Lêi nãi ®Çu
*****
Chóng ta ®ang sèng trong thêi ®¹i mµ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt vÜ
®¹i cha tõng cã trong lÞch sö ®ang dîc ph¸t triÓn víi nh÷ng tèc ®é mong muèn, sù
tiÕn bé trong tÊt c¶ c¸c c¸c lÜnh vùc khoa häc. Sè lîng tri thøc t¨ng lªn, kü thuËt
ngµy cµng trë lªn tinh vi vµ phøc t¹p. KÕt qu¶ lµ loµi ngêi ®· bíc sang mét kû
nguyªn míi – kû nguyªn cña tri thøc khoa häc vµ kü thuËt.
Trong ®iÒu kiÖn XHCN, c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt cµng cã triÓn väng
ph¸t triÓn réng lín. NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cã ®Þnh híng ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn
kh«ng ngõng cña khoa häc kü thuËt vµ viÖc øng dông n©ng cao ®êi sèng cho ngêi
lao ®éng vµ gãp phÇn x©y dùng ®Êt níc thªm giÇu m¹nh.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt §¶ng vµ nhµ níc ta ®· quan
t©m ®Õn ®êi sèng cña ngêi lao ®éng nhÊt lµ ngêi lao ®éng l©u n¨m vÒ nghØ hu. Bëi
v× chÝnh hä lµ nh÷ng ngêi ®Æt nÒn mãng cho viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn tæ quèc
trong nh÷ng n¨m qua.
§¶ng vµ nhµ níc ta ®· tõng bíc hoµn chØnh hÖ thèng BHXH trong ®è cã quy
®Þnh vÒ chÕ ®é chî cÊp hu trÝ cho ngêi lao ®éng ®· vÒ hu. §Æc biÖt nhµ níc t¹o mäi
®iÒu kiÖn cho ngêi vÒ hu cã cuéc sèng tèt nhÊt.
Qu¸n triÖt t tëng vµ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ níc, BHXH Hµ T©y lu«n
lµm trßn tr¸ch nhiÖm cña m×nh, chØ ®¹o c¸c phßng ban cÊp díi thi hµnh.
Phßng BHXH Thanh Oai n»m díi sù chØ ®¹o cña BHXH Hµ T©y lu«n ®i ®Çu
hëng øng vµ lµm trßn ch¸ch nhiÖm cña m×nh trong viÖc thùc hiÖn chÕ ®é hu trÝ vµ
®¶m b¶o ®êi sèng tinh thÇn vµ vËt chÊt cho nh÷ng ngêi vÒ hu trong huyÖn.
PhÇn I
I.
Kh¸i qu¸t chung vÒ BHXH
Vai trß cña BHXH ®èi víi ngêi lao ®éng vµ ngêi sö
dông lao ®éng trong c¬ chÕ thÞ trêng
1
BHXH lµ mét trong nh÷ng lo¹i h×nh b¶o hiÓm ra ®êi kh¸ sím vµ ®· ®îc thùc
hiÖn ë tÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ giíi. Tõ khi ra ®êi BHXH ®· thÓ hiÖn ®îc vai trß cña
m×nh ®èi víi ngêi lao ®éng vµ ngêi sö dông lao ®éng.
1.
BHXH ®èi víi ngêi lao ®éng
Trong XH khi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn xuÊt hiÖn sù thuª mín lao
®éng . X· héi cµng ph¸t triÓn th× sù ph©n c«ng lao ®éng cµng s©u s¾c ë diÖn réng ;
trong qu¸ tr×nh thuª mín lao ®éng ph¸t sinh mét lo¹t vÊn ®Ò cã liªn quan.
Con ngêi muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× ph¶i ¨n ë, ®i l¹i … §Ó tho¶ m·n
nh÷ng nhu cÇu ®ã con ngêi ph¶i lao ®éng ®Ó lµm ra nh÷ng s¶n phÈm cÇn thiÕt phôc
vô cho XH. Nhng trong qu¸ tr×nh lao ®éng con ngêi kh«ng chØ qÆp thuËt lîi mµ ®«i
khi cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n bÊt lîi; Ýt nhiÒu ngÉu nhiªn ph¸t sinh lµm cho ngêi
ta bÞ gi¶m hoÆc mÊt thu nhËp hoÆc c¸c ®iÒu kiÖn sinh sèng kh¸c.
Ch¼ng h¹n bÊt ngê bÞ èm ®au hay bÞ tai n¹n trong lao ®éng, mÊt viÖc lµm hay
khi tuæi giµ kh¶ n¨ng lao ®éng vµ kh¶ n¨ng tù phôc vô bÞ suy gi¶m …Khi r¬i vµo
nh÷ng trêng hîp nµy c¸c nhu cÇu cÇn thiÕt trong cuéc sèng kh«ng v× thÕ mµ mÊt ®i,
tr¸i l¹i cã c¸i cßn t¨ng lªn , thËm trÝ cßn xuÊt hiÖn mét sè nhu cÇu míi nh : cÇn ®îc
kh¸m ch÷a bÖnh, cÇn ph¶i cã ngêi ch¨m sãc nu«i dìng…
V× vËy ®Ó tån t¹i vµ æn ®Þnh cuéc sèng cña m×nh ngêi lao ®éng ®· tham gia
®ãng BHXH vµ hä ®îc hëng rÊt nhiÒu quyÒn lîi tõ BHXH. BHXH thay thÕ hoÆc bï
®¾p mét phÇn thu nhËp cho ngêi lao ®éng khi kh«ng may hä gÆp nh÷ng rñi ro bÊt
ch¾c trong cuéc sèng. Ngoµi ra khi
ngêi lao ®éng hÕt tuæi lao ®éng vÒ hu mµ cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®îc BHXH trî cÊp l¬ng hu ®Ó æn ®Þnh cho cuéc soãng tuæi giµ.
BHXH gãp phÇn kÝch thÝch ngêi lao ®éng tham gia h¨ng say s¶n xuÊt ®Ó t¶o
ra cña c¶i vËt chÊt cho XH tõ ®ã lµm t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng c¸ nh©n vµ t¨ng n¨ng
xuÊt lao ®éng XH.
Qua ®©y ta thÊy râ BHXH cã vai trß rÊt to lín ®èi víi ngêi lao ®éng vµ ®èi
vãi sù ph¸t triÓn cña XH.
2.
BHXH ®èi víi ngêi sö dông lao ®éng
2
Tríc kia khi cha cã BHXH ngêi lao ®éng kh«ng may bÞ gÆp rñi ro,bÊt ch¾c…
kh«ng thÓ lµm viÖc ®îc th× hä ph¶i nghØ mét thêi gian.Trong thêi gian nghØ viÖc ®ã
ngêi lao ®éng kh«ng ®îc giíi chñ (ngêi sö dông lao ®éng) tr¶ l¬ng. Ngêi lao ®éng
®· khã kh¨n l¹i cµng khã kh¨n h¬n. Nh÷ng nhu cÇu cña hä kh«ng nh÷ng kh«ng
gi¶m mµ l¹i cßn t¨ng thªm.Trong khi ®ã tiÒn l¬ng l¹i kh«ng ®îc hëng. Tõ ®ã dÉn
ngêi lao ®éng vµo con ®êng cïng cùc.
V× thÕ m©u thuÉn chñ thî ngµy cµng diÔn ra gay g¾t. giíi thî liªn kÕt ®Êu
tranh ®ßi ®îc hëng quyÒn lîi trî cÊp khi kh«ng may khÆp rñi ro… Nh÷ng cuéc ®Êu
tranh nµy g©y ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn s¶n xuÊt lµm gi¶m n¨ng xuÊt vµ chÊt lîng cña
s¶n phÈm. Do vËy nhµ níc ®· ®øng ra lµm trung gian ®iÒu hoµ m©u thuÉ nµy b»ng
c¸ch b¾t buéc chñ vµ thî mçi bªn ®Òu ph¶i ®ãng gãp mét phÇn tiÒn vµo quü BHXH
®Ó trî cÊp cho ngêi lao ®éng ®Ó hä æn ®Þnh cuéc sèng, yªn t©m c«ng t¸c. Tõ khi cã
BHXH m©u thuÉn gi÷a giíi chñ vµ thî ®· ®îc ®iÒu hoµ. Giíi chñ kh«ng ph¶i lo
l¾ng ngêi lao ®éng biÓu t×nh b·i c«ng. Tõ ®ã ngêi lao ®éng sÏ yªn t©m lµm viÖc víi
n¨ng xuÊt chÊt lîng cao. T¹o ra nhiÒu cña c¶i vËt chÊt cho giíi chñ. Lîi nhuËn
mµgiíi chñ kiÕm ®îc sÏ ngµy mét nhiÒu h¬n
II.
B¶n chÊt cña BHXH
B¶n chÊt cña BHXH ®îc thÓ hiÖn râ ë nh÷ng néi dung sau:
BHXH lµ nhu cÇu kh¸ch quan vµ ®a d¹ng, phøc t¹p cña XH, nhÊt lµ trong
XH mµ s¶n xuÊt hµng ho¸ ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng, mèi quan hÖ thuª mín
lao ®éng ph¸t triÓn ®Õn mét møc ®é nµo ®ã. Kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× BHXH
cµng ®a d¹ng vµ hoµn thiÖn. V× thÕ cã thÓ nãi kinh tÕ lµ nÒn t¶ng cña BHXH hay
BHXH kh«ng vît qu¸ tr¹ng th¸i kinh tÕ cña mçi quóc gia.
Mèi quan hÖ gi÷a c¸c bªn trong BHXH ph¸t sinh trªn c¬ së quan hÖ lao ®éng
vµ diÔn ra gi÷a ba bªn: Bªn tham gia BHXH, bªn BHXH vµ bªn ®îc BHXH.
Bªn tham gia BHXH cã thÓ chØ lµ ngêi lao ®éng hoÆc c¶ ngêi lao ®éng vµ
ngêi sö dông lao ®éng. Bªn BHXH th«ng thêng lµ c¬ quan chuyªn tr¸ch do nhµ níc
lËp ra vµ b¶o trî. Bªn ®îc BHXH lµ ngêi lao ®éng vµ gia ®×nh hä cã ®ñ c¸c ®iÒu
kiÖn dµng buéc cÇn thiÕt.
Nh÷ng biÕn cè lµm gi¶m hoÆc mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng mÊt viÖc lµm trong
BHXH cã thÓ lµ nh÷ng rñi ro ngÉu nhiªn tr¸i víi ý muèn chñ quan cña con ngêi
nh: èm ®au, tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp hoÆc cã thÓ lµ nh÷ng trêng hîp x¶y
3
ra kh«ng hoµn toµn ngÉu nhiªn nh tuæi giµ, thai s¶n… §ång thêinh÷ng biÕn cè ®ã
diÔn ra c¶ trong vµ ngoµi qu¸ trinh lao ®éng.
PhÇn thu nhËp cña ngêi lao ®éng bÞ gi¶m hoÆc mÊt ®i khi gÆp ph¶i nh÷ng
biÕn cè rñi ro sÏ ®îc bï ®¾p hoÆc thay thÕ tõ mét nguån quü tiÒn tÖ tËp chung ®îc
tån tÝch l¹i. Nguån quü nµy do bªn tham gia BHXH ®ãng gãp lµ chñ yÕu, ngoµi ra
cßn ®îc sù hç trî tõ phÝa nhµ níc.
Môc tiªu cña BHXH lµ nh»m tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu cña ngêi lao ®éng
trong trêng hîp bÞ gi¶m hoÆc mÊt thu nhËp, mÊt viÖc lµm. Môc tiªu nµy ®· ®îc tæ
chøc lao ®éng quèc tÕ (ILO) cô thÓ ho¸ nh sau:
- §Òn bï cho ngêi lao ®éng nh÷ng kho¶n thu nhËp bÞ mÊt ®Ó ®¶m b¶o nhu
cÇu sinh sèng thiÕt yªu cña hä.
- Ch¨m sãc søc khoÎ vµ chèng bÖnh tËt.
- X©y dùng ®iÒu kiÖn sèng ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña d©n c vµ c¸c nhu cÇu
®Æc biÖt cña ngêi giµ, ngêi tµn tËt vµ trÎ em.
Víi nh÷ng môc tiªu ®ã BHXH ®· trë thµnh mét trong nh÷ng quyÒn con
ngêi vµ ®îc ®¹i héi ®ång Liªn hîp quèc thõa nhËn vµ ghi vµo tuyªn ng«n nh©n
quyÒn ngµy 10-12-1948 trong ®ã ghi r»ng: “ TÊt c¶ mäi ngêi víi t c¸ch lµ thµnh
viªn cña XH cã quyÒn hëng BHXH, quyÒn ®ã ®îc
®Æt c¬ së trªn sù tho¶ m·n c¸c quyÒn vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ XH, nhu cÇu cho nh©n
c¸ch vµ sù tù do ph¸t triÓn con ngêi”.
Xem xÐt b¶n chÊt cña BHXH chóng ta hiÓu ®îc vai trß vµ chøc n¨ng to lín
cña BHXH trong cuéc sèng cña ngêi lao ®éng nãi riªng vµ cña toµn XH nãi chung.
III.
ChÕ ®ä hu trÝ trong hÖ thèng c¸c chÕ ®é BHXH
ChÕ ®é hu trÝ lµ mét trong chÕ ®é n»m trong hÖ thèng c¸c chÕ ®é BHXH ®îc
®Æt ra vµ ®îc coi lµ chÕ ®é chñ yÕu ®îc quan t©m trong hÑ thèng c¸c chÕ ®é BHXH.
V× khi ®Ðn tuæi ph¶i nghØ viÖc ngêi lao ®éng sÏ ®îc nhËn mét phÇn tiÒn ®îc gäi lµ l¬ng hu ®Ó trä cÊp cho hä æn ®Þnh vµ sinh sèng b×nh thêng.
BHXH ViÖt Nam ra ®êi tõ 1946 ngay sau khi c¸ch m¹ng th¸ng t¸m n¨m
1945 thµnh c«ng vµ ®· tr¶i qua nhiÒu lÇn ®iÒu chØnh vµ söa ®æi.
4
N¨m 1946 chÝnh phñ ®· ban hµnh mét l¹ot c¸c s¾c lÖnh quy ®Þnh vÒ c¸c chÕ
®é trî cÊp èm ®au, tai n¹n, hu trÝ cho c«ng nh©n viªn chøc nhµ níc (s¾clÖnh 29/SL
ngµy 11-3-1947, s¾c lÖnh 76/SL ngµy 20-5-1950, s¾c lÖnh 77/SL ngµy 22-5-1950)
c¬ së ph¸p lý tiÕp theo cña BHXH ®îc thÓ hiÖn trong hiÕn ph¸p n¨m 1959, hiÕn
ph¸p nµy ®· thõa nhËn c«ng nh©n viªn chøc cã quyÒn ®îc hëng trî cÊp BHXH
quyÒn nµy ®îc cô thÓ ho¸ trong ®iÒu lÖ t¹m thêi vÌ BHXH ®èi víi c«ng nh©n viªn
chøc nhµ níc ban hµnh kÌm theo nghÞ ®inh 218/CP ngµy 27-12-1961 vµ ®iÒu lÖ ®·i
ngé qu©n nh©n ban hµnh kÌm theo nghi ®Þnh 161/CP ngµy 30-10-1964.
Trong suèt nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn chèng s©m lîc chÝnh s¸ch BHXH níc ta
®· gãp phÇn æn ®Þnh vÒ mÆt thu nhËp, æn ®Þnh cuéc s«ng cho c«ng nh©n viªn chøc,
qu©n nh©n vµ gia ®×nh hä, gãp phÇn rÊt lín trong viÖc ®éng viªn søc ngêi søc cña
cho th¾ng lîi cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n s©m lîc.
Tõ n¨m 1986 ViÖt Nam tiÕn hµnh c¶i c¸ch kinh tÕ vµ chuyÓn ®ái nÒn kinh tÕ
tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc.
Sù thay ®æi míi vÒ c¬ chÕ kinh tÕ ®ßi hái cã nh÷ng thay ®ái t¬ng øng vÒ chisnh
s¸ch XH nãi chung vµ chÝnh s¸ch BHXH nãi riªng.
HiÕn ph¸p n¨m 1992 cã ghi r»ng: “Nhµ níc thùc hiÖn chÕ ®é BHXH ®èi víi
c«ng chøc nhµ níc vµ ngêi lµm c«ng ¨n l¬ng. KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c h×nh
thøc BHXH kh¸c ®èi víi ngêi lao ®éng”.
Trong v¨n kiÖn ®¹i héi VII cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®· chØ râ cÇn ®ái
míi chÝnh s¸ch BHXH theo híng mäi ngêi lao ®éng vµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ thuéc c¸c
thµnh phµan kinh tÕ ®Òu cã nghÜa vô ®ãng BHXH. Thèng nhÊt t¸ch quü BHXH ra
khái ng©n s¸ch nhµ níc.
V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng VIII cã ghi: “ Më réng chÕ ®é BHXH ®èi víi ngêi
lao ®éng thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ”.
C¸c v¨n b¶n trªn cña §¶ng vµ nhµ níc lµ nh÷ng c¬ së ph¸p lý quan träng cho
viÖc ®æi míi chÝnh s¸ch BHXH níc ta theo c¬ chÕ thÞ trêng.
Ngay sau khi bé luËt lao ®éng cã hiÖu lùc tõ ngµy 1-1-1995 chÝnh phñ ®· ban
hµnh nghÞ ®Þnh 12CP ngµy 26-1-1995 vÒ ®iÒu lÖ BHXH ®èi víi ngêi lao ®éng trong
c¸c thµnh phÇn kinh tÕ.
NghÞ ®Þnh cã quy ®Þnh c¸c ®iÒu kho¶n vÒ chÕ ®é hu trÝ ®èi víi ngêi vÒ hu.
Néi dung cña c¸c ®iÒu kho¶n ®îc thÓ hiÖn nh sau:
5
1.
Ngêi lao ®éng ®îc hëng chÕ ®é hu trÝ hµng th¸ng khi nghØ viÖc cã mét
trong c¸c ®iÒu kiÖn sau:
- Nam ®ñ 60 tuæi, N÷ ®ñ 55 tuæi vµ cã thêi gian ®ãng BHXH ®ñ 20 n¨m trë
lªn.
- Nam ®ñ 55 tuæi, N÷ ®ñ 50 tuæi vµ cã ®ñ 20 n¨m ®ãng BHXH trë lªn mµ 20
n¨m ®ã cã thêi gian lµm viÖc thuéc mét trong c¸c trêng hîp sau ®©y:
+ §ñ 15 n¨m lµm nghÒ hoÆc c«ng viÖc nÆng nhäc ®éc h¹i.
+ §ñ 15 n¨m lµm viÖc ë n¬i cã phô cÊp khu vùc hÖ sè tõ 0,7 trë lªn.
+ §ñ 15 n¨m c«ng t¸c ë miÒn nam, ë Lµo tríc ngµy 30-4-1975 hoÆc ë
Campuchia tríc ngµy 31-8-1989.
2.
Ngêi lao ®éng ®îc hëng chÕ ®é hu trÝ hµng th¸ng víi møc l¬ng hu thÊp
h¬n chÕ ®é hu trÝ quy ®Þnh t¹i néi dung trªn khi cã mét trong c¸c ®iÒu kiÖn
sau:
- Nam ®ñ 60 tuæi, N÷ ®ñ 55 tuæi vµ cã thêi gian ®ãng BHXH ®ñ 15 n¨m ®Õn
díi 20 n¨m.
- Nam ®ñ 50 tuæi, N÷ ®ñ 45 tuæi vµ cã thêi gian ®ãng BHXH ®ñ 20 n¨m trë
lªn mµ bÞ suy gi¶m kh¶ n¨ng lao ®éng tõ 61% trë lªn.
- Ngêi lao ®éng cã Ýt nhÊt 15 n¨m lµm c«ng viÖc ®Æc biÖt nÆng nhäc, ®Æc biÖt
®éc h¹i ®· ®ãng BHXH ®ñ 20 n¨m trë lªn mµ bÞ suy gi¶m kh¶ n¨ng lao ®éng tõ
61% trë lªn (kh«ng phô thuéc vµo tuæi ®êi) danh môc nghÒ hoÆc c«ng viÖc nÆng
nhäc, ®éc h¹i, ®Æc biÖt nÆng nhäc,®Æc biÖt ®éc h¹i do Bé Lao ®éng Th¬ng binh –
XH vµ Bé Y tÕ ban hµnh.
3.
Quy ®Þnh quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng khi ®îc hëng hu trÝ hµng th¸ng
a.
L¬ng hu hµng th¸ng tÝnh theo sè n¨m ®ãng BHXH vµ møc b×nh qu©n
cña tiÒn l¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ong BHXH n¨m sau:
- Ngêi lao ®éng cã thêi gian ®ãng BHXH ®Õn 15 n¨m tÝnh b»ng 45% møc
b×nh qu©n tiÒn l¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng BHXH, sau ®ã cø thªm 1n¨m ®ong
BHXH tÝnh thªm 2%. Møc l¬ng hu hµng th¸ng tèi ®a b»ng 75% møc b×nh qu©n cña
tiÒn l¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng BHXH.
6
- §èi víi ngêi lao ®éng hëng chÕ ®é hu trÝ hµng th¸ng víi møc l¬ng hu thÊp
h¬n theo quy ®Þnh t¹i néi dung cña ®iÒu kho¶n 2 th× c¸ch tÝnh l¬ng hu nh quy ®Þnh
t¹i ®iÓm thø nhÊt cña ®iÒu kho¶n nµy, nhng cø mçi n¨m nghØ viÖc hëng l¬ng hu tríc
tuæi so víi quy ®Þnh t¹i môc thø nhÊt vµ thø hai cña ®iÒu kho¶n 1 th× gi¶m 2% møc
b×nh qu©n cña tiÒn l¬ng hµng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng BHXH. Møc l¬ng hu thÊp
nhÊt còng b»ng møc tiÒn l¬ng tèi thiÓu.
b.
Ngoµi l¬ng hu hµng th¸ng ®èi víi ngêi lao ®éng cã thêi gian ®ãng BHXH
trªn 30 n¨m khi nghØ hu ®îc trî cÊp mét lÇn theo c¸ch tÝnh nh sau:
Tõ n¨m thø 31 trë lªn mèi n¨m 12 th¸ng ®ãng BHXH ®îc nhËn b»ng mét
nöa møc b×nh qu©n cña tiÒn l¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng BHXH nhng tèi ®a kh«ng
qu¸ n¨m th¸ng.
c. Ngêi lao ®éng hëng l¬ng hu hµng th¸ng ®îc hëng b¶o hiÓm y tÕ do
quü BHXH tr¶.
d.
Ngêi lao ®éng h¬ng l¬ng hu hµng th¸ng khi chÕt gia ®×nh ®îc hëng chÕ
®é tö tuÊt.
4.
Ngêi lao ®éng nghØ viÖc nhng cha ®ñ tuæi ®êi ®Ó hëng chÕ ®é hu trÝ hµng
th¸ng theo quy ®Þnh t¹i néi dung thø nhÊt vµ thø 2 cña ®iÒu lÖ th× ®îc hëng
trî cÊp mét lÇn cø mçi n¨m ®ãng BHXH ®îc tÝnh b»ng mét th¸ng møc b×nh
qu©n cña tiÒn l¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng BHXH hoÆc cã thÓ chê ®Õn khi ®ñ
tuæi ®êi th× ®îc hëng chÕ ®é hu trÝ hµng th¸ng.
5.
C¸ch tÝnh møc b×nh qu©n tiÒn l¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng BHXH ®Ó
lµm c¬ së tÝnh l¬ng hu th¸ng, trî cÊp mét lÇn khi nghØ hu quy ®Þnh t¹i néi
dung thø ba vµ thø t cña ®iÒu lÖ nµy quy ®Þnh nh sau:
- Ngêi lao ®éng ®ãng BHXH theo c¸c møc tiÒn l¬ng th¸ng trong c¸c hÖ
thèng thang l¬ng, b¶ng l¬ng do nhµ níc quy dÞnh th× tÝnh b×nh qu©n ra quyÒn c¸c
møc tiÒn th¸ng lµm c¨n cø ®ãng BHXH trong 5 n¨m cuèi tríc khi nghØ hu.
- Ngßi võa cã thêi gian ®èng BHXH theo tiÒn l¬ng tong c¸c hÖ th«ng thang
l¬ng, b¶ng l¬ng do nhµ níc quy dÞnh võa cã thêi gian ®ãng BHXH kh«ng theo c¸c
møc l¬ng trong c¸c hÖ thèng thang l¬ng, b¶ng l¬ng do nhµ níc quy ®Þnhth× tÝnh
b×nh qu©n ra quyÒn c¸c møc tiÒn l¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng BHXH chung cña c¸c
thêi gian.
7
6.
Ngêi lao ®éng ®ang hëng l¬ng hu mµ ë l¹i níc ngoµi hîp ph¸p th× uû
nhiÖm cho nh©n th©n ë trong níc nhËn l¬ng hu hµng th¸ng (giÊy uû nhiÖm cã
gi¸ trÞ trong 6 th¸ng vµ ph¶i cã x¸c nhËn cña sø qu¸n Níc Céng hoµ X· héi
Chñ nghÜa ViÖt Nam t¹i níc mµ ngêi ®ã c tró)
Nh÷ng néi dung trªn ®· ®îc c¸c c¬ quan BHXH ¸p dông khi tÝnh l¬ng hu
cho ngêi lao ®éng vµ xÐt ®Ó ngêi lao ®éng ®îc hëng trî cÊp l¬ng hu hµng th¸ng.
PhÇn 2
ChÕ ®é hu trÝ vµ ®êi sèng
ngêi vÒ hu ë huyÖn thanh oai
i.
Vµi nÐt vÒ BHXH huyÖn thanh oai
1.
Thanh Oai lµ mét huyÖn cña tØnh Hµ T©y víi diÖn tÝch 142km2, d©n 19
v¹n ngêi (trong ®ã cã trªn 10 v¹n lao ®éng). Thanh Oai n»m ë phÝa t©y nam
thñ ®« Hµ Néi nªn rÊt thuËn tiÖn cho viÖc giao lu kinh tÕ VH-XH.
Ngµy ay díi ®êng nèi l·nh ®¹o ®óng ®¾n cña §¶ng vµ nhµ níc, ®Æc biÖt lµ sù
lç lùc phÊn ®Êu trong viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn huyÖn nhµ cña nh©n d©n.
Thanh Oai ®· trë thµnh mét huyÖn cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh cña tØnh
Hµ T©y.
§i ®«i víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ lµ chÝnh s¸ch vÒ XH ®Ó con ngêi vµ XH
cïng ph¸t triÓn. Mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch ®ã lµ chÝnh s¸ch vÒ BHXH cho ngêi
lao ®éng. §· tõ l© chÝnh s¸ch nµy ®îc huyÖn uû rÊt quan t©m bëi v× lo cho ®êi s«ng
cña ngêi lao ®éng trong huyÖn còng chÝnh lµ ch¨m lo cho nguån lùc cña huyÖn.
BHXH Thanh Oai lµ c¬ quan thùc thi nhiÖm vô trªn.
Chóng ta hiÓu r»ng BHXH lµ n¬i ®Î ngêi lao ®éng göi g¾m quyÒn lîi cña hä.
QuyÒn trong viÖc hëng chÕ dé trî cÊp èm ®au, thai s¶n, chÕ ®é hu trÝ…
V× vËy BHXH Thanh Oai hiÓu r»ng m×nh ®ang gi÷ mét trong tr¸ch quan
träng, lµm sao cho ngêi lao ®éng ®îc hëng chÕ dé kÞp thêi ®óng ngêi ®óng lóc ®Ó
ngêi lao ®éng ®¶m b¶o cuéc sèng cña hä vµ gia ®×nh hä. Nh÷ng c¸n bé nh©n viªn
trong phßng lu«n nªu cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm ®èi víi c«ng viÖc m×nh ®ang lµm.
BHXH Thanh Oai lu«n lu«n lÊy khÈu hiÖu “Giái nghiÖp vô, øng xö v¨n minh, tiÕp
d©n lÞch sù” lµ hµng ®éng hµng ngµy cña c¸n bé vµ nh©n viªn trong phßng.
2.
Ho¹t ®éng cña BHXH Thanh Oai trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y:
8
Phßng BHXH Thanh Oai n»m díi sù chØ ®¹o cña BHXH cña tØnh Hµ T©y nªn
ho¹t ®éng theo sù chØ ®¹o cña BHXH Hµ T©y.Tõ khi ho¹t ®éng BHXH Thanh Oai
lu«n lµm trßn tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi ngêi lao ®éng vµ ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶
®angs kÓ trong c«ng t¸c thu,chi BHXH .
2.1. C«ng t¸c thu,cÊp vµ ghi sæ BHXH :
a.
C«ng t¸c thu BHXH
BHXH Thanh Oai lu«n lu«n x¸c ®Þnh c«ng t¸c thu BHXH lµ mét c«ng t¸c
träng t©m, bëi v× cã thu míi cã chi míi ®¶m b¶o t¨ng trëng quü BHXH cho x· héi
vµ gi¶i quyÕt cho ngêi lao ®éng ®îc hëng c¸c chÕ ®é ®óng, ®ñ,kÞp thêi .V× vËy
BHXH Thanh Oai cã nhiÒu biÖn ph¸p thùc hiÖn tèt c«ng t¸c thu, do ®ã viÖc thu
BHXH ®· ®¹t ®îc kÕt qu¶ cao.
- N¨m 2001 tæng sè cã 136 ®¬n vÞ víi 4334 lao ®éng tham gia BHXH ,so
víi n¨m 2000 t¨ng thªm mét ®¬n vÞ vµ 362 lao ®éng .
Trong ®ã:
+C¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp cã 98 ®¬n vÞ vµ 2646 lao ®éng .
+Doanh nghiÖp Nhµ níc cã 8 ®¬n vÞ vµ 1160 lao ®éng .
+Doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã 25 ®¬n vÞ vµ 100 lao ®éng .
+X·,thÞ trÊn cã 25 ®¬n vÞ víi 428 lao ®éng .
-N¨m 2001 tØnh giao chØ tiªu thu 4477 triÖu ®ång , ®· thu ®îc 4734 triÖu
®ång,so víi kÕ ho¹ch t¨ng 5,7%.
-C¸c ®¬n vÞ thùc hiÖn tèt c«ng t¸c thu lµ: khãi c¸c trêng häc (tiÓu häc, trung
häc c¬ së vµ phæ th«ng trung häc, trung t©m híng nghiÖp ®¹y nghÒ, trung
t©m chÝnh trÞ), trung t©m y tÕ, v¨n phßng huyÖn uû, v¨n phßng UBND huyÖn,
xÝ nghiÖp giÇy Phó Hµ, C«ng ty Gièng VËt nu«i Hµ T©y, Trung t©m Thuû
s¶n Thanh Thuú, UBND x· Cù Khª, Tam Hng Xu©n D¬ng, B×nh Minh…
b.
C«ng t¸c cÊp vµ ghi sæ BHXH
N¨m 2001 BHXH Thanh Oai ®· tæ chøc cÊp sæ cho 410 lao ®éng, tÝnh ®Õn
nay ®· cã 3904 lao ®éng ®îc cÊp sæ b»ng 90%. TiÕn hµnh ghi sæ cho ngêi lao ®éng
khi cã thay ®æi vÒ l¬ng, phô cÊp, chuyÓn c¬ quan lµm viÖc ®îc ®óng ®ñ kÞp thêi.
Cßn 430 lao ®éng cha ®îc cÊp sæ BHXH chñ yÕu do míi ®îc tuyÓn dông, míi lµm
hîp ®ång.
2.2 C«ng t¸c chi BHXH
a
N¨m 2001 BHXH Thanh Oai v·n gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy truyÒn thèng lµ ®¬n
vÞ cã c«ng t¸c chi tr¶ tèt cña tØnh Hµ T©y. C«ng t¸c chi ®· ®¶m b¶o: ®ñ sè, tËn tay,
9
kÞp thêi, ®óng ®èi tîng, ®óng chÕ dé chÝnh s¸ch vµ tuyÖt ®èi an toµn, chÊp hµnh
®óng nguyªn t¾c quy ®Þnh vÒ kÕ to¸n tµi chÝnh.
- Thùc hiÖn tèt chøc n¨ng nhiÖm vô cña kÕ to¸n cÊp huyÖn.
- Cã ®µy ®ñ hÖ thèng, sæ s¸ch biÓu mÉu ghi chÐp, cËp nhËt kÞp thêi, sã liÖu
chÝnh x¸c ®óng quy ®Þnh.
- Thanh quyÕt to¸n víi c¬ së vµ tØnh b¶o ®amr thêi gian quy ®Þnh vµ cã chÊt
lîng cao.
- Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c qu¶n lý vèn, tiÒn mÆt, tµi s¶n.
b.
KÕt qu¶ c«ng t¸c chi
Tæng sè BHXH Thanh Oai ®· chi n¨m 2001 cho 50700 lît ngêi b»ng 16190
triÖu ®ång.
Trong ®ã :
- Chi ng©n s¸ch Nhµ níc cho 46890 lît ngêi b»ng 14467 triÖu ®ång.
- Chi quü BHXH cho 3810 lît ngêi b»ng 1723 triÖu ®ång.
- Trong tæng sè tiÒn ®· chi lµ 16190 triÖu ®ång th× :
+ Chi thêng xuyªn lµ 46555 lît ngêi b»ng 15277 triÖu ®ång .
+ Chi mét lÇn lµ 3172 ngêi b»ng 400 triÖu ®ång.
+ Chi èm ®au 642 ngêi b»ng 81 triÖu ®ång.
+ Chi thai s¶n 283 ngêi b»ng 416 triÖu ®ång.
+ Chi dìng søc 48 ngêi b»ng 16 triÖu ®ång.
2.3 C«ng t¸c qu¶n lý chÕ ®é, chÝnh s¸ch BHXH
Thùc hiÖn chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi ngêi lao ®éng ®ang lµm viÖc, víi c¸c ®èi
tîng ®· nghØ hëng chÕ ®é l¬ng hu, mÊt søc lao ®éng, trî cÊp BHXH thêng xuyªn
hµng th¸ng lµ mét c«ng viÖc hÕt søc quan träng thÓ hiÖn b¶n chÊt tèt ®Ñp cña chÝnh
s¸ch XH cña §¶ng vµ Nhµ níc ta, cña chÕ ®é ta. V× VËy BHXH Thanh Oai ®· tËp
trung thùc hiÖ tèt c«ng t¸c qu¶n lý chÕ ®é, chÝnh s¸ch BHXH.
- Cã ®Çy ®ñ hå s¬ ®Ó qu¶n lý ®èi tîng hëng chÕ ®é thêng xuyªn hµng th¸ng
lµ 3909 ngêi.
- Tæ chøc triÓn khai ®Çy ®ñ, kÞp thêi c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch míi®Ó cho c¸c
®èi tîng hëng ®óng ®ñ vµ kÞp thêi.
- Thùc hiÖn quy tr×nh c¶i tiÕn hµnh chÝnh “mét cöa” trong viÖc gi¶ quyÕt hëng c¸c chÕ ®é BHXH cho ngêi lao ®éng thuËn tiÖn nhanh chãng.
2.4 C«ng t¸c kiÓm tra
10
KiÓm tra lµ mét c«ng t¸c quan träng ®Î thùc hiÖn ttãt chÕ ®é, chÝnh s¸ch cña
§¶ng vµ Nhµ níc. Qua c«ng t¸c kiÓm tra gióp cho c¸c ®¬n vÞ kÓ c¶ BHXH huyÖn
kh¾c phôc nh÷ng thiÕu sãt, nhîc ®iÓm, ch¸nh vi ph¹m chÝnh s¸ch ph¸p luËt, c¸c
quy ®Þnh nh»m hoµn thµnh suÊt s¾c c«ng t¸c BHXH. V× vËy BHXH Thanh Oai rÊt
c«i träng lµm tèt c«ng t¸c kiÓm tra thêng xuyªn còng nh ®ét suÊt nªn ®¹t ®îc kÕt
qu¶ cao.
- X©y dùng ch¬ng tr×nh kÕ hoÆch kiÓm tra n¨m 2001 vµ cô thÓ tõng th¸ng
quý trong n¨m.
- KiÓm tra thu : tiÕn hµnh ®Õn ®¬n vÞ kiÓm tra sæ s¸ch, biÓu mÉu, chøng tõ
®Ó thùc hiÖn thu ®óng, thu ®ñ vµ kÞp thêi nªn c¸c ®¬n vÞ ®· chÊp hµnh tèt
viÖc thu BHXH.
- Thêng xuyªn kiÓm tra c«ng t¸c ghi sæ nªn n¨m 2001 cha cã vi ph¹m.
- Thêng xuyªn hµng th¸ng ®i kiÓm tra viÖc cÊp tiÒn chi tra cho c¸c ®èi tîng
hëng hµng th¸ng ë c¸c x·, thÞ trÊn, qua kiÓm tra c¸c ®¬n vÞ thùc hiÖn tèt
kh«ng cã vi phËm ph¶i xö lý.
II.
t×nh h×nh thùc hiÖn chÕ ®é hu trÝ ë BHXH Thanh Oai
§îc sù chØ ®¹o vµ híng dÉn cña BHXH Hµ T©y. Trong nh÷ng n¨m qua
BHXH Thanh Oai lu«n ®i ®Çu hoµn thµnh nhiÖm vô trªn giao vµ lµm trßn tr¸ch
nhiÖm ®èi víi ngêi lao ®éng. C¸c chÕ ®é mµ ngêi lao ®éng ®îc hëng ®Æc biÖt lµ chÕ
®é hu trÝ ®èi víi ngêi lao ®éng vÒ nghØ hu lu«n ®îc c¸n bé nh©n viªn BHXH Thanh
Oai quan t©m chó träng thùc hiÖn. V× BHXH Thanh Oai lu«n lu«n coi r»ng nh÷ng
ngêi lao ®éng ®· ®ñ tuæi vÒ hu lµ nh÷ng ngêi ®· cèng hiÕn tuæi trÎ, tuæi thanh xu©n
vµ søc trÎ cña m×nh cho sù nghiÖp x©y dùng, b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn ®Êt níc. Nªn khi
hÕt tuæi lao ®éng vÒ nghØ hu hä ph¶ ®îc hëng sù u tiªn cña XH, ®îc hëng mét phÇn
trî cÊp hµng th¸ng xøng ®¸ng víi c«ng lao cña hä.
Qu¸n triÖt t tëng nµy c¸n bé vµ nh©n viªn trong phßng BHXH Thanh Oai
lu«n nªu cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm trong viÖc xÐt duyÖt hå s¬ ®Ó khi ngêi lao ®éng
vÒ nghØ hu ®îc nhËn sæ hu nhanh chãng, kÞp thêi ®îc hëng quyÒn lîi cña m×nh.
Mäi thñ tôc xÐt duyÖt hå s¬ cña ngêi lao ®éng liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh c«ng
t¸c, lµm viÖc, ®ãng BHXH ®îc c¸n bé nh©n viªn trong phßng BHXH Thanh Oai thu
thËp nhanh chãng, chÝnh x¸c, gän nhÑ ®Ó tr¸ch phiÒn hµ ®i l¹i nhiÒu cho ngêi lao
®éng.
11
BHXH Thanh Oai lu«n lu«n coi tränh sù chÝnh x¸c tinh tÕ trong c«ng viÖc lµ
hµng ®Çu nªn viÖc xÐt duyÖt ®óng ngêi, ®ung chÕ ®é ®Ó ngêi lao ®éng ®îc hëng l¬ng hu kÞp thêi.
Ngoµi viÖc xÐt duyÖt ®Ó thùc hiÖn chÕ ®é hu trÝ cho ngêi lao ®éng, BHXH
Thanh Oai lu«n thùc hiÖn tè c«ng viÖc chi tr¶ l¬ng hu hµng th¸ng cho ngêi lao
®éng ®óng thêi gian quy ®Þnh, ®óng ngêi ®îc an toµn.
HiÖn nay trªn ®Þa bµn huyÖn cã 1658 ®èi tîng vÒ nghØ hu.
Trong ®ã: Bao gåm 25 x· vµ thÞ trÊn (cã 1609 ®èi tîng nghØ hu).
1 c¬ quan huyÖn (cã 49 ®èi tîng nghØ hu).
Víi sè tiÒn chi tr¶ l¬g hµng th¸ng lµ: 657 463 306 ®ång.
Trong ®ã: - Sè tiÒn chi tr¶ l¬ng hu do Nhµ níc ®¶m nhËn lµ: 587 292 506
®ång.
- Sè tiÒn chi tr¶ l¬ng hu do BHXH ®¶m nhËn lµ: 70 170 800 ®ång
Víi sè tiÒn chi tr¶ hµng th¸ng rÊt lín nh vËy ®ßi hái ngêi c¸n bé lµm chÝnh
s¸ch ph¶i cã tÝnh trung thùc, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao.
Tõ khi cã nghÞ ®inh 12CP cña chÝnh phñ vµ th«ng tin híng dÉn thi hµnh ®iÒu
lÖ BHXH trong ®ã cã ®iÒu lÖ vÒ chÕ ®é hu trÝ ®èi víi ngêi lao ®éng. Ngêi vÒ hu rÊt
phÊn khëi v× tõ nay hä ®îc hëng quyÒn lîi cña m×nh theo luËt ®Þnh. BHXH Thanh
Oai lu«n c¨n cø vµo luËt ®Þnh cña chÝnh phñ vÒ BHXH ®Ó thùc hiÖn chÕ ®é hu trÝ
cho ngêi lao ®éng. V× vËy c¬ quan BHXH Thanh Oai lu«n ®îc ngêi lao ®éng tin
yªu, kÝnh träng. Trong nh÷ng n¨m qua kh«ng cã mét ®¬n vÞ nµo khyÕu l¹i vÒ viÖc
thùc hiÖn chÕ ®é hu trÝ cho ngêi lao ®éng.
Cã nh÷ng thµnh tÝch nh vËy nªn nhiÒu n¨m liÒn BHXH Thanh Oai ®îc tÆng
b»ng khen, danh hiÖu lµ l¸ cê ®Çu trong nghµnh BHXH cña tØnh. NhiÒu lÇn ®îc
BHXH ViÖt Nam vÒ th¨m vµ tÆng b»ng khen.
III. §êi sèng ngêi vÒ hu cña huyÖn Thanh Oai
1.
§êi sèng vËt chÊt lu«n ®ãng vai trß quan träng ®¶m b¶o sù duy tr×, tån
t¹i vµ ph¸t triÓn cña con ngêi. §êi sèng vËt chÊt lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh tinh thÇn.
a.
VÊn ®Ò thu nhËp cña ngêi vÒ hu
§êi sèng vËt chÊt bao gåm: ¨n, mÆc, ®i l¹i… TÊt c¶ nh÷ng nhu cÇu ®ã ®Òu rÊt
cÇn thiÕt, muèn tho¶ m·n nã con ngêi ph¶i cã tiÒn b»ng c¸ch ho¹t ®éng lao ®éng
s¶n xuÊt.
Víi ngêi vÒ hu hä ®· cèng hiÕn søc trÎ cña m×nh cho c«ng viÖc tõ thêi cßn
trÎ trung. Nay vÒ hu tuæi cao søc yÕu hoÆt déng lao ®éng s¶n xuÊt ®ªt t¹o ra cña c¶i
12
vËt chÊt cho XH cña hä chØ lµ thø yÕu. Thu nhËp chÝnh hµng th¸ng cña hä lµ tõ l¬ng
hu.
Thanh Oai lµ huyÖn lµm n«ng nghiÖp lµ chñ yÕu nªn ngêi lao ®éng ë huyÖn
Thanh Oai khi vÒ nghØ hu hä thêng lµm thªm c«ng viÖc nh: chång vên hoa, c©y
c¶nh, ch¨n nu«i ( gµ, lîn, c¸…) c«ng viÖc nµy ®em l¹i thu nhËp thªm ®¸ng kÓ cho
hä.
§iÓn h×nh ë x· B×nh Minh cã b¸c NguyÔn V¨n T©m lµ c¸n bé Nhµ níc ®· vÒ
nghØ hu víi th©m niªn c«ng t¸c l©u n¨m, b¸c ®îc hëng trî cÊp hµng th¸ng lµ 650
ngµn ®ång, víi sè tiÒn ®ã chi tr¶ hµng th¸ng cho viÖc häc hµnh, sinh ho¹t cña gia
®×nh 7 nh©n khÈu th× qu¶ lµ thiÕu thèn, kh«ng chÞu bã tay víi sù thiÕu thèn ®ã b¸c
®· ®øng ra cïng vµi anh em vÒ hu trong x· vay vèn ng©n hµng ®Çu t thÇu ®Çm c¸
cña x·. Lµ ngêi n¨ng ®éng h¨ng say lµm viÖc, chÞu t×m tßi v× vËy hå c¸ cña b¸c
hµng n¨m cho thu ho¹ch víi s¶n lîng rÊt cao, víi thu nhËp mçi n¨m hµng chôc
triÖu ®ång. Nhê ®ã mµ gia ®×nh b¸c tho¸t khái c¶nh thiÕu thèn vµ cã cña ¨n cña ®Ó,
tr«ng nhµ b¸c ch¼ng kh¸c g× nhµ thµnh phè, ng«i nhµ khang chang 3 tÇng víi ®Çy
®ñ tiÖn nghi sinh ho¹t (ti vi, tñ l¹nh, video …), mäi ngêi ai còng ®Òu kÝnh nÓ vµ
kh©m phôc b¸c.
Qua g¬ng lµm giÇu cña b¸c T©m chóng ta hiÓu r»ng thÕ hÖ võa vÒ hu ngµy
nay hä kh«ng ph¶i lµ nh÷ng ngêi giµ cçi, nh÷ng ngêi chØ biÕt ngåi ch¬i ®Ó cuèi
th¸ng nhËn tiÒn trî cÊp mµ hä cßn biÕt lµm kinh tÕ gia ®×nh giái.
b.
VÊn ®Ò chi tiªu trong gia ®×nh ngêi vÒ hu
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y víi sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn æn ®Þnh cña nÒn
kinh tÕ níc ta vµ chÝnh s¸ch u tiªn cu¶ Nhµ níc ®èi víi ngêi lao ®éng lªn møc thu
nhËp cña ngêi lao ®éng ngµy cµng cao. Do vËy l¬ng hu cña ngêi vÒ hu còng rÊt cao
lªn ®êi sèng sinh ho¹t cña gia ®×nh hä rÊt æn ®Þnh.
Theo b¸o c¸o cña c¸n bé ®iÒu tra XH häc cña huyÖn th× trªn ®Þa bµn huyÖn
th× sè hé gia ®×nh ngêi vÒ hu chi tiªu nh sau:
- Chi tiªu cho ¨n uèng chiÕm 45%.
- Chi tiªu cho häc hµnh chiÕm 25%.
- Chi tiªu cho y tÕ chiÕm 9,7%.
- Chi tiªu cho c¸c kho¶n kh¸c chiÕm 20,3%.
Qua sè liÖu trªn ®· cho ta thÊy viÖc chi tiªu cho ¨n uèng trong gia ®×nh ngêi
vÒ hu lµ chiÕm phÇn lín 45%, ®iÒu nµy còng dÔ hiÓu v× ba ¨n hµng ngµy lµ quan
träng nh»m t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cña con ngêi.
13
Ngêi vÒ hu rÊt quan t©m ®Õn viÖc häc hµnh cña con c¸i nªn hä ®Çu t kinh phÝ
cho viÖc häc hµnh cña con. Møc chi tiªu cho viÖc häc hµnh lµ t¬ng ®ãi lín nã
chiÕm 25% trong tæng sè chi tiªu.
Ngêi vÒ hu lµ nh÷ng ngêi ®· cã tuæi, tr¸i n¾ng trë trêi ¶nh hëng ®Õn søc khoÎ
cña hä, viÖc ch¨m sãc y tÕ thêng xuyªn lµ cÇn thiÕt ®èi víi ngêi vÒ hu, hä ®· sö
dông mét phÇn thu nhËp cña m×nh cho viÖc kh¸m ch÷a bÖnh, thuèc thang nh»m æn
®Þnh søc khoÎ tuæi giµ.
Ngoµi nh÷ng kho¶n chi tiªu cÇn thiÕt ®ã th× cßn cã nh÷ng kho¶n chi tiªu
kh¸c nh chi tiªu cho quan hÖ XH hiÕu, hØ, th¨m hái hä hµng èm ®au… Víi cuéc
sèng s«i ®éng hiÖn nay th× sè tiÒn chi tiªu cho nh÷ng kho¶n nµy còng rÊt quan
träng vµ kh«ng nhá. §ã lµ viÖc lµm cÇn thiÕt cña mçi gia ®inh, nã thÓ hiÖn ®êi sèng
t×nh c¶m cña d©n téc ta.
Qua nghiªn cøu kh¶o s¸t cho thÊy hiÖn nay trªn 80% sè hé gia ®×nh hu trÝ cã
møc thu nhËp cao h¬n møc chi tiªu nh vËy. C¸c kho¶n chi tiªu cÇn thiÕt cho cuéc
sèng hµng ngµy lu«n ®îc ®¶m b¶o, khi thu nhËp t¨ng lªn th× nhu cÇu vÒ chi tiªu
còng t¨ng lªn t¹o cho ®êi sèng cña ngêi vÒ hu ngµy mét n©ng cao.
c.
TiÖn nghi sinh ho¹t vµ nh÷ng ph¬ngtiÖn ®i l¹i cña gia ®×nh ngêi vÒ hu
§Ó phôc vô cho ®êi sèng hµng ngµy cña con ngêi th× con ngêi ph¶i cã ph¬ng
tiÖn ®i l¹i, tiÖn nghi sinh ho¹t trong gia ®×nh, nh÷ng thø ®ã cho ta thÊy møc sèng vµ
tµi s¶n cña gia ®×nh ngêi vÒ hu.
Qua ®iÒu tra 498 gia ®×nh hu trÝ trong huyÖn ta cã kÕt qu¶ nh sau :
§¬n vÞ tÝnh
C¸i (chiÕc)
TØ lÖ %
TiÖn nghi sinh ho¹t
§µi
Ti vi
490
450
98.4
90.4
Video
120
24
Ph¬ng tiÖn ®i l¹i
Xe ®¹p
Xe m¸y
498
270
100
60
Nh×n b¶ng trªn ta thÊy hµu nh gia ®×nh nµo còng cã ti vi ®iÒu nµy dÔ hiÓu v×
®©y lµ ph¬ng tiÖn chuyÒn th«ng, gi¶i trÝ quan tränh trong tõng gia ®×nh.
C¸c ph¬ng tiÖn tham gia vµo qu¸ t×nh lao ®éng s¶n xuÊt vµ c¸c ho¹t ®éng
kh¸c cña con ngêi. Con ngêi cÇn ph¶i ®i l¹i v× vËy nh÷ng ph¬ng tiÖn ®i l¹i nh xe
m¸y, xe ®¹p lµ rÊt cÇn thiÕt. Xe ®¹p chiÕm 100% trong c¸c gia ®×nh ngêi vÒ hu, xe
m¸y chiÕm 60%.
14
Qua kh¶o s¸t sè liÖu trong b¶ng b¸o c¸o tæng kÕt cña BHXH Thanh Oai ta
thÊy thu nhËp cña ngêi vÒ hu lµ rÊt cao. C¶ phÇn thu nhËp ngoµi l¬ng hu vµ l¬ng hu
cña hä chung b×nh tõ 500 ngµn ®ång trë lªn.
d.
VÊn ®Ò nhµ ë cña ngêi vÒ hu
Nhµ ë lµ nhu cÇu cÇn thiÕt vµ tèi thiÓu cña mçi gia d×nh nãi chung vµ ngêi vÒ
hu nãi riªng. Mäi sinh ho¹t ¨n, ngñ, nghØ… cña con ngêi ®Òu diÔn ra trong ng«i nhµ
cña m×nh. ë ®©y chÊt lîng vµ quy m« nhµ ë la tiªu chÝ ®¸nh gi¸ ®êi sèng vËt chÊt
cña mçi gia ®×nh ngêi vÒ hu.
Nh×n chung ®a sè hé gia ®×nh ngêi vÒ hu cã nhµ ë khang trang s¹ch ®Ñp,
nhiÒu gia ®×nh cã thu nhËp cao ®· x©y dùng ®îc nhµ cao tÇng víi kiÓu c¸ch kiÕn
tróc rÊt hiÖn ®¹i.
Qua ngiªn cøu vÒ ®êi sèng vËt chÊt cña ngêi vÒ hu trong huyÖn ta cã thÓ thÊy
d»ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cïng víi sù thay da ®ái thÞt cña ®Êt níc th× ®êi sèng
cña ngêi vÒ hu cµng ®îc n©ng cao. §iÒu ®ã mét phÇn nhê vµo sù quan t©m cña
§¶ng vµ Nhµ níc trong viÖc ®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch XH u tªn ®èi víi ngêi lao ®éng
khi vÒ nghØ hu, ®iÒu ®ã ®· gióp hä cã niÒm tin vµo sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ níc, tin vµo ®êng lèi mµ §¶ng vµ B¸c Hå ®· lùa chän.
2.
§êi sèng tin thÇn cña ngêi vÒ hu trong huyÖn
§êi sèng tinh thÇn ®îc hiÓu lµ nh÷ng vÊn ®Ò nh häc tËp, vui ch¬i, gi¶i trÝ…
C¸c ho¹t ®éng trong c¸c tæ chøc XH ®em l¹i sù vui vÎ vÒ t©m t t×nh c¶m cña con
ngêi.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nÒn kinh tÕ cña níc ta cã bíc ph¸t triÓn nhanh
chãng, æn ®Þnh vµ víi sù quan t©m cña §¶ng vµ Nhµ níc ta nªn ®êi sèng tinh thÇn
cña ngêi vÒ hu ë níc ta nãi chung vµ ngêi vÒ hu ë huyÖn Thanh Oai nãi riªng lµ rÊt
cao.
Trong t©m t t×nh c¶m cña m×nh ngêi vÒ hu lu«n muèn dµnh phÇn cßn l¹i cña
cuéc ®êi m×nh ®Ó phôc vô cã Ých cho XH. Hä kh«ng muèn r»ng khi hä vÒ hu th× hä
lµ kÎ ¨n b¸m XH vµ hä sÏ kh«ng chÞu ®îc sù buån tÎ khi ph¶i ngåi ch¬i x¬i níc.
HiÓu ®îc t©m lý nµy cña ngêi vÒ hu §¶ng bä vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng lu«n ch¨m
no t¹o mäi ®iÒu kiÖn tè nhÊt ®Ó ngêi vÒ hu tham gia vµo c¸c phong trµo cña ®Þa ph¬ng.
NhiÒu x· trong huyÖn ®· thµnh lËp c©u l¹c bé cña nh÷ng ngêi vÒ hu (c©u l¹c
bé hu trÝ) mçi tuÇn häp mét lÇn trong nh÷ng buæi häp cã to¹ ®µm vÒ t×nh h×nh kinh
tÕ, chÝnh trÞ XH cña ®Þa ph¬ng, ®Êt níc vµ trªn ThÕ Giíi. Ngoµi ra ngêi vÒ hu ë c¸c
15
x· cßn cã c©u l¹c bé th¬ v¨n nhiÒu ngêi ®· trë thµnh céng t¸c viªn tÝch cùc cña b¸o
Hµ T©y. Hµng th¸ng c©u l¹c bé th¬ v¨n sinh ho¹t mét lÇn vµ cã ch¬ng tr×nh b×nh th¬
thu hót nhiÒu ngêi ®Õn nghe.
Trong lÜnh vùc ho¹t ®énh thÓ dôc thÎ thao ngêi vÒ hu còng tham gia tÝch cùc.
Cã nhiÒu c©u l¹c bé cÇu l«ng, bãng bµn ra ®êi, hµng th¸ng tæ chøc thi ®Êu ®Ó giao
lu.
Nh÷ng ho¹t ®éng ®ã chØ lµ mét phÇn trong ®êi sèng tinh thÇn cña ngêi vª hu
trong huyÖn Thanh Oai. Thó vui chñ yÕu cña ngêi vÌ hu trng huyÖn lµ ch¬i c©y
c¶nh, non bé. Nh÷ng c¸n bé hu trÝ trong huyÖn th«ng qua häi n«ng d©n cña huyÖn
lËp ra héi nh÷ng ngêi lµm vên, hµng th¸ng hä häp l¹i ®Ó bµn luËn, trao ®æi king
nghiÖm vÒ c«ng viÖc vña m×nh.
S½n cã bé ãc hiÓu biÕt vµ t duy trõu tîng cao mµ nh÷ng s¶n phÈm c©y c¶nh,
non bé cña ngêi vÒ hu mang d¸ng dÊp võa hiÖn ®¹i võa cã tÝnh d©n téc cao.
Nh×n nh÷ng c©y thÕ, chËu c¶nh cña hä ta liªn tëng nh ®ang ®îc sèng trong
mét ThÕ Giíi cña nh÷ng c©y cæ thô thu nhá víi c©y ®a, giÕng níc, m¸i ®×nh…
Trong sç ngêi vÒ nghØ hu trong huyÖn nhiÒu ngêi lµ ®¶ng viªn nªn khi vÒ
nghØ hu hä kh«ng quªn tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi ®Êt níc. NhiÒu ngêi khi vÒ
®Þa ph¬ng hä ®îc tham gia vµo tæ chøc chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng, cïng víi chÝnh
quyÒn ®Þa ph¬ng ®a ®êng lèi t tëng cña §¶ng. Do vËy ngêi vÒ hu ®· ®ãng mét vai
trß quan träng ë ®Þa ph¬ng.
Ngoµi XH ®· vËy cßn trong gia ®×nh ngêi vÒ hu hä d¹y b¶o con c¸i hä häc
tËp lµm viÖc theo hiÕn ph¸p, ph¸p luËt cña Nhµ níc, gia ®×nh cña nh÷ng ngêi vÒ hu
lu«n sèng cã t×nh c¶m, cã tríc cã sau nªn ®îc mäi ngêi xung quanh kÝnh nÓ.
Ch¼ng cã niÒm vui nµo b¨ng niÒm vui ®îc sèng cïng víi ngêi th©n trong gia
®×nh ®Ó chia sÎ niÒm vui lçi buån. Ngêi vÌ hu ®· cã mét thêi son trÓ cña m×nh cèng
hiÕn cho sù nghiÖp b¶o vÖ, x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt níc, nay hÕt tuæi lµm viÖc vÒ
nghØ hu ngµy ngµy ®îc qu©y quÇn bªn con ch¸u ®ã lµ niÒm vui lín nhÊt cña ®êi hä,
Hä cßn biÕt íc ao g× h¬n thÕ.
§a sè con c¸i cña nh÷ng ngêi vÒ hu ®Òu thµnh ®¹t trong cuéc sèng. Bëi v× hä
®· ®îc hëng sù gi¸o dôc cña truyÒn thèng gia ®×nh. Hä ®· ®îc cha mÑ m×nh t¹o
mäi ®iÒu kiÖn tèt nhÊt cho häc tËp. Qua ®ã ta thÊy r»ng ngêi vÒ hu lu«n quan t©m
®Õn viÖc häc tËp trau dåi tri thøc cho con c¸i hä, hä coi tri thøc lµ ch×a kho¸ ®Ó më
c¸nh cöa bíc vµo thÕ kû 21 ®Çy tù tin v÷ng vµng.
16
Kh«ng chØ lo cho con c¸i häc tËp mµ ngêi vÒ hu còng kh«ng ngõng n©ng cao
hiÓu biÕt cña m×nh vÒ XH. Hµng ngµy hä ®äc b¸o, nghe ®µi, xem ti vi ®Ó n¾m b¾t
thong tin vÒ t×nh h×nh ®Êt níc còng nh trªn ThÕ Giíi. Mçi x· trong huyÖn ®· cã th
viÖn riªng gåm nhiÒu ®Çu s¸ch vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸ t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi
vÒ hu ®Õn ®äc.
Chóng ta cã thÓ thÊy r»ng so víi ThÕ Giíi th× níc ta cßn nghÌo nhng §¶ng vµ
Nhµ níc ta lu«n cã truyÒn thèng “uèng níc nhí nguån” nªn viÖc thùc hiÖn c¸c
chÝnh s¸ch XH lµ mét ®iÒu cÇn thiÕt. D©n c cã æn ®Þnh th× ®Êt níc míi m¹nh giÇu.
NH×n chung ®¹i bé phËn ngêi vÒ hu ë níc ta cã møc sèng cao vµ æn ®Þnh nhÊt.
17
PhÇn 3
KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
1.
kÕt luËn
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y viÖc thùc hiÖn chÕ ®é chÝnh s¸ch ë ViÖt Nam nãi
chung vµ ë huyÖ Thanh Oai nãi riªng lµ rÊt tèt vµ ®¹t ®îc nh÷ng thµnh qu¶ tÝch cùc.
§iÒu ®ã thÓ hiÖn chÝnh s¸ch ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ níc cïng víi sù lç
lùc phÊn ®Êu trong lao ®éng s¶n xuÊt cña b¶n th©n gia ®×nh ngêi vÒ hu ®· lµm cho
cuéc sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña gia ®×nh ngêi vÒ hu ngµy cµng phong ¬hó h¬n.
Môc tiªu t¹o cho ngêi vÒ hu “®Çy ®ñ vÒ vËt chÊt, yªn æn vÒ tinh thÇn” cña §¶ng vµ
Nhµ níc ta ®· dÇn dÇn trë thµnh hiÖn thùc.
Do thêi gian kiÕn tËp ng¾n ngñi cïng víi sù h¹n chÕ vÒ kinh nghiÖm, ch¾c
ch¾n bµi viÕt cña em kh«ng ch¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. V× vËy em rÊt mong ®îc sù
gãp ý ch©n thµnh cña thÇy c« vµ b¹n bÌ.
Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì, híng dÉn tËn t×nhcña thÇy
gi¸o TS: NguyÔn V¨n §Þnh – Khoa Kinh tÕ B¶o hiÓm – Trêng §¹i häc
Kinh tÕ Quèc d©n, cïng c¸c c« chó c¸n bé nh©n viªn phßng BHXH huyÖn Thanh
Oai ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì ch¸u hoµn thµnh tèt ®Ò tµi b¸o c¸o nµy.
2.
kiÕn nghÞ
Qua nghiªn cøu em cÇn thÊy ®a ra mét sè kiÕn nghÞ sau ®Ó thùc hiÖn chÕ ®é
®èi víi ngêi vÒ hu ë huyÖn Thanh Oai ®îc tèt h¬n.
- §Èy m¹nh viÖc tuyªn truyÒn vÒ BHXH trong c¸c doanh nghiÖp, c¬ quan
Nhµ níc… §Ó hä hiÓu t¸c dông cña BHXH ®èi víi ngêi lao ®éng sau nµy
khi hä vÒ nghØ hu.
- Khi ngêi lao ®éng ®ãng BHXH trong c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®îc ghi chÐp
®Çy ®ñ tõng th¸ng, tõng n¨m. Tr¸nh sai sãt vÒ thêi gian v× nã ¶nh hëng
®Õn viÖc ®îc hëng l¬ng hu sau nµy cña ngêi lao ®éng.
- KÕt hîp hµi hoµchÝnh s¸ch kinh tÕ víi chÝnh s¸ch XH trong qu¸ tr×nh thùc
hiÖn chÕ ®ä hu trÝ.
- Bé m¸y qu¶n lý vÒ BHXH ph¶i cã sù ®æi míi b»ng c¸ch ®µo t¹o c¸n bé
chuyªn tr¸ch ®Ó n©ng cao tr×nh ®ä chuyªn m«n, hiÓu biÕt c¸c ®iÒu luËt
cña Nhµ níc cã liªn quan tíi viÖc xÐt duyÖt chÕ ®é ®Ó hä ¸p dônh vµo
c«ng viÖc mét c¸ch nhanh chãng vµ chÝnh x¸c h¬n.
18
- §Ó ®¶m b¶o c«ng t¸c qu¶n lý hå s¬ ë BHXH huyÖn tèt h¬n ®Ò nghÞ c¬
quan cÊp trªn trang bÞ thªm c¬ së vËt chÊt nh ph¬ng tiÖn lµm viÖc: m¸y
tÝnh, tñ ®ùng hå s¬…
- Muèn cho ®êi sèng tinh thÇn cña ngêi vÒ hu ngµy cµng ®îc n©ng cao Nhµ
níc cÇn t¹o ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së vËt chÊt cho ngêi vÒ hu sinh ho¹t t¹i ®Þa
ph¬ng.
*******
Môc lôc
Trang
Lêi nãi ®Çu…………………………………………………
1
PhÇn 1:
Kh¸i qu¸t chung vÒ BHXH
2
I.
Vai trß cña BHXH ®èi víi ngêi lao ®éng vµ ngêi sö dông lao ®éng
1.
BHXH ®èi víi ngêi lao ®éng
2.
BHXH ®ãi víi ngêi sö dông lao ®éng
II.
TÝnh chÊt cña BHXH
III. ChÕ ®é hu trÝ trong hÖ thèng c¸c chÕ ®é BHXH ë ViÖt Nam 5
PhÇn 2:
ChÕ ®é hu trÝ vµ ®êi sèng ngêi vÒ hu ¬ huyÖn Thanh Oai 9
I.
Vµi nÐt vÒ BHXH Thanh Oai
1.
Vµi nÐt vÒ huÖn Thanh Oai
19
4
2.
Ho¹t ®éng cña BHXH tØnh Thanh Oai
II.
T×nh h×nh thùc hiÖn chÕ ®é hu trÝ ë huyÖn Thanh Oai
III. §êi sèng ngêi vÒ hu ë huyÖn Thanh Oai
1.
§êi sèng vËt chÊt
2.
§êi sèng tinh thÇn
PhÇn 3:
KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
1.
KÕt luËn
2.
KiÕn nghÞ
20
11
12
14
17
20
- Xem thêm -
.DOC 
20 
46 
78 
