Phßng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o lÖ thñy
Trêng tiÓu häc sè 2 phong thñy
S¸NG KIÕN KINH NGHIÖM
§Ò TµI: “ Mét sè biÖn ph¸p rÌn kü n¨ng ®äc - hiÓu qua
ph©n m«n TËp ®äc
cho häc sinh líp 5A, trêng tiÓu häc Mü Thñy - LÖ Thñy Qu¶ng B×nh”.
Hä vµ tªn:
Bïi ThÞ Ngäc Thñy
Chøc vô: Phã hiÖu trëng
A. phÇn më ®Çu
I/ Lý do chän ®Ò tµi:
M«n TiÕng ViÖt ë trêng phæ th«ng cã nhiÖm vô h×nh thµnh
n¨ng lùc ho¹t ®éng ng«n ng÷ cho häc sinh, t¬ng øng lµ bèn kü
n¨ng: nghe - nãi - ®äc - viÕt. TËp ®äc lµ mét ph©n m«n cña ch¬ng
tr×nh TiÕng ViÖt ë bËc TiÓu häc. §©y lµ mét ph©n m«n cã vÞ trÝ
®Æc biÖt quan träng trong ch¬ng tr×nh v× nã ®¶m nhiÖm viÖc
h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cho häc sinh kü n¨ng ®äc - mét kü n¨ng
quan träng hµng ®Çu cña häc sinh ë bËc häc ®Çu tiªn - bËc TiÓu
häc.
BiÕt ®äc, con ngêi sÏ cã kh¶ n¨ng chÕ ngù mét ph¬ng tiÖn v¨n
hãa c¬ b¶n, gióp hä giao tiÕp ®îc víi thÕ giíi bªn ngêi kh¸c; th«ng
hiÓu t tëng, t×nh c¶m cña ngêi kh¸c. §Æc biÖt khi ®äc c¸c t¸c phÈm
v¨n ch¬ng, c¸c em kh«ng chØ ®îc thøc tØnh vÒ nhËn thøc mµ cßn
rung ®éng t×nh c¶m, n¶y në nh÷ng íc m¬ tèt ®Ñp, ®îc kh¬i dËy
n¨ng lùc hµnh ®éng, søc m¹nh s¸ng t¹o còng nh ®îc båi dìng t©m
hån. N¨ng lùc ®äc cña häc sinh ®îc t¹o nªn tõ bèn kü n¨ng bé phËn
còng lµ bèn yªu cÇu vÒ chÊt lîng cña “ ®äc”: ®äc ®óng, ®äc tr«i
ch¶y, ®äc cã ý thøc ( ®äc hiÓu) vµ ®äc diÔn c¶m. Trong bèn kü
n¨ng ®ã, kü n¨ng ®äc hiÓu ®îc coi lµ mét kü n¨ng cùc kú quan
träng, nã lµ “ bËc thang cuèi cïng” ®Ó gióp cho häc sinh ®¹t ®îc yªu
cÇu vµ chÊt lîng cao nhÊt cña viÖc ®äc - ®äc diÔn c¶m. ChØ khi biÕt
c¸ch hiÓu, hiÓu s©u s¾c, thÊu ®¸o c¸c v¨n b¶n ®îc ®äc th× häc
sinh míi cã c«ng cô h÷u hiÖu ®Ó lÜnh héi nh÷ng tri thøc, t tëng,
t×nh c¶m cña ngêi kh¸c chøa ®ùng trong v¨n b¶n, cã c«ng cô ®Ó
lÜnh héi tri thøc khi häc c¸c m«n häc kh¸c trong nhµ trêng. ChÝnh
nhê biÕt c¸ch ®äc hiÓu v¨n b¶n mµ häc sinh dÇn dÇn cã kh¶ n¨ng
®äc riªng ®Ó tù häc, tù båi dìng kiÕn thøc vÒ cuéc sèng, tõ ®ã
h×nh thµnh thãi quen, høng thó víi viÖc ®äc s¸ch, víi viÖc tù häc thêng xuyªn.
Trong khi ®ã, ë trêng tiÓu häc nãi chung, trêng tiÓu häc Mü
Thñy nãi riªng; viÖc d¹y ®äc bªn c¹nh nh÷ng thµnh c«ng cßn nhiÒu
h¹n chÕ. Häc sinh cña chóng ta cha ®äc ®îc nh mong muèn. Häc
sinh ®äc mµ kh«ng n¾m ®îc ®iÒu g× lµ cèt lâi trong v¨n b¶n. KÕt
qu¶ ®äc cña häc sinh cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña viÖc h×nh thµnh
mét kü n¨ng giao tiÕp quan träng. Mét sè gi¸o viªn còng cßn lóng
tóng khi d¹y kü n¨ng ®äc hiÓu: Lµm thÕ nµo ®Ó c¸c em hiÓu mét
c¸ch ch©n thùc vµ s©u s¾c v¨n b¶n ®îc ®äc, ®Ó nh÷ng g× ®äc
®îc t¸c ®éng vµo chÝnh cuéc sèng cña c¸c em? VËn dông nh÷ng ph¬ng ph¸p d¹y häc nµo ®Ó n©ng cao chÊt lîng kü n¨ng ®äc hiÓu?
D¹y víi thêi lîng bao l©u lµ phï hîp?... §ã lµ nh÷ng b¨n kho¨n, tr¨n
trë cña gi¸o viªn trong mçi giê d¹y TËp ®äc. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng lÝ
do trªn, t«i chän ®Ò tµi: “ Mét sè biÖn ph¸p rÌn kü n¨ng ®äc hiÓu qua ph©n m«n TËp ®äc cho häc sinh líp 5A, trêng tiÓu
häc Mü Thñy - LÖ Thñy - Qu¶ng B×nh”.
II/ Môc ®Ých nghiªn cøu:
§Ò tµi nghiªn cøu mét sè biÖn ph¸p rÌn kü n¨ng ®äc hiÓu qua
ph©n m«n TËp ®äc cho häc sinh líp 5; nh»m n©ng cao chÊt lîng kü
n¨ng ®äc hiÓu - mét kü n¨ng quan träng cña ph©n m«n TËp ®äc
trong ch¬ng tr×nh TiÕng ViÖt ë bËc TiÓu häc.
III/ NhiÖm vô nghiªn cøu:
§Ó ®¹t ®îc môc ®Ých nghiªn cøu, ®Ò tµi cã nh÷ng nhiÖm vô
sau:
1. Nghiªn cøu vÒ c¬ së lÝ luËn cña viÖc d¹y kü n¨ng ®äc hiÓu
trong ph©n m«n TËp ®äc líp 5.
2. T×m hiÓu thùc tr¹ng viÖc d¹y kü n¨ng ®äc hiÓu qua ph©n
m«n TËp ®äc 5 t¹i trêng TiÓu häc Mü Thñy - LÖ Thñy.
3. §Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng ®äc
hiÓu trong ph©n m«n TËp ®äc 5 ë trêng tiÓu häc.
IV/ §èi tîng nghiªn cøu :
- §Ò tµi nghiªn cøu mét sè biÖn ph¸p rÌn kü n¨ng ®äc hiÓu qua
ph©n m«n TËp ®äc 5 ë trêng tiÓu häc Mü Thñy - LÖ Thñy.
V/ Ph¹m vi nghiªn cøu:
- Trong ph¹m vi ®Ò tµi, t«i ®Ò cËp ®Õn c«ng t¸c gi¶ng d¹y kü
n¨ng ®äc hiÓu trong ph©n m«n TËp ®äc 5.
VI/ Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu:
§Ó thùc hiÖn ®îc ®Ò tµi nµy, chóng t«i sö dông hai nhãm ph¬ng ph¸p sau: 1. Nhãm ph¬ng ph¸p nghiªn cøu lý thuyÕt:
- Nghiªn cøu c¸c kh¸i niÖm lý thuyÕt liªn quan ®Õn ®Ò tµi.
- Nghiªn cøu c¸c chØ thÞ, híng dÉn cña Bé Gi¸o dôc - §µo t¹o,
tra cøu T¹p chÝ gi¸o dôc hµng th¸ng, SGK, SGV,... cã liªn quan ®Õn
®Ò tµi.
2. Nhãm ph¬ng ph¸p nghiªn cøu thùc tiÔn:
- Kh¶o s¸t thùc tiÔn.
- Quan s¸t, pháng vÊn, thèng kª.
- Tæng kÕt kinh nghiÖm.
b. phÇn néi dung
Ch¬ng I: C¬ së lÝ luËn cña ®Ò tµi
I. §äc hiÓu vµ tÇm quan träng cña viÖc d¹y häc ®äc hiÓu
1. ThÕ nµo lµ ®äc hiÓu ?
§äc hiÓu lµ mét c¸ch ®äc ph©n tÝch. §äc hiÓu lµ mét ho¹t
®éng cã tÝnh qu¸ tr×nh rÊt râ v× nã gåm nhiÒu hµnh ®éng ®îc tr¶i
ra theo tuyÕn tÝnh thêi gian :
- Hµnh ®éng ®Çu tiªn cña qu¸ tr×nh ®äc hiÓu lµ hµnh ®éng –
“nhËn diÖn ng«n ng÷ v¨n b¶n”, gåm:
+ KÜ n¨ng nhËn diÖn tõ míi vµ ph¸t hiÖn c¸c tõ quan träng(tõ
ch×a khãa) trong v¨n b¶n.
+ KÜ n¨ng nhËn ra c¸c c©u khã hiÓu, c¸c c©u quan träng
+ KÜ n¨ng nhËn ra c¸c ®o¹n, ý cña v¨n b¶n.
+ KÜ n¨ng nhËn ra ®Ò tµi cña v¨n b¶n.
- Hµnh ®éng tiÕp theo lµ hµnh ®éng-“ lµm râ nghÜa” cña c¸c
chuçi tÝn hiÖu ng«n ng÷, gåm:
+ KÜ n¨ng lµm râ nghÜa tõ
+ KÜ n¨ng lµm râ néi dung th«ng b¸o cña c©u.
+ KÜ n¨ng lµm râ ý cña ®o¹n.
+ KÜ n¨ng lµm râ ý chÝnh cña v¨n b¶n
+ KÜ n¨ng lµm râ môc ®Ých cña ngêi viÕt göi vµo v¨n b¶n, kÜ
n¨ng nhËn biÕt nh÷ng Èn ý cña t¸c gi¶.
- Hµnh ®éng cuèi cïng lµ hµnh ®éng –“ håi ®¸p” l¹i ý kiÕn cña
ngêi viÕt nªu trong v¨n b¶n, gåm:
+ KÜ n¨ng ®¸nh gi¸ tÝnh ®óng ®¾n cña néi dung v¨n b¶n
+ KÜ n¨ng ®¸nh gi¸ tÝnh ®Çy ®ñ cña v¨n b¶n
+ KÜ n¨ng ®¸nh gi¸ tÝnh nguyªn nh©n, hiÖu qu¶ cña v¨n b¶n
+ KÜ n¨ng ®¸nh gi¸ tÝnh cËp nhËt cña néi dung v¨n b¶n
+ KÜ n¨ng ®¸nh gi¸ tÝnh hÊp dÉn, thuyÕt phôc cña néi dung
v¨n b¶n
+ KÜ n¨ng liªn hÖ c¸ nh©n sau khi tiÕp nhËn v¨n b¶n
2. TÇm quan träng cña viÖc d¹y ®äc hiÓu
Gi¸o s - TiÕn sÜ Lª Ph¬ng Nga ®· viÕt: “ §äc kh«ng chØ lµ
®¸nh vÇn lªn thµnh tiÕng theo ®óng c¸c kÝ hiÖu ch÷ viÕt mµ quan
träng h¬n, ®äc cßn lµ mét qu¸ tr×nh nhËn thøc ®Ó cã kh¶ n¨ng
th«ng hiÓu nh÷ng g× ®îc ®äc. §äc thµnh tiÕng kh«ng thÓ t¸ch rêi
víi viÖc hiÓu nh÷ng g× ®îc ®äc. ChØ cã thÓ xem lµ ®øa trÎ biÕt
®äc khi nã ®äc mµ hiÓu ®iÒu m×nh ®äc. §äc lµ ph¶i hiÓu nghÜa
cña ch÷ viÕt. NÕu trÎ kh«ng hiÓu nh÷ng tõ ta ®a cho chóng ®äc,
c¸c em sÏ kh«ng høng thó häc tËp vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng thµnh
c«ng”.
§Ých cuèi cïng cña viÖc d¹y ®äc lµ d¹y cho häc sinh cã kÜ n¨ng
lµm viÖc víi v¨n b¶n, chiÕm lÜnh ®îc v¨n b¶n. BiÕt ®äc còng lµ biÕt
tiÕp nhËn, xö lÝ th«ng tin. ChÝnh v× vËy, d¹y ®äc hiÓu cã vai trß
®Æc biÖt quan träng trong d¹y ®äc nãi riªng vµ trong d¹y häc ë tiÓu
häc nãi chung.
L.T«nxt«i ®· nãi “ Mçi quyÓn s¸ch ®Òu cã sè phËn riªng cña
m×nh trong ®Çu b¹n ®äc cña nã”. V× thÕ d¹y ®äc hiÓu v¨n b¶n
v¨n ch¬ng hay tiÕp nhËn v¨n ch¬ng lµ qu¸ tr×nh biÕn v¨n b¶n
thµnh t¸c phÈm cña mçi häc sinh. §©y lµ mét qu¸ tr×nh phøc t¹p do
tÝnh ®a nghÜa, hµm sóc, tÝnh ®èi tho¹i cña ng«n tõ, tÝnh kh«ng nãi
hÕt
cña h×nh tîng nghÖ thuËt còng nh do sù liªn tëng, tëng tîng kh¸m
ph¸, s¸ng t¹o hÕt søc phong phó cña ngêi ®äc. V× vËy, vai trß ®øng
líp cña ngêi gi¸o viªn trong viÖc d¹y kÜ n¨ng ®äc hiÓu l¹i cµng ®îc
nhÊn m¹nh.
H¬n n÷a, trong bèn kÜ n¨ng, yªu cÇu vÒ chÊt lîng cña “®äc”:
®äc ®óng, ®äc tr«i ch¶y, ®äc hiÓu, ®äc diÔn c¶m; th× ®äc diÔn
c¶m ®îc coi lµ kÜ n¨ng cuèi cïng cÇn ®¹t tíi cña “ ®äc”, nã lµ h×nh
thøc ®¹t yªu cÇu vµ chÊt lîng cao nhÊt cña viÖc ®äc. Nhng häc sinh
sÏ kh«ng thÓ ®äc diÔn c¶m nÕu nh c¸c em kh«ng th«ng hiÓu néi
dung v¨n b¶n ®îc ®äc hoÆc lµ ®äc “ diÔn” chø kh«ng thÓ “ c¶m”.
ChÝnh v× vËy, tÇm quan träng cña viÖc d¹y kÜ n¨ng ®äc hiÓu thªm
mét lÇn n÷a ®îc kh¼ng ®Þnh.
Ch¬ng II:
Thùc tr¹ng cña viÖc d¹y häc kÜ n¨ng ®äc hiÓu trong ph©n m«n TËp ®äc 5, Trêng tiÓu häc Mü Thñy - LÖ Thñy - Qu¶ng B×nh
I. VÒ phÝa gi¸o viªn:
Nh×n chung, gi¸o viªn giµu lßng nhiÖt t×nh, say mª c«ng viÖc
vµ lµm viÖc víi tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao. Sau mçi giê d¹y TËp ®äc,
mçi mét gi¸o viªn ®Òu cã b¨n kho¨n, tr¨n trë chung lµ lµm thÕ nµo
®Ó chÊt lîng ®äc cña häc sinh ngµy cµng ®îc n©ng cao. §a sè gi¸o
viªn cã chÊt giäng tèt, kiÕn thøc v÷ng vµng, cã kh¶ n¨ng biÓu ®¹t
t×nh c¶m qua giäng ®äc. Mét thuËn lîi n÷a lµ nhiÒu gi¸o viªn ®· tr¶i
qua nhiÒu n¨m gi¶ng d¹y líp 5, cã kinh nghiÖm rÌn ®äc nãi chung vµ
rÌn kÜ n¨ng ®äc hiÓu nãi riªng. Cã gi¸o viªn cã ý thøc, chó ý luyÖn
tËp ®Ó cã ng«n ng÷ chuÈn, trong s¸ng. Tuy vËy, thùc tÕ qua kh¶o
s¸t chÊt lîng ®Çu n¨m häc 2009 - 2010 cho thÊy, chÊt lîng ®äc kÜ
thuËt, ®Æc biÖt lµ kÜ n¨ng ®äc hiÓu cña häc sinh líp 5 cha thùc ®¹t
kÕt qu¶ nh mong muèn. Nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng trªn lµ:
- §èi víi mét bµi ®äc trong s¸ch gi¸o khoa bËc tiÓu häc, vÊn ®Ò
híng dÉn ®äc cßn chung chung.
- Dï kh«ng cã mét v¨n b¶n nµo quy ®Þnh chÝnh thøc nhng trªn
thùc tÕ do khèi lîng c«ng viÖc liªn quan ph¶i thùc hiÖn, thêi lîng
dµnh cho ®äc thµnh tiÕng thêng chiÕm ®Õn gÇn 1/2 tiÕt d¹y, nÕu
kÓ c¶ luyÖn ®äc diÔn c¶m. §iÒu nµy ®ång nghÜa r»ng viÖc híng
dÉn t×m hiÓu bµi chiÕm thêi lîng Ýt trong tiÕt tËp ®äc hiÖn nay.
Thùc tiÔn d¹y TËp ®äc nh trªn còng ®· h×nh thµnh ®Ëm nÐt trong
nhËn thøc cña mét bé phËn ®«ng ®¶o gi¸o viªn khi cho r»ng “ d¹y
TËp ®äc th× ph¶i d¹y häc sinh ®äc”. Nªn bÊt k× mét tiÕt d¹y nµo
thÓ hiÖn quan ®iÓm nhÊn m¹nh viÖc ®äc hiÓu víi mét hÖ thèng
nhiÒu ho¹t ®éng ®äc hiÓu kh¸c nhau( ®ång thêi còng chiÕm nhiÒu
thêi lîng h¬n b×nh thêng) ®Ó gióp häc sinh thång hiÓu v¨n b¶n,
ph¸t triÓn kÜ n¨ng ®äc hiÓu vµ høng thó ®äc ®Òu bÞ nh×n nhËn lµ
“ lèi d¹y k× l¹”.
- Mét sè gi¸o viªn trong khi d¹y ®äc hiÓu cha cã ®Þnh híng,
môc tiªu, kÕ ho¹ch râ rµng, cha x¸c ®Þnh ®îc néi dung cÇn híng dÉn
cho häc sinh lµ g×.
- Mét nguyªn nh©n n÷a kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn ®ã lµ do
gi¸o viªn chóng ta cßn h¹n chÕ vÒ néi dung vµ ph¬ng ph¸p d¹y häc
kÜ n¨ng ®äc hiÓu nªn cßn cã nh÷ng c¸ch hiÓu vµ gi¶i thÝch cha
®óng vÒ mét sè bµi ®äc ë tiÓu häc, tõ ®ã kh«ng híng dÉn ®îc cho
häc sinh n¾m ®îc nh÷ng ®iÒu cèt yÕu trong v¨n b¶n ®îc ®äc.
II. VÒ phÝa häc sinh:
Còng nh tiÕp nhËn v¨n häc nãi chung, tiÕp nhËn v¨n häc ë trÎ
em rÊt giµu tÝnh s¸ng t¹o. Sù s¸ng t¹o nµy ®Æc biÖt bëi tÝnh hån
nhiªn, ng©y th¬, ngé nghÜnh cña trÎ em. C¸c em c¶m thô v¨n häc
kh«ng gièng víi c¸ch c¶m thô v¨n häc cña ngêi
lín. NhiÒu em thÝch ®îc ®äc, høng thó khi ®îc t×m hiÓu nh©n vËt,
nhËp vai vµo nh©n vËt ®îc t×m hiÓu. Cã em cßn cã nh÷ng ph¸t
hiÖn rÊt th«ng minh vµ kh¸ lÝ thó
khi gi¸o viªn cho phÐp tù t×m ®Þnh híng, c¸ch gi¶i quyÕt cña riªng
m×nh, b¾t ®Çu tõ gîi më “ NÕu em lµ .... em sÏ lµm g×? lµm nh thÕ
nµo?”
Tuy vËy, nh×n chung, chÊt lîng ®äc kÜ thuËt nãi chung, kÜ
n¨ng ®äc hiÓu nãi riªng vÉn cha cao. C¸c em qu¸ lÖ thuéc vµo v¨n
b¶n, thêng chØ diÔn n«m tõng c©u ch÷ cña bµi v¨n, bµi th¬ khi tr¶
lêi c¸c c©u hái t×m hiÓu bµi, thiÕu tÝnh s¸ng t¹o, nhiÒu em tr¶ lêi
sai hoÆc cã c¸ch hiÓu sai vÒ v¨n b¶n ®îc ®äc.
Qua t×m hiÓu, t«i thÊy nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng nµy lµ:
- Do kh¶ n¨ng ®äc vµ vèn sèng cña häc sinh cßn h¹n chÕ, tõ
®ã ¶nh hëng ®Õn sù tiÕp nhËn v¨n häc cña trÎ. V× vèn tõ ng÷, vèn
sèng cßn Ýt nªn nhiÒu khi c¸c em c¾t nghÜa sai c¸c tõ, c¸c côm tõ.
- Thùc tÕ mét sè gi¸o viªn chØ nªu c©u hái vµ chê ®îi nh÷ng
c©u tr¶ lêi ®óng tõ häc sinh mµ kh«ng biÕt, kh«ng quan t©m ®Õn
chuyÖn qu¸ tr×nh ®äc diÔn ra nh thÕ nµo, häc sinh lµm g× vµ cÇn
lµm g× ®Ó cã ®îc c©u tr¶ lêi. Gi¸o viªn chØ quan t©m ®Õn kÕt
qu¶ - c¸c néi dung kiÕn thøc bµi ®äc ®em l¹i mµ kh«ng quan t©m
®Õn ph¬ng ph¸p ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ nµy.
- NhiÒu gi¸o viªn khi gÆp nh÷ng tõ nµo cÇn gi¶i nghÜa còng
chØ biÕt ®a tõ ra mét c¸ch c« lËp, t¸ch rêi khái v¨n c¶nh; häc sinh
kh«ng hiÓu nghÜa cña v¨n c¶nh cña tõ, tõ ®ã kh«ng thÓ hiÓu néi
dung bµi.
- ChÝnh b¶n th©n gi¸o viªn gÆp khã kh¨n khi híng dÉn häc sinh
x¸c ®Þnh néi dung cña bµi tËp ®äc. Trong thùc tÕ, còng mét bµi tËp
®äc nhng mçi gi¸o viªn l¹i híng dÉn häc sinh nªu lªn mét néi dung
kh¸c nhau. Nhng khi yªu cÇu häc sinh t×m th× gi¸o viªn thêng chØ
chÊp nhËn mét gi¶i ph¸p ®óng. §ã lµ néi dung bµi víi nh÷ng c©u
ch÷ mµ gi¸o viªn ®· viÕt s½n trong bµi so¹n, thêng lµ chÐp l¹i tõ
s¸ch gi¸o viªn, s¸ch thiÕt kÕ,...
- NhiÒu em kh«ng høng thó l¾m víi tiÕt TËp ®äc v× cho r»ng
c« d¹y kh« khan, hay gß Ðp häc sinh vµo khu«n phÐp, buéc ph¶i
hiÓu vµ nhí theo nh÷ng g× c« ®· d¹y.
III. Quan ®iÓm biªn so¹n s¸ch gi¸o khoa vµ quy tr×nh
d¹y TËp ®äc:
Thùc tÕ thùc hiÖn kiÓu “b¸m s¸t” quan ®iÓm vµ quy tr×nh d¹y
TËp ®äc víi ba giai ®o¹n hiÖn nay (®äc thµnh tiÕng, t×m hiÓu bµi,
®äc diÔn c¶m) ®ang dÉn häc sinh tiÓu häc nãi chung lÜnh héi “mét
kiÓu n¨ng lùc ®äc ®Æc thï” trong ®ã kh¶ n¨ng ®äc lín nguyªn v¨n
b¶n mét c¸ch tr¬n tru, th«ng th¹o chiÕm mét tØ träng lín, cßn c¸c
kÜ n¨ng ®äc hoÆc c¸c tr×nh ®é ®äc cô thÓ thuéc n¨ng lùc ®äc
hiÓu chiÕm phÇn tØ träng rÊt nhá.
C©u hái vµ bµi tËp trong s¸ch gi¸o khoa chØ yªu cÇu häc sinh
t¸i hiÖn l¹i c¸c chi tiÕt cña bµi tËp ®äc, Ýt c©u hái yªu cÇu häc sinh
suy luËn, kh¸i qu¸t, kh«ng hoÆc khã lµm râ ®îc chñ ®Ò, ®Ò tµi cña
v¨n b¶n. Nh÷ng c©u hái nh vËy chØ yªu cÇu häc sinh ®äc hiÓu ë
tr×nh ®é thÊp, nÆng vÒ “®äc nhí” mµ kh«ng n©ng cao kh¶ n¨ng
c¶m thô v¨n cho häc sinh. Trong phÇn t×m hiÓu bµi trong s¸ch gi¸o
khoa thêng cã tõ 3 -5 c©u hái nhng chñ yÕu lµ c©u hái t¸i hiÖn l¹i
bµi ®äc.
IV. ChÊt lîng ®äc kü thuËt nãi chung vµ kÜ n¨ng ®äc hiÓu
nãi riªng cña häc sinh líp 5A trêng tiÓu häc Mü Thñy - LÖ Thñy
®Çu n¨m häc 2009 - 2010.
phiÕu §¸nh gi¸ chÊt lîng ®äc kü thuËt ®Çu N¨m häc 2009 – 2010
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Hä vµ tªn
NguyÔn H÷u §øc
Lª ThÞ Hµ
NguyÔn ThÞ HuÖ
NguyÔn ThÞ HuÕ
Lª ThÞ Minh HiÕu
NguyÔn Huy Hoµng
NguyÔn Träng Hng
Hoµng ThÞ H¬ng
Lª Hång Kh¬ng
Hoµng
ThÞ
ViÖt
KiÒu
11 Hoµng Qu¶ng Linh
12 NguyÔn
ThÞ
Mü
Linh
13 NguyÔn ThÞ LÖ
14 NguyÔn ThÞ Ngäc
Mai
15 NguyÔn ThÞ Trµ My
16 Lª §×nh Nam
17 NguyÔn H÷u Nam
18 NguyÔn V¨n NghÜa
19 NguyÔn ThÞ Hång
NhÞ
20 NguyÔn ThÞ Nhung
21 Ph¹m ThÞ Hoµi Ph¬ng
22 Ph¹m Ph¬ng Th¶o
23 NguyÔn H÷u ThiÕt
24 NguyÔn ThÞ Quúnh
Trang
KÕt qu¶
Tèc
®é
(1
®iÓm)
§.tiÕ
ng
(1®iÓ
m)
N.Ngh
Ø
(1®iÓ
m)
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0.5
1
1
1
1
1
1
1
1
0.5
1
1
1
0.5
0.5
0.5
1
1
1
1
1
1
1
1
0.5
5
3.5
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0.5
0.5
1
0.5
0.5
1
4.5
2.5
2.5
4
3.5
1
1
1
1
1
3
2
1
1
1
1
1
1
1
3
2
4.5
1
1
1
1
TLCH
(1
®iÓm
)
DiÔn
c¶m
(1®iª
m)
§iÓ
m
3
4
3
3.5
3.5
2.5
1.5
3.5
3.5
3
1
0.5
0.5
0.5
0.5
2.5
2
1
1
1
0.5
25
26
27
NguyÔn ThÞ Thanh
1
Trang
NguyÔn C«ng Träng
1
NguyÔn H÷u TuÊn
1
Thèng kª cho thÊy
Giái
Kh¸
SL
TL
3
SL
3
1
1
1
3
2
TB
TL
TL
5
18.5
8
1
SL
SL
29.6
YÕu
TL
TL
11
SL
SL
40.7
TL
18.
6
Kü n¨ng ®äc hiÓu cña häc sinh líp 5A - Trêng tiÓu häc Mü
Thñy - LÖ Thñy
Tèt
Kh¸
TB
Cha ®¹t
SL
11.1
1
TL
5
18.5
5
SL
17
TL
63
Ch¬ng III:
Mét sè biÖn ph¸p rÌn kÜ n¨ng ®äc hiÓu qua ph©n m«n TËp ®äc cho häc sinh
líp 5, Trêng tiÓu häc Mü Thñy - LÖ Thñy.
I. TËp cho häc sinh cã thãi quen ®äc thÇm v¨n b¶n - mét
h×nh thøc ®äc cã nhiÒu lîi thÕ ®Ó hiÓu v¨n b¶n
§©y lµ h×nh thøc ®äc cã u thÕ h¬n h¼n ®äc thµnh tiÕng v× :
+ Nhanh h¬n ®äc thµnh tiÕng tõ 1,5 - 2 lÇn
+ DÔ tiÕp nhËn, th«ng hiÓu néi dung v¨n b¶n v× häc sinh
kh«ng chó ý ®Õn viÖc ph¸t ©m mµ chØ tËp trung ®Ó hiÓu néi dung
®iÒu m×nh ®äc.
Hai viÖc cÇn lµm ®Ó d¹y ®äc thÇm:
+ ChuÈn bÞ cho viÖc ®äc thÇm: t thÕ ngåi ®äc ph¶i ngay
ng¾n, cã kho¶ng c¸ch phï hîp gi÷a m¾t vµ s¸ch.
+ Tæ chøc qu¸ tr×nh ®äc thÇm: Tõ ®äc to ®äc nhá ®äc
mÊp m¸y m«i
( kh«ng thµnh tiÕng) ®äc hoµn toµn b»ng m¾t, kh«ng mÊp m¸y
m«i ( ®äc thÇm).
Gi¸o viªn cÇn kiÓm so¸t qu¸ tr×nh ®äc thÇm cña häc sinh b»ng
c¸ch quy ®Þnh thêi gian ®äc thÇm cho tõng ®o¹n, bµi. Yªu cÇu häc
sinh b¸o cho gi¸o viªn biÕt khi ®· ®äc xong. Tõ ®ã gi¸o viªn n¾m
®îc vµ ®iÒu chØnh tèc ®é ®äc thÇm.
II. C¸c c«ng viÖc cÇn lµm ®Ó tæ chøc qu¸ tr×nh ®äc
hiÓu cho häc sinh
1. Híng dÉn t×m hiÓu ®Ò tµi cña v¨n b¶n
Môc ®Ých cña viÖc nµy lµ: Híng dÉn ®Ó häc sinh nhËn ra ®Ò
tµi v¨n b¶n khi tr¶ lêi ®îc c¸c c©u hái: bµi TËp ®äc nãi vÒ c¸i g×?
VÒ viÖc g×? VÒ ai?
§Ó x¸c ®Þnh ®Ò tµi cña v¨n b¶n nhiÒu khi cÇn híng dÉn häc
sinh dùa vµo chñ ®iÓm cña bµi tËp ®äc hoÆc dùa vµo tranh minh
häa ®Ó ®o¸n vÒ ®Ò tµi.
Híng dÉn häc sinh thùc hiÖn c¸c thao t¸c ®Ó x¸c ®Þnh ®îc ®Ò
tµi:
- §äc lít l¹i toµn bµi: Híng dÉn häc sinh chØ cÇn lít m¾t trªn
dßng ghi tªn bµi, nh÷ng dßng cã tªn ngêi, tªn c«ng viÖc chÝnh,...
- Ph¸t biÓu ®Ò tµi cña bµi: CÇn cho c¸c em ph©n biÖt hai kiÓu
v¨n b¶n ®Ó sö dông c¸c tõ ng÷ ph¸t biÓu cho phï hîp:
+ §Ò tµi cña v¨n b¶n tr÷ t×nh thêng ®îc ph¸t biÓu më ®Çu
b»ng c¸c tõ:
“ Bµi nµy nãi vÒ t×nh c¶m( c¶m xóc, t©m tr¹ng, lßng yªu th¬ng,...)
+ §Ò tµi cña c¸c v¨n b¶n tù sù thêng ®îc ph¸t biÓu më ®Çu
b»ng c¸c tõ:
“ Bµi nµy kÓ vÒ chuyÖn....”, “ KÓ vÒ viÖc....”
2. Híng dÉn t×m hiÓu tªn bµi:
Tªn bµi thêng ng¾n nhng nãi víi ngêi ®äc nhiÒu ®iÒu. Nã gióp
ngêi ®äc x¸c ®Þnh ®îc ®Ò tµi v¨n b¶n vµ phÇn nµo ®o¸n ®îc néi
dung v¨n b¶n.
Tríc hÕt, híng dÉn häc sinh chó ý b¸m s¸t vµo c©u ch÷ cña tªn
gäi ®Ó hiÓu ®îc nhiÒu ®iÒu vÒ néi dung bµi mét c¸ch nhanh chãng
h¬n.
VD: LuËt B¶o vÖ, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ em ( TV5/2)
PhÇn lín tªn bµi ®îc ®Æt theo chñ ®Ò nªn ®äc tªn bµi cã thÓ
biÕt ®îc bµi v¨n viÕt vÒ c¸i g×.
VD: LËp lµng gi÷ biÓn, Ph©n xö tµi t×nh, LuËt tôc xa cña ngêi
£- ®ª, V× cuéc sèng thanh b×nh, NghÜa thÇy trß, Héi thæi c¬m thi
ë lµng §ång V©n,...
Cã nh÷ng bµi TËp ®äc ®îc ®Æt tªn mét c¸ch kÝn ®¸o h¬n, tªn
bµi cã thÓ chØ lµ mét h×nh ¶nh gîi t¶: “ TiÕng rao ®ªm, Cöa
s«ng,...; tªn bµi cã thÓ chØ lµ tªn mét nh©n vËt: ót VÞnh, Th¸i s
TrÇn Thñ §é,...
Cã nh÷ng tªn bµi kh«ng nh÷ng cho biÕt chñ ®Ò mµ cßn cho
biÕt c¸ch ®¸nh gi¸, t×nh c¶m cña t¸c gi¶. §ã lµ nh÷ng tªn gäi nh:
NÕu tr¸i ®Êt thiÕu trÎ con, BÇm ¬i,...
Víi nh÷ng bµi cã tªn gäi kh«ng gîi ra chñ ®Ò, gi¸o viªn cã thÓ
híng dÉn häc sinh ®Æt l¹i tªn bµi kh¸c phï hîp víi néi dung mµ c¸c
em ®îc híng dÉn t×m hiÓu. Víi nh÷ng tªn bµi cã tªn gäi phï hîp víi
chñ ®Ò, tªn bµi hay, cã nhiÒu ý nghÜa th× gi¸o viªn yªu cÇu häc
sinh chØ ra nh÷ng ý nghÜa nµy b»ng c¸ch ®Æt tªn bµi ®· cã trong
thÕ ®èi lËp víi nh÷ng tªn bµi kh¸c. ViÖc nµy sÏ gióp häc sinh nhËn ra
c¸i hay, ®iÒu thó vÞ trong nh÷ng c¸i tªn.
VD: Khi häc bµi TËp ®äc “ Mét vô ®¾m tµu” häc sinh líp 5A tá
ra rÊt høng thó khi gi¸o viªn ®a ra yªu cÇu “ H·y ®Æt tªn kh¸c cho
bµi tËp ®äc”. Häc sinh tranh luËn s«i næi vµ cã nhiÒu c¸ch ®Æt tªn
kh¸c nhau: T×nh b¹n, VÜnh biÖt Ma-ri-«, Sù hi sinh cao c¶,...
3. Híng dÉn t×m hiÓu tõ ng÷ trong bµi:
a, Híng dÉn häc sinh ph¸t hiÖn ra tõ míi vµ tõ ng÷ quan träng
cña bµi:
- Môc ®Ých: Häc sinh ph¶i cã kÜ n¨ng nhËn ra tõ nµo cÇn t×m
hiÓu - tõ míi.
§Ó híng dÉn häc sinh t×m tõ míi, gi¸o viªn ®Æt vÊn ®Ò: “ Em
h·y chØ ra nh÷ng tõ em cha hiÓu nghÜa”. VÒ ph¬ng diÖn nµy, ngêi
gi¸o viªn ph¶i cã hiÓu biÕt vÒ tõ ®Þa ph¬ng, vÒ vèn tõ ®Ó chän tõ
cho thÝch hîp, chuÈn bÞ s½n sµng ®Ó gi¶i ®¸p cho häc sinh bÊt cø
tõ nµo trong bµi mµ häc sinh ®a ra.
§Ó hiÓu v¨n b¶n, kh«ng cÇn ph¶i hiÓu nghÜa cña tÊt c¶ c¸c tõ
trong bµi mµ ph¶i híng dÉn häc sinh x¸c ®Þnh ®îc c¸c tõ quan träng,
tõ “ch×a khãa”. Bëi v× nh÷ng tõ “ ch×a khãa” cã quan hÖ trùc tiÕp víi
®Ò tµi, chñ ®Ò. NÕu bá nh÷ng tõ nµy th× tÝnh liªn kÕt, tÝnh m¹ch
l¹c cña néi dung v¨n b¶n bÞ ®øt qu·ng. C¸ch t×m tõ “ch×a khãa”
trong c¸c kiÓu lo¹i v¨n b¶n cã kh¸c nhau. Gi¸o viªn cÇn cã c¸c biÖn
ph¸p ®Ó gióp häc sinh ph¸t hiÖn ra nh÷ng tõ cã tÝn hiÖu nghÖ
thuËt. §ã lµ nh÷ng tõ giµu mµu s¾c biÓu c¶m nh c¸c tõ l¸y, nh÷ng
tõ ®a nghÜa, nh÷ng tõ chuyÓn nghÜa, nh÷ng tõ béc lé c¶m xóc,...
V× vËy khi so¹n bµi, gi¸o viªn cÇn cã ý thøc s¾p xÕp thø bËc u tiªn
c¸c tõ cÇn d¹y.
* C¸c thao t¸c híng dÉn häc sinh t×m tõ míi, tõ ng÷ quan träng
trong bµi:
- Yªu cÇu häc sinh ®äc to hoÆc ®äc thÇm toµn bµi.
- §¸nh dÊu c¸c tõ cha biÕt nghÜa trong tõng c©u
- Chän ®¸nh dÊu vµo nh÷ng tõ quan träng trong bµi
- T×m c¸c tõ ng÷, h×nh ¶nh cã gi¸ trÞ nghÖ thuËt ( dµnh cho
c¸c v¨n b¶n v¨n ch¬ng).
b, Lµm râ nghÜa cña tõ ng÷ :
Gi¸o viªn nªn lùa chän tõ ng÷ chÝnh, tõ ng÷ cã tÝnh nghÖ thuËt
cÇn híng dÉn ®Ó häc sinh hiÓu vµ n¾m ®îc néi dung, c¶m thô tèt
bµi ®äc. Do vËy, gi¸o viªn cÇn gi¶ng nghÜa vµ nªu ®îc t¸c dông cña
nã trong v¨n c¶nh cô thÓ, híng vµo chñ ®Ò bµi häc, tr¸nh gi¶ng qu¸
réng, qu¸ s©u.
Gi¸o viªn cÇn sö dông nhiÒu biÖn ph¸p gi¶i nghÜa kh¸c nhau,
lùa chän biÖn ph¸p gi¶i nghÜa cho phï hîp víi tõng tõ, phï hîp víi vai
trß cña tõ trong v¨n b¶n nh:
- §äc phÇn gi¶i nghÜa (chó gi¶i) trong s¸ch gi¸o khoa.
- Dïng lêi nãi, ®éng t¸c hoÆc cö chØ ®Ó miªu t¶ sù vËt, ®Æc
®iÓm ®îc biÓu thÞ ë tõ cÇn ®îc gi¶i nghÜa.
- Sö dông ®å dïng d¹y häc, trùc quan nh: hiÖn vËt, m« h×nh,
tranh vÏ, vËt thËt ®Ó gi¶i nghÜa tõ.
- §Æt c©u víi tõ cÇn gi¶i nghÜa
- T×m tõ ®ång nghÜa hoÆc tõ tr¸i nghÜa víi tõ cÇn gi¶i nghÜa.
Lu ý: Trong v¨n b¶n cã gi¸ trÞ nghÖ thuËt, khi híng dÉn häc
sinh lµm râ nghÜa c¸c tõ, cÇn chó ý lµm râ nghÜa ®en vµ nghÜa
bãng. V× vËy cÇn chó ý ®Õn ph¬ng thøc chuyÓn nghÜa cña c¸c tõ.
c, Lµm râ c¸i hay cña viÖc dïng tõ ng÷, h×nh ¶nh:
BiÖn ph¸p nµy chØ sö dông khi híng dÉn t×m hiÓu c¸c t¸c
phÈm nghÖ thuËt. Lµm râ c¸i hay cña viÖc dïng tõ ng÷, h×nh ¶nh
chÝnh lµ mét néi dung cña d¹y c¶m thô v¨n häc trong trêng tiÓu häc.
Tøc lµ d¹y häc sinh c¶m nhËn nh÷ng gi¸ trÞ næi bËt; nh÷ng ®iÒu tÕ
nhÞ s©u s¾c, ®Ñp ®Ï cña tõ ng÷, c©u v¨n, c©u th¬, ®o¹n v¨n,
®o¹n th¬, c©u chuyÖn,...
C¸c thao t¸c híng dÉn häc sinh lµ:
- Ph¸t hiÖn c¸c tÝn hiÖu nghÖ thuËt
- ChuyÓn tõ c¸ch diÔn ®¹t nghÖ thuËt vÒ lêi nãi thêng
- ChØ ra t¸c dông cña viÖc diÔn ®¹t nghÖ thuËt vµ c¸ch diÔn
®¹t kh«ng nghÖ thuËt trong viÖc biÓu ®¹t néi dung.
4. Híng dÉn t×m hiÓu c©u, ®o¹n - gióp häc sinh nhanh
chãng chiÕm lÜnh v¨n b¶n
a, X¸c ®Þnh nh÷ng c©u quan träng vµ ®o¹n ý:
§Ó gióp häc sinh ph¸t hiÖn ra nh÷ng c©u phøc hîp, nh÷ng c©u
quan träng cña bµi, gi¸o viªn cÇn híng dÉn häc sinh:
- §äc lít toµn v¨n b¶n
- T×m c©u dµi, ®¸nh dÊu ®iÓm më ®Çu vµ kÕt thóc tõng c©u
(v¨n xu«i). T×m c©u th¬ cã nhiÒu c¸ch hiÓu, khã hiÓu (®èi víi
th¬).
- §äc thÇm tõng c©u, ®¸nh dÊu chç ph©n ®Þnh ý nh trong
c©u.
- §äc to c¶ c©u, thÓ hiÖn sù t¸ch ý b»ng nh÷ng chç ng¾t h¬i
Híng dÉn häc sinh nhËn ra ®o¹n, ý cña bµi, t¹o c¬ së ®Ó c¸c
em hiÓu néi dung v¨n b¶n. Gi¸o viªn cÇn híng dÉn häc sinh:
- §äc lít toµn bµi
- NhËn ra dÊu hiÖu, h×nh thøc cña ®o¹n
- §Ó nhËn diÖn ®o¹n, ý trong v¨n b¶n, cÇn híng dÉn häc sinh
chó ý:
+ §èi víi t¸c phÈm tù sù mµ c¸c sù kiÖn ®îc tr×nh bµy theo thêi
gian, cÇn híng dÉn häc sinh thùc hiÖn thao t¸c t×m hiÓu c¸c tõ ng÷
chØ thêi gian nh: sau ®ã, tiÕp theo, cuèi cïng, tríc tiªn, ngµy xa, mét
h«m, vµo mét buæi s¸ng,... ®Ó t×m ®o¹n ý
+ §èi víi t¸c phÈm tr÷ t×nh, häc sinh cÇn c¨n cø vµo c¸c c©u
v¨n, c©u th¬ cã sù chuyÓn ®æi c¶m xóc, t©m tr¹ng ®Ó x¸c ®Þnh
®o¹n, ý.
b, Híng dÉn häc sinh lµm râ néi dung c©u ®o¹n:
* Lµm râ nghÜa cña c©u: CÇn híng dÉn häc sinh lµm c¸c c«ng
viÖc:
- X¸c ®Þnh c¸c bé phËn chÝnh, bé phËn phô cña c©u, nhÊt lµ
nh÷ng c©u dµi, nh÷ng c©u ghÐp, nh÷ng c©u ®¶o có ph¸p, nh÷ng
c©u cã cÊu tróc ng÷ ph¸p phøc t¹p mµ häc sinh kh«ng dÔ dµng nhËn
ra c¸c quan hÖ ng÷ ph¸p.
- X¸c ®Þnh c©u ®ã t¸c gi¶ nãi vÒ ai, vÒ c¸i g×, vÒ viÖc g×.
- §Æc biÖt víi nh÷ng c©u cã Èn ý, cÇn híng dÉn häc sinh t×m ra
nghÜa hµm Èn, hµm ng«n chøa trong c©u. §Ó hiÓu ®îc nh÷ng c©u
nµy, cÇn híng dÉn häc sinh t×m ®îc nh÷ng mèi liªn hÖ bªn trong cña
v¨n b¶n ®Ó hiÓu ý nghÜa hµm Èn cña nã chø kh«ng ph¶i chØ cã ý
nghÜa biÓu hiÖn.
- Mét thao t¸c cã t¸c dông gióp häc sinh hiÓu nghÜa c©u lµ
thao t¸c ®äc diÔn c¶m c©u (ng¾t giäng chç cÇn t¸ch ý; nhÊn giäng
ë nh÷ng tõ ng÷ mang th«ng b¸o; lªn giäng, xuèng giäng, kÐo dµi
giäng ®Ó thÓ hiÖn t×nh c¶m, c¶m xóc cña t¸c gi¶). Nhê sù hç trî
cña ©m thanh diÔn ý, diÔn c¶m, häc sinh cã thÓ hiÓu s©u s¾c thªm
ý nghÜa cña c©u
* Lµm râ nghÜa ®o¹n, ý:
- ë nh÷ng bµi cã ph©n ®o¹n, ®o¹n lµ yÕu tè trùc tiÕp cÊu t¹o
thµnh bµi. §Ó hiÓu bµi ph¶i hiÓu ®o¹n. §Ó hiÓu ®o¹n, ph¶i x¸c
®Þnh ®îc kiÓu cÊu tróc cña ®o¹n. V× nÕu x¸c ®Þnh ®îc cÊu tróc
cña ®o¹n ta sÏ t×m ra ®îc c©u quan träng, c©u chñ ®Ò trong
®o¹n.
- Híng dÉn häc sinh ®äc c©u chñ ®Ò, tiÕp theo c¸c em ph¶i
diÔn ®¹t néi dung cña c©u chñ ®Ò b»ng lêi m×nh chø kh«ng ph¶i
®äc nguyªn v¨n c¶ c©u.
- Híng dÉn häc sinh biÕt ®Æt tªn cho ®o¹n. §©y chÝnh lµ mét
thao t¸c tëng tîng - thao t¸c rÊt khã ®èi víi häc sinh tiÓu häc. V× ®a
sè häc sinh chØ biÕt ®äc l¹i nguyªn v¨n v¨n b¶n mµ kh«ng biÕt diÔn
®¹t theo mét c¸ch kh¸c b»ng lêi cña m×nh. Häc sinh cha cã kÜ n¨ng
t¸ch ý ra khái lêi, cha biÕt ®i tõ lêi rót ra ý. V× vËy gi¸o viªn ph¶i
luyÖn tËp cho häc sinh rÊt kÜ kÜ n¨ng tæng hîp khi luyÖn ®äc hiÓu.
- §äc diÔn c¶m còng lµ mét thao t¸c gióp häc sinh hiÓu s©u
s¾c h¬n ý cña ®o¹n. Lóc nµy, nhê ©m thanh, c¸c ý t×nh cña t¸c
phÈm sÏ ®ùoc vang lªn, häc sinh sÏ høng thó h¬n víi néi dung cña
®o¹n vµ hiÓu ®o¹n ®Ó muèn biÓu ®¹t ®iÒu g×. Nhê biÕt ®äc
diÔn c¶m, häc sinh sÏ hiÓu s©u s¾c h¬n vµ c¶m nhËn ®îc nhiÒu
®iÒu tinh tÕ cña v¨n b¶n.
* Khi d¹y ®äc hiÓu v¨n b¶n khoa häc, cÇn híng dÉn häc sinh:
- Ph©n tÝch, liÖt kª c¸c sù kiÖn chÝnh cã trong ®o¹n.
- X¸c ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a c¸c sù kiÖn nªu trong ®o¹n, cÇn
chó ý c¸c tõ ng÷ liªn kÕt c©u trong ®o¹n.
- Tãm t¾t ®o¹n thµnh mét hoÆc mét vµi c©u, cã thÓ ®Æt tªn
cho ®o¹n.
* §Ó lµm râ ý cña mét ®o¹n trong v¨n b¶n tù sù, cÇn luyÖn cho
häc sinh thao t¸c:
- Gäi tªn ngêi, vËt, tªn sù viÖc ®îc nªu trong ®o¹n.
- Ph©n tÝch ®Ó lµm râ ngêi, vËt hoÆc sù vËt ®ã ®îc tr×nh bµy
ë nh÷ng mÆt nµo? Sù tr×nh bµy ®ã nh»m môc ®Ých g×?
- §äc diÔn c¶m toµn ®o¹n.
- Tæng hîp c¸c kÕt qu¶ cña sù ph©n tÝch trªn thµnh ý chung
cña ®o¹n vµ ph¸t biÓu ý chung nµy thµnh lêi.
* §Ó t×m ý chung cho mét ®o¹n v¨n, mét khæ th¬ tr÷ t×nh,
gi¸o viªn cÇn híng dÉn häc sinh lµm nh÷ng viÖc sau:
- T×m c¸c c©u, ®o¹n trong ®o¹n v¨n, khæ th¬ cïng thÓ hiÖn
c¶m xóc cña t¸c gi¶ vÒ mét ®èi tîng nµo ®ã råi nhãm chóng l¹i
thµnh tõng nhãm. Sau ®ã, ®äc diÔn c¶m tõng c©u ®· t×m ®îc. X¸c
®Þnh môc ®Ých chung cña viÖc thÓ hiÖn c¶m xóc ë c¸c nhãm c©u
nãi trªn.
VD: nhãm c©u ®Ó béc lé c¶m xóc ®Ó bµy tá t×nh yªu nh÷ng
vÎ ®Ñp cña quª h¬ng; nhãm c©u béc lé c¶m xóc ®Ó bµy tá t×nh
yªu nh÷ng con ngêi trªn quª h¬ng.
Ph¸t biÓu thµnh lêi môc ®Ých trªn. §©y chÝnh lµ ý chÝnh cña
®o¹n.
5. Híng dÉn häc sinh t×m hiÓu néi dung chÝnh cña bµi
®äc
Tõ ph¹m vi nh÷ng néi dung cÇn t×m hiÓu c¸c v¨n b¶n v¨n ch¬ng kh¸c nhau, cã thÓ t×m hiÓu néi dung, ý nghÜa bµi ®äc b»ng
c¸ch:
- Híng dÉn häc sinh dùa vµo hÖ thèng c©u hái trong s¸ch gi¸o
khoa ®Ó gióp häc sinh t¸i hiÖn néi dung bµi ®äc (c©u hái t¸i hiÖn),
sau ®ã míi ®Æt ra nh÷ng c©u hái gióp c¸c em n¾m ®îc nh÷ng vÊn
®Ò thuéc tÇng s©u h¬n nh ý nghÜa, néi dung cña bµi ®äc, th¸i ®é
cña t¸c gi¶, tÝnh c¸ch nh©n vËt (c©u hái suy luËn).
Ngoµi hÖ thèng c©u hái vµ bµi tËp phÇn t×m hiÓu bµi trong
s¸ch gi¸o khoa (phÇn cøng), th× gi¸o viªn cã thÓ linh ®éng ®a thªm
mét sè c©u hái gîi më, dÉn d¾t (phÇn mÒm) chÝnh x¸c, s¸t thùc,
®óng träng t©m bµi ®äc, phï hîp víi c¸c ®èi tîng häc sinh trong líp
®Ó n©ng dÇn møc ®é c¶m thô v¨n häc cho c¸c em. Th«ng qua c¸c
h×nh thøc d¹y häc ®a d¹ng: c¸ nh©n, nhãm, líp th¶o luËn råi b¸o
c¸o kÕt qu¶. Lµm sao mçi häc sinh ®Òu ®îc lµm viÖc, ®Òu ®îc suy
nghÜ ®Ó tù n¾m ®îc néi dung, kiÕn thøc bµi ®äc.
Trong qu¸ tr×nh t×m hiÓu bµi, gi¸o viªn còng cÇn rÌn luyÖn cho
häc sinh c¸ch tr¶ lêi c©u hái, diÔn ®¹t ý b»ng c©u v¨n ng¾n gän,
râ rµng b»ng ng«n ng÷ cña m×nh, kh«ng tr×nh bµy nguyªn vÑn l¹i
c©u v¨n, c©u th¬ trong s¸ch. ViÖc lµm nµy sÏ tÝch cùc hãa ®îc ho¹t
®éng cña häc sinh khi ®äc hiÓu v¨n b¶n, ph¸t triÓn ë c¸c em n¨ng
lùc s¸ng t¹o b»ng c¸c c©u hái: Em hiÓu ®iÒu ®ã nh thÕ nµo? Em
c¶m nhËn ®îc ®iÒu g×? Em cã t×nh c¶m g× sau khi ®äc? Sau khi
häc sinh nªu ý kiÕn, häc sinh kh¸c bæ sung, nhËn xÐt; gi¸o viªn nªn
tiÓu kÕt ®Ó kh¾c s©u, nhÊn m¹nh ý chÝnh vµ ghi b¶ng nÕu thÊy
cÇn thiÕt.
6. RÌn kÜ n¨ng håi ®¸p v¨n b¶n cho häc sinh
§©y lµ kÜ n¨ng gi÷ vai trß hoµn thiÖn qu¸ tr×nh ®äc hiÓu. RÌn
kÜ n¨ng håi ®¸p v¨n b¶n sÏ t¹o cho häc sinh kh¶ n¨ng chñ ®éng vµ
s¸ng t¹o trong viÖc lÜnh héi v¨n b¶n; tõ ®ã h×nh thµnh cho c¸c em
t duy phª ph¸n vµ t duy s¸ng t¹o.
Th«ng thêng, gi¸o viªn thùc hiÖn híng dÉn rÌn kÜ n¨ng nµy
th«ng qua tiÕt ¤n luyÖn vµo buæi thø hai b»ng c¸c c«ng viÖc sau:
- Nªu nh÷ng thu ho¹ch cña b¶n th©n vÒ hiÓu biÕt , vÒ th¸i
®é, vÒ hµnh ®éng sau khi ®äc v¨n b¶n.
- Nªu mét vµi dù kiÕn thùc hiÖn ®iÒu mµ bµi ®äc gîi ra hoÆc
yªu cÇu
Ch¬ng IV: Nh÷ng kÕt qu¶ bíc ®Çu vµ bµi häc kinh nghiÖm
I. KÕt qu¶ ®¹t ®îc:
Tr¶i qua mét qu¸ tr×nh häc hái vµ rÌn luyÖn, hiÖn nay b¶n
th©n t«i ®· rÊt tù tin trong viÖc vËn dông nh÷ng biÖn ph¸p trªn ®Ó
luyÖn kÜ n¨ng ®äc hiÓu cho häc sinh líp 5 trong c¸c giê d¹y qua
ph©n m«n TËp ®äc; còng nh c«ng t¸c chØ ®¹o gi¸o viªn trong viÖc
tæ chøc c¸c h×nh thøc, ph¬ng ph¸p d¹y häc ph©n m«n nµy khi ®·
lµ mét phô tr¸ch chuyªn m«n kÓ tõ gi÷a th¸ng 3 cña n¨m häc 2009 2010. KÜ n¨ng ®äc hiÓu cña häc sinh ®îc n©ng cao râ rÖt. RÊt
nhiÒu em tá ra biÕt lµm chñ v¨n b¶n ®îc ®äc, ®îc häc. C¸c em
n¾m ch¾c néi dung bµi b»ng rÊt nhiÒu c¸ch kh¸c nhau, ®¸ng mõng
lµ trong ®ã cã rÊt nhiÒu ý ph¸t biÓu s¸ng t¹o, tr¶ lêi c©u hái, diÔn
®¹t ý b»ng c©u v¨n ng¾n gän, râ rµng b»ng ng«n ng÷ cña m×nh,
kh«ng tr×nh bµy nguyªn vÑn l¹i c©u v¨n, c©u th¬ trong s¸ch;
nhiÒu em ®äc vµ thÓ hiÖn c¶m xóc rÊt “thËt”, tõ ®ã kÜ n¨ng ®äc
diÔn c¶m còng ®îc n©ng lªn; c¸c em biÕt lµm chñ ng÷ ®iÖu, biÓu
®¹t ®óng ý nghÜ vµ t×nh c¶m cña t¸c gi¶ ®· göi g¾m trong bµi
®äc, biÓu hiÖn ®îc sù th«ng hiÓu, c¶m thô cña ngêi ®äc ®èi víi t¸c
phÈm.
1. KÕt qu¶ ®äc kÜ thuËt cña häc sinh líp 5A – Trêng tiÓu
häc Mü Thñy qua KT§K ®ît 3 n¨m häc 2009 - 2010.
KÕt qu¶
TT
Hä vµ tªn
§.tiÕ
ng
(1
®iÓm
)
N.Ngh
Ø
(1®iÓ
m)
Tèc
®é
(1
®iÓm)
TLCH
(1
®iÓm
)
DiÔn
c¶m
(1®iª
m)
§iÓ
m
1
2
3
4
NguyÔn H÷u §øc
Lª ThÞ Hµ
NguyÔn ThÞ HuÖ
NguyÔn ThÞ HuÕ
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0.75
5
6
7
8
9
10
Lª ThÞ Minh HiÕu
NguyÔn Huy Hoµng
NguyÔn Träng Hng
Hoµng ThÞ H¬ng
Lª Hång Kh¬ng
Hoµng
ThÞ
ViÖt
KiÒu
Hoµng Qu¶ng Linh
NguyÔn
ThÞ
Mü
Linh
NguyÔn ThÞ LÖ
NguyÔn ThÞ Ngäc
Mai
NguyÔn ThÞ Trµ My
1
1
1
1
1
1
1
1
0.5
1
1
1
1
0.5
1
1
1
1
1
1
1
1
0.5
1
1
1
0.5
0.5
0.5
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0.5
5
4.5
1
1
1
0.75
1
Lª §×nh Nam
NguyÔn H÷u Nam
NguyÔn V¨n NghÜa
NguyÔn ThÞ Hång
NhÞ
20 NguyÔn ThÞ Nhung
21 Ph¹m ThÞ Hoµi Ph¬ng
22 Ph¹m Ph¬ng Th¶o
23 NguyÔn H÷u ThiÕt
24 NguyÔn ThÞ Quúnh
Trang
25 NguyÔn ThÞ Thanh
Trang
26 NguyÔn C«ng Träng
27 NguyÔn H÷u TuÊn
1
1
1
1
1
1
1
1
0.5
0.5
1
0.5
1
4.7
5
3.5
2.5
4.5
4.0
1
1
1
1
1
0.5
0.5
3.5
2.5
1
1
1
1
1
1
1
1
0.5
1
1
0.5
3.5
3
4.5
1
1
1
1
0.5
4.5
1
1
1
1
1
0.5
0.5
11
12
13
14
15
16
17
18
19
0.5
1
1
0.5
1
0.5
4
4.5
5
4.7
5
4.5
3.5
2.5
5
4.5
3.5
3.5
3
1
1
0.5
0.5
3.5
2.5
Thèng kª cho thÊy
SL
Giái
TL Gi¶
m
12
44.
4
T¨n
g
S
L
33.3
9
Kh¸
TL Gi¶
m
33.
3
T¨n
g
S
L
3.7
6
TB
TL Gi¶
m
22
.2
18.5
T¨n
g
S
L
YÕu
TL Gi¶m T¨n
g
0
0
18.6
Trong ®ã chÊt lîng ®äc hiÓu cña häc sinh líp 5A - TiÓu häc Mü
Thñy
SL
TL
18
66.
7
Tèt
Gi¶
m
T¨n
g
S
L
TL
48.2
2
7.4
Kh¸
Gi¶
m
T¨n
g
S
L
TL
7.4
6
22.
2
TB
Gi¶
m
T¨n
g
S
L
Cha ®¹t
TL Gi¶m T¨n
g
3.7
1
3.7
59.3
2. KÕt qu¶ kÜ n¨ng ®äc hiÓu toµn trêng tiÓu häc sè 2
Phong Thñy - LÖ Thñy
Tõ gi÷a th¸ng 3 n¨m häc 2009 - 2010, t«i ®îc bæ nhiÖm lµm
PHT, phô tr¸ch chuyªn m«n cña trêng tiÓu häc sè 2 Phong Thñy, víi
nh÷ng kinh nghiÖm ®îc ®óc rót trong suèt qu¸ tr×nh d¹y häc vµ tù
häc hái t«i ®· tù tin sö dông nh÷ng biÖn ph¸p nªu trªn trong c«ng
t¸c chØ ®¹o chuyªn m«n nãi chung vµ chØ ®¹o d¹y häc ph©n m«n
TËp ®äc nãi riªng, kÕt qu¶ thèng kª toµn trêng nh sau:
Kü n¨ng ®äc hiÓu trong ph©n m«n TËp ®äc cña häc trêng tiÓu häc sè 2 Phong Thñy - LÖ Thñy
Tèt
Kh¸
TB
Cha ®¹t
SL
TL
SL
TL
SL
TL
120
45,1
115
43,2
31
11,7
SL
TL
II. Bµi häc kinh nghiÖm:
Qua thêi gian gi¶ng d¹y, tuy kinh nghiÖm cha nhiÒu song t«i
còng xin m¹nh d¹n nªu ra mét sè ý kiÕn trong qu¸ tr×nh rÌn luyÖn
kÜ n¨ng ®äc hiÓu cho häc sinh líp 5 qua ph©n m«n TËp ®äc ®Ó c¸c
b¹n ®ång nghiÖp tham kh¶o ®ã lµ:
- Ph¶i biÕt kÕt hîp c¸c biÖn ph¸p, ph¬ng ph¸p mét c¸ch khÐo
lÐo, phï hîp, ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña häc sinh.
- Ngêi gi¸o viªn ph¶i n¾m ®îc c¸c ®Æc ®iÓm cña häc sinh,
h×nh dung thÊy hÕt nh÷ng khã kh¨n cña c¸c em khi häc ®äc, ®Æc
biÖt lµ häc kÜ n¨ng ®äc hiÓu ®Ó b×nh tÜnh tríc nh÷ng sai sãt cña
c¸c em khi ®äc, kh«ng ca th¸n tríc nh÷ng lçi cña c¸c em.
- Gi¸o viªn cÇn chó ý luyÖn tËp ®Ó cã ng«n ng÷ chuÈn, trong
s¸ng, dÔ hiÓu
- Ph¶i biÕt thu hót häc sinh, t¹o høng thó häc tËp cho c¸c em
trong mäi ho¹t ®éng häc tËp.
- Trong mçi giê d¹y, ®Ó häc sinh h×nh thµnh ®îc kÜ n¨ng,
n¨ng lùc ®äc hiÓu tèt th× gi¸o viªn ph¶i d¹y ®äc hiÓu cã ®Þnh híng, cã môc tiªu vµ kÕ ho¹ch d¹y häc râ rµng. §iÒu quan träng lµ
ph¶i x¸c ®Þnh ®îc néi dung ®äc hiÓu: Tríc hÕt ph¶i thùc hiÖn tèt kÜ
n¨ng ®äc thµnh tiÕng; kÕt hîp vµ t×m hiÓu tõ, ng÷ trong bµi, t×m
®îc tõ “ch×a khãa” trong bµi. Tãm t¾t ®îc néi dung cña ®o¹n, bµi;
ph¸t hiÖn ra nh÷ng yÕu tè v¨n vµ gi¸ trÞ cña chóng trong viÖc biÓu
®¹t néi dung.
c. phÇn kÕt luËn
TËp ®äc lµ mét ph©n m«n chiÕm nhiÒu thêi lîng trong ch¬ng
tr×nh TiÕng ViÖt ë bËc tiÓu häc. §©y lµ mét ph©n m«n ®îc nhiÒu
gi¸o viªn quan t©m vµ b¨n kho¨n tr¨n trë trong qu¸ tr×nh gi¶ng
d¹y. Dùa trªn néi dung, ch¬ng tr×nh vµ s¸ch gi¸o khoa, ph¬ng ph¸p
gi¶ng d¹y ®Æc trng cña ph©n m«n, bµi viÕt nµy chØ cã mét vµi kinh
nghiÖm nhá ®Ó bµn vÒ biÖn ph¸p rÌn kÜ n¨ng ®äc hiÓu cho häc
sinh líp 5 qua ph©n m«n TËp ®äc.
Do kh¶ n¨ng vµ thêi gian cßn h¹n chÕ, bµi viÕt kh«ng tr¸nh
khái nh÷ng sai sãt. RÊt mong sù gãp ý quý b¸u tõ c¸c ®ång nghiÖp.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
§¸nh gi¸, xÕp lo¹i cña Héi ®ång khoa häc trêng
viÕt
Ngêi
Bïi ThÞ Ngäc
Thñy
§¸nh gi¸, xÕp lo¹i cña Héi ®ång khoa häc Phßng GD&§T
LÖ Thñy
- Xem thêm -
.DOC 
19 
234 
113 
