Tài liệu Quản lý phối hợp đào tạo giữa trường đại học hùng vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh phú thọ

.. ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ––––––––––––––––––––––– NGUYỄN THỊ THÚY QUẢN LÝ PHỐI HỢP ĐÀO TẠO GIỮA TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG VỚI CÁC DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2018 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM ––––––––––––––––––––––– NGUYỄN THỊ THÚY QUẢN LÝ PHỐI HỢP ĐÀO TẠO GIỮA TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG VỚI CÁC DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ Ngành: Quản lý giáo dục Mã ngành: 8.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. HÀ THẾ TRUYỀN THÁI NGUYÊN - 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản luận văn này là kết quả nghiên cứu của cá nhân tôi. Các số liệu và tài liệu được trích dẫn đầy trong luận văn này là trung thực. Các kết quả nghiên cứu này không trùng với bất cứ công trình nào đã được công bố trước đó. Tôi chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình. Thái Nguyên, tháng .... năm 2018 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thuý i LỜI CẢM ƠN Trong thời gian hai năm học tập, nghiên cứu tại Đại học Thái Nguyên Trường Đại học Sư Phạm và hoàn thành luận văn này, tác giả đã nhận được sự hướng dẫn tận tình của quý thầy giáo, cô giáo, được sự quan tâm tạo điều kiện của cơ quan, sự động viên, giúp đỡ nhiệt tình của đồng nghiệp, bạn bè và gia đình. Với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới Ban Giám Hiệu, Khoa tâm lý giáo dục cùng các thầy cô giáo đã tận tình giảng dạy, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS.Hà Thế Truyền, người đã trực tiếp hướng dẫn khoa học, nhiệt tình chỉ bảo và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để hoàn thành bản luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn sự ủng hộ, động viên, giúp đỡ của Ban giám hiệu, các đồng nghiệp Trường Đại học Hùng Vương, gia đình và người thân đã tạo điều kiện thuận lợi giúp tôi hoàn thành luận văn này. Trong quá trình học tập và nghiên cứu, mặc dù bản thân đã rất cố gắng hoàn thành luận văn nhưng không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Với sự mong muốn luận văn được góp phần vào sự phát triển, đổi mới của Trường Đại học Hùng Vương, kính mong các thầy giáo, cô giáo và các bạn quan tâm góp ý để luận văn hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Thái Nguyên, tháng .... năm 2018 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Thị Thuý ii MỤC LỤC Lời cam đoan ............................................................................................................. i Lời cảm ơn ................................................................................................................ii Mục lục ................................................................................................................... iii Danh mục các chữ viết tắt ....................................................................................... iv Danh mục các bảng .................................................................................................. v Danh mục các hình, sơ đồ ....................................................................................... vi MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .......................................................................... 3 4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 3 5. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 3 6. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................ 4 7. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 4 8. Cấu trúc của luận văn................................................................................................ 5 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHỐI HỢP ĐÀO TẠO GIỮA TRƯỜNG ĐẠI HỌC VỚI CÁC DOANH NGHIỆP ............................................... 6 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ................................................................................ 6 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài ........................................................................ 6 1.1.2. Những nghiên cứu trong nước ............................................................................ 7 1.2. Một số khái niệm ................................................................................................. 10 1.2.1. Quản lý .............................................................................................................. 10 1.2.2. Đào tạo .............................................................................................................. 11 1.2.3. Cơ sở đào tạo .................................................................................................... 12 1.2.4. Thị trường lao động .......................................................................................... 14 1.2.5. Doanh nghiệp .................................................................................................... 15 1.2.6. Chất lượng đào tạo ............................................................................................ 15 1.2.7. Phối hợp đào tạo ............................................................................................... 16 iii 1.2.8. Quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học với các doanh nghiệp ............. 17 1.3. Đào tạo nguồn nhân lực và việc làm trong cơ chế thị trường.............................. 19 1.3.1. Xác định nhu cầu về nhân lực - xuất phát điểm của đào tạo nguồn nhân lực trong cơ chế thị trường................................................................................................ 19 1.3.2. Các phương pháp xác định nhu cầu về nguồn nhân lực ................................... 19 1.3.3. Đào tạo nguồn nhân lực phải tuân thủ các quy luật của thị trường .................. 20 1.4. Phối hợp đào tạo giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp ........................................ 21 1.4.1. Mối liên kết giữa cơ sở đào tạo với doanh nghiệp và nguyên lý giáo dục "Học đi đôi với hành'' ................................................................................................. 21 1.4.2. Một số mô hình về sự phối hợp giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp .............. 23 1.4.3. Nội dung phối hợp đào tạo giữa trường Đại học với các doanh nghiệp trên địa bàn ......................................................................................................................... 24 1.5. Các loại hình tổ chức phối hợp đào tạo giữa cơ sở đào tạo và các doanh nghiệp....... 25 1.5.1. Tổ chức cơ sở đào tạo nằm trong doanh nghiệp ............................................... 25 1.5.2. Tổ chức doanh nghiệp nằm trong cơ sở đào tạo ............................................... 27 1.5.3. Cơ sở đào tạo nghề và các doanh nghiệp là những đơn vị độc lập................... 28 1.6. Nội dung quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học với doanh nghiệp ....... 29 1.6.1. Quản lý phối hợp trong việc đảm bảo chất lượng đào tạo ................................ 29 1.6.2. Quản lý về phương pháp và hình thức phối hợp đào tạo giữa trường Đại học với các doanh nghiệp .................................................................................................. 30 1.6.3. Quản lý quy mô phối hợp đào tạo..................................................................... 31 1.6.4. Quản lý phối hợp huy động chuyên gia của doanh nghiệp tham gia đào tạo, xây dựng chương trình đào tạo ................................................................................... 31 1.6.5. Quản lý hoạt động tư vấn và tạo việc làm cho sinh viên sau đào tạo ............... 32 1.6.6. Tăng cường quản lý phối hợp giữa nhà trường với các doanh nghiệp nhằm bồi dưỡng cho đội ngũ giảng viên về thực tiễn sản xuất và những tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới của nghề ....................................................................... 32 1.7. Những nhân tố ảnh hưởng đến quản lý phối hợp đào tạo nghề giữa trường Đại học với doanh nghiệp ........................................................................................... 32 1.7.1. Những nhân tố thuộc về chủ thể quản lý .......................................................... 32 iv 1.7.2. Những nhân tố thuộc về khách thể quản lý ...................................................... 34 1.7.3. Những nhân tố thuộc về môi trường quản lý .................................................... 34 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ........................................................................................... 35 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHỐI HỢP ĐÀO TẠO GIỮA TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG VỚI CÁC DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ ..................................................................................... 36 2.1. Sơ lược một số nét về tình hình các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ..... 36 2.2. Khái quát chung về Trường Đại học Hùng Vương ............................................. 36 2.3. Về đào tạo ở Trường Đại học Hùng Vương ........................................................ 39 2.4. Tổ chức khảo sát, đánh giá thực trạng đào tạo của trường Đại học Hùng Vương và quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ..................................................................... 41 2.4.1. Mục đích khảo sát ............................................................................................. 41 2.4.2. Địa bàn khảo sát và đối tượng khảo sát trên địa bàn đó ................................... 41 2.4.3. Quy mô khảo sát ............................................................................................... 41 2.4.4. Thời gian khảo sát............................................................................................. 41 2.4.5. Mức độ khảo sát ................................................................................................ 42 2.4.6. Phương pháp khảo sát và phương pháp đánh giá ............................................. 42 2.5. Thực trạng phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ..................................................................... 42 2.5.1. Quy mô phối hợp đào tạo ................................................................................. 42 2.5.2. Cơ cấu ngành nghề đào tạo trong phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng vương với các doanh nghiệp ............................................................................. 44 2.5.3. Phối hợp trong việc đảm bảo chất lượng đào tạo ............................................. 45 2.5.4. Phối hợp về đội ngũ giảng viên ........................................................................ 45 2.5.5. Phối hợp về chương trình đào tạo ..................................................................... 47 2.5.6. Cơ sở vật chất phục vụ phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng vương với các doanh nghiệp .................................................................................................. 50 2.5.7. Một số tồn tại, hạn chế và nguyên nhân trong công tác đào tạo và phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp .............................. 50 v 2.6. Thực trạng quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ............................................................... 51 2.6.1. Thực trạng về quản lý phối hợp trong việc đảm bảo chất lượng đào tạo ......... 51 2.6.2. Thực trạng về quản lý về phương pháp và hình thức phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp ...................................................... 52 2.6.3. Thực trạng về quản lý quy mô phối hợp đào tạo .............................................. 53 2.6.4. Thực trạng về quản lý phối hợp huy động chuyên gia của doanh nghiệp tham gia xây dựng chương trình đào tạo .................................................................... 55 2.6.5. Thực trạng về quản lý hoạt động tư vấn và tạo việc làm cho sinh viên sau đào tạo ......................................................................................................................... 56 2.6.6. Thực trạng về tăng cường quản lý phối hợp giữa nhà trường với các doanh nghiệp nhằm bồi dưỡng cho đội ngũ giảng viên về thực tiễn sản xuất và những tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới của nghề .................................................. 57 2.7. Thực trạng những nhân tố ảnh hưởng đến quản lý phối hợp đào tạo nghề giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ............... 59 2.7.1. Thực trạng những nhân tố thuộc về chủ thể quản lý ........................................ 59 2.7.2. Thực trạng những nhân tố thuộc về khách thể quản lý..................................... 60 2.7.3. Thực trạng những nhân tố thuộc về môi trường quản lý .................................. 62 2.8. Về những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân trong quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ............... 63 2.8.1. Về những tồn tại, hạn chế trong quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ........................... 63 2.8.2. Nguyên nhân những tồn tại trong phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ .................................. 64 2.9. Một số bài học kinh nghiệm trên thế giới về quản lý phối hợp đào tạo giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp .................................................................................... 65 2.9.1. Giới thiệu một số kinh nghiệm trên thế giới về quản lý phối hợp đào tạo giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp............................................................................ 65 2.9.2. Bài học kinh nghiệm trên thế giới về quản lý phối hợp đào tạo giữa cơ sở đào tạo với doanh nghiệp có thể áp dụng ở Việt Nam ............................................... 66 vi KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................... 67 Chương 3: QUẢN LÝ PHỐI HỢP ĐÀO TẠO GIỮA TRƯỜNG ĐẠI HỌC HÙNG VƯƠNG VỚI CÁC DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH PHÚ THỌ ........................................................................................... 68 3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý .......................................................... 68 3.1.1. Quán triệt chủ trương đường lối chính sách của Nhà nước về giáo dục .......... 68 3.1.2. Dựa trên nhu cầu của các doanh nghiệp tuyển dụng lao động ......................... 68 3.1.3. Dựa vào thực trạng của trường Đại học Hùng Vương ..................................... 69 3.1.4. Đảm bảo lợi ích của doanh nghiệp và nhà trường khi phối hợp đào tạo .......... 70 3.1.5. Đảm bảo tính thực tiễn và tính khả thi ............................................................. 71 3.2. Đề xuất một số biện pháp quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ .................................. 71 3.2.1. Phối hợp trong việc nâng cao và phát huy các điều kiện đảm bảo chất lượng đào tạo .............................................................................................................. 71 3.2.2. Xây dựng mục tiêu, nội dung chương trình, kế hoạch đào tạo theo hướng gắn với các ngành nghề mà doanh nghiệp cần lao động ............................................ 74 3.2.3. Nhà trường phối hợp với doanh nghiệp khảo sát, xác định sát thực cụ thể hơn nữa nhu cầu về nhân lực của các doanh nghiệp trên địa bàn............................... 75 3.2.4. Mở rộng phối hợp đào tạo và đa dạng hóa loại hình đào tạo ........................... 77 3.2.5. Phối hợp với các doanh nghiệp trong việc đổi mới đánh giá kết quả học tập .. 79 3.2.6. Quản lý hoạt động tư vấn và tạo việc làm cho sinh viên sau đào tạo ............... 80 3.2.7. Tăng cường phối hợp giữa nhà trường với các doanh nghiệp nhằm bồi dưỡng cho đội ngũ giảng viên hiểu biết về thực tiễn sản xuất và những tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới của nghề............................................................... 82 3.2.8. Đẩy mạnh hoạt động của bộ phận chuyên trách khai thác và xử lý thông tin thị trường..................................................................................................................... 83 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .......................................................................... 84 3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết, khả thi của các biện pháp quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ....................................................................................................................... 85 vii 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ..................................................................................... 85 3.4.2. Đối tượng xin ý kiến đánh giá .......................................................................... 86 3.4.3. Tiến trình thực hiện phương pháp chuyên gia để xác định tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp..................................................................................... 86 3.4.3. Kết quả đánh giá tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp.................... 86 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ........................................................................................... 92 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................................. 93 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................ 96 viii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BM Bộ môn CB Cán bộ CBQL Cán bộ quản lý CNH Công nghiệp hóa CĐ Cao đẳng CP Cổ Phần CSĐT ĐH Cơ sở đào tạo Đại học CSSX Cơ sở sản xuất CSVC Cơ sở vật chất CG Chuyên gia DN Doanh nghiệp ĐH Đại học ĐHHV Đại học Hùng Vương GD & ĐT Giáo dục và Đào tạo GDĐH Giáo dục Đại học GV Giảng viên HV Hùng Vương HĐH Hiện đại hóa KQHT Kết quả học tập KHKT Khoa học kĩ thuật K/P/B Khoa/Phòng/Ban LĐ Lao động LĐT Lãnh đạo trường Nxb Nhà xuất bản NVSP Nghiệp vụ sư phạm SV Sinh viên TNHH Trách Nhiệm Hữu Hạn THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông UBND Ủy Ban Nhân Dân iv DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Tổng số sinh viên thực tập hàng năm .......................................................... 40 Bảng 2.2. Danh sách sinh viên đi thực tập tại các doanh nghiệp năm học 2016-2017.......40 Bảng 2.3. Quy mô tuyển sinh của Trường Đại học Hùng Vương từ năm 2011 - 2015............ 43 Bảng 2.4. Quy mô phối hợp đào tạo của Trường Đại học Hùng Vương từ năm 2011 - 2015 .......................................................................... 44 Bảng 2.5. Quy mô ngành đào tạo trong phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng vương với các doanh nghiệp theo trình độ .......................................44 Bảng 2.6. Bảng tổng hợp kết quả tốt nghiệp của sinh viên trong phối hợp đào tạo đảm bảo chất lượng đào tạo năm 2012-2016 .............................................45 Bảng 2.7. Cơ cấu trình độ đội ngũ giảng viên ở toàn trường ......................................45 Bảng 2.8. Trình độ đào tạo theo khoa của đội ngũ giảng viên trong toàn trường .............46 Bảng 2.9. Kết quả điều tra mức độ phù hợp của phối hợp về chương trình đào tạo so với yêu cầu sản xuất qua ý kiến của người lao động đã tốt nghiệp tại trường..........48 Bảng 2.10. Kết quả điều tra về mức độ phù hợp của chương trình đào qua thăm dò ý kiến người sử dụng lao động tại các doanh nghiệp ............................ 49 Bảng 2.11. Kết quả điều tra mức độ phù hợp của phối hợp về chương trình đào tạo qua thăm dò ý kiến cán bộ quản lý các cấp và giảng viên trong Trường ĐHHV ........................................................................................... 49 Bảng 2.12. Kết quả điều tra về quản lý phối hợp trong việc đảm bảo chất lượng đào tạo lao động ......................................................................................................52 Bảng 2.13. Đánh giá của CBQL các cấp Trường ĐHHV và CBQL các doanh nghiệp về quản lý hình thức phối hợp giữa nhà trường với DN ...........53 Bảng 2.14. Quy mô phố hợp đào tạo giữa Trường Đại học Hùng Vương với doanh nghiệp .............................................................................................. 54 Bảng 2.15. Kết quả điều tra về quản lý quy mô phối hợp đào tạo .............................. 55 Bảng 2.16. Kết quả điều tra về quản lý phối hợp huy động chuyên gia của doanh nghiệp tham gia xây dựng chương trình đào tạo ........................................55 v Bảng 2.17. Kết quả điều tra về quản lý hoạt động tư vấn và tạo việc làm cho sinh viên sau đào tạo .......................................................................................... 57 Bảng 2.18. Kết quả điều tra về quản lý phối hợp giữa nhà trường với các doanh nghiệp nhằm bồi dưỡng cho đội ngũ giảng viên về thực tiễn sản xuất và những tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới của nghề ..................58 Bảng 2.19. Kết quả điều tra về mức độ ảnh hưởng của các nhân tố thuộc về chủ thể quản lý đến quản lý phối hợp giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. .......................................59 Bảng 2.20. Kết quả điều tra về mức độ ảnh hưởng của các nhân tố thuộc về khách thể quản lý đến quản lý phối hợp giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ............................ 61 Bảng 2.21. Kết qua điều tra ý kiến của CBQL-CG, CBGV, CN về mức độ ảnh hưởng của các nhân tố thuộc về môi trường quản lý .................................62 Bảng 3.1. Thống kê kết quả khảo sát về mức độ cần thiết của các biện pháp phối hợp đào tạo giữa nhà trường với các Doanh nghiệp tại Phú Thọ .............87 Bảng 3.2. Thống kê kết quả khảo sát về mức độ khả thi của các biện pháp phối hợp đào tạo giữa nhà trường với các doanh nghiệp ...................................89 vi DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1.1. Sơ đồ về khái niệm quản lý ........................................................................11 Sơ đồ 1.2. Mô hình đào tạo song hành ......................................................................23 Sơ đồ 1.3.Mô hình đào tạo luân phiên .......................................................................23 Sơ đồ 1.4. Mô hình đào tạo tuần tự ..........................................................................24 Sơ đồ 1.5. Tổ chức cơ sở đào tạo nằm trong cơ sở sản xuất....................................26 Sơ đồ 1.6. Tổ chức đơn vị sản xuất nằm trong cơ sở đào tạo ..................................27 Sơ đồ 1.7. Tổ chức phối hợp cơ sở đào tạo và các cơ sở sản xuất độc lập ..................28 Sơ đồ 1.8. Chiến lược phát triển đào tạo của nhà trường .....................................33 Sơ đồ 2.1. Sơ đồ tổ chức bộ máy của Trường Đại học Hùng Vương.......................... 38 Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. ...85 Biểu đồ 2.1. Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố thuộc về chủ thể quản lý ................60 Biểu đồ 2.2. Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố thuộc về khách thể quản lý đến quản lý phối hợp giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ............................................................... 62 Biểu đồ 2.3. Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố thuộc về môi trường quản lý đến quản lý phối hợp đào tạo giữa Trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ....................................................63 Biểu đồ 3.1. Biểu đồ thống kê kết quả khảo sát về mức độ cần thiết của các biện pháp phối hợp đào tạo giữa nhà trường với các doanh nghiệp ..................88 Biểu đồ 3.2. Biểu đồ thống kê kết quả khảo sát về mức độ khả thi của các biện pháp phối hợp đào tạo giữa nhà trường với các doanh nghiệp ..................90 vi MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Việt Nam đang trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, nhu về cầu nguồn nhân lực chất lượng cao có ý nghĩa quan trọng quyết định đến sự thành công trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước ta. Trong các kỳ họp, kỳ Đại hội Đảng ta đều dành thời gian thảo luận về đổi mới giáo dục và đào tạo. Tìm nguyên nhân của sự yếu kém, hạn chế, chưa làm được và hướng giải quyết vấn đề này. Nghị quyết số 29 - NQ/TW, Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI có nêu: Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội Chủ nghĩa và hội nhập quốc tế…”[21]. Nhận thức được vấn đề này, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định: “Phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một đột phá chiến lược, là yếu tố quyết định đẩy mạnh phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ, cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng và là lợi thế cạnh tranh quan trọng nhất, bảo đảm cho phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững…”[1]. Tuy nhiên, có thể thấy trong những năm qua chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu của việc hội nhập cũng như nhu cầu của các doanh nghiệp. Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới (WB) về chất lượng nguồn nhân lực Việt Nam hiện nay đạt 3,79 điểm (thang điểm 10), xếp thứ 11 trong số 12 nước ở Châu Á tham gia xếp hạng. Chỉ số cạnh tranh nguồn nhân lực Việt Nam đạt 3,39/10 điểm và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam xếp thứ 73/133 nước được xếp hạng. Trường Đại học Hùng Vương Là ngôi trường có bề dày lịch sử được thành lập ngày 29 tháng 04 năm 2003 theo Quyết định số 81/2003/QĐ - TTg của Thủ Tướng Chính phủ, trên cơ sở của Trường Cao đẳng Sư phạm Phú Thọ - có bề dày truyền thống hơn 55 năm. Sứ mạng của Trường Đại học Hùng Vương là trường Đại học đa ngành, đa cấp đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao; một trung tâm nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ phục vụ cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của Tỉnh Phú Thọ và khu vực. Có thể khẳng định rằng mối gắn kết bền vững giữa các trường Đại học và doanh nghiệp có vị trí đặc biệt quan trọng trong việc đảm bảo và nâng cao chất lượng sản phẩm đào tạo của trường, đồng thời là nguồn nhân lực chất lượng đầu vào của doanh nghiệp. Vì vậy, xây dựng và củng cố mối gắn kết bền vững giữa nhà trường và doanh nghiệp trong việc phát triển nguồn nhân lực là yêu cầu cấp bách, là nhiệm vụ 1 bắt buộc và là đòi hỏi của xã hội. Nhà trường và doanh nghiệp cần phải có những giải pháp đồng bộ và tối ưu nhằm xây dựng và phát triển mối gắn kết bền vững. Nhà trường luôn tăng cường mối quan hệ giao lưu, hợp tác và đào tạo gần 200 các cơ quan; doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh, đây là cơ hội trao đổi, chia sẻ những kinh nghiệm công tác giữa Trường Đại học Hùng Vương với doanh nghiệp, tiến tới sự phối hợp trong tổ chức hoạt động của nhà trường, tuyên truyền, quảng bá hình ảnh, sự phát triển của nhà trường, bên cạch đó nhà trường cũng luôn chú trọng tới việc phối hợp đào tạo cho sinh viên các khoa tới các doanh nghiệp để thực hành thực tập nâng cao tay nghề tích lũy thêm về kiến thức thực hành thực tập cho bản thân giúp các em có tay nghề tốt trước khi ra trường cũng như câu nói của: Hồ Chủ tịch “Học phải đi đôi với hành. Học mà không hành thì vô ích. Hành mà không học thì hành không trôi chảy”. Để có kết nối nhà trường, doanh nghiệp và người học nhằm tăng cường sự gắn kết giữa nhà trường và doanh nghiệp trong đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực. Đổi mới và tăng cường công tác quản lý của nhà nước trong việc xây dựng mối gắn kết bền vững giữa nhà trường và doanh nghiệp; nhà trường gắn kết với doanh nghiệp trong việc xây dựng chương trình đào tạo. Doanh nghiệp cần có kế hoạch cụ thể và lâu dài trong việc phát triển nguồn nhân lực của thông qua cử người đi học tại các trường, trung tâm, đi tu nghiệp nước ngoài, mời hoặc tuyển dụng. Đồng thời, đối với người học, khi đã chọn trường và ngành học thì cần xác định rõ tầm quan trọng của ngành nghề để có cách tiếp nhận và học tập đúng đắn. Tuy nhiên thực trạng việc triển khai phối hợp đào tạo giữa trường đại Đại học Hùng Vương với các doanh nghiêp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ chưa đạt kết quả mong muốn. Vì vậy, tôi thực hiện nghiên cứu: “Quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ”. Với những đề xuất quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiêp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ và những mong muốn chất lượng Giáo dục quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiêp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ càng tốt hơn. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học và thực trạng phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiêp tỉnh Phú Thọ tác giả đề xuất quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiêp tỉnh Phú Thọ cho phù hợp với yêu cầu phát triển giáo dục toàn diện sinh viên, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và đất nước. 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiêp. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiêp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. 4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu 4.1. Giới hạn nội dung nghiên cứu Đề tài nghiên cứu trong phạm vi tìm hiểu thực trạng và đề xuất một số biện pháp quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiêp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. 4.2. Giới hạn phạm vi nghiên cứu Quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiêp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Bao gồm các doanh nghiệp: Công ty CP Viễn Thông FPT, Công ty Trách nhiệm hữu hạn ĐTK Phú Thọ, Viettel chi nhánh Phú Thọ, Công ty Cổ phần thức ăn chăn nuôi CP, Công ty giống vật tư nông nghiệp công nghệ cao Việt Nam, Công ty CP Tập đoàn Hòa Bình Minh, Trung tâm Phát triển Việc làm và Xuất khẩu Lao động (VIRASIMEX), Ngân Hàng Vpbank FC- Smanet, Trung tâm Dịch vụ Việc làm Phú Thọ, Trung tâm tiệc cưới và sự kiện Văn Lang, Công ty CP Kim Quy, ... Nhưng do điều kiện về thời gian nghiên cứu tôi xin tập trung vào Giới hạn khách thể điều tra: Tổng - số 270 người (50 cán bộ quản lý, chuyên gia các doanh nghiệp; 50 cán bộ quản lý, giảng viên trường ĐHHV; 170 sinh viên đang học, sinh viên đã ra trường và đang làm ở các doanh nghiệp). 5. Giả thuyết khoa học Trong những năm qua, công tác quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ đã đạt được nhiều kết quả. Tuy nhiên, trong quá trình quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp còn một số tồn tại, chưa đạt kết quả như mong muốn. Nếu áp dụng một cách đồng bộ các biện pháp: : Quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ như tác giả luận văn đề xuất, có khả năng nâng cao chất lượng phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiêp nói riêng và góp phần phát triển ngồn nhân lực cho tỉnh Phú Thọ và đất nước nói chung. 3 6. Nhiệm vụ nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp tỉnh Phú Thọ. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp tỉnh Phú Thọ. Đề xuất một số biện pháp quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Khảo sát ý kiến về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Thu thập và đọc các tài liệu lý luận, các văn bản pháp qui, các công trình nghiên cứu khoa học về quản lý giáo dục, quản lý phối hợp đào tạo với các doanh nghiệp. Từ đó phân tích và tổng hợp các vấn đề lý luận liên quan đến luận văn. Phân tích và tổng hợp các quan niệm về quản lý giáo dục, quản lý phối hợp đào tạo với các doanh nghiệp; công tác quản lý của Ban giám hiệu đối với việc phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp tỉnh Phú Thọ. 7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn * Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi Bảng hỏi sinh viên về các địa điểm thực hành thực tập, tại nơi nhà trường liên hệ phối hợp liên kết đào tạo thông qua quá trình sinh viên được trải nghiệm thực tế sau mỗi nội dung thực hành thực tập các kỳ học. Bảng hỏi giảng viên về những công việc phối hợp đào tạo với các danh nghiệp liên kết đào tạo; những biện pháp quản lý phối hợp đào tạo. Bảng hỏi Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng về công tác quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiêp và những biện pháp quản lý có hiệu quả đối với việc phối hợp đào tạo giữa trường và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Bảng hỏi sinh viên về việc phối hợp đào tạo * Phương pháp quan sát Quan sát đào tạo sinh viên trong thời gian thực tập rèn nghề và công tác quản lý đối với phối hợp đào tạo trong các doanh nghiệp sinh viên được thực hành, thực tập. * Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn sinh viên, doanh nghiệp liên kết để làm rõ thực trạng quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp của Hiệu trưởng. Phỏng vấn giảng viên và cán bộ quản lý đế làm rõ thực trạng quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp 4 * Phương pháp chuyên gia Xin tư vấn thêm từ các chuyên gia có kinh nghiệm về phối hợp đào tạo và cán bộ quản lý có kinh nghiệm quản lý đào tạo liên kết giữa trường và doanh nghiệp. * Nghiên cứu sản phẩm: Phân tích những sáng kiến về quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp và kế hoạch quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học với các doanh nghiệp của một số Hiệu trưởng. 7.3. Phương pháp xử lý thông tin Phương pháp thống kê trong toán: Sử dụng phương pháp thống kê trong toán đế xử lý và phân tích các số liệu từ các bảng hỏi thu thập được. 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận kiến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục; luận văn được cấu trúc thành ba chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học với các doanh nghiệp. Chương 2: Thực trạng quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Chương 3: Quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học Hùng Vương với các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. 5 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHỐI HỢP ĐÀO TẠO GIỮA TRƯỜNG ĐẠI HỌC VỚI CÁC DOANH NGHIỆP 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài Trên thế giới hiện nay, việc quản lý phối hợp đào tạo giữa trường Đại học và các Doanh nghiệp là xu thế tất yếu và là quá trình tương hỗ mật thiết với nhau vì lợi ích của cả hai phía và lợi ích chung của toàn xã hội. Đào tạo theo định hướng gắn nhà trường với doanh nghiệp đã được áp dụng từ rất lâu ở các nước có nền giáo dục phát triển, như Mô hình kép của Đức và các quốc gia nói tiếng Đức như: Áo và Thụy Sỹ. Theo mô hình này, việc đào tạo nghề được tiến hành song song giữa nhà trường với doanh nghiệp. Người học được trang bị các kiến thức và kĩ năng cơ bản tại các trường nghề, sau đó họ được rèn luyện và phát triển kĩ năng nghề nghiệp tại các cơ sở sản xuất. Doanh nghiệp được phép tham gia rộng rãi vào hoạt động đào tạo nghề thông qua các quy định của nhà nước được thể hiện cụ thể trong luật dạy nghề. Mô hình đào tạo kép đã khẳng định được tính ưu việt của nó, bởi người học được rèn luyện kỉ luật LĐ, tác phong công nghiệp và năng lực nghề nghiệp phù hợp với nhu cầu doanh nghiệp. Vì vậy, trong những năm gần đây có rất nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng mô hình này cho đào tạo nghề, như: Phần Lan, Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ... [5]; Mô hình đào tạo linh hoạt của Na Uy. Theo đó, thời gian học nghề của người học là 2 năm. Sau khi tốt nghiệp, họ phải trải qua 2 năm học việc tại doanh nghiệp trước khi chính thức tham gia vào thị trường LĐ. Trong 2 năm đầu học nghề, người học có 50% thời gian học ở trường và 50% thời gian học ở doanh nghiệp [25] Mô hình đào tạo nguồn nhân lực cho doanh nghiệp địa phương của Nhật. Theo đó việc đào tạo tạo nguồn nhân lực có sự tham gia của ba bên, bao gồm: nhà trường, doanh nghiệp và cơ quan chức năng làm cầu nối [11] Ngay từ những năm 1980, khi đạo luật Bayh-Dole được thông, đạo luật đã tạo ra một mô hình chính sách quốc gia khuyến khích các trường đại học và các tổ chức phi lợi nhuận liên kết với giới doanh nghiệp - dịch vụ trong vấn đề chuyển giao tri thức và khoa học công nghệ. Đạo luật này đã góp chuyển biến mạnh mẽ trong các trường đại học ở Mỹ, thúc đấy sự hợp tác với giới công nghiệp - doanh nghiệp - dịch vụ, đóng góp 40 tỷ USD và tạo ra trên 260.000 việc làm [11]. Ở các nước phát triển, sự tham gia của các trường Đại học trong ngành công nghiệp đã trở thành hoạt động quan trọng. 6