Tài liệu Số phận tầng lớp trí thức trong tiểu thuyết bác sĩ zhivago của b.pasternak

luan van,khoa luan, thac si , su pham1document,pdf,docx,download Lêi C¶m ¥n §Ó hoµn thµnh khãa luËn nµy, ng­êi thùc hiÖn ®· nhËn ®­îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o trong tæ bé m«n V¨n häc n­íc ngoµi. §Æc biÖt lµ sù h­íng dÉn, chØ b¶o tËn t×nh cña TS. Vò C«ng H¶o. Em xin ®­îc bµy tá lßng biÕt ¬n ch©n thµnh ®èi víi c¸c thÇy c« gi¸o ®· t¹o ®iÒu kiÖn tèt nhÊt ®Ó em hoµn thµnh khãa luËn nµy. Hµ Néi ngµy 16 th¸ng 5 n¨m 2007 Ng­êi viÕt luËn v¨n §inh ThÞ Xu©n HuÖ tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc1bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham2document,pdf,docx,download Kho¸ luËn tèt nghiÖp §inh ThÞ Xu©n HuÖ K29B V¨n PhÇn Më §Çu 1. LÝ do chän ®Ò tµi 1.1. Th¸ng 8 n¨m 1991, cuéc ®¶o chÝnh qu©n sù cña B.Elxin ®· ®Èy n­íc Nga X« viÕt vµ hÖ thèng XHCN ë §«ng ¢u vµo c¸i gäi lµ “hiÖu øng ®«min«”. Sau 74 n¨m x©y dùng vµ v­ît qua bao sãng giã, chØ víi mét c¸i huých nhÑ, qu©n cê ®«min« ®Çu tiªn ®æ sËp, kÐo c¶ hÖ thèng lÇn l­ît ®æ theo. Cïng víi sù b¸o tö cña Liªn X«, nÒn v¨n häc Liªn bang X« ViÕt ®å sé víi hµng lo¹t tªn tuæi, hµng tr¨m t¸c phÈm ®Ønh cao còng lËp tøc chÊm døt sù tån t¹i. §Êt n­íc Nga ®· sang trang lÞch sö míi ®Ó l¹i ®»ng sau hµng lo¹t nh÷ng vÊn ®Ò vÒ x· héi, vÒ v¨n hãa cña mét thêi ®¹i, cßn l¹i ®ã nh­ mét tÊm g­¬ng, mét bµi häc cã gi¸ trÞ cho mu«n ®êi sau. Khi v¨n häc ®­îc coi lµ tÊm g­¬ng ph¶n ¸nh ®êi sèng x· héi th× ®Æt trong hoµn c¶nh 74 n¨m lu«n lu«n biÕn ®éng cña Liªn X«, ng­êi ta lu«n thÊy mÆt tiªu cùc bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc. Trong thÓ thèng nhÊt cña m×nh, v¨n häc X« ViÕt thÕ kØ XX lµ tËp hîp cña 3 bé phËn: bé phËn v¨n häc h¶i ngo¹i, bé phËn v¨n häc kh«ng ®­îc thõa nhËn chÝnh thøc vµ v¨n häc hiÖn thùc XHCN. Tøc lµ, bªn c¹nh nh÷ng t­îng ®µi v­¬n lªn sõng s÷ng vµ táa ¸nh hµo quang ngay t¹i quª h­¬ng m×nh nh­: M.Gorki, Maiakopxki, A.T«nxt«i, A.Pha®eep…cßn cã nh÷ng vinh quang n¬i ®Êt kh¸ch nh­: V.Nabocov, A.Xongienix­n, I.Brotxki…Vµ n»m gi÷a hai trôc kho¶ng c¸ch ®Þa lý Êy lµ nh÷ng t­îng ®µi bÞ ch×m khuÊt trong m©y mï x¸m xÞt, chÞu mét sè phËn bÞ coi th­êng, bÞ tÈy chay. Hä lµ nh÷ng nhµ v¨n, nhµ th¬ cã quan ®iÓm, chÝnh kiÕn bÊt ®ång víi thÓ chÕ vµ c¸c chÝnh s¸ch v¨n hãa sai lÇm mét thêi cña c¸c l·nh ®¹o Liªn bang X« ViÕt. Nh÷ng n¹n nh©n Êy vµ t¸c phÈm cña hä tr¶i qua sù sµng läc kh¾c nghiÖt cña thêi gian cuèi cïng còng ®Õn ®­îc víi b¹n ®äc vµ khi m©y mï tan ®i, ¸nh hµo quang quanh hä còng kh«ng kÐm phÇn rùc rì. §¹i diÖn cho bé phËn v¨n häc nµy lµ: A.Akhmatova, M.Bulgacop, B.Pasternak… §Æc ®iÓm nµy cña v¨n häc X« ViÕt do nhiÒu yÕu tè kh¸ch quan vµ chñ quan 1 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc2bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham3document,pdf,docx,download Kho¸ luËn tèt nghiÖp §inh ThÞ Xu©n HuÖ K29B V¨n t¹o ra trong ®ã cã hoµn c¶nh lÞch sö - x· héi ®ãng vai trß chñ yÕu. §ã lµ nÐt riªng vµ còng lµ vÊn ®Ò nh¹y c¶m cã ý nghÜa s©u s¾c ®èi víi nÒn v¨n häc c¸ch m¹ng XHCN cña ViÖt Nam hiÖn nay. Nã lµ vÕt xe ®æ cßn t­¬i nguyªn bïn ®Êt mµ nh÷ng thÕ hÖ ®i sau cã thÓ rót ra nhiÒu bµi häc kinh nghiÖm. 1.2. B.Pasternak sinh n¨m 1890 t¹i Maxc¬va trong mét gia ®×nh mµ c¶ cha vµ mÑ ®Òu lµ nghÖ sÜ. Pasternak ®· tõng nghiªn cøu triÕt häc ë §øc, tèt nghiÖp khoa lÞch sö vµ ng«n ng÷ t¹i tr­êng §¹i häc Tæng hîp Matxcova. ¤ng còng dµnh kho¶ng 6 n¨m chuyªn t©m nghiªn cøu vµ s¸ng t¸c ©m nh¹c. Nh­ng råi th¬ ca míi lµ m¶nh ®Êt ®Ó tµi n¨ng cña Pasternak në ré. N¨m 1917, nh÷ng bµi th¬ k× diÖu trong tËp th¬ “ ChÞ t«i - Cuéc sèng” ®­a «ng lªn hµng nh÷ng nhµ th¬ lín nhÊt cña n­íc Nga thêi Êy. Sau C¸ch m¹ng th¸ng M­êi, Pasternak tham gia vµo nhãm v¨n häc LEF cña Maiakopxki. Thêi gian nµy «ng viÕt bµi th¬ dµi “N¨m 1905” vµ “Trung óy Smith”. N¨m 1932, «ng cho in tËp “Sinh l¹i lÇn thø hai”. Ngoµi ra, «ng cßn lµ nhµ dÞch thuËt lçi l¹c khi chuyÓn sang ng«n ng÷ Nga nh÷ng vë kÞch tiªu biÓu nhÊt cña Shakespeare, Goethe vµ cña c¸c nhµ th¬ Gruzia.Trong lÜnh vùc v¨n xu«i, Pasternak cã nh÷ng truyÖn ng¾n ®­îc xÕp vµo lo¹i hay nhÊt thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ tiÓu thuyÕt “B¸c sÜ Zhivago” hoµn thµnh n¨m 1955. N¨m 1958, viÖn Hµn l©m Thôy §iÓn tuyªn bè tÆng gi¶i th­ëng Nobel v¨n ch­¬ng cho Pasternak. Nh©n dÞp nµy bän ph¶n ®éng ®· lîi dông tªn tuæi vµ tiÓu thuyÕt “B¸c sÜ Zhivago” cña «ng ®Ó chèng l¹i Liªn X«. Ngµy 17/10/1958, B.Pasternak bÞ khai trõ khái Héi Nhµ v¨n Liªn X« vµ bÞ Ðp buéc tõ chèi gi¶i th­ëng Nobel. Tõ ®ã, thiªn tµi cña th¬ ca Nga ph¶i sèng nh÷ng ngµy buån th¶m vµ lÆng lÏ, ©m thÇm ra ®i khi trßn 70 tuæi. Trong bøc th­ göi tíi phiªn häp cña Ban chÊp hµnh Héi Nhµ v¨n Liªn X« «ng viÕt: “c¸c anh cã thÓ xö b¾n t«i, ®­a t«i ®i ®µy, ®èi xö tïy thÝch vµ t«i tha thø tr­íc cho c¸c anh. Nh­ng c¸c anh chí véi v·…c¸c anh h·y nhí r»ng chØ sau vµi n¨m n÷a c¸c anh sÏ 2 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc3bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham4document,pdf,docx,download Kho¸ luËn tèt nghiÖp §inh ThÞ Xu©n HuÖ K29B V¨n ph¶i phôc håi tªn tuæi cña t«i”. NiÒm tin Êy cña «ng ®· trë thµnh hiÖn thùc. Ngµy 18/2/1987, Ban th­ ký Héi Nhµ v¨n Liªn X« ®· chÝnh thøc xãa bá quyÕt ®Þnh bÊt c«ng 30 n¨m tr­íc. Mét ñy ban nghiªn cøu di s¶n Pasternak ®­îc thµnh lËp, c¸c t¸c phÈm cña «ng lÇn l­ît ®­îc in l¹i vµ tiÓu thuyÕt “B¸c sÜ Zhivago” ®· ra m¾t b¹n ®äc n¨m 1988. N¨m 1990, UNESCO ®· long träng tæ chøc kû niÖm lÇn thø 100 n¨m ngµy sinh cña nhµ th¬ trªn quy m« toµn thÕ giíi. B.Pasternak xøng ®¸ng ®­îc vinh danh nh­ mét nhµ th¬ lín cña mét nÒn v¨n häc lín: “…Suèt ®êi anh sÏ m·i m·i lµ ng­êi ®­îc yªu mÕn, ®­îc n©ng niu vµ lµ mét bËc vÜ nh©n” (V.B.Shklovski)[12,30] 1.3.TiÓu thuyÕt “B¸c sÜ Zhivago” lµ “t©m huyÕt, ao ­íc cña B.Pasternak vÒ mét t¸c phÈm trong ®ã «ng thÓ hiÖn m×nh thËt trän vÑn” [3,353]. Ngay tõ khi míi ra ®êi, nã ®· trë thµnh mét “qu¶ bom næ chËm”, thµnh ®Çu ®Ò cña nhiÒu cuéc tranh luËn lín. Nã ®· khiÕn «ng trë thµnh n¹n nh©n cña mét vô ¸n v¨n ch­¬ng næi tiÕng gi÷a thÕ kØ XX ®Çy biÕn ®éng cña v¨n häc Nga. NÕu kh«ng kÓ ®Õn c¸i nh×n sai lÇm mang ®Ëm mµu s¾c chÝnh trÞ khi buéc téi t¸c phÈm nh­ mét thø tiÓu thuyÕt “cã xu h­íng chèng céng”, “mét m­u toan chÝnh trÞ” th× “B¸c sÜ Zhivago” còng lµ mét t¸c phÈm “khã hiÓu”, ®Çy “bÝ hiÓm” bëi viÖc sö dông yÕu tè ngÉu nhiªn ®Ëm ®Æc ®Õn møc b·o hßa trong toµn bé cÊu tróc nghÖ thuËt vµ rÊt nhiÒu quan niÖm “kh«ng hîp thêi” mµ t¸c gi¶ tr×nh bµy kh¸ lé liÔu. Trong lóc nh÷ng luång ý kiÕn tranh luËn cã khi tr¸i ng­îc nhau vÉn ch­a ng· ngò th× sù “phôc sinh” cña “B¸c sÜ Zhivago” n¨m 1993 (nhËn l¹i gi¶i Nobel v¨n ch­¬ng) ®· mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh ®©y lµ mét t¸c phÈm nghÖ thuËt ch©n chÝnh, mét “hiÖn t­îng v¨n häc sinh ®éng” cña thÕ kØ XX. Khãa luËn tèt nghiÖp víi ®Ò tµi “Sè phËn tÇng líp trÝ thøc trong tiÓu thuyÕt “B¸c sÜ Zhivago” cña B.Pasternak” sÏ ®i vµo khai th¸c mét khÝa c¹nh trong phÇn néi dung th«ng qua viÖc tr×nh bµy sè phËn c¸c nh©n vËt thuéc tÇng 3 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc4bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham5document,pdf,docx,download Kho¸ luËn tèt nghiÖp §inh ThÞ Xu©n HuÖ K29B V¨n líp trÝ thøc, ®Æc biÖt lµ nh©n vËt b¸c sÜ Zhivago trong bèi c¶nh cña tiÓu thuyÕt lµ hiÖn thùc x· héi Nga 40 n¨m ®Çu thÕ kØ XX. Tõ ®ã cã thÓ phÇn nµo ph¶n ¸nh ®­îc t­ t­ëng, quan niÖm cña t¸c gi¶ B.Pasternak vÒ con ng­êi, vÒ lÞch sö vµ trªn hÕt thÊy ®­îc “b¶n tù thuËt t­îng tr­ng” cña chÝnh Pasternak. §ã lµ nh÷ng lÝ do chñ yÕu thóc ®Èy chóng t«i lùa chän nghiªn cøu nh»m gãp phÇn lµm s¸ng tá mét khÝa c¹nh vÉn cßn ®ang bá ngá cña t¸c phÈm nµy. 2. LÞch sö vÊn ®Ò B.Pasternak lµ mét trong nh÷ng t¸c gi¶ lín nhÊt cña n­íc Nga vµ cña thÕ giíi “toµn bé d¶i ®Êt nµy ®Òu lµ di s¶n cña «ng, «ng ®· chia sÎ hÕt th¶y mäi thø víi chÝnh d¶i ®Êt Êy” [12,14]. Nghiªn cøu vÒ di s¶n cña «ng cßn lµ vÊn ®Ò thuéc vÒ t­¬ng lai nh­ng ngay tõ khi xuÊt b¶n, tiÓu thuyÕt “B¸c sÜ Zhivago” ®· cã hµng tr¨m c«ng tr×nh, bµi b¸o viÕt vÒ B.Pasternak vµ t¸c phÈm trong suèt thËp kØ 60, 70, 80 (b¸o Sù ThËt, Liªn X«, th¸ng 6 n¨m 1988). Trong hµng tr¨m ý kiÕn Êy l¹i chia lµm 2 khuynh h­íng kh¸c nhau, cô thÓ nh­ sau. 2.1. Khuynh h­íng mét Khuynh h­íng nµy chñ yÕu chØ ra nh÷ng ®iÓm mµ c¸c nhµ nghiªn cøu cho lµ ®iÓm yÕu cña t¸c phÈm, tõ ®ã ®Æt ra sù hoµi nghi vÒ tr×nh ®é nghÖ thuËt cña t¸c gi¶. R.P.Nabocop, mét nghÖ sÜ tõng thõa nhËn ¶nh h­ëng cña th¬ Pasternak, trong bµi “Reading Pasternak” ®· th¼ng thõng chª: “tiÓu thuyÕt kh«ng thµnh c«ng c¶ vÒ t­ t­ëng lÉn nghÖ thuËt” bëi “cã qu¸ nhiÒu sù trïng hîp kú quÆc, sù phèi ngÉu mét c¸ch v« c¨n cø nh÷ng c¶nh bÊt th­êng trong viÖc m« t¶ c¶nh chiÕn trËn…”. A.Siniapxki trong bµi “Mét vµi ph­¬ng diÖn trong v¨n xu«i sau nµy cña Pasternak” qua viÖc chØ ra “sù miªu t¶ chång chÊt c¸c sù kiÖn, sù qu¸ nhiÒu nh©n vËt phô, sù bÊt th­êng cña hÖ phong c¸ch” [6,10] ®· cho r»ng, ®ã lµ dÊu hiÖu béc lé mét tr×nh ®é tiÓu thuyÕt “kh«ng thµnh th¹o”, thËm chÝ “vông vÒ” cña Pasternak. 4 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc5bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham6document,pdf,docx,download Kho¸ luËn tèt nghiÖp §inh ThÞ Xu©n HuÖ K29B V¨n Cuèn s¸ch tra cøu xuÊt b¶n ë MÜ n¨m 1985 nãi râ: “sù vi ph¹m c¸i nguyªn t¾c nh©n qu¶ trong viÖc tr×nh bµy sù kiÖn” khiÕn cho tiÓu thuyÕt “kh«ng ®¶m b¶o ®­îc tÝnh x¸c thùc cña lÞch sö” vµ lµm “ xãi mßn diÖn m¹o, tÝnh c¸ch nh©n vËt trung t©m” [6, 11]. I.£renburg, mét ng­êi b¹n trung thµnh, ng­êi bªnh vùc Pasternak trong “vô ¸n “B¸c sÜ Zhivago”” khi viÕt bµi “Pasternak- nh÷ng vÇn th¬ d¹t dµo søc sèng” ®· thèt lªn: “§äc xong b¶n th¶o tiÓu thuyÕt “B¸c sÜ Zhivago”, t«i thÊy lßng buån rÇu v« h¹n… C¸i gi¶ dèi trong cuèn tiÓu thuyÕt ®· khiÕn t«i hÕt søc kinh ng¹c…cã kh«ng Ýt nh÷ng trang nãi vÒ nh÷ng ®iÒu mµ anh ch­a tõng nh×n thÊy, ch­a tõng ®­îc nghe thÊy bao giê.” £renburg cho r»ng: “Vµ anh (Pasternak) ®· kh«ng thµnh c«ng khi anh kh¾c häa thêi ®¹i anh, t¸i hiÖn l¹i c¸i kh«ng khÝ thêi néi chiÕn, lµm sèng l¹i nh÷ng cuéc ®èi ®¸p trªn xe löa - bëi lÏ anh chØ nh×n thÊy vµ nghe thÊy chÝnh m×nh.” [12, 35]. Sau khi cuèn tiÓu thuyÕt ®­îc ®¨ng c«ng khai ë Nga, ng­êi ta vÉn b¾t gÆp c¸i nh×n phª ph¸n nµy ë §.Urnop: Pasternak ®· “rå d¹i v­ît lªn qu¸ søc m×nh khi lÆp l¹i mét ®Ò tµi ®· bÞ khai th¸c c¹n kiÖt tõ l©u bëi nh÷ng ng­êi tr­íc «ng nh­ M.Gorki, A.Chekhov… ®Ò tµi vÒ “chñ nghÜa c¸ nh©n Ých kØ kiÓu trÝ thøc trong thêi ®¹i c¸ch m¹ng” (bµi “V­ît lªn qu¸ søc m×nh”). Cßn P.G«renl«p th× chª: tiÓu thuyÕt mÊt “tÝnh chØnh thÓ”, “toµn vÑn”, sa vµo “sù liÖt kª theo kiÓu to¸n häc”. Cßn rÊt nhiÒu ý kiÕn nhËn xÐt theo khuynh h­íng nµy nh­ng do ph¹m vi cã h¹n cña khãa luËn, chóng t«i chØ trÝch dÉn mét vµi ý kiÕn tiªu biÓu trªn, hi väng ®ã sÏ lµ nguån tµi liÖu tham kh¶o ®èi víi nh÷ng nghiªn cøu vÒ ®Ò tµi sau nµy. 5 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc6bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham7document,pdf,docx,download Kho¸ luËn tèt nghiÖp §inh ThÞ Xu©n HuÖ K29B V¨n 2.2.Khuynh h­íng hai Bªn c¹nh nh÷ng ý kiÕn chª bai, nhiÒu nhµ phª b×nh nhËn thÊy ë “B¸c sÜ Zhivago” c¸i g× ®ã gîi nhí ®Õn “ChiÕn tranh vµ hßa b×nh”, thËm chÝ cã ng­êi cßn so s¸nh tiÓu thuyÕt víi nh÷ng t¸c phÈm kinh ®iÓn cña v¨n häc Nga nh­: S«ng §«ng ªm ®Òm (M.S«l«khov), Cuéc ®êi Klim Xamghin (M.Gorki). I.Berlin, lÇn ®Çu tiªn tiÕp xóc víi tiÓu thuyÕt ë d¹ng b¶n th¶o ®· nhËn xÐt: “Mét ai ®ã nãi r»ng cã nh÷ng nhµ th¬ chØ lµ nhµ th¬ khi s¸ng t¸c th¬, cßn khi s¸ng t¸c v¨n xu«i hä lµ nh÷ng nhµ v¨n xu«i… Nh­ng B.Pasternak lµ nhµ th¬ thiªn tµi trong tÊt c¶ nh÷ng g× mµ «ng ®· t¹o ra vµ nh÷ng g× nh­ «ng ®· cã.” Bµn vÒ vÊn ®Ò thêi ®¹i lÞch sö ®­îc ph¶n ¸nh trong t¸c phÈm, P.Kirep cho r»ng: ®ã lµ mét thêi ®¹i b·o hßa nh÷ng sù kiÖn ®¶o lén, nh÷ng biÕn cè b·o t¸p. TiÓu thuyÕt lµ: “nguån t­ liÖu lín vÒ thêi ®¹i. Ngay c¶ nh÷ng thiÕu sãt còng mang dÊu Ên cña thêi ®¹i, chÞu sù trùc tiÕp cña thêi ®¹i.” [6, 12]. Sù quan t©m chó ý cña c¸c nhµ nghiªn cøu tËp trung h¬n c¶ vµo hÖ thèng nh©n vËt.Víi nh©n vËt b¸c sÜ Zhivago, tiÓu thuyÕt Nga nãi riªng vµ thÕ giíi nãi chung Ýt cã nh©n vËt nµo l¹i nhËn ®­îc nhiÒu sù x¸c ®Þnh phøc t¹p nh­ hiÖn t­îng nµy. “D­êng nh­ ®©y lµ nh©n vËt cña nhiÒu nh©n vËt” [6,12].ViÖc x¸c ®Þnh kiÓu nh©n vËt còng rÊt phøc t¹p. V.Voznesenxki cho ®©y lµ “nh©n vËt Èn dô”, Aucouturier th× coi Zhivago lµ “nh©n vËt t­îng tr­ng” cßn Likhachov kh¼ng ®Þnh Zhivago lµ “nh©n vËt tr÷ t×nh”… Nh­ng c¶ ba ®Òu nhÊt trÝ quan ®iÓm: “Zhivago lµ sù tù thuËt tinh thÇn ®éc ®¸o cña t¸c gi¶”. ë ViÖt Nam, viÖc nghiªn cøu t¸c gi¶ B.Pasternak ®· ®­îc mét sè nhµ Nga häc xóc tiÕn. Trong bµi “Nh×n l¹i v¨n häc Nga thÕ kØ XX”, NguyÔn H¶i Hµ nhËn thÊy B.Pasternak vµ b¸c sÜ Zhivago lµ mét hiÖn t­îng “l¹c lâng” nh­ng l¹i “®i tr­íc thêi ®¹i” vµ lµ “ mét nh©n c¸ch v¨n hãa phæ biÕn víi mét trÝ tuÖ tr¸c viÖt” [3, 354]. 6 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc7bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham8document,pdf,docx,download Kho¸ luËn tèt nghiÖp §inh ThÞ Xu©n HuÖ K29B V¨n TiÓu kÕt: ViÖc kh¶o s¸t lÞch sö vÊn ®Ò kh¼ng ®Þnh l¹i mét ®iÒu: tiÓu thuyÕt “B¸c sÜ Zhivago” lµ mét hiÖn t­îng v¨n häc phøc t¹p, khã hiÓu thËm chÝ “bÝ Èn” cÇn cã sù quan t©m nghiªn cøu mét c¸ch cô thÓ, cã hÖ thèng, nhÊt lµ trong giai ®o¹n hiÖn nay, vÊn ®Ò thÈm ®Þnh l¹i gi¸ trÞ ®Ých thùc cña nh÷ng hiÖn t­îng nghÖ thuËt ®éc ®¸o ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc cña lÞch sö v¨n häc. 3. §èi t­îng, ph¹m vi, nhiÖm vô nghiªn cøu: 3.1. §èi t­îng nghiªn cøu Nh¾c tíi B.Pasternak lµ nh¾c tíi mét sù nghiÖp lín. A.Voznesenxki gäi thÕ giíi nghÖ thuËt cña Pasternak lµ “lôc ®Þa v¨n hãa bÊt tËn” bëi “hÇu nh­ bÊt cø mét ®Þa h¹t tinh thÇn nµo còng ®­îc nhµ nghÖ sÜ vÜ ®¹i ®Ò cËp ®Õn… Di s¶n cña «ng qu¶ lµ mét b¸ch khoa th­ lín…” [12, 14]. Trong ph¹m vi mét khãa luËn tèt nghiÖp, t¸c gi¶ kh«ng cã tham väng t×m hiÓu toµn bé “lôc ®Þa v¨n hãa” Êy, v¶ ch¨ng ®Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã phô thuéc rÊt nhiÒu vµo vèn tri thøc, thêi gian vµ tµi n¨ng cña ng­êi nghiªn cøu. Nh­ng víi lßng yªu mÕn vµ tinh thÇn cÇu tiÕn, chóng t«i ®· nghiªn cøu vµ tr×nh bµy ë ®©y mét khÝa c¹nh trong phÇn néi dung cña t¸c phÈm “B¸c sÜ Zhivago”_ mét tiÓu thuyÕt ®· trë thµnh niÒm h¹nh phóc vµ bÊt h¹nh, niÒm vui vµ sù tñi nhôc; trë thµnh “®Þnh mÖnh” cña con ng­êi tµi hoa nh­ B.Pasternak. KhÝa c¹nh Êy lµ sè phËn tÇng líp trÝ thøc Nga mµ ®Æc biÖt lµ nh©n vËt b¸c sÜ Zhivago trong bèi c¶nh hiÖn thùc x· héi Nga 40 n¨m ®Çu thÕ kû XX ®­îc ph¶n ¸nh trong tiÓu thuyÕt. 3.2. Ph¹m vi nghiªn cøu Khãa luËn tèt nghiÖp vÒ ®Ò tµi “Sè phËn tÇng líp trÝ thøc trong tiÓu thuyÕt “B¸c sÜ Zhivago” cña B.Pasternak” chØ nghiªn cøu trong ph¹m vi t¸c phÈm “B¸c sÜ Zhivago” víi t­ c¸ch lµ cuèn tiÓu thuyÕt v¨n xu«i ®éc nhÊt tËp trung ®Çy ®ñ tinh hoa nghÖ thuËt cña B.Pasternak. ViÖc t×m hiÓu ®Ò tµi dùa trªn nguyªn t¾c kh«ng thÓ t¸ch rêi khái chØnh thÓ nghÖ thuËt cña t¸c phÈm.§Ò tµi còng kh«ng ®Æt vÊn ®Ò nghiªn cøu bé phËn th¬ tr÷ t×nh xuÊt hiÖn ë cuèi 7 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc8bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham9document,pdf,docx,download Kho¸ luËn tèt nghiÖp §inh ThÞ Xu©n HuÖ K29B V¨n tiÓu thuyÕt vµ trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu nÕu cã bµn ®Õn th¬ th× còng chØ lµ ®éng t¸c hç trî cho viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô chÝnh. T¸c phÈm ®­îc xuÊt b¶n b»ng nhiÒu thø tiÕng t¹i nhiÒu n­íc, ®­îc ®¨ng t¶i trªn nhiÒu t¹p chÝ. Do ®iÒu kiÖn tµi liÖu, chóng t«i nghiªn cøu ®Ò tµi chñ yÕu dùa vµo v¨n b¶n “B.Pasternak con ng­êi vµ t¸c phÈm” (Nxb thµnh phè Hå ChÝ Minh -1988). 3.3. NhiÖm vô nghiªn cøu ViÖc nghiªn cøu ®Ò tµi “Sè phËn tÇng líp trÝ thøc trong tiÓu thuyÕt “B¸c sÜ Zhivago” cña B.Pasternak” nh»m: + ChØ ra hiÖn thùc ®êi sèng x· héi Nga trong 40 n¨m ®Çu thÕ kû XX ®­îc ph¶n ¸nh trong tiÓu thuyÕt. + Lµm râ sè phËn cña tÇng líp tri thøc Nga hay “bi kÞch cña c¸i m©u thuÉn cßn ch­a t×m ®­îc c¸ch gi¶i quyÕt gi÷a c¸ nh©n nghÖ sÜ vµ thêi ®¹i c¸ch m¹ng”, trong ®ã tiªu biÓu lµ nh©n vËt Zhivago. + Tr×nh bµy trªn nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t nghÖ thuËt x©y dùng h×nh t­îng nh©n vËt – lµ mét trong c¸c yÕu tè t¹o nªn nÐt hÊp dÉn cña t¸c phÈm nµy. 4. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu Trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt ®Ò tµi, chóng t«i ®· sö dông ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu chñ yÕu sau: - Ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn hÖ thèng: Chóng t«i coi “B¸c sÜ Zhivago” nh­ mét hÖ thèng ®Ó kh¶o s¸t, ph©n tÝch, t×m ra quy luËt vµ b¶n chÊt cña hiÖn t­îng nghÖ thuËt nµy ë cÊp ®é: hiÖn thùc ph¶n ¸nh, sè phËn cña nh©n vËt vµ nghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt; ®ång thêi lu«n ®Æt t¸c phÈm trong mèi quan hÖ víi nh÷ng yÕu tè bªn ngoµi v¨n b¶n nh­: tiÓu sö t¸c gi¶, thêi ®¹i … Ngoµi ra trong khãa luËn nµy, ng­êi viÕt cßn sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p bæ trî nh­: ph­¬ng ph¸p ph©n lo¹i, thèng kª, ph­¬ng ph¸p so s¸nh v¨n häc… 8 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc9bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham10document,pdf,docx,download Kho¸ luËn tèt nghiÖp §inh ThÞ Xu©n HuÖ K29B V¨n 5. §ãng gãp cña ®Ò tµi 5.1. §ãng gãp vÒ mÆt khoa häc TiÓu thuyÕt “B¸c sÜ Zhivago” lµ mét hiÖn t­îng v¨n häc ®Æc biÖt ®éc ®¸o vµ khã hiÓu. Cho ®Õn nay t×nh h×nh nghiªn cøu t¸c phÈm vÉn cßn diÔn ra rÊt phøc t¹p, nhiÒu khuynh h­íng tiÕp cËn kh¸c nhau dÉn ®Õn nh÷ng ®¸nh gi¸ tr¸i ng­îc nhau. Mét trong nh÷ng khuynh h­íng tiÕp cËn ®ã lµ t×m hiÓu yÕu tè ngÉu nhiªn, coi ngÉu nhiªn “kh«ng chØ lµ yÕu tè quan träng trong thÕ giíi quan mµ cßn gÇn nh­ mét ph¹m trï thÈm mÜ trong c¸i nh×n nghÖ thuËt cña Pasternak” [3, 359]. MÆc dï vÊn ®Ò “sè phËn c¸c nh©n vËt trÝ thøc” còng nh­ hÇu hÕt c¸c yÕu tè néi dung – nghÖ thuËt cÊu thµnh nªn t¸c phÈm ®Òu chÞu sù chi phèi cña yÕu tè ngÉu nhiªn nh­ng viÖc nghiªn cøu khÝa c¹nh nµy còng sÏ gãp thªm mét ý kiÕn, mét c¸ch hiÓu vÒ thÕ giíi nghÖ thuËt cña nhµ v¨n; gãp thªm mét tiÕng nãi vµo viÖc tr¶ l¹i sù trong s¹ch cho mét trong nh÷ng vô ¸n v¨n ch­¬ng næi tiÕng thÕ kû XX. 5.2. §ãng gãp vÒ mÆt thùc tiÔn MÆc dï t¸c phÈm “B¸c sÜ Zhivago” cña B.Pasternak ®· ®­îc xuÊt b¶n ë ViÖt Nam ngay sau khi nã ®­îc in c«ng khai ë Liªn X« n¨m 1987 vµ mÆc dï tªn tuæi, sù nghiÖp cña B.Pasternak ®­îc ®Ò cËp trong c¸c bµi viÕt cña c¸c nhµ Nga häc nh­: NguyÔn H¶i Hµ, Hoµng Ngäc HiÕn vµ gÇn ®©y lµ c«ng tr×nh luËn ¸n PTS cña Hµ ThÞ Hßa… nh­ng nh×n chung, giíi phª b×nh hiÖn nay vÉn cã phÇn thËn träng víi B.Pasternak. Kho¸ luËn tèt nghiÖp cña chóng t«i víi viÖc nghiªn cøu mét “viªn g¹ch” nhá nh­ng cã vai trß quan träng trong kÕt cÊu cña t¸c phÈm hi väng sÏ gãp phÇn nhá bÐ vµo c«ng viÖc nghiªn cøu, gi¶ng d¹y vµ ®µo t¹o chuyªn ®Ò vÒ B.Pasternak trong ch­¬ng tr×nh v¨n häc Nga thÕ kû XX ë bËc §¹i häc vµ Cao ®¼ng ë n­íc ta. 9 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc10bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham11document,pdf,docx,download Kho¸ luËn tèt nghiÖp §inh ThÞ Xu©n HuÖ K29B V¨n 6. CÊu tróc cña kho¸ luËn Kho¸ luËn “Sè phËn tÇng líp trÝ thøc trong tiÓu thuyÕt “B¸c sÜ Zhivago” cña B.Pasternak.” cã cÊu tróc nh­ sau: Ngoµi phÇn Më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, chóng t«i triÓn khai néi dung ®Ò tµi trong 2 ch­¬ng. Ch­¬ng 1: HiÖn thùc ®êi sèng x· héi Nga. Ch­¬ng 2: Sè phËn tÇng líp trÝ thøc. 10 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc11bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham12document,pdf,docx,download Kho¸ luËn tèt nghiÖp §inh ThÞ Xu©n HuÖ K29B V¨n CH¦¬ng 1. HiÖn thùc ®êi sèng x· héi Nga “TiÓu thuyÕt lµ t¸c phÈm tù sù cì lín cã kh¶ n¨ng ph¶n ¸nh hiÖn thùc ®êi sèng ë mäi giíi h¹n kh«ng gian vµ thêi gian.” [5,382]. TiÓu thuyÕt “B¸c sÜ Zhivago” lÊy bèi c¶nh kh«ng gian n­íc Nga réng lín tõ Matxc¬va ®Õn Sibia trong kho¶ng thêi gian nöa ®Çu thÕ kû XX, suèt tõ n¨m 1903 ®Õn thÕ chiÕn thø 2 n¨m 1943. Ph¶n ¸nh mét thêi gian dµi vµ dµy ®Æc nh÷ng sù kiÖn lÞch sö quan träng nh­ vËy nh­ng “B¸c sÜ Zhivago” l¹i cã c¸ch t¸i hiÖn hiÖn thùc rÊt riªng: “… HiÖn thùc ®­îc ph¶n ¸nh ë ®©y kh«ng ph¶i theo kiÓu tù nã mµ th«ng qua c¸c Ên t­îng c¸ nh©n bao giê còng rÊt nh¹y bÐn” [12,146]. NhËn xÐt cña Likhachov bao hµm 2 lo¹i hiÖn thùc: hiÖn thùc - tù nã vµ hiÖn thùc Ên t­îng c¸ nh©n. HiÖn thùc - tù nã cã thÓ hiÓu lµ nh÷ng g× ®· thùc sù diÔn ra, ®· ®­îc ghi chÐp, ®­îc nh©n lo¹i biÕt ®Õn, chÝnh lµ lÞch sö 40 n¨m ®Çu thÕ kû XX ë n­íc Nga víi hµng lo¹t cét mèc ®¸ng nhí: c¸ch m¹ng 1905, C¸ch m¹ng th¸ng M­êi n¨m 1917, néi chiÕn vµ hai cuéc chiÕn tranh thÕ giíi 1 vµ 2. Cßn hiÖn thùc ®­îc ph¶n ¸nh th«ng qua c¸c Ên t­îng c¸ nh©n cã c¸i lâi lµ hiÖn thùc lÞch sö nh­ng lÞch sö Êy l¹i mang ®Ëm mµu s¾c chñ quan, tøc lµ thø lÞch sö ®· ®­îc ®¸nh gi¸ theo quan niÖm cña t¸c gi¶ B.Pasternak. Trong “B¸c sÜ Zhivago” ®êi sèng x· héi, ®êi sèng ng­êi d©n Nga ®­îc miªu t¶ theo chiÒu diÔn tiÕn cña hiÖn thùc - Ên t­îng c¸ nh©n. ChÝnh v× vËy viÖc t×m hiÓu mét c¸ch kh¸i qu¸t quan niÖm vÒ lÞch sö cña B.Pasternak cã ý nghÜa c¬ së quan träng cho viÖc tr×nh bµy néi dung ch­¬ng 1. B.Pasternak cã quan niÖm lÞch sö kh¸ phøc t¹p nh­ng tùu chung gåm c¸c néi dung sau: lÞch sö, theo Pasternak gièng nh­ mét c¸i g× ®éc lËp víi ý muèn cña con ng­êi nh­ c¸c hiÖn t­îng tù nhiªn , cã thÓ c¶m nhËn, nghe thÊy nh­ng kh«ng nhËn thøc ®­îc mét c¸ch l«gic vµ ®· lµ hiÖn tr¹ng tù nhiªn th× kh«ng ai vµ kh«ng bao giê tÝnh chuyÖn xoay chuyÓn theo ý m×nh, dïng nç lùc c¸ nh©n ®Ó ng¨n chÆn kh«ng cho chóng x¶y ra: “Chµng l¹i nghÜ r»ng chµng h×nh dung lÞch sö, c¸i ®­îc mÖnh danh lµ tiÕn tr×nh lÞch sö hoµn toµn kh¸c víi 11 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc12bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham13document,pdf,docx,download Kho¸ luËn tèt nghiÖp §inh ThÞ Xu©n HuÖ K29B V¨n quan niÖm chung cña mäi ng­êi vµ lÞch sö ®­îc vÏ ra tr­íc m¾t chµng nh­ ®êi sèng cña thÕ giíi th¶o méc. Mïa ®«ng, d­íi tuyÕt, nh÷ng c¸i cµnh trôi l¸ cña rõng c©y tr«ng kh¼ng khiu vµ ®¸ng th­¬ng nh­ mÊy sîi l«ng trªn nèt ruåi cña mét cô giµ. Mïa xu©n, chØ trong vµi ngµy, rõng c©y thay h×nh ®æi d¹ng, v­¬n cao lªn tËn m©y vµ ng­êi ta cã thÓ Èn m×nh hay l¹c lèi trong c¸i mª cung rËm r¹p cña nã. Sù biÕn hãa Êy ®­îc tùu thµnh nhê mét sù vËn ®éng nhanh h¬n h¼n sù vËn ®éng cña ®éng vËt, bëi v× ®éng vËt kh«ng lín nhanh nh­ c©y cá, h¬n n÷a ng­êi ta kh«ng thÓ nh×n trém ®Ó thÊy sù vËn ®éng cña thùc vËt. Rõng kh«ng chuyÓn dÞch ®i l¹i, ta kh«ng tµi g× r×nh rËp ®Ó b¾t qu¶ tang sù thay ®æi vÞ trÝ cña rõng. Bao giê chóng ta còng thÊy rõng ®øng im mét chç. Vµ còng chÝnh trong tr¹ng th¸i t­ëng nh­ bÊt ®éng Êy chóng ta bÊt gÆp ®êi sèng x· héi vµ lÞch sö cø m·i m·i lín lªn, m·i m·i biÕn ®æi mµ ch¼ng thÊy ai theo dâi ®­îc c¸c sù biÕn hãa cña nã…kh«ng ai lµm lªn lÞch sö, kh«ng ai tr«ng thÊy lÞch sö, hÖt nh­ kh«ng thÓ tr«ng thÊy cá ®ang môc nh­ thÕ nµo…” [12,939]. Pasternak cho r»ng: ®i t×m nguyªn nh©n cña nh÷ng biÕn cè b·o t¸p lµ viÖc lµm v« Ých v× “chóng kh«ng hÒ cã nguyªn nh©n”, “mäi c¸i thùc sù vÜ ®¹i ®Òu kh«ng cã khëi thñy hÖt nh­ vò trô vËy, nã ®­¬ng nhiªn hiÖn diÖn, kh«ng thÊy nguån gèc ph¸t sinh,tùa hå nã vÉn tån t¹i bao l©u nay hoÆc võa sa tõ trªn trêi xuèng” [12,508]. Quan niÖm vÒ lÞch sö cña Pasternak rÊt râ rµng: lÞch sö cña c¸c cuéc c¸ch m¹ng lµ mét thø tù nhiªn tuyÖt ®èi. Sù xuÊt hiÖn, bïng næ cña nã lµ hîp ph¸p, lµ tÊt yÕu kh«ng cã g× ph¶i bµn c·i vµ trong t¸c phÈm nh©n vËt cña Pasternak chØ nªu ra chø kh«ng hÒ gi¶i thÝch ®¸nh gi¸, can thiÖp g× vµo qu¸ tr×nh vËn ®éng, ph¸t triÓn cña lÞch sö. §iÒu ®Æc biÖt quan träng lµ: Pasternak tiÕp cËn sù kiÖn lÞch sö kh«ng ph¶i víi t­ c¸ch mét nhµ sö häc hay triÕt häc thuÇn tóy. HÇu hÕt c¸c sù kiÖn lÞch sö quan träng cña Nga trong 40 n¨m ®Òu hiÖn diÖn trong tiÓu thuyÕt nh­ng chóng kh«ng å ¹t xuÊt hiÖn nh­ mét “dßng th¸c thêi gian” lµm ngËp trµn t¸c phÈm bëi c¸c sè liÖu, 12 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc13bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham14document,pdf,docx,download Kho¸ luËn tèt nghiÖp §inh ThÞ Xu©n HuÖ K29B V¨n c¸c trËn ®¸nh… Pasternak kh¸m ph¸ lÞch sö víi t­ c¸ch mét ng­êi nghÖ sÜ mét nhµ th¬ ®am mª triÕt häc ®øng trªn lËp tr­êng c¸ nh©n. ¤ng thu l­îm ë lÞch sö 40 n¨m mét vµi c¶nh trÝ,mét vµi trËn ®¸nh hay nh÷ng mèc lÞch sö, trang trÝ chóng b»ng nh÷ng c¶m xóc, nh÷ng c¶m gi¸c, nh÷ng Ên t­îng c¸ nh©n råi ®­a chóng vµo tiÓu thuyÕt cña m×nh. V× lÝ do Êy mµ c¸i hiÖn thùc - nÒn c¶nh bao quanh c¸c nh©n vËt hiÖn ra víi ®Çy ®ñ nh÷ng ®Æc ®iÓm mµ Likhachov ®· nãi: “nh÷ng ®o¹n ngo¹i ®Ò lÞch sö bÞ c¶m xóc tr÷ t×nh che lÊp”. Ng­êi ®äc cã thÓ nhËn ra c¶m xóc tr÷ t×nh s©u s¾c bao bäc quanh hiÖn thùc lÞch sö ph¶n ¸nh trong t¸c phÈm vµ v­ît lªn nh÷ng ®iÒu ®­îc ph¶n ¸nh sinh ®éng ®ã lµ t×nh yªu ®Õn møc tha thiÕt, lµ sù t«n sïng, tù hµo vÒ n­íc Nga cña nhµ v¨n. Trªn c¬ së n¾m ®­îc quan ®iÓm vÒ lÞch sö cña t¸c gi¶ B.Pasternak, chóng t«i ®i vµo t×m hiÓu hiÖn thùc ®êi sèng x· héi trong tiÓu thuyÕt “B¸c sÜ Zhivago”. LÞch sö n­íc Nga tõ 1903 lÇn l­ît ®­îc t¸i hiÖn qua hai quyÓn, 16 phÇn cña tiÓu thuyÕt, b¾t ®Çu tõ ®¸m tang bµ Maria Nicolaepna cho tíi chiÕn tranh VÖ quèc 1943. Kho¶ng thêi gian nöa ®Çu thÕ kØ Êy l¹i ®­îc chia t¸ch bëi cuéc C¸ch m¹ng th¸ng M­êi vµ ë ®©y, chóng t«i xin tËp trung khai th¸c hiÖn thùc x· héi Nga ë c¸c giai ®o¹n sau: n­íc Nga tr­íc C¸ch m¹ng th¸ng M­êi, n­íc Nga trong vµ sau C¸ch m¹ng th¸ng M­êi, n­íc Nga trong néi chiÕn. 1. N­íc Nga tr­íc c¸ch m¹ng Nh­ ®· tr×nh bµy, nÕu lÊy C¸ch m¹ng th¸ng M­êi 1917 lµm mèc thêi gian th× hiÖn thùc ®êi sèng x· héi Nga tr­íc c¸ch m¹ng ®­îc thÓ hiÖn trong 5 phÇn, tõ phÇn 1 ®Õn phÇn 5. N¨m phÇn ®Çu giíi thiÖu hÇu hÕt c¸c nh©n vËt chÝnh nh­: Iuri An®rªvich Zhivago, Misa Gooc®«n, Nica §u®«r«p, Lara Phª®or«pna Ghisa, T«nia Gr«mªc«, Pasa Antip«p, C«mar«pxki… Lång vµo viÖc giíi thiÖu tiÓu sö ®ã lµ c¸c mèc thêi gian - sù kiÖn quan träng nh­: chiÕn tranh Nga - NhËt 1905; Cuéc C¸ch m¹ng th¸ng M­êi n¨m 1905 víi sù kiÖn 13 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc14bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham15document,pdf,docx,download Kho¸ luËn tèt nghiÖp §inh ThÞ Xu©n HuÖ K29B V¨n ®­îc nãi ®Õn trong tiÓu thuyÕt lµ cuéc b·i c«ng cña c«ng nh©n Së ho¶ xa Matxc¬va, cuéc biÓu t×nh nh©n sù kiÖn b¶n Tuyªn ng«n 17/10 ®­îc c«ng bè, cuéc khëi nghÜa ®­îc miªu t¶ gän trong khu vùc phè Presnaia vµ phÇn lín c¸c trang cßn l¹i ®Ó nãi vÒ chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt qua mét c¶nh thu nhá t¹i b×a rõng n¬i ®ãng qu©n cña b¸c sÜ Zhivago. Cuèi thÕ kû XIX, ®Çu thÕ kØ XX, ë Nga, chñ nghÜa t­ b¶n ph¸t triÓn nhanh chãng vµ dÇn chuyÓn sang giai ®o¹n t­ b¶n ®éc quyÒn trªn c¸i nÒn cña chÕ ®é qu©n chñ chuyªn chÕ Nga hoµng. Kho¶ng thêi gian nµy theo nhËn ®Þnh cña c¸c nhµ sö häc: “N­íc Nga trë thµnh n¬i tËp trung cao ®é c¸c m©u thuÉn cña chñ nghÜa ®Õ quèc”. §Æc ®iÓm lÞch sö cã thùc nµy ®Ó l¹i dÊu vÕt kh¸ mê nh¹t trong tiÓu thuyÕt “B¸c sÜ Zhivago”, trong nh÷ng ký øc kh«ng liÒn m¹ch cña cËu bÐ Iuri vÒ ng­êi cha triÖu phó. §ã lµ mét nhµ ®¹i t­ b¶n së h÷u sè tµi s¶n trÞ gi¸ hµng triÖu róp: “Iuri cßn nhí d¹o bÐ tªn hä cña cËu ®­îc dïng ®Ó gäi mét mí nh÷ng thø kh¸c h¼n nhau, nµo lµ x­ëng Zhivago, nhµ b¨ng Zhivago, nµo lµ c¸c bÊt ®éng s¶n cña Zhivago, nµo lµ c¸ch thøc th¾t vµ cµi gim cµ v¹t theo kiÓu Zhivago, thËm chÝ c¶ mét thø b¸nh ngät h×nh trßn t­¬ng tù lo¹i b¸nh ngät cã r­îu rum còng mang tªn Zhivago…” [12,235]. MÆt kh¸c, ë Nga vÉn tån t¹i quan hÖ s¶n xuÊt phong kiÕn víi nÒn n«ng nghiÖp l¹c hËu vµ tuyÖt ®¹i bé phËn ruéng ®Êt n»m trong tay ®Þa chñ phong kiÕn. §©y ®ã trªn ®Êt n­íc Nga ®· x¶y ra nh÷ng cuéc "næi lo¹n" nho nhá, tù ph¸t cña tÇng líp n«ng d©n. C©u chuyÖn trao ®æi gi÷a nh©n vËt cha Nicolai Videnniaphin víi b¸c lao c«ng Paven hÐ lé phÇn nµo nh÷ng m©u thuÉn gay g¾t ë n«ng th«n Nga ®Çu thÕ kû 20: "ë tæng Panc«vo, mét nhµ bu«n bÞ c¾t cæ, tr¹i ngùa gièng cña viªn qu¶n h¹t bÞ thiªu trôi…" [12,237]. C¸i nh×n cña chÝnh ng­êi lao ®éng lµ Paven: "Ng­êi ta ®· ®Ó cho d©n chóng tù do qu¸ trín. Hä gäi ®Êy lµ nh÷ng trß quËy ph¸… ®Ó hä tù do th× hä ¨n sèng nuèt t­¬i nhau ngay…" [12,237] biÓu hiÖn cho ý thøc gi¸c ngé cña quÇn chóng ch­a cao. 14 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc15bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham16document,pdf,docx,download Kho¸ luËn tèt nghiÖp §inh ThÞ Xu©n HuÖ K29B V¨n Nh÷ng chi tiÕt vôn vÆt, tho¸ng qua vµ th­êng bÞ bá qua khi theo dâi t¸c phÈm lµ mét trong nh÷ng m¶nh ghÐp nhá, rêi r¹c cña tÊm ghÐp h×nh hiÖn thùc lÞch sö Èn giÊu sau s¾c mµu c¶m xóc. N¾m b¾t ®­îc nh÷ng m¶nh ghÐp nµy ng­êi ®äc sÏ cã ®­îc bøc tranh hoµn chØnh vÒ cuéc sèng x· héi Nga trong suèt 14 n¨m tr­íc C¸ch m¹ng th¸ng M­êi: cuéc sèng b×nh yªn, gi¶ t¹o, sa hoa, phï phiÕm cña c¸c tÇng líp trªn vµ cuéc sèng nghÌo nµn, khæ cùc cña giai cÊp c«ng nh©n, d©n nghÌo thµnh thÞ. Matxc¬va lµ c¸i x· héi thu nhá cña toµn Nga trong ®ªm tr­íc cña nh÷ng biÕn cè c¸ch m¹ng. Nã tËp trung ®Çy ®ñ hai mÆt cña mét c¸i ung nhät s¾p ®Õn thêi kú vì n¸t. Mét lµ sù uÓ o¶i, tr× trÖ Èn d­íi s¾c mµu héi hÌ cña giíi quý téc, cßn mét lµ kh«ng khÝ, lµ tinh thÇn sôc s«i c¸ch m¹ng cña nh©n d©n lao ®éng. §èi víi ®Êt n­íc Nga, c¸ch m¹ng thay ®æi x· héi lµ tÊt yÕu, lµ kh«ng tr¸nh khái. Nh­ng n­íc Nga nh­ mét c¬ thÓ ghÐp bëi nhiÒu bé phËn riªng lÎ dß dÉm ®i lªn, ch©n vÉn tiÕn b­íc mÆc dï c¸c bé phËn kh¸c ra søc ng¨n c¶n. H·y b¾t ®Çu "thÈm ®Þnh" bøc tranh vÒ ®êi sèng x· héi Matxc¬va ë kho¶ng tèi, n¬i mµu s¾c næi bËt cña nã lµ mµu x¸m ¸nh lªn s¾c ®á cña nh÷ng cuéc khëi nghÜa: gãc cña nh÷ng ng­êi lao ®éng vµ tÇng líp tiÓu thÞ d©n. Gãc tèi nµy ®­îc vÏ nªn bëi nh÷ng ng«i nhµ “…x©y b»ng ®¸, cã c¸c hµnh lang b»ng gç, bao quanh mét s©n ®Êt nÖn bÈn thØu. Tõ hµnh lang cã c¸c cÇu thang gç nhíp nhóa vµ tr¬n tr­ît ®i lªn. Khu vùc cÇu thang toµn mïi cøt mÌo vµ mïi d­a b¾p c¶i" [12,276]; nh÷ng khu vùc "… gím ghiÕc nhÊt ë Matxc¬va, víi ®¸m phu xe ngùa vµ c¸c c¨n nhµ lôp xôp, víi nh÷ng d·y phè ®Çy rÉy c¸c æ g¸i ®iÕm"; nh÷ng "gian buång bÈn thØu, ®Çy rËn rÖp, ®å ®¹c s¬ sµi" [12,259]. Gãc tèi nµy ®­îc lµm sèng ®éng bëi nh÷ng nh©n vËt - nh÷ng ng­êi lao ®éng, tiÓu thÞ d©n nh­: bµ Amªlia Cacl«pna Ghisa, ¤lia §emina, Paven Phªrap«nt«vich Antip«p, Tivecdin vµ mÑ lµ bµ Macpha, Piot Khu®«lªep… §©y lµ nh÷ng con ng­êi nghÌo khæ víi cuéc sèng chËt vËt, chÞu ¸p bøc bãc lét vµ ®ang t×m con ®­êng ph¶n kh¸ng, thay ®æi cuéc sèng cña chÝnh m×nh. Hä ®au khæ nªn hä 15 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc16bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham17document,pdf,docx,download Kho¸ luËn tèt nghiÖp §inh ThÞ Xu©n HuÖ K29B V¨n gÇn c¸ch m¹ng, hä nghÌo ®ãi vµ thÊu hiÓu cuéc ®êi nghÌo nµn còng nh­ nh÷ng bÊt c«ng mµ b¶n th©n hä ph¶i g¸nh chÞu nªn hä chøa chÊt trong lßng ngän löa nhiÖt t×nh c¸ch m¹ng. Mçi ng­êi mét hoµn c¶nh, mét tÝnh c¸ch lµm phong phó thªm cho s¾c mµu hiÖn thùc ë kho¶ng kh«ng gian nµy cña bøc tranh. Bµ Amªlia lµ mét go¸ phô tõ Uran lªn Matxc¬va sau khi chång qua ®êi. Ng­êi ®µn bµ "bÐo mËp, tãc vµng hoe, qu·ng ba l¨m tuæi, hÕt bÞ nh÷ng c¬n ®au tim l¹i lªn c¬n khê d¹i. §éng mét tÝ lµ bµ run rÇy, lo l¾ng…" lµ ®¹i diÖn cho nh÷ng ng­êi yÕu ®uèi, nhu nh­îc, sèng b»ng sù ho¶ng sî cña chÝnh m×nh. V× th¸i ®é sèng nh­ vËy, v× "sù ho¶ng sî vµ lóng tóng Êy mµ bµ ®· r¬i vµo tay hÕt ng­êi ®µn «ng nµy ®Õn ng­êi ®µn «ng kh¸c" [12,260]. Cïng mét b¶n chÊt tiªu cùc, tha ho¸ nh­ thÕ lµ l·o thî c¶ Piot Khu®«lªep. L·o lµ kÎ r­îu chÌ, thÝch hµnh h¹ ®¸m thî nhá míi häc nghÒ vµ ­a g©y sù ®¸nh nhau. Con ng­êi nhu nh­îc kh«ng cã b¶n lÜnh nµy sau khi bÞ tõ h«n 2 lÇn ®· lao vµo "uèng r­îu vµ trë nªn hung d÷ ®Ó tr¶ thï c¸i thÕ giíi mµ l·o cho r»ng ®· g©y cho l·o tÊt c¶ nh÷ng buån phiÒn hiÖn t¹i" [12,271]. Sù tha ho¸ vÒ phÈm c¸ch do hoµn c¶nh ë nh÷ng ng­êi lao ®éng kh«ng cßn lµ vÊn ®Ò míi mÎ trong v¨n häc X« ViÕt n÷a. ë ®©y, t¸c gi¶ ®­a vµo truyÖn mÆt tr¸i cña ng­êi lao ®éng võa ch©n thùc ho¸ sù ph¶n ¸nh hiÖn thùc l¹i võa lµm næi bËt phÈm chÊt tèt ®Ñp cña nh÷ng ng­êi ®¹i diÖn cho thÕ hÖ tiÕn bé cña c¸ch m¹ng. §ã lµ c« ¤lia §emina mét thiÕu n÷ th«ng minh "sèng thiÕu thèn nh­ng chÞu khã lµm lông", lµ bµ Macpha, mét phô n÷ Nga dÞu hiÒn, mét ng­êi mÑ yªu th­¬ng con rÊt mùc vµ lµ mét ng­êi cã tÊm lßng bao dung, réng l­îng (bµ c¶m th«ng cho l·o Piot: "§¸ng lÏ con nªn th­¬ng h¹i «ng Êy, mét kÎ ®au khæ, mét t©m hån lÇm l¹c" [12,277]). §ã lµ Lara, c« g¸i xinh ®Ñp "thuéc tÇng líp kh¸c ", ng­êi ®· "chøng kiÕn c¶nh nghÌo khæ vµ sù lao ®éng vÊt v¶". V× thÕ, th¸i ®é cña Lara ®èi víi c¸ch m¹ng kh¸c víi nh÷ng ng­êi trÝ thøc kh¸c: "C¸ch m¹ng gÇn t«i h¬n. §èi víi t«i, c¸ch m¹ng cã nhiÒu ®iÒu th©n thiÕt" [12,695]. §ã lµ Pasa - cËu bÐ hay 16 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc17bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham18document,pdf,docx,download Kho¸ luËn tèt nghiÖp §inh ThÞ Xu©n HuÖ K29B V¨n c­êi vµ cã ãc quan s¸t tinh tÕ, sau nµy trë thµnh mét ng­êi n¾m gi÷ c­¬ng vÞ cao bªn Hång qu©n trong cuéc néi chiÕn. Nh­ng ®ã lµ vÒ sau, thêi kú nµy lµ thêi kú cña Tivec®in, cña nh÷ng ng­êi c«ng nh©n nh­ Paven Antipop vµ cuéc c¸ch m¹ng 1905. Nh÷ng ng­êi c«ng nh©n Paven, nh­ Tivecdin hiÓu s©u s¾c cuéc sèng bÊt c«ng, kh«ng khÝ ngét ng¹t mµ ngµy ngµy hä ®ang hÝt thë; hä nhËn thøc ®­îc c¸i x· héi hä ®ang sèng lµ: "C¸i x· héi ®ª tiÖn vµ gian lËn, n¬i mét bµ quý téc giµu sang nh×n ®¸m cÇn lao ngí ngÈn b»ng nöa con m¾t, cßn mét con s©u r­îu, n¹n nh©n cña chÕ ®é Êy, lÊy lµm thÝch thó ®­îc hµnh h¹ chöi bíi nh÷ng ng­êi cïng c¶nh ngé, c¸i x· héi ®ã, Tivecdin ch­a bao giê thÊy c¨m ghÐt b»ng lóc nµy." [12,273]. §Õn ®©y, hiÖn thùc - tù nã ®­îc nãi ®Õn b»ng hai c©u v¨n ng¾n gän: "ChiÕn tranh Nga - NhËt ch­a chÊm døt th× ®ét nhiªn nã bÞ mê nh¹t ®i v× c¸c sù kiÖn kh¸c. N­íc Nga trµn ngËp c¸c lµn sãng c¸ch m¹ng, lµn sãng míi trµn ®Õn l¹i cao h¬n vµ l¹ h¬n lµn sãng cò" [12,258]. Sù kiÖn ®­îc miªu t¶ ®Çu tiªn lµ cuéc b·i c«ng cña c«ng nh©n Së ho¶ xa ë trung t©m Matxc¬va, tiÕp ®Õn lµ cuéc biÓu t×nh nh©n sù kiÖn b¶n Tuyªn ng«n 17 th¸ng 10 ®­îc c«ng bè vµ cuèi cïng lµ sù hiÖn khëi nghÜa th¸ng Ch¹p ®­îc m« t¶ ë mét gãc cña khu phè Presnaia. C¸i "l¹" trong c¸c lµn sãng c¸ch m¹ng trµn ngËp n­íc Nga ë chç: c¸c sù kiÖn x¶y ra d­êng nh­ "ngÉu høng", tuy cã tæ chøc, cã ban, cã bÖ nh­ng vÉn cø nh­ tù ph¸t bëi sù l·nh ®¹o kh«ng thèng nhÊt: "Mïa thu n¨m ®ã x¶y ra c¸c cuéc chèng ®èi ë trung t©m ho¶ xa Matxc¬va. §­êng xe löa Matxc¬va - Cadan b·i c«ng. §­êng xe löa Matxc¬va - Bretsc¬ lÏ ra còng ph¶i h­ëng øng. QuyÕt ®Þnh b·i c«ng ®· ®­îc th«ng qua nh­ng trong uû ban cña tuyÕn ®­êng ng­êi ta vÉn ch­a sao tho¶ thuËn víi nhau vÒ ngµy giê b¾t ®Çu” [12,269]. C¸ch m¹ng n¨m 1905 thu nhá trong cuéc b·i c«ng mµ Tivecdin m·i sau nµy míi hiÓu ra nã x¶y ra ngoµi ý muèn cña anh. Cuéc c¸ch m¹ng mµ khi hiÖu lÖnh næi lªn, nh÷ng ng­êi tham gia cßn ng¬ ng¸c hái nhau: - "KÐo cßi cã viÖc g× vËy? Hä ®i ®©u thÕ?". 17 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc18bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham19document,pdf,docx,download Kho¸ luËn tèt nghiÖp §inh ThÞ Xu©n HuÖ K29B V¨n - "§iÕc hay sao mµ kh«ng nghe thÊy cßi b¸o ®éng. Cßi ®i ch÷a ch¸y ®Êy". … Vµi giäng nãi kh¸c vang lªn: - "Nãi bËy ®Êy, ch¸y ®©u mµ ch¸y. TiÕng cßi Êy lµ hiÖu lÖnh b·i c«ng, hiÓu ch­a? §©y, xin giao tr¶ d©y c­¬ng vµ roi ngùa, tõ nay t«i ch¼ng hÇu h¹ «ng n÷a. VÒ nhµ th«i anh em ¬i". Ng­êi ta bá viÖc ra vÒ mçi lóc mét nhiÒu. C«ng nh©n xe löa ®· b·i c«ng" [12,274]. Mét sù kiÖn lín cña lÞch sö n­íc Nga ®­îc m« t¶ nh­ thÕ ®Êy. HÕt søc ngÉu høng! Cuéc biÓu t×nh ngµy 19 th¸ng 10 x¶y ra t­¬ng tù ®­îc ph¶n ¸nh qua con m¾t cña cËu bÐ Pasa. Cuéc biÓu t×nh dù tÝnh sÏ diÔn ra nh­ng "MÊy tæ chøc c¸ch m¹ng tham gia ®Ò x­íng vô ®ã x¶y ra c·i cä nhau vµ lÇn l­ît rót lui. §Õn ngµy Ên ®Þnh, biÕt tin d©n chóng vÉn ®æ ra ®­êng hä bÌn véi v· cö ng­êi cña m×nh dù biÓu t×nh" [12,279]! C¸i ®¸m ®«ng hçn hîp nh÷ng c«ng nh©n, «ng giµ bµ c¶, häc sinh tiÓu häc vµ trÎ con, häc sinh trung häc vµ sinh viªn… ®i ch¸n ngoµi ®­êng, hä ïa vµo mét tr­êng häc vµ ë ®ã "mét cuéc mitting ngÉu høng næ ra liÒn sau ®ã". LÝ do cuéc mitting lµ v× "...sau khi ®· giËm ch©n vµ h¸t ch¸n ë ngoµi ®­êng råi, bµ con muèn ®­îc ngåi yªn nghØ ng¬i mét l¸t…" [12,281]. Khi ®· ch¸n nghe diÔn gi¶i, hä l¹i ïa c¶ ra phè: "Cuéc biÓu t×nh l¹i tiÕp diÔn". ThÕ råi bän kþ binh cña chÝnh quyÒn tíi ®µn ¸p bÊt ngê vµ "MÊy phót sau, ®­êng phè ®· gÇn nh­ v¾ng tanh", chØ cßn l¹i "mét ng­êi bÞ bÓ sä ®ang rªn rØ chèng tay cè lª ®i " [12,282]. Toµn bé cuéc biÓu t×nh nh­ mét mµn kÞch vui mµ kÕt thóc lµ tiÕng chöi rña ®Çy giËn d÷ cña bµ Macpha "… bµ ngì toµn bé chuyÖn võa råi lµ t¹i b¹n bÌ cña Tivecdin bµy ®Æt ra, mÊy ®øa chóng nã toµn lµ nh÷ng th»ng ®Çn ®én mµ cø lµm ra vÎ kh«n ngoan s¸ng suèt." [12,283]. Trong chuçi sù kiÖn n¨m 1905, cuéc khëi nghÜa th¸ng Ch¹p lµ m¶nh lÞch sö ®­îc t¸i hiÖn l¹i qua c¸i nh×n cña Lara. T¸c gi¶ lùa chän miªu t¶ khëi 18 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc19bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan luan van,khoa luan, thac si , su pham20document,pdf,docx,download Kho¸ luËn tèt nghiÖp §inh ThÞ Xu©n HuÖ K29B V¨n nghÜa ë khu phè Presnaia víi ®Çy ®ñ sù chuÈn bÞ: chiÕn luü, c«ng sù, chç tËp hîp qu©n, tr¹m cøu th­¬ng… Còng nh­ hai sù kiÖn trªn, trong m¾t Lara, ®©y lµ" mét trß ch¬i khñng khiÕp to¸t ra vÎ hån nhiªn râ rÖt" mµ nh÷ng cËu con trai" cßn lµ trÎ con ®­îc bè mÑ ch¨m sãc chu ®¸o" tham gia. "Lara ®øng xem c¸c cËu nh­ ng­êi lín xem trÎ con ch¬i ®ïa. Trong ý nghÜ cña Lara, nh÷ng ng­êi tham gia khëi nghÜa lµ nh÷ng chµng trai tèt vµ trung thùc" [12,304]. Nh­ vËy, hiÖn thùc ®êi sèng nh©n d©n lao ®éng Nga tr­íc C¸ch m¹ng th¸ng M­êi kh«ng ®­îc miªu t¶ kü mµ l­ít qua t©m trÝ b¹n ®äc theo dßng c¶m xóc hoÆc ch×m Èn sau thêi gian-tiÓu sö cña c¸c nh©n vËt. Qua nh÷ng trang s¸ch, ng­êi ®äc n¾m b¾t ®­îc hiÖn tr¹ng ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng, nh÷ng "chÖch cho¹c" trong b­íc ®Çu tæ chøc c¸ch m¹ng vµ nh÷ng m©u thuÉn ngÊm ngÇm b¾t buéc ph¶i gi¶i quyÕt trong t­¬ng lai. §èi nghÞch víi m¶ng mµu x¸m ®en cña gãc bøc tranh lµ m¶ng mµu chãi chang, loÌ loÑt, gi¶ t¹o cña ®êi sèng tr­ëng gi¶, quý téc. Nh÷ng trang viÕt vÒ C«mar«pxki, vÒ vò héi ë nhµ Sventitski kÕ thõa xuÊt s¾c nh÷ng trang viÕt vÒ ®êi sèng quý téc trong tiÓu thuyÕt "ChiÕn tranh vµ hoµ b×nh" cña L.Tonxtoi. Cuéc sèng cña tÇng líp th­îng l­u lµ "cuéc sèng trong ®ã h×nh thøc chiÕm ­u thÕ” [3,41]. C«mar«pxki sèng trong "mét c¨n hé riªng sang träng cã cÇu thang réng víi lan can b»ng gç såi to b¶n" víi sù s¹ch sÏ tuyÖt ®èi cø "y nh­ trong mét phßng phÉu thuËt". Cuéc sèng nhµn nh·, th­îng l­u cña viªn luËt s­ diÔn ra ngµy nµy qua ngµy kh¸c víi c¸c thãi quen kh«ng hÒ thay ®æi: c¸c ngµy chñ nhËt, C«mar«pxki d¾t chã ®i d¹o cïng víi diÔn viªn Satanidi, nãi nh÷ng c©u b«ng phÌng ngí ngÈn… Cuéc sèng th­îng l­u g¾n liÒn víi tiÖc tïng, vui ch¬i. §êi sèng vÉn cø diÔn ra nh­ lÖ th­êng, nh­ c¸i nÕp ®· h×nh thµnh tõ bao l©u nay ë x· héi th­îng l­u Matxc¬va nµy. C«mar«pxki kiÕm tiÒn vµ h­ëng thô cuéc sèng sa hoa tõ må h«i n­íc m¾t cña ng­êi lao ®éng. C¸c thanh niªn chØ cã viÖc häc hµnh, vui ch¬i vµ tham dù c¸c lÔ héi. HÖ thèng x· héi tr­ëng gi¶ giµ nua cò kÜ nh­ng v÷ng ch¾c bao bäc kÝn líp thanh niªn trÝ 19 tai lieu,dh su pham, luan van thac si,123doc20bao cao,tieu luan,de tai khoa hoc,khoa luan,tieu luan