Tài liệu Sach giao vien quyen 2

bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o NguyÔn xu©n huy (Chñ biªn) Bïi viÖt hµ – lª quang phan – hoµng träng th¸i – bïi v¨n thanh Cïng häc quyÓn S¸ch gi¸o viªn Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc B¶n quyÒn thuéc Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc – Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o. 2 692-2006/CXB/104-1530/GD M· sè: 1G425M7 PhÇn 1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung I. Giíi thiÖu ch¬ng tr×nh 1. Môc tiªu Môc tiªu d¹y häc m«n Tin häc ë bËc TiÓu häc lµ nh»m gióp häc sinh:  Cã hiÓu biÕt ban ®Çu vÒ tin häc vµ øng dông cña tin häc trong häc tËp vµ ®êi sèng;  Cã kh¶ n¨ng sö dông m¸y tÝnh trong viÖc häc nh÷ng m«n häc kh¸c, trong ho¹t ®éng vui ch¬i gi¶i trÝ nh»m n©ng cao chÊt lîng gi¸o dôc vµ thÝch øng víi ®êi sèng x· héi hiÖn ®¹i;  Bíc ®Çu lµm quen víi c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cã sö dông c«ng cô tin häc. 2. Ch¬ng tr×nh S¸ch gi¸o khoa Cïng häc tin häc - QuyÓn 2, n»m trong bé s¸ch Cïng häc tin häc gåm ba quyÓn, ®îc biªn so¹n dùa trªn chuÈn ch¬ng tr×nh ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 16/2006/Q§-BGD§T ngµy 05 th¸ng 05 n¨m 2006 cña Bé trëng Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o. II. Giíi thiÖu s¸ch Cïng häc Tin häc 1. Giíi thiÖu bé s¸ch Bé s¸ch Cïng häc tin häc gåm ba quyÓn: QuyÓn 1, QuyÓn 2 vµ QuyÓn 3. Cïng häc tin häc - QuyÓn 1 ®· xuÊt b¶n víi c¸c néi dung c¬ b¶n sau: 1. Lµm quen víi m¸y tÝnh 2. Ch¬i cïng m¸y tÝnh 3. Em tËp gâ bµn phÝm 4. Em tËp vÏ 5. Em tËp so¹n th¶o 6. Häc cïng m¸y tÝnh 2 QuyÓn 3 sÏ ®îc biªn so¹n ®Ó tiÕp tôc c¸c néi dung khai th¸c phÇn mÒm häc tËp, sö dông phÇn mÒm ®å ho¹, so¹n th¶o v¨n b¶n, häc nh¹c vµ khai th¸c phÇn mÒm vi thÕ giíi LOGO. 2. Giíi thiÖu Cïng häc tin häc – QuyÓn 2 a) Môc tiªu C¸c môc tiªu cô thÓ cña QuyÓn 2 gåm:  TiÕp tôc ph¸t triÓn c¸c kÜ n¨ng vÒ gâ bµn phÝm, sö dông chuét, so¹n th¶o v¨n b¶n, ®å ho¹ vµ khai th¸c phÇn mÒm.  H×nh thµnh mét sè kÜ n¨ng ban ®Çu liªn quan ®Õn quy tr×nh gi¶i quyÕt vÊn ®Ò b»ng m¸y tÝnh th«ng qua m«i trêng Logo, Encore vµ mét sè phÇn mÒm häc tËp.  §Þnh híng cho häc sinh kh¶ n¨ng khai th¸c c¸c phÇn mÒm ®Ó phôc vô cho häc tËp c¸c m«n häc kh¸c. b) Néi dung s¸ch Kh¸m ph¸ m¸y tÝnh (6 tiÕt) Bµi 1. Nh÷ng g× em ®· biÕt Bµi 2. Kh¸m ph¸ m¸y tÝnh Bµi 3. Ch¬ng tr×nh m¸y tÝnh ®îc lu ë ®©u? Em tËp vÏ (12 tiÕt) Bµi 1. Nh÷ng g× em ®· biÕt Bµi 2. VÏ h×nh ch÷ nhËt, h×nh vu«ng Bµi 3. Sao chÐp h×nh Bµi 4. VÏ h×nh e-lÝp, h×nh trßn Bµi 5. VÏ tù do b»ng cä vÏ, bót ch× Bµi 6. Thùc hµnh tæng hîp Em tËp gâ 10 ngãn (8 tiÕt) Bµi 1. V× sao ph¶i tËp gâ 10 ngãn? Bµi 2. Gâ tõ ®¬n gi¶n Bµi 3. Sö dông phÝm Shift Bµi 4. ¤n luyÖn gâ Ch¬i vµ häc cïng m¸y tÝnh (12 tiÕt) Bµi 1. Häc to¸n víi phÇn mÒm Cïng häc to¸n 4 Bµi 2. Kh¸m ph¸ rõng nhiÖt ®íi Bµi 3. TËp thÓ thao víi trß ch¬i Golf 3 Em tËp so¹n th¶o (14 tiÕt) Bµi 1. Nh÷ng g× em ®· biÕt Bµi 2. C¨n lÒ Bµi 3. Cì ch÷ vµ ph«ng ch÷ Bµi 4. Thay ®æi cì ch÷ vµ ph«ng ch÷ Bµi 5. Sao chÐp v¨n b¶n Bµi 6. Tr×nh bµy ch÷ ®Ëm, nghiªng Bµi 7. Thùc hµnh tæng hîp ThÕ giíi LOGO cña em (6 tiÕt) Bµi 1. Logo lµ g×? Bµi 2. Thªm mét sè lÖnh cña Logo Bµi 3. Sö dông c©u lÖnh lÆp Bµi 4. ¤n tËp Em häc nh¹c (6 tiÕt) Bµi 1. Lµm quen víi phÇn mÒm Encore Bµi 2. Em häc nh¹c víi Encore Bµi 3. Em häc nh¹c víi Encore (tiÕp) Bµi 4. Sinh ho¹t tËp thÓ víi Encore 4 c) Nh÷ng ®iÓm cÇn lu ý  C¸c phÇn mÒm vµ tÖp mÉu hç trî cho viÖc gi¶ng d¹y Cïng häc tin häc – QuyÓn 2 ®îc cung cÊp s½n t¹i trang web sau ®©y: http://tinhocphothong.nxbgd.com.vn/ Trang web nµy do Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc hç trî. Gi¸o viªn cã thÓ t¶i c¸c häc liÖu cÇn thiÕt cho bµi gi¶ng cña m×nh theo c¸c bíc sau:  Khëi ®éng Internet Explorer ®Ó truy cËp Internet.  Truy cËp trang web cã ®Þa chØ: http://tinhocphothong.nxbgd.com.vn/  Chän häc liÖu cÇn thiÕt t¹i môc Download vµ t¶i vÒ. Ngoµi ra, trªn trang web nµy, gi¸o viªn cã thÓ nªu ý kiÕn ph¶n håi hoÆc liªn l¹c víi c¸c t¸c gi¶ ®Ó tiÕp tôc nhËn ®îc c¸c trî gióp cÇn thiÕt. 5 Nh÷ng gi¸o viªn kh«ng cã ®iÒu kiÖn truy cËp Internet hoÆc gÆp khã kh¨n trong viÖc t¶i c¸c häc liÖu th× cã thÓ t×m mua ®Üa CD t¹i C«ng ti C«ng nghÖ Tin häc Nhµ Trêng. Trang web: http://www.vnschool.net/ §Þa chØ: Phßng 1407 - Nhµ 17T2 - Khu Trung Hoµ Nh©n ChÝnh QuËn CÇu GiÊy - Hµ Néi §iÖn tho¹i: (04) 2511017 - Fax: (04) 2511081 Liªn hÖ ¤ng Bïi ViÖt Hµ, Gi¸m ®èc E-mail: [email protected]  Gi¸o viªn cã thÓ ®äc l¹i nh÷ng gîi ý trong s¸ch gi¸o viªn Cïng häc tin häc -QuyÓn 1 ®Ó x¸c ®Þnh mét sè néi dung, ph¬ng ph¸p luËn chung, mang tÝnh xuyªn suèt liªn quan ®Õn viÖc truyÒn thô kiÕn thøc cña c¶ bé s¸ch Cïng häc tin häc. Díi ®©y lµ mét sè gîi ý bæ sung.  HiÖn tîng tr×nh ®é kh«ng ®Òu §©y lµ hiÖn tîng phæ biÕn trong c¸c m«n häc mang tÝnh thùc hµnh nh Tin häc, gi¸o dôc thÓ chÊt. Mét sè em ®· tù t×m hiÓu, truy cËp Internet hoÆc häc qua c¸c b¹n, qua phô huynh nªn cã nh÷ng hiÓu biÕt vît tréi so víi c¸c b¹n cïng líp, thËm chÝ, kh¶ n¨ng thùc hµnh cßn cã thÓ cao h¬n gi¸o viªn. Kh«ng nªn h¹n chÕ kh¶ n¨ng hiÓu biÕt cña c¸c em. Cã thÓ cho phÐp mét sè häc sinh häc vît nÕu c¸c em ®· n¾m ®îc néi dung häc (cña m«n Tin häc) qua sù kiÓm tra cña gi¸o viªn. Gi¸o viªn cã thÓ ®Ò nghÞ c¸c em ®ã tham gia vµo nhãm c¸n sù m«n Tin häc. Nhãm c¸n sù cã c¸c nhiÖm vô vµ quyÒn lîi chñ yÕu sau ®©y: - Gióp ®ì c¸c b¹n hoµn thµnh ch¬ng tr×nh häc; - §îc nhËn thªm nh÷ng dù ¸n n©ng cao; - §îc tham gia mét sè ho¹t ®éng ngoµi giê t¹i phßng m¸y nh cµi ®Æt phÇn mÒm, diÖt virus, t×m th«ng tin vµ c¸c phÇn mÒm h÷u Ých trªn Internet. Lu ý: Gi¸o viªn bé m«n cÇn th«ng b¸o vµ trao ®æi víi gi¸o viªn chñ nhiÖm vµ phô huynh vÒ c¸c ho¹t ®éng ngo¹i kho¸.  HiÖn tîng "ch¸y" gi¸o ¸n "Ch¸y" gi¸o ¸n ®îc hiÓu lµ hiÖn tîng gi¸o viªn kh«ng hoµn thµnh tiÕt d¹y theo ®Ò c¬ng (vµ gi¸o ¸n) ®· so¹n. Cã nhiÒu nguyªn nh©n, díi ®©y lµ mét sè nguyªn nh©n thêng gÆp vµ gîi ý kh¾c phôc trong c¸c tiÕt d¹y Tin häc: 6 - Sù cè kÜ thuËt: ®iÓn h×nh lµ mÊt ®iÖn. CÇn chuÈn bÞ ph¬ng ¸n dù phßng khi kh«ng cã ®iÖn. - Sù cè kÜ thuËt: nhiÒu m¸y tÝnh bÞ háng. CÇn chuÈn bÞ ph¬ng ¸n ghÐp c¸c häc sinh dïng chung m¸y. Nªn chän ph¬ng ¸n ghÐp c¸c em kh¸ víi c¸c em häc chËm. - CÇn lµm thö, dï chØ lµ nh÷ng thao t¸c ®¬n gi¶n, ®Ó tin ch¾c r»ng c¸c cÊu h×nh cã s½n lµ ®ñ ®Ó hoµn thµnh bµi d¹y.  C¸c em ®Ò xuÊt c¸c ph¬ng ¸n gi¶i kh¸c, cã thÓ hay h¬n ph¬ng ph¸p ®· biÕt. VÝ dô, víi nh÷ng bµi d¹y vÒ ®å ho¹, nhiÒu häc sinh cã thÓ dïng ph¬ng ph¸p ®èi xøng, lËt h×nh (khi vÏ) hoÆc ph¬ng ph¸p bï (khi t« mµu),… Gi¸o viªn nªn ñng hé sù t×m tßi cña c¸c em vµ phæ biÕn cho c¶ líp ®Ó cïng ®¸nh gi¸, b×nh luËn. TiÕt häc khi ®ã sÏ trë nªn sinh ®éng, cÇn tr¸nh viÖc ng¨n chÆn hoÆc cÊm ®o¸n c¸c em ph¸t huy nh÷ng kiÕn thøc ®· biÕt hoÆc t×m tßi ph¸t hiÖn c¸i míi.  NhiÒu phÇn mÒm t¬ng thÝch Trªn m¹ng vµ ngoµi thÞ trêng hiÖn nay cã nhiÒu phÇn mÒm thùc hiÖn cïng mét chøc n¨ng. Mét sè em häc sinh biÕt sö dông c¸c phÇn mÒm nµy, do ®ã tr×nh bµy c¸c ph¬ng ph¸p gi¶i cã thÓ hay h¬n c¸c ph¬ng ph¸p ®· biÕt. Tuy nhiªn, trong mäi trêng hîp, gi¸o viªn cÇn híng dÉn häc sinh tËp trung rÌn luyÖn kÜ n¨ng theo néi dung bµi d¹y trong s¸ch gi¸o khoa (SGK) mét c¸ch chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ.  B¶n quyÒn Lu«n lu«n nh¾c nhë c¸c em vµ b¶n th©n g¬ng mÉu thùc hiÖn viÖc sö dông b¶n quyÒn. Ngay c¶ khi ®îc phÐp sö dông miÔn phÝ mét s¶n phÈm nµo ®ã còng cÇn ghi chó râ tªn t¸c gi¶ vµ tæ chøc lµm ra s¶n phÈm ®ã theo nguyªn t¾c " ¡n qu¶ nhí kÎ trång c©y". 7 PhÇn 2. Nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ Kh¸m ph¸ m¸y tÝnh I. Giíi thiÖu ch¬ng Thêi lîng: 6 tiÕt. 1. Môc tiªu cña ch¬ng a) VÒ kiÕn thøc  ¤n tËp nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ®· häc trong QuyÓn 1 nh c¸c d¹ng th«ng tin c¬ b¶n xung quanh ta, h×nh d¹ng vµ c¸c bé phËn cña m¸y tÝnh (®Ó bµn), vai trß cña m¸y tÝnh trong ®êi sèng.  BiÕt lÞch sö s¬ lîc vÒ m¸y tÝnh, ch¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ cã kh¸i niÖm ban ®Çu vÒ m« h×nh xö lÝ th«ng tin cña m¸y tÝnh.  BiÕt mét sè thiÕt bÞ lu tr÷ th«ng tin th«ng dông, nhËn diÖn vµ hiÓu c¸c thao t¸c c¬ b¶n víi æ ®Üa cøng, ®Üa vµ æ ®Üa mÒm, ®Üa CD vµ thiÕt bÞ nhí flash (thêng ®îc gäi lµ USB v× ®îc sö dông nhê cæng giao tiÕp USB). b) VÒ kÜ n¨ng  BiÕt nhËn diÖn c¸c phÇn mÒm quen thuéc qua c¸c biÓu tîng, biÕt khëi ®éng/tho¸t mét ch¬ng tr×nh.  BiÕt thao t¸c ®óng vµ thËn träng víi c¸c lo¹i ®Üa, æ ®Üa khi sö dông.  BiÕt c¸ch b¶o qu¶n ®Üa. 2. Néi dung chñ yÕu cña ch¬ng Ch¬ng mét d¹y trong kho¶ng 6 tiÕt kÕt hîp gi÷a lÝ thuyÕt vµ thùc hµnh. Ngoµi phÇn «n tËp néi dung cña QuyÓn 1, néi dung chñ yÕu bao gåm c¸c kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng lµm viÖc víi c¸c thiÕt bÞ c¬ b¶n dµnh cho häc sinh: thao t¸c víi c¸c lo¹i thiÕt bÞ lu tr÷ phæ biÕn (®Üa vµ æ ®Üa). 3. Nh÷ng ®iÓm cÇn lu ý  8 TiÕp tôc nh÷ng yªu cÇu khi häc QuyÓn 1 ®èi víi häc sinh khi lµm viÖc víi m¸y tÝnh nh t thÕ ngåi tríc m¸y tÝnh ®óng, hîp vÖ sinh, gâ phÝm theo ®óng ngãn,... Cã th¸i ®é m¹nh d¹n, th©n thiÖn khi giao tiÕp víi m¸y tÝnh.  Gi¸o viªn còng cÇn lu ý ®Õn trang thiÕt bÞ cña phßng m¸y vµ c¸ch l¾p ®Æt m¸y tÝnh nh: bµn ghÕ ®óng chuÈn víi løa tuæi, kh«ng gian l¾p ®Æt m¸y, ¸nh s¸ng chung cña phßng m¸y vµ ¸nh s¸ng riªng cho ngêi dïng.  T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó tõng häc sinh ®îc tËp thao t¸c víi c¸c ®Üa vµ æ ®Üa díi sù híng dÉn cña thÇy c« gi¸o hoÆc trî gi¶ng.  Dµnh thêi gian, ®ång thêi khuyÕn khÝch häc sinh m¹nh d¹n tù kh¸m ph¸ m¸y tÝnh mét c¸ch khoa häc vµ thËn träng.  Gi¸o viªn cÇn ph©n biÖt hai thuËt ng÷ "m¸y tÝnh" vµ "m¸y tÝnh ®iÖn tö". Cã thÓ su tÇm trªn Internet c¸c h×nh ¶nh vÒ m¸y tÝnh nh m¸y tÝnh quay tay cña Pascal, m¸y tÝnh c¬ khÝ tù ®éng cña Babbage, m¸y tÝnh ®iÖn tö ®Çu tiªn,...  Theo kinh nghiÖm cña nhiÒu gi¸o viªn, bµi tr×nh bµy nªn so¹n díi d¹ng PowerPoint víi nhiÒu h×nh ¶nh. §Ó tra cøu c¸c thuËt ng÷ vµ h×nh minh ho¹ nªn dùa vµo c¸c tõ ®iÓn ®iÖn tö cã s½n trªn Internet. B¹n cã thÓ sö dông nh÷ng m¸y t×m kiÕm th«ng dông nh Google víi c¸c tõ kho¸ ®¬n gi¶n nh computer, pascal, eniac. II. híng dÉn chi tiÕt Bµi 1. nh÷ng g× em §· BIÕT Thêi lîng: 2 tiÕt. 1. Môc ®Ých, yªu cÇu ¤n tËp nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ®· häc trong QuyÓn 1, gåm:  C¸c d¹ng th«ng tin c¬ b¶n vµ ph©n lo¹i.  NhËn diÖn c¸c bé phËn cña m¸y tÝnh vµ biÕt ®îc chøc n¨ng c¬ b¶n cña mçi bé phËn.  ¤n l¹i c¸c thao t¸c c¬ b¶n víi m¸y tÝnh ®· ®îc lµm quen.  Vai trß cña m¸y tÝnh trong ®êi sèng. 2. Nh÷ng ®iÓm cÇn lu ý vµ gîi ý d¹y häc a) Xem l¹i s¸ch gi¸o khoa vµ s¸ch gi¸o viªn Cïng häc Tin häc – QuyÓn 1 ®Ó n¾m l¹i c¸c kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng ®· häc còng nh møc ®é yªu cÇu ®èi víi häc sinh. b) Bµi häc cã hai tiÕt. Nªn sö dông mét tiÕt cho néi dung «n tËp vµ lµm c¸c bµi tËp trong s¸ch gi¸o khoa (B1, B2, B3). TiÕt cßn l¹i dµnh cho c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ (T1, T2). 9 c) d) ThÇy c« gi¸o cÇn cô thÓ ho¸, chi tiÕt c¸c ho¹t ®éng vµ giao nhiÖm vô cho c¸c c¸ nh©n vµ nhãm chuÈn bÞ tríc, ®Æc biÖt lµ víi ho¹t ®éng T1. C¸c c«ng viÖc chuÈn bÞ bao gåm: Chän chñ ®Ò: vÝ dô Ngµy khai trêng 5/9 hoÆc ngµy Quèc tÕ ThiÕu nhi 1/6 (c¸c ngµy gÇn gòi víi thêi ®iÓm tiÕn hµnh bµi häc). Chia häc sinh cña líp thµnh ba nhãm: - Nhãm mét cã nhiÖm vô thu thËp th«ng tin díi d¹ng v¨n b¶n; - Nhãm hai thu thËp th«ng tin díi d¹ng ©m thanh; - Nhãm ba thu thËp th«ng tin díi d¹ng h×nh ¶nh. Trong buæi sinh ho¹t, mçi nhãm cö ®¹i diÖn tr×nh bµy néi dung th«ng tin thu lîm ®îc. Toµn líp b×nh chän nhãm thu thËp ®îc th«ng tin ®óng d¹ng, th«ng tin g©y Ên tîng nhÊt. ThÇy c« gi¸o tuyªn d¬ng nhãm ®¹t kÕt qu¶ tèt. Cuèi tiÕt häc thø hai, gi¸o viªn nh¾c nhë, ®éng viªn ®Ó häc sinh s½n sµng chuÈn bÞ tiÕp thu vµ thùc hµnh c¸c kiÕn thøc, kÜ n¨ng míi trong QuyÓn 2. Gi¸o viªn cã thÓ su tÇm c¸c c©u chuyÖn vÒ chñ ®Ò "C¸c thÇn ®ång tin häc nhá tuæi" ®Ó khuyÕn khÝch c¸c em häc tËp. Bµi 2. Kh¸m ph¸ m¸y tÝnh Thêi lîng: 2 tiÕt. 1. Môc ®Ých, yªu cÇu  Häc sinh cã ý niÖm ban ®Çu vÒ sù ph¸t triÓn cña m¸y tÝnh, biÕt ®îc sù phong phó vÒ h×nh d¹ng vµ chøc n¨ng cña m¸y tÝnh hiÖn nay.  Bíc ®Çu biÕt m¸y tÝnh cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn tù ®éng c¸c ch¬ng tr×nh, biÕt m« h×nh ho¹t ®éng cña m¸y tÝnh: nhËn th«ng tin, xö lÝ th«ng tin vµ xuÊt th«ng tin. 2. Nh÷ng ®iÓm cÇn lu ý vµ gîi ý d¹y häc a) LÞch sö ®Çy ®ñ vÒ ph¸t triÓn m¸y tÝnh kh¸ phøc t¹p ®èi víi häc sinh tiÓu häc v× ®Ó hiÓu râ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m¸y tÝnh cÇn nh÷ng kh¸i niÖm vµ kiÕn thøc nhÊt ®Þnh vÒ chøc n¨ng cña m¸y tÝnh vµ nh÷ng tiÕn bé vÒ c«ng nghÖ. S¸ch gi¸o khoa chØ nªu nh÷ng tiÕn bé mµ trÎ em dÔ c¶m nhËn b»ng trùc gi¸c. ThËt khã mµ liÖt kª hÕt c¸c lo¹i m¸y tÝnh ngµy nay vµ chøc n¨ng cña chóng. Ngoµi m¸y tÝnh ®Ó bµn (m¸y tÝnh c¸ nh©n), h×nh 4 trong SGK chØ minh ho¹ ba lo¹i ®iÓn h×nh nhÊt lµ m¸y trî gióp c¸ nh©n, m¸y tÝnh bá tói vµ m¸y tÝnh x¸ch tay. V× kh«ng ph¶i gi¸o viªn nµo còng cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc víi c¸c lo¹i m¸y nµy, díi ®©y lµ mét vµi th«ng tin ng¾n gän vÒ tõng lo¹i ®Ó tiÖn tham kh¶o. M¸y trî gióp c¸ nh©n lµ mét thiÕt bÞ cÇm tay ®îc dïng ®Ó lu gi÷ th«ng tin c¸ nh©n vµ thùc hiÖn mét sè c«ng viÖc ®¬n gi¶n. C¸c c«ng viÖc ®ã cã thÓ lµ tÝnh 10 to¸n ®¬n gi¶n, xem thêi gian, ®Æt lÞch c¸ nh©n, xem danh b¹, ch¬i c¸c trß ch¬i ®iÖn tö ®¬n gi¶n, truy cËp Internet, göi vµ nhËn th ®iÖn tö,... Víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ, hiÖn nay hÇu hÕt c¸c tÝnh n¨ng cña m¸y trî gióp c¸ nh©n ®· ®îc tÝch hîp vµo ®iÖn tho¹i di ®éng. Cµng ngµy m¸y trî gióp c¸ nh©n cµng ®îc bæ sung thªm nhiÒu tÝnh n¨ng míi, hç trî nhiÒu h¬n cho ngêi sö dông. M¸y trî gióp c¸ nh©n M¸y tÝnh bá tói M¸y tÝnh bá tói lµ mét lo¹i m¸y nhá, cã thÓ bá ®îc vµo tói ¸o hay tói quÇn. Chóng gièng m¸y tÝnh ®Ó bµn ë chç còng cã bµn phÝm vµ mµn h×nh, nhng ®¬n gi¶n vµ thùc hiÖn ®îc Ýt c«ng viÖc h¬n. M¸y tÝnh x¸ch tay to h¬n m¸y tÝnh bá tói, cã ®Çy ®ñ c¸c bé phËn c¬ b¶n vµ ho¹t ®éng nh m¸y tÝnh ®Ó bµn. M¸y tÝnh x¸ch tay cã mµn h×nh g¾n liÒn víi th©n m¸y tÝnh, cã thÓ më ra hoÆc gËp l¹i ®Ó bá võa vµo tói x¸ch vµ cã thÓ dÔ dµng di chuyÓn. M¸y tÝnh x¸ch tay Ngoµi c¸c lo¹i m¸y tÝnh nãi trªn, cßn cã c¸c m¸y tÝnh m¹nh vµ phøc t¹p h¬n nhiÒu. §ã lµ c¸c m¸y tÝnh lín vµ c¸c siªu m¸y tÝnh. C¸c m¸y tÝnh nµy thêng ®îc sö dông ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc tÝnh to¸n phøc t¹p, chñ yÕu trong c¸c lÜnh vùc chuyªn ngµnh vµ trong c¸c viÖn nghiªn cøu. Trong ®iÒu kiÖn cho phÐp, gi¸o viªn cã thÓ giíi thiÖu thªm c¸c tranh ¶nh, c¸c c©u chuyÖn xung quanh chñ ®Ò nµy. 11 b) Cã thÓ t×m thªm c¸c so s¸nh t¬ng tù ®Ó bµi häc thªm trùc quan, sinh ®éng. VÝ dô: hiÖn nay ®· cã nh÷ng m¸y tÝnh bá tói hay m¸y tÝnh ®eo tay chØ b»ng chiÕc b¸nh quy hoÆc nhá h¬n. Nhng ë nh÷ng thÕ hÖ ®Çu, víi chøc n¨ng t¬ng tù, m¸y tÝnh cã thÓ ph¶i to b»ng chiÕc bµn gi¸o viªn và nÆng tíi vài t¹. c) Gi¸o viªn cho häc sinh tù lµm tÝnh ®Ó so s¸nh hai thÕ hÖ m¸y tÝnh (27 tÊn so víi 15 kg vµ 167 m2 so víi 0,5 m2, sè liÖu trong s¸ch gi¸o khoa). d) Trong bµi cã viÕt "Tuy h×nh d¹ng vµ kÝch thíc kh¸c nhau nhng c¸c m¸y tÝnh cã mét ®iÓm chung: chóng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn tù ®éng c¸c ch¬ng tr×nh do con ngêi viÕt ra". Trong QuyÓn 1, häc sinh ®· ®îc lµm quen víi c¸c kh¸i niÖm ch¬ng tr×nh vµ phÇn mÒm, ë møc ®é nhËn diÖn c¸c biÓu tîng vµ khëi ®éng ch¬ng tr×nh ®Ó häc vµ ch¬i cïng m¸y tÝnh. Trong bµi nµy, häc sinh ®îc biÕt ch¬ng tr×nh díi khÝa c¹nh kh¸c, ®ã lµ nh÷ng ®èi tîng cÇn thiÕt cho sù ho¹t ®éng cña m¸y tÝnh vµ tån t¹i cïng víi m¸y tÝnh. ViÖc ®Þnh nghÜa ch¬ng tr×nh mét c¸ch chÝnh x¸c vµ dÉn gi¶i chi tiÕt vÒ lÖnh ®èi víi häc sinh tiÓu häc lµ cha cÇn thiÕt. Nhng gi¸o viªn cÇn nhí ®Ó gi¶i thÝch cho häc sinh trong trêng hîp cÇn thiÕt r»ng ch¬ng tr×nh lµ tËp hîp c¸c lÖnh ®îc viÕt theo mét thø tù nhÊt ®Þnh, mçi lÖnh chØ dÉn cho m¸y tÝnh thùc hiÖn mét c«ng viÖc cô thÓ. Mçi c«ng viÖc ®îc ph©n r· thµnh d·y c¸c c«ng viÖc ®¬n gi¶n, c¸c c«ng viÖc ®¬n gi¶n ®îc ph©n r· tiÕp thµnh d·y c¸c c«ng viÖc ®¬n gi¶n h¬n vµ cø tiÕp tôc nh vËy cho ®Õn khi m¸y tÝnh cã thÓ thùc hiÖn ®îc. Nh vËy, ®Ó m¸y tÝnh thùc hiÖn ®îc c«ng viÖc theo ®óng mong muèn cña con ngêi, c¸c lÖnh trong ch¬ng tr×nh cÇn ph¶i ®îc viÕt theo trËt tù ®óng. e) Chóng ta biÕt r»ng bé phËn quan träng nhÊt cña m¸y tÝnh lµ bé xö lÝ. Ngµy nay kh«ng chØ m¸y tÝnh cã bé xö lÝ mµ nhiÒu thiÕt bÞ kh¸c còng ®îc g¾n bé xö lÝ bªn trong, ch¼ng h¹n TV, m¸y giÆt, tñ l¹nh,... Tuy nhiªn ®iÒu lµm nªn sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c thiÕt bÞ nµy vµ m¸y tÝnh lµ bé xö lÝ cña chóng chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc mét sè lÖnh nhÊt ®Þnh vµ c¸c lÖnh nµy ®îc "g¾n cøng" vµo thiÕt bÞ (thÓ hiÖn qua c¸c vi m¹ch ®îc thiÕt kÕ s½n). §iÒu lµm nªn søc m¹nh, sù th«ng minh cña m¸y tÝnh lµ chóng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn ®îc c¸c ch¬ng tr×nh kh¸c nhau. ChÝnh v× thÕ m¸y tÝnh míi trë thµnh mét c«ng cô ®a n¨ng. Gi¸o viªn nªn nhÊn m¹nh ®iÓm m¸y tÝnh sÏ thùc hiÖn theo ch¬ng tr×nh vµ ch¬ng tr×nh do con ngêi viÕt ra ®Ó häc sinh nhËn râ m¸y tÝnh chØ ®¬n thuÇn lµ c«ng cô, sù th«ng minh cña m¸y tÝnh lµ do con ngêi, tr¸nh xu híng cho r»ng m¸y tÝnh cã thÓ lµm tÊt c¶ mäi viÖc vµ kh«ng thÓ sai. 12 f) PhÇn cßn l¹i cña bµi nh»m giíi thiÖu cho häc sinh vÒ m« h×nh ho¹t ®éng cña m¸y tÝnh. §©y chØ lµ m« h×nh ho¹t ®éng th«ng tin ë møc kh¸i qu¸t nhÊt, qua ®©y häc sinh sÏ nhËn biÕt ®îc vai trß cña c¸c bé phËn nhËn th«ng tin, xö lÝ th«ng tin vµ xuÊt th«ng tin cña m¸y tÝnh. Trong ®êi sèng cã rÊt nhiÒu ho¹t déng cã thÓ m« t¶ b»ng "m« h×nh ba bíc" nµy. Gi¸o viªn cã thÓ tæ chøc ®Ó häc sinh tù t×m hiÓu, m« t¶ vµ rót ra kÕt luËn, qua ®©y n©ng cao kh¶ n¨ng kh¸i qu¸t ho¸ cña häc sinh. Bµi 3. ch¬ng tr×nh m¸y tÝnh ®îc lu ë ®©u? Thêi lîng: 2 tiÕt. 1. Môc ®Ých, yªu cÇu  BiÕt ®îc c¸c thiÕt bÞ lu tr÷ d÷ liÖu phæ biÕn nhÊt.  NhËn diÖn vµ thö nghiÖm c¸c thao t¸c víi ®Üa cøng, ®Üa vµ æ ®Üa mÒm, ®Üa vµ æ ®Üa CD vµ thiÕt bÞ nhí flash. 2. Nh÷ng ®iÓm cÇn lu ý vµ gîi ý d¹y häc a) Néi dung bµi nµy chØ giíi h¹n trong ph¹m vi nhËn diÖn vµ thö nghiÖm c¸c thao t¸c c¬ b¶n víi ®Üa cøng, ®Üa vµ æ ®Üa mÒm, ®Üa vµ æ ®Üa CD, thiÕt bÞ nhí flash ®Ó hiÓu c¸c thiÕt bÞ nµy thêng dïng ®Ó lu c¸c ch¬ng tr×nh hay d÷ liÖu cña ngêi dïng. ViÖc thö nghiÖm ë ®©y ®îc hiÓu lµ häc sinh quan s¸t thÇy c« gi¸o thao t¸c mÉu, sau ®ã thao t¸c l¹i. Tríc khi thao t¸c l¹i, häc sinh cã kh¶ n¨ng m« t¶ diÔn biÕn cña sù viÖc. Sau khi thao t¸c cã nhËn xÐt so s¸nh ®iÒu ®· dù ®o¸n vµ thùc tÕ ®· x¶y ra. CÇn ph©n biÖt mÆt trªn, mÆt díi cña ®Üa, chiÒu ®a ®Üa vµo æ. b) Bµi nµy nªn ®îc giíi thiÖu lÝ thuyÕt kÕt hîp víi thùc hµnh lµ tèt nhÊt. Trong ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ bè trÝ ®îc phßng m¸y th× còng nªn cã mét m¸y tÝnh trªn phßng häc ®Ó c¸c em thùc hµnh ngay. Trong trêng hîp mét m¸y tÝnh còng kh«ng thÓ bè trÝ ®îc th× nªn kÕt hîp phÇn thùc hµnh cña bµi nµy víi phÇn thùc hµnh cña c¸c bµi kh¸c. Gi¸o viªn cÇn chuÈn bÞ tríc ®Üa mÒm, ®Üa CD vµ thiÕt bÞ nhí flash ®Ó giíi thiÖu cho häc sinh trªn giê lÝ thuyÕt. Còng cã thÓ kÕt hîp thªm víi c¸c h×nh ¶nh minh ho¹ c¸c thiÕt bÞ nµy. c) Ngoµi m¸y tÝnh ®Ó bµn, nÕu trong m«i trêng häc tËp cã s½n m¸y tÝnh x¸ch tay, gi¸o viªn cã thÓ cho häc sinh nhËn diÖn ®Üa, æ ®Üa mÒm, ®Üa, æ ®Üa CD, vÞ trÝ c¸c khe c¾m thiÕt bÞ nhí flash trªn lo¹i m¸y nµy vµ quan s¸t biÓu tîng cña c¸c thiÕt bÞ nµy trªn cöa sæ My Computer. d) Trong SGK cã giíi thiÖu ®Üa vµ æ ®Üa mÒm. Lo¹i thiÕt bÞ nµy hiÖn nay Ýt ®îc sö dông. Tuy vËy, trong hoµn c¶nh hiÖn t¹i vÉn ®Ò cËp nhng trong gi¶ng d¹y kh«ng nªn qu¸ chó träng. e) PhÇn lín m¸y tÝnh hiÖn nay ®· cã æ ®Üa CD vµ khe c¾m USB ë mÆt tríc cña m¸y. NÕu m¸y tÝnh ë trêng chØ cã khe c¾m USB ë phÝa sau m¸y (thêng ë díi hai cæng c¾m chuét vµ bµn phÝm), gi¸o viªn cã thÓ chuÈn bÞ mét d©y c¾m 13 nèi dµi cæng USB, ®a ®Çu c¾m lªn mÆt tríc ®Ó tiÖn giíi thiÖu vµ häc sinh dÔ thùc hµnh. f) 14 Tuy kh«ng n»m trong néi dung cña bµi nµy, gi¸o viªn cã thÓ më réng b»ng c¸ch më cöa sæ My Computer vµ giíi thiÖu cho häc sinh biÓu tîng cña ®Üa cøng, ®Üa mÒm, ®Üa CD vµ thiÕt bÞ nhí flash trªn cöa sæ. Cã thÓ cho phÐp häc sinh thö nghiÖm t¹o ra c¸c tÖp nhê dïng c¸c phÇn mÒm so¹n th¶o, vÏ,... vµ lu kÕt qu¶ trªn ®Üa cøng hay thiÕt bÞ nhí flash. KiÓm tra sù hiÖn diÖn c¸c tÖp ®· t¹o vµ më l¹i c¸c tÖp nµy. em tËp vÏ I. Giíi thiÖu ch¬ng Thêi lîng: 12 tiÕt. 1. Môc tiªu cña ch¬ng a) VÒ kiÕn thøc  NhËn biÕt ®îc c¸c c«ng cô vÏ h×nh ch÷ nhËt (h×nh vu«ng), h×nh e-liÝp (h×nh trßn), cä vÏ, bót ch× vµ t¸c dông cña chóng.  BiÕt sao chÐp c¸c phÇn h×nh vÏ ®Ó t¹o ra c¸cnh÷ng h×nh vÏ phøc hîp tõ nh÷ngc¸c ®èi tîng ®¬n gi¶n.  Bíc ®Çu biÕt quan s¸t, ph©n tÝch h×nh mÉu vµ lùa chän c«ng cô thÝch hîp ®Ó gi¶i quyÕt mét nhiÖm vô. b) VÒ kÜ n¨ng  Sö dông ®îc c¸c c«ng cô vÏ h×nh ®¬n gi¶n nh H×nh ch÷ nhËt, H×nh e-liÝp, Cä vÏ, Bót ch×.  Thùc hiÖn ®îc c¸c thao t¸c sao chÐp h×nh vÏ. a) VÒ kiÕn thøc b) VÒ kÜ n¨ng 2. Néi dung chñ yÕu cña ch¬ng Ch¬ng hai d¹y trong 12 tiÕt thùc hµnh, kh«ng lµ chÝnh cã kÕt hîp víi cã lÝlÝ thuyÕt. Néi dung chñ yÕu lµ t×m hiÓu thªm c¸ch sö dông mét sè c«ng cô vÏ h×nh vµ tÝnh n¨ng sao chÐp h×nh vÏ, bao gåm:  Bµi 1. Nh÷ng g× em ®· biÕt.  Bµi 2. VÏ h×nh ch÷ nhËt, h×nh vu«ng.  Bµi 3. Sao chÐp h×nh.  Bµi 4. VÏ h×nh e-lÝp, h×nh trßn.  Bµi 5. VÏ tù do b»ng cä vÏ, bót ch×.  Bµi 6. Thùc hµnh tæng hîp 15 3. Nh÷ng ®iÓm cÇn lu ý a) b) c) 1. Néi dung cña ch¬ng lµ ®Ó häc sinh tiÕp tôc lµm quen víi ch¬ng tr×nh ®å häao¹ Paint ®· ®îc giíi thiÖu trong s¸ch gi¸o khoa Cïng häc tin häc QuyÓn I1. §©y lµ mét trong hai chñ ®Ò kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng chÝnh cña s¸ch gi¸o khoa Cïng häc tin häc - QuyÓn II2 (tËp vÏ vµ so¹n th¶o v¨n b¶n), v× vËy cÇn kÕt hîp giíi thiÖu kiÕn thøc míi víi viÖc «n luyÖn c¸c kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng häc sinh ®· ®îc häc trong QuyÓn I1. 2. Cã thÓ cã nh÷ng häc sinh ®· ®îc biÕt tríc mét sè néi dung kiÕn thøc hoÆc kÜ n¨ng kh¸c b»ng c¸ch tù t×m hiÓu, truy cËp Internet hoÆc häc qua c¸c b¹n.,... §èi víi nh÷ng häc sinh ®ã, gi¸o viªn cÇn khuyÕn khÝch vµ kh«ng nªn h¹n chÕ kh¶ n¨ng hiÓu biÕt cña c¸c em. Tríc mçi tiÕt häc, gi¸o viªn cÇn kiÓm tra ®Ó ®¶m b¶o ch¾c ch¾n r»ng c¸c môc liÖt kª díi ®©y ®· cã s½n trong c¸c m¸y cña gi¸o viªn vµ häc sinh:  BiÓu tîng cña Paint trªn mµn h×nh nÒn.  C¸c tÖp cho tríc. II. híng dÉn chi tiÕt Bµi 1. Nh÷ng g× em ®· biÕt Thêi lîng: 2 tiÕt. 1. Môc ®Ých, yªu cÇu  ¤n l¹i nh÷ng kiÕn thøc vÒ phÇn mÒm ®å häao¹ Paint ®· häc trong SGK Cïng häc Tin tin häc - QuyÓn I1, nh: c¸ch khëi ®éng, hép mµu, hép c«ng cô, mµu vÏ, mµu nÒn.  ¤n l¹i c¸c thao t¸c sö dông c¸c c«ng cô ®Ó t« mµu, vÏ c¸c ®èi tîng h×nh ®¬n gi¶n, di chuyÓn phÇn h×nh vÏ,, v.v....  LuyÖn c¸c kÜ n¨ng vÏ víi c¸c c«ng cô T« mµu, §êng th¼ng, §êng cong,... 2. Nh÷ng ®iÓm cÇn lu ý vµ gîi ý d¹y häc a) 1. §©y lµ bµi «n luyÖn l¹i nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng häc sinh ®· häc ë líp díiQuyÓn 1. Bµi häc ®îc thiÕt kÕ díi d¹ng c¸c c©u hái, c¸c bµi thùc hµnh theo tõng chñ ®Ò kiÕn thøc vµ cuèi cïng lµ bµi thùc hµnh tæng hîp. PhÇn lín c¸c c©u hái cho díi d¹ng tr¾c nghiÖm víi c¸c h×nh vÏ trùc quan. V× thÕ cã thÓ thùc hiÖn phÇn bµi tËp nh lµ mét tiÕt lÝlÝ thuyÕt, cßn phÇn thùc hµnh cÇn ®îc tiÕn hµnh trong phßng m¸y tÝnh. T¹i c¸c trêng cã ®iÒu kiÖn sö dông phßng m¸y th× nªn thùc hiÖn phÇn bµi tËp trong phßng m¸y lµ tèt nhÊt. Khi ®ã c¸c em cã thÓ so s¸nh c¸c h×nh trong s¸ch gi¸o khoa víi giao diÖn thùc cña Paint trªn mµn h×nh m¸y tÝnh. NÕu kh«ng, gi¸o viªn nªn chuÈn bÞ tríc c¸c h×nh ¶nh nµy vµ phãng to trªn líp ®Ó häc sinh quan s¸t. 16 b) c) d) e) f) g) h) 2. Khi «n luyÖn l¹i kiÕn thøc trong bµi nµy cã lÏ häc sinh ®· qua mét thêi gian dµi kh«ng vÏ h×nh víi Paint,, v× thÕ gi¸o viªn cÇn híng dÉn c¸c em tr×nh bµy nh÷ng kiÕn thøc ®· häc theo tõng bícc mét, tõng chñ ®Ò mét nh tr×nh bµy trong s¸ch gi¸o khoa. KhuyÕn khÝch tæ chøc häc sinh thµnh c¸c nhãm nhá, mçi nhãm tù do th¶o luËn c©u hái ®· cho trong bµi tËp vµ ®a ra c©u tr¶ lêi ®¹i diÖn cho c¶ nhãm. Sau ®ã gi¸o viªn cã thÓ so s¸nh kÕt qu¶ cña tõng nhãm vµ ®a ra c¸c ®¸nh gi¸, kÕt luËn vÒ kiÕn thøc cÇn nhí cho häc sinh. C¸ch tæ chøc nµy sÏ gãp phÇn thóc ®Èy viÖc thi ®ua gi÷a c¸c nhãm, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó häc sinh hç trî kiÕn thøc cho nhau. Trong khi ho¹t ®éng nhãm, ®iÒu quan träng gi¸o viªn cÇn nhí vµ còng lu ý häc sinh lµ nªn t«n träng ý kiÕn cña mäi thµnh viªn, dï ®ã lµ ý kiÕn kh¸c víi nhiÒu ngêi. Nh÷ng ý kiÕn nµy cã thÓ lµ gîi ý cho nh÷ng gi¶i ph¸p rÊt hay. Ngoµi ra, nh÷ng häc sinh dï cã ý kiÕn sai, khi ®îc híng dÉn ®Ó cã nh÷ng kÕt luËn ®óng vÒ kiÕn thøc, sÏ ghi nhí nh÷ng kiÕn thøc nµy l©u bÒn h¬n, so víi häc sinh kh«ng cã bÊt cø ý kiÕn nµo. 3. NÕu cã ®iÒu kiÖn, gi¸o viªn cã thÓ thiÕt kÕ thªm c¸c bµi tËp kh¸c ®Ó lµm bµi «n luyÖn phong phó h¬n. Tuy nhiªn c¸c bµi tËp trong bµi nµy lµ yªu cÇu néi dung tèi thiÓu. Häc sinh cÇn ph¶i ghi nhí nh÷ng kiÕn thøc liªn quan ®Õn c¸c c©u hái nµy. Khi thiÕt kÕ bµi tËp, gi¸o viªn nªn sö dông c¸c c©u hái tr¾c nghiÖm víi c¸c h×nh ¶nh trùc quan. 4. C¸c bµi thùc hµnh T1, T2 vµ T3 còng lµ tèi thiÓu ®Ó häc sinh «n luyÖn l¹i c¸c kÜ n¨ng ®· häc ë líp díi. Riªng c¸c bµi thùc hµnh tæng hîp (T4-T6), tuú theo tr×nh ®é häc sinh, gi¸o viªn cã thÓ tæ chøc ®Ó c¸c em thùc hiÖn trªn líp hoÆc cho nh bµi tËp vÒ nhµ.µnh cã híng dÉn hoÆc tù thùc hµnh. Lu ý r»ng kh«ng nªn yªu cÇu häc sinh t« mµu hoÆc vÏ chÝnh x¸c nh c¸c h×nh mÉu trong s¸ch gi¸o khoa; . hH·y ®Ó häc sinh tù thÓ hiÖn kh¶ n¨ng tëng tîng phong phó cña m×nh. Häc sinh cã c¸c s¶n phÈm cµng gièng h×nh mÉu cµng tèt, nhng ®iÒu quan träng h¬n lµ h×nh vÏ cña c¸c em ®îc t« mµu hîp lýlÝ, hµi hoµ, h×nh vÏ cã c¸c ®êng nÐt ®Æc trng ®Ó nhËn biÕt ®îc c¸c ®èi tîng trªn h×nh. Víi c¸c bµi tËp t« mµu, nÕu nh h×nh cã nh÷ng vïng cÇn t« qu¸ nhá, häc sinh cã thÓ ®Æt con trá chuét kh«ng ®îc chÝnh x¸c vµ phÇn mµu sÏ bÞ loang ra c¸c vïng kh¸c. Gi¸o viªn cã thÓ giíi thiÖu häc sinh chän c«ng cô phãng ®¹i ®Ó phãng to h×nh vÏ cho dÔ t« mµu (c«ng cô nµy cha®· ®îc giíi thiÖu trong SGV Cïng häc tin häc - QuyÓn I1). 5. PhÇn néi dung më tÖp h×nh vÏ cã s½n trªn m¸y tÝnh lµ néi dung më réng, kh«ng ph¶i lµ b¾t buéc. Tuy nhiªn häc sinh sÏ rÊt høng thó víi viÖc lu l¹i kÕt qu¶h×nh vÏ cña m×nh vµ sau ®ã cã thÓ më l¹i ®Ó giíi thiÖu cho c¸c b¹n. Do vËy gi¸o viªn nªn bè trÝ thêi gian ®Ó giíi thiÖu cho häc sinh. 17 §Ó giíi thiÖu néi dung nµy gi¸o viªn cÇn t¹o tríc mét th môc cã tªn Em tap ve (hoÆc víi mét tªn tuú ý) trªn mµn h×nh nÒn vµ sao chÐp mét sè tÖp mÉu vµo trong th môc ®ã. Cã thÓ lu ý häc sinh chän th môc thÝch hîp nÕu giíi thiÖu c¸ch më tÖp trong mét th môc kh¸c. ChØ nªn h¹n chÕ c¸c thao t¸c ®· m« t¶ trong s¸ch gi¸o khoa, cha cÇn thiÕt ph¶i giíi thiÕu thiÖu c¸ch sö dông b¶ng chän cho häc sinh. Sau nµy c¸c em sÏ cßn nhiÒu dÞp ®Ó häc c¸c c¸ch sö dông cöa sæ vµ b¶ng chän trong c¸c líp trªn. Bµi 2. VÏ h×nh ch÷ nhËt, h×nh vu«ng Thêi lîng: 2 tiÕt. 1. Môc ®Ých, yªu cÇu  Häc sinh biÕt sö dông c«ng cô H×nh ch÷ nhËt th¼ng ch÷ nhËt, h×nh vu«ng ®Ó vÏ c¸c h×nh  Häc sinh biÕt kÕt hîp c¸c h×nh ch÷ nhËt, h×nh vu«ng víi c¸c ®o¹n th¼ng, ®êng cong vµ c¸c nÐt vÏ thÝch hîp ®Ó t¹o ®îc nh÷ng h×nh vÏ ®¬n gi¶n. 2. Nh÷ng ®iÓm cÇn lu ý vµ gîi ý d¹y häc a) 1. Sau khi cã c¸c kÜ n¨ng sö dông hai c«ng cô vÏ lµ §êng th¼ng vµ §- , ®©y lµ bµi truyÒn ®¹t cho häc sinh kÜ n¨ng sö dông mét c«ng cô míi, c«ng cô H×nh ch÷ nhËt . Kh¸c víi hai c«ng cô nãi trªn, c«ng cô nµy lµ mét trong nh÷ng c«ng cô ®îc sö dông ®Ó vÏ c¸c h×nh theo mÉu cã s½n. Nãi chung, ®Ó t¹o c¸c ®èi tîng trªn h×nh vÏ ngêi ta chØ cÇn sö dông hai c«ng êng cong b) cô §êng th¼ng vµ §êng cong lµ ®ñ, nhng ®Ó t¹o ®îc c¸c ®èi tîng thÝch hîp, viÖc sö dông c¸c c«ng cô ®ã ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng kÜ n¨ng vµ sù kiªn nhÉn nhÊt ®Þnh. Cã thÓ xem c¸c c«ng cô vÏ h×nh theo mÉu cã s½n lµ c¸c c«ng cô hç trî ®Ó vÏ nhanh vµ chÝnh x¸c mét sè d¹ng ®èi tîng nhÊt ®Þnh. Gi¸o viªn nªn lu ý häc sinh ®iÒu nµy, v× trong qu¸ tr×nh häc vµ lµm quen víi nh÷ng phÇn mÒm kh¸c, c¸c em cßn ®îc tiÕp cËn víi nh÷ng c«ng cô hç trî kh¸c. 2. Bµi nµy nªn ®îc b¾t ®Çu b»ng viÖc ph©n tÝch qu¸ tr×nh vÏ mét h×nh ch÷ nhËt b»ng c«ng cô §êng th¼ng nh ®· gîi ý trong s¸ch gi¸o khoa. Gi¸o viªn cïng víi häc sinh th¶o luËn vµ nªu ra nh÷ng khã kh¨n khi sö dông c«ng cô §êng th¼ng ®Ó vÏ h×nh ch÷ nhËt, sau ®ã giíi thiÖu c«ng cô H×nh ch÷ nhËt ®Ó häc sinh biÕt ®îc nh÷ng lîi ®iÓm khi sö dông c«ng cô nµy. §©y lµ bµi tËp díi d¹ng ho¹t ®éng, h·y ®Ó häc sinh tù kh¸m ph¸, nhËn xÐt vµ ®iÒu nµy sÏ t¹o høng thó cho c¸c em tiÕp nhËn kiÕn thøc míi. 18 c) d) e) f) g) 3. C¸ch vÏ c¸c h×nh mÉu cã s½n trong hép c«ng cô lµ gièng nhau. Díi ®¸y cña hép c«ng cô cã bèn h×nh mÉu lµ h×nh ch÷ nhËt, ®a gi¸c, elipe-lÝp vµ ch÷ nhËt trßn bèn gãc. øng víi mçi h×nh mÉu nµy cã ba kiÓu vÏ kh¸c nhau lµ: chØ vÏ phÇn biªn b»ng mµu vÏ, vÏ biªn b»ng mµu vÏ vµ t« mµu phÇn bªn trong b»ng mµu nÒn, chØ vÏ phÇn bªn trong b»ng mµu vÏ. ViÖc ph©n biÖt nh÷ng quy ®Þnh vÒ mµu vÏ, mµu nÒn cña c¸c h×nh theo mÉu nµy ®îc hiÓu lµ khi vÏ ta dïng nót tr¸i chuét. V× häc sinh ®· biÕt c¸ch vÏ ®o¹n th¼ng, ® êng cong, ®Ó giíi thiÖu c«ng cô vÏ h×nh ch÷ nhËt, gi¸o viªn còng cã thÓ khuyÕn khÝch häc sinh tù t×m hiÓu c¸ch sö dông b»ng c¸ch thùc hiÖn c¸c thao t¸c t ¬ng tù nh khi vÏ ®o¹n th¼ng. Häc sinh sÏ rÊt thÝch thó khi tù m×nh kh¸m ph¸ ra ®iÒu ®ã vµ sÏ rót ra nh÷ng ®iÓm chung khi sö dông c¸c c«ng cô kh¸c. Lu ý häc sinh vÒ nÐt vÏ vµ mµu vÏ. NÐt vÏ vµ mµu vÏ cÇn ®îc chän tríc khi thùc hiÖn c¸c thao t¸c ®· m« t¶ ë trang 20trong, s¸ch gi¸o khoa. §iÒu nµy còng ®îc vËn dông cho mäi c«ng cô vÏ kh¸c. H×nh vÏ minh ho¹ c¸ch vÏ h×nh ch÷ nhËt trong SGK mang tÝnh s ph¹m ®Ó HS dÔ thùc hiÖn. Tuy nhiªn trong thùc tÕ, ta vÏ h×nh ch÷ nhËt b»ng c¸ch kÐo th¶ chuét theo híng chÐo mµ kh«ng cÇn ®Þnh râ ®iÓm ®Çu ë gãc trªn bªn tr¸i cña h×nh ch÷ nhËt. 4. Trong Mmôc 2, khi giíi thiÖu c¸c kiÓu vÏ h×nh ch÷ nhËt (cã/kh«ng cã ®êng biªn, cã/kh«ng cã mµu t«), gi¸o viªn nªn kÕt hîp víi Bbµi tËp B2 (trang 24, s¸ch gi¸o viªnkhoa) nÕu häc sinh cã ®iÒu kiÖn sö dông m¸y tÝnh trong giê häc. §©y còng lµ mét bµi tËp díi d¹ng ho¹t ®éng, c¸c em sÏ tù thùc hiÖn, tù kh¸m ph¸ vµ tù rót ra kÕt luËn vÒ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng. Trong trêng hîp kh«ng sö dông m¸y tÝnh, gi¸o viªn nªn giíi thiÖu vµ nh¾c häc sinh thùc hµnh khi cã ®iÒu kiÖn sö dông m¸y tÝnh. 5. Trong h×nh mÉu thø hai cña bµi thùc hµnh T2 cã mét chi tiÕt ®Ó “"thö”" häc sinh. §ã lµ h×nh thoi bªn trong h×nh vu«ng. C¸c em cã thÓ nghÜ ®ã lµ h×nh vu«ng ®îc quay mét gãc 45o nªn cã thÓ sö dông c«ng cô vÏ h×nh ch÷ nhËt. Tõ ®ã gi¸o viªn lu ý häc sinh ®Õn kh¶ n¨ng h¹n chÕ cña c«ng cô nµy: chØ vÏ ®îc c¸c h×nh ch÷ nhËt cã c¹nh n»m ngang. Trong c¸c bµi thùc hµnh nªn khuyÕn khÝch häc sinh sö dông c«ng cô di chuyÓn h×nh (®· häc trong QuyÓn I1) chø kh«ng cÇn ph¶i vÏ h×nh ngay t¹i chç nh quan s¸t thÊy trªn c¸c h×nh mÉu. 61. §©y lµ bµi «n luyÖn l¹i nh÷ng kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng häc sinh ®· häc ë líp díi. Bµi häc ®îc thiÕt kÕ díi d¹ng c¸c c©u hái, c¸c bµi thùc hµnh theo tõng chñ ®Ò kiÕn thøc vµ cuèi cïng lµ bµi thùc hµnh tæng hîp. PhÇn lín c¸c c©u hái ë d¹ng tr¾c nghiÖm víi c¸c h×nh vÏ trùc quan. V× thÕ cã thÓ thùc hiÖn phÇn bµi tËp nh lµ mét tiÕt lÝ thuyÕt, cßn phÇn thùc hµnh cÇn ®îc tiÕn hµnh trong phßng m¸y tÝnh. T¹i c¸c trêng cã ®iÒu kiÖn sö dông phßng m¸y th× còng nªn thùc hiÖn phÇn bµi tËp trong phßng m¸y lµ tèt nhÊt, khi ®ã c¸c em cã thÓ so s¸nh c¸c h×nh trong s¸ch gi¸o khoa víi giao diÖn thùc cña Paint 19 h) i) j) k) l) 20 trªn mµn h×nh m¸y tÝnh. NÕu kh«ng, gi¸o viªn nªn chuÈn bÞ tríc c¸c h×nh ¶nh nµy vµ phãng to trªn líp ®Ó häc sinh quan s¸t. 2. Khi «n luyÖn l¹i kiÕn thøc trong bµi nµy cã lÏ häc sinh ®· qua mét thêi gian dµi kh«ng vÏ h×nh víi Paint, v× thÕ gi¸o viªn cÇn híng dÉn c¸c em «n l¹i nh÷ng kiÕn thøc ®· häc theo tõng bíc mét, tõng chñ ®Ò mét nh tr×nh bµy trong s¸ch gi¸o khoa ®Ó c¸c em tõng bíc nhí l¹i. KhuyÕn khÝch tæ chøc häc sinh thµnh c¸c nhãm nhá, mçi nhãm tù do th¶o luËn c©u hái ®· cho trong bµi tËp vµ ®a ra c©u tr¶ lêi ®¹i diÖn cho c¶ nhãm. Sau ®ã gi¸o viªn cã thÓ so s¸nh kÕt qu¶ cña tõng nhãm vµ ®a ra c¸c ®¸nh gi¸, kÕt luËn vÒ kiÕn thøc cÇn nhí cho häc sinh. C¸ch tæ chøc nµy sÏ gãp phÇn thóc ®Èy viÖc thi ®ua gi÷a c¸c nhãm, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó häc sinh hç trî kiÕn thøc cho nhau. Trong c¸c ho¹t ®éng nhãm nµy, ®iÒu quan träng gi¸o viªn cÇn nhí vµ còng lu ý häc sinh lµ nªn t«n träng ý kiÕn cña mäi thµnh viªn, dï ®ã lµ ý kiÕn sai. Nh÷ng ý kiÕn sai cã thÓ lµ gîi ý cho nh÷ng gi¶i ph¸p rÊt hay. Ngoµi ra, nh÷ng häc sinh dï cã ý kiÕn sai, khi ®îc híng dÉn ®Ó cã nh÷ng kÕt luËn ®óng vÒ kiÕn thøc, sÏ ghi nhí nh÷ng kiÕn thøc nµy l©u bÒn h¬n, so víi häc sinh kh«ng cã bÊt cø ý kiÕn nµo. 3. NÕu cã ®iÒu kiÖn thêi gian, gi¸o viªn cã thÓ thiÕt kÕ thªm c¸c bµi tËp kh¸c ®Ó lµm bµi «n luyÖn phong phó h¬n. Tuy nhiªn c¸c bµi tËp trong bµi nµy lµ yªu cÇu néi dung tèi thiÓu, häc sinh cÇn ph¶i ghi nhí nh÷ng kiÕn thøc liªn quan ®Õn c¸c c©u hái nµy. Khi thiÕt kÕ c¸c bµi tËp gi¸o viªn nªn sö dông c¸c c©u hái tr¾c nghiÖm víi c¸c h×nh ¶nh trùc quan. 4. C¸c bµi thùc hµnh T1, T2 vµ T3 còng lµ nh÷ng bµi thùc hµnh tèi thiÓu ®Ó häc sinh «n luyÖn l¹i c¸c kÜ n¨ng ®· häc ë líp díi. Riªng c¸c bµi thùc hµnh tæng hîp (T4-T6), tuú theo tr×nh ®é häc sinh, gi¸o viªn cã thÓ tæ chøc ®Ó c¸c em thùc hiÖn trªn líp hoÆc cho nh bµi tËp vÒ nhµ. Lu ý r»ng kh«ng nªn yªu cÇu häc sinh t« mµu hoÆc vÏ chÝnh x¸c nh c¸c h×nh mÉu trong s¸ch gi¸o khoa; h·y ®Ó häc sinh tù thÓ hiÖn kh¶ n¨ng tëng tîng phong phó cña m×nh. Häc sinh cã c¸c s¶n phÈm cµng gièng h×nh mÉu cµng tèt, nhng ®iÒu quan träng h¬n lµ h×nh vÏ cña c¸c em ®îc t« mµu hîp lý, hµi hoµ, h×nh vÏ cã c¸c ®êng nÐt ®Æc trng ®Ó nhËn biÕt ®îc c¸c ®èi tîng trªn h×nh. Víi c¸c bµi tËp t« mµu, nÕu nh h×nh cã nh÷ng vïng cÇn t« qu¸ nhá, häc sinh cã thÓ ®Æt con trá chuét kh«ng ®îc chÝnh x¸c vµ phÇn mµu sÏ bÞ loang ra c¸c vïng kh¸c. Gi¸o viªn cã thÓ giíi thiÖu häc sinh chän c«ng cô phãng ®¹i ®Ó phãng to h×nh vÏ cho dÔ t« mµu (c«ng cô nµy cha ®îc giíi thiÖu trong QuyÓn I). 5. Còng gièng nh néi dung më tÖp h×nh vÏ cã s½n trªn m¸y tÝnh, phÇn néi dung lu tÖp h×nh vÏ lµ néi dung më réng, kh«ng ph¶i lµ néi dung b¾t buéc. Nhng ®©y lµ néi dung quan träng vµ gi¸o viªn nªn bè trÝ thêi gian ®Ó giíi thiÖu cho häc sinh. Lu ý r»ng khi thùc hiÖn c¸c thao t¸c lu tÖp nh giíi thiÖu trong s¸ch gi¸o khoa, th môc ngÇm ®Þnh ®îc chän trong hép tho¹i sÏ lµ th môc My Pictures. Khi thùc hµnh trªn m¸y tÝnh cña phßng m¸y, sè tÖp do häc sinh lu tin trong th môc My Pictures sÏ t¨ng dÇn lªn vµ trë nªn khã qu¶n lýlÝ, gi¸o viªn cã thÓ giíi thiÖu