Tài liệu Quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá trình độ tiếng anh của giám đốc trung tâm ngoại ngữ ở các tỉnh thuộc khu vực tây nguyên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH – TRƢỜNG CÁN BỘ QUẢN LÝ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO II …..….. LÊ THỊ THÚY ANH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA – ĐÁNH GIÁ TRÌNH ĐỘ TIẾNG ANH CỦA GIÁM ĐỐC TRUNG TÂM NGOẠI NGỮ Ở CÁC TỈNH THUỘC KHU VỰC TÂY NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC TP. HCM - 2003 I LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến: Hội đồng Đào tạo Cao học chuyên ngành "Quản lý vả tổ chức công tác Văn hóa - Giáo dục" thuộc trƣờng Đại học Sƣ phạm Tp. Hồ Chí Minh và trƣờng Cán bộ quản lý Giáo dục và Đào tạo II. Các Thầy Cô giáo đã trực tiếp giảng dạy và tƣ vấn cho tôi suốt quá trình học tập và viết luận văn. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Phan Thị Tố Oanh, ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn khoa học, cùng các Thầy, Cô: TS. Đỗ Văn Chấn, TS. Lê Thị Hoa đã tận tình chỉ dẫn về phƣơng pháp viết luận văn. Đồng thời tôi xin chân thành cảm ơn : Lãnh đạo sở và các phòng chức năng của Sở GD - ĐT tỉnh Kon Tum Các đồng chí Giám đốc và Phó Giám đốc các trung tâm ngoại ngữ Đăk Lăk, Plei Ku, Kon Tum. Gia đình, bè bạn và những đồng nghiệp của tôi đã động viên, khích lệ tôi hoàn thành luận văn này. Mặc đù đã hết sức cố gắng nhƣng chắc chắn luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót, kính mong đƣợc sự chỉ dẫn, góp ý của qúy Thầy, Cô trong Hội đồng Khoa học, các đồng nghiệp và các bạn. Một lần nữa xin chân thành cảm ơn quý thầy, cô và các bạn đồng nghiệp. II BẢNG CHỮ VIẾT TẮT CBQL : Cán bộ quản lý CBQLGD : Cán bộ quản lý giáo dục CNH-HĐH : Công nghiệp hoa - hiện đại hoa GD-ĐT : Giáo dục - Đào tạo GDTX : Giáo dục thƣờng xuyên GĐ : Giám đốc GV : Giáo viên HY : Học viên KT-ĐG : Kiểm tra - đánh giá MT : Mục tiêu LĐTT : Lãnh đạo trung tâm NPTH : Ngữ pháp thực hành QLGD : Quản lý giáo dục THPT : Trung học phổ thông TN : Trắc nghiệm TNLĐ : Trắc nghiêm luận đề TTNN : Trung tâm ngoại ngữ III MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................I BẢNG CHỮ VIẾT TẮT .................................................................................... II MỤC LỤC ......................................................................................................... III PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................... 1 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề .................................................................................... 3 3. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................. 5 4. Khách thể nghiên cứu và đối tƣợng nghiên cứu................................................. 5 5. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài ........................................................ 5 6. Giả thuyết khoa học .............................................................................................. 5 7. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................ 6 8. Phƣơng pháp nghiên cứu đề tài ........................................................................... 6 9. Đóng góp của đề tài ............................................................................................... 7 10. Cấu trúc của luận văn ......................................................................................... 7 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỂ TÀI ............................................... 8 1.1. Một số khái niệm cơ bản có liên quan đến vấn đề nghiên cứu ...................... 8 1.1.1. Khái niệm quản lý ......................................................................................... 8 1.1.2. Quản lý giáo dục ........................................................................................... 9 1.1.3. Quản lý nhà trƣờng ..................................................................................... 10 1.1.4. Hoạt động kiểm tra- đánh giá ..................................................................... 13 1.2. Chức năng, nhiệm vụ của trung tâm ngoại ngữ ............................................ 15 1.2.1. Chức năng ................................................................................................... 15 1.2.2. Nhiệm vụ của trung tâm ngoại ngữ tại chức ............................................... 15 1.2.3. Những quy định của tổ chức thi cuối khoá ................................................. 16 1.2.4. Phân loại trình độ tiêng Anh cấp độ A, B, C theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo ............................................................................................................. 16 1.2.5. Thi và kiểm tra (theo chƣơng trình môn học thực hành tiếng Anh hệ tại chức) ..................................................................................................................... 17 IV 1.3. Quản lý công tác kiểm tra, đánh giá trình độ tiếng Anh .............................. 18 1.3.1. Khái niệm trình độ tiếng Anh ..................................................................... 18 1.3.2. Vị trí và tầm quan trọng của việc kiểm tra đánh giá kết quả học tập của ngƣời học trong công tác quản lý giáo dục ........................................................... 18 1.3.3. Nội dung quản lý công tác kiểm tra, đánh giá ............................................ 21 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ TRÌNH ĐỘ TIẾNG ANH CỦA GIÁM ĐỐC TRUNG TÂM NGOẠI NGỮ Ở CÁC TỈNH THUỘC KHU VỰC TÂY NGUYÊN ............ 24 2.1. Sơ lƣợc về một số trung tâm ngoại ngữ ở các tỉnh thuộc khu vực Tây nguyên ...................................................................................................................... 24 2.2. Thực trạng công tác giảng dạy tiếng Anh tại một số trung tâm ngoại ngữ ở các tỉnh thuộc khu vực Tây nguyên ....................................................................... 26 2.3. Thực trạng hoạt động kiểm tra, đánh giá trình độ tiếng Anh của học viên ở một sô ở trung tâm ngoại ngữ các tỉnh thuộc khu vực Tây nguyên. .................. 28 2.3.1. Nhận thức về hoạt động kiểm tra đánh giá ................................................. 28 2.3.2. Nội dung kiểm tra - đánh giá ...................................................................... 33 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá trình độ tiếng Anh của Giám đốc trung tâm ngoại ngữ .............................................................................. 36 2.4.1. Thực trạng tổ chức hoạt động kiểm tra - đánh giá ...................................... 36 2.4.2. Thục trạng các biện pháp sử dụng để quản lý hoạt động kiểm tra - đánh giá ............................................................................................................................... 43 2.5. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra - đánh giá trình độ tiếng Anh của Giám đốc trung tâm ngoại ngữ ở các tỉnh thuộc khu vực Tây nguyên ................................................................................................................................... 55 CHƢƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA - ĐÁNH GIÁ TRÌNH ĐỘ TIẾNG ANH CỦA GIÁM ĐỐC TRUNG TÂM NGOẠI NGỮ Ở CÁC TỈNH THUỘC KHU VỰC TÂY NGUYÊN ........................................................................................ 59 3.1. Cơ sở để xây dựng một số biện pháp .............................................................. 59 3.2. Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý công tác kiểm tra đánh giá ở các trung tâm ngoại ngữ ................................................................................ 60 3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức về công tác kiểm tra - đánh giá trình độ tiếng Anh trong công tác quản lý giáo dục ........................................................... 60 V 3.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch quản lý công tác kiểm tra -đánh giá trình độ tiếng Anh của học viên .................................................................................... 67 3.2.3 Biện pháp 3: Tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra việc thực hiện kế hoạch ............... 73 3.2.4. Biện pháp 4: Tăng cƣờng cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động kiểm tra đánh giá trình độ tiếng Anh .................................................................................. 77 3.2.5. Biện pháp 5: Tổ chức và chỉ đạo việc kiểm tra -đánh giá trình độ ngữ pháp thực hành tiêng Anh tại trung tâm ngoại ngữ Kon Tum bằng phƣơng pháp trắc nghiệm theo mục tiêu ............................................................................................ 78 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 88 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ngày nay cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật và công nghệ đang phát triển với tốc độ cực kỳ nhanh chóng, cùng với sự bùng nổ thông tin đòi hỏi ngành giáo dục phải đào tạo nên những con ngƣời thông minh, sáng tạo, nắm vững tri thức khoa học, am hiểu thực tiễn, có trình độ ngoại ngữ ... "Nhanh chóng đƣa GD-ĐT đáp ứng yêu cầu đổi mới của đất nƣớc, thực hiện mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dƣỡng nhân tài phục vụ cho sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nƣớc" nhƣ Nghị quyết Hội nghị lần 2 khóa VIII của Ban chấp hành Trung ƣơng Đảng đề ra. Đảng, Nhà nƣớc ta đã ban hành nhiều chính sách nhằm tăng cƣờng đào tạo ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân với chủ trƣơng xã hội hoa giáo dục, đa dạng hoá các hình thức đào tạo và hiện nay ngoại ngữ đƣợc coi là một trong những tiêu chí để chuẩn hoa đội ngũ cán bộ công chức nhà nƣớc. Sau hơn mƣời năm đổi mới tốc độ tăng của lao động xã hội ở nƣớc ta tƣơng đối nhanh nhƣng trình độ ngoại ngữ bị hạn chế nên gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận với các công nghệ tiên tiến cũng nhƣ việc hợp tác trao đổi trong các ngành kinh tế có đầu tƣ nƣớc ngoài, các Công ty liên doanh. Do đó, việc đào tạo ngoại ngữ cho ngƣời lao động, cung cấp nguồn nhân lực cho các ngành kinh tế phù hợp với đặc điểm của từng vùng, miền, đáp ứng nhu cầu phát triển của ngành và địa phƣơng, phục vụ đắc lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và có khả năng cạnh tranh trên thị trƣờng quốc tế, là nhiệm vụ hàng đầu của chiến lƣợc phát triển kinh tế - xã hội. Ở các tỉnh thuộc khu vực Tây nguyên, với sự đa dạng hóa loại hình đào tạo đáp ứng nhu cầu đƣợc đi học của nhân dân, các trung tâm giáo dục đƣợc thành lập đã tạo cơ hội cho mọi ngƣời có thể lựa chọn cách học phù hợp với nhu cầu và hoàn cảnh của mình. Tuy nhiên, để đào tạo ra những học viên có đủ năng lực đáp ứng yêu cầu của xã hổi thì việc quản lý quá trình giảng dạy ở trung tâm rất 2 cần thiết. Trong quá trình quản lý, việc kiểm tra - đánh giá kết quả học tập của ngƣời học là một khâu quan trọng, nó tạo nên mối liên hệ ngƣợc trong giảng dạy và quản lý, nó thúc đẩy việc lĩnh hội tri thức của ngƣời học. Nếu KT-ĐG một cách chính xác chất lƣợng sản phẩm sẽ góp phần điều chỉnh quá trình dạy học và quá trình quản lý, nâng cao chất lƣợng, hiệu quả dạy học. KT-ĐG trình độ tiếng Anh của học viên tại một số trung tâm ngoại ngữ ở khu vực Tây nguyên từ trƣớc đến nay có nhiều điều trăn trở. Mỗi TTNN quản lý hoạt động này theo một cách riêng mà chƣa có quy định chính thức về kiểm tra ,đánh giá của Bộ GD-ĐT. Chúng tôi nhận thấy việc quản lý hoạt động KTĐG còn nhiều thiếu sót thể hiện ở một số mặt nhƣ: còn coi nhẹ công tác KT-ĐG trình độ HV; chƣa có kế hoạch, biện pháp quản lý chặt chẽ; chƣa hƣớng dẫn và chỉ đạo GV trong việc sử dụng phƣơng pháp KT-ĐG một cách có hệ thống. Với tƣ cách là một cán bộ quản lý ở một trung tâm ngoại ngữ của tỉnh Kon Tum, ngƣời nghiên cứu luôn quan tâm và có nhiều băn khoăn trong việc tìm cách nào để cải tiến và khắc phục đƣợc những nhƣợc điểm trên. Riêng với kiến thức ngữ pháp thực hành tiếng Anh, qua tham khảo tài liệu và kinh nghiệm kiểm tra đánh giá kiến thức ngữ pháp tiếng Anh ở một số nƣớc tiên tiến cho thấy rằng, tổ chức sử dụng phƣơng pháp kiểm tra đánh giá trình độ ngữ pháp bằng phƣơng pháp trắc nghiệm theo mục tiêu cần đƣợc quan tâm. GĐTT cần có biện pháp quản lí nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động KT-ĐG trình độ tiếng Anh của HV một cách khách quan, chính xác hơn. Xuất phát từ những lý do trên, ngƣời nghiên cứu chọn đề tài "Quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá trình độ tiếng Anh của Giám đốc trung tâm ngoại ngữ ở các tỉnh thuộc khu vực Tây nguyên" nhằm góp phần khắc phục những khiếm khuyết trong quản lý hoạt động KT-ĐG, từng bƣớc hoàn thiện hoạt động này -là một khâu quan trọng trong quá trình giảng dạy ở trung tâm ngoại ngữ, từ đó có thể nâng cao chất lƣợng và hiệu quả đào tạo của trung tâm. 3 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề Từ thực tiễn con ngƣời nhận thức đƣợc vấn đề: Muốn hoàn thiện và năng cao hiệu quả của quá trình dạy học cần thực hiện việc kiểm tra, đánh giá tri thức học sinh. Đây là một vấn đề lòn đã có từ lâu đời, hình thức, nội dung, phƣơng pháp mỗi giai đoạn, mỗi quốc gia có khác nhau nhƣng nhìn chung khâu tổ chức quản lý thi cử, kiểm tra - đánh giá tri thức học sinh đều hƣớng đến đảm bảo tính khách quan, cân bằng nhằm tối ƣu hoa quá trình dạy học. Ở Việt Nam ta, KT-ĐG có từ thời nhà Lý (thế kỷ XI-XIII) thông qua các cuộc: Thi Hƣơng để chọn Tú tài, thi Hội để chọn Cử nhân, thi Đình để chọn Tiến sĩ (ngƣời đỗ đầu thi Đình gọi là Trạng Nguyên), mục đích là chọn ngƣời tài ra làm quan giúp nƣớc. Khoa thi Nho học đầu tiên của nƣớc ta vào thời Lý Nhân Tông (1075). Các kỳ thi thƣờng đƣợc tổ chức tại các tỉnh, các vùng và toàn quốc. Đồng thời có các cuộc kiểm tra thƣờng xuyên nhƣ bình văn, thi đấu... Sau khi Pháp xâm lƣợc Việt Nam, chủ trƣơng giáo dục của Pháp nhanh chóng xóa bỏ các kỳ thi văn chƣơng cử nghiệp. Kỳ thi Nho học cuối cùng của nƣớc ta vào năm 1819. Các kỳ thi tuyển từ năm 1945 về trƣớc đƣợc tổ chức rất nghiêm túc, đƣợc đảm bảo bằng pháp luật. Trung tâm khảo thí là một đơn vị độc lập với Bộ Giáo dục. Công việc KT-ĐG chất lƣợng giáo dục luôn luôn gắn liền với mục tiêu giáo dục của thực dân phong kiến. Từ sau Cách mạng tháng 8 (1945) đến nay, cùng với hoàn cảnh của đất nƣớc, giáo dục đƣợc cải cách 3 lần, mỗi lần mục tiêu đƣợc điều chỉnh cho phù hợp với tình hình mới, công tác KT-ĐG có cải tiến, thay đổi về cách thức song vẫn tiến hành đều đặn và giữ nguyên bản chất nhƣ hiện nay, học sinh học xong mỗi cấp đều thi tốt nghiệp, trong năm học đều có KT-ĐG theo hƣớng dẫn của Bộ Giáo dục - Đào tạo. 4 Đặc biệt những năm gần đây, Việt Nam đã kế thừa các thành tựu khoa học của thế giới, nghiên cứu xây dựng, cải tiến quá trình KT-ĐG chất lƣợng giáo dục nói chung và KT-ĐG trình độ tri thức học sinh nói riêng. Tác giả Trần Bá Hoành đã nêu trong Đánh giá trong Giáo dục: kiểm tra và đánh giá là khâu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lƣợng và hiệu quả giáo dục .. Tác giả Hà Thị Đức đã nghiên cứu: Cơ sở lý luận, thực tiễn và hệ thống biện pháp đảm bảo tính khách quan trong quá trình kiểm tra - đánh giá tri thức học sinh Sư phạm (1986), đã nêu lý luận và việc thực hiện các chức năng KTĐG trong thực tiễn dạy học hiện nay. Cũng theo tác giả đánh giá thèo đơn vị kiến thức là một phƣơng pháp đánh giá khách quan nhất. Trong lĩnh vực nghiên cứu KT-ĐG , tác giả Hoàng Đức Nhuận và tác giả Lê Đức Phúc đã nêu Cơ sở lý luận của việc đánh giá chất lượng học tập của học sinh (1996). Các tác giả đã khẳng định: Vấn đề KT-ĐG trình độ tri thức học sinh là một phạm trù của lý luận dạy học, KT-ĐG là mắt xích không thể tách rời của quá trình dạy học. Tác giả Julian Edge trong Essentials of English Language Teaching đã viết: Mục đích của KT-ĐG là cung cấp thông tin về khả năng của ngƣời học và quá trình dạy và học ... Các nghiên cứu của các tác giả về KT-ĐG tri thức học sinh nói chung và chủ yếu là ở các trƣờng THPT. Riêng ở trung tâm ngoại ngữ là một đơn vị dạy ngoại ngữ thuộc hệ thống giáo dục thƣờng xuyên, từ trƣớc đến nay chƣa có một công trình nghiên cứu cụ thể nào về KT-ĐG trình độ học viên ở các trung tâm ngoại ngữ. Vì vậy chúng tôi xin chọn nghiên cứu đề tài này là muốn tìm hiểu thực trạng KT-ĐG trình độ học viên ở các Trung tâm Ngoại ngữ và đề ra những biện pháp để cải tiến quản lý công tác KT-ĐG nhằm nâng cao hiệu quả dạy và học ở các trung tâm ngoại ngữ... 5 3. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tiễn của quản lý hoạt động KT-ĐG trình độ ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng, đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá của Giám đốc trung tâm ngoại ngữ ở các tỉnh thuộc khu vực Tây nguyên. 4. Khách thể nghiên cứu và đối tƣợng nghiên cứu - Khách thể nghiên cứu : Quản lý hoạt động KT-ĐG trình độ tiếng Anh của Giám đốc trung tâm ngoại rtgữ ở các tỉnh thuộc khu vực Tây Nguyên. - Đối tƣợng nghiên cứu : Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động KT-ĐG trình độ tiếng Anh của Giám đốc TTNN ở các tỉnh thuộc khu vực Tây Nguyên. 5. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài Trong phạm vi đề tài này, vì thời gian có hạn, ngƣời nghiên cứu chỉ nghiên cứu phần quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá trình độ tiếng Anh của Giám đốc tại 3 trung tâm ngoại ngữ ở các tỉnh Đắc Lắc - Gia Lai - Kon Tum và thử nghiệm áp dụng phƣơng pháp trắc nghiệm theo mục tiêu để đánh giá trình độ ngữ pháp thực hành tiếng Anh sơ cấp cho học viên ở trung tâm ngoại ngữ Kon Tum. 6. Giả thuyết khoa học Trình độ kiến thức ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng của học viên tại một số trung tâm ngoại ngữ ở khu vực Tây Nguyên sẽ đƣợc nâng cao nếu việc KT-ĐG trình độ tiếng Anh của học viên đƣợc thực hiện trên cơ sở nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động KT-ĐG bằng các biện pháp đƣợc nghiên cứu với luận cứ khoa học và thực tiễn rõ ràng. 6 7. Nhiệm vụ nghiên cứu 1. Tìm hiểu cơ sở lý luận về quản lý, quản lý trƣờng học, quản lý việc KT-ĐG trình độ của ngƣời học (dựa trên quan điểm của Đảng, của Bác Hồ, dựa trên chỉ đạo của Bộ giáo dục - Đào tạo, dựa trên chỉ đạo của địa phƣơng ...) 2. Khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động KT- ĐG trình độ tiếng Anh của các Giám đốc trung tâm ngoại ngữ ở các tỉnh thuộc khu vực Tây nguyên và tìm ra nguyên nhân của thực trạng đó. 3. Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động KT- ĐG trình độ tiếng Anh của Giám đốc tại các trung tâm ngoại ngữ ở các tỉnh thuộc khu vực Tây Nguyên. Tổ chức và chỉ đạo thử nghiệm KT-ĐG trình độ ngữ pháp thực hành tiếng Anh bằng phƣơng pháp trắc nghiệm theo mục tiêu cho học viên ở trung tâm ngoại ngữ Kon Tum. 8. Phƣơng pháp nghiên cứu đề tài 1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận: Đọc, phân tích, tổng hợp những vấn đề lý luận và thực tiễn có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. 2. Phƣơng pháp điều tra: Sử dụng các mẫu phiếu điều tra nhằm thu thập số liệu, tƣ liệu của CBQL, GV và HV của 3 trung tâm ngoại ngữ thuộc khu vực Tây nguyên. Số lƣợng tham gia khảo sát là 3 trung tâm ngoại ngữ gồm 6 CBQL, 30 GV và 300 HV. 3. Phƣơng pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: (dựa trên đề bài kiểm tra của giáo viên, bài làm của học viên, kế hoạch chỉ đạo chuyên môn ở một số trung tâm ngoại ngữ ở các tỉnh thuộc khu vực Tây Nguyên) 4. Phƣơng pháp phỏng vấn: Tiếp xúc trực tiếp với CBQL, GV ở trung tâm ngoại ngữ thông qua một số câu hỏi để tìm hiểu về nhận thức đối với công tác KT-ĐG. 7 5. Phƣơng pháp tổng kết kinh nghiệm: Tổng kết những thành tựu nghiên cứu của các tác giả trong và ngoài nƣớc về lĩnh vực nghiên cứu để xây dựng cơ sở lý luận và thực tiễn cho đề tài. 6. Phƣơng pháp thử nghiệm: Thử nghiệm việc KT-ĐG trình độ ngữ pháp thực hành tiếng Anh bằng phƣơng pháp trắc nghiệm theo mục tiêu. 7. Phƣơng pháp toán Thống kê để xử lý số liệu thu đƣợc. 9. Đóng góp của đề tài Đề tài làm sáng tỏ thêm cơ sở lý luận về quản lý công tác KT-ĐG, là tài liệu tham khảo cho các trung tâm có điều kiện tƣơng tự. 10. Cấu trúc của luận văn Gồm có 3 phần • Mở đầu • Nội dung khoa học của đề tài gồm 3 chương: Chương 1 : Cơ sở lý luận của đề tài Chương 2 : Thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá trình độ tiếng Anh của Giám đốc trung tâm ngoại ngữ ở các tỉnh thuộc khu vực Tây nguyên Chương 3: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động KT-ĐG trình độ tiếng Anh của Giám đốc trung tâm ngoại ngữ ở các tỉnh thuộc khu vực Tây nguyên • Kết luận và Kiến nghị • Danh mục tài liệu tham khảo • Phụ lục 8 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỂ TÀI 1.1. Một số khái niệm cơ bản có liên quan đến vấn đề nghiên cứu 1.1.1. Khái niệm quản lý Ngay từ khi hình thành xã hội loài ngƣời, con ngƣời đã biết phối hợp các nỗ lực cá nhân để thực hiện mục tiêu duy trì sự sống. Khi xuất hiện nền sản xuất xã hội, nhu cầu phối hợp các hoạt động riêng rẽ càng tăng lên và rất cần đến ngƣời tổ chức các hoạt động với vai trò là ngƣời quản lý. K. Mark đã viết: "Bất cứ lao động xã hội hay cộng đồng trực tiếp nào, đƣợc thực hiện ở qui mô tƣơng đối lớn, đều cần ở một chừng mực nhất định đến sự quản lý; quản lý xác lập sự tƣơng hợp giữa các công việc cá thể và hoàn thành những chức năng chung xuất hiện trong sự vận động của các bộ phận riêng rẽ của nó" Nhƣ vậy ta có thể hiểu rằng lao động xã hội và quản lý không tách rời nhau và quản lý là lao động tất yếu để điều khiển hoạt động chung. Có nhiều cách định nghĩa khái niệm quản lý khác nhau tuy theo cách tiếp cận khác nhau: * Quản lý là sự tác động liên tục có tổ chức, có định hƣớng, của chủ thể quản lý (ngƣời quản lý hay tổ chức quản lý) lên khách thể (đối tƣợng) quản lý về mặt chính trị, văn hóa, xã hội, kinh tế,... bằng 1 hệ thống các luật lệ, các chính sách, các nguyên tắc, các phƣơng pháp, các biện pháp cụ thể nhằm tạo ra môi trƣờng và điều kiện cho sự phát triển của đối tƣợng. (15,7) * Quản lý là việc đảm bảo sự hoạt động của hệ thống trong điều kiện có sự biến đổi liên tục của hệ thống và môi trƣờng, là chuyển hệ thống đến trạng thái mới thích ứng với hoàn cảnh mới. (19,15) * Quản lý là thiết kế và duy trì một môi trƣờng mà trong đó các cá nhân làm việc với nhau trong các nhóm có thể hoàn thành các nhiệm vụ và các mục tiêu đã định. (19, 29) 9 * Quản lý là sự tác động có định hƣớng, có chủ đích của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý trong một tổ chức, làm cho tổ chức đó vận hành và đạt đƣợc mục đích của tổ chức. (16,1) * Quản lý là quá trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng các hoạt động (chức năng) kế hoạch hoa, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra. (16,1) Cho dù cách tiếp cận nào thì bản chất của hoạt động quản lý là cách thức tác động (tổ chức, điều khiển, chỉ huy) hợp quy luật của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành đạt hiệu quả mong muốn và đạt mục tiêu đã đề ra… 1.1.2. Quản lý giáo dục Khái niệm về Quản lý giáo dục, có nhiều định nghĩa khác nhau nhƣng cơ bản đều thống nhất với nhau về nội dung, bản chất: "Quản lý giáo dục là hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp qui luật của chủ thể quản lý nhằm làm cho hệ vận hành theo đƣờng lối nguyên lí của Đảng, thực hiện đƣợc các tính chất của nhà trƣờng XHCN Việt nam mà tiêu điểm hội tụ là quá trình dạy học, giáo dục thế hệ trẻ, đƣa hệ giáo dục đến mục tiêu dự kiến lên trạng thái về chất" (16,35) Chủ thể quản lý: Bộ máy quản lý giáo dục các cấp. Khách thể quản lý: Hệ thống giáo dục quốc dân, các trƣờng học. Quan hệ quản lý: Đó là những mối quan hệ giữa ngƣời học và ngƣời dạy, quan hệ giữa ngƣời quản lý với ngƣời dạy, ngƣời học, quan hệ giữa ngƣời dạyngƣời học, quan hệ giữa giáo giới - cộng đồng...Các mối quan hệ đó có ảnh hƣởng đến chất lƣợng đào tạo, chất lƣợng hoạt động của nhà trƣờng, của toàn bộ hệ thống giáo dục. Nội dung của quản lý giáo dục bao gồm một số vấn đề cơ bản. Xây dựng và chỉ đạo thực hiện chiến lƣợc, quy hoạch, kế hoạch, chính sách phát triển giáo dục, ban hành, tổ chức thực hiện các văn bản qui phạm pháp luật về giáo dục, tiêu chuẩn về nhà giáo, về cơ sở vật chất thiết bị trƣờng học, tổ chức 10 bộ máy quản lý giáo dục, tổ chức, chỉ đạo việc đào tạo bồi dƣỡng CBQL, GV, huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực. Nhƣ vậy, quản lý giáo dục là quản lý hoạt động dạy và học, đƣa hoạt động đó từ trạng thái này sang trạng thái khác, cụ thể hóa đƣờng lối giáo dục của Đảng, biến đƣờng lối đó thành hiện thực để dần dần tiến tới mục tiêu giáo dục đáp ứng yêu cầu của nhân dân, của đất nƣớc. 1.1.3. Quản lý nhà trƣờng a. Khái niệm quản lý nhà trƣờng Nhà trƣờng là tổ chức giáo dục cơ sở mang tính nhà nƣớc, trực tiếp làm công tác giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ, trực tiếp tham gia vào quá trình thực hiện mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dƣỡng nhân tài cho đất nƣớc. Nhà trƣờng trong hệ thống giáo dục quốc dân đƣợc thành lập theo quy hoạch, kế hoạch của nhà nƣớc nhằm phát triển sự nghiệp giáo dục. Nhà trƣờng là cơ quan hành chính nhà nƣớc đồng thời là một tổ chức mang tính xã hội. Quản lý nhà nƣớc đối với giáo dục ở tất cả các cấp đều phải nhằm mục đích tạo điều kiện tối ƣu cho sự vận hành thuận lợi của trƣờng học. Các cấp giáo dục tồn tại không phải vì bản thân chung mà trƣớc hết trên hết phải vì chất lƣợng và hiệu quả giáo dục của trƣờng học. Do đó quản lý nhà trƣờng vừa có tính chất nhà nƣớc vừa có tính chất xã hội, nhà nƣớc và xã hội hợp tác chăm lo xây dựng và quản lý nhà trƣờng. Thành tích thực chất của trƣờng học làm nên chất lƣợng giáo dục. Chất lượng giáo dục thực chất do chất lượng trường học tạo nên (16,35) Khái niệm quản lý trƣờng học đƣợc định nghĩa nhiều cách khác nhau. Theo tác giả Phạm Minh Hạc: "Quản lý nhà trƣờng là thực hiện đƣờng lối giáo dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đƣa nhà trƣờng vận hành theo nguyên lý giáo dục, để tiến tới mục tiêu giáo dục" Trong nhà trƣờng, hệ bị quản lý gồm có tập thể giáo viên và tập thể học sinh, còn hệ quản lý chỉ gồm có lãnh đạo trƣờng. Có thể nói quản lý nhà trƣờng 11 là tập hợp những tác động tối ƣu của chủ thể quản lý đến tập thể giáo viên, học sinh và các cán bộ giáo dục khác, huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực vốn có, đẩy mạnh mọi hoạt động giáo dục trong nhà trƣờng nhằm tiến tới mục tiêu giáo dục và kế hoạch đào tạo đƣa nhà trƣờng phát triển đáp ứng nhu cầu giáo dục của đất nƣớc. Hoạt động trang tâm của nhà trƣờng là dạy và học. Mọi hoạt động đa dạng và phức tạp khác đều xoay quanh hoạt động này. Vì vậy quản lý nhà trƣờng trƣớc hết và chủ yếu là quản lý dạy và học, thực chất là quản lý quá trình lao động sƣ phạm của thầy và lao động học tập của trò. b. Chức năng quản lý nhà trƣờng Chức năng quản lý là một phần việc quản lý tƣơng đối độc lập , có thể tách riêng ra đƣợc, mà thông qua đó chủ thể quản lý tác động vào khách thể quản lý nhằm thực hiện một mục tiêu nhất định. Các chức năng quản lý đƣợc sắp xếp theo thứ tự thời gian thực hiện đƣợc gọi là hệ thống chức năng quản lý gồm 4 chức năng cơ bản chủ yếu sau đây : lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra. Cũng nhƣ các hoạt động quản lý kinh tế - xã hội, quản lý nhà trƣờng gắn bó bốn chức năng trên, cụ thể nhƣ sau: (i) Lập kế hoạch : Lập kế hoạch là khởi điểm của quá trình quản lý. Lập kế hoạch trong nhà trƣờng là đƣa mọi hoạt động Giáo dục- Đào tạo vào kế hoạch với mục tiêu biện pháp rõ ràng, xác định các điều kiện cung ứng cho việc thực hiện mục tiêu. Trên cơ sở kết quả phân tích sƣ phạm và căn cứ vào hƣớng dẫn của cấp trên về nhiệm vụ năm học mới để suy ra những hƣớng phát triển cơ bản của trƣờng, lựa chọn những hƣớng ƣu tiên, dự kiến các mục tiêu cần đạt và các tiêu chuẩn đánh giá. Kết thúc giai đoạn này hiệu trƣởng phải có đƣợc một bản dự thảo kế hoạch của nhà trƣờng sau khi đã tranh thủ ý kiến của những cán bộ chủ chốt và ý kiến của lãnh đạo cấp trên. Sau đó kế hoạch hoa, giai đoạn này có vai trò rất to lớn. Để làm đƣợc việc đó, ngƣời lãnh đạo cần phải: -Định rõ kế hoạch, các mục tiêu cần đạt tới. 12 -Lựa chọn các biện pháp. -Lập chƣơng trình hoạt động của nhà trƣờng trong suốt năm học. -Thông qua tập thế sƣ phạm và trình duyệt cấp trên. -Điều chỉnh và hoàn thiện kế hoạch. (ii) Tổ chức: Hình thành và phát triển tổ chức tƣơng xứng với sứ mệnh, với nhiệm vụ chính trị, với mục tiêu và kế hoạch đã định. Tổ chức thực hiện kế hoạch là sự sắp đặt một cách hợp lí để công việc diễn ra trôi chảy ; đó là sự phối hợp các tác động bộ phận tạo nên sự cộng hƣởng. Ở giai đoạn này phải thực hiện những hoạt động sau: Thông báo kế hoạch đến từng thành viên; bố trí sắp đặt các bộ phận; tiếp nhận và phân phối nguồn lực theo cấu trúc bộ máy; xác lập cơ chế phối hợp... (iii) Chỉ đạo: Chức năng này thƣờng mang tính tác nghiệp. Chỉ đạo là quá trình liên kết, liên hệ giữa các thành viên trong tổ chức, tập hợp, động viên họ hoàn thành những nhiệm vụ nhất định để đạt mục tiêu của nhà trƣờng và đảm bảo cho mọi hoạt động của nhà trƣờng diễn ra trong kỉ cƣơng, trật tự. Trong quá trình chỉ đạo lƣu ý sự dân chủ, lấy đƣợc ý kiến từ cơ sở, trong chỉ huy điều hành lƣu ý sự tập trung thống nhất điều khiển. Trong giai đoạn này, hiệu trƣởng giữ vai trò ngƣời chỉ huy, động viên khích lệ khen thƣởng, theo dõi giám sát, điều chỉnh. (vi) Kiểm tra: Kiểm tra là một chức năng cơ bản và quan trọng của quản lý. Lãnh đạo mà không kiểm tra coi nhƣ không lãnh đạo. Kiểm tra là một quá trình thiết lập và thực hiện các cơ chế thích hợp để đảm bảo đạt đƣợc các mục tiêu của tổ chức. Công việc này gắn bó sự đánh giá tổng kết kinh nghiệm giáo dục, điêù chỉnh mục tiêu. Kiểm tra chẳng những giúp cho việc đánh giá thực chất trạng thái đạt đƣợc của nhà trƣờng khi kết thúc một kì kế hoạch mà nó còn có tác dụng cho việc chuẩn bị tích cực cho năm học sau. Việc kiểm tra nếu đƣợc thực hiện tốt, đánh giá một cách chính xác sẽ giúp cho ngƣời lãnh đạo thấy đƣợc 13 những gì còn tồn tại, thấy đƣợc những cái mới trong cái quen thuộc , những vấn đề mà thực tế đặt ra cần phải giải quyết. Nhƣ vậy kiểm tra thực chất là quá trình thiết lập mối liên hệ nghịch trong quản lý, nó giúp ngƣời lãnh đạo điều khiển một cách tối ƣu hoạt động của nhà trƣờng. 1.1.4. Hoạt động kiểm tra- đánh giá a. Khái niệm kiểm tra Thuật ngữ kiểm tra là quan sát và kiểm nghiệm sự phù hợp quá trình hoạt động của khách thể với các quyết định quản lý, với các đạo luật, các mục tiêu ... Xác định đƣợc hiệu quả sự tác động giữa chủ thể và khách thể, xác định những sai lệch so với yêu cầu của quyết định quản ly từ đó xác định các phƣơng pháp tác động đến khách thể nhằm khắc phục những sai lệch loại trừ những trở ngại trên con đƣờng hoạt động tối ƣu của hệ thống. (24,20) Kiểm tra trong quản lý trƣờng học là phƣơng thức thu nhận thông tin về tình hình chất lƣợng, về nội dung, về tổ chức của các hoạt động trong nhà trƣờng. (30,102) Nhƣ vậy kiểm tra là một hoạt động quản lý nhằm đo lƣờng, phát hiện những sai lệch để chấn chỉnh những thực hiện, đảm bảo hoàn thành mục tiêu quản lý đề ra. b. Khái niệm đánh giá Đánh giá là quá trình hình thành những nhận định, phán đoán về kết quả của công việc, dựa vào sự phân tích những thông tin thu đƣợc, đối chiếu với những mục tiêu, tiêu chuẩn đã đề ra nhằm đề xuất những quyết định thích hợp để cải thiện thực trạng, điều chỉnh và nâng cao chất lƣợng và hiệu quả công việc. (9,5) Đánh giá trong quá trình dạy học là đƣa ra những nhận định tổng hợp về các dữ kiện đo lƣờng đƣợc qua các kỳ kiểm tra, lƣợng giá ngƣời học trong quá