Tài liệu Quan niệm về giải thoát trong phật giáo và ảnh hưởng của nó đối với đời sống người việt nam hiện nay

DAI HOC QUOC GIÀ HA NÓI TRUÒNG DAI HOC KHOA HOC XÀ HÒI VA NHÀN VÀN BUI THI TINH TRIET HQC HIEN SINH VE QìOì CUfI SIMONE DE BEfiUVOIR CIIIIYÈNNGÀNH: MA SO /N CNDVBC & CNDVLS : 62.22.N0.05 -' LUAN AN TIEN SI TRIET HOC Hudng ddn khoa hoc: iìS. TS. Nguyén HCili \ ui PGS. Bùi Dang Duy HA NOI - 2007 MUC LUC • • PHAN MÒ DAU 1 1. Tinh càp thiét cùa de tài 1 2. Tinh hình nghién curu 3 3. Muc dich va nhiém vu nghién cùru 7 4. Ddi tugng va pham vi nghién curu 7 5. Phuang phàp nghién ciiu 7 6. Y nghla va ddng gdp khoa hoc cùa luàn àn 8 7. Két ca'u cùa luàn àn g CHl/ONG 1: TIÉN DE RA DÒI CÙA CHÙ NGHÌA HIÈN SINH VA TRIÉT HOC HIÈN SINH VÉ GIOÌ CÙA BEAUVOIR 9 l.l.Tién de kinh té, chinh trj - xà hdi, vàn boa 9 1.2.Tién de ly luàn cùa chù nghla hién sinh 20 1.3.Ve cugc ddi Beauvoir va càc tac pham cùa bà 39 CHUONG 2: TRIÈT HOC HIÈN SINH VÉ GIOÌ CÙA BEAUVOIR QUA SUPHÈ PHAN CÙA BÀ DOI VÓI NHÙNG QUAN NIÈM VÉGIÓI TRONG LICH SU 61 2.1. Phé phàn quan niém ve gidi trong Ijch sii tu tudng va huyén thoai 61 2.2. Phé phàn nhirng thài dò nguy tin cùa ngudi phu nù 77 2.3. Phé phàn quan niém ve gidi cùa mot so khoa hgc 98 CHUONG 3: T U T U Ò N G TRIÉT HOC HIÈN SINH VÉ GIÀI PHÓNG PHU NÙ CÙA BEAUVOIR 115 3.1. Càch mang xà bòi va càch mang gidi 115 3.2. Luàn ly hién sinh va su giài phdng phu nir 128 3.3. Nhùrng tu tudng ca bàn cùa luàn ly nhàm giài phdng phu nù 146 KÈTLUÀN 173 TÀI LIÉU THAM KHÀO VA CÀC PHU LUC 179 MÒDAU 1. Tình càp thiét cùa de tài Trong lich su xà hdi, vàn de phu nir, va'n de gidi luón thu hùt su quan tàm cùa càc qudc già, dac biét là ngày nay, khi loài ngudi dang vuon Idi mot xà hdi khdng con ddi nghèo, vàn minh, bình dàng va cdng bang cho mgi ngudi. De dal dugc muc liéu dd, tà't nhién, khdng the bd qua vàn de bai binh dàng gidi. Nhùng thàp ky gàn day, và'n de bình dàng gidi trén pham vi toàn càu dà ed nhiéu lién bd, song, su phàn biét ddi xir ve gidi nghiém trgng ddi vdi càc quyén co bàn cùa con ngudi nhu: kinh té, chinh tri, vàn hoà, ke cà mal tàm ly vàn cdn tdn t xua dén nay chua ai biét dugc, dudng nhu do mot sue manh thàn ky nào dd lai dang bién thành ngudn gdc cùa su nghèo khd. Nhùng thàng Igi cùa ky thuàl dudng nhu dà dugc mua bang cài già cùa su suy ddi ve màt linh ihàn 134,tr. 10]. Xà bòi dugc duy ly hod d phuang Tày dà sa vào khùng hoàng, suy ddi bdi vi nd làm iha hoà con ngudi, con ngudi chi cdn là "mdi lue lugng vài chat dc^i thuàn". Mot khi con ngudi trd ihìuili bàn cùng \'à kiét qué irong bò mày ky thuàl khong Id eùa xà bòi hién dai thi su sup do cùa cà nhàn là mot diéu hién nhién. Thàn phàn con ngudi dà nhu thè ibi tbiuih luti ky thuàt ma loài ngudi giành dugc tal khdng phài già trj con ngudi ma bang "gid tri suy ddi cùa dgo dirc\ F. Fromm ndi ve con ngudi trong nén vàn minh ky tri nhu sau: \àn de cùa thè ky XIX là "Tliugng de dà chéi" (nhu Nietzsche dà ndi), và'n de cùa thè ky XX là "con ngudi dà chét". Ò thè ki XIX, su.làn bao chdng lai con ngudi, d thè ky XX là su tha hoà xà bòi ed tinh thàn kinh phàn liei, chdng lai con ngudi. Trong qua khù, tai boa là d chò con ngudi trd ihành nd le, trong 11 tuang lai con ngudi ed nguy co trd thành nhùng rdbd't. Con ngudi khdng cdn là con ngudi ma bién thành cài mày khdng tu duy, khdng tình càm. Con ngudi bi mày mdc hoà, tu ddng hoà trd thành mdt yéu td don giàn cùa khoa hgc - ky thuàt cho nén dành mài bèi mgi due tinh cùa riéng mình va khdng tón tai nhu mot nhàn vj, mdt cà nhàn nùa. Con ngudi bj tuang ddng hoà, phi cà tinh hoà, cà nhàn trd thành mdt dién hình khdng màu sàc. Tdm lai, cà xà bòi nhu bi nhàn chìm trong su thdng tri cùa chù nglua duy ly. Trude tình hình à'y, su phàn ùng cùa xà.hdi dà dién ra ngày mdt gay gài. Ve mal chinh tri - xà bòi, dd là nhùng phong trào mang linh xà bòi. 0 My là phong trào Phàn vàn hoà cùa thanh nién, sinh vién; d Phàp là cugc bao loan thàng Nàm - Sàu (1968). Ve màt vàn hoà, dd là phong trào vàn hgc hién dai. vàn hgc mdi (chù nghìa lugng trung, chù nghìa siéu thuc vv...). Trén bình dién triét hgc: Tu cudi thè ky, mot chùm triél hgc phi duy ly da xuà't hién: nhdn hgc trié't hgc. trié't Iwc diri siing (Bergson, Nietzsche), chù nglua nhdn vi, chù nghìa Freud, dàc bici là chù nghìa hién sinh. Chù nghìa hién sinh phàl Irién manh me, di vào dai chùng va ihuc su trd thành mdt phong trào. Chù nghìa hién sinh d Phàp cùng là su phàn ùng chdng lai chù nghìa duy ly. Nhimg nd gàn vdi nhùng diéu kién lich su riéng eùa nude Phàp, nd dién ra d mdi nude ed truyén thdng vùrng chài ve tu do va lai này sinh ngay trong thdi ky chicm ddng eùa chù nghìa phàl xil Due: do dd, nd ed nhùng nel dàc thù. Ndi dén su ra ddi cùa chù nghìa hién sinh khdng the khòng ndi idi chién tranh tàn khdc, d[\c bici là. chù nghìa phàl xil ra ddi dà lìm mgi càch nd djch, huy dici con ngudi. Chién tranh ndng két thùc, chién tranh lanh tiép dién dà dua dén nguy ca de doa sinh mang con ngudi bang nhùng vù khi tòi tàn, bang boni nguyén lù. Trude tình hình de, ngudi la khdng thè 12 khòng nhàn thaiy cuòc ddi do chién tranh gay nén, bdc Id bèi muc su phi ly cùa cuòc sdng, do dd con ngudi dà mài hét niém tin, ly tudng. "Tu do, bình dàng, bàc ài" gid day chi cdn là khàu biéu. Vi vày, chù nghìa hién sinh ra ddi lue này dugc coi nhu mdt tàm guang phàn ành hién thuc xà hdi day nhùng bi quan, thà't bai. Chù nghìa hién sinh cùng nhu nhiéu trào luu trié't hgc khàc d phuang Tày ed xu hudng dai chùng hoà, tue di vào ddi sdng bang ngày, cho nén nd khdng chi dùng lai d nhùng li ihuyé'l ma trd thành mot phong trào xà bòi. Ngudi ta ndi ràng chù nghìa hien sinh di lù ''Kierkegaard dén Saint Germain - des-prés\ Ngudi ta miéu tà su ra ddi cùa chù nghìa hién sinh Phàp nhu sau: Ay là mdt buoi sàng mùa dòng (1946), vùa thùc già'c cà thành phd Paris thà'y mình "hién sinh", sàch bào day hién sinh quyén rù tran ngàp phd phudng, nhùng "dàm Ihanh nién nam nù vui ve" kco dén nhihig càn nhà hàm d Saint - Germain, àm vang diéu nhac jazz irong nhùng trang phuc mdi la vdi mdt Idi sdng mdi, là mdi phong Irào mdi dà trd thành nhu mdt huyén thoai IDàn iheo 39. lr.l33J. Trong nhùng càn hàm d Saint- Germain-des-prcs, nhùng nhà hién sinh dà td chùc le bòi vdi nhihig ngudi cdn lai cùa phong trào zazou choi nhac jazz. Dudng nhu nhac jazz va hién sinh ed gì dd gap gò nhau. Nhùng ngudi zazou khdng là nhà iriél hgc, nhà chinh tri cùng nhu phong trào hién sinh. hg Ihuòc mdt phong trào chi hudng vào mot quy chièu vàn hoà duy nhàl là nhac jazz My. Ngudi la cho ràng bòi he này là mdt kiéu ed linh xà hdi, noi dién ra '\-dch mang' chù khòng phài là hình thùc td chùc cùa nhùng ihiét che. Md hình ve tinh xà bòi lién Ihòng va \'ui ve là nhac jazz. Mdi ngudi tu làm ndi lén tiéng nhac cùa mình, rai vào chò ngàu hùng may rui dàp lai may rùi cùa ngudi khàc. Tdm lai là ngàu hùng trong mdt ky lIuKil dd,ig hoà eùa dàn nhac. Mot ngàu hùng khòng phài là mot hòn loan ed linh tra dùa ma là mot su 13 tuang tàc cùa àm thanh b^t ngd. Trong tiéng ndi chung ed nhùng tiéng ndi riéng biét de cùng tao thành mot càch phd bién ma cu the. Ngudi ta ma ludng ràng nhac jazz xàp xình à'y chinh là mot lién hiép vò bang choc làt cùa nhùng ngudi tu do se giành là'y cài dep. Khdng phài là thién dudng ma chi là tran thè trong phù du, trong cành "dia ngiic Id tha nhdn". Chù nghìa hién sinh khdng chi là phong trào di vào Idi sdng ma cdn ed màt trong càc cugc "ndi loan" cùa sinh vién trong nhùng thàng Nàm - Sàu nàm 1968 lai Paris va cà d phong trào "Phàn vàn hoà" d My. Trong "ciwc càch mang vui ve", vdi nhùng Festival, Camaval ndi lén chù nghìa siéu thuc trong nghé thuàt, nhiéu loai chù nghìa phi duy ly ke cà chù nghìa hién sinh trong Idi sdng cùa nhùng hippy. Ngudi la lù bd càu ndi cùa Descartes 'Trn tu duy vdy tói hién hùu" ma thay bang su sùng bài cài phi duy ly 'Tin cdm gidc vdy tói hién hùu\ Tu duy bang ly tri, càm giàc bang trai lini. Chdng lai chù nghìa duy ly khdng chi nhiéu td chùc, nhiéu nhdm. thàm chi cà mdt phong trào mang lén phong trào xd hdi nidi ra ddi tàp hgp nhùng ngudi bài bình vdi xà hdi dà duy ly hoà dén cao dd. Triél hgc ve gidi va chù nghìa nù quyén mdi do Beauvoir khdi xudng dà hoà nhàp vdi "sirtd'n cdng hién sinh " (olTcnsive existentialisle), ddng thdi gdp phàn \'ào phong trào chdng chù nghìa duy ly. Vày, triét hgc hién sinh ve gidi va chù ng'hìci nù quyén Bcauxoir dà ra ddi trong hoàn cành nào / Nhu dà phàn lich d trén, su phàl iricn manh me eùa chù nghìa cdng nghiép, cùa khoa hgc ky thuàt dà l-ic dòng sàu sàc dén nhiéu lình vue cùa ddi .sdng xà bòi, ke cà trén bình dién kinh tè, chinh trj, vàn boa, Idi sdng, làm dào Idn ddi sdng linh thàn cùa mdt bd phàn khdng nhd quàn chùng. Cliù nghìa hién sinh ra ddi dà phàn ành xà bòi hien thuc dd. ddng thdi gdp Ihém tiéng ndi chdng dui nghìa duy ly, chù nghìa ky trj trong xà bòi phuang Tày hién thdi. Giù nghìa hién sinh mang nhiéu màu sàc da dang, mdi nhà hien sinh dà phàn ùng xà bòi ky trj bang nhùng biéu hién khàc nhau. Triél hgc hién sinh 14 cùa Beauvoir dà hoà chung tiéng ndi à'y. Bà dà di vào mdt khia canh cu the trong thiét che xà hdi, dd là và'n de già dinh, và'n de thàn phàn ngudi phu nù trong xà bòi là mot và'n de dà gay nhiéu tranh cài. Trong ddi sdng vàn hoà phuang Tày va vàn hoà Phàp ndi riéng, vàn de ludn chiém vi tri quan trgng trong he thdng càc già tri truyén thdng là và'n de tu do, già dinh va dàc biét là quyén cùa ngudi phu nù trong già dinh va xà bòi ludn dugc dat ra gay gàt. Su thay ddi cùa càc hình thùc bdn nhàn, già dinh va vai trd cùa ngudi phu nù trong già dinh là phàn ành su thay ddi cùa diéu kién kinh té - xà bòi. Trong tàc phàm Ngudn gd'c cùa già dinh, cùa che dd tu hiui va cùa nhà nui/c, Àng ghen dà làm sàng td diéu này. Theo quan diém này ibi, su ra ddi cùa già dinh hai nhàn (cha me va con cài) vào thè ky XVll chinh là phàn ành su phàl trién eùa xà hdi cdng nghiép. Vdi qui md san xuà't Idn, tàp trung trong nhà mày nén già dinh hai nhàn td ra ggn nhe, phù hgp vdi nén còng nghiép mdi. Vi vày nd dugc coi là chuàn muc thàm mi, dao due va dugc thùa nhàn ròng rài. Nhung sang thè ky XX, chù nghìa còng nghiép sa vào khùng hoàng, dàc biét là khùng hoàng kinh té, dà dua xà ligi bude sang giai doan mdi- xà bòi bau cdng nghijp. Diéu này cùng kéo Iheo su thay ddi nhiéu thiét che xà bòi, Hong do già dinh cùng bào biéu su réu rà va di dén sup dò. De khàc phuc lình trang này, ngudi la dà dùng cà nhùng bién phàp chinh trj va kinh té. Ngudi la ed gang duy tri cdng nghé eù. han che vdi computer de lié'p tue kiéu san xuàt bang loai phù hgp vdi già dinh hai nhàn. Vice phong Ida su già tàng lình vue dich vu cùng ed y nghìa kìm giù già dinh bai nhàn. Ngudi ta cùng khòng ngàn ngai han che nhùng loai thòng tin phi dai chùng hoà, bdi già dinh hai nhàn chi boat ddng idi d noi ed su nhàt tri qudc già ve thòng tin ma khòng phài dua ircn su da dang. O day, viéc dal trd lai và'n de vai trd cùa ngudi phu nù Hong già dinh vdi muc dich duy nhàl là, niu kco già dinh hai nhàn va bude phu nù quay ve vdi chùc nàng truyén thdng, vdi nhùng cdng viéc bcp nùc. nói tra. sinh 15 con de cài.... Màt khàc, càc bién phàp nhu càm ngùa thai, càm nghién cùu sinh hgc sinh san... cùng dugc àp dung. Tà't cà nhùng bién phàp này dà gay tdn ihuang rat Idn dén ngudi phu nù, udc vgng dugc giài phdng trong xà hdi hién dai cùa hg cùng bj càn trd. Màc dù vày, nhu mdt quy luàt tà't yéu, nhùng thay ddi ve kinh té tà't yéu sé khdng tranh khdi dàn dén nhùng thay dói càc và'n de xà hdi, trong dà ed và'n de già dinh va vai trd cùa ngudi phu nù. Nhùng thay dói này dà ành hudng Idn idi mot sd nude, dàc biél là càc nude phàt irién, trong dd ed Mi, mot qudc già di dàu trong xà bòi bau cdng nghiép. Là mdt qudc già ndi danh ve chù nghìa da nguyén. Mi là nude dà md cùa chà'p nhàn tal cà càc hình thùc già dinh dugc coi là phi ed dién, già dinh hàu hién dai. Ddi vdi nude Phàp, luy khdng liép thu mdt càch manh me trào luu này, nhung mdt bd phàn khdng nhd làng lófp trung luu vàn chiù ành hudng il nhiéu. Su bùng nd ve già dinh, vdi càc hình »hùc hdn nhàn mdi, dd chinh là nhùng yéu id tàe ddng liuc liép dén càch giài quyét vàn de gidi, và'n de già dinh cùa càc nhà nù qi:\én hien dai, trong dà ed Beauvoir. Ly giài cho su thay ddi cùa càc Ihié'l che, trong dd ed và'n de già dinh, và'n de phu nù, A. TolTler, nhà tuang lai hgc cho ràng, khi Làn sdng thù ba bùng nd, cùng vdi he thdng san xuà't va thdng tin phàl irién trong xà bòi ibi càu irùc già dinh cùng trd nén da dang, do dd, khdng hình thùc già dinh nào tdn lai dugc làu. Vi vày, su ra ddi eùa xà bòi hàu cdng nghiép cùng dua dén hình thành nidi kiéu già dinh nicifi, dd là già dinh piti ligi nhdn ihay thè cho già dinh hgt nhdn. Tuy nhién, su ra ddi cùa già dinh mai này chi là nidi khia canh phàn ành su thay ddi cùa diéu kién kinh té - xà hdi, ddng thdi làm làng Ihém xu hudng chdng chù nghìa duy ly, xà bòi ky trj. Ngoài ra, trén bình dién van boa, ò Tày Au con phài ke dén mot phong trào làm xào tron dai song cùa dòng dào càc tàng lap, dàc bici hi thanh nién, sinh vién, dò hi cuoc càch mang giai tinh (rc\'ohition sexucllc). Càch mang giai linh khòng chi Ui sir say me thuàn tuy "xàc ihit'' ma nói lén \ó'\ song tir do cùa nam nù thanh nién trong thài ky này. Ve tbirc chat, cuoc càch mang 16 này cùng là mot phàn ùng chdng lai xà bòi ky tri. Trong xà hòi, hién tugng ly thàn, ly hòn ngày càng bùng phàt, mdt kiéu hdn nhàn mdi phàt sinh dd là "hdn nhàn tam thdi ké tiép nhau", "hdn nhàn thù nghiém". A. Toffler cho ràng, viéc phi dai chùng hoà, phi tuang ddng hoà già dinh dà md ra nhiéu khà nàng lua chgn cà nhàn mdi, mdi ngudi tu do lua chgn, tu tao ra mdt kiéu già dinh hgp vdi nhu càu cùa mdi cà nhàn. Song, diéu gay su chù y hon cà là già dinh thay ddi va dù trong càu trùc già dmh nào ibi và'n de dia vj cùa ngudi phii nù vàn luòn dugc dàt ra va gay su chù y dàc biét. ò thdi diém này, luy xà hòi dà ed nhiéu thay ddi ve càch nhìn nhàn ngudi phu nu nhung phu nù vàn cdn bj phàn biél ddi xu trong già dinh cùng nhu ngoài xà hdi (thu nhàp thàp, ddi sdng idi té, nudi con cài vài va. .). Thuc tè cho thà'y, d Phàp, vào nhùng nàm 30, mei sd chinh sàch ve già dinh va chùc nàng ngudi me vdi indi qui md rdng Idn chua lùng ed dà dugc ra ddi. Nhung và'n de phu càp già dinh, lién luong duy nhàl, lién cho vay de td chùc le cudi va càc bién phàp nhàm nàng cao ti le sinh de dà bj sao nhàng. Diéu này càng gay sue ép ddi vdi phu nù va su bài bình trong hg ngày càng tàng lén. Nhu mdt phàn ùng chdng lai càch ddi xù à'y, trong xà hdi, hién tugng phà thai làng nhanli, sd ngudi phà thai bang sd sinh de, lù 800.000 dén 1 trièu ngudi mdi nàm phà thai bàt hgp phàp. Mal khàc. su bùng nd ire so sinh mot càch manh me càng khoét sàu nói lo sg cùa phu nù, ddng thdi gdp phàn tò dàm ihém hình ành "ngudi phu nù lai già", mot nhà giào due bàm sinh cùa mdt già dinh ma ngudi la mong mudn ed ddng con. Ty le sinh san d cà "phài là" va "phài hùu" déu khdng dugc kiém soàl chat che. Bàn thàn ngudi phu nù ngày càng ed nguy co chju nhiéu àp lue han lù \iéc sinh de. Tal cà nhùng diéu này ngày càng gay bàt dn trong ddi sdng tinh thàn cùa phu nù. Mdt thuc tè khd ed thè chàp nhàn là. xà bòi dà phàt irién, nhung nhùng Igi ich mang lai cho hg vàn chua dàng ké là bao. Ngay cà tro.ig \ àn de giào due, phu nù vàn chua he dugc luaViig quyén bình dàng nhu nam gidi. Cd the thà'\'. Beauvoir chinh là ngudi truc liép gành chju hàu qua eua su phàn biél ddi xù ' D A . H O C Q U Ó C G I À f*A NO: TRUNG TÀM THÒNG TlN TH'JJViErJ 17 \ / 1 (; Ians này. Bà dà tCmg dò dàu ky thi thae sy vdi sd diém bang Sartre nhung Beauvoù chi dugc coi là dùng thù hai, sau Sartre. Thém vào dd, và'n de tu do di lai cùa phu nù cùng gap phài nhùng khd khan. Bàn thàn Beauvok dà nhàn ra ràng, trong khi nam gidi dugc tu do di lai giùa dudng phd ibi phu nù khdng dugc ra ngoài nèu khòng ed ngudi di iheo.... Cd the khàng djnh ràpg, chinh nhùng chi tiét ludng chùng rat nhd này lai là nhùng gigt nude cudi cùng làm tran vd bd de dao due, nhCmg djnh kién khòng tòt ve phu nù dà tdn lai bay làu nay. Phài chàng, day là nhùng tàc nhàn truc liép thdi thùc Beauvoir va càc nhà nù quyén Phàp quyé't tàm dà'u tranh chdng lai nhùng dinh kién, bài cdng vd ly dd va ddi lai quyén bình dàng cho phu nù. Két qua lich cuc cùa phàn ùng dd là, trong xà bòi phuang Tày ndi chung va xà hdi Phàp ndi riéng dà day lén mdt phong trào bénh vue ngudi phu nù ma ngudi ta ggi là "chù nghìa nù quyén ". Nhùng ngudi dàu tranh cho nù quyén dugc tàp hgp lai va dugc tàng cudng bdi nhiéu td chùc xà hdi. Bdi vày, dàu tranh cho nù quyén dà là nidi hành ddng mang tinh qudc té. Phong trào này phàl trién manh d Anh, Mi, Phàp va xàm nhàp vào cà cdng ddng ngudi da den va ngudi Do Tliài. Pii Irong 10 nàm, sd ngudi Ihani già td chùc phu nù qudc già (NOW) dà lén Idi mdt Irièu. Lue này, càc chuang trình hành ddng dàu tranh vi phu nù rat da dang, nhàm ddi quyén Igi thiét thàn cho phu nù. Chàng han: quyén sinh de va han che sinh de, quyén hudng Igi lù ebani sde y tè, quyén dàu tranh chdng bao lue, hàm hiép phu nù va tré em... Ngoài ra, ve mal ly luàn, d mot sd nude phuang Tày (Anh, Phàp, My), nhiéu cdng irinh nghién cùu, nhiéu ly ihuyéi \é nù quyén. ve gidi dà ra ddi va gay dugc ành hudng Idìi trén thè gidi. Ngay cà trong vàn hgc cùng xuà't hién mot nén vdn hgc nù quyén. Ò Mi. n:òl loai nhà vàn dà néu bài hình ành ngudi phu nù mdi chua limg ed trong ijch su nhu: Alice Walker, Toni Morrison, Giace Pa'ey, Alison Luric, Margaret Alwood.... O Phàp, khdng chi ed càu chuyén "mudi nù chién binh" dàu tranh cho chù nghìa nù quyén, nià trén vàn dàn cdn ed nhiéu tcn ludi khàc trong dd, S.de 18