Tài liệu Quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non ở huyện phú lương tỉnh thái nguyên

.. ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM VŨ THỊ HỒNG HẠNH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ ĐÁNH GIÁ TRƯỜNG MẦM NON Ở HUYỆN PHÚ LƯƠNG, TỈNH THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM VŨ THỊ HỒNG HẠNH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ ĐÁNH GIÁ TRƯỜNG MẦM NON Ở HUYỆN PHÚ LƯƠNG, TỈNH THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Quản lý giáo du ̣c Mã số : 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa ho ̣c: TS. PHAN HỮU THAM THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả và số liệu đảm bảo chính xác, trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Tác giả luâ ̣n văn Vũ Thị Hồng Hạnh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN i http://www.lrc.tnu.edu.vn LỜI CẢM ƠN Sau một thời gian học tập, nghiên cứu, đến nay Luận văn: “Quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên” đã hoàn thành. Với tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến tập thể thầy cô giáo khoa sau Đại học Trường Đại học Thái Nguyên đã giảng dạy, tư vấn, giúp đỡ tôi thực hiện đề tài. Đặc biệt tôi xin chân thành cảm ơn thầy giáo TS. Phan Hữu Tham người đã tận tâm chỉ dẫn, trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt thời gian nghiên cứu, thực hiện đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo, chuyên viên Sở GD&ĐT tỉnh Thái Nguyên, Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Phú Lương, các đồng chí cán bộ quản lý, giáo viên các trường mầm non trên địa bàn huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên đã tạo điều kiện mọi điều kiện thuận lợi cho tôi về thời gian, cung cấp số liệu, đóng góp ý kiến. Chân thành cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp đã giúp đỡ, động viên để tôi hoàn thành luận văn. Mặc dù rất cố gắng nhưng chắc chắn luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong được sự chỉ dẫn, góp ý của các thầy, cô giáo, các nhà khoa học trong hội đồng khoa học cùng các bạn đồng nghiệp để luận văn hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, ngày 11 tháng 11 năm 2015 Tác giả luận văn Vũ Thị Hồng Hạnh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN ii http://www.lrc.tnu.edu.vn MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii MỤC LỤC ..........................................................................................................iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................. v DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ....................................................................... vi MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 2 4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài ..................................................... 3 5. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3 6. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3 7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 3 8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 5 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ ĐÁNH GIÁ TRƯỜNG MẦM NON .......................................................................................6 1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu ....................................................................... 6 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài .............................................................. 9 1.2.1. Quản lý....................................................................................................... 9 1.2.2. Quản lý giáo dục ...................................................................................... 11 1.2.3. Đánh giá và đánh giá giáo dục ................................................................ 12 1.2.4. Kiểm định chất lượng giáo dục ............................................................... 17 1.2.5. Khái niệm tự đánh giá ............................................................................. 18 1.2.6. Biện pháp quản lý hoạt động tự đánh giá ................................................ 20 1.3. Một số vấn đề về hoạt động tự đánh giá trường mầm non ......................... 21 1.3.1. Mục đích, ý nghĩa của hoạt động tự đánh giá trong kiểm định chất lượng giáo dục mầm non ........................................................................ 21 1.3.2. Nội dung và tiêu chuẩn tự đánh giá trường mầm non ............................. 22 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iii http://www.lrc.tnu.edu.vn 1.3.3. Quy trình tự đánh giá trường mầm non ................................................... 25 1.3.4. Hoạt động tự đánh giá trường mầm non.................................................. 25 1.3.5. Hội đồng tự đánh giá, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của hội đồng tự đánh giá .................................................................................... 29 1.4. Một số vấn đề lý luận về quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non........ 31 1.4.1. Vai trò của Hiệu trưởng, Ban giám hiệu và các nhóm công tác trong thực hiện hoạt động tự đánh giá trường mầm non ................................ 31 1.4.2. Quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non ..................................... 32 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non ..... 33 1.5.1. Yếu tố chủ quan ....................................................................................... 33 1.5.2. Yếu tố khách quan ................................................................................... 34 Kết luận chương 1.............................................................................................. 35 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ ĐÁNH GIÁ TRƯỜNG MẦM NON Ở HUYỆN PHÚ LƯƠNG, TỈNH THÁI NGUYÊN ................. 36 2.1. Tổng quát về điều kiện tự nhiên, dân số, tình hình kinh tế - xã hội huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên .................................................... 36 2.1.1. Đặc điểm vị trí địa lý, dân số ................................................................... 36 2.1.2. Đặc điểm tình hình kinh tế, xã hội .......................................................... 36 2.1.3. Đặc điểm tình hình giáo dục mầm non huyện Phú Lương ...................... 37 2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng ................................................................ 37 2.2.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 37 2.2.2. Đối tượng khảo sát................................................................................... 37 2.2.3. Nội dung khảo sát .................................................................................... 37 2.2.4. Phương pháp khảo sát .............................................................................. 38 2.3. Thực trạng nhận thức của CBQL và GV về hoạt động tự đánh giá trường mầm non và quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non ... 38 2.3.1. Nhận thức của CBQL và GV về khái niệm TĐG trường mầm non ........ 39 2.3.2. Thực trạng nhận thức của CBQL và GV về vai trò của hoạt động TĐG trường mầm non ........................................................................... 40 2.3.3. Thực trạng nhận thức của CBQL và GV về tầm quan trọng của quản lý hoạt động TĐG trường mầm non ...................................................... 42 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn 2.4. Thực trạng hoạt động tự đánh giá trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên .................................................................................... 45 2.4.1. Thực trạng thực hiện nội dung TĐG ....................................................... 45 2.4.2. Thực trạng thực hiện quy trình TĐG ....................................................... 48 2.4.3. Thực trạng kết quả hoạt động TĐG ......................................................... 50 2.5. Thực trạng quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên ............................................................... 52 2.5.1. Thực trạng công tác lập kế hoạch quản lý hoạt động TĐG trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên ................................. 52 2.5.2. Thực trạng tổ chức triển khai hoạt động TĐG trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên .................................................... 55 2.5.3. Thực trạng chỉ đạo hoạt động TĐG trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên ...................................................................... 56 2.5.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động TĐG trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên .................................................... 57 2.6. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động TĐG trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên ............................................................... 60 2.6.1. Ưu điểm ................................................................................................... 60 2.6.2. Hạn chế .................................................................................................... 60 Kết luận chương 2 ............................................................................................................... 61 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG TỰ ĐÁNH GIÁ TRƯỜNG MẦM NON Ở HUYỆN PHÚ LƯƠNG, TỈNH THÁI NGUYÊN ............................................................................... 62 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 62 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích ......................................................... 62 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện ......................................................... 62 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................... 62 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi, chất lượng và hiệu quả ...................... 63 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống .......................................................... 63 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn 3.2. Một số biện pháp quản lý nâng cao chất lượng hoạt động tự đánh giá trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên ..................... 63 3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên về hoạt động tự đánh giá trường mầm non...................................................................... 64 3.2.2. Lựa chọn và hình thành bộ máy nhân sự thực hiện hoạt động tự đánh giá ... 66 3.2.3. Bồi dưỡng nâng cao năng lực tự đánh giá và năng lực đánh giá nhà trường cho đội ngũ CBQL và GV ......................................................... 67 3.2.4. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy trình tự đánh giá của cán bộ quản lý, giáo viên ................................................................ 70 3.2.5. Có chế độ đãi ngộ phù hợp cho người thực hiện công tác tự đánh giá nhà trường.............................................................................................. 71 3.2.6. Tăng cường điều kiện cơ sở vật chất cho hoạt động tự đánh giá ............ 72 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất .................................................... 73 3.4. Khảo sát tính khả thi và tính cần thiết của các biện pháp quản lý ............. 74 3.4.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 74 3.4.2. Đối tượng khảo sát................................................................................... 74 3.4.3. Nội dung khảo sát .................................................................................... 74 3.4.4. Phương pháp khảo sát .............................................................................. 74 3.4.5. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp............ 75 Kết luận chương 3.............................................................................................. 80 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 82 1. Kết luận .......................................................................................................... 82 2. Khuyến nghị................................................................................................... 83 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 85 PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Chữ viết tắt Nội dung 1 BGH Ban giám hiệu 2 CBQL Cán bộ quản lý 3 CLGD Chất lượng giáo dục 4 CSVC Cơ sở vật chất 5 ĐG Đánh giá 6 ĐGCLGD Đánh giá chất lượng giáo dục 7 GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo 8 KĐCLGD Kiểm định chất lượng giáo dục 9 KTĐG Kiểm tra đánh giá 10 QL Quản lý 11 QLGD Quản lý giáo dục 12 TĐG Tự đánh giá 13 THCS Trung học cơ sở 14 THPT Trung học phổ thông 15 UBND Uỷ ban nhân dân 16 XHCN Xã hội chủ nghĩa Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về khái niệm tự đánh giá trường mầm non ............................................................. 39 Bảng 2.2. Đánh giá của CBQL các trường mầm non về vai trò của hoạt động TĐG trường mầm non .......................................................... 40 Bảng 2.3. Đánh giá của GV các trường mầm non về vai trò của hoạt động TĐG trường mầm non .......................................................... 41 Bảng 2.4. Thực trạng nhận thức của CBQL các trường mầm non về tầm quan trọng của quản lý hoạt động TĐG trường mầm non ............ 43 Bảng 2.5. Thực trạng nhận thức của GV các trường mầm non về tầm quan trọng của quản lý hoạt động TĐG trường mầm non ............ 44 Bảng 2.6. Tổng hợp kết quả nội dung tự đánh giá ....................................... 46 Bảng 2.7. Thực trạng việc thực hiện quy trình TĐG trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên ............................................ 48 Bảng 2.8. Tổng hợp kết quả hoạt động tự đánh giá trường mầm non................... 51 Bảng 2.9. Thực trạng việc lập kế hoạch quản lý hoạt động TĐG trường mầm non ........................................................................................ 52 Bảng 2.10. Thực trạng tổ chức triển khai hoạt động TĐG trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên .................................. 55 Bảng 2.11. Thực trạng chỉ đạo hoạt động TĐG trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên ....................................................... 57 Bảng 2.12. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động TĐG trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên .................................. 58 Bảng 3.1. Khảo sát tính cần thiết của các biện pháp ..................................... 75 Bảng 3.2. Kiểm chứng tính khả thi của các biện pháp đề xuất ..................... 76 Bảng 3.3. Đánh giá về mức độ phù hợp giữa mức độ cần thiết với mức độ khả thi của các biện pháp ......................................................... 78 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Biểu đồ: Biểu đồ 2.1. Thực trạng việc thực hiện quy trình TĐG trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên............................................. 50 Biểu đồ 2.2. Thực trạng công tác lập kế hoạch quản lý hoạt động TĐG trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên ............ 54 Biểu đồ 2.3. Thực trạng tổ chức triển khai hoạt động TĐG trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên.............................. 56 Biểu đồ 2.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động TĐG trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên.............................. 59 Biểu đồ 3.1. Biểu đồ biểu diễn tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ................................................................. 79 Sơ đồ: Sơ đồ 1.1. Mô hình về quản lí .................................................................... 11 Sơ đồ 1.2. Các chức năng của quản lý ........................................................ 11 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Chất lượng giáo dục có tầm quan trọng hàng đầu đối với sự nghiệp phát triển đất nước nói chung và sự nghiệp phát triển giáo dục nói riêng. Chất lượng giáo dục và quản lý chất lượng giáo dục luôn là vấn đề nhận được quan tâm của Đảng, Nhà nước và toàn thể xã hội. Công tác KĐCLGD đã được Bộ GD&ĐT lựa chọn như một biện pháp chính thức để nâng cao chất lượng giáo dục, từng bước triển khai công tác KĐCLGD ở các cấp học. Luật Giáo dục 2005 quy định: “Kiểm định chất lượng giáo dục là biện pháp chủ yếu nhằm xác định mức độ thực hiện mục tiêu, chương trình, nội dung giáo dục đối với nhà trường và cơ sở giáo dục khác. Việc kiểm định chất lượng giáo dục được thực hiện định kỳ trong phạm vi cả nước và đối với từng cơ sở giáo dục. Kết quả kiểm định chất lượng giáo dục được công bố công khai để xã hội biết và giám sát” [19, tr.5]. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc của Đảng lần thứ XI khẳng định: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế. Trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên là khâu then chốt. Thực hiện kiểm định chất lượng, giáo dục đào tạo ở tất cả các cấp bậc học” [8, tr.39]. Tự đánh giá là khâu đầu tiên và quan trọng nhất trong quy trình KĐCLGD. Tự đánh giá không chỉ là cơ sở cho việc thực hiện đánh giá ngoài mà còn thể hiện tính tự chủ và tự chịu trách nhiệm của nhà trường trong toàn bộ các hoạt động giáo dục theo chức năng nhiệm vụ được giao. Vì vậy tự đánh giá là một hoạt động đòi hỏi tính khách quan, trung thực và công khai. Các giải thích, nhận định, kết luận đưa ra trong quá trình tự đánh giá cần phải dựa trên các minh chứng cụ thể, rõ ràng, đảm bảo độ tin cậy, bao quát đầy đủ các tiêu chí trong các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 1 http://www.lrc.tnu.edu.vn Để triển khai thực hiện có hiệu quả công tác tự đánh giá ở tất cả các cấp học, bậc học, Bộ GD&ĐT đã ban hành các văn bản quy định làm căn cứ đánh giá. Đặc biệt với cấp học mầm non là cấp học mang tính nền móng thì công tác KĐCLGD luôn nhận được sự quan tâm của các cấp. Trong thời gian qua, Phòng GD&ĐT huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên đã tích cực chỉ đạo các trường mầm non trên địa bàn huyện thực hiện nghiêm túc công tác KĐCLGD mầm non theo quy định của Bộ GD&ĐT. Các trường đã có nhiều cố gắng trong việc triển khai thực hiện hoạt động tự đánh giá. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện vẫn còn gặp nhiều khó khăn và hạn chế, nhất là việc quản lý hoạt động tự đánh giá, do vậy hiệu quả của hoạt động tự đánh giá trường mầm non chưa cao. Với cương vị là một lãnh đạo phụ trách chuyên môn cấp học mầm non, mặc dù chưa có nhiều kinh nghiệm song tôi vẫn mạnh dạn lựa chọn nghiên cứu đề tài “Quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên”. Hy vọng những biện pháp này khi được áp dụng vào thực tế sẽ giúp hiệu trưởng các trường thực hiện tốt hơn hoạt động tự đánh giá trường mầm non. 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng khảo sát quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non ở huyện Phú Lương, từ đó đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động tự đánh giá trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên đáp ứng yêu cầu đổi mới công tác quản lý và chăm sóc giáo dục trẻ. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 2 http://www.lrc.tnu.edu.vn 4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài 4.1. Phạm vi nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên. 4.2. Giới hạn đối tượng khảo sát Đề tài khảo sát đối với các CBQL, GV tại các trường mầm non trên địa bàn huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên. 4.3. Giới hạn về địa bàn khảo sát Đề tài tập trung khảo sát ở 19 trường mầm non của huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên đó là các Trường Mầm non: Xã Sơn Cẩm, Khánh Hòa, xã Cổ Lũng, Thị trấn Giang Tiên, Vô Tranh, xã Tức Tranh, xã Phú Đô, xã Phấn Mễ, Phấn Mễ I, Thị trấn Đu, xã Động Đạt, Động Đạt I, Ôn Lương, Phủ Lý, Hợp Thành, Yên Lạc, xã Yên Đổ, xã Yên Ninh, xã Yên Trạch. 5. Giả thuyết khoa học Quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên đã đạt được một số kết quả song vẫn còn một số bất cập và hạn chế trong quá trình thực hiện. Đề xuất được các biện pháp quản lý và áp dụng đồng bộ các biện pháp thì việc quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non sẽ góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục của nhà trường. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu 6.1. Xác định cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non. 6.2. Điều tra, tìm hiểu thực trạng quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên. 6.3. Đề xuất một số biện pháp trong quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên. 6.4. Khảo nghiệm các biện pháp đề xuất. 7. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện đề tài này, chúng tôi sử dụng và phối hợp các phương pháp nghiên cứu sau đây: Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 3 http://www.lrc.tnu.edu.vn 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Để có cơ sở lý luận, làm nền tảng cho việc nghiên cứu đề tài chúng tôi đã sử dụng hệ thống các phương pháp nghiên cứu như: Phân tích, tổng hợp hệ thống hóa, khái quát hóa các tài liệu khoa học, các văn bản Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Chính phủ, ngành GD&ĐT và các văn bản có liên quan đến đề tài để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp điều tra Điều tra bằng phiếu hỏi trên đối tượng cán bộ quản lý và giáo viên của các trường mầm non huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên để mô tả thực trạng của vấn đề nghiên cứu. 7.2.2. Phương pháp quan sát Chúng tôi quan sát hoạt động tự đánh giá của các trường mầm non huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên để thu thập thông tin về thực trạng của vấn đề nghiên cứu. 7.2.3. Phương pháp phỏng vấn Chúng tôi trao đổi, trò chuyện với CBQL và GV của các trường mầm non huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên để tìm hiểu về thực trạng của vấn đề nghiên cứu. 7.2.4. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động Nghiên cứu các biên bản tự đánh giá, các kế hoạch về công tác tự đánh giá... của Ban giám hiệu các trường mầm non huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên để thu thập thông tin về thực trạng. 7.2.5. Phương pháp chuyên gia Hỏi ý kiến chuyên gia, các đồng nghiệp, các nhà quản lý để xác định tính khả thi và tính hiệu quả của các biện pháp đề xuất. 7.3. Các phương pháp bổ trợ Sử dụng các công thức toán thống kê để phân tích định lượng và định tính các kết quả nghiên cứu. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 4 http://www.lrc.tnu.edu.vn 8. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung luận văn gồm ba chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên. Chương 3: Biện pháp quản lý nâng cao chất lượng hoạt động tự đánh giá trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 5 http://www.lrc.tnu.edu.vn Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ ĐÁNH GIÁ TRƯỜNG MẦM NON 1.1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu Trong sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, giáo dục giữ vị trí quan trọng trong việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần xây dựng một nền kinh tế tri thức. Tuy nhiên, GD&ĐT ở các cấp học đang phải đối mặt với những khó khăn và thách thức mới, nhất là tình trạng CLGD chưa đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn hiện nay. Nghị quyết Đại hội lần thứ XI của Đảng đã đánh giá sâu sắc thực trạng GD nước ta: “Chất lượng giáo dục và đào tạo chưa đáp ứng yêu cầu phát triển, nhất là đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao vẫn còn hạn chế; Chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học lạc hậu, đổi mới chậm; chất lượng giáo dục toàn diện giảm sút, chưa đáp ứng được yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa. Quản lý nhà nước về giáo dục đào tạo còn bất cập. Xu hướng thương mại hóa và sa sút đạo đức trong giáo dục khắc phục còn chậm, hiệu quả thấp, đang trở thành nỗi bức xúc của xã hội”. [9] Thực hiện Luật Giáo dục 2005 và Nghị định số 75/2006/NĐ-CP ngày 02/08/2006 của Chính phủ quy định chi tiết về hướng dẫn thi hành một số điều của Luật GD; Bộ GD&ĐT đang triển khai đổi mới mục tiêu, nội dung, phương pháp GD, tiếp tục đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ GV, tăng cường cơ sở vật chất, đẩy mạnh công tác ĐG, KĐCLGD ở các cấp học nhằm nhanh chóng tạo bước chuyển biến lớn về CLGD. Kiểm định chất lượng giáo dục đào tạo là hoạt động đánh giá chất lượng được tiến hành trên hai góc độ bao gồm đánh giá sản phẩm đầu ra của giáo dục và đánh giá hệ thống các điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục. Theo định nghĩa của Hội đồng Kiểm định chất lượng ĐH Mỹ (CHEA), "Kiểm định là quá trình xem xét chất lượng từ bên ngoài để đánh giá các Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 6 http://www.lrc.tnu.edu.vn trường/chương trình đào tạo nhằm mục đích đảm bảo và cải tiến chất lượng" [dẫn theo 7]. Kiểm định chất lượng là một giải pháp quản lí chất lượng và hiệu quả nhằm mục đích đánh giá hiện trạng, xác định chính xác các điểm mạnh, điểm yếu của các nhà trường theo tiêu chuẩn đề ra, từ đó xây dựng kế hoạch phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu để đảm bảo chất lượng và không ngừng phát triển. Muốn đổi mới và nâng cao CLGD thì trước hết các nhà trường phải TĐG hoạt động chất lượng giáo dục của đơn vị. Để công tác kiểm định chất lượng giáo dục đạt hiệu quả cao, Nhà nước và Bộ GD&ĐT đã xây dựng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật. Hệ thống văn bản giúp các nhà giáo, nhà quản lý và các đối tượng có liên quan hiểu một cách thống nhất các khái niệm, nội dung, quy trình, công cụ đảm bảo và KĐCLGD. Các văn bản đó là những công cụ pháp lý quan trọng để triển khai KĐCLGD tại các nhà trường. Nhà nước ban hành các văn bản quan trọng như: Luật Giáo dục 2005; Nghị định số 75/2006/NĐ-CP ngày 02 tháng 8 năm 2006 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giáo dục; Bộ GD&ĐT đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật về công tác KĐCLGD, như: Quyết định số 27/2006/QĐ-BGD&ĐT ngày 27/06/2006 ban hành quy định tạm thời các trường đại học về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy định tạm thời về kiểm định chất lượng trường đại học ban hành kèm theo Quyết định số 38/2004/QĐ-BGD&ĐT ngày 02/12/2004 của Bộ GD&ĐT; Chỉ thị của Bộ trưởng số 46/2008/CT-BGDĐT ngày 05/8/2008 về việc tăng cường công tác đánh giá và kiểm định chất lượng giáo dục; Thông tư số 42/2012/TT-BGDĐT ngày 23/11/2012 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT về tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giáo dục và quy trình, chu kỳ kiểm định chất lượng giáo dục cơ sở giáo dục phổ thông, cơ sở giáo dục thường xuyên; Thông tư số 25/2014/TT-BGDĐT ngày 07 tháng 8 năm 2014 Quy định về quy trình và chu kỳ kiểm định chất lượng giáo dục trường mầm non. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 7 http://www.lrc.tnu.edu.vn Ngoài ra, Cục Khảo thí và kiểm định chất lượng giáo dục đã ban hành các văn bản hướng dẫn về công tác KĐCLGD. HĐ TĐG và KĐCLGD không chỉ được thể hiện qua hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và các văn bản hướng dẫn mà còn nhận được sự quan tâm từ các nhà khoa học, CBQL và GV. Khi bàn về giải pháp thực hiện tốt công tác tự đánh giá, KĐCLGD ở trường trung học, tác giả Phan Vũ Hào trong luận văn thạc sĩ "Quản lý hoạt động tự đánh giá Trường Trung học phổ thông tỉnh Thái Nguyên” đã chỉ ra rằng: “TĐG nhằm làm rõ thực trạng, quy mô và chất lượng, hiệu quả của hoạt động đào tạo của nhà trường. Qua đó giúp nhà quản lý có cái nhìn hoàn chỉnh về nhà trường; xác định và so sánh, tự đánh giá theo các tiêu chuẩn, chuẩn mực kiểm định đã công bố; thúc đẩy xây dựng và phát triển hệ thống đảm bảo chất lượng bên trong; Phân tích làm rõ điểm mạnh, điểm yếu; thời cơ và thách thức của nhà trường. Trên cơ sở đó đề xuất những biện pháp kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.” [14, tr.33] Tác giả Trần Đăng Minh trong luận văn thạc sĩ “Biện pháp quản lý hoạt động tự đánh giá tại Trường Trung học phổ thông Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên” cho rằng: “Tự đánh giá là phương pháp, là con đường để tạo động lực cho các nhà trường đảm bảo chất lượng giáo dục của chính mình. Tự đánh giá không chỉ giúp cho các trường định hướng chất lượng mà còn chỉ rõ con đường để đạt chất lượng đó như thế nào” [21]. Là lãnh đạo phụ trách chuyên môn cấp học mầm non huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên, tác giả thấy rõ vị trí, vai trò của việc quản lý hoạt động tự đánh giá trường mầm non là hết sức cần thiết. Đề tài nghiên cứu tại các trường mầm non huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên, tác giả là người đầu tiên tập trung nghiên cứu toàn diện quá trình tổ chức quản lý hoạt động tự đánh giá tại các trường mầm non ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên nhằm nâng cao chất lượng công tác quản lý và chăm sóc giáo dục trẻ. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 8 http://www.lrc.tnu.edu.vn 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Quản lý Quản lý là một trong những hoạt động cơ bản nhất của con người xét trên nhiều phạm vi cá nhân, tập đoàn, quốc gia hay nhóm quốc gia. Hoạt động quản lý xuất hiện khi loài người hình thành hoạt động nhóm. Trong quá trình tồn tại và phát triển của quản lý, đặc biệt trong quá trình xây dựng lý luận, khái niệm quản lý được nhiều nhà lý luận đưa ra, nó thường phụ thuộc vào lĩnh vực hoạt động, nghiên cứu của mỗi người. Có nhiều cách tiếp cận và nhiều khái niệm khác nhau về quản lý. Khái niệm quản lý được hiểu theo nhiều cách và dù trải qua nhiều thế hệ nghiên cứu và phát triển quản lý (F.W.Taylor, A.Fayol, A.I.Berg, Paul, Hersey, Kenneth Blanchard, P.Drucker, A.Church,...) nhưng chưa cách giải thích nào được chấp nhận hoàn toàn. Đa số định nghĩa xuất phát từ quan điểm cục bộ, ví dụ từ quản lý kinh doanh, quản lý tổ chức... Điều đó là khách quan, vì không có khái niệm nào bao quát hết mọi lĩnh vực quản lý mà đều đúng. Chẳng hạn: Tác giả Paul Hersey và Kent Blanchard cho rằng “Quản lý là một quá trình cùng làm việc giữa nhà quản lý và người bị quản lý nhằm thông qua hoạt động của cá nhân, của nhóm, huy động các nguồn lực khác để đạt mục tiêu của tổ chức” [dẫn theo 20]. Theo Từ điển Tiếng Việt - Viện Ngôn ngữ học định nghĩa: “Quản lí và trông coi, giữ gìn theo những yêu cầu nhất định. Là tổ chức và điều hành các hoạt động theo những yêu cầu nhất định” [26, tr.772]. Theo Từ điển Giáo dục: “Quản lý là hoạt động hay tác động có định hướng, có chủ định của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức” [25, tr.326]. Tác giả Phạm Minh Hạc viết: “Quản lý là tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể người lao động (nói chung là khách thể quản lý), nhằm thực hiện các mục tiêu dự kiến” [13, tr.24]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 9 http://www.lrc.tnu.edu.vn