi¸o dôc theo "khu«n vµng th­íc ngäc" cña lÔ gi¸o phong kiÕn. Tuy vËy, b·o t¸p thêi ®¹i ®· næi lªn. Qu·ng ®êi 10 n¨m giã bôi (1786 1796) ®· ®­a chµng thiÕu niªn quý téc NguyÔn Du trë vÒ víi nh©n d©n. Nh÷ng tr¶i nghiÖm ®¾ng cay trong cuéc ®êi ®· t¹o nªn mét NguyÔn Du víi tr¸i tim mang "søc c¶m th«ng l¹ lïng" (Hoµi Thanh) ®èi víi con ng­êi. Tuy vËy, nh÷ng ®¶o lén d÷ déi cña thêi ®¹i, sù thÊt b¹i cña nh÷ng lùc l­îng tiÕn bé trong x· héi vµ sù h¹n chÕ trong thÕ giíi quan cña b¶n th©n ng­êi nghÖ sÜ ®· t¹o nªn trong t­ t­ëng NguyÔn Du nhiÒu m©u thuÉn, võa cã yÕu tè tiÕn bé tÝch cùc võa cã yÕu tè x­a cò l¹c hËu. TÊt c¶ nh÷ng yÕu tè ®ã ghi ®Ëm dÊu Ên trong s¸ng t¸c cña NguyÔn Du t¹o nªn nh÷ng m¶ng ®èi lËp, t­¬ng ph¶n trong Th¬ ch÷ H¸n vµ c¶ TruyÖn KiÒu. Hoµn c¶nh lÞch sö, x· héi vµ cuéc ®êi tr­íc hÕt t¹o nªn trong NguyÔn Du mét tr¸i tim chan chøa yªu th­¬ng ®èi víi con ng­êi. Thêi ®¹i vµ cuéc sèng b¶n th©n cßn t¹o nªn cho nguyÔn Du mét vèn hiÓu biÕt phong phó, ®Ó råi trang th¬ NguyÔn Du lµ nh÷ng bøc tranh nhiÒu c¶nh vËt, nhiÒu con ng­êi, nhiÒu cuéc sèng. Nh÷ng bøc tranh thiªn nhiªn, con ng­êi hiÖn lªn râ nÐt trong tÊt c¶ s¸ng t¸c cña NguyÔn Du, trong ®ã cã Th¬ ch÷ H¸n. §iÒu ®Æc biÖt lµ ®i vµo t×m hiÓu thÕ giíi c¶nh vËt, con ng­êi trong c¸c t¸c phÈm ch÷ H¸n cña NguyÔn Du, chóng t«i ph¸t hiÖn ra nh÷ng m¶ng ®èi lËp t­¬ng ph¶n vÒ kh«ng gian, thêi gian vÒ cuéc sèng cña con ng­êi... Tãm l¹i, nh÷ng t¸c ®éng cña thêi ®¹i vµ cuéc ®êi ®· ®Ó l¹i dÊu Ên s©u s¾c trong sù nghiÖp v¨n häc cña NguyÔn Du. Thêi ®¹i Êy, cuéc ®êi Êy cã ý 23 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc19bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham20document,pdf,docx,download nghÜa kh«ng nhá trong viÖc h×nh thµnh mét thiªn tµi nghÖ thuËt, lµ c¬ së cho nh÷ng t¸c phÈm v¨n häc mµ gi¸ trÞ cña nã kh«ng ph¶i lµ mét thêi mµ cßn m·i m·i. 1.2. T¸c phÈm Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du 1.2.1. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c TruyÖn KiÒu lµ mét kiÖt t¸c cña V¨n häc ViÖt Nam, ®iÒu ®ã h¼n kh«ng ai phñ nhËn. Nh­ng bªn c¹nh TruyÖn KiÒu, NguyÔn Du cßn lµm nhiÒu th¬ ch÷ H¸n. VÒ t¸c phÈm ch÷ H¸n, NguyÔn Du cã ba tËp th¬: "Thanh Hiªn thi tËp", "Nam trung t¹p ng©m", "B¾c hµnh t¹p lôc" ®­îc tËp hîp thµnh Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du. Sè l­îng t¸c phÈm vµ hoµn c¶nh ra ®êi cô thÓ cña mçi tËp th¬ nh­ sau: - Thanh Hiªn thi tËp: gåm 78 bµi, ®­îc s¸ng t¸c qua c¸c thêi kú: thêi kú NguyÔn Du ch¹y lo¹n vÒ Th¸i B×nh tøc qu·ng ®êi 10 n¨m giã bôi (1786 1796); thêi kú ë Èn d­íi ch©n nói Hång (1796 - 1802) vµ thêi kú lµm quan ë B¾c Hµ (1802 - 1804). Sè l­îng s¸ng t¸c t­¬ng øng víi c¸c thêi kú ë trªn lµ 27 bµi, 33 bµi vµ 18 bµi. - Nam trung t¹p ng©m: ®­îc s¸ng t¸c khi NguyÔn Du lµm quan ë Ph­¬ng Nam (1805 - 1812) gåm 40 bµi. - B¾c hµnh t¹p lôc: tËp hîp nh÷ng bµi th¬ lµm khi ®i sø Trung Quèc (1813 - 1814) gåm 132 bµi (trong Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du, xuÊt b¶n 1965, B¾c hµnh t¹p lôc gåm 131 bµi), (vµ mét bµi ®­îc bæ sung - 132 bµi). 1.2.2. Kh¸i qu¸t vÒ Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du Th¬ ch÷ H¸n NguyÔn Du ®­îc coi lµ tËp nhËt ký b»ng th¬, ghi l¹i nh÷ng ®o¹n ®êi kh¸c nhau trong cuéc ®êi NguyÔn Du, tõ lóc nhµ th¬ 21 tuæi ®Õn lóc nhµ th¬ 49 tuæi. Qua ®©y, chóng ta nhËn ra ch©n dung ng­êi nghÖ sÜ mét c¸ch râ nÐt tõ h×nh hµi, d¸ng vÎ, ®êi sèng vËt chÊt vµ ®êi sèng tinh thÇn. H×nh hµi, d¸ng vÎ ng­êi nghÖ sÜ NguyÔn Du hiÖn lªn trong Th¬ ch÷ H¸n cña «ng gÇy gß, èm yÕu. §Æc biÖt, mét h×nh ¶nh trë ®i trë l¹i trong th¬ 24 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc20bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan