Tài liệu Thiết kế hệ thống ly hợp cho xe con 7 chỗ

§å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI BỘ MÔN ÔTÔ-VIỆN CƠ KHÍ ĐỘNG LỰC ------------˜ ™ ------------ ®å ¸n tèt nghiÖp §Ò tµi : THIÕT KÕ ly hîp « t« con 7 chç C¸n bé híng dÉn : TS. NguyÔn träng hoan C¸n bé duyÖt : TS.hỒ HỮU HẢI Sinh viªn thùc hiÖn Líp : Bùi Xuân Trường : ¤t« - K48 1 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ Hµ Néi - 05/2015 2 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ Môc lôc 3 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ Lêi nãi ®Çu Ch¬ng 1 : Tæng quan vÒ hÖ thèng ly hîp trªn «t« 1. C«ng dông, ph©n lo¹i vµ yªu cÇu cña ly hîp 2. CÊu t¹o vµ nguyªn lý lµm viÖc cña ly hîp lo¹i ®Üa ma s¸t kh« Ch¬ng 2 : Lùa chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ 1. C¸c th«ng sè tham kh¶o cña xe «t« con 7 chỗ 2. Lùa chän kÕt cÊu côm ly hîp 3. Lùa chän ph¬ng ¸n dÉn ®éng ®iÒu khiÓn ly hîp Ch¬ng 3 : Néi dung thiÕt kÕ tÝnh to¸n 1. X¸c ®Þnh m«men ma s¸t cña ly hîp 2. X¸c ®Þnh kÝch thíc c¬ b¶n cña ly hîp 2.1. X¸c ®Þnh b¸n kÝnh ma s¸t trung b×nh cña ®Üa bÞ ®éng 2.2. X¸c ®Þnh sè lîng ®Üa bÞ ®éng 3. X¸c ®Þnh c«ng trît sinh ra trong qu¸ tr×nh ®ãng ly hîp 3.1. X¸c ®Þnh c«ng trît cña ly hîp khi khëi ®éng t¹i chç 3.2. X¸c ®Þnh c«ng trît riªng 3.3. KiÓm tra theo nhiÖt ®é c¸c chi tiÕt 4. TÝnh to¸n søc bÒn mét sè chi tiÕt chñ yÕu cña ly hîp 4.1. TÝnh søc bÒn ®Üa bÞ ®éng 4.2. TÝnh søc bÒn moay¬ ®Üa bÞ ®éng 4.3. TÝnh lß xo Ðp cña ly hîp 4.4. TÝnh lß xo gi¶m chÊn cña ly hîp Tran g 1 4 4 9 14 14 15 20 30 30 30 30 31 32 32 34 34 35 35 39 41 45 4 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ 4.5. TÝnh søc bÒn trôc ly hîp Chương 4: TÝnh to¸n hÖ thèng dÉn ®éng cña ly hîp 1. Tính lực và hành trình bàn đạp khi không có trợ lực 2. Thiết kế dẫn động thủy lực 3. Tính bộ trợ lực chân không Ch¬ng 5 : Quy tr×nh c«ng nghÖ gia c«ng chi tiÕt Tµi liÖu tham kh¶o Kết luận 48 58 59 61 64 68 78 79 Lời Nói Đầu Ôtô là phương tiện vận tải chủ yếu hiện nay và cả trong tương lai.Nó đóng vai trò hết sức quan trọng đối với đời sống con người và đối với sự phát triển của mỗi quốc gia.Ôtô không chỉ là phương tiện chủ yếu để chuyên chở hành khách ,hàng hóa mà ngày nay cùng với sự phát triển tột bậc của công nghệ ôtô còn là những tác phẩm nghệ thuật,thể hiện vẻ đẹp,sang trọng và sự hòan mỹ.Ôtô là phương tiện chủ chốt trong ngành giao thông vận tải đang không ngừng phát triển cả về quy mô và chất lượng để tạo điều kiện cho một nền kinh tế phát triển,vì thế ở nước ta hiện nay Đảng và nhà nước đang rất chú trọng phát triển ngành công nghiệp ôtô. VÒ quan ®iÓm ph¸t triÓn : - C«ng nghiÖp «t« lµ ngµnh C«ng nghiÖp rÊt quan träng cÇn ®îc u tiªn ph¸t triÓn ®Ó gãp phÇn phôc vô cã hiÖu qu¶ qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa vµ x©y dùng tiÒm lùc an ninh, quèc phßng cña ®Êt níc. 5 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ - Ph¸t triÓn nhanh ngµnh C«ng nghiÖp «t« trªn c¬ së thÞ trêng vµ héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi ; lùa chän c¸c bíc ph¸t triÓn thÝch hîp, khuyÕn khÝch chuyªn m«n hãa - hîp t¸c hãa nh»m ph¸t huy lîi thÕ, tiÒm n¨ng cña ®Êt níc ; ®ång thêi tÝch cùc tham gia qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng vµ hîp t¸c quèc tÕ trong ngµnh C«ng nghiÖp «t«. - Ph¸t triÓn ngµnh C«ng nghiÖp «t« ph¶i g¾n kÕt víi tæng thÓ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chung c¶ níc vµ c¸c chiÕn lîc ph¸t triÓn c¸c ngµnh liªn quan ®· ®îc phª duyÖt, nh»m huy ®éng vµ ph¸t huy tèi ®a c¸c nguån lùc cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã doanh nghiÖp nhµ níc gi÷ vai trß then chèt. - Ph¸t triÓn ngµnh C«ng nghiÖp «t« trªn c¬ së tiÕp thu c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña thÕ giíi, kÕt hîp víi viÖc ®Èy m¹nh ho¹t ®éng nghiªn cøu - ph¸t triÓn trong níc vµ tËn dông cã hiÖu qu¶ c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ hiÖn cã, nh»m nhanh chãng ®¸p øng nhu cÇu trong níc vÒ c¸c lo¹i xe th«ng dông víi gi¸ c¶ c¹nh tranh, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy c¸c ngµnh c«ng nghiÖp hç trî trong níc ph¸t triÓn nh»m ®Èy nhanh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt linh kiÖn, phô tïng trong níc. - Ph¸t triÓn ngµnh C«ng nghiÖp «t« ph¶i phï hîp víi chÝnh s¸ch tiªu dïng cña ®Êt níc vµ ph¶i b¶o ®¶m ®ång bé víi viÖc ph¸t triÓn hÖ thèng h¹ tÇng giao th«ng ; c¸c yªu cÇu vÒ b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i trêng. 6 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ VÒ môc tiªu ph¸t triÓn : - X©y dùng vµ ph¸t triÓn ngµnh C«ng nghiÖp «t« ViÖt Nam ®Ó ®Õn n¨m 2020 trë thµnh mét ngµnh C«ng nghiÖp quan träng cña ®Êt níc, cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ë møc cao nhÊt nhu cÇu thÞ trêng trong níc vµ tham gia vµo thÞ trêng khu vùc vµ thÕ giíi. HÖ thèng ly hîp trªn xe «t« lµ mét trong nh÷ng côm chi tiÕt chÞu ¶nh hëng lín cña ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, m«i trêng khÝ hËu vµ nhiÖt ®é. Côm ly hîp l¾p trªn xe innova lµ lo¹i ly hîp ma s¸t kh« 1 ®Üa thêng ®ãng,có lß xo màng, cã hÖ thèng dÉn ®éng c¬ khÝ vµ cã cêng hãa khÝ nÐn. ViÖc n¾m v÷ng ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n thiÕt kÕ, quy tr×nh vËn hµnh, th¸o l¾p ®iÒu chØnh, b¶o dìng c¸c cÊp vµ söa ch÷a lín ly hîp lµ mét viÖc cÇn thiÕt. Tõ ®ã ta cã thÓ n©ng cao kh¶ n¨ng vËn chuyÓn, gi¶m gi¸ thµnh vËn chuyÓn, t¨ng tuæi thä cña xe, ®ång thêi gi¶m cêng ®é lao ®éng cho ngêi l¸i. Trong qu¸ tr×nh lµm ®å ¸n, em hÕt søc c¶m ¬n sù gióp ®ì cña thÇy gi¸o Ph¹m Vþ, cña c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n ¤t«, cïng sù gióp ®ì cña c¸c b¹n. Víi sù nç lùc cña b¶n th©n, b¶n ®å ¸n cña em ®· hoµn thµnh. Tuy nhiªn do tr×nh ®é vµ thêi gian cã h¹n, kinh nghiÖm thùc tÕ cßn thiÕu, nªn b¶n ®å ¸n cña em ch¾c ch¾n sÏ cßn 7 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ nhiÒu thiÕu sãt. Em rÊt mong c¸c thÇy c« gi¸o cïng c¸c b¹n ®ãng gãp ý kiÕn, ®Ó b¶n ®å ¸n cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o Nguyễn Trọng Hoan, c¸c thÇy c« trong bé m«n ¤t«, cïng toµn thÓ c¸c b¹n, ®· tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh ®å ¸n nµy. Hµ Néi, ngµy 19 th¸ng 5 n¨m 2008 Sinh viªn thiÕt kÕ Bùi Xuân Trường 8 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ CHƯƠNG I Tæng quan vÒ hÖ thèng ly hîp trªn «t« 1. C«ng dông, ph©n lo¹i vµ yªu cÇu cña ly hîp 1.1. C«ng dông ly hîp Trong hÖ thèng truyÒn lùc cña «t«, ly hîp lµ mét trong nh÷ng côm chÝnh, nã cã c«ng dông lµ : - Nèi ®éng c¬ víi hÖ thèng truyÒn lùc khi «t« di chuyÓn. - Ng¾t ®éng c¬ ra khái hÖ thèng truyÒn lùc trong trêng hîp «t« khëi hµnh hoÆc chuyÓn sè. - §¶m b¶o lµ c¬ cÊu an toµn cho c¸c chi tiÕt cña hÖ thèng truyÒn lùc kh«ng bÞ qu¸ t¶i nh trong trêng hîp phanh ®ét ngét vµ kh«ng nh¶ ly hîp. ë hÖ thèng truyÒn lùc b»ng c¬ khÝ víi hép sè cã cÊp, th× viÖc dïng ly hîp ®Ó t¸ch tøc thêi ®éng c¬ ra khái hÖ thèng truyÒn lùc sÏ lµm gi¶m va ®Ëp gi÷a c¸c ®Çu r¨ng, hoÆc cña khíp gµi, lµm cho qu¸ tr×nh ®æi sè ®îc dÔ dµng. Khi nèi ªm dÞu ®éng c¬ ®ang lµm viÖc víi hÖ thèng truyÒn lùc (lóc nµy ly hîp cã sù trît) lµm cho m«men ë c¸c b¸nh xe chñ ®éng t¨ng lªn tõ tõ. Do ®ã, xe khëi hµnh vµ t¨ng tèc ªm. Cßn khi phanh xe ®ång thêi víi viÖc t¸ch ®éng c¬ ra khái hÖ thèng truyÒn lùc, sÏ lµm cho ®éng c¬ ho¹t ®éng liªn tôc 9 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ (kh«ng bÞ chÕt m¸y). Do ®ã, kh«ng ph¶i khëi ®éng ®éng c¬ nhiÒu lÇn. 1.2. Ph©n lo¹i ly hîp Ly hîp trªn «t« thêng ®îc ph©n lo¹i theo 4 c¸ch : + Ph©n lo¹i theo ph¬ng ph¸p truyÒn m«men. + Ph©n lo¹i theo tr¹ng th¸i lµm viÖc cña ly hîp. + Ph©n lo¹i theo ph¬ng ph¸p ph¸t sinh lùc Ðp trªn ®Üa Ðp. + Ph©n lo¹i theo ph¬ng ph¸p dÉn ®éng ly hîp. 1.2.1. Ph©n lo¹i theo ph¬ng ph¸p truyÒn m«men Theo ph¬ng ph¸p truyÒn m«men tõ trôc khuûu cña ®éng c¬ ®Õn hÖ thèng truyÒn lùc th× ngêi ta chia ly hîp ra thµnh 4 lo¹i sau : Lo¹i 1 : Ly hîp ma s¸t : lµ ly hîp truyÒn m«men xo¾n b»ng c¸c bÒ mÆt ma s¸t, nã gåm c¸c lo¹i sau : - Theo h×nh d¸ng bÒ mÆt ma s¸t gåm cã : + Ly hîp ma s¸t lo¹i ®Üa (mét ®Üa, hai ®Üa hoÆc nhiÒu ®Üa). + Ly hîp ma s¸t lo¹i h×nh nãn. + Ly hîp ma s¸t lo¹i h×nh trèng. HiÖn nay, ly hîp ma s¸t lo¹i ®Üa ®îc sö dông rÊt réng r·i, v× nã cã kÕt cÊu ®¬n gi¶n, dÔ chÕ t¹o vµ khèi lîng phÇn bÞ ®éng cña ly hîp t¬ng ®èi nhá. Cßn ly hîp ma s¸t lo¹i h×nh nãn vµ h×nh trèng Ýt ®îc sö dông, v× phÇn bÞ ®éng cña ly hîp cã 10 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ träng lîng lín sÏ g©y ra t¶i träng ®éng lín t¸c dông lªn c¸c côm vµ c¸c chi tiÕt cña hÖ thèng truyÒn lùc. - Theo vËt liÖu chÕ t¹o bÒ mÆt ma s¸t gåm cã : + ThÐp víi gang. + ThÐp víi thÐp. + ThÐp víi phªra®« hoÆc phªra®« ®ång. + Gang víi phªra®«. + ThÐp víi phªra®« cao su. - Theo ®Æc ®iÓm cña m«i trêng ma s¸t gåm cã : + Ma s¸t kh«. + Ma s¸t ít (c¸c bÒ mÆt ma s¸t ®îc ng©m trong dÇu). ¦u ®iÓm cña ly hîp ma s¸t lµ : kÕt cÊu ®¬n gi¶n, dÔ chÕ t¹o. Nhîc ®iÓm cña ly hîp ma s¸t lµ : c¸c bÒ mÆt ma s¸t nhanh mßn do hiÖn tîng trît t¬ng ®èi víi nhau trong qu¸ tr×nh ®ãng ly hîp, c¸c chi tiÕt trong ly hîp bÞ nung nãng do nhiÖt t¹o bëi mét phÇn c«ng ma s¸t. Tuy nhiªn ly hîp ma s¸t vÉn ®îc sö dông phæ biÕn ë c¸c «t« hiÖn nay do nh÷ng u ®iÓm cña nã. Lo¹i 2 : Ly hîp thñy lùc : lµ ly hîp truyÒn m«men xo¾n b»ng n¨ng lîng cña chÊt láng (thêng lµ dÇu). 11 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ ¦u ®iÓm cña ly hîp thñy lùc lµ : lµm viÖc bÒn l©u, gi¶m ®îc t¶i träng ®éng t¸c dông lªn hÖ thèng truyÒn lùc vµ dÔ tù ®éng hãa qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn xe. Nhîc ®iÓm cña ly hîp thñy lùc lµ : chÕ t¹o khã, gi¸ thµnh cao, hiÖu suÊt truyÒn lùc nhá do hiÖn tîng trît. Lo¹i ly hîp thñy lùc Ýt ®îc sö dông trªn «t«, hiÖn t¹i míi ®îc sö dông ë mét sè lo¹i xe «t« du lÞch, «t« vËn t¶i h¹ng nÆng vµ mét vµi «t« qu©n sù. Lo¹i 3 : Ly hîp ®iÖn tõ : lµ ly hîp truyÒn m«men xo¾n nhê t¸c dông cña tõ trêng nam ch©m ®iÖn. Lo¹i nµy Ýt ®îc sö dông trªn xe «t«. Lo¹i 4 : Ly hîp liªn hîp : lµ ly hîp truyÒn m«men xo¾n b»ng c¸ch kÕt hîp hai trong c¸c lo¹i kÓ trªn (vÝ dô nh ly hîp thñy c¬). Lo¹i nµy Ýt ®îc sö dông trªn xe «t«. 1.2.2. Ph©n lo¹i theo tr¹ng th¸i lµm viÖc cña ly hîp Theo tr¹ng th¸i lµm viÖc cña ly hîp th× ngêi ta chia ly hîp ra thµnh 2 lo¹i sau : Ly hîp thêng ®ãng : lo¹i nµy ®îc sö dông hÇu hÕt trªn c¸c «t« hiÖn nay. Ly hîp thêng më : lo¹i nµy ®îc sö dông ë mét sè m¸y kÐo b¸nh h¬i nh C - 100 , C - 80 , MTZ2 ... 1.2.3. Ph©n lo¹i theo ph¬ng ph¸p ph¸t sinh lùc Ðp trªn ®Üa Ðp 12 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ Theo ph¬ng ph¸p ph¸t sinh lùc Ðp trªn ®Üa Ðp ngoµi th× ngêi ta chia ra c¸c lo¹i ly hîp sau : Lo¹i 1 : Ly hîp lß xo : lµ ly hîp dïng lùc lß xo t¹o lùc nÐn lªn ®Üa Ðp, nã gåm c¸c lo¹i sau : - Lß xo ®Æt xung quanh : c¸c lß xo ®îc bè trÝ ®Òu trªn mét vßng trßn vµ cã thÓ ®Æt mét hoÆc hai hµng. - Lß xo trung t©m (dïng lß xo c«n). Theo ®Æc ®iÓm kÕt cÊu cña lß xo cã thÓ dïng lß xo trô, lß xo ®Üa, lß xo c«n. Trong c¸c lo¹i trªn th× ly hîp dïng lß xo trô bè trÝ xung quanh ®îc ¸p dông kh¸ phæ biÕn trªn c¸c «t« hiÖn nay, v× nã cã u ®iÓm kÕt cÊu gän nhÑ, t¹o ®îc lùc Ðp lín theo yªu cÇu vµ lµm viÖc tin cËy. Lo¹i 2 : Ly hîp ®iÖn tõ : lùc Ðp lµ lùc ®iÖn tõ. Lo¹i 3 : Ly hîp ly t©m : lµ lo¹i ly hîp sö dông lùc ly t©m ®Ó t¹o lùc Ðp ®ãng vµ më ly hîp. Lo¹i nµy Ýt ®îc sö dông trªn c¸c «t« qu©n sù. Lo¹i 4 : Ly hîp nöa ly t©m : lµ lo¹i ly hîp dïng lùc Ðp sinh ra ngoµi lùc Ðp cña lß xo cßn cã lùc ly t©m cña träng khèi phô Ðp thªm vµo. Lo¹i nµy cã kÕt cÊu phøc t¹p nªn chØ sö dông ë mét sè «t« du lÞch nh ZIN-110, POBEDA... 1.2.4. Ph©n lo¹i theo ph¬ng ph¸p dÉn ®éng ly hîp Theo ph¬ng ph¸p dÉn ®éng ly hîp th× ngêi ta chia ly hîp ra thµnh 2 lo¹i sau : 13 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ Lo¹i 1 : Ly hîp ®iÒu khiÓn tù ®éng. Lo¹i 2 : Ly hîp ®iÒu khiÓn cìng bøc. §Ó ®iÒu khiÓn ly hîp th× ngêi l¸i ph¶i t¸c ®éng mét lùc cÇn thiÕt lªn hÖ thèng dÉn ®éng ly hîp. Lo¹i nµy ®îc sö dông hÇu hÕt trªn c¸c «t« dïng ly hîp lo¹i ®Üa ma s¸t ë tr¹ng th¸i lu«n ®ãng. Theo ®Æc ®iÓm kÕt cÊu, nguyªn lý lµm viÖc cña hÖ thèng dÉn ®éng ly hîp th× ngêi ta l¹i chia ra thµnh 3 lo¹i sau : - DÉn ®éng b»ng c¬ khÝ. - DÉn ®éng b»ng thñy lùc vµ c¬ khÝ kÕt hîp. - DÉn ®éng b»ng trî lùc : cã thÓ b»ng trî lùc c¬ khÝ (dïng lß xo), trî lùc b»ng khÝ nÐn hoÆc trî lùc b»ng thñy lùc. Nhê cã trî lùc mµ ngêi l¸i ®iÒu khiÓn ly hîp dÔ dµng, nhÑ nhµng h¬n. 1.3. Yªu cÇu ly hîp Ly hîp lµ mét trong nh÷ng hÖ thèng chñ yÕu cña «t«, khi lµm viÖc ly hîp ph¶i ®¶m b¶o ®îc c¸c yªu cÇu sau : - TruyÒn hÕt m«men cña ®éng c¬ mµ kh«ng bÞ trît ë bÊt kú ®iÒu kiÖn sö dông nµo. Muèn vËy th× m«men ma s¸t cña ly hîp ph¶i lín h¬n m«men cùc ®¹i cña ®éng c¬ (cã nghÜa lµ hÖ sè dù tr÷ m«men  cña ly hîp ph¶i lín h¬n 1). - §ãng ly hîp ph¶i ªm dÞu, ®Ó gi¶m t¶i träng va ®Ëp sinh ra trong c¸c r¨ng cña hép sè khi khëi hµnh «t« vµ khi sang sè lóc «t« ®ang chuyÓn ®éng. 14 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ - Më ly hîp ph¶i døt kho¸t vµ nhanh chãng, t¸ch ®éng c¬ ra khái hÖ thèng truyÒn lùc trong thêi gian ng¾n (v× më kh«ng døt kho¸t sÏ lµm cho khã gµi sè ®îc ªm dÞu). - M«men qu¸n tÝnh phÇn bÞ ®éng cña ly hîp ph¶i nhá ®Ó gi¶m lùc va ®Ëp lªn b¸nh r¨ng khi khëi hµnh vµ sang sè. - §iÒu khiÓn dÔ dµng, lùc t¸c dông lªn bµn ®¹p nhá. - C¸c bÒ mÆt ma s¸t ph¶i tho¸t nhiÖt tèt. - KÕt cÊu ly hîp ph¶i ®¬n gi¶n, dÔ ®iÒu chØnh vµ ch¨m sãc, tuæi thä cao. Ly hîp lµm nhiÖm vô bé phËn an toµn ®Ó tr¸nh qu¸ t¶i cho hÖ thèng truyÒn lùc. TÊt c¶ nh÷ng yªu cÇu trªn, ®Òu ®îc ®Ò cËp ®Õn trong qu¸ tr×nh chän vËt liÖu, thiÕt kÕ vµ tÝnh to¸n c¸c chi tiÕt cña ly hîp. 2. CÊu t¹o vµ nguyªn lý lµm viÖc cña ly hîp lo¹i ®Üa ma s¸t kh« 2.1. S¬ ®å cÊu t¹o cña ly hîp lo¹i ®Üa ma s¸t kh« 1 2 3 4 5 6 7 15 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ 13 12 11 10 9 8 H×nh 1.1. S¬ ®å cÊu t¹o ly hîp ma s¸t kh« mét ®Üa 1 - b¸nh ®µ ; 2 - ®Üa ma s¸t ; 3 - ®Üa 4 - lß xo Ðp ; 5 - vá ly hîp ; 6 - b¹c 7 - bµn ®¹p ; 8 - lß xo håi vÞ bµn ®¹p 9 - ®ßn kÐo ; 10 - cµng më ; 12 - ®ßn më ; 13 - lß xo gi¶m chÊn. Ðp më 11 - bi "T" 16 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ 1 2 3 4 6 5 7 8 9 10 11 17 16 15 14 13 12 H×nh 1.2. S¬ ®å cÊu t¹o ly hîp ma s¸t kh« hai ®Üa 1 - b¸nh ®µ ; 3 - ®Üa Ðp trung gian 2 - lß xo ®Üa Ðp trung gian ; 4 - ®Üa ma s¸t ; 5 - ®Üa Ðp ngoµi 6 - bul«ng h¹n chÕ ; 7 - lß xo Ðp ; 8 - vá ly hîp 9 - b¹c më ; 10 - trôc ly hîp ; 12 - lß xo håi vÞ bµn ®¹p ly hîp 11 - bµn ®¹p ; 13 - thanh kÐo 17 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ 14 - cµng më ; 15 - bi "T" ; 16 - ®ßn më 17 - lß xo gi¶m chÊn. 2.2. CÊu t¹o chung cña ly hîp lo¹i ®Üa ma s¸t kh« §èi víi hÖ thèng ly hîp, vÒ mÆt cÊu t¹o th× ngêi ta chia thµnh 2 bé phËn : - C¬ cÊu ly hîp : lµ bé phËn thùc hiÖn viÖc nèi vµ ng¾t truyÒn ®éng tõ ®éng c¬ ®Õn hÖ thèng truyÒn lùc. - DÉn ®éng ly hîp : lµ bé phËn thùc hiÖn viÖc ®iÒu khiÓn ®ãng më ly hîp. Trong phÇn nµy, ta xÐt cÊu t¹o cña c¬ cÊu ly hîp, nã gåm 3 phÇn chÝnh : b¸nh ®µ, ®Üa ma s¸t vµ ®Üa Ðp. - Nhãm c¸c chi tiÕt chñ ®éng gåm b¸nh ®µ, vá ly hîp, ®Üa Ðp, ®ßn më vµ c¸c lß xo Ðp. Khi ly hîp më hoµn toµn th× c¸c chi tiÕt thuéc nhãm chñ ®éng sÏ quay cïng b¸nh ®µ. - Nhãm c¸c chi tiÕt bÞ ®éng gåm ®Üa ma s¸t, trôc ly hîp. Khi ly hîp më hoµn toµn c¸c chi tiÕt thuéc nhãm bÞ ®éng sÏ ®øng yªn. Theo s¬ ®å cÊu t¹o h×nh 1.1.a : vá ly hîp 5 ®îc b¾t cè ®Þnh víi b¸nh ®µ 1 b»ng c¸c bul«ng, ®Üa Ðp 3 cã thÓ dÞch chuyÓn tÞnh tiÕn trong vá vµ cã bé phËn truyÒn m«men tõ vá 5 vµo ®Üa Ðp. C¸c chi tiÕt b¸nh ®µ 1, ®Üa Ðp 3, lß xo Ðp 4, vá ly hîp 5 ®îc gäi lµ phÇn chñ ®éng cña ly hîp vµ chi tiÕt ®Üa 18 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ ma s¸t 2 ®îc gäi lµ phÇn bÞ ®éng cña ly hîp. C¸c chi tiÕt cßn l¹i thuéc bé phËn dÉn ®éng ly hîp. §èi víi mét sè «t« vËn t¶i khi cÇn ph¶i truyÒn m«men lín ngêi ta sö dông ly hîp ma s¸t kh« hai ®Üa bÞ ®éng. So víi ly hîp ma s¸t kh« mét ®Üa bÞ ®éng th× ly hîp ma s¸t kh« hai ®Üa bÞ ®éng cã nh÷ng u nhîc ®iÓm sau : + NÕu cïng mét kÝch thíc ®Üa bÞ ®éng vµ cïng mét lùc Ðp nh nhau th× ly hîp hai ®Üa truyÒn ®îc m«men lín h¬n ly hîp mét ®Üa. + NÕu ph¶i truyÒn mét m«men nh nhau th× ly hîp hai ®Üa cã kÝch thíc nhá gän h¬n ly hîp mét ®Üa. + Ly hîp hai ®Üa khi ®ãng ªm dÞu h¬n nhng khi më l¹i kÐm døt kho¸t h¬n ly hîp mét ®Üa. + Ly hîp hai ®Üa cã kÕt cÊu phøc t¹p h¬n ly hîp mét ®Üa. Theo s¬ ®å cÊu t¹o h×nh 1.1.b : còng bao gåm c¸c bé phËn vµ c¸c chi tiÕt c¬ b¶n nh ®èi víi ly hîp mét ®Üa. §iÓm kh¸c biÖt lµ ë ly hîp hai ®Üa cã hai ®Üa ma s¸t 4 cïng liªn kÕt then hoa víi trôc ly hîp 10. V× cã hai ®Üa ma s¸t nªn ngoµi ®Üa Ðp 5 cßn cã thªm ®Üa Ðp trung gian 3. ë ly hîp hai ®Üa ph¶i bè trÝ c¬ cÊu truyÒn m«men tõ vá hoÆc b¸nh ®µ sang ®Üa Ðp vµ c¶ ®Üa Ðp trung gian. V× nhîc ®iÓm cña ly hîp hai ®Üa lµ më kh«ng døt kho¸t nªn ë nh÷ng lo¹i ly hîp nµy th× ngêi ta ph¶i bè trÝ c¬ cÊu ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho ly hîp khi më 19 §å ¸n tèt nghiÖp ThiÕt kÕ hÖ thèng ly hîp cho xe con 7 ch ỗ ®îc døt kho¸t. Trªn h×nh 1.1.b th× c¬ cÊu nµy ®îc thùc hiÖn bëi lß xo ®Üa Ðp trung gian 2 vµ bu l«ng ®iÒu chØnh 6. Khi më ly hîp th× lß xo 2 sÏ ®Èy ®Üa Ðp trung gian 3 t¸ch khái ®Üa ma s¸t bªn trong vµ khi ®Üa Ðp trung gian ch¹m vµo ®Çu bu l«ng ®iÒu chØnh 6 th× dõng l¹i nªn ®Üa ma s¸t bªn ngoµi còng ®îc tù do. - Bé phËn dÉn ®éng ®iÒu khiÓn ly hîp gåm : bµn ®¹p ly hîp, ®ßn dÉn ®éng, cµng më ly hîp, ®ßn më ly hîp vµ b¹c më ly hîp. Ngoµi ra, tïy theo tõng lo¹i ly hîp mµ cã thÓ thªm c¸c bé phËn dÉn ®éng b»ng thñy lùc, b»ng khÝ nÐn nh c¸c xilanh chÝnh vµ xilanh c«ng t¸c. 2.3. Nguyªn lý lµm viÖc cña ly hîp lo¹i ®Üa ma s¸t kh« Nguyªn lý lµm viÖc theo h×nh 1.1 : Tr¹ng th¸i ®ãng ly hîp : ë tr¹ng th¸i nµy lß xo 4 mét ®Çu tùa vµo vá 5, ®Çu cßn l¹i t× vµo ®Üa Ðp 3 t¹o lùc Ðp ®Ó Ðp chÆt ®Üa bÞ ®éng 2 víi b¸nh ®µ 1 lµm cho phÇn chñ ®éng vµ phÇn bÞ ®éng t¹o thµnh mét khèi cøng. Khi nµy m«men tõ ®éng c¬ ®îc truyÒn tõ phÇn chñ ®éng sang phÇn bÞ ®éng cña ly hîp th«ng qua c¸c bÒ mÆt ma s¸t cña ®Üa bÞ ®éng 2 víi ®Üa Ðp 3 vµ lß xo Ðp 4. TiÕp ®ã m«men ®îc truyÒn vµo x¬ng ®Üa bÞ ®éng qua bé gi¶m chÊn 13 ®Õn moay¬ råi truyÒn vµo trôc ly hîp. Lóc nµy gi÷a bi "T" 11 vµ ®Çu ®ßn më 12 cã mét khe hë tõ 3-4 mm t¬ng øng víi hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p ly hîp tõ 30-40 mm. 20