Tài liệu Tác hại của tiếng ồn trong môi trường lao động

TÁC HẠI CỦA TIẾNG ỒN TRONG MÔI TRƢỜNG LAO ĐỘNG Môc tiªu 1. Tr×nh bµy ®-îc ®Þnh nghÜa, ph©n lo¹i vµ c¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh t¸c h¹i cña tiÕng ån 2. Tr×nh bµy ®-îc t¸c h¹i cña tiÕng ån lªn toµn th©n vµ c¬ quan thÝnh gi¸c 3. Tr×nh bµy ®-îc c¸c biÖn ph¸p dù phßng t¸c h¹i cña tiÕng ån lªn c¬ thÓ ĐẠI CƢƠNG 1. ®Þnh nghÜa tiÕng ån: “TiÕng ån lµ tËp hîp những ©m thanh cã c-êng ®é vµ tÇn sè kh¸c nhau, ®-îc s¾p xÕp mét c¸ch ngÉu nhiªn, g©y cảm gi¸c khã chÞu cho ng-êi nghe, cản trë con ng-êi lµm viÖc vµ nghØ ng¬i”. 2. C¸c ®Æc tÝnh cña ©m thanh 2.1. TÇn sè: „ Sè lÇn dao ®éng ®Çy ®ñ trong mét gi©y. • ®¬n vÞ ®o cña tÇn sè lµ hertz (Hz) „ Trong vÖ sinh lao ®éng, th-êng ®o ©m thanh (c-êng ®é ©m) ë 8 octave lµ: 63, 125, 250, 500, 1000, 2000, 4000 vµ 8000 Hz. „ ©m thanh d-íi 300 Hz lµm ©m h¹ tÇn, „ 300-1000 Hz lµ ©m trung tÇn, „ Trªn 1000 Hz lµ ©m cao tÇn. • ©m thanh d-íi 16 Hz (h¹ ©m) „ vµ trªn 20.000 Hz (siªu ©m) tai ng-êi kh«ng nghe thÊy ®-îc. 2.1. Biªn ®é (c-êng ®é ©m thanh): Mçi ©m thanh ®Òu cã mét năng l-îng ©m nhÊt ®Þnh, phô thuéc vµo biªn ®é dao ®éng cña sãng trªn ®-êng truyÒn ©m. „ Ьn vÞ ®o c-êng ®é ©n thanh: Bel „ l decibel = 1/10 Bel Cảm gi¸c tiÕp nhËn ©m thanh „ Møc cảm thô vÒ thÝnh gi¸c phô thuéc vµo hai yÕu tè: tÇn sè vµ biªn ®é cña dao ®éng ©m Phân loại tiếng ồn 1. Theo tÝnh chÊt vËt lý - TiÕng ån æn ®Þnh: C-êng ®é thay ®æi d-íi 5 dB trong suèt thêi gian cã tiÕng ån. - TiÕng ån kh«ng æn ®Þnh: Cã møc thay ®æi vÒ c-êng ®é trªn 5 dB trong suèt thêi gian cã tiÕng ån. „ Trong ®ã cã 3 lo¹i kh¸c nhau: + TiÕng ån giao ®éng: møc ©m thanh thay ®æi kh«ng ngõng theo thêi gian. + TiÕng ån ng¾t qu·ng: ©m thanh kh«ng liªn tôc, cã những lóc ng¾t qu·ng + TiÕng ån xung: C-êng ®é ©m tăng lªn ®ét ngét trong thêi gian tõ l gi©y trë xuèng ( l gi©y). 2. Theo năng l-îng ©m - TiÕng ån giải réng: năng l-îng ©m thanh ph©n bè ®Òu ë tÊt cả c¸c giải tÇn sè. - TiÕng ån giải hÑp: năng l-îng ©m thanh ph©n bè kh«ng ®Òu ë tÊt cả c¸c giải tÇn sè (trªn 6 dB). Các yếu tố quyết định tác hại của tiếng ồn „ Bản chÊt vËt lý cña tiÕng ån: TÇn sè Biªn ®é sãng ©m TiÕng ån kh«ng æn ®Þnh, Cã xung. „ T¸c dông phèi hîp cña tiÕng ån víi c¸c yÕu tè kh¸c: nhiÖt ®é cao, cña h¬i khÝ ®éc... Thêi gian tiÕp xóc: thêi gian tiÕp xóc cµng kÐo dµi, cµng cã h¹i, thêi gian tèi thiÓu ®Ó tiÕng ån g©y ra bÖnh ®iÕc nghÒ nghiÖp phải lµ 3 th¸ng. NÕu d-íi 3 th¸ng mµ tiÕng ån ®· g©y h¹i thì coi lµ: tai n¹n lao ®éng do tiÕng ån (Ph¸p quy ®Þnh thêi gian nµy lµ 6 th¸ng). TÝnh cảm thô c¸ nh©n: tuú tÝnh cảm thô cña tõng c¸ nh©n trong tõng thêi ®iÓm kh¸c nhau mµ tiÕng ån g©y h¹i nhiÒu hay Ýt. Tiêu chuẩn giới hạn tối đa cho phép với tiếng ồn tại nơi sản xuất „ Theo tæ chøc tiªu chuÈn quèc tÕ ISO (International Standard Organization) (1967), møc g©y h¹i lµ: 90  2,5dB ë ViÖt Nam, tiªu chuÈn møc tiÕng ån cho phÐp t¹i c¸c vÞ trÝ lµm viÖc (TCVN 3985-1999): - Møc ©m liªn tôc hoÆc møc t-¬ng ®-¬ng víi dBA t¹i n¬i lµm viÖc kh«ng qu¸ 85 dBA trong 8 giê - NÕu thêi gian tiÕp xóc víi tiÕng ån giảm 1/2, møc ån cho phÐp tăng thªm 5 dB. Thêi gian lµm viÖc cßn l¹i trong ngµy lµm viÖc chØ ®-îc tiÕp xóc víi tiÕng ån d-íi 80 dBA. - Møc ¸p suÊt ©m cho phÐp ®èi víi tiÕng ån xung thÊp h¬n 5 dB so víi c¸c gi¸ trÞ trªn. Tác hại của tiếng ồn 1. T¸c h¹i toµn th©n cña tiÕng ån ®au ®Çu, chãng mÆt, mÖt mái, khả năng vÒ thÇn kinh giảm, ngñ kh«ng ngon, h-ng phÊn c¬ quan tiÒn ®ình, ®au vïng tr-íc tim, ®¸nh trèng ngùc, HA tèi ®a giảm, tÇn sè m¹ch giảm. • ảnh h-ëng ®Õn toµn th©n: sôt c©n, gÇy yÕu, dÔ c¸u g¾t, bùc béi, khã chÞu. 2. T¸c h¹i cña tiÕng ån lªn c¬ quan thÝnh gi¸c 2.1. Giai ®o¹n thÝch nghi thÝnh gi¸c „ Ng-ìng nghe th-êng tăng lªn tõ 10 - 15 decibel khi tiÕp xóc víi tiÕng ån. „ Khi ngõng tiÕp xóc ng-ìng nghe l¹i trë bình th-êng (chØ sau tõ 2-3 phót). „ Giai ®o¹n nµy khã ph¸t hiÖn. 2.2. Giai ®o¹n mÖt mái thÝch gi¸c „ Ng-ìng nghe tăng lªn nhiÒu h¬n giai ®o¹n tr-íc (th-êng tăng lªn tõ 15-30 decibel). „ Thêi gian håi phôc vÒ ng-ìng ban ®Çu chËm h¬n (th-êng tõ 15-30 phót). „ C¬ quan thÝnh gi¸c b¾t ®Çu giảm cảm thô víi ©m thanh (giảm søc nghe) nhÊt lµ c¸c ©m thanh ë tÇn sè 4000 Hz. „ Giai ®o¹n nµy khã ph¸t hiÖn 2.3. Giai ®o¹n ®iÕc nghÒ nghiÖp 2.3.1. Møc nhÑ: „ Giảm søc nghe víi c¸c ©m cã tÇn sè cao, nhÊt lµ ë 4000 Hz. „ Đo thÝnh lùc ©m, chữ V thÝnh lùc låi, ch-a râ th-¬ng tæn, „ Khả năng nghe bình th-êng, „ Nghe ®-îc tiÕng nãi thÇm. „ BiÓu hiÖn: ï tai, mÖt mái, giai ®o¹n nµy cã thÓ håi phôc ®-îc nÕu ngõng tiÕp xóc. 2.3.2. Møc trung bình: „ Giảm søc nghe cả ë tÇn sè cao (4000 Hz) vµ tÇn sè trung bình (500 ®Õn 1000 Hz). „ Đo thÝnh lùc ©m thÓ hiÖn râ ®iÕc tiÕp ©m thÓ ®¸y „ Chữ V thÝnh lùc lâm xuèng 10-50 dB ë giải tÇn sè 3000-5000 Hz, ®Ønh lµ tÇn sè 4000Hz. „ Khả năng nghe nãi thÇm giảm, chØ nghe ®-îc ë khoảng 2-3 mÐt trë l¹i. 2.3.3. Møc ®iÕc nÆng „ BiÓu hiÖn ®iÕc tiÕp ©m trªn toµn thÓ loa ®¹o, „ ng-ìng nghe tăng cao ë tÇn sè cao, tÇn sè trung bình vµ ë cả tÇn sè thÊp. „ Khả năng nghe nãi thÇm chØ cßn tõ l mÐt trë l¹i. 2.4. CËn l©m sµng 2.4.1. NghiÖm ph¸p mÖt mái thÝnh lùc: „ X¸c ®Þnh ng-ìng nghe ë mét tÇn sè (l024 Hz), cho nghe ©m thanh ë tÇn sè ®ã víi c-êng ®é 100 dB trong 3 phót, nghØ 15 gi©y vµ sau ®ã x¸c ®Þnh l¹i ng-ìng nghe ë 1024 Hz.  Bình th-êng: Tăng ng-ìng nghe d-íi møc 5 decibel.  Nghi ngê: Tăng tõ 5- 10 decibel.  BÖnh lý: Tăng trªn 10 decibel. 2.4.2. Đo thÝnh lùc s¬ bé: „ Đo ë hai tÇn sè 1000 Hz vµ 4000 Hz theo ®-êng khÝ. „ Đo t¹i c¬ së, phßng c¸ch ©m cã ©m nÒn kh«ng qu¸ 45 decibel. „ Dïng ®o ®Þnh kú hµng năm. „ Những ng-êi giảm thÝnh lùc tõ 50-60 dB ë tÇn sè 4000 Hz cÇn ®-îc ®o thÝnh lùc hoµn chØnh ®Ó ph¸t hiÖn ®iÕc nghÒ nghiÖp. 2.4.3. Đo thÝnh lùc ©m hoµn chØnh: Sau khi ®o thÝnh lùc ©m s¬ bé, tr-êng hîp nghi ngê, cÇn cho ®o thÝnh lùc ©m hoµn chØnh. 3. Đặc điểm lâm sàng của điếc nghề nghiệp • Điếc tiếp âm do tổn thương tai trong „ Tæn th-¬ng th-êng xảy ra ë hai bªn tai, søc nghe giảm ë cả hai bªn tai. „ Tæn th-¬ng sÏ ngõng tiÕn triÓn khi ngõng tiÕp xóc víi tiÕng ån, nh-ng kh«ng thÓ håi phôc ®-îc