Tài liệu Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên các trường trung học cơ sở huyện bình tân, tỉnh vĩnh long

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Lê Văn Sia QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN BÌNH TÂN, TỈNH VĨNH LONG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Thành phố Hồ Chí Minh – 2018 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Lê Văn Sia QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN BÌNH TÂN, TỈNH VĨNH LONG Chuyên ngành: Quản lí giáo dục Mã số: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. BÙI VIỆT PHÚ Thành phố Hồ Chí Minh- 2018 LỜI CAM ĐOAN Đề tài. Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên các trường Trung học cơ sở huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long Là do chính tôi nghiên cứu thông qua các chuyên đề đã học về công tác quản lý giáo dục cũng như tham khảo qua các tài liệu cùng với thực trạng về công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên các trường Trung học cơ sở huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long. Tác giả luận văn Lê Văn Sia LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tác giả xin trân trọng cảm ơn quý thầy, cô giáo Khoa Sau Đại học – Trường Đại học TP. Hồ Chí Minh và quý thầy, cô giáo đã giảng dạy, giúp đỡ trong quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới Tiến Sỹ Bùi Việt Phú - người hướng dẫn khoa học, đã tận tình, chu đáo, động viên, giúp đỡ, hướng dẫn tác giả thực hiện đề tài này. Tác giả xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành đến Sở Giáo dục và đào tạo Vĩnh Long, Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật Vĩnh Long, Huyện Uỷ, Uỷ ban nhân dân, Phòng giáo dục & đào tạo, cán bộ quản lý và giáo viên các trường Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Bình Tân đã nhiệt tình giúp đỡ, tạo mọi điều kiện để tôi học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Bản thân tôi mặc dù đã hết sức cố gắng, song luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, kính mong nhận được sự chỉ dẫn và góp ý thêm của quý thầy, cô giáo và các bạn đồng nghiệp. Cuối cùng, xin dành lời cảm ơn chân thành tới gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã động viên, khuyến khích và tạo điều kiện cho tôi hoàn thành tốt luận văn này. TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng Tác giả Lê Văn Sia năm 2018 MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Những từ viết tắt trong đề cương luận văn Danh mục các bảng MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ ................................................................. 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................ 6 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài ............................................................ 7 1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước ............................................................ 9 1.2. Các khái niệm chính của đề tài ............................................................. 10 1.2.1. Quản lý ............................................................................................ 10 1.2.2. Quản lý giáo dục ............................................................................. 12 1.2.3. Bồi dưỡng ........................................................................................ 13 1.2.4. Bồi dưỡng chuyên môn ................................................................... 14 1.2.5. Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn ..................................... 15 1.3. Lý luận về hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên Trung học cơ sở ................................................................................... 17 1.3.1. Sự cần thiết phải bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên Trung học cơ sở trong giai đoạn đổi mới giáo dục hiện nay ............................... 17 1.3.2. Mục tiêu bồi dưỡng chuyên môn cho GV THCS ........................... 18 1.3.3. Nội dung, hình thức, phương pháp bồi dưỡng chuyên môn ........... 20 1.3.4. Quy trình bồi dưỡng chuyên môn ................................................... 23 1.3.5. Các điều kiện phục vụ hoạt động bồi dưỡng chuyên môn .............. 24 1.4. Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên Trung học cơ sở .............................................................................................. 25 1.4.1. Quản lý mục tiêu hoạt động bồi dưỡng chuyên môn ...................... 25 1.4.2. Quản lý kế hoạch, nội dung bồi dưỡng chuyên môn ...................... 26 1.4.3. Quản lý các hình thức, phương pháp bồi dưỡng chuyên môn ........ 26 1.4.4. Quản lý các điều kiện hổ trợ bồi dưỡng chuyên môn ..................... 27 1.4.5. Quản lý công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng chuyên môn ..................................................................................... 28 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên Trung học cơ sở ............................................................ 29 1.5.1. Yếu tố khách quan ........................................................................... 29 1.5.2. Yếu tố chủ quan ............................................................................... 30 Tiểu kết chương 1 .......................................................................................... 32 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN BÌNH TÂN, TỈNH VĨNH LONG ........................ 33 2.1. Khái quát quá trình điều tra khảo sát thực trạng .................................. 33 2.1.1. Mục đích khảo sát ........................................................................... 33 2.1.2. Đối tượng khảo sát .......................................................................... 33 2.1.3. Nội dung khảo sát ............................................................................ 34 2.1.4. Phương pháp khảo sát ..................................................................... 34 2.2. Khái quát tình hình kinh tế- xã hội và giáo dục đào tạo huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long ........................................................................... 34 2.2.1. Tình hình kinh tế- xã hội ................................................................. 34 2.2.2. Khái quát về giáo dục và đạo tạo huyện Bình Tân ......................... 36 2.3. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trung học cơ sở huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long ................................................ 42 2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và GV các trường THCS về hoạt động bồi dưỡng chuyên môn ................................. 42 2.3.2. Thực trạng mục tiêu bồi dưỡng chuyên môn cho GV THCS ....... 43 2.3.3. Thực trạng kế hoạch, nội dung, hình thức, phương pháp bồi dưỡng chuyên môn ........................................................................ 44 2.3.4. Thực trạng các điều kiện phục vụ hoạt động bồi dưỡng chuyên môn của giáo viên THCS.................................................. 49 2.3.5. Kết quả bồi dưỡng chuyên môn cho GV THCS ........................... 50 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên các trường Trung học cơ sở huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long ...................... 51 2.4.1. Thực trạng quản lý mục tiêu hoạt động bồi dưỡng chuyên môn ................................................................................. 51 2.4.2. Thực trạng quản lý kế hoạch, nội dung bồi dưỡng chuyên môn ................................................................................. 53 2.4.3. Thực trạng quản lý các hình thức, phương pháp bồi dưỡng chuyên môn ................................................................................. 55 2.4.4. Thực trạng quản lý các điều kiện hổ trợ bồi dưỡng chuyên môn ................................................................................. 59 2.4.5. Thực trạng quản lý công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng chuyên môn ................................................................ 61 2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý công tác bồi dưỡng chuyên môn cho GV THCS huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long................................ 63 2.5.1. Ưu điểm ........................................................................................... 63 2.5.2. Hạn chế ............................................................................................ 64 2.5.3. Nguyên nhân.................................................................................... 65 Tiểu kết chương 2 .......................................................................................... 66 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN BÌNH TÂN, TỈNH VĨNH LONG .............................................................................. 67 3.1. Các nguyên tắc chung đề xuất các biện pháp ....................................... 67 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu .................................................. 67 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học ................................................. 67 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ................................................. 67 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả .................................................. 68 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi..................................................... 68 3.2. Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên các trường Trung học cơ sở huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long ........... 69 3.2.1. Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng chuyên môn ........................ 69 3.2.2. Đổi mới công tác xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên ................................................................................. 71 3.2.3. Xây dựng quy chế quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên ................................................................................. 73 3.2.4. Tăng cường quản lý nội dung, hình thức, phương pháp bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên ................................................. 75 3.2.5. Xây dựng và thực hiện tốt các chế độ, chính sách cho đội ngũ giáo viên ........................................................................................ 77 3.2.6. Đẩy mạnh công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên ............................................... 79 3.3. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ...................................................................................................... 84 3.3.1. Tính cấp thiết ................................................................................... 84 3.3.2. Tính khả thi ..................................................................................... 86 Tiểu kết chương 3 .......................................................................................... 89 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 90 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. 95 PHỤ LỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT TRONG ĐỀ CƯƠNG LUẬN VĂN Ban Giám hiệu 1. BGH : 2. BPQL : 3. BD : Bồi dưỡng 4. BDCM : Bồi dưỡng chuyên môn 5. BDGV : Bồi dưỡng giáo viên 6. CNH-HĐH : Công nghiệp hóa- Hiện đại hóa 7. CBQL : Cán bộ quản lý 8. CNXH : Chủ nghĩa xã hội ĐNGV : Đội ngũ giáo viên 10. GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo 11. GV : Giáo viên 12. GV THCS : Giáo viên trung học cơ sở 13. GDNGLL : Giáo dục ngoài giờ lên lớp 14. HS : Học sinh 15. KT-XH : Kinh tế- xã hội 16. QL : Quản lý 17. QLGD : Quản lý giáo dục 18. THCS : Trung học cơ sở 19. UBND : Ủy ban nhân dân. 9. Biện pháp quản lý DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Số lượng trường, lớp, học sinh của giáo dục huyện Bình Tân.... 36 Bảng 2.2. Số lượng GV, chuẩn hóa đội ngũ giáo viên của huyện Bình Tân ...................................................................................... 36 Bảng 2.3. Quy mô phát triển GD THCS công lập huyện Bình Tân ............ 37 Bảng 2.4. Kết quả xếp loại hạnh kiểm cuối năm cấp THCS trong 5 năm gần đây................................................................................. 38 Bảng 2.5. Kết quả xếp loại học lực cuối năm cấp THCS trong 5 năm gần đây ........................................................................................ 38 Bảng 2.6. Hiệu suất đào tạo của cấp THCS trong huyện sau 4 năm ........... 39 Bảng 2.7. Thống kê công tác kiểm định chất lượng giáo dục cấp THCS cuối năm học 2017 – 2018 ............................................... 41 Bảng 2.8. Tổng hợp nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về hoạt động bồi dưỡng chuyên môn(CBQL,GV: 186) .......................... 42 Bảng 2.9. Tổng hợp nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về thực hiện mục tiêu bồi dưỡng chuyên môn(CBQL,GV: 186) ............ 43 Bảng 2.10. Tổng hợp thực trạng kế hoạch, nội dung, hình thức, phương pháp BDCM của GV THCS huyện Bình Tân (CBQL và GV: 186) ...................................................................................... 48 Bảng 2.11. Tổng hợp đánh giá thực trạng các điều kiện phục vụ hoạt động BDCM của GV THCS huyện Bình Tân (CBQL và GV: 186) ...................................................................................... 49 Bảng 2.12. Kết quả bồi dưỡng chuyên môn cho GV THCS (CBQL và GV: 186) ...................................................................................... 50 Bảng 2.13. Tổng hợp đánh giá thực trạng quản lý mục tiêu hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên Trung học cơ sở huyện Bình Tân (CBQL:20, GV:166) ......................................... 52 Bảng 2.14. Thực trạng quản lý lập kế hoạch hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên Trung học cơ sở huyện Bình Tân (CBQL và GV: 186) .................................................................... 54 Bảng 2.15. Tổng hợp thực trạng quản lý hình thức BDCM của GV các trường THCS ............................................................................... 56 Bảng 2.16. Tổng hợp thực trạng quản lý phương pháp BDCM của GV các trường THCS......................................................................... 58 Bảng 2.17. Tổng hợp thực trạng quản lý các điều kiện hỗ trợ hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên THCS (CBQL, GV: 186) .............................................................................................. 60 Bảng 2.18. Thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên THCS (CBQL, TTCM: 20; GV: 166) .............................................................................................. 61 Bảng 3.1. Thăm dò tính cấp thiết của các biện pháp đề xuất. ..................... 85 Bảng 3.2. Thăm dò tính khả thi của các biện pháp quản lý được đề xuất.(CBQL, TTCM: 20; GV: 166) ............................................ 87 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Phát triển giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người. Đây là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, trong đó nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực lượng nòng cốt, có vai trò quan trọng. Trong những năm qua, đứng trước yêu cầu phát triển đất nước, yêu cầu đổi mới giáo dục và yêu cầu hội nhập, ngành giáo dục và đào tạo đã có những bước phát triển, song về quy mô và chất lượng, hiệu quả giáo dục đào tạo còn bộc lộ những hạn chế, chưa đáp ứng kịp thời những đòi hỏi lớn và ngày càng cao về nhân lực của công cuộc đổi mới kinh tế- xã hội. Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 15/06/2004 của Ban Bí Thư Trung ương Đảng cũng chỉ rõ“ Đổi mới, nâng cao chất lượng công tác quản lý nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục”. Luật Giáo dục năm 2005 đã khẳng định: “Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục”. Chi phối trực tiếp đến chất lượng giáo dục (GD) là đội ngũ giáo viên (GV) trong nhà trường. Vì thế, trong nhà trường nói chung, trong trường trung học cơ sở (THCS) nói riêng, đội ngũ GV là lực lượng cốt cán, trung tâm, thực hiện các mục tiêu, trực tiếp quyết định chất lượng giáo dục và đào tạo (GD&ĐT). Kinh nghiệm thế giới đã chỉ rõ rằng, thành công của các cuộc cách mạng trong GD phần lớn phụ thuộc vào năng lực và phẩm chất của đội ngũ GV. Kết luận số 242-KL/TW ngày 15/09/2009 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 Ban Chấp hành Trung ương (TW) Đảng (Khóa VIII), phương hướng phát triển GD&ĐT đến năm 2020 có nêu 2 “xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đủ về số lượng, đáp ứng yêu cầu về chất lượng”. Để tiến kịp với xu thế phát triển chung của thời đại, đòi hỏi giáo dục Việt Nam phải không ngừng đổi mới về căn bản và toàn diện. Với ý nghĩa đó, tại Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI, Đảng ta đã khẳng định: " Phát triển GD là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền GD Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt. Tập trung nâng cao chất lượng GD& ĐT, coi trọng GD đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành, khả năng lập nghiệp". Đội ngũ nhà giáo là yếu tố hàng đầu quyết định chất lượng giáo dục bởi họ chính là lực lượng lao động trực tiếp và chủ yếu. Chất lượng, nhân cách, phẩm chất đạo đức và lí tưởng của đội ngũ nhà giáo như thế nào sẽ ảnh hưởng to lớn đến sản phẩm - con người - mà họ tạo ra. Huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long là huyện vùng sâu của tỉnh. Kết quả giáo dục của huyện còn thấp so với các huyện trong tỉnh. Với mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục trong địa bàn Huyện, vấn đề phát triển và nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo luôn được quan tâm hàng đầu trong thời gian gần đây. Vì thế, hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên nói chung và giáo viên Trung học cơ sở nói riêng trên địa bàn huyện Bình Tân không ngừng đổi mới nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ theo hướng vững vàng về chính trị, tư tưởng, gương mẫu về đạo đức, lối sống, giỏi về chuyên môn, tinh thông nghiệp vụ, có tinh thần trách nhiệm và tâm huyết với nghề. Tuy nhiên, hoạt động bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trường Trung học cơ sở còn bộc lộ một số những hạn chế, như chưa đáp ứng được nhu cầu nâng cao chất lượng dạy học, nặng về hình thức, chậm đổi mới về nội dung… 3 Từ những lí do trên, chúng tôi chọn đề tài “Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên các trường Trung học cơ sở huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long” để nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Từ nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trường Trung học cơ sở huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông hiện nay. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên THCS của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Bình Tân. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trường Trung học cơ sở huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long. 4. Giả thuyết khoa học Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn đội ngũ giáo viên cấp THCS còn hạn chế. Nếu những biện pháp đề xuất về quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên THCS huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long được áp dụng thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng chuyên môn của đội ngũ giáo viên THCS, đáp ứng được yêu cầu đổi mới của giáo dục hiện nay. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên Trung học cơ sở. 5.2. Điều tra thực trạng về quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên Trung học cơ sở huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long. 4 5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên Trung học cơ sở huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long. 6. Phạm vi nghiên cứu Chủ thể quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trường THCS là Phòng Giáo dục và đào tạo cấp huyện. Đề tài tổ chức khảo sát thực trạng và thăm dò tính cấp thiết, khả thi của các giải pháp quản lý được đề xuất ở các trường: THCS Tân An Thạnh, THCS Tân Lược, THCS Tân Bình, THCS Thành Đông, THCS Thành Lợi, THCS Tân Thành, THCS Tân Hưng, THCS Thành Trung, THCS Nguyễn Văn Thảnh trên địa bàn huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long, trong thời gian từ 01/2018 đến 5/2018. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận Đề tài sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa lý thuyết. Thu thập thông tin qua nghiên cứu các văn bản, tài liệu để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài. 7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn + Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Dùng phiếu trưng cầu ý kiến của cán bộ quản lý (CBQL), GV ở các trường THCS để đánh giá thực trạng hoạt động bồi dưỡng và quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn(BDCM). + Phương pháp phỏng vấn sâu + Phương pháp tổng kết kinh nghiệm. 7.3. Phương pháp thống kê toán học Để xử lý số liệu điều tra, khảo sát, nhằm đánh giá chính xác kết quả điều tra khảo sát thu được. 5 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Khuyến nghị, Tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn được cấu trúc thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên Trung học cơ sở. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên Trung học cơ sở huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên Trung học cơ sở huyện Bình Tân, tỉnh Vĩnh Long. 6 Chương 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề Để có được đội ngũ giáo viên đủ mạnh, đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay, vấn đề đào tạo bồi dưỡng giáo viên hết sức cần thiết và quan trọng, đó là một trong những giải pháp để nâng cao chất lượng của giáo dục. Do đặc điểm nghề nghiệp, giáo viên cần phải thường xuyên được bồi dưỡng và tự bồi dưỡng để cập nhật kiến thức, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, tu dưỡng đạo đức nghề nghiệp, đạo đức công dân..., nhằm đáp ứng yêu cầu của xã hội. Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến công tác xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo, trong đó chú trọng đến công tác bồi dưỡng giáo viên. Nhiều quy định trong các Nghị quyết Đại hôi Đảng và các văn bản của ngành …đã thể hiện chủ trương đó: Chỉ thị số 18/2001/CT-TTg ngày 27/8/2001 của Thủ tướng Chính phủ ban hành “ về một số biện pháp cấp bách xây dựng đội ngũ nhà giáo của hệ thống giáo dục quốc dân”. Thủ tướng yêu cầu các cơ quan chức năng thực hiện một số biện pháp “Xây dựng đội ngũ giáo viên phổ thông đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu” , đồng thời yêu cầu xây dựng và thực hiện “Phát triển đội ngũ nhà giáo; chuẩn hóa trình độ của đội ngũ nhà giáo theo quy định của Luật giáo dục; cải tiến nội dung, chương trình, phương pháp đào tạo và bồi dưỡng giáo viên” . Chỉ thị số 40-CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Chấp TW Đảng về việc xây dựng nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục đã nhấn mạnh mục tiêu “Xây dựng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục được chuẩn 7 hóa, đảm bảo đủ chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo… đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”. Quyết định số 711/2012/QĐ-TTg ngày 13/06/2012 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt chiến lược phát triển giáo dục 2011 – 2020: “Đổi mới mạnh mẽ công tác đào tạo sư phạm, hoạt động bồi dưỡng nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục”. 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài Các nhà quản lý học như Fiedeich Wiliam Taylor (1856-1915) người Mỹ; Henri Fayol (1841-1925) người Pháp và Max Weber (1864-1920) người Đức đều khẳng định: quản lý là khoa học đồng thời là nghệ thuật thúc đẩy của xã hội. Trong bất cứ lĩnh vực nào của xã hội thì quản lý luôn giữ vai trò trong việc điều hành và phát triển. Trong lĩnh vực GD&ĐT, quản lý là nhân tố giữ vai trò then chốt trong việc đảm bảo nâng cao chất lượng giáo dục. Ở Liên Xô trước đây, tiêu biểu là N.L Bôndurep với tác phẩm “Chuẩn bị cho sinh viên làm công tác giáo dục ở trường phổ thông”. Trong tác phẩm này, vai trò của kỹ năng sư phạm đối với nghề dạy học được tác giả đặc biệt quan tâm và nhấn mạnh “những kỹ năng đó chỉ được hình thành và củng cố trong hoạt động thực tiễn của người thầy giáo”. Theo tác giả này, những yêu cầu về chuyên môn của người thầy giáo tất nhiên không phải chỉ có những kiến thức phong phú mà còn phải có những kỹ năng cần thiết để tổ chức và thực hành công tác giáo dục, vấn đề không phải chỉ ở chỗ tiếp thu kiến thức về tâm lý học và giáo dục học mà việc vận dụng chúng vào thực tế. Muốn làm công tác giáo dục tốt cần phải có kỹ năng giáo dục và phải có cả thời gian. Như vậy, việc bồi dưỡng giáo viên nhất thiết phải làm thường xuyên. Trong xây dựng và phát triển đội ngũ GV nhà giáo dục học V.A Xukhomlinxki ( 1918- 1970) đã từng yêu cầu: “Phải bồi dưỡng đội ngũ GV, 8 phát huy được tính sáng tạo trong lao động của họ và tạo ra khả năng ngày càng hoàn thiện tay nghề sư phạm, phải biết lựa chọn GV bằng nhiều nguồn khác nhau và bồi dưỡng họ trở thành những GV tốt theo tiêu chuẩn nhất định, bằng các biện pháp khác nhau”. V.A Xukhomlinxki cho rằng phải bồi dưỡng cả về chuyên môn nghiệp vụ, lẫn phẩm chất đạo đức cho đội ngũ này. Ông rất đề cao tầm quan trọng của việc tổ chức hội thảo chuyên môn, qua đó GV có điều kiện trao đổi những kinh nghiệm về chuyên môn nghiệp vụ để nâng cao trình độ của mình. Các nước như Hoa kỳ, Nhật bản, Singapore … luôn xem GV là điều kiện tiên quyết của sự nghiệp giáo dục và phát triển giáo dục. Vì vậy, chính phủ Hoa kỳ đã lấy giải pháp phát triển đội ngũ CBQL và GV làm then chốt trong chiến lược đưa giáo dục Hoa Kỳ vươn lên trong tốp đầu về chất lượng của giáo dục thế giới. Ở Trung Quốc: Chính phủ coi đào tạo bồi dưỡng giáo viên (BDGV) là “Máy cái” của toàn bộ ngành giáo dục, là cơ sở nền tảng cho việc dạy dỗ thế hệ mới, đào tạo nên những con người có tư tưởng đạo đức tốt, có học vấn sâu sắc và sẵn sàng thích ứng thế giới tương lai. Họ dành cho GV những danh hiệu cao quý như: “Viên kim cương của nhân loại”; “ Người vun trồng các bông hoa của dân tộc”... Họ đã “ Tăng đầu tư ưu tiên xây dựng và củng cố các trường sư phạm trọng điểm, coi đó là đối sách chiến lược của toàn bộ sự nghiệp giáo dục, coi việc làm tốt công tác giáo dục sư phạm là chức năng của chính phủ”. Việc BDGV ở Pháp được thực hiện theo 3 hướng chính: Coi trọng việc tự nâng cao trình độ nghề nghiệp của GV. Tạo ra sự phù hợp với công việc đối với tất cả GV đặc biệt là đối với GV dạy các môn mà lĩnh vực đó luôn có sự phát triển mạnh mẽ và các thiết bị trở nên lạc hậu. Định kỳ xác định những kiến thức sẽ phải đưa vào tổng thể chương trình bồi dưỡng để tổ chức BDGV. Có thể nói ở Pháp luôn có sự chú trọng tới vấn đề BDGV, bởi 9 họ luôn mong muốn có đội ngũ giáo viên (ĐNGV) có chất lượng cao nhằm đảm bảo mục tiêu, kế hoạch GD&ĐT... Nhìn chung các nước trên thế giới đều quan tâm đến vấn đề bồi dưỡng GV và đều có hệ thống BDGV từ trung ương đến địa phương. Hình thức BDGV tuỳ thuộc vào điều kiện của từng quốc gia, xây dựng quy trình phù hợp, từng bước nâng cao chất lượng đội ngũ GV. 1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước Ở nước ta đã có nhiều công trình, đề tài nghiên cứu về vấn đề bồi dưỡng giáo viên. Công tác đào tạo được tiến hành hết sức đa dạng, linh hoạt và phong phú, bao gồm: Đào tạo mới, đào tạo nâng chuẩn, bồi dưỡng thường xuyên theo chu kỳ, bồi dưỡng thay sách giáo khoa… Năm 1994, Bộ GD & ĐT đã lưu hành tập “Bài giảng BDCM THCS” đã đề cập đến nhiều nội dung trong việc dạy học ở bậc THCS như: Các vấn đề quản lý giáo dục THCS, các vấn đề về tâm lý giáo dục, các vấn đề về kỹ năng dạy học. Nghiên cứu vấn đề này, xét các công trình trong nước có một số công trình ở Hải Phòng, Hà Nội, Bắc giang... - Ở Hải Phòng có công trình “Những biện pháp tăng cường quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên trung học cơ sở ở Hải Phòng” của tác giả Đào Trung Đồng . Ở đề tài này người viết bàn đến các biện pháp tăng cường công tác bồi dưỡng giáo viên ở Hải Phòng trong giai đoạn hiện nay. - Luận văn Thạc sĩ quản lý giáo dục với đề tài: “Những biện pháp quản lý công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên tiểu học ở huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay” (Dương Văn Đức, 2006) tập trung vào bồi dưỡng GV Tiểu học. - Luận văn Thạc sĩ khoa học chuyên ngành quản lý và tổ chức công tác văn hoá, giáo dục với đề tài: “Một số giải pháp tăng cường quản lý công tác bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ GV THCS Hà Nội trong giai đoạn hiện nay”