®¹i häc quèc gia hµ néi
khoa luËt
TrÇn träng ®µo
Ph¸p luËt VÒ an toµn lao ®éng
ë ViÖt nam
LuËn ¸n tiÕn sÜ luËt häc
Hµ Néi - 2013
®¹i häc quèc gia hµ néi
khoa luËt
TrÇn träng ®µo
Ph¸p luËt VÒ an toµn lao ®éng
ë ViÖt nam
Chuyªn ngµnh : LuËt Kinh tÕ
M· sè
: 62385001
LuËn ¸n tiÕn sÜ luËt häc
Ng-êi h-íng dÉn khoa häc:
1. TS. NguyÔn Huy Ban
2. PGS.TS. NguyÔn H÷u ChÝ
Hµ Néi - 2013
Lêi c¶m ¬n
T«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n ch©n thµnh ®Õn c¸c thÇy c« gi¸o,
b¹n bÌ, ®ång nghiÖp vµ gia ®×nh ®· hÕt lßng gióp ®ì t«i trong qu¸
tr×nh viÕt luËn ¸n.
§Æc biÖt xin tr©n träng göi lêi c¶m ¬n tíi c¸c thÇy, c« ®· nhiÖt
t×nh h-íng dÉn t«i trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn luËn ¸n nµy./.
Lêi cam ®oan
T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cña t«i. C¸c
sè liÖu, kÕt qu¶ nªu trong luËn ¸n lµ trung thùc. Nh÷ng c«ng
tr×nh nghiªn cøu cña c¸c t¸c gi¶ kh¸c nÕu ®-îc sö dông trong
luËn ¸n ®Òu cã chó thÝch nguån sö dông./.
T¸c gi¶
TrÇn Träng §µo
B¶ng ký hiÖu viÕt t¾t
ATLĐ
: An toµn lao ®éng
AT-VSL§
: An toµn lao ®éng, vÖ sinh lao ®éng
BHL§
: B¶o hé lao ®éng
BLL§
: Bé luËt lao ®éng
DNNQD
: Doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh
§KL§
: §iÒu kiÖn lao ®éng
NSDL§
: Ng-êi sö dông lao ®éng
NL§
: Ng-êi lao ®éng
PCCC
: Phßng ch¸y ch÷a ch¸y
PCCN
: Phßng chèng ch¸y næ
PTBVCN
: Ph-¬ng tiÖn b¶o vÖ c¸ nh©n
TNL§
: Tai n¹n lao ®éng
VSL§
: VÖ sinh lao ®éng
MôC LôC
Lêi c¶m ¬n
Lêi cam ®oan
B¶ng ký hiÖu viÕt t¾t
më ®Çu........................................................................................................... 1
Chƣơng 1: TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU PHÁP LUẬT VỀ
AN TOÀN LAO ĐỘNG ....................................................................... 8
1.1.
Tình hình nghiên cứu pháp luật về an toàn lao động ở Việt Nam ....... 8
1.2.
Tình hình nghiên cứu pháp luật về an toàn lao động trên thế giới .... 12
1.3.
Những điểm mới của luận án ............................................................. 21
Kết luận chƣơng 1 ......................................................................................... 23
Ch-¬ng 2: C¥ Së Lý LUËN VÒ An toµn LAO §éNG Vµ PH¸P LUËT
VÒ AN TOµN LAO §éng............................................................... 25
2.1.
C¬ së lý luËn vÒ an toµn lao ®éng .................................................. 25
2.1.1. Mét sè kh¸i niÖm vÒ an toµn lao ®éng .............................................. 25
2.1.1.1. B¶o hé lao ®éng ................................................................................. 25
2.1.1.2 An toµn lao ®éng ................................................................................ 26
2.1.1.3. VÖ sinh lao ®éng................................................................................. 27
2.1.1.4. §iÒu kiÖn lao ®éng ............................................................................. 28
2.1.1.5. Kü thuËt an toµn ................................................................................. 29
2.1.2. Môc ®Ých, ý nghÜa cña an toµn lao ®éng ............................................ 30
2.1.3. TÝnh chÊt cña viÖc b¶o ®¶m an toàn lao động .................................... 34
2.1.4. Sù cÇn thiÕt ph¶i b¶o ®¶m an toµn lao ®éng ....................................... 36
2.1.4.1. Lao ®éng lµ tiÒn ®Ò cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi ................ 36
2.1.4.2. An toµn lao ®éng cã liªn quan mËt thiÕt víi s¶n xuÊt vµ trùc tiÕp
phôc vô cho s¶n xuÊt ......................................................................... 37
2.1.4.3. B¶o ®¶m an toµn lao ®éng lµ yªu cÇu tÊt yÕu trong s¶n xuÊt kinh doanh .. 38
2.1.4.4. An toàn lao động còn là yếu tố phản ánh giá trị nhân văn là bảo vệ quyền
cơ bản của con người ............................................................................... 41
2.2.
C¬ së lý luËn cña ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng ........................... 40
2.2.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i ®iÒu chØnh an toµn lao ®éng b»ng ph¸p luËt ........... 40
2.2.2. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng ................ 46
2.2.2.1. Kh¸i niÖm ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng ........................................... 46
2.2.2.2. §Æc ®iÓm cña ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng ...................................... 47
2.2.3. Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng ............ 50
2.2.3.1. Nguyªn t¾c Nhµ n-íc thèng nhÊt qu¶n lý vÒ an toµn lao ®éng .......... 50
2.2.3.2. Nguyªn t¾c ®¶m b¶o an toµn lao ®éng cho mäi ®èi t-îng tham gia
quan hÖ lao ®éng ............................................................................... 51
2.2.3.3. Nguyªn t¾c thùc hiÖn an toµn lao ®éng lµ nghÜa vô b¾t buéc ®èi víi
c¸c bªn trong quan hÖ lao ®éng ......................................................... 52
2.2.3.4. Nguyªn t¾c ®Ò cao vµ ®¶m b¶o quyÒn, tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc C«ng
®oµn trong lÜnh vùc an toµn lao ®éng ............................................... 54
2.2.4. Néi dung cña ph¸p luËt vÒ an toàn lao ®éng ..................................... 54
2.2.5. §iÒu chØnh ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng ......................................... 57
2.2.5.1. C¸c quy ®Þnh vÒ qu¶n lý nhµ n-íc ®èi víi an toµn lao ®éng............ 57
2.2.5.2. Quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ x¸c lËp c¸c tiªu chuÈn, quy chuÈn an toµn
lao ®éng ............................................................................................. 59
2.2.5.3. C¸c quy ®Þnh vÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c chñ thÓ ......................... 60
2.2.5.4. Quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ khen th-ëng, xö lý vi ph¹m, gi¶i quyÕt
khiÕu n¹i, tè c¸o vµ gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ an toàn lao ®éng........ 62
2.2.6. Vai trß cña ph¸p luËt vÒ an toàn lao ®éng .......................................... 64
KÕt luËn ch-¬ng 2......................................................................................... 67
Ch-¬ng 3: Thùc Tr¹ng Ph¸p LuËt VÒ AN TOµN LAO §éNG
ë ViÖt Nam .................................................................................... 69
3.1.
Hiện trạng c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh vÒ an toµn
lao ®éng ............................................................................................ 69
3.1.1.
C¸c quy ®Þnh qu¶n lý nhµ n-íc của ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng ë
ViÖt Nam ........................................................................................... 69
3.1.1.1. Tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan Nhµ n-íc ............................................ 69
3.1.1.2. Tr¸ch nhiÖm cña Tæ chøc C«ng ®oµn - Tæ chøc chÝnh trÞ - X· héi.... 71
3.1.1.3. C¬ chÕ phèi hîp vµ hîp t¸c gi÷a c¸c c¬ quan liªn quan..................... 73
3.1.1.4. C¸c quy ®Þnh vÒ thanh tra an toµn lao ®éng ....................................... 76
3.1.2. C¸c quy ®Þnh vÒ viÖc x¸c lËp tiªu chuÈn, quy chuÈn kü thuËt an toµn,
quy ph¹m an toµn .............................................................................. 80
3.1.3. C¸c quy ®Þnh vÒ c¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o an toµn lao ®éng vµ biÖn
ph¸p phßng ngõa ............................................................................... 82
3.1.4. C¸c quy ®Þnh vÒ tai n¹n lao ®éng ...................................................... 86
3.1.4.1. Quan niệm về tai n¹n lao ®éng ......................................................... 87
3.1.4.2. §iÒu tra tai n¹n lao ®éng vµ thèng kª b¸o c¸o ®Þnh kú vÒ tai n¹n
lao ®éng............................................................................................. 89
3.1.4.3. Båi th-êng tai n¹n lao ®éng .............................................................. 91
3.1.5. QuyÒn, nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn trong an toµn lao ®éng ..... 92
3.1.5.1. QuyÒn vµ nghÜa vô cña ng-êi sö dông lao ®éng ................................ 93
3.1.5.2. QuyÒn vµ nghÜa vô cña ng-êi lao ®éng .............................................. 94
3.1.6. Hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng, c¸c h×nh thøc xö lý và
gi¶i quyÕt tranh chÊp an toµn lao ®éng ............................................. 95
3.1.6.1. Hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng ................................. 95
3.1.6.2. H×nh thøc xö lý vi ph¹m ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng ................... 100
3.1.7. Gi¶i quyÕt tranh chÊp an toµn lao ®éng ............................................ 105
3.2.
Thùc hiÖn ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng ..................................... 107
3.3.
§¸nh gi¸ chung ph¸p luËt hiÖn hµnh vÒ an toµn lao ®éng ë
ViÖt Nam ........................................................................................ 119
3.3.1. Những mặt đạt được ......................................................................... 119
3.3.2. Những hạn chế ................................................................................ 121
KÕt luËn ch-¬ng 3....................................................................................... 123
Ch-¬ng 4 : Ph-¬ng h-íng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn ph¸p luËt
VÒ An toµn lao ®éng ë VIÖT NAM .................................... 125
4.1.
Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng ë
ViÖt Nam ........................................................................................ 125
4.1.1.
Nh÷ng c¨n cø cña viÖc hoàn thiÖn ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng ë
ViÖt Nam ......................................................................................... 125
4.1.2.
Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng lµ yªu cÇu cÊp thiÕt
hiÖn nay .......................................................................................... 128
4.2.
Ph-¬ng h-íng hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng ......... 140
4.2.1.
Hoàn thiện pháp luật về an toàn lao động trên cơ sở đường lối, chủ
trương của Đảng và Nhà nước ta về an toàn lao động ....................... 140
4.2.2.
Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng ph¶i phï hîp víi ®iÒu
kiÖn kinh tÕ - x· héi ViÖt Nam ........................................................ 141
4.2.3. Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng ph¶i ®¶m b¶o gi¶i quyÕt
hµi hßa mèi quan hÖ gi÷a luËt chung vµ luËt chuyªn ngµnh ............ 143
4.2.4. Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng ph¶i ®¶m b¶o mèi quan hÖ
g¾n kÕt, biÖn chøng gi÷a néi dung ph¸p lý vµ tÝnh chÊt kü thuËt cña
an toµn lao ®éng .............................................................................. 144
4.2.5. Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng ph¶i đảm bảo tính tương
thích và phù hợp với pháp luật về an toàn lao động quốc tế........... 145
4.3.
C¸c gi¶i ph¸p cô thÓ hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng ...... 146
4.3.1. X©y dùng LuËt chuyªn ngµnh vÒ an toµn lao ®éng ......................... 146
4.3.2. Söa ®æi, bæ sung c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng .. 148
4.3.3. Tæ thøc thùc hiÖn ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng ............................. 157
KÕt luËn ch-¬ng 4........................................................................................ 162
KÕT LUËN.................................................................................................... 164
danh môc c«ng tr×nh khoa häc cña t¸c gi¶ liªn quan ®Õn
luËn ¸n ...................................................................................................... 167
Tµi liÖu tham kh¶o ............................................................................. 168
phô LôC
më ®Çu
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm coi con ng-êi lµ vèn quý nhÊt, §¶ng vµ Nhµ
n-íc ta rÊt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò an toàn lao động, B¶o hé lao ®éng. C¸c quan
®iÓm c¬ b¶n vÒ chÝnh s¸ch B¶o hé lao ®éng ®-îc thÓ hiÖn trong s¾c lÖnh
29/SL ngµy 12/3/1947, HiÕn ph¸p n¨m 1959, HiÕn ph¸p n¨m 1992, Ph¸p lÖnh
B¶o hé lao ®éng n¨m 1991, Bé luËt Lao ®éng n¨m 1994, ®-îc söa ®æi, bæ
sung n¨m 2002, 2006, 2007 vµ Bé LuËt Lao ®éng n¨m 2012.
ThËt vËy, con ng-êi lµ vèn quý nhÊt cña x· héi. Ng-êi lao ®éng võa lµ
®éng lùc võa lµ môc tiªu cña sù ph¸t triÓn x· héi. Ng-êi lao ®éng lµ chñ thÓ
cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh cña nÒn kinh tÕ x· héi. V× vËy,
viÖc b¶o vÖ søc khoÎ, tÝnh m¹ng cña ng-êi lao ®éng lµ cÇn thiÕt, nã kh«ng chØ
lµ yªu cÇu rÊt quan träng mµ bao giê còng mang tÝnh thêi sù.
Trong chiÕn tranh, nh©n d©n ta cïng mét lóc lµm hai nhiÖm vô chiÕn
l-îc lµ chiÕn ®Êu ®Ó b¶o vÖ Tæ quèc, gi¶i phãng d©n téc vµ x©y dùng chñ
nghÜa x· héi ë miÒn B¾c. §¶ng vµ Nhµ n-íc ta ®· rÊt chó träng, quan t©m tíi
ngêi lao ®éng. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh nãi: “Mét c«ng nh©n bÊt kú nam hay
n÷ ®Òu rÊt quý b¸u, ch¼ng nh÷ng quý cho gia ®×nh c¸c c«, c¸c chó mµ cßn quý
cho §¶ng, cho ChÝnh phñ vµ nh©n d©n n÷a”. Ngêi cßn nãi: “Chóng ta ph¶i
quý träng con ng-êi, nhÊt lµ c«ng nh©n, v× c«ng nh©n lµ vèn quý nhÊt cña x·
héi. Chóng ta cÇn ph¶i hÕt søc b¶o vÖ kh«ng ®Ó x¶y ra tai n¹n lao ®éng [69].
Ngµy nay, n-íc ta ®ang b-íc vµo thêi kú ®æi míi, thêi kú ®Èy m¹nh
c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc, quy m« x©y dùng vµ s¶n xuÊt ngµy
cµng ph¸t triÓn, sö dông nhiÒu c«ng nghÖ míi, víi m¸y mãc vËt t- ®a d¹ng vÒ
chñng lo¹i, nªn c¸c yÕu tè cã thÓ g©y ra tai n¹n lao ®éng ng-êi lao ®éng ngµy
cµng gia t¨ng; viÖc b¶o vÖ vµ gi÷ g×n søc kháe cho ng-êi lao ®éng cµng ®-îc
§¶ng vµ Nhµ n-íc coi träng vµ quan t©m.
HÖ thèng chÕ ®é chÝnh s¸ch, ph¸p luËt quy ®Þnh vÒ B¶o hé lao ®éng
h×nh thµnh vµ hoµn thiÖn dÇn cïng víi qu¸ tr×nh x©y dùng ph¸p luËt ë n-íc ta.
N¨m 1991, Ph¸p lÖnh B¶o hé lao ®éng ®· ®-îc Nhµ n-íc ban hµnh. Bé luËt
1
Lao ®éng ®-îc Quèc héi kho¸ IX kú häp thø 5 th«ng qua ngµy 26/3/1994. Bé
LuËt dµnh trän ch-¬ng IX tõ ®iÒu 95 ®Õn §iÒu 108 quy ®Þnh vÒ an toµn lao
®éng, vÖ sinh lao ®éng. Tuy nhiªn trªn c¬ chÕ chuyÓn ®æi, nÒn kinh tÕ hµng
ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, c¸c chñ thÓ trong quan hÖ lao ®éng rÊt ®a d¹ng, m¸y mãc
thiÕt bÞ vËt t- hiÖn ®¹i, phong phó nªn nhiÒu lÜnh vùc ch-a ®-îc thÓ hiÖn trong
Bé luËt Lao ®éng hoÆc ®· ®-îc ®Ò cËp ®Õn song ch-a s¸t víi thùc tÕ ®êi sèng
cña ng-êi lao ®éng. Nh×n tõ gãc ®é ph¸p lý, nhiÒu ®èi t-îng trong quan hÖ an
toµn lao ®éng ch-a ®-îc ®iÒu chØnh bëi ph¸p luËt, nhiÒu quy ®Þnh cßn chung
chung, ch-a cô thÓ, g©y nhiÒu khã kh¨n tranh c·i trong qu¸ tr×nh ¸p dông.
§iÒu nµy ®ßi hái c¸c nhµ khoa häc còng nh- c¸c nhµ lµm luËt ph¶i tiÕp
tôc nghiªn cøu c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cho viÖc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p
luËt vÒ an toµn lao ®éng.
2. ý nghÜa khoa häc cña luËn ¸n
An toµn lao ®éng vèn dÜ g¾n liÒn víi kü thuËt, víi lao ®éng, víi s¶n
xuÊt vµ kinh doanh nªn b¶n th©n nã ®· biÓu hiÖn yÕu tè khoa häc, kü thuËt.
ViÖc nghiªn cøu ATL§ kh«ng thÓ t¸ch b¹ch, ®éc lËp mµ ph¶i g¾n ATL§ víi
c¸c yÕu tè kh¸c nh- ng-êi lao ®éng, ng-êi sö dông lao ®éng, kü thuËt, yÕu tè
s¶n xuÊt, kinh doanh vµ c¶ c¬ chÕ qu¶n lý chóng. Ph¸p luËt ®iÒu chØnh c¸c
quan hÖ ATL§ còng vËy, ph¶i ®iÒu chØnh tíi tÊt c¶ c¸c mèi quan hÖ trùc tiÕp
hoÆc gi¸n tiÕp liªn quan ®Õn quan hÖ ATL§. Nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy, t¸c gi¶
®· ®i tõ c¸c kh¸i niÖm, tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm riªng cã, ý nghĩa vµ vai trß cña
ATL§ trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi.
Do ®Æc ®iÓm riªng cã cña ATL§ lµ lu«n g¾n liÒn víi s¶n xuÊt, kinh
doanh, hÔ cã s¶n xuÊt, kinh doanh ¾t cã tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp
x¶y ra, mµ s¶n xuÊt kinh doanh lµ mÊu chèt cña sù tån t¹i, ph¸t triÓn x· héi.
Vấn đề s¶n xuÊt kinh doanh luôn luôn tồn tại, phát triển và có mặt ë mäi nơi,
thuộc nhiều Bé, ngµnh quản lý và ë ®ã t¹o ra s¶n phÈm x· héi. Chính vì thế
ph¸p luËt ®iÒu chØnh các quan hÖ ATL§ khi lao động còng mang tính ®Æc thï,
còng ¶nh h-ëng ®Õn nhiÒu c¬ quan, Bé, ngµnh ë mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x·
héi. ViÖc ph¸p luËt về ATL§ ¶nh h-ëng s©u réng ®Õn ®êi sèng x· héi, ¶nh
2
h-ëng trùc tiÕp tíi søc khoÎ, tÝnh m¹ng cña ng-êi lao ®éng cho nªn pháp luật
về ATLĐ rất quan trọng, cÇn phải được hoµn thiÖn để ®iÒu chØnh kÞp thêi c¸c
quan hÖ ATL§ mµ ®iÒu nµy trong nh÷ng n¨m qua ở Việt Nam chưa làm được.
Tuy nhiên, do ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ cña n-íc ta cßn nghÌo, l¹c hËu nªn ph¸p
luËt vÒ ATL§ cña n-íc ta ch-a hoµn thiÖn còng lµ ®iÒu dÔ hiÓu. Trong giai ®o¹n
®Çu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng nh- ë n-íc ta hiÖn nay, viÖc hoµn thiÖn ph¸p luËt
vÒ ATL§ ®ßi hái sù quan t©m kh«ng chØ cña mét sè nhµ khoa häc, nhµ nghiªn
cøu, mét sè c¬ quan hay ChÝnh phñ mµ ®ßi hái c¶ mét hÖ thèng c¬ chÕ thÝch
hîp, cña mäi ngµnh, mäi cÊp vµ cña mäi ng-êi lao ®éng.
Trong luËn ¸n nµy, t¸c gi¶ nªu bËt vai trß, tÇm quan träng vµ sù cÇn
thiÕt cho hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ ATL§; ph-¬ng h-íng vµ c¸c gi¶i ph¸p hoµn
thiÖn. VÒ ph-¬ng h-íng, t¸c gi¶ ®Ò xuÊt h-íng hoàn thiÖn ph¸p luËt vÒ ATL§
ë n-íc ta tr-íc hÕt ph¶i lÊy quan ®iÓm cña §¶ng, B¸c Hå, cña Nhµ n-íc vÒ
ATLĐ lµm ®Þnh h-íng cho viÖc hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ ATL§, ®ång thêi viÖc
hoµn thiÖn ph¶i phï hîp víi nÒn kinh tÕ cña n-íc ta lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng
theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa, còng ®ång thêi phï hîp víi c¸c quy ®Þnh vÒ
ATL§ cña c¸c n-íc trªn thÕ giíi. MÆt kh¸c h-íng hoµn thiÖn ph¸p luËt về
ATLĐ cßn ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hµi hoµ gi÷a luËt chung vµ luËt chuyªn ngµnh.
VÒ gi¶i ph¸p cô thÓ th× t¸c gi¶ ®Ò xuÊt 03 gi¶i ph¸p: gi¶i ph¸p thø nhÊt lµ x©y
dùng luËt chuyªn ngµnh vÒ an toàn, vệ sinh lao động mét c¸ch ®éc lËp; gi¶i
ph¸p thø hai lµ trong khi chưa có luật an toàn lao động, vệ sinh lao động thì
cần thiết phải tiến hành söa ®æi, bæ sung c¸c quy ®Þnh vÒ ATLĐ cho phï hîp;
gi¶i ph¸p thø ba lµ c¸ch thøc tæ chøc thùc hiÖn pháp luật về an toàn lao động
cho hiÖu qu¶. Tõ viÖc nghiªn cøu tæng thÓ ph¸p luËt vÒ ATL§ t¸c gi¶ cho r»ng
luËn ¸n cã nh÷ng ý nghÜa khoa häc sau:
Thø nhÊt, ®Æt ra vÊn ®Ò -u tiªn cho viÖc hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ ATL§
trong bèi c¶nh hiÖn nay ë ViÖt Nam lµ cÇn thiÕt vµ rÊt quan träng, bëi ph¸p luËt
vÒ ATL§ t¸c ®éng ®Õn mäi lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ x· héi, kÓ tõ viÖc t¨ng
n¨ng suÊt lao ®éng, ®Õn héi nhËp kinh tÕ, thu hót ®Çu t- mµ trong khi ph¸p luËt
thùc ®Þnh cña ViÖt Nam cßn l¹c hËu, cßn nhiÒu bÊt cËp. Nh÷ng vÊn ®Ò nghiªn
3
cøu ®-îc rót ra trong luËn ¸n gióp cho ChÝnh phñ, c¸c nhµ lµm luËt, c¸c c¬ quan
qu¶n lý, ng-êi sö dông lao ®éng vµ mäi ng-êi lao ®éng nhËn thøc ®-îc ®Çy ®ñ
h¬n vÒ tÇm quan träng cña ATL§ vµ vai trß cña ph¸p luËt về ATL§ quan träng
nh- thÕ nµo nÕu ph¸p luËt ATL§ kh«ng hoµn thiÖn; tõ ®ã t¸c ®éng ®Õn nh÷ng
c¬ quan, ng-êi cã thÈm quyÒn quan t©m ®Õn viÖc söa ®æi, bæ sung, hoµn thiÖn
ph¸p luËt vÒ ATL§; t¹o ra mét c¬ chÕ ®ång bé, c¬ chÕ qu¶n lý hiÖu qu¶, c¸c
gi¶i ph¸p h÷u hiÖu, cÇn thiÕt, cÊp b¸ch, cã nh- vËy míi gãp phÇn phßng ngõa
vµ gi¶m thiÓu tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp trong thêi kú c«ng nghiÖp
ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña n-íc ta hiÖn nay.
Thø hai, nh÷ng vÊn ®Ò cßn khiÕm khuyÕt trong ph¸p luËt hiÖn hµnh
mµ t¸c gi¶ nghiªn cøu, ph©n tÝch, gióp cho c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch
söa ®æi, bæ sung vÊn ®Ò ph¸p luËt, chÝnh s¸ch, chÕ ®é cho phï hîp. Gióp
cho c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh c©n nh¾c tr-íc khi quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò quèc
gia mµ ®Æc biÖt lµ ph¸p luËt về ATL§ v× tr-íc hÕt liªn quan ®Õn con ng-êi,
®Õn lîi Ých t¨ng tr-ëng kinh tÕ, ®Õn chÝnh trÞ, ®Õn héi nhËp quèc tÕ, thu hót
®Çu t-... khi cã chÝnh s¸ch ®óng sÏ thóc ®Èy s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao
®éng, gãp phÇn ®¶m b¶o an ninh trËt tù x· héi, t¹o niÒm tin cña ng-êi lao
®éng ®èi víi §¶ng, Nhµ n-íc.
Thø ba, kÓ c¶ ng-êi lao ®éng vµ ng-êi sö dông lao ®éng nhËn thøc râ vÞ
trÝ, vai trß cña ph¸p luËt về ATL§. VÒ phÝa ng-êi sö dông lao ®éng, hä sÏ quan
t©m thùc hiÖn vµ ®Çu t- cho c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng, ®iÒu kiÖn lao ®éng ®¶m
b¶o ATL§ lµ yªu cÇu thiÕt yÕu kh¸ch quan cho s¶n xuÊt, kh«ng chØ b¶o vÖ søc
khoÎ, tÝnh m¹ng mµ cßn mang l¹i lîi Ých thiÕt thùc cho ng-êi lao ®éng, cho
chÝnh ng-êi sö dông lao ®éng vµ cho lîi Ých quèc gia. Khi vµ chØ khi ng-êi sö
dông lao ®éng vµ ng-êi lao ®éng hiÓu râ vai trß vµ tÇm quan träng cña ATL§,
hä míi cïng nhau tù gi¸c thùc hiÖn vµ míi ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt.
3. Môc ®Ých vµ ph¹m vi nghiªn cøu
Néi dung chñ yÕu cña ph¸p luËt vÒ an toµn lao ®éng lµ quy ®Þnh c¸c
quyÒn vµ nghÜa vô cña ng-êi sö dông lao ®éng vµ ng-êi lao ®éng vµ c¬ chÕ
qu¶n lý vÒ an toµn lao ®éng. §Ó ®¶m b¶o quyÒn vµ nghÜa vô cña ng-êi sö
4
dông lao ®éng vµ ng-êi lao ®éng ®-îc thùc thi cã hiÖu qu¶, cÇn thiÕt ph¶i cã
c¬ chÕ qu¶n lý vµ c¬ chÕ ¸p dông thÝch hîp. Nh-ng sau 20 n¨m thùc hiÖn ph¸p
luËt về ATL§ (qua tæng kÕt, ®¸nh gi¸ cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng mµ ®Æc biÖt
cña Bé Lao ®éng - Th-¬ng binh vµ X· héi), nh÷ng néi dung ®ã ®· béc lé mét
sè khiÕm khuyÕt trong c¸c quy ®Þnh vÒ an toµn lao ®éng, ®Æc biÖt trong qu¸
tr×nh ¸p dông g©y nhiÒu tranh c·i vµ nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau. V× vËy, t«i
m¹nh d¹n ®i vµo nghiªn cøu mét c¸ch t-¬ng ®èi cã hÖ thèng, toµn diÖn chÕ ®é
ph¸p lý vÒ an toµn lao ®éng trong c¬ chÕ chuyÓn ®æi, héi nhËp.
MÆc dï an toµn lao ®éng vµ vÖ sinh lao ®éng lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau,
nh-ng trong m«i tr-êng lao ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh th× khi ®iÒu kiÖn lao
®éng muèn ®¶m b¶o an toµn cho ng-êi lao ®éng nhiÒu khi chÞu sù t¸c ®éng
cïng mét lóc c¶ an toµn lao ®éng vµ vÖ sinh lao ®éng. Trong m«i tr-êng lµm
viÖc th× yÕu tè an toµn lao ®éng vµ yÕu tè vÖ sinh lao ®éng th«ng th-êng g¾n kÕt
vµ quan hÖ chÆt chÏ víi nhau; trong nhiÒu tr-êng hîp an toµn lao ®éng vµ vÖ
sinh lao ®éng g¾n kÕt kh«ng t¸ch rêi nhau, trong an toµn ®· cã vÖ sinh lao ®éng
vµ vÖ sinh lao ®éng ®· thÓ hiÖn an toµn. ChÝnh v× vËy, trong c¸c quy ®Þnh cña
ph¸p luËt còng nh- trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nhiÖm vô, gi÷a kh¸i niÖm an toµn
lao ®éng vµ vÖ sinh lao ®éng kh«ng cã sù ph©n biÖt mét c¸ch r¹ch rßi. Do vËy,
trong luËn ¸n, t¸c gi¶ nhiÒu khi cÇn ph¶i sö dông c¸c kh¸i niÖm chung vÒ an
toµn lao ®éng vµ vÖ sinh lao ®éng, khi sö dông kh¸i niÖm an toµn lao ®éng, khi
sö dông kh¸i niÖm chung vÒ an toµn lao ®éng, vệ sinh lao ®éng nh-ng ®Òu ®Ó
cËp ®Õn ®iÒu kiÖn lao ®éng ®-îc b¶o ®¶m an toµn cho ng-êi lao ®éng.
Môc ®Ých nghiªn cøu cña luËn ¸n lµ lµm s¸ng tá ®èi t-îng, ph¹m vi
®iÒu chØnh vµ mét sè néi dung cña chÕ ®é ph¸p lý vÒ an toµn lao ®éng nhquyÒn vµ nghÜa vô cô thÓ cña ng-êi sö dông lao ®éng, cña ng-êi lao ®éng vµ
c¬ chÕ qu¶n lý vÒ an toµn lao ®éng. ViÖc ¸p dông c¸c quyÒn vµ nghÜa vô Êy
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung vµ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh trong doanh nghiÖp nãi riªng. C¬ chÕ qu¶n lý ®-îc vËn hµnh nh- thÕ
nµo ®Ó ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ cao nhÊt. VÒ lÜnh vùc an toµn lao ®éng, §¶ng vµ Nhµ
n-íc ta rÊt coi träng víi môc ®Ých nh»m ng¨n chÆn, phßng ngõa tai n¹n lao
5
®éng ë møc thÊp nhÊt cho ng-êi lao ®éng nãi chung [5], ng-êi lao ®éng trong
c¸c doanh nghiÖp nãi riªng. Trong ph¹m vi luËn ¸n nµy, t¸c gi¶ ®Ò cËp ®Õn
mäi ®èi t-îng trong quan hÖ ph¸p luËt về ATL§, kh«ng chØ ng-êi sö dông lao
®éng vµ ng-êi lao ®éng theo quy ®Þnh cña Bé luËt Lao ®éng mµ tÊt c¶ c¸c ®èi
t-îng khi tham gia quan hÖ ph¸p luËt về ATL§; mäi thµnh phÇn kinh tÕ, trong
c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ, hîp t¸c x·, trong n«ng nghiÖp, c¸c lo¹i
h×nh së h÷u, c¸c trang tr¹i cã sö dông thuª m-ín lao ®éng, c¸c ®¬n vÞ sù
nghiÖp trong c¸c tæ chøc quÇn chóng, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, mäi ng-êi lao
®éng, v.v... toµn bé c¸c chñ thÓ tham gia quan hÖ an toµn lao ®éng.
4. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu
Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu luËn ¸n, t¸c gi¶ ®· sö dông nhiÒu ph-¬ng
ph¸p nghiªn cøu, trong ®ã cã c¸c ph-¬ng ph¸p cô thÓ sau ®©y:
Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch: Trªn c¬ së c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña ph¸p luËt
vÒ ATL§, t¸c gi¶ ph©n tÝch c¸c quy ®Þnh vÒ an toµn lao ®éng lao ®éng vÒ nh÷ng
mÆt ®-îc, nh÷ng vÊn ®Ò cßn bÊt cËp, m©u thuÉn, thËm chÝ c¶ xung ®ét ph¸p luËt,
tõ ®ã rót ra nh÷ng -u ®iÓm vµ khuyÕt ®iÓm cña ph¸p luËt hiÖn hµnh ®Ó tiÕp thu
vµo hoµn chØnh ph¸p luËt vÒ ATL§ ë ViÖt Nam. MÆt kh¸c trong qu¸ tr×nh ¸p
dông, tõ nh÷ng nhËn thøc thê ¬ vµ sù vi ph¹m thường xuyên ph¸p luËt vÒ ATL§
dÉn ®Õn c¸c hËu qu¶ tai nạn lao động, t¸c gi¶ ph©n tÝch nguyªn nh©n xẩy ra vµ tõ
®ã ®-a ra nh÷ng nhËn xÐt, ®Ò xuÊt khắc phục và đề ra c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn
ph¸p luËt vÒ ATL§.
Ph-¬ng ph¸p thèng kª: Thèng kª c¸c sè liÖu vÒ tai n¹n lao ®éng tõ n¨m
1992 ®Õn nay vµ qu¸ tr×nh ¸p dông c¸c quy ®Þnh vÒ an toµn lao ®éng trong c¸c
doanh nghiÖp Nhµ n-íc, C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, C«ng ty cã vèn ®Çu tn-íc ngoµi, C«ng ty liªn doanh, C«ng ty cæ phÇn, c¸c tËp ®oµn kinh tÕ v.v…
Ph-¬ng ph¸p so s¸nh: ®Ó lµm râ vÊn ®Ò vÒ c«ng t¸c an toµn lao ®éng,
t¸c gi¶ ®· so s¸nh c¸c quy ®Þnh vÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña ng-êi sö dông lao
®éng vµ ng-êi lao ®éng, c¬ chÕ qu¶n lý vµ c¬ chÕ ¸p dông trong doanh nghiÖp
Nhµ n-íc víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Bªn c¹nh ®ã cßn so s¸nh ph¸p luËt n-íc
ta víi mét sè n-íc trªn thÕ giíi nh- Mü, Anh, mét sè n-íc ph¸t triÓn ë Ch©u
6
¸ nh- Hµn Quèc, Trung Quèc vµ mét sè n-íc trong khèi ASEAN vÒ nh÷ng
néi dung nµy.
Ph-¬ng ph¸p chuyên gia: ®-îc sö dông khi gÆp gì c¸c nhµ doanh
nghiÖp, nh÷ng ng-êi lµm c«ng t¸c C«ng ®oµn, nh÷ng ng-êi lµm c«ng t¸c qu¶n
lý nh- Thanh tra lao ®éng, nh÷ng ng-êi ®¹i diÖn cho giíi chñ nh- Phßng
Th-¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam (VCCI); những chuyên gia về an toàn
lao động trong nước và quốc tế.
Ngoµi c¸c ph-¬ng ph¸p nãi trªn, trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu t¸c gi¶ cßn
sö dông ph-¬ng ph¸p lÞch sö, tæng hîp v.v.
5. KÕt cÊu luËn ¸n
Ngoµi lêi nãi ®Çu, phÇn kÕt luËn, luËn ¸n ®-îc kÕt cÊu bëi 4 ch-¬ng:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu pháp luật về an toàn lao động
Ch-¬ng 2: Cơ sở lý luËn vÒ an toµn lao ®éng vµ ph¸p luËt về an
toµn lao ®éng.
Ch-¬ng 3: Thùc tr¹ng ph¸p luËt về an toµn lao ®éng ë ViÖt Nam.
Ch-¬ng 4: Ph-¬ng h-íng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn ph¸p luËt về an toµn
lao ®éng ở Việt Nam.
7
Chƣơng 1
TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
PHÁP LUẬT VỀ AN TOÀN LAO ĐỘNG
1.1. Tình hình nghiên cứu pháp luật về an toàn lao động ở Việt Nam
Ở ViÖt Nam tõ khi chuyÓn ®æi từ nÒn kinh tÕ quan liêu, bao cấp sang
nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa th× trong mäi lÜnh vùc
cña ®êi sèng x· héi ®Òu ®· ®-îc mæ xÎ, nghiªn cøu, t×m tßi mong muèn t¨ng
n¨ng suÊt lao ®éng, ph¸t triÓn vµ theo kÞp nÒn khoa häc c«ng nghÖ tiªn tiÕn,
ph¸t triÓn kinh tÕ ®-a ®Êt n-íc v-ît qua ®ãi nghÌo vµ trong thêi gian ng¾n
®uæi kÞp c¸c n-íc trong khu vùc. Về khÝa c¹nh ph¸p lý, ph¸p luËt còng tõng
b-íc hoµn thiÖn ®Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi phï hîp tiÕn tr×nh héi nhËp
quèc tÕ. Ph¸p luËt về ATL§ Việt Nam kh«ng n»m ngoµi tiÕn tr×nh Êy. Ph¸p
luËt về ATL§ Việt Nam ®·, ®ang vµ tõng b-íc c¶i thiÖn c¶ néi dung, c¶ h×nh
thøc, c¶ ph-¬ng ph¸p tiÕp cËn ®Ó ®iÒu chØnh kÞp thêi c¸c quan hÖ ATL§.
Kể từ nh÷ng n¨m 90 của thế kỷ trước, khi mà các quan hệ an toàn lao
động được điều chỉnh bởi pháp lệnh - Pháp lệnh bảo hộ lao động rồi Bộ Luật
lao động và cho đến nay các quy định về an toàn lao động luôn được hoàn
thiện, sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội. Tuy nhiên
do nền kinh tế hội nhập, phát triển tương đối nhanh nên pháp luật nói chung,
pháp luật về an toàn lao động nói riêng đã không chuyển hóa theo kịp nhịp độ
chung, vì thế nhiều quy định về an toàn lao động lạc hậu, mâu thuẫn đã gây
khó khăn không nhỏ cho quá trình triển khai áp dụng.
Chính từ bối cảnh ấy, nhiều nhà nghiên cứu, nhiều công trình nghiên
cứu đã mạnh dạn đi sâu nghiên cứu từng góc cạnh cụ thể và đã có những công
trình đã được áp dụng trên thực tế, có những đề xuất để hoàn thiện chính sách,
chế độ về an toàn lao động và đã có những kết quả nhất định. Đèi víi c¸c vÊn
®Ò nghiªn cøu lÜnh vùc ATL§ cã thÓ xem xÐt d-íi hai gãc ®é:
D-íi gãc ®é khoa häc kü thuËt th×, ATL§ lµ lÜnh vùc kü thuËt cã tÝnh ®Æc
thï v× b¶n th©n ATL§ g¾n kÕt víi s¶n xuÊt, kinh doanh, lao ®éng vµ liªn quan
8
trùc tiÕp ®Õn søc kháe, tÝnh m¹ng cña con ng-êi. ë ViÖt Nam cã ViÖn nghiªn
cøu khoa häc kü thuËt B¶o hé lao ®éng trùc thuéc Tæng Liªn ®oµn Lao ®éng
ViÖt Nam. Cho ®Õn nay cã rÊt nhiÒu ®Ò tµi, c«ng tr×nh khoa häc nghiªn cøu vÒ
khoa häc kü thuËt b¶o hé lao ®éng vµ nhiÒu c«ng tr×nh ®· ®-îc ¸p dông rÊt hiÖu
qu¶ trªn thùc tÕ, vÝ dô c¸c tiªu chuÈn, quy chuÈn kü thuËt an toàn lao động...
ë Tæng Liªn ®oµn Lao ®éng ViÖt Nam cã t¹p chÝ khoa häc B¶o hé lao
®éng, mçi th¸ng ra 1 kú, cã nhiÒu bµi viÕt nghiªn cøu khoa häc kü thuËt vÒ
ATL§, tuy nhiªn néi dung chñ yÕu lµ khoa häc kü thuËt vÒ B¶o hé lao ®éng.
D-íi gãc ®é ph¸p luËt, cã thÓ nãi ë ViÖt Nam hiÖn nay cã rÊt nhiÒu
c«ng tr×nh nghiªn cøu vµ c¸c bµi viÕt ®¨ng trªn c¸c t¹p chÝ khoa häc, tuy nhiªn
qua t×m hiÓu, kh¶o s¸t th× ch-a cã c«ng tr×nh nghiªn cøu s©u, réng ph¸p luËt
về ATL§. Ch-a cã c«ng tr×nh nghiªn cøu cÊp Nhµ n-íc hoÆc cÊp Bé vÒ tổng
thể ph¸p luËt về ATL§.
Về luận án tiến sĩ, tại Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội có luận án
tiến sĩ luật với đề tài “Hoàn thiện pháp luật về bồi thường tai nạn lao động”
của nghiên cứu sinh Lê Kim Dung. Trong luận án này tác giả đã đi sâu nghiên
cứu tính bất cập trong các quy định của pháp luật về an toàn lao động đối với
việc bồi thường tai nạn lao động và đề xuất hướng hoàn thiện pháp luật về bồi
thường tai nạn lao động và các giải pháp hoàn thiện. Trong luận án tác giả đề
xuất 03 phương án quy định về bồi thường tai nạn lao động, cả ba phương án
tôi cho rằng cũng là phù hợp với Việt Nam hiện nay.
VÒ c¸c ®Ò tµi nghiªn cøu d-íi d¹ng luËn v¨n th¹c sÜ, kho¸ luËn tèt
nghiÖp ®Õn nay cã 9 ®Ò tµi. T¹i tr-êng §¹i häc Quèc gia Hµ Néi cã luËn v¨n
th¹c sÜ cña nghiªn cøu: Lª ThÞ Ph-¬ng Thuý víi ®Ò tµi "An toµn, vÖ sinh lao
®éng ®èi víi lao ®éng n÷ trong ph¸p luËt lao ®éng ViÖt Nam”. Trong luận văn
tác giả chỉ nghiên cứu một khía cạnh của pháp luật về an toàn lao động là an
toàn, vệ sinh lao động đối với lao động nữ, chỉ nhắm tới một đối tượng là lao
động nữ nhưng cũng chỉ thể hiện tính khái quát, chung chung.
T¹i §¹i häc LuËt Hµ Néi cã 8 ®Ò tµi trong ®ã cã mét luËn v¨n th¹c sÜ
víi ®Ò tµi “Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn cña ph¸p luËt AT-VSL§” cña
9
nghiªn cøu: §ç Ng©n B×nh n¨m 2001. Trong luận văn, về phạm vi và đối
tượng nghiên cứu, tác giả cũng thể hiện một số vấn đề về an toàn lao động
mang tính khái quát; có một số giải pháp hoàn thiện nhưng dưới góc độ tổ
chức thực hiện là cơ bản.
Về khóa luận, tới thời điểm hiện tại có 07 kho¸ luËn tèt nghiÖp: §Ò tµi
"c¸c chÕ ®é b¶o hé lao ®éng vµ thùc tr¹ng vÊn ®Ò an toµn lao ®éng, vÖ sinh lao
®éng ë n-íc ta" cña Lý ThÞ Xu©n Hoa - kho¸ luËn tèt nghiÖp n¨m 1997; §Ò tµi
"Tr¸ch nhiÖm cña ng-êi sö dông lao ®éng ®èi víi ng-êi lao ®éng trong viÖc
lµm, an toµn lao ®éng, vÖ sinh lao ®éng" cña sinh viªn §Æng ThÞ Sen - kho¸
luËn tèt nghiÖp n¨m 2006; §Ò tµi "ChÕ ®é b¶o ®¶m an toµn, vÖ sinh lao ®éng vµ
c¸c gi¶i ph¸p" cña NguyÔn ThÞ Thu HiÒn - kho¸ luËn tèt nghiÖp n¨m 2000; §Ò
tµi "Ph¸p luËt an toµn lao ®éng, vÖ sinh lao ®éng thùc tr¹ng vµ kiÕn nghÞ" cña
sinh viªn M¹c Ph-¬ng Khanh - khãa luËn tèt nghiÖp n¨m 2009; §Ò tµi "Ph¸p
luËt an toµn, vÖ sinh lao ®éng vµ thùc hiÖn t¹i c«ng ty cæ phÇn khai th¸c chÕ
biÕn kho¸ng s¶n H¶i D-¬ng" cña §µm ThÞ Ngäc Mai, kho¸ luËn tèt nghiÖp
n¨m 2012. Néi dung c¸c kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p cña c¸c ®Ò tµi nãi trªn tËp trung
vµo mét sè bÊt cËp trong ph¸p luËt ATL§ ViÖt Nam. Nội dung nghiên cứu
trong các khóa luận tốt nghiệp thì mỗi một khóa luận cũng chỉ nghiên cứu, đề
cấp một khía cạnh cụ thể, riêng lẻ của pháp luật về an toàn lao động.
§èi víi c¸c bµi nghiªn cøu ®¨ng trªn t¹p chÝ khoa häc nh- T¹p chÝ LuËt
häc cña tr-êng §¹i häc LuËt Hµ Néi, t¹p chÝ B¶o hé lao ®éng cña Tæng Liªn
®oµn Lao ®éng ViÖt Nam. Cã mét sè bµi viÕt còng mæ xÎ nhiÒu vÊn ®Ò ®ang
cßn chång chÐo, m©u thuÉn vµ cã mét sè ®Ò xuÊt, gi¶i ph¸p nh»m h-íng tíi
x©y dùng ph¸p luËt về ATL§ hoµn thiÖn h¬n. VÝ dô: Bµi tr¸ch nhiÖm cña
doanh nghiÖp trong viÖc b¶o ®¶m an toµn, vÖ sinh lao ®éng vµ b¶o vÖ søc khoÎ
ng-êi lao ®éng ®¨ng trªn T¹p chÝ LuËt häc sè 3 n¨m 2011cña t¸c gi¶ §ç ThÞ
Dung; Bµi ®¨ng trªn t¹p chÝ B¶o hé lao ®éng sè 8 n¨m 2011 “MÊy vÊn ®Ò cÇn
®îc quan t©m khi nghiªn cøu x©y dùng dù th¶o luËt ATL§ cña níc ta” cña
Phã Gi¸o s-, TiÕn sÜ NguyÔn An L-¬ng Chñ tÞch héi ATVSL§ ViÖt Nam. Néi
dung cña bµi viÕt ®Ò xuÊt 5 vÊn ®Ò liªn quan ®Õn quan ®iÓm cña §¶ng vµ Nhµ
10
n-íc, vÊn ®Ò x· héi ho¸, tÝnh ®Õn ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi cña ViÖt Nam, vµ
coi träng ®Õn kü thuËt so¹n th¶o LuËt AT-VSL§.
Bộ Luật Lao động được ban hành năm 1994 và được sửa đổi, bổ sung
vào các năm 2002, 2005, 2007 và gần đây nhất là được sửa đổi năm 2012
được Quốc hội khóa XIII thông qua ngày 18/6/2012 và có hiệu lực từ ngày
01/5/2013. Bộ luật lao động sửa đổi, bổ sung vào các năm 2002, 2005, 2007
không sửa đổi, bổ sung về an toàn, vệ sinh lao động. Bộ luật lao động sửa đổi
năm 2012 có sửa đổi chương an toàn lao động, vệ sinh lao động, nội dung có
sửa đổi, bổ sung như sau:
Một là, về phạm vi, có mở rộng hơn so với Bộ luật Lao động hiện hành;
Hai là, bổ sung thêm khoản 2, Điều 134: khuyến khích phát triển các
dịch vụ về an toàn lao động, vệ sinh lao động. khoản 2, Điều 135: Ủy ban
nhân dân cấp tỉnh xây dựng trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định
chương trình An toàn lao động, vệ sinh lao động trong phạm vi địa phương và
đưa vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.
Ba là, thay thế cụm từ: "luận chứng" bằng cụm từ "phương án" về các
biện pháp bảo đảm an toàn lao động, vệ sinh lao động khi doanh nghiệp xây
dựng mới, mở rộng hoặc cải tạo các công trình, cơ sở để sản xuất, sử dụng,
bảo quản, lưu giữ các loại máy, thiết bị, vật tư, chất có yêu cầu nghiêm ngặt
về an toàn lao động, vệ sinh lao động.
Ngoài ra, có thay đổi về bố cục, xắp xếp lại logic và khoa học hơn.
Nhìn chung Bộ luật Lao động sửa đổi năm 2012 bổ sung thêm một số điểm
mới về ATLĐ so với Bộ luật Lao động hiện hành song không nhiều và còn
nhiều vấn đề bức xúc, mâu thuẫn về an toàn lao động vẫn chưa được tháo gỡ.
Tóm lại, nhìn một cách tổng thể thì ở Việt Nam hiện nay thực sự ch-a
cã mét c«ng tr×nh nghiªn cøu toàn diện ph¸p luËt về ATL§, chưa nghiên cứu
mét c¸ch s©u, réng pháp luật về an toàn lao động. Những vấn đề quan trọng,
cốt lõi của pháp luật về an toàn lao động chưa được mổ xẻ, nghiên cứu như về
đối tượng và phạm vi; về chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan quản lý và cơ
chế quản lý cũng như cơ chế thực hiện; quyền và nghĩa vụ cử các bên liên
11
- Xem thêm -
.PDF 
225 
7 
146 
