Tài liệu Pháp luật của việt nam và một số nước về quản lý kinh doanh vận tải trên nền tảng internet (luận văn thạc sỹ luật)

MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦ̀U...........................................................................................................1 CHƯƠNG 1: KHÁI Q̀UÁT VỀ M H NH INH DO NH VẬN TẢI TRÊN NỀN TẢNG CÔNG NGHỆ INTERNET VÀ H̀UNG PH P L CỦ VIỆT NAM.............................................................................................................................. 9 1.1. Khái niệm kinh t chia sẻ v mô h nh kinh o nh vận tải trên nền tảng công nghệ Internet........................................................................................................9 1.2. Mô h nh kinh o nh vận tải trên nền tảng ông nghệ Int rn t trên th giới v Việt Nam......................................................................................................... 11 1.2.1. ệ........................................ 11 1.2.2. ệ ệ...............20 CHƯƠNG 2: KH̀UNG PHÁP LÝ CHO CẠNH TRANH GI A DOANH NGHIỆP KINH DOANH VẬN TẢI TRÊN NỀN TẢNG CÔNG NGHỆ INTERNET VÀ DOANH NGHIỆP KINH DOANH VẬN TẢI TR̀UYỀN THỐNG....................................................................................................................... 28 2.1. Vấn ề pháp lý và thực tiễn của Việt Nam..................................................... 28 2.1.1. Vụ kiện Vinasun v. Grab..................................................................................... 29 2.1.2. Vụ việc h n ch của Uber t Đ 2.2. c nh tranh từ giao dịch Grab mua l i ho động kinh doanh Á .............................................................................................. 33 Kinh nghiệm của một số quốc gia trên th giới............................................. 36 2.2.1. Kinh nghiệm từ Italy........................................................................................... 37 2.2.2. Kinh nghiệm từ Singapore.................................................................................. 39 2.2.3. Kinh nghiệm từ tiểu bang California của Hoa Kỳ.............................................. 43 2.3. Đề xuất giải pháp cho việc hoàn thiện khung pháp lý cho Việt Nam...........47 CHƯƠNG 3: KH̀UNG PHÁP LÝ CHO Q̀UAN HỆ GI A DOANH NGHIỆP KINH DOANH VẬN TẢI TRÊN NỀN TẢNG CÔNG NGHỆ INTERTNET VÀ NGƯỜI C̀UNG ỨNG DỊCH VỤ......................................................................... 52 3.1. Những vấn ề pháp lý trong quan hệ giữa doanh nghiệp kinh doanh vận tải trên nền tảng công nghệ Int rn t v người cung ứng d ch vụ tại Việt Nam hiện nay....................................................................................................................... 52 3.1.1. Qu đ ểm của các Doanh Nghiệp Công Nghệ đối v i quan hệ l 3.1.2. Qu đ ểm của tài x xe công nghệ.................................................................... 55 3.1.3. Qu đ ểm củ 3.2. ư lu n xã hộ à ơ qu động.........54 à ư c......................................... 56 Kinh nghiệm của một số quốc gia trên th giới............................................. 58 3.2.1. Kinh nghiệm từ một số tiểu bang của Hoa Kỳ.................................................... 59 3.2.2. Kinh nghiệm từ Pháp.......................................................................................... 65 3.3. Đề xuất giải pháp hoàn thiện khung pháp lý cho Việt Nam.........................68 KẾT L̀UẬN................................................................................................................. 75 DANH MỤC TÀI LIỆ̀U TH M HẢO................................................................... 77 PHỤ LỤC 1: KẾT Q̀UẢ KHẢO SÁT TÀI XẾ XE CÔNG NGHỆ......................... 87 1 PHẦN MỞ ĐẦ̀U 1. L o họn ề t i Kinh doanh trên n n t ng công ngh Internet ò c bi kinh doanh trên n n t ng kinh t chia sẻ là m c phát tri n m nh mẽ t i Vi t Nam trong kho ng m i l â khuy n khích s phát tri n c a n t ng công ngh Internet â t cấu thành quan tr ng c a chính sách kinh t Vi t 1 Nam trong b i c nh cách m ng công nghi p 4.0 . Tuy nhiên, qua quá trình áp d trên th c t , mô hình kinh doanh ã ặt ra nhi u vấ pháp lý khác nhau. ng c kinh doanh v n t i, nh ng tranh chấp gi a các doanh nghi p kinh doanh v n t i truy n th ng và doanh nghi p kinh doanh v n t i trên n n t ng công ngh Internet ã cs â ặc bi t c a xã h i. V ki n gi a Công ty Cổ ph Á ơ t Nam (Vinasun) và Công ty TNHH GrabTaxi (Grab) 2 2017 ã thành gi a m t bên (1) Grab là ơ trên n n t ng Internet; và bên ò l i (2) ơ ( công ngh Internet). Vinasun ã yêu c â â c Grab ph i bồ ng ơ 41 ỉ ồ : (i) Grab ho ng t i th ng Vi t Nam thông s 24 -BGTVT Giao thông V n t i 07 tháng 01 2016 v K ho ch thí i m tri n khai ng d ng khoa h c công ngh hỗ tr qu n lý và k t n i ho ng v n t i hành khách theo h ồng, t c cung cấp ph n m ơ kinh doanh v n t c t Grab là doanh nghi p kinh doanh v n t i taxi - m c cùng ngành ngh v i Vinasun; (ii) Grab ã vi ph 24 th c hi ơ n m i, gi m giá không lu t é i sử d ng d ch v , làm thi t h i cho 3 Vinasun . cấp k t n i gi 1 Ngh ó, Grab l i cho rằng mình chỉ là m t công ty công ngh , cung i cung cấp d ch v v n t i (tài x ) và i có nhu c u sử quy t s 52-NQ/TW c a B Chính Tr ngày 27 tháng 9 2019 v m t s ch ơ ng tham gia cu c cách m ng công nghi p l n th 2 2018 c ổi tên thành Công ty TNHH Grab. 3 ki n Vinasun và Grab: B n án t o ti n l xấu v i nh ng h qu https://baophapluat.vn/su-kien-ban-luan/vu-kien-vinasun-va-grab-ban-an-tao-tien-le-xau-voi-nhung-he-quakho-luong-432408.html 26 9 2020. ch 2 d ng d ch v tổ nghi p taxi v n t i (khách hàng). Nh khách hàng ng m c giá h ằ ặt xe thông qua sử d ng các ng d ng thay vì ph i liên h qua ất nhi u th i gian, công s c. Grab cho rằng mình không ph i doanh ch v v n t i; ơ nvn tài x t 4 ằ ơ cách ho u hành kinh doanh c a Grab cho thấy Grab gi ng m t doanh nghi p kinh doanh v n t i ho u hành d a trên n n t ng công ngh , không gian m ng ù không th a nh ng xe c nh thuc s h : (i) cung cấp d ch v v n t i (hành khách và hàng hóa); (ii) quy nh chính sách giá; (iii) ng xe và tài x khi có khách hàng; (iv) ng ph t tài x 5. N 17 01 2020 ã s 10 2020 -CP nh v u ki n kinh doanh v n t i bằng xe ô tô Ngh nh s 86 2014 -CP c a Chính ph 10 9 2014 nh v kinh doanh và i u ki n kinh doanh v n t i bằng xe ô tô. T , 29 5 2020, B GTVT s 12/2020/TTBGTVT nh v tổ ch c, qu n lý ho ng v n t i bằng xe ô tô và d ch v hỗ tr v n t ng b , ng d õơ nh v kinh doanh v n t i ng d ng công ngh công ngh Internet , Ngh nh 10 và 12 ã â nh gi a khái ni m: ( ) ơ kinh doanh v n t ( ) ơ v chỉ cung cấp ph n m m ng d ng hỗ tr ktnivnt ( Internet) ơ cung cấp ph n m m k t n i v n t i hi n nay, n u th c hi n các c ti ơ n, tài x hoặc quy cvn t i thì sẽ ph n t i, ho ng theo nh nh v u ki n kinh doanh v n t i và ch u trách nhi c pháp lu t v ơ kinh doanh v n t i. Còn n ơn v chỉ cung cấp ph n m m ng d ng hỗ tr k t n i v n t i (không tr c ti ơ n, tài x ; không quy c v n t i) ph i chấ nh t i kho 1 u 35 c a Ngh nh 10. 10 4 12 ơ ã ắt quanh vi ngh Grab bồ ng Vinasun 41 tỷ ồng https://dantri.com.vn/kinh-doanh/tranh-cai-gay-gat-quanh-viec-de-nghi-grab-boi-thuong-vinasun-41-ty-dong20181024132654298.htm 26 9 2020 5 ù i chi : ? https://baophapluat.vn/tu-van365/dai-chien-vinasun-grab-chuyen-gia-phap-ly-noi-gi-420893.html 26 9 2020 3 ng b 2008 ử ổ nh liên v n b chỉ trích là gi i quy , thấ ấ pháp lý liên quan t i quy c a các các doanh nghi p kinh doanh d ch v vn t i trên n n t ng công ngh kinh t chia sẻ. ã ấ ơ â Internet Thành Ph Hồ Chí Minh, ra công ngh ơ trên th gi i, ấ ãấ Pháp luật của Việt Nam và một số nước về quản lý kinh doanh vận tải trên nền tảng Internet T 2. h s nghiên cứu ề tài t quả khảo sát l ấ Internet , â ,d ã ặù này t â chuyên sâu v ch Qua tìm hi u â: pháp lý t i Vi t Nam , bài vi t ấ (2020), (1) ủ ” đ l à (2) đố (2020), ộ l u l ặ ố đ độ u đ ộ ố độ đị . à . â (2020), (3) ệ qu l ư l độ . nti â ấ ẻ Minh ổ (4) Thành Ph Hồ Chí 09 10/2020. động trong n n kinh t ù (2020), Tranh cãi v việc b o vệ ư i lao GIG i Báo Kinh T Sài Gòn Online 4 (thesaigontimes.vn)6. ã ng Internet công ngh Internet (ii) tài x ỉ nghiên c u ỉ công ngh Internet trên (5) kinh doanh v n t i trên (i) ã â Anh, kinh doanh v n t i tài x ấ Nguy n Th Dung (2018), Một vài khía c doanh nghiệp Grab/Uber , ử mts lý đối v i ho động của (tapchitaichinh.vn)7. B ã â nh ng bất c p trong ho ng kinh doanh c a Grab/Uber, t p trung vào ba vấ : (i) Lỗ hổng trong qu c; ( ) tài i v ng cung cấp ph n m m; ( ) n pháp lu t c th u chỉ ơ â nh c a pháp lu t, có liên h v i th c ti n áp d ng Vi m qu c t , nhằ nh danh hình th c ho ng kinh doanh c a doanh nghi p Grab/Uber, i vi t ã xuất m t s gi mb ng pháp lý công bằng, minh b ch cho ho t ng kinh doanh v n t i, â ắ ơ Internet (6) đ à ệ ừ độ lu Thành Ph Bài vi t ã ặ công ngh Internet 6 (2020), Qu lý u ố à ủ à ụ , ây là bài tham lu n t i ẻ Hồ Chí Minh ổ 09 10/2020. ư ấ ấ ẻ ù (2020) ã vi c b o v ng trong n n kinh t I , https://www.thesaigontimes.vn/309980/tranh-cai-ve-viec-bao-ve-nguoi-lao-dong-trong-nen-kinh-tegig.html, truy c p ngày 03/01/2021. 7 Nguy n Th (2018) t vài khía c i v i ho ng c a doanh nghi ử http://tapchitaichinh.vn/nghien-cuu-trao-doi/nghien-cuu-dieu-tra/mot-vai-khia-canhphap-ly-doi-voi-hoat-dong-cua-doanh-nghiep-grabuber-142811.html 15 11 2020 5 hàng Internet ử bài vi t ã â ỉ (i) (iii) ấ tài x ; (ii) ồ ồ ấ ; ,t nhóm :() ỉ tài x ;() ồ ổ ;() e õ taxi; (d) ù (7) ơ . Nguy n Th Hà, Nguy n Thanh Liêm (2020), Kinh t h ư độ ti p c n của pháp lu t c nh tranh: Nghiên c u so sánh v i quy định của Liên minh Châu Âu, ây là bài tham lu n t i ấ ẻ 09 10/2020. Thành Ph Hồ Chí Minh ổ B t p trung phân tích ẻ các doanh nghi p ấ qu n lý c gi i quy t m t s iv i v vi c canh tranh gi a Internet . , bài vi t ặ ù ã â ấ ù vấ ẻ c nh tranh ỉ â â công ngh Internet ơ ỗ t ỉ â liên quan c a n n kinh t chia sẻ và vi c các ki n ngh hoàn thi n khung pháp lý d ng vi c ng ch xuấ c ơ i quy t c th , rõ ràng. th c hi n nghiên c tài này, tác gi sẽ k th a, phát tri n nh ng vấ ấ mà các t ã ặ i v i vấ c nh tranh, quan h ng và tác gi ẽ nghiên c ơ xuất gi i quy t c th õ ơ ấ n c nh tranh, quan h ng. 6 3. Mụ í h, nhiệm vụ nghiên cứu ã M ng công ngh ề tài ấ (1 L o họn ề t i Internet (2) công ngh t quả khảo sát l h snghiên ứu mô hình Internet ằ Pháp luật của Việt Nam và một số nước về quản lý kinh doanh vận tải trên nền tảng Internet , tác gi ắ : (i) â khái quát v ngh Internet hình n n t ng công , chính sách ẽ õ nti trên n n t ng công ngh Internet. (ii) trong vấ n t i trên qu n lý, â c nh tranh và quan h ng n n t ng công ngh Internet mts u bang c a Hoa K . Pháp, Italy, Singapore 4. Đối tư ng, phạm vi nghiên cứu , nay; công ngh Internet; công ngh Internet liên quan n t i trên n n t ng trên n n t ng tác gi trên n n t ng công ngh Internet mts Pháp, Italy, Singapore, m t s ti u bang c a Hoa K trong ỉ n t i trên n n t ng công ngh Internet, h c h iqu n lý mô hình kinh doanh v n t ẻ , t p trung vào hai m ng ch y u là vấ c nh tranh và quan h ng. ơ ồ :v , ắ, , ỷ và v 7 ơ â â so tác gi công ngh Internet ử ơ ơ ẻ â ơ u ấ ơ ơ trong ơ ấ 5. Phư ng pháp nghiên ứu ơ tác gi ử ơ ; â ( ) , ổ ơ ;( ) Chư ng 1: Tác gi â ơ . nghiên c u () l ch sử; (iii) ơ ơ : ử ổ () ơ â ch sử; và (ii) ơ â . Tác gi ã tổng h p â khái quát v l ch sử hình thành mô hình kinh t chia sẻ; s hình thành và phát tri n c a các mô hình kinh doanh v n t i trên n n t ng công ngh Internet. T nh nh ặc m c a mô hình kinh doanh này và nh ng vấ pháp lý liên quan. tác gi â n , ngh quy t , chính sách ơ tác gi khái quát công ngh Internet. Chư ng 2 v Chư ng 3: Tác gi l ch sử ổ các õ ử (i) , th c ti n ti n pháp lý; â ỉ : Pháp, Italy, Singapore và ỉ vấ c nh tranh, quan h công ngh Internet. Tác gi Nam. tác gi còn ử ơ (ii) ổ ti u ng trong mô hình â công ngh Internet ơ ng mô hình â ơ 8 â Internet 6. Dự ki n á ắ i m mới, á xuất, ng g p mới về m t l luận ấ công ngh Internet ẽ tác gi qu n lý , logic Internet, kinh t chia sẻ , tác gi m qu n lý ù ằ ơ é c nh tranh, . 9 CHƯƠNG 1 KHÁI Q̀UÁT VỀ M H NH INH DO NH VẬN TẢI TRÊN NỀN TẢNG CÔNG NGHỆ INTERNET VÀ H̀UNG PH P L CỦ VIỆT N M 1.1. Khái niệm kinh t chia sẻ và mô hình kinh do nh vận tải trên nền tảng công nghệ Internet ử â ù ơ â ổ ặ ơ ơ é ơ 1844 – ( Morse8), ồ 9) 1876 – ( ấ ử ơ ơ ỉ ặ é ặ ử ò ử ơ ấ , v.v. Kho ng 1948, mô hình chia sẻ ôtô th c s i t i thành ph Zurich (Th ) và c qu n lý b i m t h p tác xã g f . Mô hình chia sẻ ã thu hút nh i không có kh t chi ơ gặp nh i thấy rằng chia sẻ vi c sử d ng m t chi c xe i khác ơ i ki m ti n t t10. Mô hình chia sẻ ôtô này v sau rất phổ bi n khu v c Bắc Âu vào nh ng 1980 u hành b i nhi u h p tác xã phi l i nhu n d a trên c ồng ơ i nh . Tuy nhiên, do nh ng h n ch v h th ng chia sẻ thông tin và công ngh qu u ph i kinh doanh, các sáng ki n ki u này trong th i 8 Lewis Coe (2003), The Telegraph: A History of Morse's Invention and Its Predecessors in the United States, NXB McFarland & Company, Inc., Publishers, trang 26. 9 (2015) The First Telephone: Alexander Graham Bell's Amazing 10 Susan Shaheen, Daniel Sperling, and Conrad Wagner (1999), A Short History of Carsharing in the 90's, The Journal of World Transport Policy and Practice, Vol. 5, No. 3, trang 20. 10 gian dài không th m r ng quy mô kinh doanh mà chỉ gi i h n trong các c ng 11 ồng nh có quan h chặt chẽ v i nhau . ù ổ i Internet ổ v i s phát tri n c ẻ (sharing economy) gắn v i các n n t ng công ngh I ò cg nn t ng s (digital platform economy). Nh ẻ ôtô có n n t qu u ph i, c p nh t thông tin nhanh chóng, ti t ki ơ im r ng quy mô kinh doanh ra kh i c ồng nh lẻ phát tri n lên thành các doanh nghi p l n trong ngành v n t i. Khái ni k ẻ (sharing economy) t n online c i h c Cambridge : một hệ thống kinh t dựa trên việc mọ ư i chia s tài s n và dịch vụ, miễn phí hoặc tr ti ư ng s dụ để qu n 12 lý/tổ ch c . M õ ơ chia sẻ là m t mô hình kinh t ho t ng ngang hàng (peer to peer) nhằm mua l i, cung cấp hoặc chia sẻ quy n sử d ng hàng hóa và d ch v c hỗ tr b i c ồng d a vào m t n n t ng tr c tuy n. Kinh t chia sẻ c bi t v i nh ng tên g ù ( aborative consumption), kinh t truy c ( -based economy), kinh t n t ng ng d ( f ) a trên các ng d 13 ) . ( Các mô hình kinh t chia sẻ không hoàn toàn gi ng nhau mà có ít nhất ba mô hình riêng bi t tùy thu c vào vi nh ai là i s h u tài s n, ai là i quy nh giá c u ki n khác, có th k n : (i) Nền tảng phi tập trung: ch s h u tài s n ặ u kho n (bao gồm c giá) và cung cấp tài s n tr c ti i dùng. M t n n t ng k t n i chỉ t o ra s phù h p và t u ki n thu n l i cho giao d ổi lấy m t ph n nh phí; (ii) Nền tảng tập trung: Ch s h u n n t ng này s h u tài s n và quy nh giá. H có quy n ki m soát chấ ng, tính sẵn có và tiêu chuẩn hóa nhi ơ i n n t ng phi t p trung và thu th p m t ph n l ơ giao d m r ng quy mô n n t ng ơ u; (iii) Nền tảng hỗn h p: Ch s h u tài s n cung cấp d ch 11 ố đị độ ủ à đố ấ ẻ Thành Ph Hồ Chí Minh ổ y 09/10/2020, trang 69. 12 Cambridge University Press, https://dictionary.cambridge.org/vi/dictionary/english/sharingeconomy, truy c p ngày 23/5/2021 13 g (11), trang 70. đ l độ (2020), , Cu n tham lu n u 11 v v i giá c và tiêu chuẩn do n n t cấp, trong khi tiêu chuẩn hóa và m c phân ặt ra. Quy n s h u và r d ch v l c t p trung14. Mô hình kinh t chia sẻ trong kỷ nguyên bùng nổ c a công ngh I ã ổi v b n chất các quan h cung ng d ch v n t i. Kinh doanh v n t i trong mô hình kinh t chia sẻ n phát tri n theo mô hình n n t ng hỗn h p, t â ( và ). có th nhanh chóng tìm, k t n i ấ cho ử ( ù ) t ng d n tho i thông minh có th k t n i Internet c a m t bên th ba ( ), nh nhanh chóng tìm và k t n i v i nhau. Doanh Nghi p Trung Gian không chỉ ch u trách nhi m k t n i Dùng i Cung ng, mà có th còn th c hi n vi c thu ti n t i Dùng và tr l i m t ph i Cung ng (sau khi tr chi phí qu n lý). ngh I ng c a kinh t chia sẻ nhìn chung có nhi Vi t Nam mà tác gi sẽ phân tích chi ti t ph n ti â 1.2. Mô h nh kinh ệ 2008, khi tham d ù ã 2010 ồng o nh vận tải trên nền tảng công nghệ Internet trên th giới và Việt Nam 1.2.1. V ơ ỉ ằ ắ ̀Uber - m t ã vnti Travis Kalanick Garrett Camp ù ổ LeWeb, t ấ ơ ử 15. ng d ng Internet Inn. có tr s chính t i 14 Judith Wallenstein and Urvesh Shelat (2017), Hoping aboard the sharing economy , The Boston Consulting Group, https://image-src.bcg.com/Images/BCG-Hopping-Aboard-the-Sharing-Economy-Aug- 2017_tcm30-168558.pdf 15 uber.asp#citation-6 f 23 5 2021 , https://www.investopedia.com/articles/personal-finance/111015/story14 11 2020. 12 thành ph San Francisco thu c ti u bang California c a c bi n v i vai trò Uber hành kinh doanh d ch v i xe16. .C c phát tri , u ấ M ng ho t ử công ngh Internet k t n i ấ ử , , , : ơ ( , qua .v.) : (1) â ? ồ é : ặ t (2) ẽ , ; ấ ấ ấ ẽ ẽ ỉ ò ; (3) Tài x , hai bên xá ù n. Sau ắ ; (4) Tài x ỉ ng cho t ng chặ ; (5) lixph giá l n nhau ra l i khen và t 1 n 5 sao. 17 trong ng d ng . ặ ti n boa tr c ti p ằ â ò ấ các d ơ UberPool, UberComfort, UberGreen, UberSelect V 16 14/11/2020. 17 w 14/11/2020. ơ 80 I – ơ UberX, UberPop, UberXL, UberBlack. 10.000 https://www.fastcompany.com/company/uber https://www.uber.com/us/en/about/how-does-uber-work/ ắ 13 11 202018, s ã , 2010 tính I ( Internet ắ 2020 ã tham gia th ng 2016 ) ( ắ ) ( ắ 2013 ) ắ 2017 ắ ( 2012 ỉ : i Internet ắ 2010 2017) ) ( ắ ( ắ 2012 ( 2011 ) ) Lyft do Logan Green Zimmer ắ Internet John 2012 . Trong khi Uber f ti u ỉ i Uber. Lyft c ki Tài x f c a ph i t yêu c u tài x 21 tuổi tr lên và có m t chi nh phê duy t v i ấ ấ 2006 hoặc m t qua cu c ki m tra lý l ch và ph i có lý l ch lái xe s ch19. ã ơ f a : Original Lyft, Lyft Plus , Lyft Premier, Lyft Lux, Lyft Lux SUV, Lyft Line. công ngh Internet ấ , â ẩ ơ ỉ ẽ ơ 20 i 9 2017 74 68 18 f ổ f 22 32% (xem B ỉ 4 , ồ 1 t i trang ti p theo). w https://www.uber.com/global/en/cities/ ' f :W I f ”, https://www.thestreet.com/technology/lyft-vs-uber-14791376 15 11 2020. 20 . 19 ỉ 4/2021 14 11 2020 14 i u ồ 1: Th ph n Ho ủ á ông ty trong ng nh t tháng 201 Hãng Uber Hãng Lyf h vụ gọi tại 21 n tháng 4/2021) 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% ồ : Statista 2021 Khác Á Internet Grab Go-Jek ấ ổ b i c nh hỗn lo n, thi u tổ ch c mà ngành giao thông v n t i c Á i mặt. ắ GrabTaxi Holdings Pte., Ltd. c 2012 ấ Anthony Tan và Tan 22 i Harvard Business School . Hooi Ling khi theo ơ ỉ rong vòng b ( 2012 2019) ã ch v ặt xe trên n n t ng Internet c a mình phát tri n theo cấp s nhân trên tám qu c gia (Singapore, Cambodia, Indonesia, Malaysia, Myanmar, Philippines, T Vi am) ơ 500 ỉ trong khu v Á. ặ ặ ù Á 2013 21 Statista Research, ket share of the leading ride-hailing companies in the United States from 2017 2020 https://www.statista.com/statistics/910704/market-share-of-ridesharecompanies-unitedstates/#:~:text=Despite%20being%20almost%20synonymous%20with,percent%20in%20that%20same%20m onth, truy c p ngày 20/6/2021. 22 w https://www.entrepreneur.com/article/334690#:~:text=Anthony%20Tan%20and%20Tan%20Hooi,contest%2 0organised%20by%20the%20school, truy c p ngày 16/11/2020. 15 ù Á ã 2018. Á 23 (xem B 05 2019, ơ 28 ồ 2 t i trang ti p theo), ắ ã ấ ù ổ : GrabCar, GrabTaxi, JustGrab, GrabShare, GrabCar Plus, GrabCar Premium, GrabFamily, GrabCoach. ơ Internet ắ 2015 Nadiem Makarim Indonesia. 2010 Goc thành l p ấ d ch v xe máy v i i xe 20 chi c. Go-Jeck ã u hành m t trung tâm cu c g nh ặt 24 xe máy và sẽ gửi thông báo cho các tài x g ón . B 05 2019 ồ 2 t i trang ti p theo) Statista 2020 ã - ơ 1 2 25 (xem 5 Á (I 26 Philippines) ấ (GoSend), mua sắm (GoMart) ) 23 2019. ằ ơ (GoRide, giao hàng ( ỉ ( ) -Jek : The Popular Ride-hailing Service and One of the First Unicorns of 24 Y I http://www.yourtechstory.com/2019/09/26/go-jek-popular-ride-hailing-service-one-firstunicorns-indonesia/ 16 11 2020 25 ( ) 2019. 26 Gojek, About us , https://www.gojek.com/sg/about/#:~:text=Today%2C%20Gojek%20has %20transformed%20into,total%20do wnloads%20across%20the%20region 16 11 2020 16 iều ồ 2: Số lư ng lái ủ Gr , Go-jek, Ola Carbs (tính n tháng 27 5/2019) Ola Cabs 1 Go-jek 1 Grab 2.8 0 0.5 1 1.5 2 2.5 Đơn vị tính: Triệu (tài xế) iều Indonesia. ồ3:T lệ khá h h ng s t 03 4 201 ụng ứng ụng Gr n 20 4 201 3 ồ: 2019 v Go-j k ở 28 ồ: 2019 80.00% 70.40% 70.00% 60.00% 50.00% 45.70% 40.00% 30.00% 20.00% 10.00% 0.00% Go-jek ỉ B Grab ồ2 ấ ặ ù - 27 Statista Researching, f f f f 2019 https://www.statista.com/statistics/1034777/apac-number-of-active-drivers-of-ride-sharingcompanies/#:~:text=Number%20of%20active%20drivers%20of%20Grab%2C%20Go,Jek%20and%20Ola% 20APAC%202019&text=Ride%2Dsharing%20provider%20Grab%20had,Jek%20with%20about%20one%20 million 16 11 2020 f w I f 2019 https://www.statista.com/statistics/1047810/indonesia mobile-app-gojek-and-grab-user/ 16 11 2020 28 Statista Researching, -go ride sharing app in -transportation-delivery- 17 2019 ò 04 t i riêng th ( ỉ - ơ 2015 2019) ng Indonesia ỗ ơ c) ng khách hàng hi n t i Bi ồ 3 (t i trang ẻ 29 -jek. Theo báo cáo c a CB Insights Global Unicorn Club , Go-Jek ã thành decacorn ( ỉ â 10 ỷ ) u tiên c a Indonesia nh giá 10 tỷ 4 2019 t kê Go-Jek v trí th 19, thấ ơ i th c nh tranh Grab nh giá 11 tỷ USD. Hai ng d ng g ấu tr thành siêu ng d ng 30 Nam Á dành cho ch ng t ti ng to l n trong khu v c Á. ấ ặ ổ ã ử ù ỉ Internet ỷ â ( ) ù ò ấ ( ) : (a) Tính thuận tiện: ặ ổ â ử ấ Cung ấp (b) ỉ ẽ h vụ vận tải huyên nghiệp: ò ấ ử ò é õ ơ Ti t kiệm hi phí: (c) ử ơ Uber/Grab) ẻ ơ ơ 29 th ng v 30 : I nt â â ng c fI 2019 04 24 - - ã â ( ơ , ơ â ơd li u toàn c u, cung cấp thông tin wY ’ f -f - 16/11/2020.