Tài liệu Phát triển bảo hiểm nhân thọ ở việt nam thực trạng và triển vọng

Lêi nãi ®Çu B¶o hiÓm nh©n thä lµ lo¹i h×nh b¶o hiªm kh¸ gÇn gòi ®èi víi ngêi d©n ë c¸c níc trªn thÕ giíi. Nã tån t¹i vµ phæ biÕn trong cuéc sèng hµng ngµy cña hä gièng nh ho¹t ®éng ®Çu t tµi chÝnh, göi tiÕt kiÖm l©y l·i, hay thuª vÖ sÜ b¶o vÖ... Nãi chung viÖc tham gia b¶o hiÓm nh©n thä ë c¸c níc ®ang trë thµnh phæ biÕn nh viÖc ch¨m lo cho søc khoÎ, ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn hµng ngµy cña mçi ngêi d©n víi lÞch sö tån t¹i vµ ph¸t triÓn h¬n 400 n¨m (hîp ®ång b¶o hiÓm ®Çu tiªn lµ ë Anh n¨m 1583 ®îc ký gi÷a mét c«ng ty b¶o hiÓm víi «ng Wiliam gybbon sè tiÒn b¶o hiÓm lµ 400 b¶ng) lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy kh«ng ngõng ph¸t triÓn ®a d¹ng vÒ h×nh thøc, më réng vÒ qui m« ho¹t ®éng. T¹o ra mét nguån quÜ ®ñ lín chi tr¶ cho ngêi tham gia khi gÆp rñi ro chÕt ngêi, th¬ng tËt vÜnh viÔn hoÆc khi hä nghØ hu gióp ngêi tham gia vµ gia ®×nh hä kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n æn ®Þnh cuéc sèng tríc m¾t vµ l©u dµi. Tuy nhiªn ë ViÖt Nam b¶o hiÓm nh©n thä cßn lµ lÜnh vùc kh¸ míi mÎ, mÆc dï tríc ®©y ë miÒn nam ViÖt Nam ®· cã c«ng ty b¶o hiÓm Hng ViÖt triÓn khai mét sè lo¹i h×nh b¶o hiÓm nh©n thä chÝnh nh: b¶o hiÓm sinh m¹ng cã thêi h¹n, b¶o hiÓm trî cÊp hu trÝ, b¶o hiÓm trÎ em. Ph¬ng ch©m ®Ò ra cña bé tµi chÝnh lµ chóng ta võa lµm võa ®æi míi rót kinh nghiÖm. Mét mÆt ¸p dông c¸ch lµm cña c¸c níc tiªn tiÕn, mÆt kh¸c khai th¸c vµ ph¸t huy tÝnh tù chñ n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña ®éi ngò c¸n bé chuyªn m«n trong níc. XÐt trªn c¬ së ®iÒu kiÖn thùc tÕ ®Êt níc ®©y lµ mét chñ tr¬ng phï hîp høa hÑn nhiÒu triÓn väng. KÕt qu¶ sau h¬n hai n¨m triÓn khai nghiÖp vô nµy ®· cho thÊy t×nh h×nh hÕt søc kh¶ quan, ®ã lµ sù t¨ng trëng cao trong doanh thu vµ mét sè chØ tiªu hiÖu qu¶ kinh doanh kh¸c. MÆc dï vÉn cßn tån t¹i nhng vÒ c¬ b¶n ®· dÇn dÇn ®îc th¸o gì gi¶i quyÕt, tiÕp tôc t¹o ®µ 1 thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn b¶o hiÓm nh©n thä ë trong t¬ng lai. Lµ mét sinh viªn chuyªn nghµnh b¶o hiÓm cã quan t©m nghiªn cøu nghiªp vô b¶o nµy, trong giíi h¹n tr×nh ®é kiÕn thøc vµ ph¹m vi cña mét ®Ò ¸n m«n häc em xin tr×nh bµy mét sè hiÓu biÕt c¬ b¶n vµ ý kiÕn cña em vÒ vÊn ®Ò: ph¸t triÓn b¶o hiÓm nh©n thä ë ViÖt Nam thùc tr¹ng vµ triÓn väng. NéI DUNG CH¦¥NG 1: nh÷ng yªu cÇu kh¸ch quan vµ sù ra ®êi cña b¶o hiÓm nh©n thä i. Nh÷ng yªu cÇu kh¸ch quan LÞch sö ph¸t triÓn cña con ngêi lµ qu¸ tr×nh ®Êu tranh l©u dµi víi thiªn nhiªn c¶i t¹o, chiÕn ®Êu vµ chiÕn th¾ng thiªn nhiªn, ®Ó lµm ®îc viªc ®ã con ngêi lu«n lu«n ph¶i g¾n bã víi céng ®ång. Tõ xa xa ®· cã mét c©u chuyÖn kÓ vÒ th¸nh Joseph vµ quèc v¬ng Ai cËp chuyÖn kÓ r»ng nhµ vua cã mét giÊc m¬ thÊy 7 con bß bÐo bÞ b¶y con bß gÇy ¨n thÞt. H«m sau nhµ vua yªu cÇu th¸nh Joseph gi¶i thÝch vÒ giÊc m¬ ®ã. Joseph nãi r»ng nhµ vua ®îc b¸o méng r»ng 7 n¨m tíi sÏ ®îc mïa v× vËy nhµ vua ph¶i tÝch luü mét kho thãc khæng lå ®Ó ¨n ®ñ cho 7 n¨m mÊt mïa sau ®ã. L¬ng thùc dù tr÷ lµ h×nh thøc b¶o hiÓm cho con ngêi chèng l¹i n¹n ®ãi khi mÊt mïa. Kho¶ng 900 n¨m tríc C«ng nguyªn luËt biÓn cña Ên ®é yªu cÇu tÊt c¶ c¸c ®oµn tµu ph¶i ®ãng mét kho¶n tiÒn nhá vµo quü chung ®Ó gióp ®ì nh÷ng ngêi kh«ng may bÞ mÊt tµu vµ hµng ho¸ kh«i phôc l¹i kinh doanh, hoÆc nÕu hä chÕt th× gióp ®ì mét phÇn cho gia ®×nh hä, kho¶ng 2 n¨m 533 sau C«ng nguyªn nã ®· trë thµnh mét bé phËn trong luËt Roman. Còng díi thêi ®ã nh÷ng ngêi lÝnh Roman cßn cã mét h×nh thøc b¶o hiÓm kh¸c. NÕu hä th¾ng trËn th× hä ®îc mét kho¶n tiÒn, nhng chÝnh phñ thu mét phÇn sè tiÒn ®ã ®Ó khi hä rêi qu©n ngò th× hä cã mét kho¶n tiÒn ®Ó b¾t ®Çu cuéc sèng míi cßn nÕu hä bÞ tö trËn th× gia ®×nh hä cã mét kho¶n tiÒn ®Ó sèng. Trong c¸c nhµ tï ë Roman còng cã quy ®Þnh, mçi ngêi ph¶i ®ãng mét sè tiÒn ®Ó chi phÝ mai t¸ng cho nh÷ng ngêi bÞ chÕt, theo cø liÖu kh¶o cæ häc th× mçi ngêi trong nhãm ph¶i ®ãng 3, 5 $. Ngµy nay trong x· héi hiÖn ®¹i nhÞp ®é cuéc sèng ngµy mét khÈn tr¬ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ ®îc ¸p dông vµo mäi lÜnh vùc cña cuéc sèng, quy m« s¶n xuÊt kinh doanh t¨ng cao, c¸c c«ng tr×nh x©y dùng ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ ngµy cµng hiÖn ®¹i vµ cã gi¸ trÞ lín. Nh÷ng rñi ro do nhiÒu nguyªn nh©n: h¶o ho¹n b·o lò, sãng thÇn, sù cè kü thuËt hay do chÝnh con ngêi g©y ra vÉn lu«n lu«n r×nh rËp ®e do¹ tµi s¶n vËt chÊt còng nh søc khoÎ vµ tÝnh m¹ng con ngêi ®ßi hái ph¶i ®îch¹n chÕ tæn thÊt b»ng biÖn ph¸p b¶o hiÓm. Trong c¸c ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm con ngêi vÉn lµ nh©n tè hµng ®Çu, c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm con ngêi ph¸t triÓn rÊt m¹nh víi quy m« lín trong ®ã b¶o hiÓm nh©n thä rÊt ®îc coi träng vµ lu«n ®îc ®ái míi ph¸t triÓn c¶ vÒ sè lîng lÉn tr×nh ®é phï hîp víi tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi. §Ó kh¾c phôc nh÷ng thÖt h¹i do tai n¹n rñi ro g©y ra mét biÖn ph¸p t«i u lµ tham gia c¸c phêng h«Þ b¶o hiÓm nh©n thä hay b¶o hiÓm t¹i c¸c c«ng ty ®Ó cïng nhau san sÎ rñi ro æn ®Þnh cuéc sèng cho t¬ng lai. 3 II. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm nh©n thä 1. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm nh©n thä trªn thÕ giíi Tõ chç x©y dùng nh÷ng nhãm héi b¶o hiÓm s¬ khai mét c¸ch tù ph¸t díi thêi trung cæ, b¶o hiÓm nh©n thä ®· trë thµnh tæ chøc chuyªn nghiÖp lín m¹nh c¶ vÒ quy m« lÉn tr×nh ®é qu¶n lý. Hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä ®Çu tiªn ®îc ra ®êi tõ n¨m 1583 do mét c«ng d©n ngêi Lu©n ®«n thùc hiªn ®ã lµ «ng William gybbon (ngêi ®îc b¶o hiÓm). ¤ng chØ ph¶i ®ãng 32 b¶ng phÝ vµ khi «ng chÕt (trong n¨m ®ã) ngêi thõa kÕ cña «ng ®îc hëng sè tiÒn 400 b¶ng hîp ®ång d¶ kÕt thóc víi lêi cÇu nguyÖn “Chóa h·y ban cho «ng søc khoÎ vµ cuéc sèng l©u dµi”. Lóc ®Çu tr×nh ®é qu¶n lý cßn non yÕu viÖc tÝnh phÝ cßn cha cã c¬ së khoa häc c¸c c«ng ty sÏ thu mét møc phÝ nhÊt ®Þnh ®Òu nhau cña nh÷ng ®èi tîng díi 45 tuæi sau ®ã c©n ®èi l¹i sè d cña quü råi sÏ chia cho nh÷ng ngêi thõa kÕ cña nh÷ng ngêi ®· chÕt trong n¨m ®ã. Vµo thÕ kû 18 th× c¸c c«ng ty b¶o hiÓm t¬ng hç ë Anh ®· b¾t ®Çu nghiªn cøu tû lÖ chÕt thùc tÕ cho tõng løa tuæi kh¸c nhau ®Ó biÕt rñi ro cña tõng løa tuæi, lµm c¨n cø tÝnh phÝ cã c¬ së khoa häc h¬n. Tõ ®ã ®Õn nay viÖc tÝnh phÝ b¶o hiÓm ®· ®îc hoµn thiÖn ho¸ chi tiÕt ho¸ víi sù trî gióp cña to¸n häc vµ c¸c thiÕt bÞ sö lý tù ®éng. C«ng ty b¶o hiÓm t¬ng hç ®Çu tiªn lµ héi b¶o hiÓm nh©n thä vµ hu trÝ héi nµy do c¸c nhµ bu«n b¸n v¶i lôa thµnh lËp ngµy 4 th¸ng 10 n¨m 1699 nhng chØ Ýt n¨m sau ®ã bÞ thÊt b¹i do vì nî, 70 n¨m sau c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä suèt cuéc ®êi ®· h×nh thµnh. Nã chØ giíi h¹n 200 thµnh viªn vµ quyÒn lîi b¶o hiÓm theo mét møc duy nhÊt vµ kh«ng ®Þnh tríc, phô thuéc vµo sè ngêi chÕt trong n¨m. Trªn c¬ së sè tiÒn ®Ó dµnh ®îc hä chia ®Òu cho nh÷ng ngêi thõa kÕ cña nh÷ng ngêi ®· chÕt trong n¨m ®ã. 4 N¨m 1720 hai c«ng ty b¶o hiÓm cña Anh lµ c«ng ty hèi ®o¸i hoµng gia vµ c«ng ty gãp vèn cæ phÇn chÝnh ë Lu©n ®«n cè g¾ng giµnh ®äc quyÒn thµnh lËp c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä cæ phÇn nhng bÞ hiÕn tr¬ng cña nhµ vua huû bá. ë Mü víi tiÒn th©n lµ héi gióp ®ì ngêi nghÌo c¸c môc s trëng l·o bÞ khèn cïng, nh÷ng ngêi go¸ chång trÎ con cña môc s... (1759) c¸c c«ng ty b¶o hiÓm t¬ng hç liªn tiÕp ra ®êi vµo ®Çu thÕ kû 19, lµm cho c¸c c¬ quan luËt ph¸p ph¶i ra quy ®Þnh b¾t c¸c c«ng ty ph¶i nép 100. 000 $ tríc khi thµnh lËp nh»m môc ®Ých h¹n chÕ bít c¸c c«ng ty ra ®êi, nhÊt lµ c¸c c«ng ty cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh yÕu ë ch©u ¢u c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp céng víi sù ph¸t triÓn cña to¸n häc t¹o ®iÒu kiÖn cho b¶o hiÓm nh©n thä ra ®êi vµ ph¸t triÓn. N¨m 1787 c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ®Çu tiªn ë Ph¸p ra ®êi, nhng ®Õn n¨m 1792 bÞ thÊt b¹i, m·i ®Õn th¸ng 2/1819 c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä kh¸c cña Ph¸p míi thµnh lËp thay thÕ trªn thÞ trêng. ë §øc n¨m 1828 c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ®Çu tiªn ra ®êi vµ ph¸t hµnh b¶o hiÓm tån tÝch (tÝch luü) cho ®«ng ®¶o ngêi d©n. ë Anh c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä Prudential ®îc thµnh lËp n¨m 1853 lµ c«ng ty ®i ®Çu trong c«ng nghÞªp b¶o hiÓm vµ b¾t ®Çu khuÕch tr¬ng s¶n phÈm cña m×nh ra thÞ trêng ë Ch©u ¸ c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ®Çu tiªn ho¹t ®äng díi h×nh thøc kinh doanh lµ c«ng ty Mei ji, sau 7 n¨m ®éc quyÒn ®Õn 1888-1889 hai c«ng ty b¶o hiÓm lín ra ®êi ®ã lµ c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä Teikoku vµ c«ng ty Nippon ®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña b¶o hiÓm nh©n thä ë NhËt b¶n. ë TriÒu tiªn hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä còng ®îc triÓn khai sím vµ réng kh¾p tríc kia lµ do c¸c c«ng ty cña Anh tiÕn hµnh sau n¨m 1905 lµ do c¸c c«ng ty b¶o hiÓm 5 nh©n thä cña NhËt ®éc quyÒn kinh doanh dÕn sau chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø 2. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ triÓn khai b¶o hiÓm nh©n thä c¸c sè liÖu thèng kª cho thÊy Hµn quèc lµ níc cã tû lÖ phÝ b¶o hiÓm tÝnh trªn GDP lµ cao nhÊt Mü lµ níc cã doanh thu phÝ b¶o hiÓm cao nhÊt. Tªn níc Tæng sè phÝ (triÖu $) Hµn quèc Tû lÖ doanh thu phÝ b¶o hiÓm /GDP (%) 8, 68 Tû lÖ doanh thu phÝ b¶o hiÓm nh©n thä /Tæng doanh thu phÝ b¶o hiÓm 79, 0 Mü 522 3, 40 41, 4 NhËt b¶n 320 5, 60 73, 0 Anh 192 7, 10 64, 5 C¸c níc Nam Phi, Ai len, Canada, Niu di l©n, còng lµ nh÷ng níc cã b¶o hiÓm nh©n thä rÊt ph¸t triÓn ®øng hµng ®Çu thÕ giíi. 2. Sù ra ®êi cña b¶o hiÓm nh©n thä cña ViÖt Nam. ë ViÖt Nam sau nh÷ng n¨m ®æi míi ®Êt níc ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn tho¸t ra khái khñng ho¶ng, hoµ nhÞp víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c níc trªn thÕ giíi, c«ng cô ph¸p lý cña Nhµ níc ®ang trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn, c«ng cô tµi kho¸ ®· vµ sÏ ®îc sö dông kÕt hîp ®Ó ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng cña §¶ng vµ nhµ níc ®Ò ra nh»m kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho nh©n d©n, dÑp bá nh÷ng rµo c¶n cña c¬ chÕ cò, ph¬ng thøc qu¶n lý cò, kh¬i gîi søc ngêi, søc cña cho s¶n xuÊt kinh doanh. §iÒu ®ã ®· t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ph¸p lý, t©m lý cho sù ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm trong ®ã cã b¶o hiÓm nh©n thä. Më ®Çu lµ NghÞ ®Þnh 100 CP cña ChÝnh phñ quy ®Þnh sù ph¸t triÓn b¶o hiÓm th¬ng m¹i cña ViÖt nam ®· t¹o ra mét thÞ trêng quen dÇn víi s¶n phÈm b¶o hiÓm. TiÕp theo ®ã ngµy 22/3/96 NghÞ ®Þnh 281 TC/TCNHg ®· 6 thùc sù cho ra ®êi C«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä ë ViÖt Nam trùc thuéc B¶o ViÖt. §ã míi chØ lµ bíc ®Çu t×m hiÓu, lµm quen víi thÞ trêng s¶n phÈm b¶o hiÓm nh©n thä (B¶o hiÓm sinh m¹ng 5 n¨m, 10 n¨m vµ b¶o hiÓm an sinh gi¸o dôc) vµ dän ®êng cho sù ph¸t triÓn vµ c¹nh tranh quyÕt liÖt trªn thÞ trêng sau khi cã luËt b¶o hiÓm ViÖt Nam ra ®êi. Tuy nhiªn nãi nh vËy kh«ng cã nghÜa lµ b¶o hiÓm nh©n thä míi ra ®êi ë ViÖt Nam n¨m 1996 mµ ngay tõ tríc gi¶i phãng ë miÒn Nam ViÖt Nam ngêi d©n còng ®· bíc ®Çu ®îc lµm quen víi c¸c s¶n phÈm cña b¶o hiÓm nh©n thä do C«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä Hng ViÖt chuyÓn sang. NÕu kh«ng ph¶i do nguyªn nh©n chiÕn tranh, m«i trêng chÝnh trÞ x· héi, ch¾c ch¾n nã sÏ ph¸t triÓn lín m¹nh. 7 Ch¬ng II: NH÷NG NéI DUNG C¥ B¶N CñA b¶o hiÓm NH¢N THä I. B¶o hiÓm nh©n thä tö kú (b¶o hiÓm sinh m¹ng cã thêi h¹n) Lo¹i ho¹t ®éng b¶o hiÓm nµy ®îc ký kÕt b¶o hiÓm cho rñi ro chÕt x¶y ra, nh ®· qui ®Þnh trong hîp ®ång, nÕu c¸i chÕt kh«ng x¶y ra trong thêi gian ®ã th× viÖc thanh to¸n kh«ng ®îc thùc hiÖn vµ ngêi tham gia kh«ng ®îc hëng bÊt kú mét kho¶n hoµn phÝ nµo tõ phÝ b¶o hiÓm ®· ®ãng. Nh vËy ®Æc trng cña lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy lµ: -Sè tiÒn b¶o hiÓm ®îc tr¶ mét lÇn khi ngêi ®îc b¶o hiÓm chÕt trong thêi h¹n hîp ®ång -PhÝ b¶o hiÓm kh«ng thay ®æi trong suèt thêi gian b¶o hiÓm -Thêi h¹n hîp ®ång ®îc x¸c ®Þnh theo tho¶ thuËn gi÷a hai bªn -PhÝ b¶o hiÓm ®ãng ®Þnh kú theo th¸ng, quý, n¨m tuú theo yªu cÇu cña ngêi tham gia ¦u ®iÓm chÝnh cña lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy lµ møc phÝ cã thÓ gi÷ ®îc ë møc thÊp nhÊt do kh«ng ph¶I hoµn phÝ khi hÕt hîp ®ång mµ rñi ro kh«ng x¶y ra. Cã nhiÒu lo¹i biÕn thÓ cña hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä tö kú: -B¶o hiÓm tö kú cè ®Þnh -B¶o hiÓm tö kú cã thÓ t¸i tôc -B¶o hiÓm tö kú gi¶m dÇn -B¶o hiÓm tö kú t¨ng dÇn -C¸c lo¹i hîp ®ång b¶o hiÓm thu nhËp gia ®×nh -C¸c lo¹i hîp ®ång b¶o hiÓm thu nhËp gia t¨ng 8 II. B¶o hiÓm nh©n thä trêng sinh (b¶o hiÓm nh©n thä trän ®êi) §Æc ®iÓm cña lo¹i h×nh b¶o hiÓm nh©n thä trêng sinh lµ: -Sè tiÒn b¶o hiÓm tr¶ mét lÇn khi ngêi ®îc b¶o hiÓm chÕt -Thêi h¹n kh«ng x¸c ®Þnh -PhÝ b¶o hiÓm ®ãng ®Þnh kú theo th¸ng, quý, n¨m -PhÝ b¶o hiÓm kh«ng thay ®æi suèt thêi h¹n hîp ®ång -PhÝ b¶o hiÓm nh©n thä trêng sinh cao h¬n phÝ b¶o hiÓm nh©n thä tö kú v× khiÕu n¹i ch¾c ch¾n x¶y ra Cã c¸c lo¹i b¶o hiÓm nh©n thä trêng sinh nh sau: -B¶o hiÓm nh©n thä trêng sinh phi l¬I nhuËn: ë lo¹I h×nh b¶o hiÓm nµy ngêi tham gia kh«ng ®îc tr¶ mét kho¶n lîi nhuËn nµo. -B¶o hiÓm nh©n thä trêng sinh cã lîi nhuËn: ngêi tham gia ®îc tr¶ mét kho¶n lîi nhuËn ®Çu t cña c«ng ty b¶o hiÓm cïng sè tiÒn båi thêng khi chÕt. -Hîp ®ång b¶o hiÓm trêng sinh chi phÝ thÊp: sè phÝ ®ãng t¨ng dÇn vµ kÕt thóc tríc h¹n. III. Hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp cã thêi h¹n §©y lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm kÕt hîp c¶ hai lo¹i trªn theo ®ã ngêi ®îc b¶o hiÓm sÏ ®îc båi thêng mét kho¶n tiÒn sau khi cã sù kiÖn nh tho¶ thuËn trong hîp ®ång b¶o hiÓm x¶y ra: ngêi ®îc b¶o hiÓm chÕt hoÆc hÕt h¹n hîp ®ång. Víi lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy ngêi tham gia b¶o hiÓm cã thÓ yªn t©m vÒ mét kho¶n tiÒn sÏ nhËn ®îc trong t¬ng lai ®Ó chi dïng cho c¸c viÖc lín: mua nhµ, con c¸i lËp nghiÖp, cíi xin... §Æc ®IÓm cña lo¹i h×nh b¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp cã thêi h¹n lµ: 9 -Sè tiÒn b¶o hiÓm ®îc tr¶ mét lÇn khi ngêi ®îc b¶o hiÓm chÕt hoÆc hÕt h¹n hîp ®ång -PhÝ b¶o hiÓm kh«ng ®æi vµ ®ãng ®Þnh kú suèt thêi h¹n hîp ®ång. -Møc phÝ cã cao h¬n c¸c lo¹i h×nh ë trªn tuy nhiªn ngêi tham gia cã thÓ nhËn ®îc mét kho¶n l·i ®Çu t do kinh doanh ®em l¹i. -Møc phÝ cao hay thÊp phô thuéc vµo sè tiÒn b¶o hiÓm, thêi gian tham gia b¶o hiÓm, tuæi cña ngêi tham gia. Ngoµi c¸c lo¹i hîp ®ång nh trªn c¸c c«ng ty cã thÓ më réng ¸p dông cho c¸c lo¹I hîp ®ång b¶o hiÓm kh¸c. IV. Hîp ®ång b¶o hiÓm tuú thuéc Cã nghÜa lµ hîp ®ång cã hiÖu lùc nÕu ngêi ®îc b¶o hiÓm chÕt vµ mét ®iÒu kiÖn tuú thuéc nµo ®ã còng ph¶I ®ång thêi x¶y ra. VÝ dô: ngêi chång chÕt nhng ngêi vî ph¶i cßn sèng Tuú theo yªu cÇu cña ngêi ®îc b¶o hiÓm ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm tuú thuéc sÏ ®îc tho¶ thuËn vµ nh©n viªn c«ng ty b¶o hiÓm sÏ c¨n cø vµo ®ã ®Ó tÝnh phÝ mét c¸ch hîp lý. NhiÒu c«ng ty b¶o hiÓm nh©n thä v× uy tÝn víi kh¸ch hµng cã thÓ ®a ra mét lo¹t c¸c lùa chän bæ sung thªm vµo c¸c hîp ®ång tiªu chuÈn cña hä. Nhng thêng chØ víi hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä trêng sinh vµ b¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp mµ th«i, thªm n÷a ngêi tham gia còng ph¶i chÊp nhËn møc phÝ cao h¬n ®«i chót. C¸c kh¶ n¨ng lùa chän chñ yÕu lµ: -Kh«ng ph¶i nép phÝ b¶o hiÓm: cã thÓ kh«ng ph¶I nép phÝ b¶o hiÓm n÷a nÕu ngêi ®îc b¶o hiÓm kh«ng thÓ tiÕp tôc c«ng viÖc b×nh thêng do th¬ng tËt hoÆc èm yÕu. -Trî cÊp mÊt kh¶ n¨ng lµm viÖc: sè tiÒn b¶o hiÓm ®îc thanh to¸n trong trêng hîp kh«ng cã kh¶ n¨ng lµm viÖc thêng xuyªn còng nh trêng hîp tö vong 10 -Trî cÊp tai n¹n trïng: mét kho¶n thanh to¸n tr¶ thªm b»ng sè tiÒn b¶o hiÓm, tr¶ trong trêng hîp chÕt nÕu ngêi ®îc b¶o hiÓm bÞ tö vong do tai n¹n -Lùa chän b¶o hiÓm gia t¨ng cho phÐp ngêi cã hîp ®ång b¶o hiÓm t¨ng sè tiÒn b¶o hiÓm trong hîp ®ång t¹I nh÷ng thêi ®IÓm nhÊt ®Þnh víi nh÷ng sè tiÒn nhÊt ®Þnh -B¶o hiÓm bÖnh tËt hiÓm nghÌo: hîp ®ång thanh to¸n sè tiÒn b¶o hiÓm trong trêng hîp cã sù chuÈn ®o¸n mét vµI bÖnh hoÆc t×nh tr¹ng søc khoÎ cô thÓ. V. B¶o hiÓm hu trÝ: §©y lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm bæ trî cho b¶o hiÓm hu trÝ thuéc b¶o hiÓm x· héi, nã ®¸p øng nguyÖn väng cña nh÷ng ngêi lµm viÖc ngoµi khèi c¬ quan nhµ níc muèn cã ®îc trî cÊp hu trÝ lóc tuæi giµ. §Æc ®iÓm cña lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy lµ: -TiÒn trî cÊp ®Þnh kú tr¶ cho ngêi ®îc b¶o hiÓm tõ khi ngêi ®ã vÒ hu. -Thêi h¹n hîp ®ång kh«ng x¸c ®Þnh -Khi ngêi tham gia b¶o hiÓm bÞ chÕt hîp ®ång b¶o hiÓm tiÒn trî cÊp hu trÝ ®¬ng nhiªn kÕt thóc -PhÝ b¶o hiÓm ®ãng mét lÇn §©y lµ nghiÖp vô cã tiÒm n¨ng nhng do ®iÒu kiÖn vÒ ph¸p lý, t©m lý, kinh tÕ x· héi cha hoµn chØnh nªn vÉn cha ®îc triÓn khai ë níc ta. VI. Hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä Hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä lµ mét b¶n hîp ®ång gi÷a c¸c bªn trong ®ã c«ng ty b¶o hiÓm cam kÕt båi thêng cho ngêi tham gia mét kho¶n tiÒn khi cã nh÷ng sù kiÖn ®Þnh tríc x¶y ra. Cßn ngêi tham gia cã nghÜa vô thùc hiÖn c¸c ®IÒu kho¶n trong hîp ®ång vµ ®ãng phÝ ®Çy ®ñ. Trong hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä thêng cã ba bªn: 11 1. Ngêi ®îc b¶o hiÓm: lµ ngêi mµ søc khoÎ vµ tÝnh m¹ng cña hä ®îc b¶o hiÓm hay nãi c¸ch kh¸c lµ søc khoÎ vµ tÝnh m¹ng cña hä lµ ®iÒu kiÖn ®Ó xÐt båi thêng theo hîp ®ång (lµ ngêi cã tªn trong giÊy yªu cÇu ®îc b¶o hiÓm) 2. Ngêi tham gia b¶o hiÓm: lµ ngêi ®øng ra ký kÕt hîp ®ång vµ nép phÝ b¶o hiÓm cho c«ng ty b¶o hiÓm, ngêi tham gia b¶o hiÓm thêng lµ cha mÑ, con c¸i, ngêi th©n cña ngêi ®îc b¶o hiÓm hoÆc cã thÓ chÝnh lµ ngêi ®îc b¶o hiÓm. Ngêi ®îc b¶o hiÓm vµ ngêi tham gia chØ kh¸c nhau khi ngêi ®îc b¶o hiÓm cha ®Õn tuæi vÞ thµnh niªn. 3. Ngêi ®îc hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm: lµ ngêi ®îc hëng quyÒn lîi hîp ph¸p ph¸t sinh theo c¸c ®iÒu kho¶n båi thêng trong hîp ®ång ngêi ®îc hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm lµ nh÷ng ngêi th©n, ngêi thõa kÕ hoÆc nh÷ng ngêi ¨n theo cña ngêi ®îc b¶o hiÓm. §èi tîng tham gia cña b¶o hiÓm nh©n thä lµ nh÷ng ngêi tõ 1 ®Õn 60 tuæi (®é tuæi nµy kh«ng cè ®Þnh cã thÓ cã giao ®éng tuú theo quy ®Þnh cña c¸c c«ng ty tuy nhiªn nã liªn quan ®Õn møc phÝ b¶o hiÓm (nÕu cã nguyÖn väng tham gia b¶o hiÓm th× viÕt giÊy yªu cÇu b¶o hiÓm (theo mÉu cã s½n) kª khai ®Çy ®ñ nghÒ nghiÖp, giíi tÝnh, tuæi t¸c, t×nh tr¹ng søc khoÎ. C«ng ty b¶o hiÓm xem xÐt giÊy yªu cÇu, kiÓm tra tÝnh trung thùc sau ®ã quyÕt ®Þnh cã nhËn b¶o hiÓm hay kh«ng. QuyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn a. Ngêi tham gia cã quyÒn: -Lùa chän sè tiÒn b¶o hiÓm vµ ph¬ng thøc thanh to¸n -KhiÕu n¹i ®ßi båi thêng khi cã tai n¹n rñi ro g©y th¬ng tËt x¶y ra hoÆc chuyÓn quyÒn khiÕu n¹i, ®ßi båi thêng cho ngêi thõa kÕ -Cã quyÒn yªu cÇu c«ng ty huû bá hîp ®ång hoÆc tham gia ë sè tiÒn b¶o hiÓm thÊp h¬n do thiÕu kh¶ n¨ng tµi chÝnh 12 b. Ngêi tham gia cã nghÜa vô: -Cã th¸i ®é trung thùc chÊp hµnh c¸c quy ®Þnh ®· tho¶ thuËn víi c«ng ty b¶o hiÓm. -Duy tr× mèi quan hÖ rµng buéc trªn c¬ së luËt ph¸p víi c¸c c«ng ty b¶o hiÓm trong thêi h¹n hîp ®ång. -Nép phÝ b¶o hiÓm ®Çy ®ñ theo ®Þnh kú, th¸ng, quý, n¨m hoÆc mét lÇn víi b¶o hiÓm hu trÝ. NÕu sau mét thêi gian qu¸ h¹n ®îc c«ng ty b¶o hiÓm th«ng b¸o mµ ngêi tham gia vÉn kh«ng nép phÝ, c«ng ty b¶o hiÓm sÏ tù ®éng tÝnh gi¶m sè tiÒn b¶o hiÓm. C«ng ty b¶o hiÓm cã quyÒn: -Tõ chèi båi thêng nh÷ng trêng hîp kh«ng thuéc ph¹m vi b¶o hiÓm +Tai n¹n do cè ý cña ngêi tham gia hoÆc ngêi ®îc hëng quyÒn lîi b¶o hiÓm +Ngé ®éc thøc ¨n +C¶m giã +Viªm nhiÔm +¶nh hëng cña rîu bia ma tuý +Hµnh vi ph¹m téi +ChiÕn tranh, néi chiÕn, b¹o ®éng -TÝnh gi¶m sè tiÒn b¶o hiÓm trong c¸c trêng hîp +Tuæi kª khai cã sù sai lÖch nhÊt ®Þnh, nÕu tuæi kª khai cao h¬n tuæi khai sinh th× ph¶i gi¶m sè tiÒn b¶o hiÓm hoÆc t¨ng phÝ b¶o hiÓm +Kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tµi chÝnh duy tr× møc phÝ nh cò hoÆc kh«ng cã kh¶ n¨ng nép sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh Hîp ®ång b¶o hiÓm cã hiÖu lùc kÓ tõ ngµy nép phÝ ®Çu tiªn còng cã thÓ lµ ngµy yªu cÇu b¶o hiÓm ®îc chÊp nhËn (nÕu c«ng ty b¶o hiÓm cã quy ®Þnh) 13 VII. PhÝ b¶o hiÓm nh©n thä PhÝ b¶o hiÓm nh©n thä: lµ nh÷ng kho¶n ®ãng gãp cña ngêi tham gia b¶o hiÓm t¹o lËp quÜ cÇn thiÕt ®Ó thanh to¸n khi khiÕu n¹I x¶y ra. Ngoµi ra quÜ cßn ph¶i trÝch lËp mét kho¶n quÜ dù phßng, chi phÝ qu¶n lý vµ lîi nhuËn c«ng ty. PhÝ b¶o hiÓm nh©n thä ®îc tÝnh to¸n dùa trªn c¬ së khoa häc c¨n cø vµo sè liÖu thèng kª tû lÖ chÕt ë c¸c ®é tuæi, t×nh h×nh ®Çu t tµi chÝnh, c¸c kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt mµ quü b¶o hiÓm sÏ ph¶i thanh to¸n. Cã rÊt nhiÒu lo¹i hîp ®ång kh¸c nhau tuú theo sè tiÒn b¶o hiÓm, ®é tuæi cña ngêi tham gia vµ thêi h¹n hîp ®ång mµ c¸c chuyªn viªn b¶o hiÓm ®a ra c«ng thøc ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ trong viÖc tÝnh to¸n c¸c møc phÝ phï hîp ®èi víi tõng lo¹i hîp ®ång sao cho c¶ ng¬× tham gia vµ c«ng ty b¶o hiÓm ®Òu dÔ dµng chÊp nhËn ®îc. Mçi lo¹i hîp ®ång cã mét lo¹i ®Æc thï riªng g©y khã kh¨n cho viÖc tÝnh to¸n vÝ nh mét hîp ®ång b¶o hiÓm hçn hîp 10 n¨m viÖc tÝnh phÝ ®ßi hái nghiªn cøu b¶ng tû lÖ tö vong trong mét sè n¨m, ®¸nh gi¸ tû lÖ trong thêi h¹n hîp ®ång cã hiÖu lùc, tû lÖ hoµn phÝ b¶o hiÓm cho nh÷ng ngêi hÕt h¹n hîp ®ång, nh÷ng kho¶n thu tõ ®Çu t ng¾n h¹n vµ trung h¹n, nh÷ng kho¶n chi båi thêng, qu¶n lý, chi kh¸c.. B¶ng tû lÖ tö vong Tuæi ®¹t ®îc 25 30 35 40 45 50 55 Tû lÖ nh÷ng ngêi ®· chÕt trong n¨m tríc 0, 00235 0, 00241 0, 00286 0, 00388 0, 00527 0, 00764 0, 00190 14 Sö dông b¶n trªn chóng ta cã thÓ tÝnh phÝ b¶o hiÓm cho mét ngêi trong ®é tuæi tõ 25 ®Õn 55 muèn tham gia b¶o hiÓm nh©n thä víi thêi gian vµ sè tiÒn b¶o hiÓm lùa chän. Tuy nhiªn vÒ nguyªn t¾c sè tiÒn b¶o hiÓm ®îc c«ng ty quy ®Þnh vµ kh«ng ë møc qu¸ cao ®Ó ®¶m dÈm nguyªn t¾c lÊy sè ®«ng bï sè Ýt. Gi¶ sö mét ngêi ë ®é tuæi 50 muèn mua b¶o hiÓm sinh m¹ng cã thêi h¹n (b¶o hiÓm tö kú) thêi gian mét n¨m víi sè tiÒn b¶o hiÓm 10. 000 $ th× phÝ b¶o hiÓm gèc sÏ ®îc tÝnh F = 10000 x 0, 00764 =76, 4 $ Nhng nÕu mét ngêi ë ®é tuæi 45 muèn mua b¶o hiÓm tö kú 10 n¨m th× ta l¹I ph¶I tÝnh tû lÖ ngêi chÕt trong ®é tuæi 45- 55 (0, 00527 +0, 00764 +0, 01190) Tû lÖ chÕt(45-55)= 2 2 2 HoÆc b»ng sè liÖu thèng kª ban ®Çu Tû lÖ chÕt (45-55) = Sè ngêi chÕt trong ®é tuæi 45-55 nh÷ng n¨m tríc Tæng sè ngêi trong ®é tuæi 45-55 Sau ®ã phÝ tiÕp tôc ®îc tÝnh nh trªn = (sè tiÒn b¶o hiÓm) x ( X¸c suÊt rñi ro). Mét c¸ch kh¸c n÷a ®Ó tÝnh phÝ b¶o hiÓm lµ viÖc tÝnh phÝ b¶o hiÓm riªng cho tõng n¨m øng víi mçi møc tuæi, phÝ n¨m sau sÏ cao h¬n n¨m tríc chót Ýt. F1 - Xem thêm -