Tài liệu Tài liệu ứng dụng kinh tế lượng

Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm EViews Giôùi thieäu Coù raát nhieàu phaàn meàm xöû lyù döõ lieäu cho moân hoïc Phaân tích döõ lieäu cuûa chuùng ta. Caùc phaàn meàm thöôøng ñöôïc ngöôøi ta söû duïng coù caùc teân goïi nhö laø STATA, SPSS, EXCEL, MINITAB, vaø EViews . . . Caùc phaàn meàm naøy ñeàu coù ñieåm chung laø giuùp chuùng ta xöû lyù döõ lieäu moät caùch mau choùng. Tuy nhieân moãi phaàn meàm laïi coù nhöõng ñaëc ñieåm rieâng. STATA coù theå toát caùc döõ lieäu töø caùc cuoäc ñieàu tra lôùn, SPSS coù öu ñieåm xöû lyù döõ lieäu moâ taû toát döôùi daïng baûng bieåu, EXCEL thì coù ôû khaép moïi maùy tính PC thoâng thöôøng maø khoâng caàn phaûi caøi ñaët gì theâm . . . Rieâng khoaù hoïc phaân tích döõ lieäu cuûa chuùng cuûa chuùng ta seõ chuû yeáu xöû duïng phaàn meàm Eviews vôùi phieân baûn thöù 4. Öu ñieåm chính cuûa EViews coù theå laø cho chuùng ta keát quaû nhanh choùng veà haøm kinh teá löôïng cho caùc döõ lieäu cheùo, döõ lieäu chuoãi thôøi gian vaø döõ lieäu baûng, ngoaøi ra phaàn meàm naøy laïi ñöôïc chaïy trong moâi tröôøng Window neân raát ít khi caàn nhôù caùc leänh cuï theå. EViews 4.0 © EViews laø moät saûn phaåm ñaõ ñöôïc ñaêng kyù baûn quyeàn cuûa Quantitative Micro Software, Inc. Caùc noäi dung chính trong phaàn naøy: 1) Khôûi ñoäng vaø copy döõ lieäu 2) Giôùi thieäu menu chính trong cöûa soå EViews 3) Workfile 4) Nhaäp döõ lieäu töø phaàn meàm khaùc 5) Nhaäp döõ lieäu baèng Copy vaø Paste 6) Nhaäp döõ lieäu baèng baøn phím 7) Veõ ñoà thò 8) Tìm caùc thoáng keâ moâ taû döõ lieäu 9) Tính heä soá töông quan giöõa caùc bieán 10) Choïn maãu nghieân cöùu 11) Môû roäng Workfile nhaäp döõ lieäu môùi 12) Taïo caùc bieán môùi 13) Xaây döïng haøm kinh teá löôïng 14) Kieåm ñònh giaû thieát Nguyeãn Troïng Hoaøi 1 Döïa theo M Daniel Wrestbrook Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews Khôûi ñoäng Copy döõ lieäu Söû duïng Windows Explorer, haõy copy thö muïc döõ lieäu töø thö muïc treân maïng L:\Econometrics\Data vaøo thö muïc caù nhaân cuûa Anh/Chò treân oå ñóa Y(teân Anh/Chò):\. Trong khoaù hoïc naøy, Anh/Chò seõ luoân löu giöõ keát quaû cuûa Anh/Chò trong thö muïc caù nhaân cuûa mình. Xin haõy ñöøng löu giöõ keát quaû cuûa mình vaøo baát kyø thö muïc naøo khaùc. Haõy thaän troïng ñöøng söûa ñoåi hay vieát ñeø leân caùc taäp tin ñaõ ñöôïc löu giöõ treân oå ñóa L: cuûa maïng. Khôûi ñoäng EViews Bieåu töôïng cuûa EViews treân maøn hình Windows troâng nhö theá naøy : Nhaán ñuùp vaøo bieåu töôïng EViews vaø EViews baét ñaàu hoaït ñoäng. Haõy ghi nhaän menu chính, cöûa soå leänh, cöûa soå chính, vaø doøng tình traïng (status line). Menu chính bao goàm nhöõng löïa choïn sau: File Edit Objects View Procs Quick Options Window Help Haõy nhaáp vaøo moãi moät trong nhöõng löïa choïn naøy vaø kieåm tra caùc menu phuï xuaát hieän ôû phía döôùi. Anh/Chò coù theå muoán tìm hieåu moät soá chi tieát veà caùc chuû ñeà trong Help. Phöông tieän Help cuûa Eviews raát xuaát saéc. Khi Anh/Chò môû EViews laàn ñaàu tieân, cöûa soå chính coøn troáng vì Anh/Chò coøn chöa xaùc ñònh taäp tin laøm vieäc naøo (workfile) ñeå söû duïng . Nguyeãn Troïng Hoaøi 2 Döïa theo M Daniel Wrestbrook Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews Môû taäp tin laøm vieäc (Workfile) ñaõ löu giöõ töø tröôùc Nhaáp File/Open/Workfile; moät maøn hình môû ra, treân ñoù lieät keâ caùc taäp tin trong thö muïc maëc ñònh (default folder). Neáu thö muïc maëc ñònh khoâng phaûi laø thö muïc maø anh chò mong muoán, thì Anh/Chò coù theå tìm trong caùc thö muïc cho tôùi khi tìm ra thö muïc maø Anh/Chò muoán duøng Nguyeãn Troïng Hoaøi 3 Döïa theo M Daniel Wrestbrook Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews Ñeå chæ ra caùc workfile treân EViews, doøng "Files of type" caàn xaùc ñònh Workfile (*.wf1). Vì Anh/Chò döï ñònh söû duïng thö muïc naøy thöôøng xuyeân, neân Anh/Chò neân nhaáp chuoät ñeå ñaùnh daáu vaøo oâ vuoâng giuùp caäp nhaät thö muïc maëc ñònh ôû goùc traùi-phía döôùi cöûa soå Open nhö treân ñaây. Laàn sau, khi Anh/Chò khôûi ñoäng EViews, chuoãi File/Open/Workfile seõ töï ñoäng chæ tôùi thö muïc naøy. Môû workfile coù teân cons_inc.wf1 baèng caùch nhaáp ñuùp vaøo noù. Caùch khaùc, Anh/Chò coù theå boâi ñen noù baèng caùch nhaáp ñôn, sau ñoù nhaáp Open. Vôùi workfile ñang môû , maøn hình cuûa Anh/Chò coù daïng: Nguyeãn Troïng Hoaøi 4 Döïa theo M Daniel Wrestbrook Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews Thanh treân cuøng treân menu cuûa Workfile chæ toaøn boä ñöôøng daãn ñoái vôùi Workfile naøy; thanh tình traïng ôû döôùi ñaùy cuûa maøn hình cuõng chæ ñöôøng daãn naøy, vaø noù chæ workfile ñang söû duïng : WF = cons_inc. Menu cuûa workfile chöùa caùc nuùt baám daønh cho View Procs Objects Label +/- Show Fetch Store Delete Genr Sample Caùc phím baám vôùi +/ - laø caùc phím chuyeån ñoåi thöïc hieän caùc chöùc naêng baät vaø taét. Thoâng tin veà workfile naøy xuaát hieän döôùi thanh menu : Range Sample Nguyeãn Troïng Hoaøi Filter Default Equation 5 Döïa theo M Daniel Wrestbrook Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews Cuoái cuøng, phía trong cöûa soå cuûa workfile, chuùng ta thaáy taát caû caùc ñoái töôïng ñang coù maët trong workfile naøy : caùc chuoãi (caùc bieán ), caùc nhoùm chuoãi , vector heä soá , vector phaàn dö, vaø baát cöù phöông trình, ñoà thò hay baûng naøo ñaõ ñöôïc ñaët teân. Baây giôø haõy ñoùng cons_inc.wf1 baèng caùch nhaáp vaøo daáu workfile naøy. ôû goùc phaûi phía treân cuûa Baây giôø haõy nhaáp File. Ghi nhôù raèng caùc workfile môùi môû gaàn nhaát seõ hieän ra ôû phía döôùi cuøng cuûa menu traûi ra phía döôùi. Neáu Anh/Chò muoán môû laïi moät trong soá ñoù , chæ vieäc nhaáp vaøo teân cuûa noù. Nguyeãn Troïng Hoaøi 6 Döïa theo M Daniel Wrestbrook Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews Nhaäp döõ lieäu töø caùc phaàn meàm khaùc Döõ lieäu coù theå ñöôïc nhaäp vaøo töø caùc taäp tin Lotus, Excel, SPSS, MINITAB hoaëc ASCII. Trong moãi tröôøng hôïp ñeàu duøng phöông phaùp nhö nhau; chuùng ta bieåu dieãn vôùi moät taäp tin ASCII coù chöùa döõ lieäu saûn xuaát daønh cho SIC 33: Caùc kim loaïi sô caáp (Nguoàn : Phaân tích Kinh teá löôïng, in laàn thöù ba, cuûa William Greene) SIC laø Maõ Coâng nghieäp Chuaån cuûa Hoa kyø. Döõ lieäu naøy naèm trong moät taäp tin ASCII coù teân pm.txt. Anh/Chò coù theå thaáy döõ lieäu naøy baèng caùch nhaáp File/Open/Text File vaø sau ñoù nhaáp ñuùp vaøo pm.txt. Nguyeãn Troïng Hoaøi 7 Döïa theo M Daniel Wrestbrook Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Nguyeãn Troïng Hoaøi Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc 8 Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews Döïa theo M Daniel Wrestbrook Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews Anh/Chò caàn thaåm tra taäp tin naøy ñeå xaùc ñònh (1) coù bao nhieâu bieán, (2) coù phaûi caùc teân cuûa bieán xuaát hieän ôû phía treân cuûa taâïp tin khoâng , (3) (caùc) ranh giôùi giöõa caùc coät döõ lieäu , vaø (4) coù bao nhieâu quan saùt. Haõy xem roài sau ñoù ñoùng taäp tin naøy laïi. Trôû laïi vôùi menu chính : nhaán File/New/Workfile. Baèng vieäc nhaáp New trong chuoãi naøy chuùng ta baùo cho EViews raèng chuùng ta coù yù ñònh phaùt trieån moät workfile môùi. Vieäc naøy laøm cho EViews môû ra moät hoäp thoaïi ñeå chuùng ta xaùc ñònh caùc thuoäc tính nhaát ñònh cuûa döõ lieäu. Trong tröôøng hôïp naøy, döõ lieäu laø döõ lieäu cheùo , neân chuùng ta nhaáp vaøo oâ daønh cho "undated," vaø chuùng ta ñaùnh maùy 27 vaøo "last observation." Nguyeãn Troïng Hoaøi 9 Döïa theo M Daniel Wrestbrook Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Nguyeãn Troïng Hoaøi Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc 10 Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews Döïa theo M Daniel Wrestbrook Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews Baây giôø haõy nhaáp OK. Moät workfile môùi xuaát hieän. Nhaán Procs/Import/Read Text-Lotus-Excel... vaø moät hoäïp thoaïi xuaát hieän ñeå môû caùc taäp tin. Haõy ñaûm baûo laø doøng files of type chæ Text-ASCII. Excel vaø Lotus cuõng laø nhöõng löïa choïn coù saün. Haõy ñöa veà pm.txt vaø nhaáp ñeå môû noù. Nguyeãn Troïng Hoaøi 11 Döïa theo M Daniel Wrestbrook Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Nguyeãn Troïng Hoaøi Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc 12 Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews Döïa theo M Daniel Wrestbrook Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews Moät hoäp thoaïi khaùc — phöùc taïp hôn — xuaát hieän. Ñöa danh saùch caùc bieán vaøo theo thöù töï Firm VA L K . Chuùng laø : Maõ soá haõng, Giaù trò gia taêng, Lao ñoäng, vaø Voán. Haõy chæ ra raèng nhöõng bieán naøy ôû trong caùc coät. Kieåm tra laïi caùc löïa choïn coøn laïi (baïn khoâng caàn baát cöù löïa choïn naøo trong soá naøy ñoái vôùi baøi taäp naøy, nhöng haõy xem qua). Nguyeãn Troïng Hoaøi 13 Döïa theo M Daniel Wrestbrook Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews Nhaán OK vaø döõ lieäu ñaõ ñuôïc nhaäp vaøo. Xem vaø kieåm tra döõ lieäu: xöû duïng phím Ctrl vaø nhaáp chuoät vaøo caùc bieán FIRM VA L K sau ñoù nhaáp ñuùp vaøo vuøng ñaùnh daáu baûng döõ lieäu seõ ñöôïc hieän ra nhö sau: Nguyeãn Troïng Hoaøi 14 Döïa theo M Daniel Wrestbrook Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews Löu giöõ EViews workfile môùi naøy laø moät yù hay. Nhaáp File/Save As vaø löu giöõ taäp tin naøy döôùi teân pm . EViews töï ñoäng boå sung theâm phaàn ñuoâi .wf1 cuûa workfile. Nhaäp döõ lieäu baèng caùch copy vaø daùn (Copy vaø Paste) Sau khi caùc bieán ñaõ ñöôïc xaùc ñònh, caùc giaù trò cuûa chuùng coù theå ñöôïc thu vaøo baèng caùch söû duïng leänh copy, sau ñoù daùn vaøo hình cuûa baûng tính EViews. Anh/Chò coù theå copy vaø daùn töø nhieàu nguoàn, bao goàm caû thö ñieän töû. Ñoâi khi Anh/Chò phaûi löu giöõ döõ lieäu naøy tröôùc heát nhö laø moät taäp tin ngoân ngöõ (text file), sau ñoù copy vaø daùn noù. Tröôùc khi baét ñaàu thao taùc copy/paste naøy, Anh/Chò phaûi taïo ra caùc bieán trong workfile muïc tieâu. Haõy töôûng töôïng raèng Anh/Chò muoán copy vaø daùn moät bieán coù teân X vaøo workfile cuûa mình. Nguyeãn Troïng Hoaøi 15 Döïa theo M Daniel Wrestbrook Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews Ñaàu tieân, haõy môû workfile naøy, sau ñoù nhaáp Genr vaø ñaùnh maùy X = NA; ñoäng taùc naøy taïo ra moät bieán coù teân X nhöng taát caû caùc giaù trò cuûa noù ñeàu khoâng coù . Môû chuoãi X . Baây giôø nhaáp Edit+/- . Luùc naøy, Anh/Chò haõy boâi ñen vaø copy döõ lieäu cho X töø nguoàn cuûa noù, sau ñoù nhaáp vaøo oâ ñaàu tieân cuûa chuoãi X treân EViews vaø nhaáp Edit/Paste ôû phaàn menu chính. Döõ lieäu naøy rôi vaøo vò trí vaø Anh/Chò hoaøn taát thao taùc naøy baèng caùch taét edit (nhaáp Edit+/-). Nguyeãn Troïng Hoaøi 16 Döïa theo M Daniel Wrestbrook Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Nguyeãn Troïng Hoaøi Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc 17 Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews Döïa theo M Daniel Wrestbrook Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews Nhaäp döõ lieäu qua baøn phím Phöông phaùp naøy ñôn giaûn nhöng phieàn phöùc; neáu vieäc naïp döõ lieäu caàn ñöôïc thöïc hieän baèng tay thì ngöôøi ta thích laøm baèng caùch söû duïng moät chöông trình baûng tính (nhö laø Excel), sau ñoù nhaäp vaøo EViews. Laøm vieäc trong moät Workfile Laøm vieäc trong moät Workfile laø thöïc hieän caùc muïc tieâu nhö thoáng keâ moâ taû, veõ ñoà thò, xaây döïng haøm kinh teá löôïng . . . Löïa choïn caùc ñoái töôïng töø moät Workfile Nhaáp File/Open/Workfile sau ñoù nhaáp ñuùp vaøo cons_inc.wf1. Vôùi muïc ñích löïa choïn moät ñoái töôïng (hoaëc nhieàu ñoái töôïng) ñeå laøm vieäc, Anh/Chò haõy boâi Nguyeãn Troïng Hoaøi 18 Döïa theo M Daniel Wrestbrook Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews ñen chuùng. Neáu Anh/Chò muoán boâi ñen nhieàu ñoái töôïng, thì haõy giöõ phím Ctrl vaø nhaáp vaøo moãi muïc , hoaëc keùo con troû qua caùc muïc maø baïn muoán boâi ñen. Haõy boâi ñen cons vaø inc. Nhaáp ñuùp vaøo moät trong caùc muïc ñaõ boâi ñen (hoaëc nhaáp chuoät phaûi), choïn Open Group, vaø sau ñoù caû hai muïc ñeàu hieän treân baûng tính. Nhaáp name vaø teân ñaët teân cho nhoùm cons_inc; ñoùng baûng tính laïi. Nhaáp vaøo nhoùm cons_inc; baây giôø noù ñaõ ñöôïc boâi ñen. Nhaán ñuùp vaøo noù, vaø noù môû ra thaønh daïng baûng tính. Xem vaø bieân taäp caùc haïng muïc vaøo Workfile Kieåm tra chuoãi cons vaø inc. Haõy söû duïng caùc phím ←↑→↓ ñeå di chuyeån treân baûng tính. Nguyeãn Troïng Hoaøi 19 Döïa theo M Daniel Wrestbrook Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright Nieân khoùa 2003-2004 Caùc Phöông phaùp Phaân tích Baøi ñoïc Phaân tích döõ lieäu baèng phaàn meàm Eviews Veõ ñoà thò trong EViews Nhaán View/Graph/Line treân menu cuûa nhoùm. Cons vaø inc coù caùc xu höôùng töông töï nhau, nhöng inc coù moät ñieåm dò bieät vaøo naêm 1968. Kieåm tra döõ lieäu goác cho thaáy raèng soá lieäu ñöa vaøo cho inc trong naêm 1968 caàn phaûi laø 3466.1 thay cho 346.61 Nguyeãn Troïng Hoaøi 20 Döïa theo M Daniel Wrestbrook