Ch-¬ng I
Thùc tr¹ng s¶n xuÊt mét sè mÆt hµng
n«ng thñy s¶n chñ ®¹o cña n-íc ta
trong nh÷ng n¨m qua
I-Kh¶ n¨ng ®Ó s¶n xuÊt mét sè mÆt hµng n«ng thñy s¶n xuÊt
khÈu:
1-§iÒu kiÖn tù nhiªn:
a-TiÒm n¨ng ®Êt ®ai:
L·nh thæ ViÖt Nam cã diÖn tÝch lµ 331.688 km2 (1), xÊp xØ 33 triÖu ha,
trong ®ã vïng miÒm nói vµ trung du chiÕm gÇn 3/4 diÖn tÝch. Quü ®Êt canh t¸c
hiÖn nay lµ 8,2 triÖu ha vµ cã thÓ më réng diÖn tÝch canh t¸c lªn 10 triÖu ha hoÆc
cao h¬n; trong ®ã cã mét phÇn ®Êt b»ng, ®a sè lµ ®Êt dèc d-íi 15 ®é. DiÖn tÝch
®Êt canh t¸c hiÖn nay chiÕm 25,1% tæng diÖn tÝch, trong ®ã diÖn tÝch canh t¸c
lóa ®¹t 4,2 triÖu ha, diÖn tÝch gieo trång lµ 6,8 triÖu ha chiÕm tØ lÖ 51,2%; diÖn
tÝch trång cµ phª lµ 310.000 ha (n¨m 1998) chiÕm tØ lÖ 3,77%; diÖn tÝch trång
cao su lµ 363.400 ha (n¨m 1998) chiÕm tØ lÖ 4,42%(2); diÖn tÝch nu«i trång thñy
s¶n lµ 372.000 ha.
DiÖn tÝch n-íc ta vµo lo¹i trung b×nh trªn thÕ giíi (®øng thø 56 / h¬n 200
quèc gia), nh-ng do d©n sè ®«ng nªn b×nh qu©n ®Êt ®ai tÝnh theo ®Çu ng-êi chØ
®¹t 0,5 ha/ ng-êi (n¨m 1992) vµ b×nh qu©n ®Êt canh t¸c lµ 0,1 ha / ng-êi.
§Êt ®ai n-íc ta rÊt phøc t¹p vµ ®a d¹ng vÒ lo¹i h×nh, nh-ng chñ yÕu ph©n
thµnh hai nhãm: nhãm ®Êt nói vµ nhãm ®Êt h×nh thµnh trªn s¶n phÈm båi tô.
Nhãm thø nhÊt chiÕm kho¶ng 1/2 diÖn tÝch tù nhiªn víi h¬n 16,5 triÖu ha
chñ yÕu lµ c¸c lo¹i ®Êt feralit. Lo¹i ®Êt nµy ®-îc h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh
(1): §Þa lý kinh tÕ ViÖt Nam PGS -PTS Lª Th«ng - 1997
(2): B¸o c¸o nghiªn cøu: Tæng quan vÒ ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam. T¸c ®éng cña HiÖp
®Þnh WTO vÒ n«ng nghiÖp - Bé Th-¬ng m¹i (12/1999). Dù ¸n VIE 95/024/A/01/99 trang 9
2
phong ho¸ nhiÖt ®íi, cã tÇng ®Êt s©u, dµy, Ýt mïn, chua vµ th-êng cã mÇu vµng
®á. §Êt feralit ®Æc biÖt lµ ®Êt ®á bazan (cã h¬n 2 triÖu ha ë T©y Nguyªn vµ §«ng
Nam Bé) thÝch hîp cho viÖc trång c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy trong ®ã cã
cµ phª, cao su.
Nhãm ®Êt thø hai tËp trung ë c¸c ch©u thæ vµ däc theo c¸c thung lòng
réng lín. §©y lµ lo¹i ®Êt trÎ mÇu mì. Trong nhãm ®Êt nµy th× ph× nhiªu h¬n c¶
lµ ®Êt phï sa víi diÖn tÝch 3,12 triÖu ha, ph©n bè chñ yÕu ë ®ång b»ng s«ng
Hång vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long. Lo¹i ®Êt nµy cã ®é PH trung tÝnh, hµm
l-îng dinh d-ìng kh¸ thÝch hîp cho viÖc trång lóa vµ nhiÒu lo¹i c©y kh¸c.
HiÖn nay, quü ®Êt mµ chóng ta ®· ®-a vµo sö dông (cho môc ®Ých n«ng
nghiÖp, l©m nghiÖp, chuyªn dïng vµ c- tró) lµ 18.881.240 ha (1), chiÕm kho¶ng
57% tæng quü ®Êt; ®Êt ch-a sö dông lµ 14.217.845 ha(2), chiÕm 43%. Quü ®Êt
thuËn lîi cho trång lóa hÇu nh- ®· khai th¸c hÕt. §Ó n©ng cao s¶n l-îng lóa,
n«ng d©n chØ cßn c¸ch t¨ng vô ®Ó n©ng cao hÖ sè sö dông ®Êt vµ ®Çu t- th©m
canh. Quü ®Êt thuËn lîi cho trång c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy cã h¬n 2 triÖu ha,
song míi chØ khai th¸c ®-îc rÊt Ýt chñ yÕu lµ cao su (363.400 ha n¨m 1998), cµ
phª (310.000 ha n¨m 1998)(3). Tãm l¹i, quü ®Êt cña chóng ta kh«ng nhiÒu song
®Êt ®ai l¹i thuËn lîi cho viÖc trång lóa vµ c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy. NÕu chóng
ta biÕt qu¶n lý vµ sö dông tèt quü ®Êt hiÖn cã th× s¶n l-îng sÏ kh«ng ngõng ®-îc
t¨ng lªn.
b-TiÒm n¨ng n-íc vµ khÝ hËu:
N-íc còng nh- ®Êt lµ vÊn ®Ò sèng cßn cña mçi quèc gia nãi chung vµ cña
nÒn n«ng nghiÖp nãi riªng. Tµi nguyªn n-íc cña ViÖt Nam kh¸ phong phó bao
gåm n-íc trªn mÆt vµ n-íc d-íi ®Êt.
Hµng n¨m, l-îng n-íc m-a cung cÊp cho l·nh thæ n-íc ta trªn 900 tû m3
n-íc(4). L-îng m-a lín ®· t¹o cho n-íc ta mét m¹ng l-íi s«ng ngßi dµy ®Æc víi
2345 con s«ng(5) dµi trªn 10 km, mËt ®é s«ng ngßi lµ 0,5-2,0 km/km2, trung
(1), (2), (4), (5): §Þa lý kinh tÕ ViÖt Nam - Lª Th«ng -1997
(3): B¸o c¸o nghiªn cøu: Tæng quan vÒ ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam. T¸c ®éng cña HiÖp
®Þnh WTO vÒ n«ng nghiÖp –Bé Th-¬ng m¹i (12/1999). Dù ¸n VIE 95/024/A/01/99 trang 9.
3
b×nh cø 20 km bê biÓn l¹i cã mét cöa s«ng. Tæng l-îng dßng ch¶y hµng n¨m
ph¸t sinh trªn ®Êt n-íc ta lµ 317 tû m3(1). XÐt vÒ mÆt ho¸ tÝnh, n-íc s«ng ngßi
ViÖt Nam cã chÊt l-îng tèt, ®é kho¸ng ho¸ thÊp, Ýt biÕn ®æi, ®é PH trung tÝnh vµ
hµm l-îng chÊt h÷u c¬ thÊp.
Nguån n-íc trªn mÆt cña n-íc ta kh¸ dåi dµo nªn chØ cÇn khai th¸c 1015% tr÷ l-îng nãi trªn lµ ®¶m b¶o nhu cÇu cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. HiÖn nay,
n«ng nghiÖp lµ ngµnh tiªu thô nhiÒu n-íc nhÊt. Møc tiªu thô n¨m 1990 lµ 47 tû
m3, n¨m 2000 lµ 60,5 tû m3. Tuy nhiªn, do tæng l-îng dßng ch¶y s«ng ngßi lín
l¹i ph©n bè kh«ng ®Òu, mïa m-a l-îng dßng ch¶y chiÕm tíi 70-80%, mïa kh«
chØ chiÕm 20-30% tæng l-îng dßng ch¶y c¶ n¨m nªn lò lôt, h¹n h¸n lµ mèi ®e
do¹ th-êng xuyªn ®èi víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.
Nguån n-íc ngÇm ë n-íc ta cã tr÷ l-îng kh¸ lín, cã thÓ cho s¶n l-îng
130 triÖu m3/ ngµy.
Cã thÓ nãi, tiÒm n¨ng n-íc cña chóng ta cßn kh¸ dåi dµo, ®ñ cung cÊp
cho mäi ho¹t ®éng trong ®ã cã n«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, hiÖn nay, nguån n-íc
®ang bÞ n¹n « nhiÔm ®e do¹ nghiªm träng, ¶nh h-ëng ®Õn kh¶ n¨ng sinh tr-ëng
cña c©y vµ ®é an toµn vÖ sinh thùc phÈm.
KhÝ hËu giã mïa mang tÝnh chÊt chÝ tuyÕn ë phÝa B¾c vµ tÝnh chÊt xÝch ®íi
ë phÝa Nam lµ mét kh¶ n¨ng lín ®Ó ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖp ®a d¹ng,
toµn diÖn.
T¸c ®éng cña khÝ hËu ®èi víi n«ng nghiÖp n-íc ta tr-íc hÕt lµ viÖc cung
cÊp mét l-îng bøc x¹ lín, nguån ¸nh s¸ng dåi dµo, nguån nhiÖt phong phó cho
c©y trång ph¸t triÓn, ®¶m b¶o cho c©y cã n¨ng suÊt cao. TiÕp ®ã l-îng Èm kh«ng
khÝ vµ l-îng m-a dåi dµo t¹o ®iÒu kiÖn cho c©y trång t¸i sinh, t¨ng tr-ëng m¹nh
mÏ. §iÒu kiÖn sinh th¸i nãng Èm gióp cho c©y ng¾n ngµy cã thÓ t¨ng thªm mét
®Õn hai vô mét n¨m, c©y dµi ngµy cã thÓ khai th¸c ®-îc nhiÒu ®ît, nhiÒu løa.
KhÝ hËu n-íc ta ph©n ho¸ m¹nh theo chiÒu B¾c-Nam vµ theo ®é cao. KhÝ
hËu miÒn B¾c cã tÝnh ¸ nhiÖt ®íi, miÒn Nam cã tÝnh ¸ xÝch ®¹o, miÒn Trung cã
tÝnh chÊt trung gian, chuyÓn tiÕp gi÷a khÝ hËu miÒn B¾c vµ miÒn Nam. Sù ph©n
(1): §Þa lý kinh tÕ ViÖt Nam Lª Th«ng 1997
4
ho¸ theo vÜ ®é vµ ®é cao cho phÐp n-íc ta trång ®-îc nhiÒu lo¹i c©y, c¶ c©y
nhiÖt ®íi, «n ®íi, ¸ nhiÖt.
Ngoµi ra, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cÇn rÊt nhiÒu lo¹i ph©n bãn mµ c¸c hé
n«ng d©n ë n-íc ta ®Òu cã thÓ s¶n xuÊt c¸c lo¹i nh- ph©n chuång, ph©n
xanh...hoÆc ph©n chÕ biÕn tõ dÇu th« mµ dÇu ë n-íc ta l¹i cã tr÷ l-îng lín ch-a
khai th¸c hÕt c«ng suÊt hay chÕ biÕn tõ quÆng (quÆng ApatÝt ë Lµo Cai).
N-íc ta cã 3260 km ®-êng bê biÓn, hµng ngh×n km2 diÖn tÝch mÆt hå, ao,
®Çm, s«ng ngßi ®Ó ®¸nh b¾t vµ nu«i trång thñy h¶i s¶n. Thñy h¶i s¶n n-íc ta cã
nhiÒu lo¹i phong phó cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao.nh-: c¸ ngõ, c¸ thu, c¸ mùc, t«m
hïm, t«m só. C¸ n-íc ngät th× cã c¸ basa, c¸ tra, ngäc trai...
Tãm l¹i, ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña n-íc ta lµ c¬ së kh¸ thuËn lîi ®Ó chóng ta
t¨ng c-êng ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng s¶n phôc vô nhu cÇu cuéc sèng vµ xuÊt
khÈu.
2-TiÒm n¨ng lao ®éng:
Theo sè liÖu thèng kª cña cuéc tæng ®iÒu tra d©n sè 1-4-1999 d©n sè n-íc
ta lµ 76,37 triÖu ng-êi. Lùc l-îng lao ®éng lµ 46 triÖu ng-êi chiÕm xÊp xØ 60%
d©n sè. Cã tíi gÇn 80% d©n sè sèng ë n«ng th«n, trong ®ã lùc l-îng lao ®éng ë
n«ng th«n kho¶ng 33 triÖu ng-êi chiÕm 72% lao ®éng toµn x· héi. Do tØ lÖ t¨ng
d©n sè hiÖn nay gi¶m xuèng cßn 1,7%/n¨m nªn hµng n¨m cã kho¶ng 1,3 triÖu
ng-êi(1) tham gia lùc l-îng lao ®éng trong ®ã lao ®éng n«ng th«n chiÕm kho¶ng
1 triÖu ng-êi. Lao ®éng n«ng nghiÖp ViÖt Nam nh- vËy lµ qu¸ - dåi dµo, cã
truyÒn thèng cÇn cï, chÞu khã, th«ng minh, ham häc hái. Ng-êi n«ng d©n ViÖt
Nam chñ yÕu lµ lµm n«ng nghiÖp, g¾n bã víi m¶nh ®Êt cña m×nh nªn tÝch lòy
®-îc nhiÒu kinh nghiÖm s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Song do phÇn lín trong sè nµy
cã tr×nh ®é t-¬ng ®èi thÊp nªn kh¶ n¨ng tiÕp nhËn, øng dông c¸c thµnh tùu khoa
häc n«ng nghiÖp cßn chËm. Tuy nhiªn, tõ sau khi ®Êt n-íc ®æi míi ®Õn nay, ®êi
sèng kinh tÕ kh¸ lªn, mét bé phËn lín n«ng d©n nhÊt lµ lao ®éng trÎ ®· häc qua
phæ th«ng, cã ®ñ tr×nh ®é tiÕp nhËn vµ tham gia c¸c ch-¬ng tr×nh khuyÕn n«ng
(1): Nguån nh©n lùc ViÖt Nam - Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p - Hµ Quý T×nh. T¹p chÝ Céng s¶n
sè 7 (4/1999) trang 21
5
kh¸ hiÖu qu¶; nghiªn cøu c¸c gièng míi, m«i tr-êng sinh th¸i míi ®Ó nu«i trång
vµ ¸p dông ë mét sè vïng mét c¸ch rÊt thµnh c«ng.
3-ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng ng- nghiÖp, n«ng th«n cña Nhµ n-íc:
Mét thêi k× dµi, nÒn n«ng nghiÖp cña n-íc ta ph¸t triÓn rÊt chËm, c¬ cÊu
kh«ng phï hîp, s¶n l-îng thÊp, cung kh«ng ®¸p øng ®-îc cÇu. Tõ sau thêi k×
®æi míi, nÒn n«ng nghiÖp cã b-íc ph¸t triÓn v-ît bËc. Kho¸n 10 lµ mét thÝ dô
sinh ®éng vÒ ¶nh h-ëng cña chñ ch-¬ng, chÝnh s¸ch cña Nhµ n-íc ®Õn sù ph¸t
triÓn cña n«ng nghiÖp. Kho¸n 10 cho phÐp c¸c hé n«ng d©n ®-îc tù do canh t¸c
trªn m¶nh ®Êt cña m×nh, ®-îc ®Çu t- th©m canh, øng dông c¸c tiÕn bé khoa häc
kü thuËt nh»m ®¹t s¶n l-îng cao, chÊt l-îng tèt. C¸c hé n«ng d©n chØ ph¶i ®ãng
thuÕ theo ®Þnh møc cho Nhµ n-íc vµ tr¶ tiÒn c¸c dÞch vô mµ hä sö dông. Thùc
tÕ, h×nh thøc kho¸n nµy ®· khuyÕn khÝch ®-îc n«ng d©n t¨ng c-êng ®Çu t-, t¨ng
n¨ng suÊt lao ®éng, lµm lîi cho m×nh vµ lµm lîi cho x· héi.
Sau kho¸n 10, n¨m1994 Nhµ n-íc l¹i ban hµnh LuËt ®Êt ®ai, trong ®ã quy
®Þnh thêi gian sö dông ruéng ®Êt kÐo tíi 30 n¨m. N«ng d©n cã quyÒn b¸n,
nh-îng l¹i, thõa kÕ...§iÒu nµy ®· lµm cho hä g¾n bã víi m¶nh ruéng h¬n, yªn
t©m víi s¶n xuÊt. §¹i héi §¶ng kho¸ VIII ®· ®Ò ra chñ tr-¬ng ®-a ®Êt n-íc ta
vµo thêi kú CNH-H§H; trong ®ã cã mét vÊn ®Ò quan träng lµ CNH-H§H n«ng
nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n. §Ó thùc hiÖn chiÕn l-îc nµy, Nhµ n-íc ®· ®Ò ra
mét lo¹t c¸c chÝnh s¸ch nh- chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, chÝnh s¸ch khuyÕn
n«ng, ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ, chÝnh s¸ch -u ®·i tÝn dông, chÝnh s¸ch hç
trî gi¸ n«ng s¶n, quy ®Þnh gi¸ trÇn, gi¸ sµn.
Ngoµi ra, Nhµ n-íc cßn cã c¸c ch-¬ng tr×nh vµ m« h×nh nh- : ch-¬ng
tr×nh gi¶i quyÕt viÖc lµm, ch-¬ng tr×nh d©n sè kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, ch-¬ng
tr×nh t¨ng c-êng y tÕ vµ gi¸o dôc c¬ së, m« h×nh ®iÖn, ®-êng, tr-êng, tr¹m...TÊt
c¶ c¸c ch-¬ng tr×nh nµy cã mét ý nghÜa vµ hiÖu qu¶ tÝch cùc ®èi víi sù ph¸t triÓn
cña n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. N¨m 1999, tæng vèn ®Çu t- cho n«ng nghiÖp
n«ng th«n cña Nhµ n-íc t¨ng gÊp r-ìi ®Êt víi n¨m 1998 (1), chñ yÕu tËp trung
(1): Khoa häc vµ c«ng nghÖ phôc vô CNH-H§H n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n-§Æng
H÷u-T¹p ChÝ Céng s¶n sè 17 (9/2000) trang 34
6
vµo c¸c c«ng tr×nh thuû lîi, giao th«ng, ®iÖn vµ c¸c c«ng tr×nh phóc lîi kh¸c.
C«ng t¸c nghiªn cøu, t×m tßi c¸c gièng c©y, con míi còng ®-îc ®Èy m¹nh vµ ®¹t
nhiÒu thµnh tùu. C«ng t¸c ch¨m sãc b¶o vÖ thùc vËt, ®éng vËt còng ®-îc quan
t©m chó ý; ®· cã Ch-¬ng tr×nh trång 5 triÖu ha rõng víi sè vèn dù tÝnh lµ h¬n
30.000 tû ®ång (thùc tÕ n¨m 1999 chØ chi 328 tû ®ång), Ch-¬ng tr×nh 135 giao
cho x· lµm chñ dù ¸n. Sù ra ®êi cña c¸c dÞch vô n«ng nghiÖp nh- cung øng
gièng, ph©n bãn, thuèc trõ s©u, vËn t¶i, vËt liÖu ®· gãp phÇn rÊt lín vµo sù thµnh
c«ng cña n«ng nghiÖp ViÖt Nam trong mÊy n¨m gÇn ®©y.
§èi víi ngµnh thñy s¶n th× n¨m n¨m qua lµ thêi k× ph¸t triÓn míi cña
ngµnh. Víi ph-¬ng ch©m kÕt hîp gi÷a khai th¸c víi nu«i trång vµ chÕ biÕn xuÊt
khÈu ®· lµm t¨ng chÊt l-îng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt g¾n víi b¶o vÖ tµi nguyªn m«i
tr-êng. Thùc hiÖn ph-¬ng ch©m ®ã, mét mÆt Nhµ n-íc khuyÕn khÝch c¸c thµnh
phÇn kinh tÕ, khai th¸c mäi tiÒm n¨ng vÒ vèn vµ kinh nghiÖm; mÆt kh¸c tËp
trung vèn ng©n s¸ch, vèn tÝn dông -u ®·i cho ngµnh thñy s¶n, tËp trung nguån
vèn ng©n s¸ch cho viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng phôc vô s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn
thñy s¶n; øng dông tiÕn bé sinh häc trong chän vµ lai t¹o gièng ®i ®«i víi c«ng
nghiÖp ho¸ s¶n xuÊt thøc ¨n, më réng nu«i c¸c lo¹i thñy s¶n cã gi¸ trÞ tiªu dïng
vµ xuÊt khÈu kh¸c nh- nghªu (Trµ Vinh, BÕn Tre), sß huyÕt (Kiªn Giang, B¹c
Liªu, Cµ Mau, duyªn h¶i miÒn Trung), ba ba, Õch...Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ
biÕn thñy s¶n theo chiÒu s©u, g¾n víi xuÊt khÈu.
II-T×nh h×nh s¶n xuÊt mét sè mÆt hµng n«ng thñy s¶n xuÊt khÈu
trong mÊy n¨m gÇn ®©y:
1-T×nh h×nh s¶n xuÊt lóa g¹o:
ViÖt nam lµ mét n-íc n«ng nghiÖp, cã tËp qu¸n canh t¸c lóa n-íc l©u ®êi.
C©y lóa lµ s¶n phÈm chÝnh cña nÒn n«ng nghiÖp. Nã kh«ng nh÷ng gãp phÇn b¶o
®¶m ®êi sèng cho nh©n d©n, mµ trong thêi kú hiÖn nay nã cßn gãp mét phÇn rÊt
lín vµo gi¸ trÞ tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu thóc ®Èy sù nghiÖp CNH- H§H ®Êt
n-íc. Nhê cã c¸c chÝnh s¸ch ®æi míi mµ s¶n l-îng lóa g¹o ®· t¨ng hµng n¨m.
7
B¶ng 1: T×nh h×nh s¶n xuÊt lóa g¹o mét sè n¨m
N¨m
S¶n l-îng
1991 1992 1993 1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
19,6
21,6
22,8
23,5
24,9
26,4
27,6
29,1
31,4
32,8
100
110
106
103
106
106
104,5
105,4
108
104,5
(TriÖu tÊn)
% so s¸nh
Nguån: B¸o c¸o nghiªn cøu: Tæng quan vÒ ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam. T¸c ®éng cña HiÖp
®Þnh WTO vÒ n«ng nghiÖp - Bé Th-¬ng M¹i (12/1999). Dù ¸n VIE 95/024/A/01/99 trang 9
B¶ng trªn cho thÊy, tØ lÖ t¨ng tæng s¶n l-îng lóa g¹o qua c¸c n¨m tuy
kh«ng æn ®Þnh (mét phÇn do thiªn tai , lò lôt) nh-ng t¨ng kh¸ cao, trung b×nh
5,9% /n¨m. TØ lÖ nµy cao h¬n tØ lÖ t¨ng d©n sè trung b×nh hµng n¨m (1,8%) nªn
®¶m b¶o ®ñ cung cÊp cho nhu cÇu trong n-íc vµ d- thõa ®Ó xuÊt khÈu. Trong 10
n¨m tõ 1991 ®Õn 2000, s¶n l-îng lóa g¹o ®· t¨ng ®-îc 13,2 triÖu tÊn , mét møc
t¨ng kØ lôc tõ tr-íc ®Õn nay.
S¶n l-îng lóa g¹o trong nh÷ng n¨m qua t¨ng lªn chñ yÕu do hai yÕu tè lµ
do t¨ng diÖn tÝch canh t¸c / diÖn tÝch gieo trång vµ n¨ng suÊt, trong ®ã quan
träng nhÊt lµ t¨ng n¨ng suÊt. N¨m 1987, diÖn tÝch canh t¸c lóa lµ 3,5 triÖu ha,
diÖn tÝch gieo trång lµ 5,6 triÖu ha. N¨m 1997, sè liÖu t-¬ng øng lµ 4,2 vµ 6,8 (1),
t¨ng 20% vµ 21,4%. Nh×n chung, tõ n¨m 1997 ®Õn nay diÖn tÝch canh t¸c vµ
diÖn tÝch gieo trång æn ®Þnh v× kh¶ n¨ng më réng diÖn tÝch canh t¸c lµ rÊt khã.
N¨m 1987, n¨ng suÊt lóa b×nh qu©n lµ 27 t¹/ha, n¨m 1997 lµ 40 t¹/ha t¨ng 48%.
Trong ®ã, n¨ng suÊt lóa ë c¸c vïng s¶n xuÊt lóa g¹o chñ yÕu nh- ®ång b»ng
s«ng Hång, ®ång b»ng s«ng Cöu Long rÊt cao, ®¹t trung b×nh trªn 60 t¹/ha. Dù
kiÕn, trong nh÷ng n¨m tíi khi d©n sè cña n-íc ta ngµy mét t¨ng trong khi diÖn
tÝch canh t¸c lóa cã h¹n th× t¨ng n¨ng suÊt lµ viÖc rÊt quan träng, ®ãng vai trß
chñ ®¹o gi÷ v÷ng an ninh l-¬ng thùc vµ gãp phÇn xuÊt khÈu. KÕ ho¹ch ®Õn n¨m
2020, n¨ng suÊt lóa b×nh qu©n ph¶i ®¹t 59,4 t¹/ha.
(1): N«ng nghiÖp bÒn v÷ng vµ s¶n xuÊt l-¬ng thùc ë ViÖt Nam - Vò Tuyªn Hoµng – T¹p chÝ
Céng s¶n sè 22 (11/1998 ) trang 16
8
Do s¶n l-îng lóa g¹o liªn tôc t¨ng cao h¬n tØ lÖ t¨ng d©n sè nªn l-¬ng
thùc b×nh qu©n ®Çu ng-êi còng liªn tôc t¨ng.
B¶ng 2: B×nh qu©n l-¬ng thùc ®Çu ng-êi
N¨m
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000
L-¬ng thùc /
325
372
349
359
361
372
387
398
408
411
420
100
115
108
111
112
115
120
123
126
127
130
ng-êi (kg)
% so s¸nh
Nguån: XuÊt khÈu g¹o ë ViÖt Nam - 10 n¨m nh×n l¹i - NguyÔn Sinh Cóc.
T¹p chÝ Céng s¶n sè 7 (4/1999) trang 45
B¶ng trªn cho ta thÊy, b×nh qu©n l-¬ng thùc ®Çu ng-êi cña n-íc ta t¨ng
kh¸ ®Òu ®Æn, duy chØ cã n¨m 1991 lµ ®ét biÕn. Dù kiÕn ®Õn n¨m 2020 d©n sè
n-íc ta lµ 105 triÖu ng-êi, s¶n l-îng l-¬ng thùc quy thãc ®¹t 52,5 triÖu tÊn th×
b×nh qu©n l-¬ng thùc sÏ ®Ët 500 kg/ ng-êi(1).
Ngoµi s¶n l-îng, trong s¶n xuÊt lóa g¹o, chóng ta còng ®Æc biÖt quan t©m
®Õn chÊt l-îng; cã nh- vËy míi ®¶m b¶o ®ñ tiªu chuÈn xuÊt khÈu vµ c¹nh tranh
®-îc víi c¸c c-êng quèc xuÊt khÈu kh¸c. §Ó ®¸p øng yªu cÇu t¨ng s¶n l-îng vµ
t¨ng chÊt l-îng, nh÷ng n¨m qua c¸c nhµ khoa häc ®· kh«ng ngõng nghiªn cøu,
c¶i tiÕn c¸c gièng lóa, nh»m t¹o ra nh÷ng gièng cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt.
C¸c gièng ®· ®-îc ®-a vµo gieo trång cã thÓ kÓ ®Õn nh- : IR64, OM1490,
OM2031, VND95-20, MTL250, IR62032, P4, P6... Ngoµi gièng, c¸c biÖn ph¸p
kÜ thuËt kh¸c còng kh«ng ngõng ®-îc c¶i tiÕn nh- kÜ thuËt gieo trång, qu¶n lÝ
dÞch bÖnh, bãn ph©n theo b¶ng mµu l¸ lóa, t-íi tiªu theo khoa häc, øng dông c¸c
c«ng nghÖ sau thu ho¹ch nh-: s¬ chÕ, b¶o qu¶n, dù tr÷. C«ng nghÖ ®¸nh bãng,
xay x¸t g¹o xuÊt khÈu còng lu«n ®-îc ®æi míi vÒ m¸y mãc thiÕt bÞ. Nhê ®ã,
chÊt l-îng g¹o ViÖt Nam ®· ®-îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ, cã uy tÝn trªn thÞ tr-êng
xuÊt khÈu thÕ giíi.
(1): N«ng nghiÖp bÒn v÷ng vµ s¶n xuÊt l-¬ng thùc ë ViÖt Nam - Vò Tuyªn Hoµng - T¹p chÝ
Céng s¶n sè 22 (11/1998) trang 18
9
2-T×nh h×nh s¶n xuÊt cµ phª:
Cµ phª lµ c©y lÊy h¹t ®Ó chÕ biÕn lµm ®å uèng. Tõ n¨m 1930, cµ phª ®·
®-îc du nhËp vµo n-íc ta vµ tá ra thÝch hîp víi sinh th¸i tõ vÜ tuyÕn 20 ®é B¾c
trë vµo, ®Æc biÖt lµ thÝch hîp víi vïng ®Êt bazan ë T©y Nguyªn vµ §«ng Nam
Bé. Cµ phª ë n-íc ta cã 3 gièng lµ cµ phª vèi (coffee Robusta), cµ phª mÝt
(coffee Excelsa), cµ phª chÌ (coffee arabica). Trong 3 gièng chØ cã cµ phª vèi lµ
thÝch hîp nhÊt (chiÕm 95%) víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i. Tuy nhiªn, do xuÊt xø ë c¸c
vïng nói cao, nªn khi ®-a xuèng c¸c thung lòng cã biªn ®é nhiÖt lín cµ phª vèi
hay cã bÖnh rØ s¾t.
Sau gi¶i phãng MiÒn Nam 1975, chóng ta chØ cã 11.400 ha, s¶n l-îng
6800 tÊn nh©n. §Õn n¨m 1980, diÖn tÝch cµ phª t¨ng lªn 22.500 ha nh-ng s¶n
l-îng chØ ®¹t 8400 tÊn (do 1/2 diÖn tÝch míi trång). N¨m 1994, diÖn tÝch cµ phª
lµ 123.000 ha, t¨ng so víi n¨m 1980 lµ 5,5 lÇn; s¶n l-îng lµ 166.400tÊn, t¨ng
19,8 lÇn. N¨m 1997, diÖn tÝch cµ phª lµ 270.000 ha, t¨ng so víi n¨m 1994 lµ
2,19 lÇn; s¶n l-îng lµ 400.300 tÊn, t¨ng so víi n¨m 1994 lµ 2,4 lÇn. N¨m 1998,
diÖn tÝch cµ phª lµ 310.000 ha, t¨ng 1,14 lÇn so víi n¨m 1997; s¶n l-îng lµ
430.000 tÊn, t¨ng 1,07 lÇn so víi n¨m 1997(B¶ng 3).
B¶ng 3: DiÖn tÝch vµ s¶n l-îng cµ phª mét sè n¨m
N¨m
1975
1980
1994
1997
1998
DiÖn tÝch (1000ha)
11.4
22,5
123
270
310
S¶n l-îng (1000tÊn)
6,8
8,4
166,4
400,3
430
Nguån: B¸o c¸o nghiªn cøu: Tæng quan vÒ ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam. T¸c ®éng cña HiÖp
®Þnh WTO vÒ n«ng nghiÖp - Bé Th-¬ng m¹i (12/1999). Dù ¸n VIE 95/024/A/01/99 trang 9,10
Ta thÊy, tèc ®é t¨ng diÖn tÝch vµ t¨ng s¶n l-îng cña cµ phª lµ cùc k× cao.
V× thÞ tr-êng tiªu thô trong n-íc kh«ng lín (kho¶ng 5%/n¨m) nªn phÇn lín cµ
phª s¶n xuÊt ra lµ ®Ó xuÊt khÈu. N¨ng suÊt cµ phª cña n-íc ta thuéc lo¹i cao
nhÊt nh× thÕ giíi. N¨m 1991 ®¹t 800 kg/ha trong khi n¨ng suÊt trung b×nh cña
thÕ giíi chØ ®¹t 469 kg/ha. N¨m 1994 chØ sè t-¬ng øng lµ 1353 kg/ha vµ 492
10
kg/ha. N¨m 1997 chØ sè t-¬ng øng lµ 1666 kg/ha vµ 560 kg/ha. Nh- vËy, trong 7
n¨m n¨ng suÊt cµ phª t¨ng lªn gÊp ®«i.
Tuy n¨ng suÊt cµ phª cña ta rÊt cao nh-ng do kÜ thuËt canh t¸c vµ c«ng
nghÖ chÕ biÕn cßn l¹c hËu nªn chÊt l-îng cµ phª xuÊt khÈu cßn ch-a cao mÆc dï
chØ lµ xuÊt th« tøc lµ xuÊt khÈu cµ phª nh©n.
Cµ phª n-íc ta ®-îc trång chñ yÕu ë T©y Nguyªn. Cã tíi 75% diÖn tÝch cµ
phª tËp trung ë §¾c L¾c. Sè cßn l¹i ë S«ng BÐ, §ång Nai vµ L©m §ång (mçi n¬i
chiÕm 6% diÖn tÝch) vµ 7% diÖn tÝch r¶i r¸c ë c¸c tØnh kh¸c(1). HiÖn nay, chóng
ta cßn nhiÒu kh¶ n¨ng më réng diÖn tÝch canh t¸c vµ n©ng cao n¨ng suÊt c©y cµ
phª.
3-T×nh h×nh s¶n xuÊt cao su:
Cao su lµ mét lo¹i c©y ®-îc trång lÊy mñ ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c lo¹i s¶n phÈm
cã chÊt cao su. ë n-íc ta, lo¹i c©y nµy ®-îc trång chñ yÕu ë T©y Nguyªn vµ
§«ng Nam Bé. DiÖn tÝch trång cao su n¨m 1975 míi chØ cã 75.200 ha th× n¨m
1998 con sè nµy ®· lµ 363.400 ha, t¨ng 4,83 lÇn so víi n¨m 1975(2).
Tõ n¨m 1990 ®Õn nay, c¸c c«ng ty cao su ®· më réng quy m« s¶n xuÊt, ¸p
dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, c¬ khÝ ho¸ cao, tiÕt kiÖm nhiªn liÖu vµ n¨ng l-îng,
gi¶m c-êng ®é lao ®éng, b¶o ®¶m an toµn lao ®éng vµ vÖ sinh m«i tr-êng...NÕu
tr-íc n¨m 1989, c¶ n-íc míi chØ cã 15 nhµ m¸y t¹i 10 c«ng ty,th× ®Õn cuèi n¨m
1999 ®· cã 30 nhµ m¸y t¹i 19 c«ng ty víi tæng c«ng suÊt thiÕt kÕ ®¹t tíi 225.000
tÊn/n¨m(3).
DiÖn tÝch vµ s¶n l-îng cao su tõ n¨m 1990 t¨ng lªn nhanh chãng.
(1): Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam sè 31 (3/2001)
(2): B¸o c¸o nghiªn cøu: Tæng quan vÒ ngµnh n«ng nhgiÖp ViÖt Nam. T¸c ®éng cña HiÖp
®Þnh WTO vÒ n«ng nghiÖp- Bé Th-¬ng m¹i (12/1999). Dù ¸n VIE 95/024/A/01/99 trang 22
(3): C«ng nghiÖp chÕ biÕn cao su trªn ®-êng héi nhËp- NguyÔn §¨ng KiÒu, NguyÔn H÷u
TiÕn. T¹p chÝ Céng s¶n sè 18(9/2000) trang 50
11
B¶ng 4: DiÖn tÝch vµ s¶n l-îng cao su mét sè n¨m
N¨m
1990
1993
1995
1997
1998
DiÖn tÝch (1000ha)
221,7
242,5
278,4
329,4
363,4
57,9
96,9
122,7
180,7
190
261
399,5
440,7
548,5
522,8
S¶n l-îng
(1000tÊn)
N¨ng suÊt(kg/ha)
Nguån B¸o c¸o nghiªn cøu:Tæng quan vÒ ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam.T¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh
WTO vÒ n«ng nghiÖp -Bé Th-¬ng m¹i.(12/1999)-Dù ¸n VIE 95/024/A/01/99,trang 9,10,14
Qua b¶ng trªn, ta thÊy diÖn tÝch vµ s¶n l-îng cao su t¨ng nhanh qua c¸c
n¨m. N¨m 1990, diÖn tÝch trång cao su lµ 221.700 ha víi s¶n l-îng ®¹t ë møc
khiªm tèn 57,9 ngµn tÊn. N¨m 1993, diÖn tÝch lµ 242,5 ngµn ha, t¨ng so n¨m
1990 lµ 1,09 lÇn; s¶n l-îng t¨ng lªn râ rÖt lµ 96,9 ngµn ha, t¨ng 1,67 lÇn so víi
n¨m 1990. §Õn n¨m 1995, diÖn tÝch vµ s¶n l-îng lµ 278,4 ngµn ha vµ 122,7
ngµn tÊn, t¨ng so víi n¨m 1993 t-¬ng øng lµ 1,15 lÇn vµ 1,27 lÇn. N¨m 1997,
diÖn tÝch vµ s¶n l-îng t¨ng t-¬ng øng lvíi n¨m 1995 lµ 1,18 lÇn vµ 1,47 lÇn;
n¨m 1998 lµ 1,10 lÇn vµ 1,05 lÇn. Ta thÊy, n¨m 1997, s¶n l-îng cao su t¨ng mét
c¸ch ®ét biÕn so víi c¸c n¨m tr-íc. S¶n l-îng cao su t¨ng trung b×nh kho¶ng
6,27%/n¨m, n¨ng suÊt ®¹t trung b×nh qua c¸c n¨m lµ 435 kg/ha. Tõ n¨m 1990
®Õn n¨m 1999 s¶n l-îng cao su ®· t¨ng lªn nhanh chãng ®¹t1050 ngµn tÊn (1).
§©y lµ thµnh tùu ®¸ng tù hµo trong thêi gian qua ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp chÕ
biÕn cao su ViÖt Nam.
4- T×nh h×nh s¶n xuÊt thñy s¶n:
Thñy s¶n lµ mét ngµnh rÊt cã lîi thÕ ë ViÖt Nam v× chóng ta cã ®-êng bê
biÓn dµi, däc theo chiÒu dµi cña ®Êt n-íc, nguån thñy s¶n l¹i rÊt phong phó vµ
®a d¹ng nªn rÊt thuËn lîi cho viÖc khai th¸c, nu«i trång vµ vËn chuyÓn.
Trong 5 n¨m 1991-1995, tæng s¶n l-îng thñy s¶n toµn ngµnh ®¹t 6,1 triÖu
tÊn, t¨ng 32,4% so víi thêi k× 1986-1990; riªng n¨m 1995 ®¹t 1,58 triÖu tÊn so
víi 969 ngµn tÊn n¨m 1991. S¶n l-îng thñy s¶n xuÊt khÈu trong 5 n¨m ®ã ®¹t
(1): Thuû s¶n ViÖt Nam sau 18 n¨m ®æi míi 1980-1998. NguyÔn Sinh Cóc. T¹p chÝ Céng s¶n sè 20
(10/1998) trang 45.
12
1,35 triÖu tÊn, doanh thu 1944,3 triÖu USD, t¨ng 43,7% so víi 5 n¨m tr-íc ®ã;
riªng n¨m 1995 xuÊt khÈu ®¹t 550 triÖu USD (1).N¨m 1995 so víi n¨m 1991, s¶n
l-îng thñy s¶n ®¸nh b¾t t¨ng 47,0%; s¶n l-îng nu«i trång lµ 402.000 tÊn, t¨ng
gÊp 2,39 lÇn n¨m 1991(168.000 tÊn)(2). S¶n l-îng thñy s¶n n¨m 1998 ®¹t 1,7
triÖu tÊn, t¨ng kho¶ng 6% so víi n¨m 1997. S¶n l-îng thñy s¶n nu«i trång n¨m
1998 ®¹t 450 ngµn tÊn, so víi 168 ngµn tÊn n¨m 1991 vµ 417 ngµn tÊn n¨m
1997(3).
B¶ng 5: S¶n l-îng nu«i trång thñy s¶n mét sè n¨m
N¨m
S¶n l-îng (1000tÊn)
% so s¸nh liªn hoµn
1991
168
100
1995
402
239
1997
417
103,7
1998
450
108
1999
2000
Nguån: Thñy s¶n ViÖt Nam sau 18 n¨m ®æi míi (1980-1998)-NguyÔn Sinh Cóc.
T¹p chÝ Céng s¶n sè 20 (10/1998) trang 45
N¨m 1998, xuÊt khÈu thñy s¶n ®¹t 850 triÖu USD, t¨ng 5% so víi n¨m
1997(4). N¨m 2000, ngµnh thñy s¶n ®· ®ãng gãp 25% vµo tæng kim ng¹ch, xuÊt
khÈu ®¹t 1,4 tØ USD, gÊp 2,5 lÇn n¨m 1995(5). §©y lµ mét th¾ng lîi to lín cña
ngµnh thñy s¶n do cã sù chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt còng nh- c¬ cÊu ®Çu t-; c¬
cÊu mÆt hµng vµ c¬ së chÕ biÕn thñy s¶n xuÊt khÈu còng chuyÓn biÕn theo h-íng
®a d¹ng ho¸ g¾n víi yªu cÇu cña thÞ tru-êng; nhiÒu c¬ së chÕ biÕn thñy s¶n xuÊt
khÈu ®-îc x©y dùng míi ë c¸c vïng s¶n xuÊt nguyªn liÖu nh- Cµ Mau, An
Giang thu hót hµng chôc ngh×n lao ®éng n«ng nghiÖp, gãp phÇn ph©n c«ng l¹i
lao ®éng ë n«ng th«n. Nhµ n-íc khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ khai th¸c
mäi tiÒm n¨ng vÒ vèn vµ kinh nghiÖm, mÆt kh¸c tËp trung vèn ng©n s¸ch, vèn
tÝn dông -u ®·i cho ngµnh thñy s¶n.
(1),(2): Thuû s¶n ViÖt Nam sau 18 n¨m ®æi míi 1980-1998. NguyÔn Sinh Cóc. T¹p chÝ Céng s¶n sè 20
(10/1998) trang 45
(3): Tæng quan kinh tÕ- x· héi n¨m 1998, triÓn väng n¨m 1999. NguyÔn Sinh. T¹p chÝ Céng s¶n sè 1
(1/1999) trang 8.
(4): Kinh tÕ ThÕ giíi 1998-1999: §Æc ®iÓm vµ triÓn väng. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh tri quèc gia trang
260.
(5): Thµnh tùu 15 n¨m ph¸t trtiÓn kinh tÕ-NguyÔn C¶nh H-ng. T¹p chÝ Céng s¶n sè 1 (1/2001) trang
13.
13
Ch-¬ng II
Thùc tr¹ng xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng
n«ng thñy s¶n xuÊt khÈu
I-C¸c thÞ tr-êng chÝnh vµ tiÒm n¨ng:
1-C¸c thÞ tr-êng chÝnh:
VÒ thÞ tr-êng xuÊt khÈu, hiÖn nay ViÖt Nam ®ang xuÊt khÈu g¹o tíi trªn
50 n-íc vµ l·nh thæ(1) ë tÊt c¶ c¸c khu vùc nh- ch©u ¸, ch©u ¢u, ch©u Phi, ch©u
MÜ. Trong ®ã, thÞ tr-êng ch©u ¸, ch©u Phi chiÕm 70-90%(2) l-îng g¹o xuÊt khÈu
hµng n¨m. Sè cßn l¹i lµ thÞ tr-êng ch©u ¢u, ch©u MÜ. C¸c n-íc nhËp khÈu g¹o
chÝnh cña ViÖt Nam ë ch©u ¸ cã thÓ kÓ ®Õn lµ Ind«nªxia, Philippin, Singapore,
c¸c n-íc vïng Trung §«ng. ë ch©u Phi cã Angiªri, Nigiªria, Tuynidi, C«ngg«,
£ti«pia, Nam Phi, Libi. ë ch©u ¢u th× chñ yÕu lµ Nga vµ §«ng ¢u. ë ch©u MØ
th× chñ yÕu lµ khu vùc MØ latinh. ThÞ tr-êng Ch©u ¸, Ch©u Phi rÊt dÔ tÝnh, kh«ng
®ßi hái chÊt l-îng thËt cao, chØ cÇn gi¸ rÎ nªn rÊt phï hîp víi g¹o ViÖt Nam.
Hai n¨m gÇn ®©y vµ c¸c n¨m tíi, thÞ tr-êng lóa g¹o thÕ giíi còng nh- thÞ
tr-êng cña ViÖt Nam gÆp nhiÒu biÕn ®éng theo c¶ 2 chiÒu h-íng tÝch cùc vµ tiªu
cùc. N¨m 1999 vµ n¨m 2000, lò lôt, h¹n h¸n x¶y ra ë nhiÒu n¬i khiÕn cho c¸c
n-íc vèn xuÊt khÈu g¹o bÞ gi¶m s¶n l-îng m¹nh, kh¶ n¨ng xuÊt khÈu h¹n chÕ;
cßn c¸c n-íc vèn ®· nhËp khÈu g¹o th× l¹i cµng ph¶i nhËp nhiÒu h¬n. §iÓn h×nh
lµ ch©u Phi, Trung §«ng vµ MÜ latinh võa qua gÆp h¹n h¸n nÆng vµ t×nh h×nh
chÝnh trÞ rÊt bÊt æn nªn trong nh÷ng n¨m tíi hä sÏ ph¶i nhËp thªm nhiÒu. Ng-îc
l¹i, nh÷ng n-íc tr-íc ®©y vÉn nhËp khÈu lín g¹o cña ViÖt Nam ë ch©u ¸ lµ
Ind«nexia, Philippin, B¨ngla®Ðt sÏ gi¶m nhu cÇu trong nh÷ng n¨m tíi. Theo c¬
(1): XuÊt khÈu g¹o n¨m 2000, thêi c¬ -th¸ch thøc- gi¶i ph¸p. NguyÔn C¶nh H-ng T¹p chÝ
Céng s¶n sè 8(4/2000) trang 41
(2): N©ng cao søc c¹nh tranh hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu ë n-íc ta -NguyÔn §×nh Long-T¹p chÝ
Céng s¶n sè 4 (2/1999) trang 53
14
quan hËu cÇn quèc gia Ind«nexia, mét vµi n¨m tíi n-íc nµy chØ nhËp kho¶ng
1,8-2 triÖu tÊn g¹o thay v× 3-3,5 triÖu tÊn nh- tr-íc. Cßn Philippin còng chØ nhËp
0,5-0,8 triÖu tÊn, gi¶m 0,5-0,7 triÖu tÊn(1). Së dÜ nh- vËy lµ v× cã sù c¹nh tranh
gi÷a g¹o cña Th¸i Lan, Trung Quèc vµ gÇn ®©y lµ Campuchia víi ViÖt Nam vÒ
chÊt l-îng, gi¸ c¶ vµ thñ tôc. §©y lµ mét nguy c¬ rÊt lín ®èi víi xuÊt khÈu g¹o
cña ViÖt Nam.
Nh×n chung, trªn thÞ tr-êng chÝnh cña chóng ta, kh¶ n¨ng ph¸t triÓn lµ rÊt
cã h¹n bëi v× nh- trªn ®· nãi mét sè n-íc nhËp khÈu lín ®· dÇn ®i vµo æn ®Þnh
kinh tÕ, chÝnh trÞ, do vËy nhu cÇu nhËp khÈu g¹o cña hä gi¶m. ë ch©u Phi, Trung
§«ng vµ MÜ latinh nhu cÇu nhËp khÈu cã t¨ng, song thÞ tr-êng ë ®©y cßn nhá bÐ,
h¬n n÷a chóng ta l¹i cã nhiÒu ®èi thñ c¹nh tranh, do vËy tØ träng g¹o xuÊt sang
khu vùc nµy cña chóng ta sÏ gi¶m ®i vµ thay vµo ®ã tØ träng xuÊt sang mét sè thÞ
tr-êng tiÒm n¨ng míi më sÏ ngµy mét t¨ng lªn trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu
g¹o. Môc tiªu cña chóng ta lµ cè g¾ng gi÷ v÷ng thÞ tr-êng truyÒn thèng, t¨ng
c-êng, x©m nhËp vµ më réng c¸c thÞ tr-êng míi.
§èi víi mÆt hµng cµ phª, hiÖn nay, chóng ta ®· xuÊt khÈu tíi h¬n 40 n-íc
vµ l·nh thæ, trong ®ã chñ yÕu xuÊt sang EU, B¾c MÜ, NhËt, Singapore. Chñng
lo¹i cµ phª xuÊt khÈu cña chóng ta rÊt nghÌo nµn, chñ yÕu lµ cµ phª h¹t; cho nªn
chóng ta th-êng xuÊt sang c¸c n-íc ph¸t triÓn cã nÒn c«ng nghiÖp chÕ biÕn, ®Ó
hä s¶n xuÊt ra cµ phª tinh chÕ. ThÞ tr-êng cµ phª lµ mét thÞ tr-êng cùc k× bÊt æn,
lu«n cã nh÷ng biÕn ®éng rÊt lín, g©y khã kh¨n cho c¸c n-íc s¶n xuÊt vµ xuÊt
khÈu cµ phª nh©n. Cã n¨m nh- niªn vô 1998-1999, gi¸ cµ phª lªn rÊt cao kho¶ng
900-1200 USD/tÊn; nh-ng n¨m 1999-2000 gi¸ sôt ®i h¬n mét nöa chØ cßn
kho¶ng 400-550 USD/tÊn. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ, cã n¨m c¸c n-íc nhËp khÈu cµ
phª nh©n nhiÒu, cã n¨m hä nhËp Ýt.
(1): XuÊt khÈu g¹o n¨m 2000, thêi c¬ -th¸ch thøc- gi¶i ph¸p. NguyÔn C¶nh H-ng T¹p chÝ
Céng s¶n sè 8(4/2000) trang 41
15
Trong nh÷ng n¨m tíi, thÞ tr-êng chÝnh cña chóng ta vÉn lµ EU, B¾c MÜ,
NhËt, vµ Singapore. Cµ phª cña chóng ta chÊt l-îng t-¬ng ®èi tèt mµ gi¸ l¹i rÎ
nªn vÉn cã søc c¹nh tranh trªn c¸c thÞ tr-êng nµy.
§èi víi mÆt hµng cao su, thÞ tr-êng xuÊt khÈu chñ yÕu cña chóng ta tr-íc
®©y lµ Liªn X«, kho¶ng 80% s¶n l-îng cao su cña ViÖt Nam. Song nh÷ng n¨m
gÇn ®©y, thÞ tr-êng nµy kh«ng nh÷ng kh«ng ®-îc më réng mµ cßn bÞ thu hÑp.
HiÖn nay, ta chñ yÕu xuÊt khÈu cao su sang Trung Quèc, chiÕm 70% s¶n l-îng.
Nh-ng do xuÊt qua tiÓu ng¹ch nªn th-êng xuyªn bÞ Ðp gi¸, nhu cÇu mÆt hµng
kh«ng æn ®Þnh, t×nh tr¹ng ø ®äng s¶n phÈm th-êng xuyªn x¶y ra; xuÊt khÈu sang
ch©u ¢u vµ Mü chØ ®¹t 10% s¶n l-îng(1); cßn tiªu thô trong n-íc th× thËt Ýt ái chØ
kho¶ng 20%.
N¨m 2000, ta ®· khai th¸c 213.000 tÊn vµ xuÊt khÈu sang Nga 400 tÊn víi
gi¸ lµ 670 USD/tÊn t¨ng 30-40 USD/tÊn so víi n¨m tr-íc(2).
ChÊt l-îng cao su cña chóng ta tèt, nh-ng kh«ng phï hîp víi nhu cÇu cña
thÕ giíi nªn chØ xuÊt ®-îc sang Trung Quèc lµ chñ yÕu.
§èi víi mÆt hµng thñy s¶n, thÞ tr-êng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam lµ
EU chiÕm kho¶ng 60%. §©y lµ b¹n hµng xuÊt khÈu thñy s¶n th-êng xuyªn cña
ViÖt Nam tõ nhiÒu n¨m qua. Khu vùc nµy tuy d©n sè kh«ng lín nh-ng sè l-îng
hµng thñy s¶n tiªu thô nhiÒu. TÝnh ®Õn n¨m 1998, c¶ n-íc ®· cã 27 doanh
nghiÖp chÕ biÕn thñy s¶n ®-îc xÕp vµo danh s¸ch c¸c ®¬n vÞ ®ñ tiªu chuÈn xuÊt
khÈu s¶n phÈm sang thÞ tr-êng ch©u ¢u.
Ngoµi ra, ta cßn xuÊt khÈu thñy s¶n sang NhËt B¶n, chiÕm kho¶ng 20%
s¶n l-îng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. §©y lµ mét thÞ tr-êng rÊt khã tÝnh, ®ßi hái
chÊt l-îng s¶n phÈm cao. Nh-ng lµ thÞ tr-êng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ta tõ l©u.
NhËt B¶n còng lµ mét c-êng quèc vÒ ®¸nh b¾t thñy h¶i s¶n, víi c¸c ph-¬ng tiÖn
kü thuËt rÊt hiÖn ®¹i nh-ng gi¸ thµnh l¹i cao h¬n so víi nhËp khÈu thñy s¶n tõ
ViÖt Nam, h¬n n÷a chñng lo¹i thñy h¶i s¶n cña ta l¹i rÊt ®a d¹ng, phong phó.
(1): B¸o c¸o nghiªn cøu: Tæng quan vÒ ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam. T¸c ®éng cña HiÖp
®Þnh WTO vÒ n«ng nghiÖp. Bé Th-¬ng m¹i(12/1999). Dù ¸n VIE 95/024/A/01/1999 trang 24
(2): Thêi b¸o kinh tÕ ViÖ Nam sè 146 (6/12/2000)
16
Ngoµi EU vµ NhËt ra, Singapore còng lµ thÞ tr-êng xuÊt khÈu thñy s¶n chñ
yÕu cña ta.
2-ThÞ tr-êng tiÒm n¨ng:
Ngoµi thÞ tr-êng chÝnh ë ch©u ¸, ch©u Phi, hiÖn nay g¹o ViÖt Nam ®· vµ
®ang xuÊt sang c¸c thÞ tr-êng míi nh- EU, B¾c MÜ, NhËt, Hµn Quèc. §©y lµ c¸c
thÞ tr-êng rÊt khã tÝnh nh-ng cã tiÒm n¨ng lín v× nh÷ng n-íc nµy cã nÒn c«ng
nghiÖp vµ dÞch vô ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ, n«ng nghiÖp ngµy cµng kh«ng
®¸p øng ®ñ nhu cÇu tiªu dïng cña nh©n d©n. Së dÜ nh- vËy v× phÇn lín diÖn tÝch
®Êt n«ng nghiÖp ngµy cµng bÞ lÊn chiÕm ®Ó sö dông vµo viÖc x©y dùng c¸c khu
c«ng nghiÖp, trung t©m th-¬ng m¹i, khu vui ch¬i gi¶i trÝ vµ khu d©n c-. Cïng
víi qu¸ tr×nh ®ã lµ viÖc mét bé phËn d©n c- t¸ch ra khái lao ®éng n«ng nghiÖp
®Ó tham gia vµo lùc l-îng lao ®éng phi n«ng nghiÖp. Do vËy, s¶n l-îng t¨ng
thªm do ¸p dông khoa häc kÜ thuËt kh«ng bï ®-îc s¶n l-îng mÊt ®i do thiÕu ®Êt
canh t¸c vµ thiÕu lao ®éng n«ng nghiÖp.
Thªm vµo ®ã, quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ gi÷a ViÖt Nam víi EU, NhËt, Hµn
Quèc ®Æc biÖt lµ MÜ ngµy cµng cã b-íc ph¸t triÓn míi. Riªng víi EU vµ NhËt,
ViÖt Nam ®· ®-îc h-ëng quy chÕ tèi huÖ quèc (MFN), do vËy gi¸ g¹o nhËp vµo
c¸c n-íc nµy sÏ gi¶m ®i. MÆt kh¸c, chÊt l-îng g¹o cña chóng ta kh«ng ngõng
®-îc c¶i thiÖn do thµnh qu¶ cña viÖc øng dông khoa häc vµo n«ng nghiÖp, do ®ã
ngµy cµng ®-îc c¸c kh¸ch hµng tin cËy vµ trô v÷ng ®-îc trªn thÞ tr-êng nµy.
§èi víi cµ phª, thÞ tr-êng tiÒm n¨ng cã thÓ kÓ ®Õn lµ Trung Quèc, Hµn
Quèc, Th¸i Lan, Nga vµ §«ng ¢u. Nh÷ng n-íc nµy hµng n¨m vÉn nhËp cµ phª
cña ta, song sè l-îng rÊt khiªm tèn, ch-a t-¬ng xøng víi tiÒm n¨ng vèn cã cña
ta vµ b¹n. Do vËy, trong nh÷ng n¨m tíi, môc tiªu cña chóng ta lµ ®Èy m¹nh c¹nh
tranh nh»m n©ng cao kim ng¹ch xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr-êng nµy, kh¼ng ®Þnh
uy tÝn vµ chÊt l-îng cña cµ phª ViÖt Nam. Tuy nhiªn , chóng ta còng cÇn ®Ò
phßng c¸c biÕn ®éng cã thÓ x¶y ra v× thÞ tr-êng cµ phª th-êng kh«ng æn ®Þnh.
§èi víi cao su, thÞ tr-êng néi ®Þa tiªu thô 20%-30% s¶n l-îng cao su. Tuy
nhiªn, thÞ tr-êng nµy cã tiÒm n¨ng lín v× n-íc ta lµ n-íc ®ang ph¸t triÓn nªn cã
nhu cÇu khèi l-îng cao su thiªn nhiªn lín trong t-¬ng lai. Nh÷ng ngµnh tiªu thô
17
cao su lín nhÊt lµ ngµnh c«ng nghiÖp « t«, xe m¸y vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp
hçn hîp s¶n xuÊt c¸c ®å cao su gia dông vµ c¸c s¶n phÈm cao su kh¸c nh- tÊm
tr¶i sµn, g¨ng tay y tÕ,...S¶n l-îng tiªu thô néi ®Þa dù kiÕn t¨ng kho¶ng 35%40% trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû 21(1). Ngoµi ra, ta cßn xuÊt khÈu cao su sang
ch©u ¢u vµ Mü, hai thÞ tr-êng nµy chiÕm kho¶ng 10% doanh sè xuÊt khÈu.
Trong t-¬ng lai, ViÖt Nam cã thÓ sÏ thu ®-îc nh÷ng lîi thÕ lín v× Trung Quèc lµ
n-íc tiªu thô cao su thiªn nhiªn lín nhÊt. Møc tiªu thô cao su cña Trung Quèc
t¨ng trªn 7,5%/n¨m. §èi víi thñy s¶n, thÞ tr-êng tiÒm n¨ng cña ta trong t-¬ng
lai sÏ lµ B¾c Mü, §«ng ¢u vµ Trung §«ng.
Tõ sau khi kÝ HiÖp ®Þnh Th-¬ng m¹i ViÖt-Mü, trao ®æi bu«n b¸n gi÷a hai
n-íc t¨ng m¹nh. Dù b¸o ®Õn n¨m 2005 thÞ tr-êng nµy sÏ chiÕm kho¶ng trªn
20% s¶n l-îng xuÊt khÈu thñy s¶n cña ViÖt Nam(2).
§èi víi §«ng ¢u th× tõ n¨m 1990 trë vÒ tr-íc lµ b¹n hµng truyÒn thèng
cña ViÖt Nam. Sau cuéc khñng ho¶ng vÒ kinh tÕ, khu vùc nµy trë nªn kiÖt quÖ,
nh-ng nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ ë khu vùc nµy ®· ®-îc kh«i phôc vµ cã
b-íc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ, chÊt l-îng cuéc sèng ®-îc c¶i thiÖn, cïng víi nã lµ nhu
cÇu vÒ thñy s¶n còng t¨ng lªn. Trong t-¬ng lai ®©y sÏ lµ thÞ tr-êng xuÊt khÈu lín
cña ViÖt Nam.
§èi víi Trung §«ng, th× ®©y lµ mét khu vùc giÇu cã trªn thÕ giíi, nh-ng
l¹i hay cã nh÷ng biÕn ®éng vÒ chÝnh trÞ, nÒn kinh tÕ bÞ ¶nh h-ëng mµ nguån
thñy h¶i s¶n l¹i Ýt ái nªn ®©y sÏ lµ thÞ tr-êng xuÊt khÈu thñy s¶n lín cña ta trong
nh÷ng n¨m tíi.
II-Nh÷ng thµnh tùu vµ khã kh¨n trong qu¸ tr×nh xuÊt khÈu:
1-Thµnh tùu:
a-G¹o:
(1): B¸o c¸o nghiªn cøu: Tæng quan vÒ ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam. T¸c ®éng cña HiÖp
®Þnh WTO vÒ n«ng nghiÖp. Bé Th-¬ng m¹i(12/1999). Dù ¸n VIE 95/024/A/01/1999 trang 23
(2): Kinh tÕ ThÕ Giíi 1998-1999: §Æc ®iÓm vµ triÓn väng. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia,
trang 260.
18
N¨m 1989, n-íc ta chÝnh thøc tham gia vµo thÞ tr-êng xuÊt khÈu lóa g¹o
thÕ giíi víi sè l-îng xuÊt khÈu lµ 1,42 triÖu tÊn, thu vÒ 290 triÖu USD, gi¸ b×nh
qu©n 204 USD/tÊn. Tuy s¶n l-îng g¹o xuÊt khÈu ch-a nhiÒu, gi¸ cßn thÊp, chÊt
l-îng g¹o ch-a phï hîp víi thÞ hiÕu cña thÞ tr-êng thÕ giíi nh-ng ®èi víi n-íc
ta, kÕt qu¶ ®ã ®¸nh dÊu sù sang trang cña s¶n xuÊt lóa g¹o tõ tù cÊp tù tóc sang
kinh tÕ hµng ho¸ g¾n liÒn víi xuÊt khÈu. Tõ n¨m 1989 ®Õn nay, g¹o n-íc ta lu«n
cã mÆt trªn thÞ tr-êng thÕ giíi víi sè l-îng vµ chÊt l-îng ngµy cµng cao (duy cã
n¨m 2000 do thÞ tr-êng biÕn ®éng nªn xuÊt khÈu bÞ gi¶m).
B¶ng 6 - T×nh h×nh xuÊt khÈu g¹o cña ViÖt Nam
N¨m
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
00
Sè l-îng (triÖu
1,42
1,63
1,1
2,0
1,72
2,0
2,1
3,1
3,7
3,8
4,6
3,5
Gi¸ trÞ (tû USD)
0,29
0,31
0,24
0,42
0,37
0,43
0,53
0,87
0,9
1,1
1,03
0,7
Gi¸ b×nh qu©n
204
188
227
215
210
214
258
285
242
269
228
200
tÊn)
(USD)
Nguån; XuÊt khÈu g¹o ë ViÖt Nam - 10 n¨m nh×n l¹i - NguyÔn Sinh Cóc
T¹p chÝ Céng s¶n - sè 7 (4/1999) trang 47
Qua b¶ng trªn, ta thÊy mÆc dï sè l-îng g¹o xuÊt khÈu mét sè n¨m cã biÕn
®éng song xu h-íng chÝnh vÉn lµ t¨ng lªn. Trong 12 n¨m, n-íc ta ®· cung cÊp
cho thÞ tr-êng thÕ giíi h¬n 30,3 triÖu tÊn g¹o, b×nh qu©n 2,53 triÖu tÊn/n¨m; thu
vÒ 7 tØ 158 triÖu USD, b×nh qu©n 596,5 triÖu USD/n¨m, mét con sè rÊt ®¸ng tù
hµo mµ tr-íc ®æi míi chØ lµ m¬ -íc. XuÊt khÈu g¹o hµng n¨m chiÕm tØ träng
trung b×nh kho¶ng 11% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu, 3,3% GDP. Tõ n¨m
1997 ®Õn nay, ViÖt Nam ®· v-ît MÜ ®Ó ®øng thø 2 sau Th¸i Lan vÒ xuÊt khÈu
g¹o. §iÓm næi bËt cña n-íc ta trong xuÊt khÈu g¹o h¬n 10 n¨m qua lµ tÝnh æn
®Þnh cao so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Theo ®¸nh gi¸ cña FAO (Tæ chøc l-¬ng
thùc vµ n«ng nghiÖp thÕ giíi), ë ch©u ¸ ngoµi Th¸i Lan cßn cã 3 n-íc kh¸c cã
kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi ViÖt Nam trong xuÊt khÈu g¹o lµ Ên §é, Pakistan vµ
Trung Quèc. Song12 n¨m qua, s¶n l-îng g¹o xuÊt khÈu cña 3 n-íc nµy ®Òu
kh«ng æn ®Þnh: Ên §é cã n¨m xuÊt khÈu 5 triÖu tÊn g¹o (1995) v-ît lªn ®øng vÞ
trÝ thø 2 sau Th¸i Lan, nh-ng c¸c n¨m kh¸c l¹i rÊt thÊp, phæ biÕn d-íi 1 triÖu tÊn
19
(1993 lµ 767.000 tÊn,1994 lµ 890.000 tÊn, n¨m 1997lµ d-íi 2 triÖu tÊn). Pakistan
n¨m cao nhÊt lµ 1,8 triÖu tÊn (1995), c¸c n¨m kh¸c d-íi 1 triÖu tÊn. Trung Quèc
n¨m cao nhÊt lµ 1,6 triÖu tÊn, c¸c n¨m kh¸c còng phæ biÕn ë møc 1 triÖu tÊn (1).
Bªn c¹nh sù t¨ng tiÕn vÒ sè l-îng, sù tiÕn bé vÒ chñng lo¹i vµ chÊt l-îng
lµ thùc tÕ vµ rÊt ®¸ng tù hµo. Trong nh÷ng n¨m ®Çu xuÊt khÈu g¹o, tØ lÖ g¹o chÊt
l-îng trung b×nh, tØ lÖ tÊm cao trªn 25% chiÕm 80-90% nªn søc c¹nh tranh kÐm,
gi¸ c¶ thÊp (B¶ng 6). Tõ n¨m 1995 trë l¹i ®©y, chÊt l-îng vµ chñng lo¹i ®-îc c¶i
thiÖn nhiÒu. G¹o cã chÊt l-îng cao (h¹t dµi, Ýt b¹c bông), tØ lÖ tÊm thÊp (tõ 510%) chiÕm kho¶ng 70% l-îng g¹o xuÊt khÈu vµ cã xu h-íng t¨ng lªn; cßn g¹o
cã chÊt l-îng trung b×nh (h¹t trßn, b¹c bông), tØ lÖ tÊm cao (trªn 10%) chiÕm tØ
träng nhá vµ cã xu h-íng gi¶m dÇn. Gi¸ g¹o ViÖt Nam còng t¨ng dÇn cïng víi
xu h-íng t¨ng cña chÊt l-îng g¹o vµ quan hÖ cung cÇu cña thÞ tr-êng lóa g¹o
thÕ giíi. Gi¸ g¹o xuÊt khÈu b×nh qu©n 4 n¨m (1995-1998) lµ 269USD/tÊn, t¨ng
61 USD/tÊn so víi gi¸ b×nh qu©n 6 n¨m vÒ tr-íc ®ã (1989-1994). §iÒu ®¸ng chó
ý lµ kho¶ng c¸ch gi÷a gi¸ g¹o ViÖt Nam vµ Th¸i Lan ®· bÞ thu hÑp dÇn tõ 40-55
USD/tÊn nh÷ng n¨m 1989-1994 xuèng cßn 20-25 USD/tÊn nh÷ng n¨m 19952000(2)
ViÖc ViÖt Nam tõ mét n-íc nhËp khÈu l-¬ng thùc trë thµnh mét c-êng quèc
xuÊt khÈu g¹o cã mét ý nghÜa rÊt lín ®èi víi nÒn kinh tÕ n-íc ta. XÐt vÒ gi¸ trÞ
ngo¹i tÖ m¹nh thu ®ù¬c, xuÊt khÈu g¹o ®øng thø hai sau dÇu th«, song xÐt vÒ
tÝnh chÊt s¶n phÈm th× g¹o cã nhiÒu ®iÓm tréi h¬n dÇu th«.
Thø nhÊt, g¹o xuÊt khÈu lµ phÇn ®Ó dµnh ra ®-îc sau khi ®¸p øng nhu cÇu
tiªu dïng trong n-íc vµ an ninh l-¬ng thùc; cßn dÇu th« ph¶i xuÊt toµn bé.
Thø hai, g¹o xuÊt khÈu lµ s¶n phÈm 100% ViÖt Nam, cßn dÇu th« lµ s¶n
phÈm liªn doanh.
(1),(2): XuÊt khÈu g¹o ë ViÖt Nam -10 n¨m nh×n l¹i - NguyÔn Sinh Cóc. T¹p chÝ Céng s¶n sè
7 (4/1999) trang 44, 46
20
Thø ba, dÇu lµ s¶n phÈm khai th¸c tõ tµi nguyªn thiªn nhiªn, cµng khai th¸c
cµng c¹n kiÖt; trong khi g¹o lµ s¶n phÈm cña trång trät, cµng xuÊt khÈu cµng kÝch
thÝch th©m canh, t¨ng vô n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l-îng c©y trång.
Thø t-, hiÖu qu¶ kinh tÕ-x· héi-quèc phßng-an ninh vµ m«i tr-êng cña s¶n
xuÊt vµ xuÊt khÈu g¹o cao h¬n nhiÒu so víi bÊt k× mÆt hµng xuÊt khÈu nµo cña
n-íc ta.
b-Cµ phª:
HiÖn nay, cµ phª ®· trë thµnh mÆt hµng mòi nhän trong chiÕn l-îc hµng
n«ng s¶n xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Cµ phª ®øng trong sè m-êi mÆt hµng (Top
ten) cã kim ng¹ch xuÊt khÈu lín nhÊt cña ViÖt Nam (xÊp xØ 500-1000 triÖu
USD).
B¶ng 7: T×nh h×nh xuÊt khÈu cµ phª mét sè n¨m
ChØ tiªu
§¬n vÞ
1991
1993
1995
1997
1998
2000
Sè l-îng
1000 tÊn
89,6
122,7
248,1
389
382
686
Gi¸ trÞ
TriÖu USD
74
111
305
490
594
378
Gi¸ / tÊn
USD
825,9
904,6
1230
1259,6
1555
550
B¸o c¸o nghiªn cøu: Tæng quan vÒ ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam
- Bé Th-¬ng m¹i trang 13,14
Qua b¶ng trªn, ta thÊy sè l-îng cµ phª xuÊt khÈu liªn tôc t¨ng qua c¸c
n¨m: n¨m 1998 sè l-îng xuÊt khÈu ®¹t 382.000 tÊn nhiÒu h¬n n¨m 1991 lµ
292,4 tÊn, tØ lÖ t¨ng lµ 326,34% tøc lµ gÇn gÊp 3,3 lÇn; t-¬ng øng víi sù gia t¨ng
sè l-îng lµ sù gia t¨ng vÒ gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu. N¨m 1998, gi¸ trÞ xuÊt
khÈu ®¹t 594 triÖu USD, t¨ng so víi n¨m 1991 lµ 520 triÖu USD, gÊp h¬n 8 lÇn.
Víi kÕt qu¶ trªn, ViÖt Nam ®· trë thµnh n-íc xuÊt khÈu cµ phª lín thø 3 trªn thÕ
giíi sau Braxin vµ C«l«mbia.
S¶n xuÊt cµ phª ph¸t triÓn ®· t¹o ra sù thay ®æi to lín trong c¬ cÊu kinh tÕ
vµ ®êi sèng cña ®ång bµo vïng T©y Nguyªn vµ §«ng Nam Bé. NÕu nh- tr-íc
®©y khi c©y cµ phª ch-a ph¸t triÓn th× ®ång bµo ë ®©y chñ yÕu ®éc canh c©y lóa
trªn m¶nh ®Êt kh«ng thÝch hîp cho viÖc trång lóa do vËy ®êi sèng rÊt thiÐu thèn,
21
- Xem thêm -
.PDF 
39 
112 
92 
