Tài liệu Phẩm phổ môn

Giaûng Giaûi Phaåm Phoå Moân eBook | www.vienchieuonline.org 2 Saâm Haï Ñaïi Vieân Giaûng Giaûi Phaåm Phoå Moân Dòch töø Nhaät vaên qua Haùn vaên: Ñaïi sö Tinh Vaân Dòch töø Haùn vaên qua Vieät vaên: Thích nöõ Haïnh Hueä 3 4 LÔØI MÔÛ ÑAÀU Thaùnh hieäu cuûa Boà-taùt Quaùn Theá AÂm, taïi Trung Quoác, Nhaät Baûn, Haøn Quoác laø Thaùnh hieäu maø khoâng ai chaúng bieát. Tín ngöôõng Boà-taùt Quaùn Theá AÂm cuõng chaúng haïn cuoäc ôû chuøa chieàn am thaát, khoâng haïn cuoäc ôû Phaät giaùo ñoà quy y Tam baûo. Baát keå laø ñoâ thò, laøng queâ, nuùi saâu, bôø bieån, heã choã naøo coù ngöôøi ôû, trong nhaø hoï, noùi khoâng ngoa laém, ñeàu coù thôø moät töôïng töø bi cuûa Boà-taùt Quaùn Theá AÂm. Vì sao maø Boà-taùt Quaùn Theá AÂm laïi ñöôïc quaàn chuùng ñoâng ñaûo tín ngöôõng? Boà-taùt trong Phaät giaùo raát nhieàu, luùc Phaät Thích-ca Maâu-ni thuyeát kinh Phaùp Hoa, Boà-taùt taïi toøa nhieàu ñeán taùm vaïn, ngay caùc vò ñaïi bieåu cuõng coù ñeán möôøi taùm vò ñaïi Boà-taùt. Trong möôøi taùm vò ñaïi Boà-taùt, coù Boà-taùt khoâng nhöõng khoâng ai cung phuïng, trì tuïng, maø thaät tình cuõng ít ngöôøi bieát ñeán. Nhöng Boà-taùt Quaùn Theá AÂm laïi laø ngöôøi ai ai cuõng bieát, ai ai cuõng tin. Ñaây laø ñaïo lyù gì? Ñoïc phaåm Phoå Moân roài, anh töï nhieân hieåu roõ raøng ra. Trong Phaät giaùo coù moät boä kinh vó ñaïi teân laø kinh Dieäu Phaùp Lieân Hoa. Boä kinh naøy coù theå noùi laø moät boä kinh trình baøy baûn hoaøi cuûa ñöùc Theá Toân, maø phaåm Phoå Moân hieän ñöôïc giaûng chính laø phaåm thöù 25 5 trong kinh naøy, laø moät trong 28 phaåm cuûa kinh Phaùp Hoa. Noäi dung phaåm naøy hoaøn toaøn laø thuyeát minh veà lôïi ích Phoå Moân cuûa Boà-taùt Quaùn Theá AÂm. Nhaân ñaây thöôøng thöôøng coù ngöôøi ñem moät phaåm naøy leã tuïng rieâng. Ngöôøi thöôøng goïi laø kinh Quaùn AÂm chính laø chæ phaåm Phoå Moân. Phaåm Phoå Moân laø goïi taét, hoaøn chænh neân goïi laø “Dieäu Phaùp Lieân Hoa Kinh Quaùn Theá AÂm Boà-taùt Phoå Moân Phaåm”. Phaåm Phoå Moân ñaõ töøng bieát qua roài, nhöng yù nghóa naêm chöõ “Dieäu Phaùp Lieân Hoa Kinh” chaúng theå khoâng hieåu roõ. Naêm chöõ naøy coù nghóa raát roäng, lyù raát saâu. Neáu nhö giaûi thích cho töôøng taän, chaéc coù theå thaønh giaûng nghóa toaøn boä kinh Phaùp Hoa, ñoàng thôøi cuõng coù theå bieát baûn hoaøi xuaát theá cuûa Thích Toân, nguyeân lyù caên baûn cuûa Phaät giaùo. Do ñoù, giaûng moät caùch ñôn giaûn, laø ñieàu khoâng theå ñuû roõ raøng. Nhaân vì baûn kinh laø thuyeát minh nguyeân lyù caên baûn cuûa Phaät giaùo, trong maáy ngaøn quyeån kinh Phaät giaùo, coù theå goïi ñaây laø vua trong caùc kinh. Neáu nhö muoán giaûng roõ kinh naøy, theá aét phaûi noùi ñeán lyù luaän chænh ñoán Phaät giaùo. Lieân quan ñeán söï giaûi thích kinh Dieäu Phaùp Lieân Hoa, maët sau seõ thuyeát minh, hieän taïi seõ thuyeát minh veà dòch giaû cuûa kinh naøy tröôùc ñaõ. Boä kinh naøy voán töø baûn tieáng Phaïn cuûa AÁn Ñoä, phaùp sö Cöu-ma-la-thaäp ñôøi Dieâu Taàn ñaõ ñem dòch ra tieáng Haùn. 6 La-thaäp laø moät trong boán nhaø phieân dòch lôùn cuûa Phaät giaùo. Boán nhaø phieân dòch lôùn naøy laø boán vò Lathaäp, Chaân Ñeá, Huyeàn Trang vaø Baát Khoâng. Trong boán vò, ñaëc bieät laø phaùp sö La-thaäp, baát keå laø treân giaùo nghóa hay treân phieân dòch, Ngaøi ñeàu chieám ñòa vò raát troïng yeáu. Vì söï phieân dòch cuûa Ngaøi laø söï ñoåi môùi raát lôùn trong giôùi phieân dòch. Nhö kinh Phaùp Hoa, tröôùc vaø sau baûn dòch cuûa La-thaäp, töøng coù maáy loaïi phieân dòch, nhö baûn dòch cuûa Truùc Phaùp Hoä. Tuy cuõng laø baûn dòch toaøn boä, nhöng chæ coù baûn dòch cuûa Lathaäp thònh haønh nhaát. Ñaïi sö Trí Giaû khai laäp toâng Thieân Thai, ñaõ ñem baûn dòch cuûa La-thaäp laøm cô sôû. Töø tình hình naøy maø xem, trình ñoä vöôït böïc cuûa Ngaøi töôûng cuõng coù theå bieát ñöôïc. La-thaäp laø ngöôøi Trung AÙ-teá-aù, töùc xöa goïi laø ngöôøi nöôùc Quy Tö ôû Taây Vöïc. Luùc Ngaøi baûy tuoåi theo meï ñi tham phoûng danh sö khaép nôi, tinh caàn nghieân cöùu giaùo ñieån. Töïu trung, chuû yeáu laø nghieân cöùu phaùp moân keá thöøa Long Thoï, maø phieân dòch Phaùp Hoa, BaùtNhaõ töùc laø chuû tröông dòch thuaät kinh thuoäc phaùp moân cuûa mình. Ñoà ñeä cuûa La-thaäp, coù Taêng Dueä - Toå sö cuûa Töù luaän, Ñaïo Sinh - OÂng toå cuûa Tam luaän, ñeàu coù trôï giuùp cho cô sôû khai laäp cuûa toâng Thieân Thai. La-thaäp ñeán Trung Quoác hôn 1500 naêm tröôùc. Thôøi ñoù, chính laø gaëp loaïn Nguõ Hoà cuûa Trung Quoác, vì Taán trieàu bò Di Ñòch töø Taây Baéc böùc baùch ñeán phöông Nam, döïng nghieäp ôû haï löu soâng Döông Töû (nay laø Nam Kinh) laäp kinh ñoâ xöng laø Nam Taán. Luùc aáy, taïi 7 Tröôøng An, löu vöïc Hoaøng Haø, coù baäc anh kieät laø Phuø Kieân ñoäc laäp, töï xöng laø Taàn, söû gia ñôøi sau goïi quoác gia ñöôïc laäp laø Tieàn Taàn. Löõ Quang beà toâi cuûa Phuø Kieân thöøa uy chieán thaéng, ñem quaân chinh phaït caùc nôi ôû Taây Vöïc vaø phuïng meänh röôùc La-thaäp veà Trung Quoác. Nhöng khoâng bao laâu, Phuø Kieân trong moät traän chieán ôû Phì Thuûy, bò truùng teân laïc maø cheát. Tieàn Taàn maát roài, Dieâu Tröôøng leân thay, xöng laø Haäu Taàn, coøn goïi laø Dieâu Taàn. Löõ Quang treân ñöôøng vieãn chinh, nghe tin vua mình cheát traän, do chính mình chieán thaéng lieân tieáp caùc nôi thuoäc Taây Vöïc, beøn ñeán tænh Cam Tuùc ngaøy nay ñoäc laäp töï xöng laø Haäu Löông. Baáy giôø La-thaäp theo leänh cuûa Löõ Quang, ñeán thuû ñoâ Coâ Taïng cuûa Haäu Löông. Veà sau ñeán thôøi Dieâu Höng vò vua ñôøi thöù hai cuûa Dieâu Taàn, oâng ta raát toân suøng Phaät giaùo, duøng leã noàng haäu ñeå ñaõi ngaøi La-thaäp. Nieân hieäu Hoaèng Thuûy thöù ba, röôùc Ngaøi ñeán Tröôøng An. Dieâu Höng ñaëc bieät ñem Taây Minh Caùc cuûa trieàu ñình laøm nôi ôû cuûa ngaøi La-thaäp, laáy vöôøn Tieâu Dao laøm ñaïo traøng phieân dòch, treân söû Phaät giaùo Trung Quoác phoùng ra moät veû röïc rôõ to lôùn. Moät laø vì La-thaäp coù hoïc thöùc vaø ñaïo ñöùc ñaùng troïng voïng, hai laø ñöôïc Dieâu Höng baûo hoä noàng haäu, neân ñaïo traøng phieân dòch ôû vöôøn Tieâu Dao xem laø höng thònh raát ñaùng cho ngöôøi kinh ngaïc! Rieâng noùi veà moân haï cuûa ngaøi La-thaäp toång soá khoâng döôùi 3000 ngöôøi. Luùc dòch kinh Phaùp Hoa, ngöôøi tham gia hôn 2000, luùc dòch kinh Tö Ích cuõng hôn 2000 ngöôøi, luùc 8 dòch kinh Duy-ma hôn 1300 ngöôøi, ngoaøi ra nhö 40 quyeån kinh Ma-ha Baùt-nhaõ, moät quyeån kinh Kim Cang Baùt-nhaõ Ba-la-maät, moät quyeån kinh A-di-ñaø, cuõng ñeàu trong tình huoáng naøy maø phieân dòch. Kinh Phaùp Hoa laø baûn dòch khi La-thaäp ñeán Tröôøng An sau naêm thöù saùu, töùc laø ñôøi Ñoâng Taán An Ñeá, nieân hieäu Nghóa Hy naêm thöù hai (406 DL), Dieâu Taàn nieân hieäu Hoaèng Thuûy thöù 8. Baûn dòch kinh Phaùp Hoa cuûa ngaøi La-thaäp voán chæ coù 27 phaåm, veà sau ñaïi khaùi traûi qua hôn 80 naêm, ñôøi Teà Vuõ Ñeá, nieân hieäu Vónh Minh thöù 8 (490 DL), do Ñaït-ma-ma-ñeà vaø Phaùp Hieán cuøng dòch theâm vaøo moät phaåm Ñeà-baø-ñaït-ña, beøn thaønh 28 phaåm. Laïi nhaân baûn cuûa La-thaäp chæ coù vaên xuoâi, khoâng coù truøng tuïng, ñeán ñôøi Tuøy hôn 180 naêm sau, môùi laïi do Xaø-ña-quaätña dòch truøng tuïng theâm vaøo, môùi thaønh baûn kinh Phaùp Hoa löu haønh hieän nay. 9 ÑAÏI THÖØA VAØ TIEÅU THÖØA Phaät giaùo, voán chia ra Phaät giaùo Nguyeân thuûy vaø Phaät giaùo Haäu kyø, Phaät giaùo Nguyeân thuûy coøn goïi laø Phaät giaùo Tieåu thöøa, Phaät giaùo Haäu kyø coøn goïi laø Phaät giaùo Ñaïi thöøa. Trong Phaät giaùo Tieåu thöøa coøn coù chia nhieàu phaân phaùi. Chaúng keå phaân phaùi cuûa hoï nhieàu bao nhieâu, chæ caàn laø Tieåu thöøa taát nhieân ñeàu laø ñeå maét vaøo hieän töôïng giôùi cuûa vuõ truï, cho theá gian hieän thöïc naøy laø khoå, laø khoâng, laø voâ thöôøng. Soáng coøn treân moät theá gian nhö theá, coâng taùc troïng yeáu nhaát chaúng qua laø taän löïc xa lìa theá gian, caàu ñöôïc giaûi thoaùt cho töï thaân. Ñeán vieäc lôïi ngöôøi theá naøo, cöùu giuùp theá gian laøm sao, hoï cuõng chaúng heà bieåu thò moät chuùt quan taâm. Ñieàu naøy ôû trong Phaät giaùo goïi laø gaõ töï lieãu, rieâng thieän thaân mình. Vì hoï tröø giaùc ngoä chính mình ra, chaúng ñeå yù ñeán giaûi thoaùt cho ngöôøi khaùc, ñem giaùc ngoä cuûa ngöôøi khaùc xem laø khoâng quan heä ñeán mình. Chuû nghóa giaûi thoaùt theo khuynh höôùng caù nhaân naøy, coù theå noùi laø haøm chöùa saéc thaùi xuaát theá raát ö noàng haäu. 10 Ñeán Phaät giaùo Ñaïi thöøa Haäu kyø, thì töông phaûn vôùi tö töôûng naøy. Hoï xem hieän töôïng vuõ truï laø hieän thöïc, cho laø söï lyù vieân dung, mình ngöôøi bình ñaúng. Do ñoù Tieåu thöøa laø tieâu cöïc coøn Ñaïi thöøa laø tích cöïc; Tieåu thöøa laø tòch dieät coøn Ñaïi thöøa laø hoaït ñoäng; Tieåu thöøa laø caù nhaân maø Ñaïi thöøa laø xaõ hoäi. Trong Phaät giaùo Ñaïi thöøa, laïi phaân bieät quyeàn vaø thaät. Quyeàn giaùo nghóa laø ñoái vôùi phöông tieän lyù thuyeát ñaõ khoâng coù möôøi phaàn trieät ñeå ñaït ñeán vieân dung voâ ngaïi, maø ñoái vôùi phöông dieän khai ngoä cuõng cho laø coù caùch bieät raát lôùn. Nhöng Thaät giaùo thì chaúng gioáng theá, ñaây nhö kinh Phaùp Hoa noùi: “Chæ coù phaùp Nhaát thöøa, khoâng hai cuõng khoâng ba”, caên baûn khoâng coù sai bieät gì taát caû. Sum la vaïn töôïng trong vuõ truï, hoaøn toaøn laø bieåu hieän Dieäu phaùp thöïc töôùng trung ñaïo. Caùc coå ñöùc Phaät giaùo töø trong nhaän thöùc quaùn thaáu “moät töùc taát caû”, thöôøng thöôøng noùi theá naøy: Döông lieãu maøu xanh chính laø phaùp thaân vi dieäu thanh tònh; gioù thoåi qua tuøng baù chính laø aâm thanh thuyeát phaùp ñoä sanh cuûa chö Phaät Boà-taùt. Kheâ thanh taän thò quaûng tröôøng thieät, Sôn saéc voâ phi thanh tònh thaân. Ñoù laø mieâu taû caûnh giôùi naøy. Trong taát caû kinh ñieån, kinh coù theå phaùt huy thaáu ñaùo ñuû ñaïo lyù cöùu caùnh naøy, chính laø kinh Phaùp Hoa. Do ñoù kinh naøy thöïc laø moät boä kinh vó ñaïi nhaát trong Ñaïi thöøa. Theo Phaät giaùo ñoà thoâng thöôøng noùi: Phaät Thích11 ca Maâu-ni luùc môùi khai ngoä, voán nghó chuyeån phaùp luaân caên baûn giaûng Ñaïi Phöông Quaûng Phaät Hoa Nghieâm Kinh, nhöng lyù roát raùo cao thaâm naøy, loã tai traàn tuïc thoâng thöôøng raát khoù nghe ñeå tieán. Nhaân ñaây khoâng theå khoâng duøng phöông tieän quyeàn xaûo, töø phöông dieän neàn taûng ra tay. Tröôùc heát giaûng kinh Ahaøm cuûa Tieåu thöøa, sau ñoù töø Tieåu thöøa tieán vaøo Ñaïi thöøa maø thuyeát caùc kinh Phöông Ñaúng, laïi tieán theâm moät böôùc giaûng kinh Ñaïi Baùt-nhaõ. Ñaây ñeàu laø phöông tieän tieán nhaäp Ñaïi thöøa Thaät giaùo. Cuoái cuøng treân hoäi Phaùp Hoa, thuyeát kinh Phaùp Hoa khai quyeàn hieån thaät, môùi keå laø chaân chính ñaït ñeán muïc ñích truyeàn ñaïo cuûa Thích Toân. Chuùng ta khaû dó noùi: Phaät Thích-ca Maâu-ni töø phaùp thuyeát treân hoäi Hoa Nghieâm ra, caùc kinh ôû giöõa thuyeát ñeàu laø Phaùp luaân ngoïn ngaønh, cuoái cuøng ñeán treân hoäi Phaùp Hoa môùi laø chuyeån phaùp luaân caên baûn, nghóa laø phaùp luaân “Nhieáp ngoïn veà goác” laø chæ cho ñaây. Do ñaây coù theå bieát kinh Phaùp Hoa trong taát caû kinh chieám ñòa vò troïng yeáu theá naøo. Veà kinh Phaùp Hoa, ôû AÁn Ñoä ngaøi Theá Thaân laø ngöôøi chuù thích sôùm nhaát. Taïi Trung Quoác, phaùp sö Phaùp Vaân thuoäc Toâng Nieát-baøn coù Phaùp Hoa Nghóa Sôù. Ñaïi sö Gia Töôøng thuoäc Tam Luaän Toâng coù Phaùp Hoa Nghóa Sôù, ñaïi sö Töø AÂn thuoäc Phaùp Töôùng Toâng coù Phaùp Hoa Kinh Huyeàn Taùn, thieàn sö Giôùi Hoaøn Thieàn Toâng coù Dieäu Phaùp Lieân Hoa Kinh Giaûi. Hoï moãi ngöôøi ñeàu nöông theo giaùo nghóa cuûa toâng mình maø giaûi thích kinh Phaùp Hoa. Ñaïi sö Trí Giaû luùc ñoù duøng moät 12 boä kinh naøy laøm trung taâm, rieâng môû moät toâng goïi laø Phaùp Hoa Toâng vaø vieát ba boä lôùn Phaùp Hoa Huyeàn Nghóa, Phaùp Hoa Vaên Cuù, Ma-ha Chæ Quaùn. Do ñaây maø xem, boä kinh Phaùp Hoa naøy, chaúng keå laø moät Toâng naøo cuûa Phaät giaùo ñeàu chieám moät ñòa vò troïng yeáu. Khoâng keå ai ñeàu khoâng coi thöôøng giaù trò cuûa boä kinh naøy. Kinh Phaùp Hoa goàm 28 phaåm. Phaåm Phoå Moân laø moät phaåm trong 28 phaåm naøy. Giaùo nghóa moãi phaåm ñeàu raát troïng yeáu, khoâng coù phaân bieät ñaúng caáp aát giaùp gì. Ñeå tieän thuyeát minh, chæ coù theå chia laøm hai moân: Boån moân vaø Tích moân. Möôøi boán phaåm tröôùc cuûa kinh Phaùp Hoa, chính laø taát caû veát tích cuûa Thích Toân, neân goïi laø Tích moân. Möôøi boán phaåm sau laø nöông boån ñòa cuûa Thích Toân maø noùi Boån moân. Ñaây ñeàu laø ngoân giaùo maø Theá Toân xuaát hieän ôû theá gian naøy noùi ra. Theá Toân voán laø ngöôøi theå hieän chaân lyù vuõ truï, Ngaøi ñaõ sôùm thaønh töïu quaû Phaät maø chöùng phaùp thaân, nöông phaùp thaân naøy maø xuaát hieän thaønh ñaáng Thích Toân ñeán theá gian naøy, ví nhö vaàng traêng trong saùng doïi boùng xuoáng doøng soâng. Trong 28 phaåm naøy ñaõ chia hai moân Boån - Tích. Trong Tích moân, phaåm Phöông Tieän vaø phaåm An Laïc Haïnh. Trong Boån moân phaåm Nhö Lai Thoï Löôïng vaø phaåm Phoå Moân, goïi chung laø Phaùp Hoa Töù Yeáu Phaåm. Ñaïi sö Dieäu Laïc noùi: Phaåm Phöông Tieän töông ñöông vôùi phaùt taâm, phaåm An Laïc Haïnh töông ñöông 13 vôùi tu haønh, phaåm Thoï Löôïng töông ñöông vôùi Boà-ñeà, phaåm Phoå Moân töông ñöông vôùi Nieát-baøn. Töø phaùt taâm tu haønh maø ñeán giaùc ngoä Boà-ñeà, laïi do giaùc ngoä hieän tieàn maø ñeán Nieát-baøn cuûa phaåm Phoå Moân. Do ñaây laïi coù theå roõ raøng phaåm Phoå Moân trong kinh Phaùp Hoa chieám ñòa vò troïng yeáu nhö theá naøo. Phaåm Phoå Moân ñaõ chieám ñòa vò troïng yeáu trong kinh Phaùp Hoa nhö theá, do ñoù danh hieäu cuûa Boà-taùt Quaùn Theá AÂm, khaép nôi coù ngöôøi thoï trì; hình töôïng töø bi cuûa Boà-taùt Quaùn Theá AÂm, khaép nôi coù ngöôøi cung phuïng, cuõng laø ñaïo lyù naøy. 14 KINH DIEÄU PHAÙP LIEÂN HOA Phaåm Phoå Moân ñaõ laø moät phaåm trong 28 phaåm kinh Phaùp Hoa, do ñoù teân goïi töôøng taän phaûi neân goïi laø Dieäu Phaùp Lieân Hoa Kinh Quaùn Theá AÂm Boà-taùt Phoå Moân Phaåm. Tröôùc khi nghieân cöùu phaåm Phoå Moân, chuùng ta khoâng theå khoâng bieát ñeà kinh “Dieäu Phaùp Lieân Hoa Kinh”. Trong kinh ñieån Phaät giaùo, ñeà kinh laø moät ñaïi cöông toaøn boä kinh, vì ñeà kinh hay bao quaùt yeáu chæ moät boä kinh muoán noùi. Nhaát laø naêm chöõ ñeà kinh “Dieäu Phaùp Lieân Hoa Kinh”, coù theå noùi bao truøm toaøn boä chaân lyù vuõ truï, nhieáp troïn yeáu nghóa cuûa taùm vaïn boán ngaøn phaùp moân, bao quaùt tinh tuùy cuûa naêm ngaøn naêm traêm quyeån kinh. Neáu nhö trieån khai giaûi thích kyõ caøng thì kinh saùch meânh moâng cuûa ba boä lôùn thuoäc Thieân Thai cuõng ñeàu ôû heát taïi ñaây. Nguyeân teân tieáng Phaïn cuûa kinh naøy laø Taùt-ñaøm Phaân-ñaø-lôïi Tu-ña-la (Saddharma Pundarika Sutra). Taùt-ñaøm dòch laø Dieäu Phaùp, Phaân-ñaø-lôïi dòch laø Lieân 15 Hoa, Tu-ña-la dòch laø Kinh. Ngöôøi dòch kinh naøy töø tieáng Phaïn ra tieáng Trung Hoa chính laø Tam Taïng phaùp sö Cöu-ma-la-thaäp, töø nöôùc Quy Tö ñeán Trung Quoác maø thaønh moät trong boán nhaø phieân dòch lôùn noåi tieáng treân lòch söû Phaät giaùo, Ngaøi ñaõ ñöôïc noùi ôû maët tröôùc. Kinh Dieäu Phaùp Lieân Hoa laø kinh ñöôïc ñöùc Theá Toân Thích-ca Maâu-ni vaøo luùc cuoái ñôøi ñaõ noùi taïi nuùi Kyø-xaø-quaät (coøn goïi Linh Thöùu) phía Ñoâng Baéc thaønh Vöông Xaù. Ngay khi Thích Toân tuyeân giaûng boä kinh naøy, thính chuùng taäp hôïp taïi nuùi Kyø-xaø-quaät coù taùm vaïn Ñaïi Boà-taùt maø ngaøi Vaên-thuø vaø Quaùn AÂm laøm thöôïng thuû; moät vaïn hai ngaøn Ñaïi A-la-haùn maø Ma-ha Ca-dieáp, Xaù-lôïi-phaát… laøm thöôïng thuû. Ngoaøi ra coøn coù Thieân (laø tieáng goïi chung caùc thaàn ôû coõi trôøi), Long (thaàn roàng), Daï-xoa (thaàn quyû), Caøn-thaùt-baø (thaàn nhaïc), A-tu-la (thaàn baïo aùc nhaát), Ca-laàu-la (kim xí ñieåu, vua loaøi chim), Khaån-na-la (thaàn ca haùt), Mahaàu-la-giaø (moät loaïi quyû thaàn)… laø taùm boä ñaïi chuùng, laïi coù tín chuùng Phaät giaùo thuoäc Vöông gia nhö quoác vöông, ñaïi thaàn, phuù haøo, hoïc giaû… ñeàu tuï hoïp taïi hoäi tröôøng nuùi Linh Thöùu ñeå nghe Thích Toân thuyeát phaùp. Kinh Dieäu Phaùp Lieân Hoa sôû dó caàn goïi laø Dieäu Phaùp vì giaùo nghóa (phaùp) maø toaøn kinh noùi laø ñieàu vi dieäu raát saâu. Phaùp cuûa Dieäu Phaùp naøy laø chæ cho caùc phaùp “Thaäp giôùi, thaäp nhö, quyeàn - thaät”. Thaäp giôùi laø ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sanh, tu-la, thieân, nhaân, Thanh vaên, Duyeân giaùc, Boà-taùt, coõi Phaät. Trong möôøi coõi naøy moãi coõi laïi coù ñuû möôøi nhö thò. 16 “Nhö thò” laø khoâng coù phaân bieät vôùi chaân nhö, gioáng nhö laø nhö thaät, nhö thöôøng, xöa nay chính laø nhö theá. Caùi nhö thò naøy cuøng chia möôøi loaïi ñeå thuyeát minh, chuùng ta tröôùc heát laáy nhaân gian trong möôøi coõi ñeå noùi: Nhaân gian nhaát ñònh coù töôùng cuûa nhaân gian, ñaây goïi laø “nhö thò töôùng”; coù töôùng beân ngoaøi roài nhaát ñònh coù tính chaát hoaëc baûn tính töông ñöông vôùi noù, ñaây laø “Nhö thò taùnh”; coù ngoaïi töôùng vaø taùnh chaát roài, ñaây beøn laø theå goïi laø “Nhö thò theå”; theå aét nhaát ñònh haøm chöùa löïc löôïng do ñoù goïi laø “Nhö thò löïc”; coù söùc seõ höôùng ra ngoaøi laøm vieäc hoaëc taùc nghieäp, ñaây goïi laø “Nhö thò taùc”; laøm töùc laø haønh vi, laáy taùc nghieäp naøy laøm nguyeân nhaân goïi laø “Nhö thò nhaân”; caùi trôï giuùp taêng tröôûng nhaân goïi laø “Nhö thò duyeân”; caùi do nhaân vaø duyeân keát hôïp maø coù laø “Nhö thò quaû”; ví duï nhö ngöôøi laø do nhaân ñôøi tröôùc, chòu caùi quaû ñôøi naøy laøm ngöôøi, nhöng ñoàng laø ngöôøi taïi nhaân gian, laïi coù ngheøo giaøu, hieàn ngu, khoå vui… quaû baùo khoâng ñoàng, ñaây laø duyeân côù töø choã chòu quaû baùo khoâng ñoàng, do ñoù sau nhö thò quaû coù “Nhö thò baùo”; töø goác nhö thò töôùng ñeán ngoïn nhö thò baùo, hoaøn toaøn laø chaân lyù baát bieán, ñaây laø chòu pheùp taéc töï nhieân chi phoái, khoâng keå theá naøo ñeàu khoâng theå caûi bieán; do ñoù goïi laø “Nhö thò boån maït cöùu caùnh ñaúng”. Töø coõi nhaân gian coù ñuû ñaïo lyù “Thaäp nhö” maø nhìn chín coõi khaùc moãi coõi ñuû thaäp nhö cuõng coù theå roõ vaäy. Theâm moät böôùc nöõa, ngay trong möôøi coõi, moãi coõi ñeàu coù ñuû möôøi coõi, vì coù taùnh ñuû vaø taùnh khôûi quan heä chaúng ñoàng. Ví nhö coõi ñòa nguïc coù ñuû chín coõi 17 khaùc, maø coõi thieän töø nhaân gian trôû leân, hoaëc phaùp giôùi cuûa Töù thaùnh xuaát theá, ñöông nhieân ñeàu coù ñuû. Nhöng coõi giôùi naøy maø noù coù ñuû, chæ coù theå noùi laø taùnh ñuû, vì söï khôûi taâm ñoäng nieäm cuûa hoï, ñeàu thuoäc phöông dieän aùc, do toaøn laø hoaït ñoäng coù taùnh aùc, nhaân ñoù môùi chòu quaû baùo ñòa nguïc. Ngöôïc laïi, coõi Phaät cuõng coù ñuû taùnh cuûa chín coõi khaùc, nhöng cuõng chæ laø taùnh ñuû maø khoâng phaûi taùnh khôûi, Phaät sôû dó laøm Phaät laø chæ coù taùnh khôûi thieän, do ñoù môùi coù theå phoùng aùnh saùng coõi Phaät. Loái thuyeát phaùp naøy thaät laø chaân lyù kheùo leùo cuûa giaùo lyù Thieân Thai, chuùng ta ñeàu neân ñeå vaøo loøng giôø giôø khaéc khaéc quaùn saùt; vì ñaây chính laø tu trì thieát thöïc, khoâng theå xem noù laø moät loaïi thuaàn lyù luaän. Hieän taïi taïm khoâng baøn veà ñòa nguïc vaø coõi Phaät, chæ theo trong coõi nhaân gian coù ñuû ñaïo lyù möôøi coõi maø noùi moät phen, beøn coù theå thaáy ra nhaân gian taïi trong moät coõi laøm sao coù ñuû möôøi coõi: Saân giaän – Ñòa nguïc Tham duïc – Ngaï quyû Ngu si – Suùc sanh Taät ñoá – Tu-la Nguõ giôùi – Ngöôøi Thaäp thieän – Trôøi Töù ñeá – Thanh vaên Thaäp nhò nhaân duyeân – Duyeân giaùc Luïc ñoä – Boà-taùt 18 Cöùu caùnh – Phaät. Thöû töø nhaân loaïi chuùng ta trong noäi taâm cuûa chính mình maø xeùt, beøn coù theå bieát trong moät ngaøy ñaõ coù nhaân sanh khôûi möôøi coõi, roát cuoäc laø sanh khôûi taâm thieän töø nhaân loaïi trôû leân saùnh vai vôùi chö Phaät Boàtaùt nhieàu chaêng? Hay laø sanh khôûi taâm aùc töø nhaân loaïi trôû xuoáng ñòa nguïc ngaï quyû nhieàu? Ngay moät caù nhaân töø luùc môùi thöùc daäy ñeàu caûm thaáy trong loøng nhö maët trôøi buoåi saùng vöøa leân, nhö baàu khoâng khí ban mai trong laëng. Ñeán luùc aên saùng, vì thöùc aên uoáng ngon dôû, lieàn khôûi taâm baát bình. Ngay khi taâm saân giaän noåi leân chính laø taâm ñòa nguïc ñaõ sanh leân roài. Kòp ñeán luùc cuøng ngöôøi laân caän hay gia toäc tranh chaáp, beøn sanh khôûi nhaân ñaáu tranh cuûa tu-la, sanh khôûi nhaân suùc sanh ngu si. Hoaëc caûm thaáy ñoùi buïng, beøn laø sanh khôûi taâm ngaï quyû. Ngöôøi ta chòu söï sai khieán khoáng cheá cuûa ngoaïi caûnh, tình hình caïn côït cuûa noù laø nhö theá. Coù moät caâu noùi: “Ta moãi ngaøy xeùt thaân mình ba laàn”. Quyeát taâm xeùt thaân mình ba laàn naøy sanh khôûi, chính laø chöùng cöù nhaân gian coù ñuû Phaät taùnh, cuõng chính laø caùi môû ñaàu coù trí tueä coõi Phaät. Nhö theá ñem chín coõi kia ñeán thaân chuùng ta maø so moät phen, thì nhaân gian coù ñuû möôøi coõi laø ñieàu raát roõ raøng. Chín coõi kia moãi coõi coù ñuû möôøi coõi, laáy ñaây laøm chuaån cuõng coù theå bieát. Noùi veà quyeàn thaät, töø coõi ñòa nguïc thöù möôøi ñeán Boà-taùt laø chín coõi ñeàu chæ quyeàn, chæ coù coõi Phaät môùi laø thaät. Laáy meâ ngoä maø chia, vì chín coõi laø quyeàn do ñoù 19 laø coõi meâ, vì coõi Phaät laø thaät do ñoù laø coõi ngoä. Nhaân ñaây, choã noùi Dieäu Phaùp chính laø chæ caùc phaùp thaäp giôùi, thaäp nhö, quyeàn, thaät naøy. Caùi gì goïi laø Dieäu? Noùi khaùc ñi, khoâng theå nghó nghì goïi laø Dieäu. Baát keå laø noùi möôøi phaùp giôùi, chaúng keå laø noùi möôøi nhö thò, ñeàu laø pheùp taéc töï nhieân trong trôøi ñaát, maø ôû treân moät nieäm cuõng coù ñuû. Neáu nhö giaûng ñeán pheùp taéc töï nhieân, ñoù khoâng phaûi laø luaän khoâng nhaân khoâng quaû cuûa ngoaïi ñaïo. Thaäp nhö hoaøn toaøn laø phaùp nhaân quaû chieáu theo luaät nhaân quaû maø hieån hieän. Nhaân ñaây töø moät ñieåm töï kyû coù theå hieån hieän möôøi coõi naøy maø xem, tröø noùi noù laø dieäu phaùp ra, laïi coøn coù theå noùi caùi gì khaùc ñöôïc? Neáu nhö anh taïo nhaân ñòa nguïc, thì duø anh coù chaùn gheùt noù theá naøo, cuõng taát nhieân caûm thoï quaû baùo cuûa ñòa nguïc aáy. Taïo nhaân suùc sanh, nhaát ñònh ñoïa trong coõi suùc sanh. Ñaây laø pheùp taéc töï nhieân, ñaõ khoâng phaûi caùi Phaät laøm, cuõng khoâng phaûi caùi phaøm phu noùi lìa laø coù theå lìa ñöôïc. Do ñaây maø suy, thì taïo nhaân thieän maø caûm thoï quaû baùo thieän cuõng laïi nhö theá. Ñaây ñeàu laø pheùp taéc cuûa möôøi nhö thò, laø caùi khoâng theå di ñoäng, phaùp voán nhö vaäy; ba ñôøi xöa nay, nghieãm nhieân tröôøng toàn, tröø vieäc noùi noù vi dieäu khoâng theå nghó nghì ra, thöïc khoâng coù theå noùi gì khaùc. Coù moät ñieåm caàn thieát phaûi chuù yù, chính laø khoâng theå noùi Dieäu Phaùp laø chaân lyù vuõ truï thì ñoù ñaõ bieán thaønh trieát lyù roài. ÔÛ ñaây chæ coù theå ñem Dieäu Phaùp “Thaäp giôùi, thaäp nhö, quyeàn - thaät” ñaët vaøo taâm laøm chaân lyù laø ñöôïc roài. 20