Tài liệu Phân tích tính độc lập của hai loại nguồn cơ bản của luật quốc tế (điều ước quốc tế và tập quán quốc tế). lấy ví dụ thực tiễ

ĐỀ BÀI Phân tíh tinh đô ̣́ lâ ̣p ́ủ h̉i loai nguôn ́ơ ban ́ủ luâ ̣t quố tê (điêu ướ́ quố tê và tâ ̣p qún quố tê). Lấy vi dụ tḥ́ tĩn minh họ̉ (svv ́họn it nhất h̉i vụ viê ̣́ đê phân tíh. Vi dụ: vụ thêm lụ́ đị̉ Biên Bắ́ (Notth Seả Continneant̉l svhealnn IJCCf 1967); vụ Ní̉t̉gỏ kiê ̣n My (Ní̉t̉gỏ ̉nd Unitead onn Ameatí̉ ICJCf1984); vụ tài ph́n vê ́́ Anhf Iteal̉nd ( isvheatieasv JCutisvdítion C̉svea ICJC 197…)ǹ. 1 BÀI LÀM I. Tính đô ̣c lâ ̣p của điề ươc ̀uc c ế câ ̣p ̀á́ ̀uc c 1. Điều ước quốc tế (ĐƯQT) ĐƯQT là thỏ̉ thuận quố tê đượ́ ki kêt giữ̉ ́́́ quố gỉ và ́́́ ́hu thê kh́́ ́ủ Luật Quố tê, đượ́ Luật Quố tê điêu ́hỉnh không phụ thuộ́ vào việ́ thỏ̉ thuận đó đượ́ ghi nhận ttong một văn kiện duy nhất h̉y ttong h̉i hoặ́ nhiêu văn kiện ́ó qủn hệ với nh̉u, ́ũng như không phụ thuộ́ vào tên gọi ́ụ thê ́ủ văn kiện đó. 2. Tập quán quốc tế (TQQT) TQQT là hình thứ́ ph́p lý ́hứ̉ đ̣ng quy tắ́ xử sṿ ́hung, hình thành ttong tḥ́ tĩn qủn hệ quố tê và đượ́ ́́́ ́hu thê ́ủ luật quố tê thừ̉ nhận là luật. 3. Tính độc lập của ĐƯQT và TQQT ĐƯQT và TQQT ́ó môi qủn hệ biện ́hứng, t́́ động qủ lai, nhưng ́ũng độ́ lập với nh̉u. Tinh độ́ lập ́ủ ĐƯQT và TQQT đượ́ thê hiện ở nhiêu khỉ ́anh: f Thứ nhất, ĐƯQT và TQQT đêu là nguôn ́ơ ban ́ủ Luật Quố tê. f Thứ hai, vê gí ttị ph́p lý: Vì đêu đượ́ hình thành ttên ́ơ svở sṿ thỏ̉ thuận ́ủ ́hu thê Luật Quố tê nên ĐƯQT và TQQT ́ó gí ttị ph́p lý tương đương. Mặ́ dù ĐƯQT ́ó những ưu thê nhất định svo với TQQT (tõ tàng, ́hinh x́́ hơnǹ), nhưng sṿ tôn tai ́ủ ĐƯQT không ́ó ý nghĩ̉ loai bỏ gí ttị ́p dụng ́ủ TQQT tương đương vê nội dung và ngượ́ lai. + Giá trị pháp lý của ĐƯQT:  Là hình thứ́ ph́p luật ́ơ ban ́hứ̉ đ̣ng ́́́ quy pham luật quố tê đê xây ḍng và ổn định ́́́ ́ơ svở ph́p luật ́ho ́́́ qủn hệ ph́p luật quố tê hình thành và ph́t ttiên. 2  Là ́ông ́ụ, phương tiện qủn ttọng đê duy ttì và tăng ́ường ́́́ qủn hệ hợp t́́ quố tê giữ̉ ́́́ ́hu thê.  Là đam bao ph́p lý qủn ttọng ́ho quyên và lợi íh hợp ph́p ́ủ ́hu thê luật quố tê.  Là ́ông ́ụ đê xây ḍng khung ph́p luật quố tê hiện đai ́ũng như đê tiên hành hiệu qua việ́ ph́p điên hó̉ luật quố tê. + Giá trị pháp lý  Hình thành và ph́t ttiên ́́́ quy pham luật quố tê.  Điêu ́hỉnh hiệu qua ́́́ qủn hệ ph́p luật quố tê ph́t svinh giữ̉ ́́́ ́hu thê luật quố tê. f Thứ ba, vê ́on đường hình thành TQQT và ĐƯQT : + ĐƯQT đượ́ hình thành thông qủ qú ttình thỏ̉ thuận ́ông kh̉i giữ̉ ́́́ ́hu thê ́ủ Luật Quố tê (đàm ph́n, svoan thao, thông qủ, ký, phê ́huẩn, phê duyệtǹ) và ́ó thời gỉn hình thành nh̉nh. Ngoài t̉, tất nhiêu ĐƯQT ́ó nguôn gố từ quy pham tập qún, h̉y: TQQT ́ó ý nghĩ̉ là ́ơ svở đê hình thành ĐƯQT. + TQQT hình thành từ thỏ̉ thuận m̉ng tinh ngầm định giữ̉ ́́́ ́hu thê vê việ́ thừ̉ nhận một quy tắ́ xử sṿ ́hung hình thành ttong tḥ́ tĩn qủn hệ quố tê là quy pham ́ó gí ttị bắt buộ́ và ́ó thời gỉn hình thành lâu hơn. Và nhiêu TQQT đượ́ hình thành từ ĐƯQT ph́p điên hó̉, h̉y: ĐƯQT ́ũng là ́ơ svở hình thành TQQT. f Thứ tư, TQQT ́ó thê tao điêu kiện mở tộng hiệu ḷ́ ́ủ ĐƯQT, vi dụ, hiệu ḷ́ ́ủ điêu ướ́ với bên thứ b̉, do việ́ viện dẫn quy pham điêu ướ́ dưới dang tập qún ph́p lý quố tê. Bên ́anh đó, quy pham tập qún ́ó thê bị th̉y đổi, huy bỏ bằng ́on đường ĐƯQT và ́́ biệt, ́ũng ́ó thê ́ó ttường hợp ngượ́ lai. 3 II. Vi dụ cnhực ciễ́ mính nhọ̉a Ttong tḥ́ tĩn hoat động ́ủ Tò̉ đã ́ó 148 vụ tt̉nh ́hấp đượ́ đử t̉ ttướ́ Tò̉ (tinh đên th́ng 6 năm …010) và ́ó khoang 1…0 vụ tt̉nh ́hấp đã đượ́ Tò̉ phân xử. Ttong ́́́ vụ kiện mà Tò̉ ́n ́ông lý quố tê đã phân xử, nhiêu ph́n quyêt ́ủ Tò̉ đã thê hiện tõ tinh độ́ lập ́ủ điêu ướ́ quố tê và tập qún quố tê. S̉u đây eam xin đi ́hứng minh điêu đó thông qủ ph́n quyêt ́ủ Tò̉ ttong h̉i vụ kiện tḥ́ tê như sv̉u: 1. Vụ thề̀ lục đia Biên Băc (Nortth ea a ntontinn ntal h l- 19nt7 1567) a. Sự kiện Ngày …0/…/1967, h̉i thỏ̉ thuận thỉnh ́ầu đã đượ́ đăng ký tai Tò̉: một do CHLB Đứ́ và Đ̉n Máh thỏ̉ thuận, một do CHLB Đứ́ và Hà L̉n thỏ̉ thuận đử t̉ tt̉nh ́hấp ttướ́ tò̉. Ca h̉i tt̉nh ́hấp này đêu liên qủn đên việ́ phân định thêm lụ́ đị̉ Biên Bắ́ giữ̉ ́́́ bên hữu qủn. Ḍ̉ vào quyêt định ngày …6/4/1968, ttên ́ơ svở nhận xét Đ̉n Máh và Hà L̉n ́ó ́ùng một yêu ́ầu, Tò̉ đã quyêt định kêt hợp h̉i vụ kiện này làm một, ttong ́ùng một qú ttình tô tụng. Tài liệu vê h̉i vụ kiện này đã đượ́ ́huẩn bị đầy đu vào ngày 30f8f1968. Tò̉ ́n t̉ ́n nghị ́ho ́a h̉i vụ kiện ttong ́ùng một ph́n quyêt ngày …0 th́ng … năm 1969. Qú ttình tô tụng nói ttướ́ Tò̉ đượ́ tiên hành tai L̉ H̉y từ ngày …3 th́ng 10 đên ngày 11f11f1969. Ca h̉i thỏ̉ thuận thỉnh ́ầu đêu đê nghị Tò̉ tuyên bô ́́́ nguyên tắ́ và quy pham ́ủ Luật quố tê ́ó thê ́p dụng ́ho việ́ phân định giữ̉ ́́́ bên vùng Thêm lụ́ đị̉ Biên Bắ́ thuộ́ mỗi nướ́. 4 Tò̉ đượ́ yêu ́ầu x́́ định đâu là những nguyên tắ́ và những quy định ́ủ luật quố tê đượ́ ́p dụng ́ho việ́ phân định thêm lụ́ đị̉ ttong vụ này. b. Kết luận của Tòa án Tò̉ nêu t̉ một svô kha năng ́p dụng nguyên tắ́ ́ông bằng, lưu ý phai xeam xét đê bao đam ́́́ quố gỉ svẽ ́p dụng ́́́ phương thứ́ ́ông bằng một ́́́h ṭ do, không ́ó giới han, từ đó tìm t̉ một sṿ ́ân bằng hợp lý. Ć́ phương ph́p đượ́ ́họn ḷ̉ ́ó thê dẫn tới sṿ ́hông lấn ́́́ vùng biên. Tò̉ ́ho tằng ́ần phai ́hấp nhận hoàn ́anh này như là một hệ qua và ́ó thê giai quyêt hoặ́ bằng việ́ phân ́hỉ ́́́ vùng ́hông lấn bằng ́on đường thỏ̉ thuận, nêu không ́ó thỏ̉ thuận thì bằng ́́́h phân ́hỉ thành ́́́ phần đêu nh̉u, hoặ́ bằng ́́́ thỏ̉ thuận kh̉i th́́ ́hung, giai ph́p ́uôi đặ́ biệt ́ó vẻ thíh hợp ́ho việ́ duy ttì thông nhất ́hung ́ủ mỏ. c. Phán quyết của Tòa thể hiện tính độc lập của ĐƯQT và TQQT Theao Hà L̉n và Đ̉n Máh, tôn tai nguyên tắ́ luật bắt buộ́: “đường ́́́h đêu ́ó tinh đên hoàn ́anh đặ́ biệt” theao Điêu 6 Công ướ́ Geaneav̉. H̉i nướ́ phu nhận ́ó những hoàn ́anh đặ́ biệt ttong vụ này. Tò̉ ́n đã b́́ bỏ luận điêm ́ủ Đ̉n Máh và Hà L̉n. Theao đó, Điêu 6 Công ướ́ Geaneav̉ không đượ́ ́p dụng dù với tư ́́́h nào ttong vụ này. Vê phỉ Đứ́, nướ́ này không ́ông nhận tinh bắt buộ́ ́ủ nguyên tắ́ này đôi với những quố gỉ không th̉m gỉ Công ướ́ Geaneav̉; nguyên tắ́ đúng ở đây phai là mỗi quố gỉ liên qủn phai nhận đượ́ một phần “́ông bằng và ́hinh đ́ng” thêm lụ́ đị̉ tỷ lệ theao ́hiêu dài bờ biên ́ủ họ hoặ́ theao bê mặt nhìn t̉ biên ́ủ nướ́ này. Tò̉ ́n ́ũng b́́ bỏ luận điêm ́ủ Đứ́. Tò̉ ́ho tằng mỗi bên ́ó một quyên b̉n đầu ́ho những khu ṿ́ thêm lụ́ đị̉: sṿ kéo dài ṭ nhiên ́ủ lãnh thổ đất liên t̉ biên, tôn tai đương nhiên và ng̉y từ đầu. Ph́n quyêt ́ủ Tò̉ đã x́́ nhận lai một nguyên tắ́ qủn ttọng: “Đất thông ttị biên”. 5 Tò̉ ́n Quố tê khẳng định: “một quy tắc có thể được công nhận là tập quán ngay khi có sự thừa nhận của những đại diện, miễn sao bao gồm cả những quốc gia bị ảnh hưởng trực tiếp từ việc áp dụng quy tắc đó”. Ngượ́ lai, nêu một quố gỉ không thừ̉ nhận ́p dụng không ́ó nghĩ̉ là quy tắ́ này svẽ không ́ó gí ttị tàng buộ́ đôi với quố gỉ đó. Ttường hợp này, Đứ́ svẽ ṭ động bị tàng buộ́, không phụ thuộ́ vài bất kì sṿ ́hấp nhận đặ́ biệt tṭ́ tiêp hoặ́ gín tiêp nào. Tò̉ ́ũng khẳng định ttong ph́n quyêt: đê deam lai một hiệu ḷ́ ́̉o nhất ́ho điêu 6 Công ướ́ Geaneav̉ thì ́ần phai ́oi tằng điêu này phai ́ó một tinh ́hất quy pham tập qún tiêm tàngǹ Ở đây, ph́n quyêt ́ủ Tò̉ là ḍ̉ ttên tinh độ́ lập ́ủ ĐƯQT và TQQT, mà ́ụ thê là ở khỉ ́anh thứ b̉ vê: con đường hình thành ĐƯQT và TQQT: + ĐƯQT được hình thành thông qua quá trình thỏa thuận công khai giữa các chủ thể của Luật Quốc tế và có thời gian hình thành nhanh. Ngoài ra, rất nhiều ĐƯQT có nguồn gốc từ quy phạm tập quán, hay: TQQT có ý nghĩa là cơ sở để hình thành ĐƯQT. + TQQT hình thành từ thỏa thuận mang tính ngầm định giữa các chủ thể… và có thời gian hình thành lâu hơn. Và nhiều TQQT được hình thành từ ĐƯQT pháp điển hóa, hay: ĐƯQT cũng là cơ sở hình thành TQQT. Có thê thấy, Tò̉ đã phân tíh và nêu tõ điêu kiện đê một nguyên tắ́, một quy pham m̉ng tinh điêu ướ́ ́ó thê ttở thành một nguyên tắ́, một quy pham tập qún. 2. Vụ Nicartagoa kiêṇ My (Nicartagoa and nnit d o- À rtica 1nt971584) a. Sự kiện Ngày 9f4f1984 Ní̉t̉gỏ gửi đơn đên Tò̉ khởi kiện My vê vụ tt̉nh ́hấp liên qủn đên tt́́h nhiệm ́ủ My ttong việ́ tiên hành ́́́ hoat động quân sṿ và b́n quân sṿ tai Ní̉t̉gỏ và ́hông lai Ní̉t̉gỏ, đông thời Ní̉t̉gỏ 6 ́ũng yêu ́ầu ́hỉ t̉ ́́́ biện ph́p bao đam ́ần thiêt. Ngày 10 – 5 f 1984, Tò̉ đã nêu t̉ ́́́ quyêt định ́hỉ định ́́́ biện ph́p bao đam. Ngày …6f11f1984, Tò̉ đã t̉ ph́n quyêt khẳng định Tò̉ ́ó thẩm quyên xeam xét vụ kiện và ́hấp nhận đơn khởi kiện ́ủ Ní̉t̉gỏ. Ngày 18f1f1985 My đử t̉ tuyên bô tỏ tõ “không ́ó ý định tiêp tụ́ th̉m ḍ bất ́ứ thu tụ́ nào liên qủn đên vụ kiện”. Ngày …7f6f1986, Tò̉ t̉ ph́n quyêt vê nội dung: b́́ bỏ lý do svử dụng quyên ṭ vệ tập thê ́hinh đ́ng do my đử t̉, kêt luận My đã vi pham ́́́ nghĩ̉ vụ ́ủ luật tập qún quố tê là không đượ́ ́̉n thiệp vào ́ông việ́ nội bộ ́ủ ́́́ nướ́ kh́́ và không đượ́ svử dụng vũ ḷ́ ́hông lai một quố gỉ kh́́ xâm pham đên ́hu quyên ́ủ quố gỉ kh́́ và không đượ́ ́ắt đứt ́́́ hoat động hàng hai thương mai hò̉ bình. Ngày …9 – 3 f 1988 Ní̉t̉gỏ đã nộp Bị vong lụ́ ́ủ mình ́òn My vẫn tiêp tụ́ từ ́hôi không th̉m ḍ. Th́ng 9f1991 Ní̉t̉gỏ thông b́o với Tò̉ không ́ó ý định tiêp tụ́ theao kiện nữ̉. Phỉ My đã hỏn nghênh quyêt định này. Ngày …6 – 9 f 1988 Tò̉ t̉ quyêt định ́hấm dứt vụ kiện. b. Kết luận của Tòa án Phỉ My đã vi pham ́́́ nguyên tắ́ tập qún ́ủ Luật quố tê vê ́ấm svử dụng vũ ḷ́ và đea dọ̉ svử dụng vũ ḷ́ ttong qủn hệ quố tê ́ũng như ́ấm ́̉n thiệp vào ́ông việ́ nội bộ ́ủ một quô gỉ kh́́. Tò̉ đã xeam xét yêu ́ầu đòi bôi thường ́ủ Ní̉t̉gỏ và ́ho tằng Tò̉ ́ó thẩm quyên xeam xét đơn khởi kiện này ́ủ Ní̉t̉gỏ ttong một thu tụ́ kh́́. Tò̉ kêu gọi ́́́ bên nên hợp t́́ đê tìm kiêm một giai ph́p hò̉ bình phù hợp với nguyên tắ́ hò̉ bình ́́́ tt̉nh ́hấp ́ủ luật tập qún và đã đượ́ khẳng định bởi Điêu 33 Hiên ́hương Liên hợp quố. c. Phán quyết của Tòa thể hiện tính độc lập của ĐƯQT và TQQT Ttong vụ kiện này, Ní̉t̉gỏ đã buộ́ tội My svử dụng vũ ḷ́ và đea dọ̉ svử dụng vũ ḷ́, vi pham 4 ́ông ướ́ mà h̉i bên đêu th̉m gỉ, nhất là Hiên 7 ́hương Liên hợp quố và Hiên ́hương ́ủ tổ ́hứ́ ́́́ nướ́ ́hâu My. Tt̉nh ́hấp ở đây tõ tàng là một ́uộ́ tt̉nh ́hấp vè việ́ gai thíh và ́p dụng một điêu ướ́ quố tê đ̉ phương mà ́a My và Ní̉t̉gỏ đêu là thành viên. Bao lưu ́ủ My không ́ho phép Tò̉ ́ó thẩm quyên giai quyêt tt̉nh ́hấp ttong việ́ ́p dụng và giai thíh ́́́ ĐƯQT đó như là nguôn ́ủ luật điêu ướ́, nhưng bao lưu này không ́ó hiệu ḷ́ đôi với ́́́ nguô kh́́ ́ủ luật quố tê mà diêu 38 ́ủ Quy ́hê đã quy định, ttong đó ́ó luật tập qún. My ́ho tằng ́́́ quy pham m̉ng tinh tập qún ́ó ́ùng nội dung với ́́́ quy pham điêu ướ́ ́ó ttong ́́́ ĐƯQT mà My bào lưu không ́p ḍng ́ho giai quyêt tt̉nh ́hấp giữ̉ My và ́́́ nướ́ kh́́, ́ũng không thê đượ́ viện dẫn. Tò̉ đã b́́ lập luận này. Tò̉ nhận xét: “Có rất nhiều lý do để xem xét, thậm chí nếu hai quy phạm từ hai nguồn luật này xuất hiện với nội dung như nhau, thậm chí các quốc gia hữu quan bị ràng buộc bởi cả hai loại quy tắc, trên phương diện luật ĐƯQT và trên phương diện luật TQQT, thì các quy phạm này vẫn tồn tại một cách độc lập. … Rõ ràng luật TQQT vẫn tiếp tục tồn tại và được áp dụng tách biệt đối với luật ĐƯQT, thậm chí ngay cả khi hai quy phạm luật này có cùng một nội dung giống hệt nhau” Từ quyêt định b́́ lập luận ́ủ My, Tò̉ đã ́p dụng luật tập qún và xử thắng kiện ́ho Ní̉t̉gỏ. Ở đây, ́ó thê thấy ph́n quyêt ́ủ Tò̉ là ḍ̉ ttên tinh độ́ lập ́ủ ĐƯQT và TQQT, mà ́ụ thê là ở khỉ ́anh thứ h̉i: ĐƯQT và TQQT có giá trị pháp lý tương đương. Mặc dù ĐƯQT có những ưu thế nhất định so với TQQT, nhưng sự tồn tại của ĐƯQT không có ý nghĩa loại bỏ giá trị áp dụng của TQQT tương đương về nội dung và ngược lại. Ph́n quyêt ́ủ Tò̉ đã góp phần qủn ttọng ttong việ́ giai quyêt ́âu hỏi vê qủn hệ giữ̉ ́́́ nguôn ́ủ luật quố tê. Tò̉ đã khẳng định tinh độ́ lập ́ủ 8 luật tập qún đôi với luật điêu ướ́ và làm sv̉ng tỏ thêm nội dung ́́́ nguyên tắ́ ́ủ luật tập qún. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Gío ttình Luật Quố tê, Ttường Đai họ́ Luật Hà Nội, Nxb. Công ̉n nhân dân, Hà Nội, …004; …. Gío ttình Luật Quố tê (Dùng trong các trường đại học chuyên ngành luật, ngoại giao), Nxb. Gío dụ́ Việt N̉m, …010; 3. Tò̉ ́n ́ông lý quố tê, PGS TS Nguỹn Hông Th̉o, Nxb. Chinh ttị Quố gỉ, …011; 4. Tt̉ng weab th̉m khao: 9 MỤC LỤC ĐỀ BÀI.................................................................................................1 BÀI LÀM.............................................................................................… I. Tính đô ̣c lâ ̣p của điề ươc ̀uc c ế câ ̣p ̀á́ ̀uc c ..............… 1. Điều ước quốc tế (ĐƯQT)................................................................… 2. Tập quán quốc tế (TQQT)................................................................… 3. Tính độc lập của ĐƯQT và TQQT...................................................… II. Vi dụ cnhực ciễ́ mính nhọ̉a..............................................................… 1. Vụ thề̀ lục đia Biên Băc (Nortth ea a ntontinn ntal h l- 19nt7 1567).....................................................................................................… a. Sự kiện..........................................................................................… b. Kết luận của Tòa án.....................................................................… c. Phán quyết của Tòa thể hiện tính độc lập của ĐƯQT và TQQT. … 2. Vụ Nicartagoa kiêṇ My (Nicartagoa and nnit d o- À rtica 1nt97 1584).....................................................................................................… a. Sự kiện........................................................................................… b. Kết luận của Tòa án.....................................................................… c. Phán quyết của Tòa thể hiện tính độc lập của ĐƯQT và TQQT. … DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..........................................… 10 11