Tài liệu Quản lý phương tiện dạy học ở trường cao đẳng kinh tế kỹ thuật theo tiếp cận đảm bảo chất lượng giáo dục

.. ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TRẦN VĂN MỪNG QUẢN LÝ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - KỸ THUẬT THEO TIẾP CẬN ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2019 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TRẦN VĂN MỪNG QUẢN LÝ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - KỸ THUẬT THEO TIẾP CẬN ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 9.14.01.14 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. LÊ KHÁNH TUẤN PGS.TS. NGUYỄN THỊ THANH HUYỀN THÁI NGUYÊN - 2019 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nêu trong luận án là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kì công trình nào khác. Tác giả luận án Trần Văn Mừng ii LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Lê Khánh Tuấn, PGS.TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền - những thầy cô đáng kính đã tận tình hướng dẫn và động viên tôi trong suốt quá trình thực hiện luận án này. Tôi xin gửi lời cám ơn chân thành tới cơ sở đào tạo Đại học Thái Nguyên, đơn vị đào tạo trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên đã tạo điều kiện để tôi hoàn thành luận án này. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các đồng nghiệp của tôi đã chia sẻ nhiều tư liệu và kinh nghiệm quý báu liên quan đến vấn đề nghiên cứu, xin bày tỏ lòng biết ơn tới gia đình, người thân đã động viên và giúp đỡ tôi trong thời gian qua. Tôi xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 02 năm 2019 TÁC GIẢ LUẬN ÁN Trần Văn Mừng iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii MỤC LỤC ................................................................................................................. iii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................ iii DANH MỤC BẢNG .................................................................................................. iv DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ................................................................................ v MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ........................................................................ 3 4. Giả thuyết khoa học ................................................................................................ 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................................................. 4 6. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................. 4 7. Phương pháp tiếp cận và phương pháp nghiên cứu ................................................ 4 8. Những luận điểm cần bảo vệ ................................................................................... 7 9. Những đóng góp của luận án .................................................................................. 7 10. Cấu trúc của luận án .............................................................................................. 7 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - KỸ THUẬT THEO TIẾP CẬN ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC ......................................... 9 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ........................................................................ 9 1.1.1. Những kết quả nghiên cứu về phương tiện dạy học ...................................... 9 1.1.2. 1.1.3. 1.2. 1.2.1. 1.2.2. 1.2.3. 1.3. 1.3.1. 1.3.2. 1.3.3. Những kết quả nghiên cứu về quản lý phương tiện dạy học ....................... 15 Đánh giá chung kết quả nghiên cứu về quản lý phương tiện dạy và vấn đề tiếp tục nghiên cứu .................................................................................. 19 Các khái niệm công cụ ................................................................................. 22 Phương tiện và phương tiện dạy học ........................................................... 22 Quản lý và quản lý phương tiện dạy học ..................................................... 24 Chất lượng và đảm bảo chất lượng giáo dục ............................................... 27 Phương tiện dạy học ở trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật .......................... 30 Trường cao đẳng kinh tế-kỹ thuật trong hệ thống giáo dục quốc dân ......... 30 Phương tiện dạy học ở trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật .......................... 31 Các điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục ở trường cao đẳng kinh tế kỹ thuật ......................................................................................................... 36 iv 1.4. Những vấn đề cơ bản về quản lý phương tiện dạy học ở trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật theo tiếp cận đảm bảo chất lượng giáo dục ............ 47 1.4.1. Mục tiêu của quản lý phương tiện dạy học ở trường cao đẳng kinh tế - 1.4.2. kỹ thuật theo tiếp cận đảm bảo chất lượng giáo dục .................................... 47 Nội dung quản lý phương tiện dạy học ở trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật theo tiếp cận đảm bảo chất lượng giáo dục ......................................... 48 1.4.3. Các phương pháp quản lý phương tiện dạy học ở trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật .................................................................................................. 57 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý phương tiện dạy học ở trường cao 1.5.1. đẳng kinh tế - kỹ thuật.................................................................................. 58 Những yếu tố chủ quan ................................................................................ 58 1.5.2. Những yếu tố khách quan ............................................................................ 61 Kết luận chương 1 ..................................................................................................... 64 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC Ở CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - KỸ THUẬT THEO TIẾP CẬN ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC ............................ 65 2.1. 2.1.1. 2.1.2. 2.2. 2.2.1. 2.2.2. 2.2.3. 2.2.4. 2.3. 2.3.1. 2.3.2. 2.3.3. 2.3.4. Khái quát về địa bàn khảo sát ...................................................................... 65 Hệ thống trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật Việt Nam............................... 65 Thực trạng các trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh ......................................................................................... 66 Khái quát về khảo sát thực trạng .................................................................. 68 Mục đích khảo sát ........................................................................................ 68 Nội dung và đối tượng khảo sát ................................................................... 68 Khách thể khảo sát ....................................................................................... 69 Phương pháp khảo sát và xử lý số liệu ........................................................ 70 Thực trạng phương tiện dạy học ở các trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật ....... 70 Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giảng viên, nhân viên, sinh viên về ý nghĩa, vai trò của phương tiện dạy học ........................................ 70 Thực trạng công tác đầu tư mua sắm phương tiện dạy học ở các trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật ........................................................................... 73 Thực trạng năng lực quản lý phương tiện dạy học của đội ngũ làm công tác cơ sở vật chất, thiết bị dạy học ở trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật .... 75 Mức độ đạt tiêu chí tối thiểu về phương tiện dạy học để đáp ứng yêu cầu đảm bảo chất lượng giáo dục ................................................................. 76 v 2.3.5. Đánh giá chung về thực trạng phương tiện dạy học ở các trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật.................................................................................. 81 2.4. Thực trạng quản lý phương tiện dạy học ở các trường cao đẳng kinh tế - 2.4.1. kỹ thuật đáp ứng yêu cầu đảm bảo chất lượng giáo dục .............................. 82 Thực trạng công tác lập kế hoạch mua sắm phương tiện dạy học đáp ứng các yêu cầu về nâng cao chất lượng đào tạo theo tiêu chí đảm bảo chất lượng giáo dục ...................................................................................... 82 2.4.2. Thực trạng công tác tổ chức mua sắm phương tiện dạy học đáp ứng yêu cầu đảm bảo chất lượng giáo dục ................................................................. 85 2.4.3. Thực trạng quản lý công tác tổ chức, chỉ đạo bảo quản, sử dụng phương tiện dạy học hiệu quả ................................................................................... 87 2.4.4. Thực trạng quản lý phát triển, đa dạng hóa phương tiện dạy học ngoài đầu tư mua sắm nhằm nâng cao mức đảm bảo chất lượng giáo dục ........... 90 Thực trạng công tác kiểm kê, đánh giá để bổ sung thay thế hoặc thanh lý phương tiện dạy học ................................................................................. 95 2.4.5. 2.4.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý phương tiện dạy học ở trường Cao đẳng kinh tế - kỹ thuật .............................................................. 97 2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý phương tiện dạy học ở trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật đáp ứng yêu cầu đảm bảo chất lượng ..................... 99 2.5.1. Những kết quả đạt được ............................................................................... 99 2.5.2. Những tồn tại, hạn chế ................................................................................. 99 Kết luận chương 2 ................................................................................................... 101 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - KỸ THUẬT THEO TIẾP CẬN ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC ..................................... 102 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 102 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu ............................................................ 102 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện và đồng bộ ......................................... 102 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ............................................................. 102 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn và khả thi ........................................... 102 3.2. Biện pháp quản lý phương tiện dạy học theo tiếp cận đảm bảo chất 3.2.1. lượng giáo dục ở các trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật........................... 103 Tổ chức nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý và các đối tượng liên quan về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của phương tiện dạy học trong đảm bảo chất lượng giáo dục ..................................................... 103 vi 3.2.2. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ làm công tác quản lý phương tiện dạy học trong trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật .................. 107 3.2.3. Chỉ đạo nâng cao hiệu quả công tác lập kế hoạch mua sắm phương tiện 3.2.4. dạy học đảm bảo đáp ứng các yêu cầu về nâng cao chất lượng đào tạo .... 111 Thực hiện đầu tư, mua sắm hiệu quả gắn với nâng chất lượng khai thác, sử dụng, bảo quản phương tiện dạy học đáp ứng yêu cầu đảm bảo chất lượng giáo dục của trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật ............................. 114 3.2.5. Thực hiện công tác xã hội hoá nhằm huy động nguồn lực đầu tư phương tiện dạy học đáp ứng yêu cầu đào tạo nhân lực theo nhu cầu xã hội .............. 120 3.2.6. Xây dựng nội quy, quy trình khai thác, sử dụng phương tiện dạy học; thực hiện kiểm tra, giám sát đối với công tác quản lý phương tiện dạy học........... 124 3.3. 3.4. 3.4.1. 3.4.2. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................ 129 Khảo nghiệm tính cấp thiết, tính khả thi của các biện pháp ...................... 131 Mục đích khảo nghiệm............................................................................... 131 Nội dung khảo nghiệm ............................................................................... 131 3.4.3. Phương pháp khảo nghiệm......................................................................... 131 3.4.4. 3.4.5. 3.4.6. Khách thể khảo nghiệm.............................................................................. 131 Kết quả khảo nghiệm ................................................................................. 132 Đánh giá về mức độ tương quan giữa mức độ cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp được đề xuất ................................................................. 135 3.5. Thực nghiệm biện pháp quản lý phương tiện dạy học đáp ứng yêu cầu đảm bảo chất lượng giáo dục ở các trường CĐ kinh tế - kỹ thuật ............. 137 3.5.1. Giới thiệu khái quát về thực nghiệm .......................................................... 137 3.5.2. Tổ chức thực nghiệm ................................................................................. 137 3.5.3. Xử lý kết quả thực nghiệm ......................................................................... 138 3.5.4. Kết luận chung về thực nghiệm ................................................................. 152 Kết luận chương 3 ................................................................................................... 153 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ....................................................................... 154 1. Kết luận ............................................................................................................... 154 2. Khuyến nghị ........................................................................................................ 156 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ .............. 159 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 160 PHỤ LỤC iii DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT CBQL : Cán bộ quản lý CĐ : Cao đẳng CĐKT-KT : Cao đẳng kinh tế - kỹ thuật CL : Chất lượng CLĐT : Chất lượng đào tạo CLGD : Chất lượng giáo dục CNTT : Công nghệ thông tin CSVC : Cơ sở vật chất CSVC-TBDH : Cơ sở vật chất - thiết bị dạy học DH : Dạy học ĐH : Đại học ĐT : Đào tạo ĐBCL : Đảm bảo chất lượng GD : Giáo dục GD-ĐT : Giáo dục - Đào tạo GV : Giảng viên HS : Học sinh NCKH : Nghiên cứu khoa học NV : Nhân viên PTDH : Phương tiện dạy học QL : Quản lý QLGD : Quản lý giáo dục THPT : Trung học phổ thông SV : Sinh viên iv DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1: Cơ cấu các chuẩn kiểm định cơ sở giáo dục của ADB/ILO.................. 40 Bảng 1.2: Chỉ số đảm bảo chất lượng giáo dục đại học, Malaysia 1998 ............... 40 Bảng 1.3: Tiêu chí tối thiểu để PTDH đáp ứng yêu cầu đảm bảo chất lượng giáo dục ở trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật ....................................... 41 Bảng 1.4: Tiêu chí tối thiểu về điều kiện cơ sở vật chất hỗ trợ sử dụng PTDH nhằm đáp ứng yêu cầu đảm bảo chất lượng giáo dục ........................... 44 Bảng 2.1: Số lượng khách thể khảo sát của các trường CĐ KTKT ....................... 69 Bảng 2.2: Nhận thức của cán bộ quản lý, giảng viên, nhân viên về vai trò của PTDH đối với hoạt động dạy học .......................................................... 70 Bảng 2.3: Nhận thức của cán bộ quản lý, giảng viên, nhân viên về vai trò của PTDH đối với hoạt động dạy học .......................................................... 71 Bảng 2.4: Thực trạng công tác đầu tư mua sắm phương tiện dạy học ở các trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật ......................................................... 74 Bảng 2.5: Mức độ đạt tiêu chí tối thiểu về phương tiện dạy học đáp ứng yêu cầu đảm bảo chất lượng giáo dục .......................................................... 77 Bảng 2.6: Đánh giá của CBQL, GV, NV về mức độ đạt tiêu chí tối thiểu về CSVC hỗ trợ sử dụng PTDH đáp ứng yêu cầu đảm bảo chất lượng giáo dục ................................................................................................. 79 Bảng 2.7: Đánh giá của SV về mức độ đạt tiêu chí tối thiểu về CSVC hỗ trợ sử dụng PTDH đáp ứng yêu cầu đảm bảo chất lượng giáo dục ............ 80 Bảng 2.8: Thực trạng công tác lập kế hoạch mua sắm phương tiện dạy học ........ 83 Bảng 2.9: Thực trạng công tác tổ chức mua sắm phương tiện dạy học đáp ứng yêu cầu đảm bảo chất lượng giáo dục ................................................... 86 Bảng 2.10: Kết quả khảo sát thực trạng tổ chức, chỉ đạo bảo quản, sử dụng PTDH ..... 88 Bảng 2.11: Kết quả khảo sát thực trạng phương tiện dạy học tự làm ở các trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật ......................................................... 90 Bảng 2.12: Thực trạng hoạt động tổ chức nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và hợp tác với các đơn vị trong khai thác sử dụng phương tiện dạy học .............................................................................. 93 Bảng 2.13: Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý phương tiện dạy học ở trường Cao đẳng kinh tế - kỹ thuật..................................................... 97 v Bảng 3.1: Xếp hạng đánh giá về tính cần thiết và tính khả thi ............................ 135 Bảng 3.2: Giá trị các di và di2 để tính hệ số tương quan Spearman .................... 136 Bảng 3.3: Kết quả khảo sát đối tượng thực nghiệm trước khi bồi dưỡng............ 138 Bảng 3.4: Kết quả khảo sát đối tượng thực nghiệm sau khi bồi dưỡng .................. 141 Bảng 3.5: Kết quả khảo sát đối với trường áp dụng biện pháp đề xuất .................. 144 Bảng 3.6: Kết quả khảo sát trường không áp dụng biện pháp đề xuất ................... 146 v DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Biểu đồ: Biểu đồ 2.1: Số lượng các ngành nghề đang đào tạo ở 4 trường cao đẳng.............. 67 Biểu đồ 2.2: Thực trạng nhận thức về sự cần thiết của phương tiện dạy học ở các trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật ................................................ 72 Biểu đồ 2.3: Đánh giá của CBQL về thực trạng năng lực quản lý PTDH của đội ngũ làm công tác CSVC-TBDH.................................................... 75 Biểu đồ 2.4: Đánh giá của Giáo viên, nhân viên về thực trạng năng lực quản lý PTDH của đội ngũ làm công tác CSVC-TBDH ............................. 76 Biểu đồ 2.5: Thực trạng công tác kiểm kê, đánh giá để bổ sung thay thế hoặc thanh lý phương tiện dạy học (Ý kiến đánh giá của Cán bộ quản lý) ..... 95 Biểu đồ 2.6: Thực trạng công tác kiểm kê, đánh giá để bổ sung thay thế hoặc thanh lý phương tiện dạy học (Ý kiến đánh giá của Giảng viên, nhân viên) ............................................................................................ 96 Biều đồ 3.1: Đánh giá về tính cấp thiết của các biện pháp đã đề xuất................... 132 Biểu đồ 3.2: Đánh giá về tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất ..................... 134 Biểu đồ 3.3: So sánh kết quả giữa nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng .......... 143 Biểu đồ 3.4: So sánh kết quả giữa các trường áp dụng và các trường không áp dụng biện pháp đề xuất (điểm chỉ tính từ loại xuất sắc, loại tốt và loại khá) ............................................................................................. 147 Biểu đồ 3.5: So sánh kết quả giữa các trường áp dụng và các trường không áp dụng biện pháp đề xuất (điểm chỉ tính loại trung bình và loại yếu)...... 150 Sơ đồ: Sơ đồ 1.1: Phân loại phương tiện dạy học ở trường CĐKT-KT .......................... 32 Sơ đồ 1.2: Mối quan hệ giữa các thành tố trong quá trình giáo dục ..................... 34 Sơ đồ 3.1: Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý PTDH ở trường CĐKTKT theo tiếp cận ĐBCL GD .............................................................. 130 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài 1.1. Một trong những mục tiêu, nhiệm vụ của giáo dục - đào tạo của nước ta hiện nay là đào tạo, phát triển nguồn nhân lực. Chỉ có thể thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước một cách nhanh chóng và bền vững bằng việc ưu tiên phát triển nguồn nhân lực, cung cấp đầy đủ nhân lực được đào tạo. Nhiều văn bản của Đảng, Nhà nước, các bộ ban ngành, các địa phương,… đã khẳng định quan điểm đó. Quyết định số 579/QĐ-TTg ngày 19/4/2011 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chiến lược phát triển nhân lực Việt Nam thời kỳ 2011-2020 cũng đã khẳng định mục tiêu đưa nhân lực Việt Nam trở thành nền tảng và lợi thế quan trọng nhất để phát triển bền vững đất nước, hội nhập quốc tế và ổn định xã hội, nâng trình độ năng lực cạnh tranh của nhân lực nước ta lên mức tương đương các nước tiên tiến trong khu vực, trong đó một số mặt tiếp cận trình độ các nước phát triển trên thế giới. Nghị quyết 29 của Hội nghị Trung ương 8 (khóa XI Đảng) về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục - đào tạo (GD-ĐT), đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế đã khẳng định, đào tạo nhân lực có kiến thức, kỹ năng và trách nhiệm nghề nghiệp hình thành hệ thống giáo dục nghể nghiệp với nhiều phương thức và trình độ đào tạo kỹ năng nghề nghiệp theo hướng ứng dụng, thực hành, bảo đảm đáp ứng nhu cầu nhân lực kỹ thuật công nghệ của thị trường lao động trong nước và quốc tế. Để thực hiện được nhiệm vụ trên, đòi hỏi GD-ĐT phải thay đổi trên nhiều lĩnh vực, thay đổi trong quản lý đào tạo nói chung, quản lý từng thành tố của quá trình đào tạo nói riêng. Tất cả phải tạo thành một hệ thống, có mối quan hệ biện chứng với nhau để tạo nên động lực thúc đẩy đổi mới căn bản, toàn diện một cách bền vững. Trong các yếu tố tạo nên sự đổi mới căn bản, toàn diện đó, sự đổi mới công tác quản lý phương tiện dạy học (PTDH) là một trong những thành tố giữ vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục (ĐBCL GD). 1.2. Là một thành tố trong cấu trúc của quá trình dạy học, PTDH trực tiếp góp phần nâng cao chất lượng đào tạo (CLĐT) bên cạnh các điều kiện bảo đảm khác như chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý (CBQL) giáo dục; tính hợp lý, khoa học, hiện đại của chương trình, nội dung đào tạo và phương pháp giảng dạy; năng lực, quy trình tổ chức quản lý; điều kiện tài chính; công tác kiểm định chất lượng; chất lượng đầu vào và giải quyết việc làm sau tốt nghiệp; công tác xã hội hóa;... Đối với các trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật (CĐKT-KT), vai trò của 2 PTDH được khẳng định rõ ràng hơn: muốn đào tạo tay nghề cho người học phải có máy móc thiết bị để dạy nghề, đó là những phương tiện cần thiết để chuyển tải thông tin, kiến thức và rèn luyện kỹ năng thực hành cho người học. Để nâng cao CLĐT thì công tác QL PTDH là vấn đề cần phải được quan tâm. Trong đó, việc đầu tư, trang bị PTDH hợp lý, phù hợp với ngành nghề đào tạo có ý nghĩa thiết thực đối với hoạt động dạy nghề. Thương hiệu, uy tín và việc xếp hạng các cơ sở đào tạo, đặc biệt là đối với trường CĐKT-KT, phụ thuộc rất lớn vào điều kiện PTDH. Quản lý, đầu tư, sử dụng, bảo quản PTDH hiệu quả cũng là một trong vấn đề không thể thiếu trong việc ĐBCL GD của trường CĐKT-KT. 1.3. Trong những năm gần đây, việc đầu tư PTDH đã được các trường cao đẳng (CĐ) công lập quan tâm nhưng vẫn còn nhiều bất cập, ảnh hưởng đến hoạt động đào tạo, NCKH và các hoạt động khác của nhà trường. Quan niệm, nhận thức của CBQL, giảng viên (GV), nhân viên (NV) và sinh viên (SV) về tầm quan trọng của PTDH trong đào tạo còn hạn chế; so với yêu cầu hiện nay, mức đầu tư chưa đáp ứng nhu cầu hoạt động của nhà trường; sự đồng bộ, tính hiện đại còn chậm so với thực tiễn sản xuất và sự phát triển của khoa học kỹ thuật; hiệu quả khai thác sử dụng chưa cao, chưa khai thác hết hiệu suất đầu tư; công tác bảo quản, bảo trì, bảo dưỡng chưa khoa học và kịp thời; việc quản lý, xây dựng đội ngũ NV chuyên trách, xây dựng và triển khai kế hoạch khai thác, sử dụng, giám sát, kiểm tra vẫn còn nhiều bất cập; công tác kiểm kê còn mang tính hành chánh, hình thức, chưa đi vào đánh giá hiệu suất sử dụng cũng như hiệu quả đầu tư; công tác NCKH, chuyển giao công nghệ, phát triển PTDH tự làm chưa thực sự phát huy vai trò của một trường CĐ; quan điểm xã hội hóa công tác đầu tư, sử dụng PTDH vẫn chưa thật sự nhận được sự quan tâm chú ý. Đặc biệt là đứng trước yêu cầu đảm bảo chất lượng giáo dục, nội dung thể hiện sự khẳng định, cam kết của một cơ sở giáo dục đối với xã hội. Điều này đã làm ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ sở giáo dục nói chung và các trường CĐKT- KT nói riêng. Với yêu cầu về đảm bảo CLĐT ở trường CĐKT-KT, trong đó cụ thể là quản lý PTDH theo tiếp cận ĐBCL thì những kết quả đã nghiên cứu vẫn chưa giải quyết những vấn đề căn bản liên quan đến lý luận về QLGD, quản lý nhà trường, đánh giá đúng thực chất hiện trạng công tác QL PTDH theo tiếp cận ĐBCL GD hiện nay vẫn chưa cụ thể hóa được thành các biện pháp có tính khả thi cho các trường CĐKTKT. Những giải pháp, biện pháp mới chỉ mang tính chất định hướng hoặc là những kinh nghiệm cụ thể trong công tác QL nhà trường ở các cơ sở GD. Nói chung, một 3 số kết quả đã nghiên cứu chưa xuất phát từ quan điểm QL PTDH theo tiếp cận ĐBCL GD như là một hệ thống của các giải pháp QLGD, quản lý nhà trường, được xây dựng từ những cơ sở lý luận của khoa học giáo dục hiện đại và cơ sở thực tiễn đào tạo của các trường CĐKT-KT. Việc QL PTDH ở các trường CĐKT-KT từ trước tới nay không phát huy tác dụng, hiệu quả trong việc hướng tới mục tiêu ĐBCL GD. Trong bối cảnh cạnh tranh chất lượng và sự phát triển của cách mạng khoa học công nghệ 4.0, của hội nhập quốc tế hiện nay, việc QL PTDH ở các trường CĐKT-KT phải nhằm phát huy được hết công năng của các phương tiện, hỗ trợ đắc lực cho hoạt động dạy học, hướng vào việc phát triển năng lực người học, thực hiện mục tiêu ĐBCL GD, chuyển quản lý trường học thành quản trị cơ sở giáo dục. Có như vậy, nhiệm vụ QL PTDH nói riêng và quản lý hoạt động của các trường CĐKT-KT nói chung mới đạt được mục tiêu đổi mới căn bản, toàn diện. Những phân tích trên là lí do của việc lựa chọn đề tài nghiên cứu luận án “Quản lý phương tiện dạy học ở trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật theo tiếp cận đảm bảo chất lượng giáo dục”. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng QL PTDH ở các trường CĐKT-KT theo tiếp cận ĐBCL GD, luận án đề xuất một số biện pháp QL PTDH ở trường CĐKT-KT theo tiếp cận ĐBCL GD, nhằm góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả đào tạo ở các trường CĐKT- KT. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động quản lý phương tiện dạy học ở trường CĐKT-KT 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý phương tiện dạy học ở trường CĐKT-KT theo tiếp cận đảm bảo chất lượng giáo dục. 4. Giả thuyết khoa học PTDH là một thành tố trong cấu trúc của quá trình dạy học, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực của các trường CĐKT-KT. Thực trạng PTDH và quản lý PTDH ở các trường CĐKT-KT trong thời gian qua vẫn còn nhiều khó khăn, bất cập và chưa đáp ứng yêu cầu là điều kiện ĐBCL GD. Nếu đề xuất được các biện pháp QL PTDH theo tiếp cận ĐBCL GD một cách khoa học, đồng 4 bộ, phù hợp với đặc thù các trường CĐKT-KT, thì sẽ nâng cao hiệu quả QL PTDH, góp phần nâng cao CLĐT ở trường CĐKT-KT. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận về QL PTDH ở các trường CĐKT-KT theo tiếp cận ĐBCL GD. - Khảo sát, đánh giá thực trạng QL PTDH ở trường CĐKT-KT công lập theo tiếp cận ĐBCL GD. - Đề xuất các biện pháp QL PTDH ở trường CĐKT-KT công lập theo tiếp cận ĐBCL GD. - Tổ chức khảo nghiệm và thực nghiệm một số biện pháp QL PTDH tại trường CĐKT-KT Tp. Hồ Chí Minh. 6. Phạm vi nghiên cứu - Đề tài luận án chỉ nghiên cứu công tác QL PTDH ở các trường CĐKT-KT công lập; đánh giá thực trạng QLPTDH các trường CĐKT-KT trên địa bàn Tp. Hồ Chí Minh giai đoạn 2014-2017. - Các biện pháp quản lý đề xuất để áp dụng cho công tác quản lý ở trường CĐKT-KT công lập trong giai đoạn hiện nay. Chủ thể quản lý là hiệu trưởng trường CĐKT-KT, với sự phối hợp thực hiện của các phòng, khoa, tổ, trung tâm, các tổ chức và CBQL, GV, NV của nhà trường. 7. Phương pháp tiếp cận và phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp tiếp cận 7.1.1. Phương pháp tiếp cận hoạt động phát triển Đây là phương pháp nghiên cứu tiếp cận việc QL PTDH ở các trường CĐKT-KT như là một hoạt động luôn phát triển trong quá trình đào tạo nguồn nhân lực có trình độ hiện nay. Việc xác định cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng, đề xuất các biện pháp phải tiếp cận các hoạt động quản lý của nhà trường, được triển khai trên các hoạt động QL cụ thể của các trường CĐKT-KT, cũng như những hoạt động của đội ngũ CBQL, GV, NV và các đối tượng liên quan; sự phát triển theo chiều hướng đi lên trong việc nâng cao CLĐT của các trường CĐKT-KT. 7.1.2. Phương pháp tiếp cận hệ thống Phương pháp này đòi hỏi khi nghiên cứu cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng cũng như đề xuất biện pháp phải đặt việc QL PTDH như một thành tố trong hệ 5 thống các hoạt động quản lý của trường CĐKT-KT, trong hệ thống các điều kiện ĐBCL GD khác (đội ngũ, chương trình, kiểm tra đánh giá,…). Mặt khác, QL PTDH đáp ứng yêu cầu ĐBCL như là một mục tiêu, động lực trong hệ thống các nguồn lực để nâng cao CLĐT nguồn nhân lực hiện nay. Đó là một hệ thống cấu trúc có các yếu tố có mối quan hệ biện chứng với nhau. Vì vậy, biện pháp QL PTDH ở trường CĐKT-KT theo tiếp cận ĐBCL GD có liên quan tới những yếu tố chủ quan và khách quan, ở trong trường và ngoài trường. 7.1.3. Phương pháp tiếp cận thực tiễn Phương pháp tiếp cận này đòi hỏi trong quá trình nghiên cứu phải bám sát thực tiễn hoạt động của các trường CĐKT-KT trên các địa bàn cụ thể. Những yêu cầu chung về QL PTDH theo tiếp cận ĐBCL GD phải phù hợp với thực tiễn của mỗi trường, thích ứng trong mỗi giai đoạn, có hiệu quả đối với yêu cầu sử dụng nguồn nhân lực theo ngành nghề, trình độ. Vì vậy, các biện pháp được đề xuất cần phải được vận dụng một cách sáng tạo, linh hoạt trong hệ thống các biện pháp khác, trong quá trình phát triển của mỗi trường CĐKT-KT trên các địa bàn khác nhau. 7.1.4. Phương pháp tiếp cận đảm bảo chất lượng PTDH là một thành tố trong cấu trúc của quá trình dạy học, PTDH góp phần nâng cao chất lượng dạy học, hoạt động quản lý PTDH cần theo tiếp cận ĐBCL GD, để từ đó có những biện pháp phù hợp, trang bị, khai thác, sử dụng có hiệu quả, phù hợp với quy định về điều kiện ĐBCL trong nhà trường. 7.1.5. Phương pháp tiếp cận theo nội dung quản lý và chức năng quản lý Quản lý PTDH là việc chủ thể quản lý sử dụng các chức năng của quản lý để duy trì, phát triển làm cho PTDH ngày càng đáp ứng tốt hơn, hiệu quả hơn yêu cầu ĐBCL GD của nhà trường. Theo tiếp cận về nội dung, đó là việc chủ thể quản lý, bằng các chức năng của quản lý, tác động vào các khâu trong vòng đời của PTDH (kế hoạch hoá PTDH; tổ chức mua sắm; bảo quản, sử dụng; duy trì, bổ sung PTDH bằng cách nâng cao hiệu quả, tần suất sử dụng, sử dụng chung, tự làm PTDH; kiểm kê, thanh lý để đánh giá và tái đầu tư PTDH) nhằm đạt được mục tiêu quản lý. Phương pháp tiếp cận theo các khâu trong vòng đời PTDH, trong từng khâu đó lại tiếp cận theo chức năng quản lý là một phương pháp thường dùng, giúp đáp 6 ứng chi tiết hơn các mục tiêu của nghiên cứu. Trong luận án này, ngoài các phương pháp tiếp cận đã nêu, phần nội dung quản lý tác giả lựa chọn cách tiếp cận này. 7.2. Phương pháp nghiên cứu 7.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Phân tích, tổng hợp các tài liệu lý thuyết, khái quát hóa và phân loại, hệ thống hóa lý thuyết, cụ thể hóa lý thuyết trong các tài liệu các văn kiện, nghị quyết của Đảng, Nhà nước; các thông tư, quyết định của Bộ Tài chính, Bộ GD-ĐT, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội; các quy định, văn bản hướng dẫn của thành phố có liên quan để xây dựng cơ sở lý luận của vấn đề QL PTDH theo tiếp cận ĐBCL GD ở các trường CĐ Việt Nam hiện nay. 7.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin thực tiễn để xây dựng cơ sở thực tiễn của đề tài. Thuộc nhóm này có các phương pháp cụ thể sau đây: - Phương pháp quan sát: nhằm tìm hiểu, đi đến nơi, quan sát thực tế công tác QL PTDH ở trường CĐKT-KT theo tiếp cận ĐBCL GD. - Phương pháp điều tra: để điều tra, phỏng vấn, tư vấn, thăm dò, thu thập thông tin về vấn đề QL PTDH ở trường CĐKT-KT theo tiếp cận ĐBCL GD, đánh giá ưu điểm, nhược điểm để làm cơ sở để đề xuất đổi mới hoạt động quản lý; xây dựng các giải pháp thực hiện, thăm dò về tính khả thi và hiệu quả của các biện pháp QL PTDH theo tiếp cận ĐBCL GD ở các trường CĐKT-KT đã được đề xuất. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm quản lý giáo dục: để đánh giá, tổng hợp các bài học, kinh nghiệm, mô hình QL PTDH ở trường CĐKT-KT theo tiếp cận ĐBCL GD. - Phương pháp chuyên gia: lấy ý kiến tư vấn, trao đổi, tham khảo, thăm dò ý kiến của các nhà quản lý, các chuyên gia giáo dục, các CBQL, GV, NV trong ngành giáo dục,... về thực trạng QL PTDH ở trường CĐKT-KT theo tiếp cận ĐBCL GD; tính khả thi và hợp lý của các biện pháp đổi mới quản lý; phản biện, so sánh, chứng minh tính hiệu quả, tính khả thi của việc áp dụng các biện pháp QL PTDH ở trường CĐKT-KT theo tiếp cận ĐBCL GD. - Phương pháp thực nghiệm: nhằm thống kê, đo đạc, lượng hóa và xử lý các kết quả, số liệu liên quan đến thực trạng và tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp QL PTDH ở trường CĐKT-KT theo tiếp cận ĐBCL GD. 7 7.2.3. Nhóm các phương pháp xử lý kết quả khảo sát và thực nghiệm Sử dụng toán thống kê và một số phần mềm tin học để xử lý kết quả điều tra, kết quả thực nghiệm, khảo nghiệm. Sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lý các số liệu liên quan đến hoạt động khảo sát, thăm dò thực trạng và kiểm chứng tính hiệu quả, khả thi của các biện pháp được đề xuất về nâng cao chất lượng QL PTDH ở trường CĐKT-KT theo tiếp cận ĐBCL GD. 8. Những luận điểm cần bảo vệ 8.1. Là một thành tố quan trọng, điều kiện ĐBCL GD ở trường CĐKT-KT. PTDH phải phục vụ trực tiếp cho hoạt động dạy học, phản ánh được những thành tựu của khoa học - kỹ thuật, công nghệ sản xuất, kinh doanh hiện nay. 8.2. Thực trạng PTDH và QL PTDH các trường CĐKT-KT hiện nay còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu ĐBCL GD, ảnh hưởng tới chất lượng đào tạo của các trường CĐKT-KT. Vì vậy, cần phải có những biện pháp có tính cần thiết, khả thi để khắc phục thực trạng nói trên. 8.3. Các biện pháp QL PTDH ở các trường CĐKT-KT phải thể hiện được các chức năng quản lý của chủ thể ở các khâu: lập kế hoạch, đầu tư mua sắm PTDH; khai thác sử dụng, bảo trì, bảo dưỡng, sửa chữa PTDH; bảo quản, kiểm kê, kiểm toán, thanh lý PTDH nhằm làm PTDH đáp ứng các tiêu chí ĐBCL GD một cách có hiệu quả và bền vững. 9. Những đóng góp của luận án 9.1. Về lý luận - Góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận về PTDH và QL PTDH ở trường CĐKT-KT theo tiếp cận ĐBCL GD. - Đề xuất hệ thống tiêu chí mang tính chất khung để PTDH đáp ứng yêu cầu ĐBCL GD ở trường CĐKT-KT. 9.2. Về thực tiễn - Đánh giá được thực trạng PTDH và QL PTDH ở các trường CĐKT-KT công lập theo tiếp cận ĐBCL GD. - Đề xuất được 6 biện pháp QL PTDH ở trường CĐKT-KT công lập theo tiếp cận ĐBCL GD. 10. Cấu trúc của luận án Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Khuyến nghị, Tài liệu tham khảo, Phụ lục, luận án có 3 chương: 8 Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý phương tiện dạy học ở trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật theo tiếp cận đảm bảo chất lượng giáo dục. Chương 2. Thực trạng quản lý phương tiện dạy học ở các trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật theo tiếp cận đảm bảo chất lượng giáo dục. Chương 3. Biện pháp quản lý phương tiện dạy học ở các trường cao đẳng kinh tế - kỹ thuật theo tiếp cận đảm bảo chất lượng giáo dục.