-1-
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
PHẠM BÁ ĐƯỢC
SOẠN THẢO HỆ THỐNG CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM
KHÁCH QUAN NHIỀU LỰA CHỌN TRONG
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP CHƯƠNG
“MẮT. CÁC DỤNG CỤ QUANG”
VẬT LÝ 11 - THPT
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Lý luận và phương pháp dạy học bộ môn Vật lý
Người hướng dẫn: TS. Lương Việt Thái
Hà Nội - 2009
-2-
Lêi c¶m ¬n
T«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi ThÇy gi¸o híng dÉn khoa häc
TS. L¬ng ViÖt Th¸i ®· tËn t×nh híng dÉn t«i hoµn thµnh luËn v¨n nµy. Víi
t«i, ThÇy lu«n lµ mét tÊm g¬ng s¸ng vÒ tinh thÇn lµm viÖc, lßng say mª khoa
häc, lßng nhiÖt t×nh quan t©m båi dìng thÕ hÖ trÎ.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n tíi c¸c ThÇy c« gi¸o trong tæ ph¬ng ph¸p,
c¸c ThÇy c« trong khoa VËt lÝ vµ phßng sau ®¹i häc trêng §¹i häc s ph¹m
Hµ Néi 2 ®· tËn t×nh gi¶ng d¹y vµ gióp dì t«i hoµn thµnh kho¸ häc.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n Së gi¸o dôc vµ ®µo t¹o B¾c Giang, Ban gi¸m
hiÖu trêng THPT Lôc Ng¹n sè 1, ®· t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho t«i hoµn thµnh
kho¸ häc.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n anh em, b¹n bÌ vµ ®ång nghiÖp ®· quan t©m
gióp ®ì t«i hoµn thµnh luËn v¨n nµy.
MÆc dï ®· cã sù cè g¾ng song b¶n luËn v¨n nµy còng khã tr¸nh khái
nh÷ng thiÕu sãt vµ h¹n chÕ. RÊt mong sù ®ãng gãp ý kiÕn cña quÝ ThÇy c« vµ
c¸c b¹n !
Hµ Néi, th¸ng 10 n¨m 2009
T¸c gi¶
Ph¹m B¸ §îc
-3-
C¸c ch÷ viÕt t¾t trong luËn v¨n
Trung häc phæ th«ng
THPT
Trung häc c¬ së
THCS
S¸ch gi¸o khoa
SGK
Gi¸o viªn
GV
Häc sinh
HS
Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc
NXBGD
Tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän
TNKQ
Thùc nghiÖm s ph¹m
TNSP
Bé gi¸o dôc ®µo t¹o
BGD-§T
-4-
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu
Trang
Më ®Çu …………………………………………………………………...
1
1. Lý do chän ®Ò tµi
1
2. Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi
3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi
.
...
...
....
2
..
3
4. NhiÖm vô nghiªn cøu cña ®Ò tµi ............................................................. 3
5. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ......................................................................... 3
6. Gi¶ thuyÕt khoa häc ................................................. .............................. 4
7. §ãng gãp cña ®Ò tµi .............................................................................
4
8. Bè côc cña luËn v¨n ................................................................................ 4
Ch¬ng 1. C¬ së lý luËn vÒ kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc
sinh trong d¹y häc ë nhµ trêng phæ th«ng
1.1. C¬ së lý luËn vÒ viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ trong qu¸ tr×nh d¹y häc
. 5
1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ kiÓm tra ®¸nh gi¸ ........................................................ 5
1.1.2. Môc ®Ých cña kiÓm tra ®¸nh gi¸ ....................................................... 6
1.1.3. Chøc n¨ng cña kiÓm tra ®¸nh gi¸ ..................................................... 6
1.1.4. C¸c yªu cÇu s ph¹m ®èi víi viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc
tËp cña häc sinh .......................................................................................... 8
1.1.4.1. §¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ ...................... 8
1.1.4.2. §¶m b¶o tÝnh toµn diÖn .................................................................. 8
1.1.4.3. §¶m b¶o tÝnh thêng xuyªn vµ hÖ thèng ....................................... 8
1.1.4.4. §¶m b¶o tÝnh ph¸t triÓn ................................................................. 9
1.1.5. Nguyªn t¾c chung cÇn qu¸n triÖt trong kiÓm tra ®¸nh gi¸ ................ 9
1.1.6. C¸c h×nh thøc kiÓm tra ®¸nh gi¸ c¬ b¶n ........................................... 10
1.2. Môc tiªu d¹y häc ................................................. ............................... 11
-5-
1.2.1. TÇm quan träng cña viÖc x¸c ®Þnh môc tiªu d¹y häc ...................... 11
1.2.2. CÇn ph¸t biÓu môc tiªu nh thÕ nµo? ................................................ 11
1.2.3. Ph©n biÖt bèn tr×nh ®é cña môc tiªu nhËn thøc ................................ 11
12.3.1. Tr×nh ®é nhËn biÕt, t¸i hiÖn, t¸i t¹o ................................................. 11
1.2.3.2. Tr×nh ®é hiÓu, ¸p dông (gi¶i quyÕt t×nh huèng t¬ng tù nh t×nh
12
huèng ®· biÕt ) ......................................................................................
1.2.3.3. Tr×nh ®é vËn dông linh ho¹t (gi¶i quyÕt ®îc t×nh huèng cã biÕn
®æi so víi t×nh huèng ®· biÕt) ..................................................................... 12
1.2.3.4. Tr×nh ®é s¸ng t¹o ( ®Ò xuÊt vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò kh«ng theo mÉu
cã s½n) ......................................................................................................... 12
1.3. Ph¬ng ph¸p vµ kü thuËt tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän ............. 13
1.3.1. C¸c h×nh thøc tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ............................................. 13
1.3.1.1.
Tr¾c
nghiÖm
®óng
sai 13
–
.................................................................
1.3.1.2. Tr¾c nghiÖm cÆp ®«i (xøng hîp)
1.3.1.3. Tr¾c nghiÖm ®iÒn khuyÕt
1.3.1.4. Ph¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän
13
...
13
..
14
1.3.2. C¸c giai ®o¹n so¹n th¶o mét bµi tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa
chän ................................................................................................................ 15
1.3.2.1. Môc ®Ých cña bµi tr¾c nghiÖm ....................................................... 15
1.3.2.2. Ph©n tÝch néi dung m«n häc .......................................................... 16
1.3.2.3. ThiÕt lËp dµn bµi tr¾c nghiÖm................................................. ....... 16
1.3.2.4. Lùa chän sè c©u hái vµ so¹n c¸c c©u hái cô thÓ
17
1.3.3. Mét sè nguyªn t¾c so¹n th¶o c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan 17
nhiÒu lùa chän ............................................................................................
1.4. C¸ch tr×nh bµy vµ c¸ch chÊm ®iÓm mét bµi tr¾c nghiÖm kh¸ch quan
nhiÒu lùa chän ............................................................................................ 18
-6-
1.4.1. C¸ch tr×nh bµy bµi tr¾c nghiÖm ......................................................... 18
1.4.2. ChuÈn bÞ cho häc sinh ...................................................................... 19
1.4.3. C«ng viÖc cña gi¸m thÞ ..................................................................... 19
1.4.4. ChÊm bµi ................................................. ......................................... 20
1.4.5. C¸c lo¹i ®iÓm cña bµi tr¾c nghiÖm ................................................... 20
1.5. Ph©n tÝch c©u hái ................................................. ............................... 21
1.5.1. Môc ®Ých cña ph©n tÝch c©u hái ........................................................ 21
1.5.2. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch c©u hái ......................................................... 21
1.6. Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ bµi tr¾c nghiÖm th«ng qua c¸c chØ sè thèng kª ..... 24
1.6.1. §é khã cña bµi tr¾c nghiÖm .............................................................. 24
1.6.2. §é lÖch tiªu chuÈn ............................................................................ 25
1.6.3. HÖ sè tin cËy ..................................................................................... 25
1.6.4. Sai sè tiªu chuÈn ®o lêng ................................................................ 26
1.6.5. §¸nh gi¸ mét bµi tr¾c nghiÖm .......................................................... 26
KÕt luËn ch¬ng 1 ..................................................................................... 27
Ch¬ng 2: So¹n th¶o hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan NhiÒu lùa
chän ®Ó sö dông ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp ch¬ng “M¾t. C¸c dông cô
quang” vËt lÝ 11 - THpt
2 2.1. Mét sè yªu cÇu c¬ b¶n khi x©y dùng hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm
kh¸ch quan ®Ó kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp ch¬ng “M¾t . C¸c dông 28
cô quang”.
2.1.2. S¬ ®å cÊu tróc néi dung ch¬ng “M¾t. C¸c dông cô quang” ............ 29
2.1.3. Môc tiªu vÒ kiÕn thøc, kü n¨ng cña häc sinh cÇn cã sau khi häc 29
xong ch¬ng “M¾t. C¸c dông cô quang” ....................................................
2.1.3.1. Môc tiªu vÒ kiÕn thøc ch¬ng “M¾t. C¸c dông cô quang” ............ 29
2.1.3.2. Môc tiªu kü n¨ng ch¬ng “M¾t. C¸c dông cô quang” ................... 34
2.1.3.3. C¸c sai lÇm phæ biÕn cña häc sinh ................................................. 35
2.2. So¹n th¶o hÖ thèng c©u hái kh¸ch quan vµo kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt
-7-
qu¶ häc tËp ch¬ng “M¾t. C¸c dông cô quang” ......................................... 35
2.2.1. B¶ng ma trËn hai chiÒu ..................................................................... 36
2.2.2. B¶ng ph©n bè c©u hái theo môc tiªu gi¶ng d¹y ................................ 45
2.2.3. HÖ thèng c©u hái TNKQ NhiÒu lùa chän ch¬ng “M¾t. C¸c dông 45
cô quang” ....................................................................................................
KÕt luËn ch¬ng 2 ....................................................................................... 65
Ch¬ng 3: Thùc nghiÖm s ph¹m .............................................................. 66
3.1. Môc ®Ých thùc nghiÖm s ph¹m ........................................................... 66
3.2. §èi tîng thùc nghiÖm s ph¹m .......................................................... 66
3.3. Ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm s ph¹m ..................................................... 66
3.4. C¸c bíc tiÕn hµnh thùc nghiÖm s ph¹m ........................................... 67
3.4.1. Néi dung kiÓm tra ............................................................................. 67
3.4.2. Tr×nh bµy bµi tr¾c nghiÖm ................................................................. 68
3.4.3. Tæ chøc kiÓm tra ............................................................................... 68
3.5. KÕt qu¶ thùc nghiÖm vµ nhËn xÐt ........................................................ 68
3.5.1. KÕt qu¶ thùc nghiÖm ......................................................................... 68
3.5.2. §¸nh gi¸ theo môc tiªu bµi tr¾c nghiÖm ........................................... 72
3.5.3. §¸nh gi¸ c©u tr¾c nghiÖm qua chØ sè ®é khã vµ ®é ph©n biÖt .......... 74
3.5.4. Ph©n tÝch c©u hái tr¾c nghiÖm theo chØ sè thèng kª ......................... 77
3.5.4.1. Ph©n tÝch c©u hái thuéc tr×nh ®é nhËn biÕt .................................... 77
3.5.4.2. Ph©n tÝch c©u hái thuéc tr×nh ®é hiÓu ....... .................................... 88
3.5.4.3. Ph©n tÝch c©u hái thuéc tr×nh ®é vËn dông .................................... 98
3.5.5. §¸nh gi¸ tæng qu¸t bµi tr¾c nghiÖm .................................................. 116
3.5.5.1. §é khã cña bµi tr¾c nghiÖm ........................................................... 116
3.5.5.2. §é tin cËy cña bµi tr¾c nghiÖm ...................................................... 117
3.5.6. B¶ng so s¸nh c¸c gi¸ trÞ thu ®îc vµ c¸c gi¸ trÞ lý thuyÕt ................. 120
KÕt luËn ch¬ng 3 ....................................................................................... 122
KÕt luËn ...................................................................................................... 124
-8-
Tµi liÖu tham kh¶o ...................................................................................... 127
më ®Çu
1. Lý do chän ®Ò tµi
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, viÖc ®æi míi c«ng t¸c gi¸o dôc diÔn ra rÊt s«i
®éng trªn thÕ giíi vµ ë níc ta. Sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt
níc ®ßi hái ngµnh gi¸o dôc ph¶i ®æi míi ®ång bé c¶ môc ®Ých, néi dung,
ph¬ng ph¸p, ph¬ng tiÖn d¹y häc vµ viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cña häc
sinh .
KiÓm tra ®¸nh gi¸ lµ mét ho¹t ®éng thêng xuyªn, cã mét vai trß hÕt
søc quan träng trong qu¸ tr×nh d¹y häc. Nã lµ mét kh©u kh«ng thÓ t¸ch rêi
cña qu¸ tr×nh d¹y häc.
KiÓm tra ®¸nh gi¸ tèt sÏ ph¶n ¸nh ®îc ®Çy ®ñ viÖc d¹y cña thÇy vµ viÖc
häc cña trß, ®ång thêi gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý gi¸o dôc ho¹ch ®Þnh ®îc
chiÕn lîc trong qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh.
§èi víi thÇy (c«) gi¸o kÕt qu¶ cña viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ sÏ gióp hä biÕt trß
cña m×nh häc nh thÕ nµo ®Ó tõ ®ã hoµn thiÖn ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cña m×nh.
§èi víi trß, viÖc kiÓm tra sÏ gióp hä tù ®¸nh gi¸, t¹o ®éng lùc thóc ®Èy
hä ch¨m lo häc tËp.
§èi víi c¸c nhµ qu¶n lý gi¸o dôc, kiÓm tra ®¸nh gi¸ ®óng sÏ gióp hä cã
c¸i nh×n kh¸ch quan h¬n ®Ó tõ ®ã cã sù ®iÒu chØnh vÒ néi dung ch¬ng tr×nh
còng nh vÒ c¸ch thøc tæ chøc ®µo t¹o.
Nhng lµm thÕ nµo ®Ó kiÓm tra ®¸nh gi¸ ®îc tèt? §©y lµ mét trong
nh÷ng vÊn ®Ò thu hót ®îc sù quan t©m cña nhiÒu nhµ khoa häc vµ cã thÓ nãi
r»ng ®©y lµ mét vÊn ®Ò mang tÝnh thêi sù.
-9-
C¸c ph¬ng ph¸p kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp rÊt ®a d¹ng, mçi
ph¬ng ph¸p cã nh÷ng u vµ nhîc ®iÓm nhÊt ®Þnh, kh«ng cã mét ph¬ng
ph¸p nµo lµ hoµn mÜ ®èi víi mäi môc tiªu gi¸o dôc. Thùc tiÔn cho thÊy, d¹y
häc kh«ng nªn chØ ¸p dông mét h×nh thøc thi, kiÓm tra cho mét m«n häc, mµ
cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh kÕt hîp c¸c h×nh thøc thi kiÓm tra mét c¸ch tèi u míi
cã thÓ ®¹t ®îc yªu cÇu cña viÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ d¹y häc.
§èi víi lo¹i luËn ®Ò, ®©y lµ lo¹i mang tÝnh truyÒn thèng, ®îc sö dông
mét c¸ch phæ biÕn trong mét thêi gian dµi tõ tríc tíi nay. ¦u ®iÓm cña lo¹i
nµy lµ nã cho häc sinh c¬ héi ph©n tÝch vµ tæng hîp d÷ kiÖn theo lêi lÏ riªng
cña m×nh, nã cã thÓ dïng ®Ó kiÓm tra tr×nh ®é t duy ë tr×nh ®é cao. Song lo¹i
bµi luËn ®Ò còng thêng m¾c ph¶i nh÷ng h¹n chÕ rÊt dÔ nhËn ra lµ: Nã chØ cho
phÐp kh¶o s¸t mét sè Ýt kiÕn thøc trong thêi gian nhÊt ®Þnh. ViÖc chÊm ®iÓm
lo¹i nµy ®ßi hái nhiÒu thêi gian chÊm bµi, kÕt qu¶ thi kh«ng cã ngay, thiÕu
kh¸ch quan, khã ng¨n chÆn c¸c hiÖn tîng tiªu cùc vµ do ®ã trong mét sè
trêng hîp kh«ng x¸c ®Þnh ®îc thùc chÊt tr×nh ®é cña häc sinh.
Trong khi ®ã ph¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm kh¸ch quan cã thÓ dïng kiÓm
tra ®¸nh gi¸ kiÕn thøc trªn mét vïng réng, mét c¸ch nhanh chãng, kh¸ch
quan, chÝnh x¸c; nã cho phÐp xö lý kÕt qu¶ theo nhiÒu chiÒu víi tõng häc sinh
còng nh tæng thÓ c¶ líp häc hoÆc mét trêng häc; gióp cho gi¸o viªn kÞp thêi
®iÒu chØnh hoµn thiÖn ph¬ng ph¸p d¹y ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ d¹y häc. Nhng
viÖc biªn so¹n mét hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan cho mét bé m«n
lµ mét c«ng viÖc kh«ng ®¬n gi¶n, ®ßi hái sù quan t©m cña nhiÒu ngêi, ®Æc
biÖt lµ c¸c nhµ gi¸o, ph¶i qua nhiÒu thö nghiÖm vµ mÊt nhiÒu thêi gian.
XuÊt ph¸t tõ nhËn thøc c¸c vÊn ®Ò trªn víi mong muèn gãp phÇn nhá bÐ
v o viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc, n©ng cao chÊt lîng, hiÖu qña d¹y v
häc VËt lÝ ë trêng THPT chóng t«i chän ®Ò t i: so¹n th¶o hÖ thèng c©u hái
tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän trong ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp
ch¬ng
M¾t. C¸c dông cô quang
VËt lÝ 11- THPT.
- 10 -
2. Môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi
Nghiªn cøu x©y dùng ®îc mét hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch
quan nhiÒu lùa chän ch¬ng “ M¾t. C¸c dông cô quang” VËt lÝ 11- THPT,
®¶m b¶o tÝnh chÊt khoa häc cña hÖ thèng c©u hái, theo yªu cÇu cña
TNKQNLC vµ ®¶m b¶o yªu cÇu kiÓm tra, ®¸nh gi¸ møc ®é n¾m v÷ng kiÕn
thøc cña häc sinh.
3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi
3.1. §èi tîng nghiªn cøu
HÖ thèng c©u hái TNKQNLC sö dông trong kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶
häc tËp mét sè kiÕn thøc thuéc ch¬ng “ M¾t. C¸c dông cô quang” VËt lÝ 11THPT
3.2. Ph¹m vi nghiªn cøu
§Ò tµi nghiªn cøu ph¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän
®Ó so¹n th¶o hÖ thèng c©u hái sö dông trong kiÓm tra ®¸nh gi¸ chÊt lîng mét
sè kiÕn thøc thuéc ch¬ng “ M¾t. C¸c dông cô quang” cña häc sinh 11THPT vµ thùc nghiÖm trªn mét sè líp 11 ë mét sè trêng THPT cña tØnh B¾c
Giang.
4. NhiÖm vô nghiªn cøu cña ®Ò tµi.
- Nghiªn cøu c¬ së lý luËn vÒ kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc
sinh ë trêng phæ th«ng.
- Nghiªn cøu c¬ së lý luËn vµ kü thuËt x©y dùng c©u hái tr¾c nghiÖm
kh¸ch quan nhiÒu lùa chän.
- Nghiªn cøu néi dung ch¬ng “ M¾t. C¸c dông cô quang” nãi riªng;
trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh tr×nh ®é cña môc tiªu nhËn thøc chung øng víi tõng
kiÕn thøc mµ häc sinh cÇn ®¹t ®îc.
- VËn dông c¬ së lý luËn x©y dùng hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch
quan nhiÒu lùa chän cho mét sè kiÕn thøc thuéc ch¬ng “M¾t. C¸c dông cô
quang” VËt lÝ 11- THPT.
- Thùc nghiÖm s ph¹m ®Ó ®¸nh gi¸ hÖ thèng c©u hái ®· so¹n.
5. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ®Ò tµi
- 11 -
- Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu lý luËn.
- Ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm s ph¹m.
- Ph¬ng ph¸p thèng kª to¸n häc.
- Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra.
6. Gi¶ thuyÕt khoa häc
NÕu cã mét hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän
®îc so¹n th¶o mét c¸ch khoa häc phï hîp víi môc tiªu d¹y häc vµ néi dung
kiÕn thøc ch¬ng “ M¾t. C¸c dông cô quang” VËt lÝ 11- THPT ®Ó sö dông
trong kiÓm tra ®¸nh gi¸ th× cã thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c, kh¸ch quan møc ®é n¾m
v÷ng kiÕn thøc ch¬ng “ M¾t. C¸c dông cô quang” cña häc sinh.
7. §ãng gãp cña ®Ò tµi
7.1. §ãng gãp vÒ mÆt khoa häc
§Ò tµi nghiªn cøu, hÖ thèng l¹i ph¬ng ph¸p kiÓm tra ®¸nh gi¸. §Æc biÖt
nghiªn cøu s©u c¸ch so¹n mét bµi tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän vµ
sö dông ph¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän ®Ó kiÓm tra
®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp mét sè kiÕn thøc thuéc ch¬ng “ M¾t. C¸c dông cô
quang” VËt lÝ 11- THPT hiÖn hµnh.
7.2. §ãng gãp vÒ mÆt thùc tiÔn
- Gãp phÇn kh¼ng ®Þnh tÝnh u viÖt cña ph¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm kh¸ch
quan nhiÒu lùa chän trong kiÓm tra ®¸nh gi¸.
- Lµm tµi liÖu tham kh¶o vÒ kiÓm tra ®¸nh gi¸ trong bé m«n VËt lÝ ë
trêng phæ th«ng.
- Bé c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa chän nµy cã thÓ xem nh
lµ mét hÖ thèng bµi tËp mµ th«ng qua ®ã ngêi häc cã thÓ tù kiÓm tra, ®¸nh
gi¸ kÕt qu¶ häc cña m×nh.
8. Bè côc cña luËn v¨n
Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, danh môc c¸c tµi liÖu tham kh¶o, ®Ò tµi
gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng 1: C¬ së lý luËn vÒ kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc
sinh trong d¹y häc vËt lý ë trêng phæ th«ng.
- 12 -
Ch¬ng 2: So¹n th¶o hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan nhiÒu lùa
chän ®Ó sö dông trong ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp ch¬ng "M¾t. C¸c dông cô
quang" V©t lÝ 11- THPT.
Ch¬ng 3: Thùc nghiÖm s ph¹m.
Ch¬ng 1
C¬ së lý luËn vÒ kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp
cña häc sinh trong d¹y häc ë nhµ trêng phæ th«ng
1.1. C¬ së lý luËn vÒ viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ trong qu¸ tr×nh d¹y häc
1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ kiÓm tra ®¸nh gi¸
KiÓm tra ®¸nh gi¸ ®îc hiÓu lµ sù theo dâi t¸c ®éng cña ngêi kiÓm tra
®èi víi ngêi häc nh»m thu ®îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó ®¸nh gi¸. "§¸nh
gi¸ cã nghÜa lµ xem xÐt møc ®é phï hîp cña mét tËp hîp th«ng tin thu thËp
®îc víi mét tËp hîp c¸c tiªu chÝ thÝch hîp cña môc tiªu x¸c ®Þnh nh»m ®a
ra quyÕt ®Þnh nµo ®ã" (J.M.Deketle).
Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ gåm c¸c kh©u:
- §o: theo ®Þnh nghÜa cña J.P.Guilford, lµ g¾n mét ®èi tîng hoÆc mét
biÕn cè theo mét quy t¾c ®îc chÊp nhËn mét c¸ch logic.
Trong d¹y häc ®ã lµ viÖc gi¸o viªn g¾n c¸c sè (c¸c ®iÓm) cho c¸c s¶n
phÈm cña häc sinh. Còng cã thÓ coi ®ã lµ viÖc ghi nhËn th«ng tin cÇn thiÕt cho
viÖc ®¸nh gi¸ kiÕn thøc, kÜ n¨ng kÜ x¶o cña häc sinh.
§Ó viÖc ®o ®îc chÝnh x¸c th× ®Ò ra ph¶i ®¶m b¶o:
+ §é gi¸ trÞ: §ã lµ kh¶ n¨ng cña dông cô ®o cho gi¸ trÞ thùc cña ®¹i
lîng ®îc ®o ( cho phÐp ®o ®îc c¸i cÇn ®o).
+ §é trung thùc: §ã lµ kh¶ n¨ng lu«n cung cÊp cïng mét gi¸ trÞ cña
cïng mét ®¹i lîng ®o víi dông cô ®o.
+ §é nhËy: §ã lµ kh¶ n¨ng cña dông cô ®o cã thÓ ph©n biÖt ®îc khi
hai ®¹i lîng chØ kh¸c nhau rÊt Ýt.
- 13 -
-Lîng gi¸: Lµ viÖc gi¶i thÝch c¸c th«ng tin thu ®îc vÒ kiÕn thøc kÜ
n¨ng cña häc sinh, lµm s¸ng tá tr×nh ®é t¬ng ®èi cña mét häc sinh so víi
thµnh tÝch chung cña tËp thÓ hoÆc tr×nh ®é cña häc sinh so víi yªu cÇu cña
ch¬ng tr×nh häc tËp
+ Lîng gi¸ theo chuÈn: Lµ sù so s¸nh t¬ng ®èi víi chuÈn trung b×nh
chung cña tËp hîp.
+ Lîng gi¸ theo tiªu chÝ: Lµ sù ®èi chiÕu víi nh÷ng tiªu chÝ ®· ®Ò ra.
- §¸nh gi¸: Lµ viÖc ®a ra nh÷ng kÕt luËn nhËn ®Þnh, ph¸n xÐt vÒ tr×nh
®é cña häc sinh.
C¸c bµi kiÓm tra, bµi tr¾c nghiÖm ®îc xem nh ph¬ng tiÖn ®Ó kiÓm tra
kiÕn thøc kÜ n¨ng trong d¹y häc. V× vËy viÖc so¹n th¶o néi dung cô thÓ cña
c¸c bµi kiÓm tra cã tÇm quan träng ®Æc biÖt trong viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ kiÕn
thøc, kÜ n¨ng. [19]
1.1.2. Môc ®Ých cña kiÓm tra ®¸nh gi¸
- ViÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ cã thÓ cã c¸c môc ®Ých kh¸c nhau tuú trêng
hîp. Trong d¹y häc kiÓm tra ®¸nh gi¸ gåm 3 môc ®Ých chÝnh:
+ KiÓm tra kiÕn thøc kÜ n¨ng ®Ó ®¸nh gi¸ tr×nh ®é xuÊt ph¸t cña ngêi
häc cã liªn quan tíi viÖc x¸c ®Þnh néi dung ph¬ng ph¸p d¹y häc mét m«n
häc, mét häc phÇn s¾p b¾t ®Çu.
+ KiÓm tra ®¸nh gi¸ nh»m môc ®Ých d¹y häc: B¶n th©n viÖc kiÓm tra
®¸nh gi¸ nh»m ®Þnh híng ho¹t ®éng chiÕm lÜnh kiÕn thøc cÇn d¹y.
+ KiÓm tra nh»m môc ®Ých ®¸nh gi¸ thµnh tÝch kÕt qu¶ häc tËp hoÆc
nh»m nghiªn cøu ®¸nh gi¸ môc tiªu ph¬ng ph¸p d¹y häc. [19]
- Môc ®Ých ®¸nh gi¸ trong ®Ò tµi nµy lµ:
+ X¸c nhËn kÕt qu¶ nhËn biÕt, hiÓu, vËn dông theo môc tiªu ®Ò ra.
+ X¸c ®Þnh xem khi kÕt thóc mét phÇn cña d¹y häc, môc tiªu cña d¹y
häc ®· ®¹t ®Õn møc ®é nµo so víi môc tiªu mong muèn.
- 14 -
+ T¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi d¹y n¾m v÷ng h¬n t×nh h×nh häc tËp cña kiÓm
tra gióp gi¸o viªn gi¶ng d¹y tèt h¬n, gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng d¹y vµ häc
vËt lÝ.
1.1.3.Chøc n¨ng cña kiÓm tra ®¸nh gi¸.
Chøc n¨ng cña kiÓm tra ®¸nh gi¸ ®îc ph©n biÖt dùa vµo môc ®Ých kiÓm
tra ®¸nh gi¸. C¸c t¸c gi¶ nghiªn cøu kiÓm tra ®¸nh gi¸ nªu ra c¸c chøc n¨ng
kh¸c nhau.
GS. TrÇn B¸ Hoµnh ®Ò cËp ba chøc n¨ng cña ®¸nh gi¸ trong d¹y häc:
Chøc n¨ng s ph¹m, chøc n¨ng x· héi, chøc n¨ng khoa häc.
Theo GS -TS. Ph¹m H÷u Tßng, trong thùc tiÔn d¹y häc ë phæ th«ng th×
chñ yÕu quan t©m ®Õn chøc n¨ng s ph¹m, ®îc chia nhá thµnh 3 chøc n¨ng:
Chøc n¨ng chuÈn ®o¸n; chøc n¨ng chØ ®¹o, ®Þnh híng ho¹t ®éng häc; chøc
n¨ng x¸c nhËn thµnh tÝch häc tËp, hiÖu qu¶ d¹y häc.
+ Chøc n¨ng chuÈn ®o¸n:
C¸c bµi kiÓm tra, tr¾c nghiÖm cã thÓ sö dông nh ph¬ng tiÖn thu lîm
th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc ®¸nh gi¸ hoÆc viÖc c¶i tiÕn néi dung, môc tiªu vµ
ph¬ng ph¸p d¹y häc.
Nhê viÖc xem xÐt kÕt qu¶ kiÓm tra ®¸nh gi¸ kiÕn thøc, ta biÕt râ tr×nh ®é
xuÊt ph¸t cña ngêi häc ®Ó ®iÒu chØnh néi dung ph¬ng ph¸p d¹y häc cho phï
hîp, cho phÐp ®Ò xuÊt ®Þnh híng bæ khuyÕt nh÷ng sai sãt, ph¸t huy nh÷ng
kÕt qu¶ trong c¶i tiÕn ho¹t ®éng d¹y häc ®èi víi nh÷ng phÇn kiÕn thøc ®·
gi¶ng d¹y.
Dïng c¸c bµi kiÓm tra ®¸nh gi¸ khi b¾t ®Çu d¹y häc mét häc phÇn ®Ó
thùc hiÖn chøc n¨ng chuÈn ®o¸n.
+ Chøc n¨ng ®Þnh híng ho¹t ®éng häc.
C¸c bµi kiÓm tra, tr¾c nghiÖm kiÓm tra trong qu¸ tr×nh d¹y häc cã thÓ
®îc sö dông nh ph¬ng tiÖn, ph¬ng ph¸p d¹y häc. §ã lµ c¸c c©u hái kiÓm
tra tõng phÇn, kiÓm tra thêng xuyªn ®îc sö dông ®Ó chØ ®¹o ho¹t ®éng häc.
- 15 -
C¸c bµi tr¾c nghiÖm ®îc so¹n th¶o c«ng phu, nã lµ mét c¸ch diÔn ®¹t
môc tiªu d¹y häc cô thÓ ®èi víi c¸c kiÕn thøc, kÜ n¨ng nhÊt ®Þnh. Nã cã t¸c
dông ®Þnh híng ho¹t ®éng häc tËp tÝch cùc cña häc sinh. ViÖc th¶o luËn c¸c
c©u hái tr¾c nghiÖm ®îc tæ chøc tèt, ®óng lóc nã trë thµnh ph¬ng ph¸p d¹y
häc tÝch cùc gióp ngêi häc chiÕm lÜnh kiÕn thøc mét c¸ch tÝch cùc, s©u s¾c vµ
v÷ng ch¾c, gióp ngêi d¹y kÞp thêi ®iÒu chØnh, bæ sung ho¹t ®éng d¹y cã hiÖu
qu¶.
+ Chøc n¨ng x¸c nhËn thµnh tÝch häc tËp, hiÖu qu¶ d¹y häc
C¸c bµi kiÓm tra, tr¾c nghiÖm kiÓm tra sau khi kÕt thóc d¹y mét phÇn
®îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ thµnh tÝch häc tËp, x¸c nhËn tr×nh ®é kiÕn thøc, kÜ
n¨ng cña ngêi häc.
Víi chøc n¨ng nµy ®ßi hái ph¶i so¹n th¶o néi dung c¸c bµi kiÓm tra tr¾c
nghiÖm vµ c¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸, c¨n cø theo c¸c môc ®Ých d¹y häc cô thÓ ®·
x¸c ®Þnh cho tõng kiÕn thøc kÜ n¨ng. C¸c bµi kiÓm tra tr¾c nghiÖm nh vËy cã
thÓ ®îc sö dông ®Ó nghiªn cøu ®¸nh gi¸ môc tiªu d¹y häc vµ hiÖu qu¶ cña
ph¬ng ph¸p d¹y häc. [19]
1.1.4. C¸c yªu cÇu s ph¹m ®èi víi viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc
tËp cña häc sinh
VÊn ®Ò kiÓm tra ®¸nh gi¸ tri thøc kÜ n¨ng, kÜ x¶o chØ cã t¸c dông khi
thùc hiÖn c¸c yªu cÇu sau:
1.1.4.1. §¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸:
- Lµ sù ph¶n ¸nh trung thùc kÕt qu¶ lÜnh héi néi dung tµi liÖu häc tËp cña
häc sinh so víi yªu cÇu ch¬ng tr×nh quy ®Þnh.
- Néi dung kiÓm tra ph¶i phï hîp víi c¸c yªu cÇu ch¬ng tr×nh quy ®Þnh.
- Tæ chøc thi ph¶i nghiªm minh.
§Ó ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan trong kiÓm tra, ®¸nh gi¸ tõ kh©u ra ®Ò, tæ
chøc thi tíi kh©u cho ®iÓm; xu híng chung lµ tuú theo ®Æc trng m«n häc
mµ lùa chän h×nh thøc thi thÝch hîp.
- 16 -
1.1.4.2. §¶m b¶o tÝnh toµn diÖn
Trong qu¸ tr×nh kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh ph¶i chó
ý ®¸nh gi¸ c¶ sè lîng vµ chÊt lîng, c¶ néi dung vµ h×nh thøc.
1.1.4.3. §¶m b¶o tÝnh thêng xuyªn vµ hÖ thèng
- CÇn kiÓm tra, ®¸nh gi¸ häc sinh thêng xuyªn trong mçi tiÕt häc, sau
mçi phÇn kiÕn thøc.
- C¸c c©u hái kiÓm tra cÇn cã tÝnh hÖ thèng.
1.1.4.4. §¶m b¶o tÝnh ph¸t triÓn
- HÖ thèng c©u hái tõ dÔ ®Õn khã.
- Tr©n träng sù cè g¾ng cña häc sinh, ®¸nh gi¸ cao nh÷ng tiÕn bé trong
häc tËp cña häc sinh.
1.1.5. Nguyªn t¾c chung cÇn qu¸n triÖt trong kiÓm tra ®¸nh gi¸
§Ó ®¶m b¶o tÝnh khoa häc cña viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ kiÕn thøc, kÜ n¨ng
th× viÖc ®ã ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo mét quy tr×nh ho¹t ®éng chÆt chÏ. Quy
tr×nh nµy gåm:
- X¸c ®Þnh râ môc ®Ých kiÓm tra ®¸nh gi¸.
- X¸c ®Þnh râ néi dung c¸c kiÕn thøc kÜ n¨ng cÇn kiÓm tra ®¸nh gi¸, c¸c
tiªu chÝ cô thÓ cña môc tiªu d¹y häc víi tõng kiÕn thøc kÜ n¨ng ®ã, ®Ó lµm c¨n
cø ®èi chiÕu c¸c th«ng tin cÇn thu. ViÖc x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu, tiªu chÝ ®¸nh
gi¸ cÇn dùa trªn quan niÖm râ rµng vµ s©u s¾c vÒ c¸c môc tiªu d¹y häc.
- X¸c ®Þnh râ biÖn ph¸p thu lîm th«ng tin (h×nh thøc kiÓm tra) phï hîp
víi ®Æc ®iÓm cña néi dung kiÕn thøc kÜ n¨ng cÇn kiÓm tra, phï hîp víi môc
®Ých kiÓm tra. CÇn nhËn râ u nhîc ®iÓm cña mçi h×nh thøc kiÓm tra ®Ó cã
thÓ sö dông phèi hîp vµ t×m biÖn ph¸p ph¸t huy u ®iÓm vµ kh¾c phôc tèi ®a
c¸c nhîc ®iÓm cña mçi h×nh thøc ®ã.
- X©y dùng c¸c c©u hái, c¸c ®Ò bµi kiÓm tra, c¸c bµi tr¾c nghiÖm cho
phÐp thu lîm c¸c th«ng tin t¬ng øng víi c¸c tiªu chÝ ®· x¸c ®Þnh.
- 17 -
- TiÕn hµnh kiÓm tra, thu lîm th«ng tin (chÊm), xem xÐt kÕt qu¶ vµ kÕt
luËn ®¸nh gi¸.
- ChÊm ®iÓm c¸c bµi kiÓm tra c¨n cø theo mét thang ®iÓm ®îc x©y
dùng phï hîp víi c¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸ ®· x¸c ®Þnh. Xem xÐt kÕt qu¶ chÊm thu
®îc, rót ra c¸c kÕt luËn ®¸nh gi¸ t¬ng øng víi môc ®Ých kiÓm tra ®¸nh gi¸
®· x¸c ®Þnh [19]
1.1.6. C¸c h×nh thøc kiÓm tra ®¸nh gi¸ c¬ b¶n
LuËn ®Ò vµ tr¾c nghiÖm kh¸c quan ®Òu lµ nh÷ng ph¬ng tiÖn kiÓm tra
kh¶ n¨ng häc tËp vµ c¶ hai ®Òu lµ tr¾c nghiÖm (test) theo nghÜa H¸n "tr¾c
nghÜa lµ ®o lêng", "nghiÖm lµ suy xÐt, chøng thùc".
Danh tõ "luËn ®Ò" ë ®©y kh«ng chØ giíi h¹n trong ph¹m vi c¸c bµi "LuËn
v¨n" mµ nã bao gåm c¸c h×nh thøc kh¶o s¸t kh¸c th«ng thêng trong lèi thi
cö, ch¼ng h¹n nh nh÷ng c©u hái lý thuyÕt, nh÷ng bµi to¸n. C¸c chuyªn gia ®o
lêng gäi chung lµ h×nh thøc kiÓm tra nµy lµ "tr¾c nghiÖm lo¹i luËn ®Ò" (essaytype test) cho thuËn tiÖn ®Ó ph©n biÖt víi lo¹i tr¾c nghiÖm gäi lµ "tr¾c nghiÖm
kh¸ch quan" (objective test). ThËt ra viÖc dïng danh tõ "kh¸ch quan" nµy ®Ó
ph©n biÖt 2 lo¹i kiÓm tra nãi trªn còng kh«ng ®óng h¼n, v× tr¾c nghiÖm luËn ®Ò
kh«ng nhÊt thiÕt lµ tr¾c nghiÖm "chñ quan" vµ tr¾c nghiÖm kh¸ch quan kh«ng
ph¶i lµ hoµn toµn "kh¸ch quan".
Gi÷a luËn ®Ò vµ tr¾c nghiÖm kh¸ch quan cã mét sè kh¸c biÖt vµ t¬ng
®ång; song quan träng lµ c¶ 2 ®Òu lµ nh÷ng ph¬ng tiÖn kh¶o s¸t thµnh qu¶
häc tËp h÷u hiÖu vµ ®Òu cÇn thiÕt miÔn lµ ta n¾m v÷ng ph¬ng ph¸p so¹n th¶o
vµ c«ng dông cña mçi lo¹i.
Víi h×nh thøc luËn ®Ò viÖc kiÓm tra thêng béc lé nhiÒu nhîc ®iÓm lµ
kh«ng ph¶n ¸nh ®îc toµn bé néi dung, ch¬ng tr×nh, g©y t©m lý häc tñ vµ khi
chÊm bµi gi¸o viªn cßn nÆng tÝnh chñ quan. V× thÕ ®Ó n©ng cao tÝnh kh¸ch
quan trong kiÓm tra ®¸nh gi¸ nhiÒu t¸c gi¶ cho r»ng nªn sö dông tr¾c nghiÖm
kh¸ch quan. Nh×n chung nÕu x©y dùng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ hÖ thèng c©u
- 18 -
hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan th× gãp phÇn vµo kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cña
h×nh thøc kiÓm tra, thi tù luËn.
- 19 -
1.2. Môc tiªu d¹y häc
1.2.1. TÇm quan träng cña viÖc x¸c ®Þnh môc tiªu d¹y häc.
ViÖc x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu d¹y häc, cã tÇm quan träng ®Æc biÖt, nh»m:
- Cã ®îc ph¬ng híng, tiªu chÝ ®Ó quyÕt ®Þnh vÒ néi dung, ph¬ng
ph¸p, ph¬ng tiÖn d¹y häc.
- Cã ®îc ý tëng râ rµng vÒ c¸i cÇn kiÓm tra ®¸nh gi¸ khi kÕt thóc mçi
m«n häc, häc phÇn hay trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y tõng kiÕn thøc cô thÓ.
- Th«ng b¸o cho ngêi häc biÕt nh÷ng c¸i mong ®îi ë ®Çu ra cña sù häc
lµ g×? §iÒu nµy gióp hä tù tæ chøc c«ng viÖc häc tËp cña m×nh.
- Cã ®îc ý tëng râ rµng vÒ c¸c kiÕn thøc, kÜ n¨ng, th¸i ®é cÇn cã cña
gi¸o viªn. [19]
1.2.2. CÇn ph¸t biÓu môc tiªu nh thÕ nµo?
C¸c c©u ph¸t biÓu môc tiªu cÇn:
- Ph¶i râ rµng, cô thÓ
- Ph¶i ®¹t tíi ®îc trong kho¸ häc hay ®¬n vÞ häc tËp.
- Ph¶i bao gåm néi dung häc tËp thiÕt yÕu cña m«n häc.
- Ph¶i quy ®Þnh râ kÕt qu¶ cña viÖc häc tËp, nghÜa lµ c¸c kh¶ n¨ng mµ
ngêi häc sÏ cã ®îc khi hä ®· ®¹t ®Õn môc tiªu.
- Ph¶i ®o lêng ®îc.
- Ph¶i chØ râ nh÷ng g× ngêi häc cã thÓ lµm ®îc vµo cuèi giai ®o¹n häc
tËp. [16]
1.2.3. Ph©n biÖt bèn tr×nh ®é cña môc tiªu nhËn thøc
Cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i môc tiªu nhËn thøc nhng chóng t«i nhËn
thÊy c¸ch ph©n lo¹i cña GS.TS. Ph¹m H÷u Tßng lµ phï hîp h¬n c¶.
1.2.3.1.Tr×nh ®é nhËn biÕt, t¸i hiÖn, t¸i t¹o
Tr×nh ®é nµy thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng nhËn ra ®îc, nhí l¹i ®îc, ph¸t biÓu
l¹i ®îc ®óng sù tr×nh bµy kiÕn thøc ®· cã, gi¶i ®¸p ®îc c©u hái thuéc d¹ng:
"A lµ g×? ThÕ nµo? Thùc hiÖn A nh thÕ nµo?".
- 20 -
1.2.3.2. Tr×nh ®é hiÓu, ¸p dông (gi¶i quyÕt t×nh huèng t¬ng tù nh t×nh
huèng ®· biÕt )
Tr×nh ®é nµy thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng gi¶i thÝch, minh ho¹ ®îc nghÜa cña kiÕn
thøc, ¸p dông ®îc kiÕn thøc ®· nhí l¹i, hoÆc ®· ®îc gîi ra ®Ó gi¶i quyÕt ®îc
nh÷ng t×nh huèng t¬ng tù víi t×nh huèng ®· biÕt, theo cïng mét mÉu nh t×nh
huèng ®· biÕt; gi¶i ®¸p ®îc c©u hái thuéc d¹ng:“A gióp gi¶i quyÕt X nh thÕ
nµo?” ( KiÕn thøc A gióp b¹n gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy thÕ nµo?)
1.2.3.3. Tr×nh ®é vËn dông linh ho¹t (gi¶i quyÕt ®îc t×nh huèng cã
biÕn ®æi so víi t×nh huèng ®· biÕt)
Tr×nh ®é nµy thÓ hiÖn ë kh¶ n¨ng lùa chän, ¸p dông tri thøc trong t×nh
huèng cã biÕn ®æi so víi t×nh huèng ®· biÕt, nhËn ra r»ng cã thÓ gi¶i quyÕt
t×nh huèng ®· cho b»ng c¸ch vËn dông phèi hîp c¸c c¸ch gi¶i quyÕt c¸c t×nh
huèng theo c¸c mÉu ®· biÕt; gi¶i ®¸p ®îc c©u hái thuéc d¹ng :”C¸c A nµo
gióp gi¶i quyÕt X vµ gi¶i quyÕt nh thÕ nµo?”(B¹n biÕt g× vÒ c¸i sÏ gióp b¹n
gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy vµ gi¶i quyÕt nh thÕ nµo?) [19].
1.2.3.4. Tr×nh ®é s¸ng t¹o ( ®Ò xuÊt vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò kh«ng theo
mÉu cã s½n)
Tr×nh ®é nµy thÓ hiÖn ra kh¶ n¨ng ph¸t biÓu vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò
theo c¸ch riªng cña m×nh b»ng c¸ch lùa chän, ®Ò xuÊt vµ ¸p dông kiÕn thøc ®Ó
gi¶i quyÕt ®îc c¸c vÊn ®Ò kh«ng theo c¸c mÉu ( Ang«rit ) ®· cã s½n; §Ò ra vµ
gi¶i quyÕt ®îc c©u hái thuéc d¹ng: “ Cã vÊn ®Ò g×?; “ §Ò xuÊt ý kiÕn riªng,
c¸ch gi¶i quyÕt riªng thÕ nµo?”. ( B¹n thÊy vÊn ®Ò ®Æt ra lµ g× vµ b¹n cã thÓ ®i
tíi kÕt qu¶ tho¶ m·n nh thÕ nµo? ).
C¸c c©u hái nªu ë mçi bËc trªn ®©y cã thÓ xem nh nh÷ng tiªu chÝ
chung ®Ó ph©n biÖt c¸c tr×nh ®é n¾m tri thøc khi kiÓm tra ®¸nh gi¸. Dùa theo
c¸c d¹ng chung ®ã cña c¸c c©u hái, cã thÓ so¹n th¶o c¸c c©u hái hoÆc c¸c ®Ò
bµi kiÓm tra ®¸nh gi¸ kiÕn thøc kÜ n¨ng cô thÓ phï hîp víi môc tiªu d¹y häc
- Xem thêm -
.PDF 
140 
25 
91 
