Tài liệu Luyện thi thpt hóa học

HOAHOC.edu.vn C U T O NGUYÊN T I. C u t o nguyên t . Chương I. – H TH NG TU N HOÀN CÁC NGUYÊN T Nguyên t g m h t nhân tích i n dương (Z+) tâm và có Z electron chuy n ng xung quanh h t nhân. 1. H t nhân: H t nhân g m: − Proton: i n tích 1+, kh i lư ng b ng 1 .v.C, ký hi u (ch s ghi trên là kh i lư ng, ch s ghi dư i là i n tích). − Nơtron: Không mang i n tích, kh i lư ng b ng 1 .v.C ký hi u Như v y, i n tích Z c a h t nhân b ng t ng s proton. * Kh i lư ng c a h t nhân coi như b ng kh i lư ng c a nguyên t (vì kh i lư ng c a electron nh không áng k ) b ng t ng s proton (ký hi u là Z) và s nơtron (ký hi u là N): Z + N ≈ A. A ư c g i là s kh i. * Các d ng ng v khác nhau c a m t nguyên t là nh ng d ng nguyên t khác nhau có cùng s proton nhưng khác s nơtron trong h t nhân, do ó có cùng i n tích h t nhân nhưng khác nhau v kh i lư ng nguyên t , t c là s kh i A khác nhau. 2. Ph n ng h t nhân: Ph n ng h t nhân là quá trình làm bi n i nh ng h t nhân c a nguyên t này thành h t nhân c a nh ng nguyên t khác. Trong ph n ng h t nhân, t ng s proton và t ng s kh i luôn ư c b o toàn. Ví d : V y X là C. Phương trình ph n ng h t nhân. 3. C u t o v electron c a nguyên t . Nguyên t là h trung hoà i n, nên s electron chuy n ng xung quanh h t nhân b ng s i n tích dương Z c a h t nhân. Các electron trong nguyên t ư c chia thành các l p, phân l p, obitan. a) Các l p electron. K t phía h t nhân tr ra ư c ký hi u: B ng s th t n = 1 2 3 4 5 6 7 … B ng ch tương ng: K L M N O P Q … Nh ng electron thu c cùng m t l p có năng lư ng g n b ng nhau. L p electron càng g n h t nhân có m c năng lư ng càng th p, vì v y l p K có năng lư ng th p nh t. S electron t i a có trong l p th n b ng 2n2. C th s electron t i a trong các l p như sau: L p: KLMN… S electron t i a: 2 8 18 32 … b) Các phân l p electron. Các electron trong cùng m t l p l i ư c chia thành các phân l p. L p th n có n phân l p, các phân l p ư c ký hi u b ng ch : s, p, d, f, … k t h t nhân tr ra. Các electron trong cùng phân l p có năng lư ng b ng nhau. L p K (n = 1) có 1 phân l p : 1s. 1 HOAHOC.edu.vn L p L (n = 2) có 2 phân l p : 2s, 2p. L p M (n = 3) có 3 phân l p :3s, 3p, 3d. L p N (n = 4) có 4 phân l p : 4s, 4p, 4d, 4f. Th t m c năng lư ng c a các phân l p x p theo chi u tăng d n như sau : 1s, 2s, 2p, 3s, 3p, 4s, 3d, 4p, 5s, 4d, 5p, 6s… S electron t i a c a các phân l p như sau: Phân l p : s p d f. S electron t i a: 2 6 10 14. c) Obitan nguyên t : là khu v c không gian xung quanh h t nhân mà ó kh năng có m t electron là l n nh t (khu v c có m t ám mây electron l n nh t). S và d ng obitan ph thu c c i m m i phân l p electron. Phân l p s có 1 obitan d ng hình c u. Phân l p p có 3 obitan d ng hình s 8 n i. Phân l p d có 5 obitan, phân l p f có 7 obitan. Obitan d và f có d ng ph c t p hơn. M i obitan ch ch a t i a 2 electron có spin ngư c nhau. M i obitan ư c ký hi u b ng 1 ô vuông (còn g i là ô lư ng t ), trong ó n u ch có 1 electron ta g i ó 2 electron ta g i các electron ã ghép ôi. Obitan là electron c thân, n u không có electron g i là obitan tr ng. 4. C u hình electron và s phân b electron theo obitan. a) Nguyên lý v ng b n: trong nguyên t , các electron l n lư t chi m các m c năng lư ng t th p n cao. Ví d : Vi t c u hình electron c a Fe (Z = 26). 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6 4s2 N u vi t theo th t các m c năng lư ng thì c u hình trên có d ng. 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6 Trên cơ s c u hình electron c a nguyên t , ta d dàng vi t c u hình electron c a cation ho c anion t o ra t nguyên t c a nguyên t ó. Ví d : C u hình electron c a Fe2+ : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6 Fe3+ : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d5. i v i anion thì thêm vào l p ngoài cùng s electron mà nguyên t ã nh n. Ví d : S(Z = 16) : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4. S2- : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 C n hi u r ng : electron l p ngoài cùng theo c u hình electron ch không theo m c năng lư ng. 5. Năng lư ng ion hoá, ái l c v i electron, âm i n. a) Năng lư ng ion hoá (I). Năng lư ng ion hoá là năng lư ng c n tiêu th tách 1e ra kh i nguyên t và bi n nguyên t thành ion dương. Nguyên t càng d như ng e (tính kim lo i càng m nh) thì I có tr s càng nh . b) Ái l c v i electron (E). Ái l c v i electron là năng lư ng gi i phóng khi k t h p 1e vào nguyên t , bi n nguyên t thành ion âm. Nguyên t có kh năng thu e càng m nh (tính phi kim càng m nh) thì E có tr s càng l n. c) âm i n (χ). âm i n là i lư ng c trưng cho kh năng hút c p electron liên k t c a m t nguyên t trong phân t . âm i n ư c tính t I và E theo công th c: − Nguyên t có χ càng l n thì nguyên t c a nó có kh năng hút c p e liên k t càng m nh. 2 HOAHOC.edu.vn − âm i n χ thư ng dùng tiên oán m c phân c c c a liên k t và xét các hi u ng d ch chuy n electron trong phân t . − N u hai nguyên t có χ b ng nhau s t o thành liên k t c ng hoá tr thu n tuý. N u âm i n khác nhau nhi u (χ∆ > 1,7) s t o thành liên k t ion. N u âm i n khác nhau không nhi u (0 < χ∆ < 1,7) s t o thành liên k t c ng hoá tr có c c. II. H th ng tu n hoàn các nguyên t hoá h c. 1. nh lu t tu n hoàn. Tính ch t c a các nguyên t cũng như thành ph n, tính ch t c a các ơn ch t và h p ch t c a chúng bi n thiên tu n hoàn theo chi u tăng i n tích h t nhân. 2. B ng h th ng tu n hoàn. Ngư i ta s p x p 109 nguyên t hoá h c ( ã tìm ư c) theo chi u tăng d n c a i n tích h t nhân Z thành m t b ng g i là b ng h th ng tu n hoàn. Có 2 d ng b ng thư ng g p. a. D ng b ng dài: Có 7 chu kỳ (m i chu kỳ là 1 hàng), 16 nhóm. Các nhóm ư c chia thành 2 lo i: Nhóm A (g m các nguyên t s và p) và nhóm B (g m nh ng nguyên nhóm B u là kim lo i. t d và f). Nh ng nguyên t b. D ng b ng ng n: Có 7 chu kỳ (chu kỳ 1, 2, 3 có 1 hàng, chu kỳ 4, 5, 6 có 2 hàng, chu kỳ 7 ang xây d ng m i có 1 hàng); 8 nhóm. M i nhóm có 2 phân nhóm: Phân nhóm chính (g m các nguyên t s và p - ng v i nhóm A trong b ng dài) và phân nhóm ph (g m các nguyên t d và f - ng v i nhóm B trong b ng dài). Hai h nguyên t f (h lantan và h actini) ư c x p thành 2 hàng riêng. Trong chương trình PTTH và trong cu n sách này s d ng d ng b ng ng n. 3. Chu kỳ. Chu kỳ g m nh ng nguyên t mà nguyên t c a chúng có cùng s l p electron. M i chu kỳ u m u b ng kim lo i ki m, k t thúc b ng khí hi m. Trong m t chu kỳ, i t trái sang ph i theo chi u i n tích h t nhân tăng d n. - S electron l p ngoài cùng tăng d n. - L c hút gi a h t nhân và electron hoá tr l p ngoài cùng tăng d n, làm bán kính nguyên t gi m d n. Do ó: + âm i n χ c a các nguyên t tăng d n. + Tính kim lo i gi m d n, tính phi kim tăng d n. + Tính bazơ c a các oxit, hi roxit gi m d n, tính axit c a chúng tăng d n. - Hoá tr cao nh t i v i oxi tăng t I n VII. Hoá tr i v i hi ro gi m t IV (nhóm IV) n I (nhóm VII). 4. Nhóm và phân nhóm. Trong m t phân nhóm chính (nhóm A) khi i t trên xu ng dư i theo chi u tăng i n tích h t nhân. - Bán kính nguyên t tăng (do s l p e tăng) nên l c hút gi a h t nhân và các electron l p ngoài cùng y u d n, t c là kh năng như ng electron c a nguyên t tăng d n. Do ó: + Tính kim lo i tăng d n, tính phi kim gi m d n. + Tính bazơ c a các oxit, hi roxit tăng d n, tính axit c a chúng gi m d n. - Hoá tr cao nh t v i oxi (hoá tr dương) c a các nguyên t b ng s th t c a nhóm ch a nguyên t ó. 5. Xét oán tính ch t c a các nguyên t theo v trí trong b ng HTTH. Khi bi t s th t c a m t nguyên t trong b ng HTTH (hay i n tích h t nhân Z), ta có th suy ra v trí và nh ng tính ch t cơ b n c a nó. Có 2 cách xét oán.: 3 HOAHOC.edu.vn Cách 1: D a vào s nguyên t có trong các chu kỳ. Chu kỳ 1 có 2 nguyên t và Z có s tr t 1 n 2. Chu kỳ 2 có 8 nguyên t và Z có s tr t 3 → 10. Chu kỳ 3 có 8 nguyên t và Z có s tr t 11→ 18. Chu kỳ 4 có 18 nguyên t và Z có s tr t 19 → 36. Chu kỳ 5 có 18 nguyên t và Z có s tr t 37 → 54. Chu kỳ 6 có 32 nguyên t và Z có s tr t 55 → 86. Chú ý: - Các chu kỳ 1, 2, 3 có 1 hàng, các nguyên t u thu c phân nhóm chính (nhóm A). - Chu kỳ l n (4 và 5) có 18 nguyên t , d ng b ng ng n ư c x p thành 2 hàng. Hàng trên có 10 nguyên t , trong ó 2 nguyên t u thu c phân nhóm chính (nhóm A), 8 nguyên t còn l i phân nhóm ph (phân nhóm ph nhóm VIII có 3 nguyên t ). Hàng dư i có 8 nguyên t , trong ó 2 nguyên t u phân nhóm ph , 6 nguyên t sau thu c phân nhóm chính. i u ó th hi n sơ sau: D u * : nguyên t phân nhóm chính. D u • : nguyên t phân nhóm ph . Ví d : Xét oán v trí c a nguyên t có Z = 26. Vì chu kỳ 4 ch a các nguyên t Z = 19 → 36, nên nguyên t Z = 26 thu c chu kỳ 4, hàng trên, phân nhóm ph nhóm VIII. ó là Fe. Cách 2: D a vào c u hình electrong c a các nguyên t theo nh ng quy t c sau: - S l p e c a nguyên t b ng s th t c a chu kỳ. - Các nguyên t ang xây d ng e, l p ngoài cùng (phân l p s ho c p) còn các l p trong ã bão hoà thì thu c phân nhóm chính. S th t c a nhóm b ng s e l p ngoài cùng. - Các nguyên t ang xây d ng e l p sát l p ngoài cùng ( phân l p d) thì thu c phân nhóm ph . Ví d : Xét oán v trí c a nguyên t có Z = 25. C u hình e: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d5 4s2. - Có 4 l p e → chu kỳ 4. ang xây d ng e phân l p 3d → thu c phân nhóm ph . Nguyên t này là kim lo i, khi tham gia ph n ng nó có th cho i 2e 4s và 5e 3d, có hoá tr cao nh t 7+. Do ó, nó phân nhóm ph nhóm VII. ó là Mn. 4 HOAHOC.edu.vn BÀI T P CHƯƠNG I. D. Ion kali K+. 1. Electron ư c tìm ra vào năm 1897 b i nhà C. Ngt S. bác h c ngư i Anh Tom - xơn (J.J. Thomson). c i m nào sau ây không ph i c a electron? A. M i electron có kh i lư ng b ng kho ng 10. Ngt c a nguyên t có i n tích h t nhân 13, s kh i 27 có s electron hoá tr là: A. 13 B. 5 C. 3 D. 4 11. Ngt c a nguyên t hoá h c nào có c u hình electron dư i ây: 1 kh i lư ng c a ngt nh nh t là H. 1840 C u hình electron t (1) 1s22s22p1 (2) 1s22s22p5 (3) 1s22s22p63s1 (4) 1s22s22p63s23p2 12. Hãy vi t c u hình electron c B. M i electron có i n tích b ng -1,6 .10-19 C, nghĩa là b ng 1- i n tích nguyên t . C. Dòng electron b l ch hư ng v phía c c âm trong i n trư ng. D. Các electron ch thoát ra kh i ngt trong nh ng i u ki n c bi t (áp su t khí r t th p, i n th r t cao gi a các c c c a ngu n i n). 2. Các ng v ư c phân bi t b i y u t nào sau ây? A. S nơtron. B. S electron hoá tr . C. S proton D. S l p electron. 3. Kí hi u nào trong s các kí hi u c a các obitan sau là sai? A. 2s, 4f B. 1p, 2d C. 2p, 3d D. 1s, 2p 4. phân l p 3d s electron t i a là: A. 6 B. 18 C. 10 D. 14 5. Ion, có 18 electron và 16 proton, mang s i n tích nguyên t là: A. 18+ B. 2 C. 18D. 2+ + 6. Các ion và ngt : Ne, Na , F_ có i m chung là: Ion (1) Na+ (2) Ni2+ (3) Cl(4) Fe2+ (5) Ca2+ nguyên ……………... ……………... ……………... ……………... a các ion sau: hình electron …………………………. …………………………. …………………………. ……… ………………. …………………………. ………………………… (6) Cu+ 13. Ngt c a nguyên t hoá h c có c u hình electron 1s22s22p63s23p64s1 là: A. Ca B. K C. Ba D. Na 14. Chu kỳ bán rã, th i gian c n thi t lư ng ch t ban u m t i m t n a, c a ngày. C n bao nhiêu ngày có tính phóng x ch a 32 15 15. 32 15 P là 14,3 m t m u thu c P gi m i ch còn l i 20% ho t tính phóng x ban A. 33,2 ngày C. 61,8 ngày A. S kh i B. S electron C. S proton D. S notron 7. C u hình electron c a các ion nào sau ây gi ng như c a khí hi m ? A. Te2B. Fe2+ C. Cu+ D. Cr3+ 8. Có bao nhiêu electron trong m t ion c u Tên u c a nó. B. 71,5 ngày D. 286 ngày 238 92 U là nguyên t g c c a h phóng x t nhiên uran, k t thúc c a dãy này là c a chì 206 82 ng v b n Pb , s l n phân rã α và β là : A. 6 phân rã α và 8 l n phân rã β B. 8 phân rã α và 6 l n phân rã β C. 8 phân rã α và 8 l n phân rã β D. 6 phân rã α và 6 l n phân rã β 16. S h phóng x t nhiên là : 52 3+ 24 Cr ? A. 21 B. 27 C. 24 D. 52 9. Ti u phân nào sau ây có s proton nhi u hơn s electron? A. Ngt Na. B. Ion clorua Cl-. 5 A. H t nhân có cùng s nơtron nhưng A. 2 B. 3 C. 4 D. 5. 17. Trong các c u hình electron sau, c u hình nào sai ? A.1s22s22p2x2py2pz B.1s22s22p2x2p2y2p2z3s C.1s22s22p2x 2py D.1s22s22px2py2pz 18. Các electron thu c các l p K, M, N, L trong ngt khác nhau v : A. Kho ng cách t electron n h t nhân B. bên liên k t v i h t nhân C. Năng lư ng c a electron D. T t c A, B, C u úng. 19. Trong ngt , các electron quy t d nh tính ch t hoá h c là : khác nhau v s proton. B. H t nhân có cùng s proton. nhưng khác nhau v s nơtron C. H t nhân có cùng s nơtron nhưng khác nhau v s electron D. Phương án khác 23. Ngt kh i trung bình c a 63,546. ng v là Cu và 65Cu. S ngt C. ↑↓ ↑ ↑ ↑ D. ↑↓ B. 3,000.1023 C. 2,181.1023 D. 1,500.1023 24. Ngt c a nguyên t A có t ng s electron trong các phân l p p là 7. Ngt c a nguyên t B có t ng s h t mang i n nhi u hơn t ng s h t mang i n c a A là 8. A và B là các nguyên t : A. Al và Br B. Al và Cl B. C. Mg và Cl D. Si và Br 25. i n y các thông tin vào các ch tr ng trong nh ng sau: cho hai nguyên t A và B có s hi u ngt l n lư t là 11 và 13. - C u hình electron c a A: ……… - C u hình electron c a B……….. - A chu kỳ………, nhóm………, phân nhóm……… A có kh năng t o ra ion A+ và B có kh năng t o ra ion B3+. Kh năng kh c a A là………..so v i B, kh năng oxi hoá c a ion B3+ là………..so v i ion A+. 26. M t ngt R có t ng s h t mang i n và không mang i n là 34, trong ó s h t mang -S - S E. Phân l p 3d ã bão hoà khi ã x p y 10 electron -S 21. C u hình electron bi u di n theo ô lư ng t nào sau ây là sai? B. ↑↓ Cu có trong A. 6,023. 1023 -S C. Năng lư ng c a các electron các phân l p 3s, 3p, 3d là khác nhau -S D. Năng lư ng c a các electron thu c các obitan 2s và 2px như nhau ↑↓ ↑↓ 63 32g Cu là: -S B. Các electron thu c các obitan 2px, 2py, 2pz ch khác nhau v nh hư ng trong không gian ↑↓ ng t n t i trong t nhiên v i hai lo i 63 A. Các electron hoá tr . B. Các electron l p ngoài cùng. C. Các electron l p ngoài cùng i v i các nguyên t s,p và c l p sát ngoài cùng v i các nguyên t h d, f. D. T t c A, B, C u sai. 20. Khoanh tròn vào ch n u phát bi u úng, ch S n u phát bi u sai trong nh ng dư i ây: A. Năng lư ng c a các electron thu c các obitan 2px, 2py 2pz là như nhau A. ng kim lo i là i n g p 1,833 l n s h t không mang i n. Nguyên t R và v trí c a nó trong b ng HTTH là: A. Na ô 11, chu kỳ III, nhóm IA B. C. Mg ô 12, chu kỳ III, nhóm IIA C. F ô 9, chu kỳ II, nhóm VIIA D. Ne ô 10, chu kỳ II, nhóm VIIIA ↑↓ ↑↓ ↑ ↑↓ ↑↓ ↑↓ 22.M t nguyên t hoá h c có nhi u lo i ngt có kh i lư ng khác nhau vì lí do nào sau ây ? 6 A. S nơtron. B. S electron hoá tr . C. S l p electron D. S e l p ngoài cùng. 33. Các ơn ch t c a các nguyên t nào sau ây có tính ch t hoá h c tương t nhau? A. As, Se, Cl, Fe. B. F, Cl, Br, I. C. Br, P, H, Sb . D. O, Se, Br, Te. 34. Dãy nguyên t hoá h c có nh ng s hi u ngt nào sau ây có tính ch t hoá h c tương t kim lo i natri? A. 12, 14, 22, 42 B. 3, 19, 37, 55. C. 4, 20, 38, 56 D. 5, 21, 39, 57. 35. Nguyên t nào sau ây có tính ch t hoá h c tương t canxi? A. C B. K C. Na D. Sr 36. Ngt c a nguyên t nào trong nhóm VA có bán kính ngt l n nh t? A. Nitơ B. Photpho C. Asen D. Bitmut 37. Dãy ngt nào sau y ư c x p theo chi u bán kính ngt tăng? A. I, Br, Cl, P B. C, N, O, F C. Na, Mg, Al, Si D. O, S, Se,Te. 38. S bi n i tính ch t kim lo i c a các nguyên t trong dãy Mg - Ca - Sr - Ba là: A. tăng B. không thay i C. gi m D. v a gi m v a tăng 49. S bi n i tính ch t phi kim c a các nguyên t trong dãy N - P - As -Sb -Bi là: A. tăng B. không thay i C. gi m D. v a gi m v a tăng 40. C p nguyên t hoá h c nào sau ây có tính ch t hoá h c gi ng nhau nh t: A. Ca, Si B. P, A C. Ag, Ni D. N, P 41. M c oxi hoá c trưng nh t c a các nguyên t h Lantanit là: A. +2 B. +3 C. +1 D. +4 42. Các nguyên t hoá h c nhóm IA c a b ng HTTH có thu c tính nào sau ây ? A. ư c g i là kim lo i ki m. B. D dàng cho electron. C. Cho 1e t c u hình b n v ng. D. T t c u úng. 27. Ngt c a m t nguyên t X có t ng s h t cơ b n là 82, trong ó s h t mang i n nhi u hơn s h t không mang i n là 22. S hi u ngt c a X là: ………S kh i: …… và tên nguyên t .là: ………. C u hình electron c a ngt X:………………. C u hình electron c a các ion t o thành t X: ……………………………………………… Các phương trình hoá h c x y ra khi: X tác d ng v i Fe2(SO4)3; …………………………………………… X tác d ng v i HNO3 c, nóng …………………………………………… 28. Cation X3+ và anionY2- u có c u hình electron phân l p ngoài cùng là 2p6. Kí hi u c a các nguyên t X,Y và v trí c a chúng trong b ng HTTH là: A. Al ô 13, chu kỳ III, nhóm IIIA và O ô 8, chu kỳ II, nhóm VIA. B. Mg ô 12, chu kỳ III, nhóm IIA và O ô 8, chu kỳ II, nhóm VIA. C. Al ô 13, chu kỳ III, nhóm IIIA và F ô 9, chu kỳ II, nhóm VIIA. D. Mg ô 12, chu kỳ III, nhóm IIA và F ô 9, chu kỳ II, nhóm VIIA. 29. Nh ng c trưng nào sau ây c a ngt các nguyên t bi n i tu n hoàn: A. i n tích h t nhân ngt . B. T kh i. C. S l p electron. D. S e l p ngoài cùng. 30. Xác nh tên nguyên t theo b ng s li u sau: STT Proton Nơtron Electron Nguyên t 1 15 16 15 ……… 2 26 30 26 ……… 3 29 35 29 ……… 31. Ngt c a nguyên t nào luôn cho 1e trong các ph n ng hoá h c? A. Na S th t 11. B. Mg S th t 12. C. Al S th t 13. D. Si S th t 14. 32. Các ngt c a nhóm IA trong b ng HTTH có s nào chung ? 7 b. Tính phi kim c a các nguyên t thu c 43. Tính ch t bazơ c a hi roxit c a nhóm IA theo chi u tăng c a s th t là: A. tăng B. không thay i C. gi m D. v a gi m v a tăng 44. Nhi t sôi c a các ơn ch t c a các nguyên t nhóm VIIA theo chi u tăng s th t là: A. tăng B. không thay i C. gi m D. v a gi m v a tăng 45. S hi u ngt c a các nguyên t trong b ng tu n hoàn cho bi t: A. S electron hoá tr B. S proton trong h t nhân. C. S electron trong ngt . D. B, C úng. 46. Trong 20 nguyên t u tiên trong b ng h th ng tu n hoàn, s nguyên t có ngt v i hai electron c thân tr ng thái cơ b n là: A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 47. âm i n c a dãy nguyên t F, Cl, Br, I nhóm VIIA theo chi u tăng c a i n tích h t nhân. c. âm i n c trưng cho kh năng .................. c a ngt nguyên t d. Ngt có ............., ngt âm có ó trong pht . i n l n nh t là âm i n nh nh t là....................... 52. Nguyên t Cs ư c s d ng ch t o t bào quang i n vì: A. Giá thành r , d ki m. B. Có năng lư ng ion hoá th p nh t. C. Có bán kính ngt l n nh t. D. Có tính kim lo i m nh nh t. 53. C u hình electron c a nguyên t 2 2 6 2 X là 1 1s 2s 2p 3s 3p , i n t , hay nhóm t thích h p vào các kho ng tr ng sau: A. Nguyên t X thu c chu kì ………, phân nhóm ……… nhóm ………. bi n i như sau: A. tăng B. không thay i C. gi m D. v a gi m v a tăng 48. âm i n c a dãy nguyên t Na, Al, P, Cl, bi n i như sau: A. tăng B. không thay i C. gi m D. v a gi m v a tăng 49. Tính ch t bazơ c a dãy các hi roxit: NaOH, Mg(OH)2, Al(OH)3 bi n i như sau : A. tăng B. không thay i C. gi m D. v a gi m v a tăng 50. Tính ch t axit c a dãy các hi roxit : B. Nguyên t X có kí hi u……… C. Trong các ph n ng hoá h c X th hi n tính……….m nh 54. M t nguyên t thu c nhóm VIIA có t ng s proton, nơtron và electron trong ngt b ng 28. C u hình electron c a nguyên t 2 2 6 2 ó là: A. 1s 2s 2p 3s 3p 5 B. 1s 2s22p5 C. 1s22s22p63s23p6 2 D. 1s22s22p6 55. Hai nguyên t A và B ng k ti p nhau trong m t chu kỳ có t ng s proton trong hai h t nhân ngt là 25. A và B thu c chu kỳ và các nhóm: A. Chu kỳ 2 và các nhóm IIA và IIIA B. Chu kỳ 3 và các nhóm IA và IIA. C. Chu kỳ 3 và các nhóm IIA và IIIA. D. Chu kỳ 2 và các nhóm IVA và VA. 56. Cho 6,4g h n h p hai kim lo i thu c hai chu kỳ liên ti p, nhóm IIA tác d ng h t v i dd HCl dư thu ư c 4,48 l khí hi ro ( ktc). Các kim lo i ó là: A. Be và Mg B. Mg và Ca C. Ca và Sr D. Sr và Ba H2SiO3, H2SO4, HClO4 bi n i như sau : A. tăng B. không thay i C. gi m D. v a gi m v a tăng 51. Ch n các t và c m t thích h p i n vào nh ng ch tr ng trong các sau: a. Tính bazơ c a các oxit và hi roxit c a các nguyên t thu c nhóm IIA .............. ............ theo chi u tăng c a i n tích h t nhân. 8 61: Ch n úng nh t: A- Nguyên t A- H t nhân ngt c u t o b i các h t n ư c c u t o b i 3 lo i h t : B- H t nhân ngt p, n, e c u t o b i các h t prôton B- Nguyên t ư c c u t o b i h t nhân C- H t nhân nguyên t c u t o b i các h t và v e nơtron mang i n (+) và các h t prôton C- Nguyên t c u t o b i h t nhân mang không mang i n i n (+) và l p v mang i n (-) D- H t nhân nguyên t c u t o b i các h t D- Nguyên t c u t o b i các h t mang proton mang i n (+) và các h t nơtron i n (+) và các h t mang i n (-) không mang i n 62: Ch n phát bi u không úng : 67: Ch n úng: A- Nguyên t là thành ph n nh bé nh t A- S kh i là kh i lư ng c a m t ngt c a v t ch t, không b chia nh trong các B- S ph n ng hoá h c prôton và nơtron B- Nguyên t là m t h trung hoà i n kh i là kh i lư ng c a các h t C- S kh i mang i n dương tích D- S kh i có th không nguyên C- Trong nguyên t , n u bi t i n tích h t nhân có th suy ra s electron trong nguyên t 68: Trong m t nguyên t prôton, nơtron, Iũu kh ng nh sau ây bao gi cũng úng: y A- S hi u ng t b ng i n tích h t nhân D- Nguyên t c a m t nguyên t hoá h c B- S proton b ng s nơtron thì thu c m t lo i và ông nh t như nhau C- S 63: Trong nguyên t ta s bi t s p, n, e n u : A- Bi t s p, e prton trong h t nhân electron C. Bi t s e, n bàng s l pv D- Ch có B là sai B- Bi t i n tích h t nhân 69: S D. C 3 nguyên t hoá h c do: u úng 64: Ch n phát bi u sai: A- Trong m t nguyên t hi u nguyên t c trưng cho m t A- Là kí hi u c a m t nguyên t hoá h c luôn luôn s proton b ng s electron b ng s B- Là thn c a m t ngt hoá h c i n tích C- Cho bi t tính ch t c a m t nguyên t h t nhân hoá h c B- T ng s prôton và s electron trong D- Luôn thay m t h t nhân ư c g i là s kh i hoá h c C- S prôton b ng i n tích h t nhân D- 70: M nh ng v là các nguyên t có cùng s i trong m t ph n ng nào sau ây là úng: A- Ch có h t nhân nguyên t Nitơ m i có prôton nhưng khác nhau v s nơtron 7 proton 65: Ch n úng: B- Ch có h t nhân nguyên t Nitơ m i có A- Kh i lư ng riêng c a h t nhân l n hơn 7 nơtron kh i lư ng riêng c a nguyên t C- Ch có h t nhân nguyên t Nitơ m i có B- Bán kính nguyên t s proton = s nơtron b ng bkính h t nhân D- Ch có nguyên t C- Bán kính ngt b ng t ng bkính e, p, n b ng 14 D- Trong nguyên t các h t p, n, e x p 71: Ch n khít nhau thành m t kh i b n ch t Nitơ m i có s kh i nh nghĩa úng c a ng v : AB- 66: Ch n phát bi u úng v c u t o h t nhân nguyên t : ng v là nh ng ngt có cùng s kh i ng v là nh ng nguyên t có cùng i n tích h t nhân 9 C- ng v là nh ng nguyên t có cùng 17 18 8O , 8O thì i n tích h t nhân và có cùng s kh i D- ng v là nh ng nguyên t có cùng ng v 8O16, s phân t CO2 ư c t o ra là: A- 6 lo i C. 9 lo i B- 18 lo i s prôton, khác nhau s nơtron 72: Ch n ng v 6C12 và 6C14 và 3 77: V i 2 D. 12 lo i 78 : M t nguyên t có t ng s h t là 40 h t nh nghĩa úng v nguyên t hoá trong ó s h t mang i n nhi u hơn s h t h c: A- T t c nơtron các nguyên t có cùng s không mang i n là 12 h t . V y nguyên t ó là : u thu c m t nguyên t hoá h c B- T t c các nguyên t có cùng i n tích A- Ca B. Al h t nhân B- C. Mg D. Na u thu c m t nguyên t hoá h c 79 : M t ôxit có công th c X2O trong ó t ng C- T t c các nguyên t có cùng s kh i s h t c a phân t là 92 h t, s h t mang i n u thu c m t nguyên t hoá h c D- C 3 nh nghĩa trên 73 : Hi rô có 3 1H ng v : Ô xi có 3 nhi u hơn s h t không mang i n là 28 h t, u úng 1 2 3 v y ôxit này là: , 1H , 1 H 16 17 18 8O , 8O , 8O ng v : A- Na2O B- C. Cl2O S phân t H2O ư c hình thành là: B. K2O D. H2O A- 6 phân t C- 9 phân t 80 : Trong m t h t nhân t s c a t ng s các B- 12 phân t D. 10 phân t h t nơtron và t ng s h t proton (n/p ) là : 12 74: Các bon có kí hi u 6C . A- n/p = 1 úng nh t: A- 1 VC là kh i lư ng c a 6,02. 10 23 C. 0< n/p < 1 B- 1< n/p < 1,52 nh nghĩa nào . 1 < n/p< 2 81: Nguyên t Na có 11 proton, 12 nơtron, 11 nguyên t các bon electron thì kh i lư ng c a nguyên t Na là : B- 1 VC có giá tr = 1.12 gam A- C- 1 C. úng b ng 23 VC D. ~ b ng 23 VC VC có giá tr = 1. 12 kh i lư ng úng b ng 23 g B. G n b ng 23 g nguyên t cac bon 82 : S proton c a O, H, C, Al l n lư t là 8, 1, D- 1 6, 13 và s nơtron l n lư t là 8, 0, 6, 14 xét VC có giá tr g n b ng 1. 12 kh i lư ng nguyên t cac bon A- 6C12 ng v : chi m 27% chi m 73% B. 1H2 B- C. 8O16 75; Trong t nhiên Cu có 2 65 29 Cu 63 29 Cu xem kí hi u nào sau ây là sai : D. 13Al27 83 Cho 2 kí hi u nguyên t : V y nguyên t lư ng trung bình c a Cu là: 23 11A và 23 12B ch n tr l i úng : A- 63,45 B. 63,54 A- A và B cùng có 23 electron B- C. 64,21 D.64,54 B- A và B có cùng i n tích h t nhân 76 : Ô xi trong t nhiên là h n h p các ng C- A và B là v: ng v c a nhau D- H t nhân c a A và B 16 8O chi m 99,757 % 17 8O 18 8O u có 23 h t 84 : Trong kí hi u ZXA thì : chi m 0,039% A- Z là s chiêm 0,204 % B- Z là s proton trong h t nhân Khi có 1 nguyên t 18 8O A- 5 nguyên t B- 10 nguyên t C- 500 nguyên t D- 1000 nguyên t thì có : i n tích h t nhân C- Z là s electron 16 8O 16 8O 16 8O 16 8O D- C 3 trên l pv u úng 85 : Cho kí hi u c a Clo là : 17Cl35 và 17Cl37 . Ch n tr l i sai: A- Hai nguyên t trên là 10 ng v c a nhau B- Hai nguyên t trên có cùng s electron B- Các electron có m c năng lư ng g n C- Hai nguyên t trên có cùng s nơtron b ng nhau ư c x p vào 1 phân l p D- Hainguyên t trên có cùng m t s hi u C- M i l p n có 2n phân l p nguyên t D- M i l p n có t i a 2n2 e 80 35Br 86: Cho kí hi u nguyên t A- . Ch n sai: 91:Y u t S hi u nguyên t là 35, s electron là nh hư ng t i tính ch t hoá h c c a 1 nguyên t 35 A- i n tích h t nhân B- S n trong h t nhân hơn s proton là 10 B- S electrôn l p ngoài cùng C- S kh i c a nguyên t là 80 C- S electrôn l p trong cùng D- N u nguyên t này m t 1e thì s có kí D- Toàn b s electrôn 80 hi u là 34X t 87 : Hãy cho bi t trong các c a M thì ng v sau ây 92:S phân b electrôn vào các l p và phân ng v nào phù h p v it l : A. l p v nguyên 55 l p căn c vào A- sô proton 13 = sô notron 15 B. 56M C. 57M C- M c năng lư ng tăng d n D. 58M M D- S A- Chuy n bão hoà các l p và phân l p electron 88 : Ch n phát bi u úng: 93:S e t i a trong l p th 3 là: ng c a electron trong o nh t A- 9 e nh hình tròn hay hình b u d c B. 18 e B- C. 32 e nguyên t theo m t quĩ B- Chuy n i n tích h t nhân tăng d n B- S kh i tăng d n D. 8 e 94:Obitan nguyên t là: ng c a eletron trong nguyên t trên các obital hình tròn hay hình b u A- Kh i c u mà tâm là h t nhân d c B- Khu v c không gian h t nhân mà ta có C- Electron chuy n th xác ng xung quanh h t nhân không theo m t quĩ o xác C- Khu v c xung quanh h t nhân mà xác nh t o su t có m t electrôn là l n nh t ám mây electron D- Các electron chuy n D- T p h p các l p và các phân l p ng có năng 95: Hình d ng c a obitan nguyên t ph thu c vào: lư ng b ng nhau A- L p electrôn 89. Ch n tr l i sai: A- Trong B- Năng lư ng electrôn ám mây electron, m t C- S electrôn trong v nguyên t electron là như nhau B- M i electron chuy n D- ng quanh h t c i m m i phân l p electrôn D. Kh i lư ng nguyên t nhân nguyên t theo các m c năng lư ng 96:S lư ng obitan nguyên t ph thu c vào riêng C- Nh ng eletron nh ư c v trí e t ng th i i m A- S kh i g n h t nhân nh t có m c năng lư ng th p nh t B- D- Nh ng electron C- S lư ng l p electrôn xa h t nhân nh t có D- năng lư ng cao nh t i n tích h t nhân c i m m i phân l p electrôn 97: C u hình electrôn là : s 90 :Ch n tr l i úng : s p x p các electrôn vào các l p và phân l p theo th t A- Các electron có m c năng lư ng b ng A- Tăng d n c a năng lư ng nhau ư c x p và 1 l p B- C a l p và phân l p t trong ra ngoài 11 C- Tăng d n c a nguyên t lư ng A: L p ngoài cùng có 2 electron D- Tăng d n c a i n tích h t nhân B : L p ngoài cùng có 13 electron 98 : D a vào nguyên lí v ng b n, xét xem s C : Có 5 electron x p x p các phân l p nào sau ây sai : c thân D: Là kim lo i A- 1s < 2s C. 4s > 3s 107 : Nguyên t Clo có s hi u nguyên t B- 3d < 4s D. 3p < 3d là17 thì s electron 99 : Kí hi u c a nguyên t : 45 21 X s có c u A : Có 5 electron 2 2 6 2 6 2 1 2 2 6 2 6 1 2 2 6 2 6 3 2 2 6 2 6 1 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d B- 1s 2s 2p 3s 3p 3d D- c thân C : Không có electron 2 B. 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d C- c thân B : Có 3 electron hình electron là: A- c thân là: D : Có 1 electron c thân c thân 108 : T c u hình electron ta có th suy ra: 2 1s 2s 2p 3s 3p 3d 4s A: Tính kim lo i phi kim c a 1 nguyên t 100 : Nguyên t có s e là 13 thì c u hình B : Hoá tr cao nh t v i Oxi hay v i Hy ro l p ngoài cùng là : C: V trí c a nguyên t A- 3s23p2 C. 3s23p1 B- 2s22p1 D. 3p14s2 D: T t c trong b ng h th ng tu n hoàn u úng. 101: T ng s h t p,n,e trong m t nguyên 109: t là 21 thì c u hình electron là: Y(Z= 7 ), M(Z= 20), N(Z= 19) 2 4 2 A- 2 2 2He, 10 Ne, 8O 2 2 Nh n xét nào sau ây úng 2 2 5 A.X, Y là phi kim -- M,N là kim lo i B. 1s 2s 2p 3 C. 1s 2s 2p 102: Xét các nguyên t electron 2 1s 2s 2p B- D. 1s 2s 2p 1 H, 3 Li, 11Na, 7N, 19 F, . Hãy xác thn c a các nguyên t là:X (Z= 6), B.X,Y,N là phi kim -- N là kim lo i nh nguyên t có s C.X là phi kim -- Y là khí trơ -- M,N là c thân = 0 kim lo i A : H, Li, Na, F B:O D. T t c C: N D: He, Ne 110:T u là phi kim 49 nh n xét nào úng 103 : Cơ c u b n c a khí trơ là: A. X thu c phân nhóm chính nhóm V A: Có 2 hay 8 electron ngoài cùng B. Y,M thu c phân nhóm chính nhóm II B: M t trong các c u hình b n thư ng g p C. M thu c phân nhóm ph nhóm II C: Có 2 l p tr lên v i 18 electron l p D. N thu c phân nhóm chính nhóm I ngoài cùng 111:T 49 nh n xét nào úng D: B-C úng A. C 4 nguyên t trên thu c 1 chu kì 104. S e l p ngoài cùng c a các halogen: B. M, N thu c chu kì 4 A : Có 7 electron C. Y,M thu c chu kì 3 B : Có 7 nơtron D. N thu c chu kì 3 C : Không xác nh ươc s nơtron 112:Nguyên t X có s th t Z=16 v trí D : Có 7 proton c a nguyên t X trong b ng HTTH là 105: Xét c u hình electron c a Bo có gì là sai : A-Chu kì 3, nhóm IV A A: Có 2 Obitan tr ng B- Chu kì 4, nhóm VI A B : Có 1 electron c thân C- Chu kì 3, nhóm VI A C : Có 3 electron c thân D-K t qu khác D : Có 3 electron l p ngoài cùng 113:Ch n m nh 106 : Nguyên t M có i n tích h t nhân là 25, thì i u kh ng nh nào sai 12 úng A. F (Z= 9) 1s22s22p5 A. Khi nguyên t A nh n thêm m t s electron, nguyyen t A s bi n thành nguyên B. F1-- (Z= 9) 1s2222p6 t khác C. Na (Z= 11) 1s22s22p63s1 B. Khi nguyên t D. Na+ (Z= 11) 1s22s22p63s2 A m t b t 1 s electron, nguyên t A s bi n thành nguyên 120: Các iôn Na+, Mg2+, Al3+ có cùng t khác A. S electron ngoài cùng C. Khi nguyên t electron, nguyên t C. S nơtron A nh n thêm 1 s A s 2-- 121:Iôn A bi n thành iôn 2 B. S proton D. C 3 u úng có c u hình l p ngoài cùng là 6 3s 3p . C u hình l p ngoài cùng c a mang i n (-) D. Khi nguyên t electron, nguyên t nguyên t A là A m t b t 1 s A s A. 3s23p4 bi n thành iôn B. 3s23p6 2 D. 3s23p5 C. 4s mang (-) 112: C u hình e c a Ar là :1s22s22p63s23p6. 114:Ch n phát bi u sai Mg và iôn Mg2+ có cùng s A. Nguyên t C u hình tương t c a Ar là proton trong h t n A. Ca2+ B. Na+ B. Nguyên t Mg có s e nhi u hơn iôn Mg2+ C. F-- D. Mg2+ C. KLNT Mg g n b ng KLNT iôn Mg2+ 113 : C u hình e c a nguyên t X3919 là D. Nguyên t Mg, iôn Mg2+ có cùng tính ch t 1s22s22p63s23p64s1. V y nguyên t X có hoá h c A. Thu c chu kì 4, nhóm I A 115: Ch n c u hình e sai 2 2 B. S nơtron trong h t nhân nguyên t là 20. 4 A. O (Z=8) 1s 2s 2p -- c u hình c a electron c a Catrion X+ là C. Mg (Z=12) 1s22s22p63s2 1s22s22p63s23p6 D. Mg2+ (Z=12) 1s22s22p63s23p4 D. C A,B, C 2 + Iôn 2 6 2 C. X là nguyên t kim lo i có tính kh m nh, B. F (Z=9) 1s 2s 2p 116: 2 c im Y 2 6 có c u hình e: u úng. 114 : C u hình electron c a 1 ion gi ng 6 1s 2s 2p 3s 3p V trí c a Y trong b ng h như c u hình electron c a Ne (1s22s22p6 ). V y th ng tu n hoàn là c u hình c a electron c a nguyên t A. Chu kì 6 nhóm IIIA v ngoài cùng có th là : B. Chu kì 3, nhóm IA A. 3s1 B. 3s2 C. Chu kì 4, nhóm II A C. 2s22p5 D. A, B, C D. Chu kì 4, nhóm I A -- ó có l p u úng. 115: Tìm phát bi u sai : 2 2 6 117: Iôn A có c u hình e : 1s 2s 2p V trí A - Trong chu kỳ, các nguyên t c a A trong b ng h th ng tu n hoàn là theo chi u tăng d n c a i n tích h t nhân. A. Chu kì 3, nhóm VI A B- Trong chu kỳ các nguyên t B. Chu kì 2, nhóm VII A electron = nhau. C. Chu kì 2, nhóm VI B C. Trong chu kỳ s electron ngoài cùng tăng D. Chu kì 3, nhóm VII A d nt 1 + ư cs px p có s n8 118: Natri có Z= 11, v y iôn Na có nh n D. Chu kỳ nào cũng m x t nào là sai hình, k t thúc là m t phi kim i n hình. A. Có 10 proton B. Có 10 e C. Có 11 proton D. Có 12 nơtron 119: Ch n c u hình e sai 13 l p u là kim lo i i n CHƯƠNG II. LIÊN K T HÓA H C 1. Liên k t ion. Liên k t ion ư c hình thành gi a các nguyên t có âm i n khác nhau nhi u âm i n l n (các phi kim i n hình) thu e c a (∆χ ≥ 1,7). Khi ó nguyên t có nguyên t có âm i n nh (các kim lo i i n hình) t o thành các ion ngư c d u. Các ion này hút nhau b ng l c hút tĩnh i n t o thành phân t . Ví d : Liên k t ion có c i m: Không bão hoà, không nh hư ng, do ó h p ch t ion t o thành nh ng m ng lư i ion. Liên k t ion còn t o thành trong ph n ng trao i ion. Ví d , khi tr n dd CaCl2 v i dd Na2CO3 t o ra k t t a CaCO3: 3. Liên k t c ng hoá tr : 3. 1. c i m. Liên k t c ng hoá tr ư c t o thành do các nguyên t có âm i n b ng nhau ho c khác nhau không nhi u góp chung v i nhau các e hoá tr t o thành các c p e liên k t chuy n ng trong cùng 1 obitan (xung quanh c 2 h t nhân) g i là obitan phân t . D a vào v trí c a các c p e liên k t trong phân t , ngư i ta chia thành : 3.2. Liên k t c ng hoá tr không c c. − T o thành t 2 nguyên t c a cùng m t nguyên t . Ví d : H : H, Cl : Cl. − C p e liên k t không b l ch v phía nguyên t nào. − Hoá tr c a các nguyên t ư c tính b ng s c p e dùng chung. 3. 3. Liên k t c ng hoá tr có c c. − T o thành t các nguyên t có âm i n khác nhau không nhi u. Ví d : H : Cl. − C p e liên k t b l ch v phía nguyên t có âm i n l n hơn. − Hoá tr c a các nguyên t trong liên k t c ng hoá tr có c c ư c tính b ng s c p e dùng chung. Nguyên t có âm i n l n có hoá tr âm, nguyên t kia hoá tr dương. Ví d , trong HCl, clo hoá tr 1−, hi ro hoá tr 1+. 3.4. Liên k t cho - nh n (còn g i là liên k t ph i trí). ó là lo i liên k t c ng hoá tr mà c p e dùng chung ch do 1 nguyên t cung c p và ư c g i là nguyên t cho e. Nguyên t kia có obitan tr ng (obitan không có e) ư c g i là nguyên t nh n e. Liên k t cho - nh n ư c ký hi u b ng mũi tên (→) có chi u t ch t cho sang ch t nh n. Ví d quá trình hình thành ion NH4+ (t NH3 và H+) có b n ch t liên k t cho - nh n. Sau khi liên k t cho - nh n hình thành thì 4 liên k t N - H hoàn toàn như nhau. Do ó, ta có th vi t CTCT và CTE c a NH+4 như sau: 14 CTCT và CTE c a HNO3: i u ki n t o thành liên k t cho - nh n gi a 2 nguyên t A → B là: nguyên t A có 8e l p ngoài, trong ó có c p e t do(chưa tham gia liên k t) và nguyên t B ph i có obitan tr ng. 3.5. Liên k t δ và liên k t π. V b n ch t chúng là nh ng liên k t c ng hoá tr . a) Liên k t δ. ư c hình thành do s xen ph 2 obitan (c a 2e tham gia liên k t)d c theo tr c liên k t. Tuỳ theo lo i obitan tham gia liên k t là obitan s hay p ta có các lo i liên k t δ ki u s-s, s-p, p-p: Obitan liên k t δ có tính i x ng tr c, v i tr c i x ng là tr c n i hai h t nhân nguyên t . N u gi a 2 nguyên t ch hình thành m t m i liên k t ơn thì ó là liên k t δ. Khi ó, do tính i x ng c a obitan liên k t δ, hai nguyên t có th quay quanh tr c liên k t. b) Liên k t π. ư c hình thành do s xen ph gi a các obitan p hai bên tr c liên k t. Khi gi a 2 nguyên t hình thành liên k t b i thì có 1 liên k t δ, còn l i là liên k t π. Ví d trong liên k t δ (b n nh t) và 2 liên k t π (kém b n hơn). Liên k t π không có tính i x ng tr c nên 2 nguyên t tham gia liên k t không có kh năng quay t do quanh tr c liên k t. ó là nguyên nhân gây ra hi n tư ng ng phân cis-trans c a các h p ch t h u cơ có n i ôi. 3.6. S lai hoá các obitan. − Khi gi i thích kh năng hình thành nhi u lo i hoá tr c a m t nguyên t (như c a Fe, Cl, C…) ta không th căn c vào s e c thân ho c s e l p ngoài cùng mà ph i dùng khái ni m m i g i là "s lai hoá obitan". L y nguyên t C làm ví d : C u hình e c a C (Z = 6). N u d a vào s e c thân: C có hoá tr II. Trong th c t , C có hoá tr IV trong các h p ch t h u cơ. i u này ư c gi i thích là do s "lai hoá" obitan 2s v i 3 obitan 2p t o thành 4 obitan q m i (obitan lai hoá) có năng lư ng ng nh t. Khi ó 4e (2e c a obitan 2s và 2e c a obitan 2p)chuy n ng trên 4 obitan lai hoá q và tham gia liên k t làm cho cacbon có hoá tr IV. Sau khi lai hoá, c u hình e c a C có d ng: − Các ki u lai hoá thư ng g p. 15 a) Lai hoá sp3. ó là ki u lai hoá gi a 1 obitan s v i 3 obitan p t o thành 4 obitan lai hoá q nh hư ng t tâm n 4 nh c a t di n u, các tr c i x ng c a chúng t o v i nhau nh ng góc b ng 109o28'. Ki u lai hoá sp3 ư c g p trong các nguyên t O, N, C n m trong phân t H2O, NH3, NH+4, CH4,… b) Lai hoá sp2. ó là ki u lai hoá gi a 1 obitan s và 2obitan p t o thành 3 obitan lai hoá q nh hư ng t tâm n 3 nh c a tam giác u. Lai hoá sp2 ư c g p trong các phân t BCl3, C2H4,… c) Lai hoá sp. ó là ki u lai hoá gi a 1 obitan s và 1 obitan p t o ra 2 obitan lai hoá q nh hư ng th ng hàng v i nhau. Lai hoá sp ư c g p trong các phân t BCl2, C2H2,… 4. Liên k t hi ro Liên k t hi ro là m i liên k t ph (hay m i liên k t th 2) c a nguyên t H v i nguyên t có âm i n l n (như F, O, N…). T c là nguyên t hi ro linh ng b hút b i c p e chưa liên k t c a nguyên t có âm i n l n hơn. Liên k t hi ro ư c ký hi u b ng 3 d u ch m ( … ) và không tính hoá tr cũng như s oxi hoá. Liên k t hi ro ư c hình thành gi a các phân t cùng lo i. Ví d : Gi a các phân t H2O, HF, rư u, axit… ho c gi a các phân t khác lo i. Ví d : Gi a các phân t rư u hay axit v i H2O: ho c trong m t phân t (liên k t hi ro n i phân t ). Ví d : Do có liên k t hi ro to thành trong dd nên: + Tính axit c a HF gi m i nhi u (so v i HBr, HCl). + Nhi t sôi và tan trong nư c c a rư u và axit h u cơ tăng lên râ r t so v i các h p ch t có KLPT tương ương. 16 C. 1s22s22p63s23p64s24p1 D. 1s22s22p63s23p64s2 8. Khoanh tròn vào ch n u phát bi u úng, ch S n u phát bi u sai trong nh ng câu dư i ây: a. Mu i NaCl có liên k t ion, tan nhi u trong nư c -S b. Phân t HCl có liên k t c ng hoá tr không phân c c -S c. Phân t CO2 có có d ng ư ng th ng. -S d. Phân t nư c có liên k t c ng hoá tr phân c c -S e. Dung môi không c c hoà tan ph n l n các ch t không c c -S 9. Nguyên t natri và nguyên t clo u c h i, nguy hi m cho s s ng. Tuy nhiên, h p ch t t o nên t hai nguyên t này là mu i ăn (NaCl) l i là th c ăn không th thi u trong cu c s ng. i u gi i thích nào sau ây là úng? A. C u hình electron c a nguyên t khác c u hình electron c a ion. B. Tính ch t c a ơn ch t khác v i h p ch t. C. H p ch t b n hơn so v i ơn ch t. D. A, B úng. 10. Khoanh tròn vào ch n u phát bi u úng, ch S n u phát bi u sai trong nh ng câu dư i ây: a. Liên k t ơn b n hơn liên k t ôi -S b. Liên k t ôi b n hơn liên k t ba -S c. Các ch t có ki u liên k t ion có nhi t nóng ch y, nhi t sôi cao hơn các ch t có ki u liên k t c ng hoá tr i u ó ch ng t r ng liên k t ion b n hơn liên k t c ng hoá tr . -S d. Các ch t SO2, H2SO3, KHSO3 có i m chung là trong phân t lưu huỳnh có s oxi hoá +4 –S e. Tinh th nguyên t bên hơn tinh th phân t -S 11. Cho các ch t sau: NH3, HCl, SO3, N2. Chúng có ki u liên k t hoá h c nào sau ây: A. Liên k t c ng hoá tr phân c c. B. Liên k t c ng hoá tr không phân c c. C. Liên k t c ng hoá tr . D. Liên k t ph i trí. BÀI T P 1. Các nguyên t c a các nguyên t , tr khí hi m, có th liên k t v i nhau thành phân t ho c tinh th vì: A. Chúng có c u hình electron l p ngoài cùng chưa bão hoà, kém b n v ng. B. Chúng liên k t v i nhau t c u hình electron l p ngoài b n v ng C. Chúng liên k t v i nhau b ng cách cho, nh n electron ho c góp chung electron. D. A, B úng. 2. Các phân t sau u có liên k t c ng hoá tr không phân c c : A. N2, Cl2, HCl, H2, F2 .B. N2, Cl2, I2, H2, F2 . C. N2, Cl2, CO2, H2, F2 .D. N2, Cl2, HI, H2, F2. Các ion Na+, Mg2+, F- có i m chung là : A. Có cùng s proton. B. Có cùng s electron. C. Có cùng s nơtron. D. Không có i m gì chung. 4. Các ion S2-, Cl- và nguyên t Ar có i m chung là : A. Có cùng s proton. B. Có cùng s nơtron. C. Có cùng s electron. D. Không có i m gì chung. 5. Tinh th nư c á c ng và nh hơn nư c l ng, i u này ư c gi i thích như sau : A. Nư c l ng g m các phân t nư c chuy n ng d dàng và g n nhau. B. Nư c á có c u trúc t di n u r ng, các phân t nư c ư c s p x p các nh c a t di n u. C. Liên k t gi a các phân t nư c trong tinh th nư c á là liên k t c ng hóa tr , m t lo i liên k t m nh. D. A, B úng. 6. i u ki n hình thành liên k t c ng hoá tr không phân c c là: A. Các nguyên t hoàn toàn gi ng nhau. B. Các nguyên t c a cùng m t nguyên t và có s electron l p ngoài cùng l n hơn ho c b ng 4 và nh hơn 8. C. Các ngt c a các nguyên t g n gi ng nhau D. Các nguyên t có hi u âm i n < 0,4. 7. Cho nguyên t canxi (Z = 20), c u hình electron c a ion Ca2+ là: A. 1s22s22p63s23p64s1 B. 1s22s22p63s23p6 17 12. Khi c p electron chung ư c phân b m t cách i x ng gi a hai nguyên t liên k t, ngư i ta g i liên k t trong các phân t trên là: A. Liên k t c ng hoá tr phân c c. B. Liên k t c ng hoá tr không phân c c. C. Liên k t c ng hoá tr . D. Liên k t ph i trí 1 i n các t hay c m t cho s n, sao cho o n văn sau có nghĩa: âm i n là ……(1)…….. c trưng cho kh năng c a nguyên t trong phân t hút electron v phía mình. Liên k t c ng hoá tr gi a hai nguyên t gi ng nhau u là liên k t ……(2)…………., hi u âm i n càng l n, phân t càng………(3)……..Ngư i ta quy ư c n u hi u s âm i n nh hơn 0,4 và l n hơn hay b ng 0 thì phân t có ki u liên k t c ng hoá tr ……(4)..N u hi u s âm i n l n hơn 0,4 nhưng nh hơn 1,7 thì phân t có ki u liên k t c ng hoá tr ……(5)…..N u hi u s âm i n l n hơn 1,7 thì phân t có ki u liên k t ……(6)….. a. có c c b. không c c c. ion d. i lư ng e. phân c c Th t i n t : 1………; 2………;3………; 4………; 5………; 6……… 14. Cho các ch t NaCl, HBr, MgCl2, Br2, H2O, O2. a. Các ch t có ki u liên k t c ng hoá tr phân c c là…………….. b. Các ch t có ki u liên k t c ng hoá tr không phân c c là……….. c. Các ch t có ki u liên k t ion là …………………………………… Cho bi t âm i n c a các nguyên t trên như sau: O = 3,44, Br = 2,96, Cl = 3,16, Mg =1,31 H = 2,20, Na = 0,93 15. Các c p phân t nào sau ây có hình d ng phân t gi ng nhau nhi u nh t A. BeH2 và H2O B. BF3 và NH3 C. CO2 và SiO2 D. BeH2 và C2H2 16. Trong phân t clo, xác su t tìm th y electron dùng chung t p trung l n nh t : A. khu v c cách u hai h t nhân nguyên t clo. B. l ch v phía m t trong hai nguyên t clo. C. khu v c n m v hai phía trên ư ng n i hai h t nhân nguyên t clo. D. toàn b không gian c a phân t clo 17. Cho các ch t HCl, C2H4, Cl2, C2H2, C2H6, BeH2, H2O. a. Các phân t có hình d ng c u t o th ng là: …………………. b. Các phân t có hình d ng c u t o góc là: …………………… c. Các phân t có liên k t ôi trong phân t là: ………………… d. Các phân t ch có liên k t ơn trong phân t là: …………… 18. A, B, C, D là các nguyên t có s hi u nguyên t l n lư t là 8, 9, 11, 16 a. C u hình electron c a A, B, C, D là: ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… b. Liên k t hoá h c có th có gi a A và C, A và D, B và C là: ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… 19. Trong các h p ch t sau, lưu huỳnh có tr ng thái oxi hoá +4 là dãy ch t nào? A. H2SO3, SO3, Na2SO3, KHSO B. H2SO4, SO3, Na2SO4, KHSO C. H2SO3, SO2, Na2SO3, KHSO D. H2SO3, H2S, Na2SO3, KHSO 20. Phân t metan có nguyên t cacbon tr ng thái lai hóa t di n. Kí hi u c a lai hóa t di n là: A. sp B. sp2 C. sp3 D. sp3d2 3,21. Phân t BeH2 có nguyên t Be tr ng thái lai hóa sp. Nguyên t Be trong phân t BeH2 thu c ki u lai hóa nào sau ây? A. Lai hóa ư ng th ng. B. Lai hóa tam giác. C. Lai hóa t di n. D. Lai hóa bát di n. 22. Liên k t xich ma (σ) là liên k t hóa h c, trong ó xác su t tìm th y electron dùng chung t p trung : A. khu v c cách u hai h t nhân nguyên t . B. l ch v phía m t trong hai nguyên t . C. khu v c n m v hai phía trên ư ng n i hai h t nhân nguyên t . 18 D. trên o n th ng n i hai h t nhân nguyên tư. 2 Liên k t pi (π) là liên k t hóa h c, trong ó xác su t tìm th y electron dùng chung t p trung : A. khu v c cách u hai h t nhân nguyên t . B. l ch v phía m t trong hai nguyên t . C. khu v c n m v hai phía trên ư ng n i hai h t nhân nguyên t . D. trên o n th ng n i hai h t nhân nguyên tư. 24. Liên k t pi (π) là liên k t hóa h c, trong ó các obitan xen ph theo ki u nào sau ây? A. Xen ph tr c. B. Xen ph bên. C. Xen ph bên p - p. D. Xen ph tr c s - p. 25. Liên k t ơn gi a hai nguyên t là lo i liên k t nào sau ây? A. Liên k t xich ma (σ). B. Liên k t pi (π). C. Liên k t ion. D.Liên k t cho, nh n. 26. Liên k t ôi là liên k t hóa h c g m: A. Hai liên k t pi (π). B. Hai liên k t xich ma (σ). C. M t liên k t xich ma và m t liên k t pi. D. M t liên k t pi và hai liên k t xich ma. 27. Liên k t ba là liên k t hóa h c g m : A. Hai liên k t pi (π) và m t liên k t xich ma (σ). B. Hai liên k t xich ma (σ) và m t liên k t pi (π). C. M t liên k t xich ma và m t liên k t pi. D. Hai liên k t pi và hai liên k t xich ma. 28. Khi xét b n c a các liên k t ơn, liên k t ôi và liên k t ba, i u kh ng nh nào sau ây luôn luôn úng ? A. Liên k t ơn b n hơn liên k t ôi. B. Liên k t ôi b n hơn liên k t ba. C. Liên k t ôi b n b ng hai l n liên k t ơn. D. Liên k t ba b n hơn liên k t ôi và liên k t ôi b n hơn liên k t ơn. 29. Phân t nitơ (N2) r t b n, h u như trơ v m t hóa h c nhi t thư ng. Lí do nào sau ây có th gi i thích ư c s b n v ng, kém ho t ng hóa h c c a ơn ch t nitơ ? Trong phân t nitơ có : A. M t liên k t pi (π) và hai liên k t xich ma (σ). B. Hai liên k t xich ma (σ) và hai liên k t pi (π). C. M t liên k t xich ma và ba liên k t pi. D. Liên k t ba r t b n v ng. 30. C ng hóa tr c a m t nguyên t trong phân t ư c tính b ng : A. S electron hóa tr c a nguyên t . B. S electron l p ngoài cùng c a nguyên t . C. S liên k t hóa h c c a nguyên t trong phân t . D. S obitan nguyên t tham gia lai hóa. 31. i n hóa tr c a m t nguyên t trong các h p ch t ion ư c tính b ng: A. i n tích c a ion trong h p ch t. B. S electron mà nguyên t c a nguyên t ó như ng i. C. S electron mà nguyên t nguyên t ó nh n thêm. D. S c p electron dùng chung c a nguyên t nguyên t ó v i các nguyên t c a nguyên t khác. 32. S oxi hóa c a nitơ trong NH4+, HNO3, NO2, N2O l n lư t là: A. +5, +4, +1, -3 B. +4, +1, -3, +5. C. -3, +5, +4, +1. D. +4, +5, +1, 3 M t nguyên t có t ng s electron thu c các phân l p d là 7. Công th c phân t c a h p ch t nguyên t này v i hi ro là: A. H2S B. HBr C. HF D. HCl 34. Lo i tinh th nào sau ây có th d n i n khi hòa tan trong nư c ho c nóng ch y? A. Tinh th nguyên t . B. Tinh th phân t . C. Tinh th ion. D. Tinh th kim lo i. 35. Mu i ăn (NaCl) có nhi t nóng ch y là 0 801 C, trong khi ó nư c á nóng ch y 00C. T s li u th c nghi m trên, hãy cho bi t nh n xét nào sau ây là sai? A. Tinh th ion b n hơn tinh th phân t . B. Tinh th nư c á là tinh th phân t . C. Liên k t trong tinh th phân t là liên k t y u. D. Liên k t ion b n hơn liên k t c ng hóa tr . 19 CHƯƠNG III. DUNG D CH - I N LI – pH I. DUNG D CH 1. nh nghĩa. Dd là h ng th g m hai hay nhi u ch t mà t l thành ph n c a chúng có th thay i trong m t gi i h n khá r ng. Dd g m: các ch t tan và dung môi. Dung môi là môi trư ng phân b các phân t ho c ion ch t tan. Thư ng g p dung môi l ng và quan tr ng nh t là H2O. 2. Quá trình hoà tan. Khi hoà tan m t ch t thư ng x y ra 2 quá trình. − Phá hu c u trúc c a các ch t tan. − Tương tác c a dung môi v i các ti u phân ch t tan. Ngoài ra còn x y ra hi n tư ng ion hoá ho c liên h p phân t ch t tan (liên k t hi ro). Ngư c v i quá trình hoà tan là quá trình k t tinh. Trong dd, khi t c hoà tan b ng t c k t tinh, ta có dd bão hoà. Lúc ó ch t tan không tan thêm ư c n a. 3. tan c a các ch t. tan ư c xác nh b ng lư ng ch t tan bão hoà trong m t lư ng dung môi xác nh. N u trong 100 g H2O hoà tan ư c: >10 g ch t tan: ch t d tan hay tan nhi u. <1 g ch t tan: ch t tan ít. < 0,01 g ch t tan: ch t th c t không tan. 4. Tinh th ng m nư c. Quá trình liên k t các phân t (ho c ion) ch t tan v i các phân t dung môi g i là quá trình sonvat hoá. N u dung môi là H2O thì ó là quá trình hi rat hoá. H p ch t t o thành g i là sonvat (hay hi rat). Ví d : CuSO4.5H2O ; Na2SO4.1OH2O. Các sonvat (hi rat) khá b n v ng. Khi làm bay hơi dd thu ư c chúng d ng tinh th , g i là nh ng tinh th ng m H2O. Nư c trong tinh th g i là nư c k t tinh. M t s tinh th ng m nư c thư ng g p: FeSO4.7H2O, Na2SO4.1OH2O, CaSO4.2H2O. 5. N ng dd N ng dd là i lư ng bi u th lư ng ch t tan có trong m t lư ng nh t nh dd ho c dung môi. a) N ng ph n trăm (C%). N ng ph n trăm ư c bi u th b ng s gam ch t tan có trong 100 g dd. Trong ó : mt, mdd là kh i lư ng c a ch t tan và c a dd. V là th tích dd (ml), D là kh i lư ng riêng c a dd (g.ml) b) N ng mol (CM). N ng mol ư c bi u th b ng s mol ch t tan trong 1 lít dd. Ký hi u là M. c) Quan h gi a C% và CM. 20