Tài liệu Tiểu luận bảo hiểm tiền gửi tại vn

LêI NãI §ÇU. Ngµy nay,cïng víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña x· héi,cuéc sèng cña con ngêi ngµy cµng v¨n minh h¬n.Nh÷ng m¸y mãc hiÖn ®¹I vµ tèi t©n dÇn dÇn thay thÕ søc lao ®éng.Con ngêi hiÖn ®¹I h«m nay kh«ng cßn ph¶I lo nhiÒu ®Õn viÖc tån t¹I mµ cµng ngµy cµng híng tíi ®êi sèng ®Ých thùc.Tuy nhiªn x· héi hiÖn ®¹i bao nhiªu th× con ngêi còng ®ang ph¶I ®èi mÆt víi nh÷ng rñi ro kh«ng thÓ lêng tríc ®îc nh÷ng rñi ro ®ã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn c«ng viÖc c/s còng nh kh¶ n¨ng kinh doanh cña mçi c¸ nh©n nãi riªng vµ tËp thÓ nãi chung.Con ngêi hiÖn ®¹I h«m nay kh«ng cßn xa l¹ víi kh¸I niÖm c«ng ty b¶o hiÓm.”§ã lµ mét tæ chøc ho¹t ®éng chñ yÕu nh»m b¶o vÖ tµI chÝnh cho nh÷ng ngêi tham gia b¶o hiÓm trong nh÷ng trêng hîp rñi ro cam kÕt x¶y ra vµ lµ mét lo¹I h×nh tæ chøc tµI chÝnh phi ng©n hµng ®ãng vai trß quan träng kh¬I nguån vèn tõ nh÷ng ngêi cho vay.Nh÷ng ngêi tiÕt kiÖm tíi nh÷ng ngêi ®I vay-nh÷ng ngêI chi tiªu y nh mét ng©n hµng.Nã cßn cã thÓ hiÓu nh mét tæ chøc tiÕt kiÖm theo hîp ®ång”. XuÊt hiÖn lÇn ®Çu tiªn ë Anh vµ vµo thÕ kû 18,cho ®Õn nay ph¹m vi ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ngµy cµng nh©n réng ra trªn toµn thÕ giíi vµ trong mäi lÜnh vùc.B¶o hiÓm cña h«m nay kh«ng chØ ®ãng vai trß trong viÖc h¹n chÕ rñi ro cho ngêi tham gia b¶o hiÓm mµ cßn lµ n¬I gãp phÇn gi¶i quyÕt hiÖn tîng thõa vµ thiÕu vèn diÔn ra thêng xuyªn trong nÒn kinh tÕ,®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh tuÇn hoµn vèn ®îc diÔn ra tr«I ch¶y vµ nhanh chãng. HiÖn nay c¸c c«ng ty b¶o hiÓm tån t¹I díi 2 d¹ng lµ: +C¸c c«ng ty b¶o hiÓm kinh doanh:Ho¹t ®éng v× môc tiªu lµ lîi nhuËn. +C¸c c«ng ty b¶o hiÓm kh«ng kinh doanh:Ho¹t ®éng kh«ng v× lîi nhuËn Nãi ®Õn c¸c c«ng ty b¶o hiÓm hiÖn nay th× rÊt nhiÒu vµ c¸c dÞch vô mµ chóng mang l¹I ®a d¹ng vµ phong phó.Tuy nhiªn,do hÖ thèng BHTH-VN nãi chung cßn non trÎ ph¶I ®èi mÆt víi nh÷ng khã kh¨n vÒ mÆt tæ chøc thu,chi,qu¶n 1 lý,b¶o tån vµ ph¸t triÓn quü.Vµ vÊn ®Ò quü tµI chÝnh BHTG hiÖn ®ang lµ vÊn ®Ò ®îc c¸c cÊp c¸c ngµnh cã liªn quan hÕt søc quan t©m.V× vËy em chän ®Ò tµI “b¶o hiÓm tiÒn göi t¹I viÖt nam”.§©y lµ mét tæ chøc cßn non trÎ ë ViÖt Nam v× vËy em chØ xin nªu ra nh÷ng vÊn ®Ò chung vµ híng vÒ ho¹t ®éng cña nã trong ph¹m vi ®Ò ¸n nµy.MÆc dï rÊt cè g¾ng nhng do nh÷ng h¹n chÕ vÒ mÆt lý luËn,®Æc biÖt lµ vÒ mÆt thùc tiÔn nªn trong qu¸ tr×nh viÕt bµI em kh«ng thÓ tr¸nh khái,vÉn cßn nh÷ng thiÕu xãt nhÊt ®Þnh.Em rÊt mong nhËn ®îc sù gãp ý cña c« gi¸o ®Ó sau nµy em cã ®îc nh÷ng bµI viÕt tèt h¬n.Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c«. 2 PhÇn néi dung. Ch¬ng 1:kh¸I qu¸t chung vÒ bhtg. 1.Sù ra ®êi cña BHTG. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng,nh÷ng rñi ro trong nh÷ng ho¹t ®éng cña tæ chøc tÝn dông lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái,nÕu kh«ng cã c¬ chÕ phßng ngõa tõ chÝnh tæ chøc tÝn dông vµ trong chÝnh s¸ch vÜ m« cña nhµ níc th× nh÷ng tæn thÊt do nh÷ng rñi ro ®a tíi lµ kh«ng thÓ lêng tríc ®îc.HËu qu¶ cña nã kh«ng chØ lµm sôp ®æ mét ng©n hµng riªng lÎ mµ cßnt¹o ra ph¶n øng d©y chuyÒn vµ sÏ dÉn tíi sù sôp ®æ cña c¶ mét hÖ thèng ng©n hµng-huyÕt m¹ch kinh tÕ cña mét quèc gia.Cho nªn,vai trß cña tæ chøc b¶o hiÓm tiÒn göi trong nh÷ng t×nh huèng khã kh¨n nµy sÏ lµ l¸ ch¾n cuèi cïng hiÖn h÷u nhÊt,nh»m t¹o t©m lý yªn t©m cho ngêi göi tiÒn vµ tr¸nh ®îc viÖc rót tiÒn å ¹t t¹I ng©n hµng. NhËn thøc ®óng tÇm quan träng cña viÖc b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi göi tiÒn,duy tr× sù ph¸t triÓn æn ®Þnh,an toµn vµ lµnh m¹nh ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng VN.§Ó gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ,æn ®Þnh chÝnh trÞ XH-mét nhiÖm vô v« cïng quan träng cña ®¶ng vµ nhµ níc ta,ngµy 1.9.1999,chÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ ®Þnh sè 89/1999/N§-CP vÒ BHTG. Ngµy 9.11.1999 thñ tíng chÝnh phñ ra quyÕt ®Þnh sè 218/1999/Q§-TTG thµnh lËp BHTG VN. Ngµy 7.7.2000,BHTG VN ®· chÝnh thøc khai tr¬ng ho¹t ®éng. 2.Kh¸I niÖm vÒ BHTG. Tæ chøc BHTG lµ mét tæ chøc tµI chÝnh nhµ níc kh«ng v× môc ®Ých lîi nhuËn,BHTG cã t c¸chph¸p nh©n,h¹ch to¸n ®éc lËp ,®¶m b¶o an toµn vÒ vèn vµ tù bï ®¾p c¸c chi phÝ,vèn ®Iòu lÖ ®îc nhµ níc c©ps lµ 1000 tØ ®ång vµ ®îc më tµI kho¶n tµI kho¶n t¹I c¸c ng©n hµng trong vµ ngoµI níc 3 2.1.Nh÷ng ®Æc ®IÓm c¬ b¶n cña cña tæ chøc b¶o hiÓm tiÒn göi nhµ níc. -Thuéc së h÷u cña nhµ níc,do nhµ níc chÞu tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t,thanh tra.Sù can thiÖp vµo lo¹I h×nh tæ chøc nµy lµ trùc tiÕp,mang tÝch chÊt hµnh chÝnh-kinh tÕ vµ thÓ hiÖn sù quan t©m cña nhµ níc ®èi víi nh÷ng ngêi göi tiÒn nhá. -Cã t c¸ch ph¸p nh©n,sö dông tµI chÝnh ®Ó gi¶I quyÕt t×nh huèng hoµn toµn do tæ chøc b¶o hiÓm tiÒn göi quyÕt ®Þnh. -Quy m« can thiÖp cã giíi h¹n,tuú thuéc vµo thùc lùc tµI chÝnh cña b¶o hiÓm tiÒn göi vµ chi phÝ giíi h¹n theo luËt ®Þnh. -ViÖc hç trî,gi¸m s¸t,sö lý ®îc thùc hiÖn víi t c¸ch cña nhµ níc. -¦u ®IÓm:víi h×nh th¸I nµy cã thÓ tr¸nh ®ù¬c t×nh tr¹ng chØ c¸c ng©n hµng ho¹t ®éng yÕu kÐm tham gia b¶o hiÓm cßn c¸c ng©n hµng cã uy tÝn vµ kh¶ n¨ng tµI chÝnh th× kh«ng.Bëi v× viÖc tham gia lµ b¾t buéc theo luËt ®Þnh nh»m b¶o vÖ nh÷ng ngêi göi tiÒn,®Æc biÖt lµ nh÷ng ngêi göi tiÒn nhá mét c¸ch trùc tiÕp.Tæ chøc b¶o hiÓm tiÒn göi thuéc lo¹I nµy cã quyÒn h¹n nh mét c¬ quan trùc thuéc chÝnh phñ,®îc ban hµnh c¸c quy ®Þnh mang tÝnh ph¸p lý,v× vËy ho¹t ®éng cña nã tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña luËt ®Þnh,Ýt hoÆc kh«ng tuú thuéc vµo ngêi qu¶n lý,mang tÝnh æn ®Þnh ®èi víi nh÷ng ngêi tham gia b¶o hiÓm víi sù tham gia trùc tiÕp cña nhµ níc ,b¶o hiÓm tiÒn göi t¹o ra mét c¬ chÕ gi¸m s¸t,®¸nh gi¸,ph©n lo¹I c¸c tæ chøc tÝn dông,sö lý nh÷ng khã kh¨n cña c¸c tæ chøc tÝn dông,sø lý nh÷ng khã kh¨n cña tæ chøc,®ång thêi cã thÓ nh©n ®îc sù hç trî vÒ tµI chÝnh cña chÝnh phñ khi cÇn thiÕt. 2.2.Sè tiÒn b¶o hiÓm. -Sè tiÒn b¶o hiÓm lµ sè d tiÒn göi cã kú h¹n trong b¸o c¸o sè d tiÒn göi cña mçi quý cña quü tÝn dông. 2.3.PhÝ b¶o hiÓm. -§Þnh nghÜa:PhÝ b¶o hiÓm lµ sè tiÒn quü tÝn dông ph¶I tr¶ cho ngêi b¶o hiÓm ®Ó b¶o hiÓm sè d tiÒn göi cã kú h¹n cña quü t¹I thêi ®iÎm cuèi cña mçi quý. 4 -C«ng thøc: P=m x (R/365) x 90 trong ®ã: P:phÝ b¶o hiÓm theo quý m:sè d tiÒn göi cã kú h¹n R:tØ lÖ phÝ b¶o hiÓm 90:sè ngµy cña mét quý. -Tæ chøc ho¹t ®éng BHTG khi ¸p dông h×nh thøc gãp phÝ thêng xuyªn ®èi víi kh¸ch hµng tham gia BHTG cÇn x¸c ®Þnh laäi tiÒn göi thuéc ®èi tîng b¶o hiÓm vµ tû lÖ phÝ b¶o hiÓm ddÎ lµm c¬ së ®Ó tÝnh phÝ BHTG h»ng n¨m cña tæ chøc tham gia BHTG ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc tæng qu¸t sau: Pa=r x D Trong ®ã: Pa:lµ møc phÝ BHTG hµng n¨m mét tæ chøc tham gia BHTG ph¶I ®ãng r:lµ tØ lÖ phÝ BHTG ¸p dông ®èi víi tæ chøc tham gia BHTG D:lµ gÝa trÞ tiÒn göi thuéc ®èi tîng b¶o hiÓm t¹I tæ chøc tham gia BHTG(th«ng thêng lÊy sè b×nh qu©n mét ngµy trong n¨m). -ViÖc x¸c ®Þnh lo¹I tiÒn göi nµo thuéc ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm vµ lµm c¬ së ®Ó tÝnh phÝ b¶o hiÓm tiÒn göi ®Þnh kú tuú thuéc vµo chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña mçi quèc gia.TiÒn göi tiÕt kiÖm vµ tiÒn göi cña c¸ nh©n b»ng néi tÖ lµ lo¹I tiÒn göi mµ ®Õn nay tÊt c¶ c¸c hÖ thèng BHTG trªn toµn thÕ giíi ®Òu b¶o vÑ trùc tiÕp th«ng qua chi tr¶ b¶o hiÓm tiÒn göi. 2.4.§èi tîng tham gia b¶o hiÓm. -§èi tîng tham gia b¶o hiÓm lµ c¸c quü tÝn dông BH chØ b¶o hiÓm tr¸ch nhiªm cña quü ®èi víi c¸c kho¶n tiÒn göi cã ky h¹n. 2.5.C¸c rñi ro ®îc b¶o hiÓm. 5 -Sù ph¸ s¶n cña quü tÝn dông -Sù gi¶I thÓ b¾t buéc cña quü tÝn dông -Ph¶I chÊp hµnh mét mÖnh lªnh thanh lý v× mét lý do kh¸c víi viÖc ph¸ s¶n hay mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n cña quü tÝn dông -Kh«ng thÓ thùc hiÖn viÖc thanh to¸n cho nh÷ng ngêi göi tiÒn v× mét mÖnh lÖnh cña toµ ¸n ®èi víi quü tÝn dông. 2.6.C¸c rñi ro lo¹I trõ. -Vi ph¹m nhghiªm träng c¸c quy ®Þnh vÒ tiÒn tÖ tÝn dông,thanh to¸n ®· nªu trong ph¸p lÖnh ng©n hµng cña quü tÝn dông. -Gi¶I thÓ tù nguyÖn v× cæ ®«ng thÊy môc tiªu thµnh lËp quü kh«ng ®¹t ®îc hoÆc muèn thu håi l¹I v«ns hay cã nhu cÇu c¶I tæ l¹I c¬ cÊu cña quü tÝn dông. -Ngõng ho¹t ®éng do chiÕn tranh,néi chiÕn….. 3.Ho¹t ®éng cña BHTG. 3.1.Tæ chøc BHTG. -Tæ chøc BHTG lµ t¸c nh©n ®ãng gãp tµI chÝnh tõ tæ chøc tham gia BHTG vµ cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn chi tr¶ tiÒn b¶o hiÓm tíi ngêi cã tiÒn göi thuéc ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm tai tæ chøc tham gia BHTG trong t×nh tr¹ng tæ chøc ®ã mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ ®ãng cö ho¹t ®éng. 3.2.Tæ chøc tham gia BHTG. Tæ chøc tham gia BHTG lµ c¸c ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµI chÝnh phi ng©n hµng cã ho¹t ®éng huy ®éng tiÒn göi.C¸c tæ chøc nµy khi tham gia BHTG cã tr¸ch nhiÖm ®ãn gãp tµI chÝnh cho tæ chøc BHTG vµ ®îc quyÒn yªu cÇu tæ chøc BHTG chi tr¶ tiÒn b¶o hiÓm cho ngêi göi tiÒn t¹I tæ chøc ®ã trong trêng hîp tæ chøc nµy mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ bi c¬ quan cã thÈm quyÒn chÊm døt ho¹t ®éng. 6 3.3.Ngêi göi tiÒn thuéc ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm. -Ngêi göi tiÒn thuéc ®èi tîng ®îc BHTG lµ kh¸ch hµng cã tiÒn göi thuéc ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm t¹I tæ chøc tham gia BHTG.Nh÷ng ngêi göi tiÒn nµy kh«ng ph¶I ®ãng gãp tµI chÝnh cho tæ chøc ho¹t ®éng BHTG nhng cã quyÒn yªu cÇu tæ chøc BHTG thanh to¸n tiÒn göi kÓ c¶ l·I tÝch luü trªn tiÒn göi ®ã cña hä trong h¹n møc chi phÝ tr¶ tiÒn BHTG nÕu chi tr¶ tiÒn BHTG cã x¸c ®Þnh h¹n møc hoÆc thanh to¸n toµn bé tiÒn göi,nÕu chi tr¶ tiÒn BHTG kh«ng x¸c ®Þnh giíi h¹n. 3.4.H¹n møc chi tr¶ b¶o hiÓm tiÒn göi -Møc chi tr¶ BHTG lµ kho¶n tiÒn mµ tæ chøc BHTG sÏ thanh to¸n cho ngêi göi tiÒn thuéc ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm t¹I tæ chøc tham gia BHTG bÞ chÊm døt ho¹t ®éng vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n cho ngêi göi tiÒn.Cã hai h×nh thøc chi tr¶ b¶o hiÓm ®îc ¸p dông ë c¸c hÖ thèng BHTG trªn thÕ giíi: -Chi tr¶ toµn bé sè tiÒn göi thuéc ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm. -Chi tr¶ theo h¹n møc chi tr¶ tèi ®a.NÕu sè d tiÒn göi thuéc ®èi tîng b¶o hiÓm thÊp h¬n hoÆc b»ng giíi h¹n tèi ®a th× ngêi göi tiÒn sÏ ®îc hoµn tr¶ toµn bé tiÒn göi cña hä.NÕu sè d tiÒn göi lín h¬n h¹n møc chi tr¶ BHTG th× ngêi göi tiÒn ®îc nhËn kho¶n tiÒn b¶o hiÓm tõ tæ chøc BHTG tèi ®a b»ng h¹n møc chi tr¶ BHTG. H¹n møc chi tr¶ tiÒn b¶o hiÓm ®îc x¸c ®Þnh theo hai ph¬ng thøc:ph¬ng thøc x¸c ®Þnh theo ngêi göi tiÒn t¹I mét tæ chøc tham gia BHTG vµ ph¬ng thøc x¸c ®Þnh theo tµI kho¶n. Ph¬ng thøc x¸c ®Þnh h¹n møc chi tr¶ tiÒn b¶o hiÓm theo ngêi göi tiÒn lµ c¸ch x¸c ®Þnh møc chi tr¶ tèi ®a ®èi víi mét ngêi göi tiÒn t¹I mét tæ chøc tham gia BHTG kh«ng c¨n cø vµo sè lîng tµI kho¶n hoÆc sæ tiÕt kiÑm mµ ngêi ®ã cã t¹I mét ng©n hµng ph¬ng thóc nµy cã t¸c dông kÝch thÝch ngêi göi tiÒn kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña ng©n hµng ®Ó gi¶m thiÕu rñi ro ®èi víi tiÒn göi cña m×nh.Mét biÖn ph¸p ®¬n gi¶n ®Ó gi¶m rñi ro ngêi göi tiÒn cã thÓ göi t¹I nhiÒu ng©n hµng kh¸c nhau víi møc göi ë mçi ng©n hµng kh«ng lín h¬n møc chi tr¶ BHTG tèi ®a(HALPIN,2000,tr 4)tuy nhiªn còng cã quan ®IÓm cho r»ng lµm nh vËy xÐt 7 vÒ mÆt vÜ m« v« h×nh chung ®· lµm t¨ng chi phÝ lao ®éng khong cÇn thiÕt cho x· héi v× víi mét kho¶n tiÒn viÖc ph¶I ®I göi t¹I nhiÒu ng©n hµng sÏ lµm mÊt thêi gian cho ngêi göi tiÒn nhng nÕu nh×n mét c¸ch kh¸I qu¸t ®èi víi c¸ nh©n cã thÓ mÊt thêi gian h¬n song xÐt vÒ lîi Ých cña XH tÝnh u viÖt cña h×nh thøc nµy sÏ vît tréi h¹n chÕ cña nã(FDIC,2001) Ph¬ng thøc x¸c ®Þnh h¹n møc chi tr¶ b¶o hiÓm theo tµi kho¶n lµ x¸c ®Þnh h¹n møc chi tr¶ tiÒn b¶o hiÓm tèi ®a cho mét tµI kho¶n tiÒn göi t¹I mét tæ chøc nhËn tiÒn göi.Mét ngêi göi tiÒn nÕu cã bao nhiªu tµI kho¶n th× ®Òu ®îc nh©n tiÒn b¶o hiÓm theo sè dc trªn mçi tµI kho¶n tèi ®a kh«ng qu¸ h¹n møc chi tr¶ cho mét tµI kho¶n.Nh vËy mét ngê göi tiÒn nÕu cã h¬n mét tµI kho¶n t¹I mét ng©n hµng th× sè tiÒn b¶o hiÓm hä nhËn ®îc tõ tæ chøc BHTG cã thÓ lín h¬n h¹n møc chi tr¶ BHTG cña mét tµI kho¶n.C«ng t¸c triÓn khai thøc hiÖn ph¬ng thøc nµy rÊt ®¬n gi¶n thuËn lîi cho quèc gia mµ ë ®ã tr×nh ®é phæ cËp vi tÝnh ho¸ trong lu tr÷ th«ng tin kh¸ch hµng cßn h¹n chÕ.Song v× kh«ng giíi h¹n vÒ sè lîng tµI kho¶n mµ mét kh¸ch hµng cã thÓ më t¹I mét tæ chøc nhËn tiÒn göi,¸p dông møc quy ®Þnh chi tr¶ tèi ®a theo tµI kho¶n,t¸c dông cña h¹n møc chi tr¶ BHTG trong viÖc t¨ng tÝnh kû c¬ng cña thÞ trêng kh«ng ph¸t huy ®îc.Trªn thùc tÕ rÊt Ýt níc ¸p dông ph¬ng thøc nµy.TÝnh ®Õn n¨m 1999 chØ cã 2 hÖ thèng BHTG trªn thÕ giíi ¸p dông h¹n møc chi tr¶ BHTG theo tµI kho¶n(GARCIA,4.1999,tr 18) §Ó gãp phÇn gi¶m vµ tiÕn tíi kiÓm so¸t ®îc rñi ro ®¹o ®øc cã thÓ ph¸t sinh g¾n liÒn víi ho¹t ®éng BHTG,h¹n møc chi tr¶ BHTG cÇn ®îc x¸c ®Þnh ë møc ®ñ thÊp ®Ó khuyÕn khÝch nhiÒu ngêi göi tiÒn cã thÕ ¸p dông c¸c ky c¬ng thÞ trêng ®èi víi tæ chøc nh¹n tiÒn göi. 4.C¸c h×nh thøc ®ãng gãp tµI chÝnh. §ãng gãp tµI chÝnh cña tæ chøc tham gia BHTG cho tæ chøc BHTG ®îc tiÕn thµnh díi 3 h×nh thøc: a)H×nh thøc thø nhÊt:§ãng gãp mét kho¶n tiÒn khi ®îc chÊp nhËn tham gia BHTG. -H×nh thøc ®ãng gãp ban ®Çu khi ®îc chÊp nh©n tham gia BHTG thêng ¸p dông.Nghiªn cøu cña GARCIA cho biÕt trong 74 níc cã ho¹t ®éng BHTG 8 c«ng khai cã hÖ thèng BHTG ë IRELAND ¸p dông h×nh thøc ®ãng gãp ban ®Çu ë møc 0,20% tæng tiÒn göi thuéc ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm.Nghiªn cøu cña BECK(2001)cho biÕt hÖ th«ng b¶o hiÓm t nh©n cña §óc do HiÖp héi ng©n hµng §øc ®ãng gãp ban ®Çu ë møc 0,09%tæng gi¸ trÞ tiÒn göi thuéc ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm t¹I tæ chøc tham gia BHTG t¹I thêi ®IÓm ®îc chÊp nhËn tham gia. b)H×nh thøc ®ãng gãp thø hai:§ãng gãp phÝ BHTG thêng xuyªn theo ®Þnh kú th¸ng,quý hoÆc n¨m. H×nh thøc ®ãng gãp phÝ BHTG thêng xuyªn ¸p dông phæ biÕn c¸c hÖ thèng BHTG trªn thÕ giíi.Theo GARCIA,cã 58 hÖ thèng BHTG trong tæng sè 67 hÖ thèng ®îc nghiªn cøu,chiÕm 86,56%,¸p dông h×nh thøc ®ãng gãp phÝ thêng xuyªn vµ tØ lÖ phÝ ®ãng gãp hµng n¨m ë c¸c hÖ thèng nµy dao ®éng trong biªn ®é tõ 0,00%->2,00% tæng gi¸ trÞ c¸c lo¹I tiÒn göi thuéc ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm t¹I mçi tæ chøc tham gia BHTG. c)H×nh thøc ®ãng gãp thø ba:”§ãng gãp sau” lµ h×nh thøc ®ãng gãp sau khi cã mét hoÆc mét sè tæ chøc tham gia BHTG bÞ mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n,®Æt ra yªu cÇ chi tr¶ BHTG,tæ chøc BHTG sÏ ph©n bè kho¶n chi phÝ cÇn chi tr¶ nµy cho c¸c tæ chøc tham gia BHTG trong toµn hÖ thèng ®ang ho¹t ®éng vµ yªu cÇu hä ph¶I ®ãng ghãp ®Ó chi tr¶ BHTG cho ngêi göi tiÒn t¹I ng©n hµng ngõng ho¹t ®éng. -H×nh thøc ®ãng gãp sau còng ®îc mét sè hÖ thèng BHTG trªn thÕ giíi quan t©m vµ ¸p dông h×nh thøc nµy cã t¸c dông khuyÕn khÝch kh¸ch hµng BHTGtrong cïng mét hÖ thèng gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña nhau ®Ó thóc ®¶y gi¶m thiÓu rñi ro.§IÒu nµy xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ lµ ng©n hµng ho¹t ®éng tèt kh«ng muèn ph¶I ®ãng gãp ®Ó chi tr¶ cho ng©n hµng ho¹t ®éng rñi ro cao,kh«ng hiÖu qu¶.Tuy nhiªn,còng phÇn nµo v× c¬ chÕ “®ãng gãp sau” cã mét sè h¹n chÕ nªn BHTG ¸p dông h×nh thøc nµy kh«ng nhiÒu,chØ cã 6 hÖ th«ng ¸p dông h×nh thøc nµy trong tæng sè 67 hÖ thèng ®îc nghiªn cøu,chiÕm 8,95%. -Mçi quèc gia,tuú vµo c¬ cÊu tæ chøc,kh¶ n¨ng tµI chÝnh vµ chÝnh s¸ch BHTG cña mçi hÖ thèng,¸p dông mét,hai hoÆc c¶ ba h×nh thøc ®ãng gãp trªn.VÝ dô hÖ thèng BHTG §øc ®Iòu hµnh quyÕt ®Þnh ¸p dông c¶ ba h×nh thøc ®ãng gãp:Tæ chøc tham gia BHTG ®ãng gãp ngay khi ®îc chÊp nhËn tham gia mét 9 kho¶n tµI chÝnh t¬ng ®¬ng víi 0,09% tæng gi¸ trÞ tiÒn göi thuéc ®èi tîng ®îc b¶o hiªm t¹I tæ chøc ®ã t¹I thêi ®IÓm ®îc chÊp nhËn tham gia;®ãng phÝ thêng xuyªn hµng n¨m ë møc t¬ng ®¬ng víi 0,03% tæng gi¸ trÞ tiÒn göi thuéc ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm t¹I mçi ng©n hµng;vµ ®ãng gãp theo ph©n bæ sau khi cã mét hoÆc mét sè ng©n hµng tham gia BHTG(BECK 2001). 10 Ch¬ng 2:thùc tr¹ng BHTG ë vn *Thùc tr¹ng cña BHTG ë VN. -Mét nguyªn t¾c chung nhÊt trong ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ cã rñi ro th× ph¶I cã biÖn ph¸p phßng ngõa.Trong ho¹t ®éng ng©n hµng còng cã tiÒm Èn nh÷ng yÕu tè rñi ro mang tÝnh tiÒm tµng,nhÊt lµ trong hÖ thèng quü tÝn dông nh©n d©n vµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹I cæ phÇn,nªn còng cÇn ph¶I cã biÖn ph¸p phßng ngõa.Tæ chøc thùc hiÖn b¶o hiÓm tiÒn göi lµ mét trong sè c¸c biÖn php¸ phßng ngõa,gãp phÇn h¹n chÕ tæn thÊt vµ ng¨n ngõa sù ®æ vì hµng lo¹t cña c¸c tæ chøc tÝn dông.ChÝnh v× vËy,ngµy 1/9/1999, chÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ ®Þnh 86/1999/N§-CP vÒ”b¶o hiÓm tiÒn göi” vµ ngµy 9/11/1999,thñ tíng chÝnh phñ ®· ký quyÕt ®Þnh sè 218/1999/Q§-TTG vÒ viÖc thµnh lËp b¶o hiÓm tiÒn göi VN.C¸ch ®©y 3 n¨m,vµo ngµy 7/7/2000,t¹I thñ ®« Hµ Néi,BHTG VN ®· chÝnh thøc khai tr¬ng ho¹t ®éng.§©y lµ mét sù kiÖn quan träng v× lÇn ®Çu tiªn trong ho¹t ®éng cña hÖ thèng tµI chÝnh ë níc ta cã mét h×nh thøc b¶o hiÓm c«ng khai,nh»m môc ®Ých:B¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cho ngêi göi tiÒn;gãp phÇn duy tr× sù æn ®Þnh cña tæ chøc tÝn dông,b¶o d¶m sô ph¸t triÓn an toµn lµnh m¹nh ho¹t ®éng ng©n hµng.trªn c¬ së ®ã t¹o ®Iòu kiÖn t¨ng cêng sù æn ®Þnh toµn hÖ thèng.§©y còng lµ bíc ®I thÝch hîp trong tiÕn tr×nh héi nhËp c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. -Nh vaþy,viÖc thµnh lËp vµ ®I vµo ho¹t ®éng cña BHTG VN lµ hoµn toµn cÇn thiÕt vµ phï hîp.Thùc tÕ ®· chøng minh,qua 3 n¨m kÓ tõ khi BHTG VN ra ®êi vµ chÝnh thøc ®I vµo ho¹t ®éng ®Õn nay,nguån vèn huy ®éng cña c¸c tæ chøc tham gia b¶o hiÓm t¨ng truëng râ rÖt,mét phÇn lµ do t¹o lËp ®îc niÒm tin víi ngêi gñi tiÒn.Do ho¹t ®éng b¶o hiÓm tiÒn göi lµ lÜnh vùc míi,nªn trong thêi gian ®Çu c«ng t¸c tuyªn truyÒn phæ biÕn vÒ ho¹t ®éng b¶o hiÓm tiÒn göi ®îc coi lµ mét trong nh÷ng néi dung ho¹t c¬ b¶n cña BHTG VN.§Ó c¸c tæ chøc tham gia b¶o hiÓm tiÒn göi,c¸c ®¬n vÞ cã liªn quan vµ c«ng chóng hiÓu râ vÒ ho¹t ®éng b¶o hiÓm, trô së chÝnh vµ c¸c chi nh¸nh BHTG VN khu vù ®· tÝch cùc phèi hîpc víi c¸c chi nh¸nh ng©n hµng nhµ níc tØnh,thµnh phè tæ chøc nhiÒu héi nghÞ kh¸ch hµng t¹I c¸c tØnh nh»m tuyªn truyÒn vÒ ho¹t ®éng b¶o hiÓm tiÒn göi.Qua ®ã,c¸n bé qu¶n lý nhµ níc,c¸c tæ chøc ®oµn thÓ,c¸c tæ chøc tham gia b¶o hiÓm tiÒn göi c¸c céng t¸c viªn tuyªn truyÒn vµ c«ng chóng ®Òu 11 hiÓu râ h¬n vÒ ho¹t ®éng b¶o hiÓm tiÒn göi vµ cho r»ng sù ra ®êi cña BHTG VN lµ hoµn toµn cÇn thiÕt ®Ó b¶o vÖ quyÌen vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi göi tiÒn,gãp phÇn t¹o ®IÒu kiÖn cho c¸c tæ chøc tÝn dông trong viÖc huy ®éng vèn trong d©n c,trªn c¬ së ®ã gãp phÇn duy tr× sù æn ®Þnh cña c¸c tæ chøc tÝn dông,b¶o ®¶m sô ph¸t triÓn an toµn lµnh m¹nh ho¹t ®éng ng©n hµng. -Ho¹t ®éng gi¸m s¸t vµ kiÓm tra cña BHTG VN lµ mét kªnh ®Ó phèi hîp cïng víi ho¹t ®éng qu¶n lý cña ng©n hµng nhµ níc gióp c¸c tæ chøc tham gia b¶o hiÓm tiÒn göi thùc hiÖn ®óng c¸c quy ®Þnh cña nhµ níc vÒ b¶o hiÓm tiÒn göi,®¶m b¶o sù ph¸t triÓn an toµn lµnh m¹nh ho¹t ®«ng ng©n hµng,t¹o lËp ®îc niÒm tin cña ngêi göi tiÒn,gãp phÇn lµm t¨ng trëng nguån vèn huy ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®¸p øng ®îc nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ trªn ®Þa bµn vµ b¶o ®¶m ®îc quyÒn,lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi göi tiÒn;gãp phÇn t¹o sù chuyÓn biÕn tÝch cùc trong viÖc thùc hiÖn chØ thÞ sè 57/CT-TW ngµy 10/10/2000 cña Bé ChÝnh TrÞ vÒ cñng cè,hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn quü tÝn dông nh©n d©n. -§Ó gãp phÇn æn ®Þnh vÒ an ninh-chÝnh trÞ,trËt tù x· héi vµ sö lý c¸c vô ®æ vì cña quü tÝn dông theo c¬ chÕ thÞ trêng,kh«ng lµm ¶nh hën ®Õn c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c,trong 3 n¨m qua,BHTG VN ®· thùc hiÖn chi tr¶ tiÒn b¶o hiÓm cho 1.303 ngêi göi tiÒn,víi tæng sè tiÒn trªn 14 tû ®ång t¹I 31 quü tÝn dông bÞ chÊm døt ho¹t ®éng vµ mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. -Qua 3 n¨m ho¹t ®éng,tuy thêi gian chu¨ nhiÒu nhng BHTG VN ®· ®¹t ®îc mét sè kÕt qu¶ ®¸ng kÓ nh:Hoµn thiÖn bé m¸y tæ chøc;hoµn thiÖn c¬ së ph¸p lý b»ng nh÷ng v¨n b¶n híng dÉn triÓn khai,®· x©y dùng vµ ban hµnh ®îc h¬n 30 v¨n b¶n nghiÖp vô vµ qu¶n trÞ ®IÒu hµnh;tõng bíc x¸c lËp ®îc vÞ trÝ cña BHTG VN trong nÒn kinh tÕ;ngµy cµng t¹o lËp ®îc niÒm tin ®èi víi chÝnh quyÒn c¸c cÊp vµ ®èi víi nh©n d©n;®· triÓn khai tèt nghÞ ®Þnh cña chÝnh phñ,th«ng t cña ng©n hµng nhµ níc,ho¹t ®éng theo ®óng m« h×nh vµ c¸c tiªu chÝ c¬ b¶n cña c¸c níc tiªn tiÕn trong lÜnh vùc BHTG,do ®ã th¸ng 2/2003,BHTG ®îc hiÖp héi BHTG quèc tÕ chÝnh thøc c«ng nh©n vµ kÕt n¹p vµo hiÖp héi nµy.ViÖc tham gia nµy sÏ t¹o ®Iòu kiÖn thu©n lîi ®Ó BHTG VN héi nhËp quèc tª,t¨ng cêng hîp t¸c trong lÜnh vùc b¶o hiÓm tiÒn gØ vµ cã mèi liªn hÖ thêng xuyªn gi÷a c¸c thµnh viªn trong m¹ng líi an toµn,gãp phµn cho sù æn ®Þnh cña c¸c hÖ thèng tµ chÝnh trªn toµn cÇu. 12 -HiÖn nay,m¹ng líi ho¹t ®éng cña BHTG VN gåm trô së chÝnh vµ 6 chi nh¸nh:chi nh¸nh t¹I Hµ Néi,chi nh¸nh khu vùc §«ng B¾c Bé,chi nh¸nh khu vùc B¾c Trung Bé,chi nh¸nh t¹I thµnh phè Hå ChÝ Minh,chi nh¸nh khu vùc ®ång b»ng S«ng Cöu Long,chi nh¸nh khu vùc Nam Trung Bé vµ T©y Nguyªn.Trong ®ã,chi nh¸nh BHTG VN t¹I thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ chi nh¸nh ®Çu tiªn ®îc thµnh lÆp vµ chÝnh thøc khai tr¬ng hoat ®éng tõ ngµy 23/12/2000.Víi ®Þa bµn gåm thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ 10 tØnh l©n cËn,trong ®ã cã thµnh phè Hå ChÝ Minh,B×nh D¬ng,§ång Nai,Bµ RÞa-Vòng Tµu thuéc vïng kinh tÕ trong ®IÓm phia Nam,vïng ph¸t triÓn kinh tÕ n¨ng ®éng nhÊt trong c¶ níc.Vïng nµy lu«n cã tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cao gÊp 1,5 lÇn so víi møc b×nh quan chung trong c¶ nícvµ cã t¸c ®éng lín ®Õn viÖc hoµn thµnh c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña ®Êt níc.Do ®ã ®Þa bµn nµy cã ®a d¹ng c¸c h×nh thøc tæ chøc tÝn dông vµ ho¹t ®éng s«I næi nhÊt c¶ níc.§Ó hoµn thanh nhiªm vô mµ BHTG VN giao cho,gãp phµn xøng ®¸ng cho sù ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ an toµn hÖ thèng ng©n hµng trªn ®Þa bµn,chi nh¸nh ®· nhanh chãng æn ®Þnh bé m¸y vµ triÓn khai c«ng viÖc cã hiÖu qu¶.Trªn c¬ së x¸c ®Þnh ho¹t ®éng b¶o hiÓm tiÒn göi lµ lÜnh vùc míi nªn chi nh¸nh ®· chñ ®éng phèi hîp víi c¸c chi nh¸nh ng©n hµng nhµ níc tØnh tæ chøc c¸c héi nghÞ tuyªn truyÒn vÒ ho¹t ®éng b¶o hiÓm tiÒn gØ t¹I tõng tØnh hoÆc kÕt hîp víi mét vµI tØnh l©n cËn;phèi hîp víi t¹p chÝ Ph¸t TriÓn Kinh TÕ cña trêng ®¹I häc Kinh TÕ thµnh phè Hå ChÝ Minh tæ chøc héi nghÞ th¶o vÒ ho¹t ®éng b¶o hiÓm tiÒn göi vµ c¬ héi nghÌ nghiÖp;tham dù dai héi thêng niªn,®¹I héi nhiÖm kú cña QTDND… §Ó b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ngêi göi tiÒn,gãp phÇn ®Èy m¹nh viÖc cñng cè,chÊn chØnh ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông ,b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn an toµn lµnh m¹nh ho¹t ®éng ng©n hµng,kÓ tõ khi thµnh lËp ®Õn nay,chi nh¸nh ®· thùc hiÖn gi¸m s¸t 100% c¸c tæ chøc tham gia b¶o hiÓm tiÒn göi thuéc ®Þa bµn cñam×nh vµ tiÕn hµnh trªn 130 cuéc kiÓm tra t¹I chç.Qua gi¸m s¸t vµ kiÓm tra cho thÊy,nh×n chung c¸c tæ chøc tham gia b¶o hiÓm tiÒn göi thuéc ®Þa bµn chi nh¸nh ®Òu chÊp hµnh c¸c quy ®Þnh cña nhµ níc vÒ b¶o hiÓm tiÒn göi nh:tÝnh vµ nép phÝ b¶o hiªm tiÒn gØ,nép b¸o c¸o theo quy ®Þnh,chÊp hµnh viÖc niªm yÕt giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm tiÒn göi t¹I ®Þa ®IÓm giao dÞch;®a ssè c¸c tæ chøc tham gia b¶o hiÓm tiÒn göi ®Òu cè g¾ngn©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng;nî qua h¹n cã su híng gi¶m dÇn. 13 14 KÕt luËn Tæ chøc b¶o hiÓm tiÒn göi do nhµ níc së h÷u nªn mang tÝnh æn ®Þnh vµ tin cËy h¬n ®èi víi ngêi ®îc b¶o hiÓm,bëi nã ®uîc dôa trªn nh÷ng nguyªn t¾c mang tÝnh ph¸p quy h¬n,®ù¬c chÝnh phñ hç trî nªn b¶n th©n nã cã quyÒn h¹n nh c¬ quan trùc thuéc chÝnh phñ.§Æc biÖt m« h×nh nµy tá ra rÊt phï hîp víi c¸c thÞ trêng tµI chÝnh non yÕu,®ang h×nh thanh trong giai ®o¹n trøng níc.m«I trêng ho¹t ®éng cña tæ chøc tÝn dông chøa ®ùng nhiÒu rñi ro;tr×nh ®é qu¶n lý cña b¶n th©n c¸c tæ chøc tÝn dông yÕu kÐm;n¨ng lùc cña bé m¸y thanh tra,kiÓm so¸t vµ kiÓm to¸n kh«ng ®ñ tin cËy.B¶o hiÓm tiÒn göi lµ mét tæ chøc c«ng ty duy nhÊt cã ®ñ quyÒn h¹n,n¨ng lôc,kh¶ n¨ng tµI chÝnh phï hîp ®Ó cã thÓ t¹o ra ®îc nÒn t¶ng ban ®Çu cho mét hÖ thèng b¶o hiÓm tiÒn göi cã thÓ ho¹t ®éng vµ ph¸t huy t¸c dông tÝch cùc,®ßng thêi h¹n chÕ nh÷ng t¸c dông tiªu cùc lªn ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông thµnh viªn.Tæ chøc b¶o hiÓm tiÒn göi sÏ kh«ng gÆp khã kh¨n vÒ nguån vèn.ChÝnh phñ cã thÓ trùc tiÕp gi¸m s¸t,®¸nh gi¸ c¸c tæ chøc tÝn dông,trùc tiÕp gi¶I quyªt sö lý nh÷ng khã kh¨n cña tæ chøc tÝn dông .§èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng yÕu kÐm thêng chiÕm tØ lÖ lín trªn thÞ trêng tµI chÝnh cha ph¸t triÓn chi phÝ ®Ó xö lý ph¸ s¶n c¶u c¸c tæ chøc b¶o hiÓm tiÒn göi ®Æc biÖt tèn kÐm vµ nÕu chØ dùa vµo nguån vèn ®ãng gãp cña c¸c thµnh viªn th× kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc yªu cÇu,tr¸I l¹I cßn t¨ng thªm g¸nh n¨ng chi phÝ vµ ¶nh hëng tiªu cùc lªn c¸c tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng hiªu qu¶. §ã lµ lý do v× sao hiÖn nay ®· cã gÇn 100 quèc gia thùc hiÖn c¬ chÕ b¶o hiÓm tiÒn göi.Níc §øc tríc ®©y lu«n chñ tr¬ng thùc hiÖn c¬ chÕ b¶o toµn tiÒn göi,th× nay còng ®· chÊp nhËn c¬ chÕ b¶o hiÓm tiÒn göi. 15