Tài liệu Quản lý hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5 6 tuổi tại các trường mẫu giáo huyện núi thành tỉnh quảng nam

ĐẠI HỌC ĐÀ NẲNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HOÀNG THỊ HÀ ĐÔNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ CHO TRẺ 5-6 TUỔI TẠI CÁC TRƢỜNG MẪU GIÁO HUYỆN NÚI THÀNH TỈNH QUẢNG NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Đà Nẵng - Năm 2022 ĐẠI HỌC ĐÀ NẲNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HOÀNG THỊ HÀ ĐÔNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ CHO TRẺ 5-6 TUỔI TẠI CÁC TRƢỜNG MẪU GIÁO HUYỆN NÚI THÀNH TỈNH QUẢNG NAM Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 814.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. LÊ MỸ DUNG Đà Nẵng - Năm 2022 iv MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...........................................................................................................i TÓM TẮT .................................................................................................................... ii MỤC LỤC .....................................................................................................................iv DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................... viii DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................................ix MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1 L do chọn đ tài...................................................................................................1 2 Mục đích nghiên c u.............................................................................................2 3 hách thể và đ i tượng nghiên c u ......................................................................2 4. Gi thu ết khoa học ..............................................................................................2 5 Nhi vụ nghiên c u ............................................................................................3 6 Phương pháp nghiên c u ......................................................................................3 7 Phạ vi nghiên c u của đ tài ..............................................................................3 8 C u tr c của uận v n ............................................................................................3 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ CHO TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI TẠI TRƢỜNG MẪU GIÁO ......5 Tổng quan nghiên c u v n đ ..................................................................................5 1.1.1. Trên thế giới ....................................................................................................5 2 Ở Vi t Na .....................................................................................................6 2 Các khái ni chính của đ tài .................................................................................8 2 Ngôn ng .........................................................................................................8 2 2 Phát triển ngôn ng .........................................................................................9 2 3 Qu n và qu n giáo dục ...........................................................................9 2 4 Hoạt động giáo dục .......................................................................................10 2 5 Hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi theo hướng trẻ à trung tâm ........................................................................................................................11 2 6 Qu n hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi ở trường ẫu giáo. ............................................................................................................................... 12 3 Hoạt động phát triển ngôn ng của trẻ ẫu giáo 5-6 tuổi theo hướng giáo dục trẻ à trung t ở trường ẫu giáo .......................................................................13 3 Đặc điể phát triển ngôn ng của trẻ ẫu giáo 5-6 tuổi .............................13 3 2 Ý nghĩa của hoạt động phát triển ngôn ng theo hướng giáo dục trẻ làm trung tâm .................................................................................................................13 3 3 Mục tiêu hoạt động phát triển ngôn ng của trẻ 5-6 tuổi ở trường ẫu giáo ................................................................................................................................ 15 3 4 Nội dung hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi theo hướng giáo dục trẻ à trung t ............................................................................................... 15 v 3 5 Phương pháp, hình th c, đi u ki n tổ ch c hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi theo hướng giáo dục trẻ à trung t ..........................................16 3 6 Đánh giá phát triển ngôn ng của trẻ 5-6 tuổi ..............................................18 4 Qu n hoạt động phát triển ngôn ng của trẻ 5-6 tuổi theo hướng giáo dục trẻ à trung t ở trường ẫu giáo ............................................................................19 4 Vai trò của Hi u trưởng trường non ...................................................19 4 2 Qu n ục tiêu hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi ...............20 4 3 Qu n nội dung hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi theo hướng giáo dục trẻ à trung t ở trường ẫu giáo .............................................21 4 4 Qu n phương pháp, hình th c tổ ch c hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi ...............................................................................................................22 4 5 Qu n đi u ki n tổ ch c hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi theo hướng giáo dục trẻ à trung t ở trường ẫu giáo ....................................23 4 6 Qu n kiể tra, đánh giá hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi .26 1.5. Các ếu t nh hưởng đến qu n hoạt động giáo dục của trẻ 5-6 tuổi theo hướng giáo dục trẻ à trung t ở trường ẫu giáo ............................................27 5 Nhận th c, n ng ực qu n .........................................................................27 5 2 Chương trình, nội dung giáo dục non .................................................27 5 3 Qu chế, v n n qu định iên quan giáo dục non ............................28 5 4 Đặc điể t sinh của trẻ non ........................................................28 5 5 Đi u ki n cơ sở vật ch t, phương ti n giáo dục nhà trường ........................28 5 6 Công tác ph i hợp của nhà trường, gia đình và các tổ ch c hội địa phương trong tổ ch c phát triển ngôn ng cho trẻ .......................................................29 Tiểu kết Chương .........................................................................................................29 CHƢƠNG . THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ CHO TRẺ 5-6 TUỔI TẠI CÁC TRƢỜNG MẪU GIÁO HUYỆN NÚI THÀNH, TỈNH QUẢNG NAM .........................................................................31 2 hái quát v quá trình và phương pháp kh o sát ...................................................31 2 Mục đích kh o sát .........................................................................................31 2 2 Đ i tượng, địa àn, thời gian kh o sát ..........................................................31 2 3 Nội dung kh o sát .........................................................................................32 2 4 Phương pháp kh o sát ...................................................................................32 2 5 Tiến hành kh o sát, ử kết qu kh o sát ...................................................32 2.2. hái quát v tình hình đi u ki n tự nhiên, kinh tế hội và giáo dục của hu n N i Thành tỉnh Qu ng Na ...............................................................................32 2 2 Đặc điể v đi u ki n tự nhiên, tình hình kinh tế - hội của hu n N i Thành .............................................................................................................................32 2.2.2. Tình hình GD-ĐT của hu n N i Thành ......................................................34 2 2 3 hái quát tình hình GDMN hu n N i Thành tỉnh Qu ng Na .................35 vi 2 3 Thực trạng hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo hu n N i Thành, tỉnh Qu ng Na .......................................................................41 2 3 Thực trạng ục tiêu hoạt động phát triển ngôn ng của trẻ 5-6 tuổi ở trường ẫu giáo .............................................................................................................41 2 3 2 Thực trạng nội dung hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi ...........41 2 3 3 Thực trạng phương pháp, hình th c, đi u ki n tổ ch c hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo Hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na ...................................................................................................................42 2 3 4 Thực trạng đánh giá phát triển ngôn ng của trẻ 5-6 tuổi ở các trường ẫu giáo Hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na ............................................................45 2 4 Thực trạng qu n hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo Hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na .................................................46 2 4 Thực trạng qu n ục tiêu hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na ............................... 46 2 4 2 Thực trạng qu n nội dung hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo Hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na .............................48 2 4 3 Thực trạng qu n phương pháp, hình th c, đi u ki n hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo Hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na ...................................................................................................................49 2 4 4 Thực trạng kiể tra, đánh giá hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo Hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na .............................52 2 4 5 Thực trạng qu n đi u ki n cơ sở vật ch t, trang thiết ị, ôi trường giáo dục phục vụ cho thực hi n tổ ch c các hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo hu n N i Thành, tỉnh Qu ng Na .........................53 2 4 6 Thực trạng ph i hợp với cha ẹ trẻ và cộng đồng trong vi c tổ ch c các hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi ở các trường ẫu giáo Hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na ............................................................................................... 55 2 5 Đánh giá chung và ngu ên nh n thực trạng phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo Hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na .....................................56 2 5 Nh ng hạn chế ..............................................................................................56 2 5 2 Ngu ên nh n của ưu điể và hạn chế ..........................................................57 Tiểu kết chương 2 ..........................................................................................................57 CHƢƠNG 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ CHO TRẺ 5-6 TUỔI TẠI CÁC TRƢỜNG MẪU GIÁO HUYỆN NÚI THÀNH, TỈNH QUẢNG NAM .................................................................................59 3 Ngu ên tắc đ u t i n pháp ................................................................................59 3 Đ o ục tiêu của giáo dục non ....................................................59 3 2 Đ o tính kế th a và phát triển ............................................................... 59 3 3 Đ o tính h th ng, đồng ộ ...................................................................59 vii 3 4 Đ o tính thực tiễn ..................................................................................59 3 5 Đ o tính hi u qu ..................................................................................60 3 2 Các i n pháp qu n hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo Hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na .................................................60 3 2 Bồi dưỡng, n ng cao trình độ chu ên ôn v phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi cho CBQL, GV trường ẫu giáo tiếp cận chuẩn và trên chuẩn ......................60 3 2 2 Chỉ đạo, hướng dẫn giáo viên tạo ôi trường ch viết trong và ngoài ớp học cho trẻ hoạt động ....................................................................................................63 3 2 3 Đ u tư cơ sở vật ch t, ng dụng công ngh thông tin và qu n sử dụng trang thiết ị giáo dục c hi u qu trong hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi ở trường ẫu giáo Hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na ......................................65 3 2 4 Chỉ đạo đổi ới phương pháp dạ học tích cực trong vi c tổ ch c hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo Hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na ............................................................................................... 67 3 2 5 Thường u ên kiể tra vi c thực hi n qu chế chu ên ôn của giáo viên ................................................................................................................................ 69 3 2 6 X dựng các tiêu chí đánh giá giáo viên v hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại trường ẫu giáo Hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na ...........72 3 3 M i quan h gi a các i n pháp ............................................................................73 3 4 h o nghi tính c p thiết và kh thi của các i n pháp đ u t .........................74 3 4 Mục đích kh o nghi ..................................................................................74 3 4 2 Nội dung kh o nghi ..................................................................................74 3 4 3 Đ i tượng kh o nghi ................................................................................74 3 4 4 Phương pháp kh o nghi ...........................................................................74 3 4 5 ết qu kh o nghi ....................................................................................74 Tiểu kết chương 3 ..........................................................................................................77 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .............................................................................79 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................82 PHỤ LỤC QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN (Bản s o) viii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CBQL : Cán ộ qu n GDMN : Giáo dục non GD-ĐT : Giáo dục và đào tạo GV : Giáo viên GVMN : Giáo viên QLGD : Qu n non giáo dục ix DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu bảng 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6. 2.7. 2.8. 2.9. 2.10. 2.11. 2.12. Tên bảng Mạng ưới trường M non hu n N i Thành, tỉnh Qu ng Na (N học 2 2 -2021) Ch t ượng nuôi dưỡng, ch s c trẻ tại các trường ẫu giáo hu n N i Thành Ch t ượng giáo dục trẻ ở các trường ẫu giáo hu n N i Thành Thực trạng v vi c ựa chọn, dựng nội dung chương trình hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ ẫu giáo 5-6 tuổi Thực trạng thực hi n các phương pháp tổ ch c hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ ẫu giáo 5-6 tuổi theo hướng giáo dục trẻ à trung t ở các trường ẫu giáo trong hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na Thực trạng thực hi n các hình th c tổ ch c các hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ ẫu giáo 5-6 tuổi ở các trường ẫu giáo trong hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na Thực trạng kết qu hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ ẫu giáo 5-6 tuổi theo hướng giáo dục trẻ à trung t ở các trường ẫu giáo trong hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na Thực trạng nhận th c của CBGV v nghĩa, ục tiêu phát triển ngôn ng cho trẻ ẫu giáo 5-6 tuổi Thực trạng v vi c ựa chọn, dựng nội dung chương trình hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ ẫu giáo 5-6 tuổi Thực trạng thực hi n các phương pháp tổ ch c hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ ẫu giáo 5-6 tuổi ở các trường ẫu giáo Hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na Thực trạng thực hi n các hình th c tổ ch c các hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ ẫu giáo 5-6 tuổi ở các trường ẫu giáo Hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na Thực trạng kiể tra, đánh giá hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ ẫu giáo 5-6 tuổi ở các trường ẫu giáo trên địa àn Hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na Trang 36 38 39 42 43 44 46 47 48 49 51 52 x Số hiệu bảng 2.13. 2.14. 3.1. 3.2. Tên bảng Thực trạng qu n các đi u ki n cơ sở vật ch t, trang thiết ị, Môi trường giáo dục phục vụ cho thực hi n tổ ch c các hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ ẫu giáo 5-6 tuổi ở ẫu giáo trên địa àn Hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na Thực trạng công tác ph i hợp với cha ẹ trẻ và cộng đồng trong vi c tổ ch c các hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ ẫu giáo 5-6 tuổi ở ẫu giáo trên địa àn Hu n N i Thành, Tỉnh Qu ng Na ết qu kh o sát v tính c p thiết của các i n pháp ết qu kh o sát v tính kh thi của các i n pháp Trang 54 55 74 75 1 MỞ ĐẦU 1. L do chọn đề tài Giáo dục non à c p học đ u tiên của h th ng giáo dục qu c d n Chương trình giáo dục non do Bộ giáo dục và đào tào an hành đ ác định: "Mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mĩ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ em vào lớp 1; hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lí, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, khơi dạy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời" [3, Tr ] Nh ng kỹ n ng à trẻ được tiếp thu qua chương trình ch s c giáo dục non sẽ à n n t ng cho vi c học tập và thành công sau nà của trẻ Phát triển giáo dục non à ếu t quan trọng trong vi c phát triển nguồn nh n ực ch t ượng cao cho đ t nước Trong cu n Ngôn ng và con người, NXB Giáo dục Hà Nội, nhà giáo dục học E I TI HÊ ÊVA người Liên Xô đ khẳng định: "Ngôn ngữ là công cụ để tư duy, là chìa khóa để nhận thức, là vũ khí để chiếm lĩnh kho tàng kiến thức dân tộc của nhân loại. Do vậy ngôn ngữ có vai trò quan trọng đối với con người, đặc biệt là giai đoạn đầu của mỗi con người nên việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ bắt đầu từ rất sớm" [8, Tr 5] Trẻ non n i chung, trẻ ẫu giáo 5-6 tuổi n i riêng được học qua chơi, trẻ được phát triển toàn di n v các ĩnh vực: Thể ch t, nhận th c, thẩ ỹ, tình c và kỹ n ng hội, ngôn ng trong đ phát triển ngôn ng cho trẻ à ột trong nh ng nhi vụ vô cùng quan trọng ở trường non Lĩnh vực nà gi p trẻ hình thành và phát triển các n ng ực ngôn ng như: nghe, n i, ti n iết đọc và ti n iết viết, ên cạnh đ ước đ u gi p trẻ phát triển kh n ng tư du , nhận th c, tình c và các kỹ n ng hội Giai đoạn t -6 tuổi à giai đoạn vàng để phát triển ngôn ng cho trẻ và c tính qu ết định tới sự phát triển giao tiếp sau nà của trẻ Như vậ ột trong nh ng nhi vụ quan trọng của giáo dục non à phát triển ngôn ng cho trẻ Hoạt động phát triển ngôn ng gi p trẻ nghe hiểu ời n i, iết sử dụng ời n i trong giao tiếp hàng ngà và à quen với vi c đọc - viết Hoạt động nà ph i được tiến hành trong su t quá trình ch s c, giáo dục trẻ ở trường non Phát triển ngôn ng cho trẻ ẫu giáo 5-6 tuổi à nhi vụ không thể thiếu và c nghĩa để chuẩn ị cho trẻ vào ớp Tu nhiên vi c qu n các hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo hu n N i Thành, tỉnh Qu ng Na còn ộc ộ nhi u hạn chế như: Một s nhà trường chưa coi trọng vi c qu n các hoạt động nà , còn thực hi n ột cách dập khuôn, á c, ột s nhà trường còn nặng v vi c dạ ch cho trẻ, chưa á sát vào đặc điể t sinh của trẻ c ng như đi u ki n thực tế tại địa phương để ựa chọn nội dung dạ trẻ cho phù hợp, vi c thực hi n các hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ theo hướng giáo dục trẻ à trung t 2 vẫn tồn tại nhi u kh kh n, t cập Mỗi đơn vị, ỗi giáo viên thực hi n theo cách th c và quan điể riêng của ình cho nên vi c thực hi n chưa thực sự đi vào chi u s u và đ ng hướng Mặt khác vẫn còn ột s giáo viên non chưa đ u tư su nghĩ, tì tòi, còn ngại đổi ới, ngại sáng tạo nên vi c tổ ch c các hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ theo hướng giáo dục trẻ à trung t chưa đạt được hi u qu như ong u n Đi u nà cho th vi c qu n hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ theo hướng giáo dục trẻ à trung t còn à ột thách th c khá ớn, c n được triển khai và thực hi n phù hợp với giáo dục của Vi t Na , ắt kịp với u thế đổi ới của các nước trong khu vực c ng như trên thế giới Xu t phát t thực tiễn, với nhận th c v t quan trọng của v n đ phát triển ngôn ng cho trẻ non Xu t phát t thực tiễn với nhận th c v t quan trọng của phát triển ngôn ng cho trẻ ẫu giáo nên tôi ựa chọn đ tài nghiên c u: “Quản lý hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường mẫu giáo huyện Núi Thành, tỉnh Quảng Nam” với h vọng nh ng i n pháp nà khi được áp dụng vào thực tế sẽ gi p các đồng chí hi u trưởng các trường non qu n t t hơn các hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ ẫu giáo 5-6 tuổi, g p ph n n ng cao ch t ượng giáo dục trẻ tại các trường ẫu giáo . Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên c u uận, thực trạng qu n hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo hu n N i Thành, tỉnh Qu ng Na và đ u t các i n pháp qu n hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo hu n N i Thành, tỉnh Qu ng Na nhằ g p ph n phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi và n ng cao ch t ượng, hi u qu công tác giáo dục non đáp ng êu c u đổi ới giáo dục trên địa àn nghiên c u hi n na 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động phát triển ngôn ng và qu n hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi 3.2. Đối tượng nghiên cứu Qu n hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo hu n N i Thành, tỉnh Qu ng Na 4. Giả thuyết ho học Vi c qu n lý hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi ở các trường mẫu giáo tại huy n Núi Thành, tỉnh Qu ng Nam hi n nay đạt kết qu trung bình - khá. Công tác qu n lý hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi còn nhi u hạn chế, thiếu linh hoạt và sáng tạo. Đi u này xu t phát t nh ng nguyên nhân khách quan và chủ quan của các nhà trường. Có thể đ xu t được các bi n pháp có tính c p thiết và kh thi nhằm góp ph n nâng cao hi u qu qu n lý hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi ở các trường mẫu giáo tại huy n Núi Thành, tỉnh Qu ng Nam. 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5 H th ng h a nh ng v n đ uận v qu n hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi theo quan điể giáo dục trẻ à trung t ở các trường ẫu giáo 5 2 h o sát, đánh giá thực trạng qu n phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo hu n N i Thành, tỉnh Qu ng Na 5 3 Đ u t i n pháp qu n hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo hu n N i Thành, tỉnh Qu ng Na 6. Phƣơng pháp nghiên cứu 6.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Nghiên c u sử dụng các phương pháp ph n tích, th ng kê, tổng hợp, so sánh nhằ tổng quan v n đ nghiên c u c ng như dựng cơ sở uận của đ tài nghiên c u 6.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn 6 2 Đi u tra ằng phiếu h i: Sử dụng các phiếu trưng c u kiến nhằ tì hiểu thực trạng; Th dò c độ c p thiết và tính kh thi của ỗi i n pháp đ u t và các đi u ki n để thực hi n các i n pháp đ u t 6.2.2. Phương pháp chu ên gia: để th được tính c p thiết và tính kh thi của ột s i n pháp đ u t 6.2.3. Ph n tích và tổng kết kinh nghi m: Tổng kết, đ c r t kinh nghi thực tiễn v qu n tại ột s trường ẫu giáo trên địa àn hu n N i Thành, tỉnh Qu ng Nam. 6.3. Phương pháp xử lý số liệu. - Phương pháp th ng kê toán học nhằ ử kết qu đi u tra s i u 7. Ph m vi nghiên cứu củ đề tài 7.1. Phạ vi v nội dung nghiên c u: Đ tài nghiên c u qu n hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo hu n N i Thành, tỉnh Qu ng Nam 7.2. Phạ vi v khách thể kh o sát ao gồ : hi u trưởng, giáo viên, cha ẹ trẻ các trường ẫu giáo hu n N i Thành, tỉnh Qu ng Na 7.3. Phạ vi v địa àn nghiên c u Tập trung nghiên c u đại di n các trường ẫu giáo của hu n N i Thành, tỉnh Qu ng Na như: Trường ẫu giáo Hoa Sen; Trường ẫu giáo Sơn Ca; Trường ẫu giáo S c N u; Trường ẫu giáo Vàng Anh; Trường ẫu giáo Sao Biển. 8. Cấu trúc củ uận văn Ngoài ph n ở đ u, kết uận, ph n kiến nghị, phụ ục và tài i u tha kh o, ph n nội dung của uận v n gồ 3 chương: Chương 1: Cơ sở uận v qu n hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo Chương 2: Thực trạng qu n hoạt động hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 4 5-6 tuổi tại các trường ẫu giáo hu n N i Thành, tỉnh Qu ng Na Chương 3: Bi n pháp qu n hoạt động hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ 56 tuổi tại các trường ẫu giáo hu n N i Thành, tỉnh Qu ng Na 5 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ CHO TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI TẠI TRƯỜNG MẪU GIÁO 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Trên thế giới V n đ ngôn ng đ được đ cập đến ngay t thời cổ đại Nhưng thời cổ đại người ta nghiên c u ngôn ng không tách kh i triết học và lôgíc học. Các nhà triết học cổ đại đ coi ngôn ng như à ột hình th c biểu hi n b ngoài của cái bên trong là "logos", tinh th n, trí tu của con người. Trong cu n "Triết học DESCARTES”, Descartes đ chỉ ra nh ng đặc tính chủ yếu của ngôn ng và l đ à tiêu chí ph n bi t con người, khác với động vật Ông đ nh n mạnh tính ch t của ngôn ng , cái tín hi u duy nh t y chắc chắn là của một tư duy ti tàng trong cơ thể và kết luận rằng "Có thể l y ngôn ng làm chỗ khác nhau thực sự gi a con người và con vật” Chỉ đến gi a thế kỷ 9 khu nh hướng tâm lý học mới n y sinh trong ngôn ng học Người đ u tiên sáng lập ra trường phái ngôn ng học tâm lý là Shteintal (1823 - 899) Ông đ đưa ra học thuyết ngôn ng là sự hoạt động của cá nhân và sự ph n ánh tâm lý dân tộc. Theo ông, ngôn ng học ph i dựa vào tâm lý cá nhân trong khi nghiên c u ngôn ng cá nhân, ph i dựa vào tâm lý dân tộc trong khi nghiên c u ngôn ng của dân tộc. Sau cách mạng tháng Mười Nga 1917, các nhà ngôn ng học, tâm lý học Xô Viết đ vận dụng quan điểm của Mác - Lênin vào hoạt động nghiên c u ngôn ng đ à: xem xét ngôn ng với tư cách à ột hi n tượng xã hội. Ngôn ng thể hi n các m i quan h gi a con người với con người được qu định bởi nh ng đi u ki n cụ thể của thời kỳ lịch sử nh t định. Ngôn ng là hi n thực trực tiếp của tư du và à phương ti n giao tiếp chủ yếu của con người [26]. Với quan điểm này có thể kể đến: L.X.Vygotxki; R.O.Shor; E.D.Polivanov; K.N.Derzhavin; B.A.Larin; M.V.Sergievskij; M.N.Peterson; LJJaKubinskij; A.M.Selishchev.... Họ đ đi vào nghiên c u tính ch t xã hội của ngôn ng , v m i quan h gi a ngôn ng và tư du , sự phụ thuộc qua lại gi a các thuộc tính của ngôn ng . L.X.Vygotxki trong cu n "Tư du và ngôn ng ” đ ập luận rằng hoạt động tinh th n của con người chính là kết qu học tập mang tính xã hội ch không ph i là một học tập chỉ là của cá thể. Theo ông, khi trẻ em gặp ph i nh ng kh kh n trong cuộc s ng, trẻ tham gia vào sự hợp tác của người lớn và bạn è c n ng ực cao hơn, nh ng người nà gi p đỡ trẻ và khuyến khích trẻ. Trong m i quan h hợp tác nà , quá trình tư duy trong một xã hội nh t định được chuyển giao sang trẻ. Do ngôn ng à phương th c đ u tiên à qua đ , con người trao đổi các giá trị xã hội, L.X.Vygotxki coi ngôn ng là vô cùng quan trọng đ i với sự phát triển của tư du [20]. 6 M Leusina đ tiến hành nghiên c u sự phát triển ngôn ng mạch lạc của trẻ mẫu giáo và đi đến kết luận: Không ph i là t mà là câu và ngôn ng mạch lạc à đơn vị của ngôn ng như ột phương ti n giao tiếp. Trẻ càng lớn tính hoàn c nh của ngôn ng càng gi m d n chuyển sang hình th c nói mạch lạc gắn chặt với sự ĩnh hội của v n t , ĩnh hội h th ng ng pháp của tiếng mẹ đẻ [31]. X. L. Rubinxtêin cho rằng: Đi u cơ n trong phát triển lời nói mạch lạc cho trẻ là chỉnh sửa và hoàn thi n kỹ n ng sử dụng lời n i như ột phương ti n giao tiếp. Phát triển v n t c ng như vi c nắm v ng các hình th c ng pháp đ nh hưởng đến lời nói mạch lạc ở t ng thời điểm nh t định [31]. 1.1.2. Ở Việt Nam Ngành học M non đang ngà càng khẳng định t m quan trọng và vị trí trong h th ng giáo dục qu c d n và thu h t được sự quan tâm của Đ ng nhà nước trong vi c đ u tư ch o cho giáo dục m m non (GDMN). Để giáo dục m m non phát triển một cách v ng b n, người hi u trưởng ở các cơ sở c n có tinh th n trách nhi cao, n ng ực qu n lý và tổ ch c các mặt hoạt động phù hợp với đi u ki n c được của cơ sở giáo dục do mình phụ trách. Nội dung ch s c giáo dục trẻ trong trường m non đ được quán tri t trong chương trình Giáo dục m non được an hành theo Thông tư s 01/VBHN- BGDĐT ra ngà 24 tháng n 2 7 của Bộ GD&ĐT an hành Chương trình giáo dục m m non gồm 4 yêu c u: Giáo dục cho trẻ phát triển thể ch t, giáo dục cho trẻ phát triển v nhận th c, giáo dục cho trẻ phát triển v ngôn ng và giáo dục cho trẻ phát triển tình c m, kỹ n ng hội và phát triển thẩm mỹ. Vi c giáo dục phát triển cho trẻ v ngôn ng là một trong b n yêu c u của bậc học để trẻ có thể phát triển hài hòa, do vậy vi c nghiên c u ngôn ng của trẻ em l a tuổi m m non (0 - 6 tuổi) c ng được r t nhi u tác gi trong nước quan tâm và tiếp cận sâu ở t ng g c độ khác nhau trong sự phát triển ngôn ng của trẻ. Có thể kể đến các u hướng nghiên c u sau: V n t , kh n ng hiểu t , ng pháp của trẻ em ở các độ tuổi khác nhau có các công trình nghiên c u của Dương Di u Hoa (1985), Nguyễn Minh Hu (1989), Hồ Minh Tâm (1989),... Chẳng hạn Lưu Thị Lan (1996) trong công trình nghiên c u "Nh ng ước phát triển ngôn ng trẻ em t 1 - 6 tuổi” đ chỉ r các ước phát triển v ng âm của trẻ em Vi t nam bắt đ u t giai đoạn ti n ngôn ng (0 - 1 tuổi), giai đoạn ngôn ng (1 - 6 tuổi), v mặt ng âm có nh ng ước tiến dài đặc bi t là giai đoạn 4 - 6 tuổi Các ước phát triển v t vực được tác gi th ng kê t ng l a tuổi với s ượng t t i thiểu và s ượng t t i đa T 18 tháng tuổi trở đi trẻ có sự nh y vọt v s ượng t và yếu t v n hoá, hội nh hưởng trực tiếp đến sự phát triển v n t của trẻ. Các ước phát triển v ng pháp trong ngôn ng của trẻ em Vi t Na được tác gi nghiên 7 c u r t cụ thể t ng l a tuổi. Nhìn chung v n đ ngôn ng trẻ e được các nhà khoa học quan tâm nghiên c u ở nhi u mặt, nhi u l a tuổi khác nhau. Có nghiên c u v c u tr c đặc bi t của ngôn ng , có nghiên c u v yếu t nh hưởng tác động đến quá trình hình thành và phát triển ngôn ng , một s nghiên c u khác lại nghiên c u bi n pháp phát triển ngôn ng cho trẻ... Tuy nhiên, ở Vi t Nam các công trình nghiên c u đi s u vào vi c nâng cao hi u qu phát triển ngôn ng nh t là c p học m m non không nhi u mới tập trung nhi u vào l a tuổi nhà trẻ, ít đi s u vào nghiên c u ngôn ng của l a tuổi 5 - 6 tuổi, ngoài ra v n đ nâng cao hi u qu công tác qu n lý hoạt động ch s c, giáo dục của các trường m m non, nh t là qu n lý hoạt động phát triển ngôn ng cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi theo quan điểm giáo dục l y trẻ làm trung tâm c n được quan tâm [23]. Trong chu ên đ : “Nâng cao năng lực giáo viên trong việc tổ chức các hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ” L Thị Bắc L , Ngu ễn Thị Cẩ Bích cho rằng t ng giai đoạn phát triển của trẻ c nh ng đặc điể phát triển ngôn ng khác nhau Cụ thể như sau: Đặc điểm phát triển về ngữ âm Giai đoạn t 3-5 tuổi, thanh ời n i của trẻ được hoàn thi n r r t Trẻ ĩnh hội được và v cơ n đ phát đ ng vị, t , c u và ắt đ u iết đi u chỉnh t c độ, cường độ của giọng n i V n t t ng nhanh gi p trẻ hiểu được nghĩa và dùng t chính ác hơn Trẻ đ sử dụng được các ẫu c u đơn gi n, đ ng ng pháp…, vì thế, kh n ng giao tiếp được ở rộng Đặc điểm phát triển về vốn từ S ượng v n t của trẻ t ng theo thời gian Tu nhiên, t c độ t ng không đồng đ u Giai đoạn trẻ 3 tuổi, t c độ t ng v n t nhanh nh t nhưng sau đ , t 3 đến 6 tuổi, t c độ hiểu iết v v n t gi d n Cơ c u t oại trong v n t của trẻ d n d n được ở rộng L c đ u h u như chỉ c danh t , sau đến động t , tính t và các t oại khác Sự phát triển ở rộng cơ c u t oại gi p cho trẻ ở rộng giao tiếp và diễn đạt đ đủ, chính ác su nghĩ/ ong u n của ình Đặc điểm ngữ pháp trong ời n i Lời n i của trẻ 3-4 tuổi thường à c u c c u tr c chủ ng - vị ng hạt nh n, trong đ , chủ ng thường à danh t và vị ng thường à động t (Ví dụ: Con u ng nước) C u đơn ở rộng thành ph n thường sử dụng trạng ng chỉ thời gian (Ví dụ: Sáng na con đi công viên) hoặc trạng ng chỉ không gian (Ví dụ: Ở công viên, con nhìn th con hổ) hi trẻ 5 - 6 tuổi ời n i đ chuẩn ực hơn, sự tha đổi v ch t trong tư du thể hi n r r t S ượng c u đơn ở rộng và các kiểu c u ghép t ng ên đáng kể 8 Đặc trƣng ời n i m  Trẻ 3 - 4 tuổi ới nghĩ của ình Lời n i còn ắc nhi u ỗi trong vi ch c: ắt đ u nắ được kỹ n ng à t ột cách ạch ạc nh ng ang tính tình hu ng, c u tạo t 2 đến 3 c u Tu nhiên, trẻ c dựng c u  Ở trẻ 4 – 5 tuổi, ời n i được ở rộng hơn, c trật tự hơn ặc dù c u tr c chưa thật hoàn thi n Trẻ ắt đ u ập nh ng c u chu n nh theo tranh, theo đồ chơi Mặc dù nh ng c u chu n nà chủ ếu chỉ à ô ph ng ại nh ng ẫu c u của người ớn Ở giai đoạn nà , ời n i v n c nh phát triển ạnh ẽ (Trẻ n i và h u như chỉ tự ình hiểu ời n i)  Đến thời kỳ 5 – 6 tuổi, ời n i ạch ạc của trẻ đ đạt trình độ khá cao Trẻ iết sử dụng c u chính ác và ở rộng, u chuỗi, đ o tính ô gic trong ời n i ( iết n i theo tu n tự, c cục, diễn đạt r ràng) Lời n i của trẻ không chỉ đơn thu n à kể ại sự ki n à còn c các c u iêu t ; c kỹ n ng iểu ộ thái độ, c cđ i với các sự vật, hi n tượng trong c u chu n Trong luận v n nà , với phạ vi đ tài nghiên c u bi n pháp phát triển ngôn ng cho trẻ 5 - 6 tuổi theo quan điểm giáo dục l y trẻ làm trung tâm với hy vọng góp một ph n nh vào vi c chuẩn bị t t cho trẻ vào học ở lớp 1 1.2. Các khái niệm chính củ đề tài 1.2.1. Ngôn ngữ Ngôn ng trẻ e à ột sự iểu hi n tích hợp của các thành t ngôn ng ; ng , nghĩa của các t và c u tạo t , ng pháp và ng dụng Đ chỉ ra a c p độ của vi c phát triển ngôn ng của trẻ à: C p độ : iết nói. C p độ 2: iết n i ột cách c hiểu iết C p độ 3: à t ằng ời n i ột cách c hiểu iết V ặt c u tr c, ngôn ng được tạo ởi các đơn vị ng , t vựng, ng pháp và ng dụng V ặt chỉnh thể, ngôn ng thể hi n trong đơn vị giao tiếp Như vậ , phát triển ngôn ng cho trẻ à phát triển t ng ặt các đơn vị ngôn ng nhưng ại ph i đạt đến sự tích hợp các thành t đ trong ột đơn vị giao tiếp chỉnh thể à ngôn n N i đến ngôn ng của tuổi non, ch ng ta không thể không nhắc đến ngôn ng viết, ao gồ kh n ng ti n đọc - viết của trẻ Tuổi non chưa đọc - viết được và đi u nà c ng chưa đặt ra cho các cháu Tu nhiên, chuẩn ị cho trẻ học đọc - viết, trở thành người " iết ch " trong tương ai ại r t quan trọng Nh ng d u hi u an đ u của kh n ng đọc - viết của trẻ đ hình thành t r t sớ (nhi u nhà nghiên c u gọi à kh n ng ti n đọc - viết), n c n được n ng đỡ, phát triển trong tuổi non Như vậ , trong nội hà ngôn ng trẻ sẽ ao gồ c kh n ng ti n đọc - viết của trẻ