LUN VĂN TT NGHIP
tài : “So sánh mt s ging lúa
lai nhp ni t Trung Quc v mùa 2009,
ti công ty c phn ging cây trng Bc
Ninh”
0
MC LC
Phn mt M U
.................................................................................................................................................................
5
1.1. t vn
.................................................................................................................................................................
5
1.2. M c tiêu ca tài
.................................................................................................................................................................
7
Phn hai
.................................................................................................................................................................
8
2.1. Tình hình sn xut lúa go trên th gii và Vit Nam
.................................................................................................................................................................
8
2.1.1. Sn xut lúa go trên th gii
.................................................................................................................................................................
8
2.1.2. Sn xut lúa go Vit Nam..............................................................................................10
2.2. Mt s nghiên cu v c im nông sinh hc ca cây lúa.............................................11
2.2.1. Th i gian sinh tr ng....................................................................................................12
2.2.2. Nghiên cu v hình thái cây lúa...............................................................................12
2.2.3. Kh năng # nhánh.........................................................................................................14
2.2.4. Chiu cao cây lúa...........................................................................................................15
2.2.5. B lá lúa và kh năng quang h$p...........................................................................16
2.2.6. Năng sut và các yu t cu thành năng sut.......................................................16
2.2.7. Nghiên cu v kh năng chng ch%u sâu bnh..................................................17
2.3. Quá trình nghiên cu và phát trin lúa lai trên th gii và Vit Nam ...........19
2.3.1. Phát hin và ng d ng ưu th lai lúa......................................................................19
1
2.3.2. Nghiên cu, phát trin lúa lai trên th gii và Vit Nam....................................20
2.3.2.1. Nghiên cu, phát trin lúa lai trên th gii..........................................................20
2.3.2.2. Nghiên cu, phát trin lúa lai Vit Nam.............................................................22
2.3.3. Hin trng sn xut lúa lai trên th gii và Vit Nam..............................................24
2.3.3.1. Hin trng sn xut lúa lai trên th gii.....................................................................24
2.3.3.2. Hin trng sn xut lúa lai Vit Nam........................................................................25
2.4. %nh h ng phát trin lúa lai Vit Nam......................................................................27
Phn ba..............................................................................................................................................29
3.1. i tư$ng, %a im và th i gian nghiên cu...............................................................30
3.1.1. i tư$ng nghiên cu.........................................................................................................30
3.1.2. %a im nghiên cu..........................................................................................................30
3.1.3. Th i gian nghiên cu....................................................................................................30
3.2. Ni dung nghiên cu..........................................................................................................30
3.3. Phương pháp nghiên cu..............................................................................................30
3.3.1. B trí thí nghim................................................................................................................30
3.3.2. Quy trình thí nghim....................................................................................................31
3.3.3. Các ch' tiêu và phương pháp theo dõi...........................................................32
3.3.3.1. Th i gian sinh tr ng................................................................................................32
3.3.3.2. Các c im hình thái....................................................................................................32
3.3.3.3 ánh giá kh năng chng ch%u sâu bnh hi và các iu kin bt thun
33
2
3.3.3.4 Năng sut và các yu t cu thành năng sut.....................................................36
3.3.3.5. ánh giá các ch' tiêu cht lư$ng go..................................................................37
3.4. Phương pháp phân tích và s( lý s liu..................................................................38
Phn bn..............................................................................................................................................38
4.1. Mt s c im sinh tr ng, phát trin...................................................................................38
4.1.1. Th i gian sinh tr ng....................................................................................................38
4.1.2. c im sinh tr ng và hình thái m..............................................................................42
4.1.3. ng thái tăng tr ng chiu cao cây...........................................................................44
4.1.4 ng thái # nhánh..............................................................................................................48
4.1.5. ng thái tăng tr ng s lá................................................................................................52
4.2. c im nông sinh hc............................................................................................................54
4.2.1. Hình thái lá òng và bông.........................................................................................54
4.2.1.1. Hình thái lá òng.........................................................................................................54
4.2.1.2. Hình thái bông...........................................................................................................56
4.2.2. bn ca lá..............................................................................................................................57
4.2.3. r ng ca ht.........................................................................................................................57
4.2.4. Kh năng chng ...............................................................................................................58
4.2.5. Kh năng chng ch%u sâu bnh..............................................................................58
4.2.5.1. Kh năng chng ch%u sâu....................................................................................59
4.2.5.2. Kh năng chng ch%u bnh....................................................................................60
3
4.3. Năng sut và các yu t cu thành năng sut...........................................................61
4.3.1. Năng sut sinh vt hc và h s kinh t.......................................................................61
4.3.2. Năng sut th)c thu và các yu t cu thành năng sut....................................63
4.3.2.1. Các yu t cu thành năng sut...............................................................................64
4.3.2.2. Năng sut lý thuyt......................................................................................................65
4.3.2.3. Năng sut th)c thu.....................................................................................................66
4.4/ ánh giá cht lư$ng go......................................................................................................66
Phn năm..........................................................................................................................................70
K*T LUN VÀ + NGH,...............................................................................................................70
5.1. Kt lun.......................................................................................................................................70
5.2. ngh%......................................................................................................................................71
TÀI LIU THAM KH-O................................................................................................................72
4
Ph n m t M
U
1.1. t vn
T ngàn i nay, cây lúa (Oryza Stiva) ã gn bó vi con ng i, làng quê Vit
Nam và ng thi cũng tr thành tên gi cho mt nn văn minh- nn văn minh lúa n c.
Lúa là cây lương thc chính ca hơn mt na dân s th gii tp chung ti các n c
Châu Á, Châu Phi và Châu M La Tinh. Lúa go có vai trò quan trng trong vic m
bo an ninh lương thc và n nh xã hi.
Vn ln nht ca an ninh lương thc mi quc gia là cung cp y dinh d ng cho
mi ng i. !t "c m#c tiêu trên v phương din to ging chúng ta có th i theo hai h
ng: nâng cao năng sut cây trng trên mt n v din tích và nâng cao cht l "ng dinh
d ng ca cây trng ó.
Vì vy nghiên c$u chn to ging lúa ưu th lai hay còn gi là lúa lai, là mt
khám phá ln nht nâng cao năng sut, sn l "ng lúa và hiu qu canh tác lúa. Lúa lai
ã "c nghiên c$u rt thành công Trung Quc, hin din tích gieo trng lúa lai ca n c
này là 15 triu ha, chim khong 50% din tích trng lúa ca Trung Quc. Lúa lai cũng
ã và ang "c m rng nhiu quc gia khác nhau: Vit Nam, %n , Myanma…vi quy
mô c !t 1,35 triu ha năm 2006. Trong ó din tích lúa lai ca Vit Nam khong 560
nghìn ha (Tng Khiêm, 2007).
Lúa lai vi năng sut v "t tri hơn lúa truyn thng và lúa cao năng t 15 –
20%, khong 1-1,5 tn/ha. Như vy sn xut lúa lai ã góp phn làm tăng năng sut
lúa, tăng thu nhp cho các h nông dân, to thêm công ăn vic làm nông thôn qua
khâu sn xut ht lai F1, và dành nhiu din tích t cho các hot ng sn xut, kinh doanh
khác mang li l"i ích cao hơn. Nht là trong iu kin din tích t nông nghip ca Vit
Nam ngày càng thu h&p do phát tri n công nghip hóa và dân s ngày càng tăng
nhanh như hin nay.
5
Theo ánh giá ca t ch$c Nông Lương Liên Hip Quc (FAO), khu vc châu
Á- Thái Bình Dương. Ngoài c ng quc xut kh'u go Thái Lan, còn ba n c khác
có kh năng canh tranh vi Vit Nam là %n , Pakistan, và Trung Quc. Khác vi các
n c khác trong khu vc 20 năm qua Vit Nam ã thc hin chính sách i mi toàn din,
sâu sc trong nông nghip và kinh t nông thôn theo tinh thn ngh quyt 10 ca b
chính tr (khóa VI) và các chính sách phát tri n kinh t – tài chính ca ng và nhà n
c. Sn xut nông nghip nói chung và lúa go nói riêng ca n c ta ã phát tri n n nh và
tăng tr ng nhanh. C# th sn l "ng lúa c năm 2008 c !t 38,6 triu tn tăng 2,7 triu
tn (7,5%) so vi năm 2007.
Nhà n c ch trương phn u n năm 2010 gi( n nh sn l "ng lương thc
khong 38-39 triu tn và dành 1,3 triu ha din tích gieo cy lúa cht l "ng cao ph#c
v# xut kh'u.
!t "c m#c tiêu trên thì vic nghiên c$u và áp d#ng lúa lai vào sn xut là
rt cn thit. Vic tìm ra b ging lúa lai mi có năng sut cao, cht l "ng tt, kh năng
sinh tr ng phát tri n tt, kh năng chng chu vi iu kin ngoi cnh, kh năng chu thâm
canh, thích h"p vi ng b)ng châu th Sông Hng…là yu t quan trng m bo an ninh
lương thc.
Trong công tác chn ging lúa thì vic ánh giá, kho nghim các ging lúa mi
là rt quan trng, trên cơ s da vào kt qu ó, sau ó a vào sn xut th là căn c$ tìm ra
"c mt ging lúa mi. Vì vy tôi tin hành tài:
“So sánh mt s ging lúa lai nhp ni t Trung Quc v mùa 2009, ti
công ty c phn ging cây trng Bc Ninh”.
6
1.2. Mc tiêu ca tài
ánh giá !c i m sinh tr ng, phát tri n, kh năng chng chu và năng sut ca các
ging lúa lai, t ó chn ra ging lúa ưu tú ph#c v# sn xut.
7
Phn hai
T NG QUAN TÀI LIU
2.1. Tình hình sn xut lúa go trên th gii và Vit Nam
2.1.1. Sn xut lúa go trên th gii
Theo thng kê ca FAO(2008) din tích canh tác lúa trên toàn th gii là
156,95 triu ha, năng sut bình quân 4,15 tn/ha, sn l "ng 615,74 triu tn (Bng 2.1).
Trong ó din tích lúa ca Châu Á là 140,3 triu ha, chim 89,39% tng din tích lúa
toàn cu, k n là Châu Phi 9,38 triu ha(5,97%) Châu M 6,63 triu ha(4,22%),
Châu Âu 0,60 triu ha (0,38%)…
M và Italy là hai n c có năng sut lúa d*n u th gii vi s liu ca năm 2007 là
8,05 và 6,42 tn/ha, tip n là Trung Quc vi 6,34 tn/ha. Vit Nam có năng sut lúa
4,86 tn/ha cao hơn năng sut lúa bình quân ca th gii là 0,71 tn/ha. N c có năng
sut lúa bình quân thp nht th gii là n c Guinea có năng sut là 1,77 tn/ha.
Nh(ng n c có sn l "ng lúa nhiu nht năm 2007 là Trung Quc 187,04 triu
tn, k n là %n 141,13 triu tn, Indonesia 57,04 triu tn, Bangladesh 43,50 triu tn,
Vit Nam 35,36 triu tn…
Theo Daniel Workman(2007), th tr ng go toàn cu năm 2007 c !t 30 triu
tn. Trong ó Châu Á xut kh'u 22,1 triu tn chim 76,3% sn l "ng xut kh'u go th
gii, tip theo là Bc và Trung M 3,1 triu tn(10,6%), Châu Âu 1,6 triu tn (5,4%),
Nam M 1,2 triu tn (4,2%)…Sáu n c xut kh'u go hàng u th gii năm 2007 là Thái
Lan 10 triu tn chim 34,5% tng sn l "ng xut kh'u go, %n 4,8 triu tn (16,5%),
Vit Nam 4,1 triu tn(14,1%), M 3,1 triu tn (10,6%),…
8
Bng 2.1 Din tích, năng sut, sn lư$ng lúa trên th gii năm 2007
Tên n c
Th gii
Châu Á
Trung Quc
%N
Indonesia
Bangladest
Thái Lan
Myanmar
Vit Nam
Philipines
Campuchia
Châu M
Brazil
M
Colombia
Ecuador
Châu Phi
Nigeria
Guinea
Châu Âu
Italy
*Ngun: FAOSTAT, 2008
So vi năm 2000, din tích lúa toàn cu năm 2007 ã tăng 2,85 triu ha,
năng sut tăng 0,21 tn/ha, sn l "ng tăng 52,78 triu tn.
9
2.1.2.Sn xut lúa go Vit Nam
Vit Nam là mt n c có nn nông nghip tương i phát tri n mnh
do ã tip thu "c các thành tu khoa hc ca th gii. Và ã có nhiu các chính sách yêu
tiên phát tri n nông nghip. T năm 1987 tr c khi i mi sn l "ng thóc ch+ !t 15,1
triu tn n năm 2007 thì sn l "ng thóc !t 35,56 triu tn, gp 2,36 ln. Mt tc cao him
g!p, cũng cao nht các n c trng lúa trên th gii. C# th din tích, năng sut và sn l
"ng lúa tăng rt mnh qua các năm.
Bng 2.2 Din tích, sn lư$ng, năng sut lúa Vit Nam 2000 - 2008
Năm Din tích (Nghìn ha)
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
*Ngun: S liu ca tng c#c thng kê
Nhìn vào bng s liu ta thy din tích trng lúa, ca Vit Nam t năm 1998 –
2008 là không tăng mà b gim i do phát tri n công nghip. Nhưng năng sut, sn l
"ng lúa thì li tăng qua các năm, !t cao nht là năm 2008 sn l "ng 38600,0 nghìn
tn.
10
!t "c kt qu như trên là nh vào nh(ng thành tu t vic chn ging lúa mi
có năng sut cao, ngn ngày, kháng sâu bnh, cht l "ng ging tt, áp d#ng các bin
pháp thâm canh, chuy n i cơ cu cây trng phù h"p vi vùng sinh thái, ã làm tăng
năng sut lúa ca Vit Nam.
Trong nh(ng năm 70 Vit Nam ã nhp ni rt nhiu các ging lúa khác nhau và
ã chn ra "c các ging lúa mi thp cây, ngn ngày, năng sut cao. Kt qu iu tra ca
trung tâm kho ki m nghim ging cây trng trung ương trong hai năm 2000-2001
cho thy c n c có trên 680 ging lúa "c gieo trng (chưa k các ging a phương).
2.2. Mt s nghiên cu v c im nông sinh hc ca cây lúa
phân bit các ging lúa khác nhau ta da vào !c i m hình thái vì
mi ging có !c i m hình thái riêng mà ta có th da vào ó nhn bit: ki u cây, ki u lá,
màu sc thân, lá, dng bông, dng ht, góc lá òng, màu sc ht.... Do vy, vic nghiên
c$u hình thái ca các ging lúa là công vic nghiên c$u ht s$c quan trng và cn thit
ã "c tin hành t lâu và ã có nhiu kt qu. !c bit là vi các ging lúa mi ang "c so
sánh, kho nghim thì vic nghiên c$u các !c i m hình thái ca cây lúa là ht s$c
quan trng.
Nghiên c$u hình thái các ging lúa trng châu Á, Jenning (1979) cho r)ng:
các ging lúa thuc loài ph# Indica th ng cao cây, lá nh, màu xanh nht, bông
xoè, ht dài, v, tru m,ng, chu phân kém, d- lp , năng sut thp, cơm khô, n nhiu.
Trong khi ó, các ging lúa thuc loài Japonica th ng thp cây, lá to, màu xanh m,
bông ch#m, ht ngn, v, tru dày, thích nghi vi iu kin thâm canh, chu phân tt, th
ng cho năng sut cao, cơm d.o, ít n.
11
2.2.1.Thi gian sinh tr ng
Thi gian sinh tr ng ca cây lúa ph# thuc rt nhiu vào thi v# và
iu kin ngoi cnh. Trong iu kin min bc n c ta cùng mt ging lúa gieo trng trong
v# xuân s/ có thi gian sinh tr ng dài hơn v# mùa.
V thi gian sinh tr ng ca cây lúa, inh Văn L(, 1978, Nguy-n H(u T và
cng s, 1997 cho r)ng: Thi gian sinh tr ng ca cây lúa tính t khi ht ny mm cho n
khi chín thay i t 90 - 180 ngày tuỳ theo ging và iu kin ngoi cnh. Các ging ngn
ngày n c ta có thi gian sinh tr ng t 90 - 120 ngày, trung bình t 140 - 160 ngày.
Các ging lúa chiêm cũ Min bc do nh h ng ca nhit thp thi gian sinh tr ng kéo
dài 200 - 240 ngày, lúa ni có th lên n 270 ngày.
Theo Yoshida (1972) cho r)ng: nh(ng ging lúa có thi gian sinh tr ng quá
ngn thì không th cho năng sut cao vì sinh tr ng sinh d ng b hn ch. Nhưng các
ging lúa có thi gian sinh tr ng quá dài thì cũng cho năng sut thp vì d- b lp .
H ng chn to ca các nhà chn ging hin nay là chn to ra các ging ngn ngày,
cm ôn d- dàng tăng v#, tăng sn l "ng lương thc.
2.2.2.Nghiên cu v hình thái cây lúa
Cây lúa là mt cây ngũ cc quan trng vì th có rt nhiu công trình
nghiên c$u ca Vit Nam cũng như các n c trên th gii quan tâm c chiu sâu và
chiu rng. !c bit các nghiên c$u u h ng n m#c ích là không ngng nâng cao
năng sut, ph'm cht áp $ng nhu cu trong n c cũng như xut kh'u go. Khi nhiên
c$u v loi hình Jenninh (1964) Yoshida (1972) cho là cây ngn , lá th1ng thì .
nhánh kho..
Khi nghiên c$u v lá Tsuoda (1962) và Tanaka (1964) cho bit s sinh tr ng
ca lá $ng th1ng kt h"p vi lá tương i ngn làm gim mnh hin t "ng che cm l*n
nhau, và nâng cao hiu qu s d#ng ánh sáng. Gn ây
12
Hayashi và Ito cho r)ng: Nh(ng !c trưng hình thái như góc rũ ca lá và dày ca
lá có liên quan ch!t ch/ vi nh(ng khác bit tuỳ ging v s truyn ánh sáng ca tng lá.
Th nhưng các nhà khoa hc Vit Nam li i theo mt h ng nghiên c$u khác, h
ng nghiên c$u nh)m vào nhu cu thc ti-n là tăng năng sut lúa. ào Th Tun
(1970) ã chia lúa n c giai on này thành hai loi chính.
Loi hình bông to gm các ging a phương và lai to chn lc n c ta phn nhiu
là cao cây cy v# mùa như: Tám Thơm, Np, 813, 828, A20. V# chiêm xuân
gm các ging a phương phn nhiu gc min Trung B như: Gié Qung, Chùm Qung,
Ba Lá. 2 v# xuân các ging như HN, 127, 131...
Loi hình nhiu bông như: Mc Tuyn, Khô Nam Lùn, ài Bc 8, ging a
phương như: Di Hương, D Hương phn nhiu tương i thp cây. V# chiêm các
ging như: Sài ng, Tép. V# xuân như: Trân Châu Lùn Th "ng Hi. Các ging to
bông cho năng sut thp hơn các ging nhiu bông, iu kin n c ta các ging to bông
khó v "t m$c 50 t/ha. Nguyên nhân là vì s bông ca loi hình này khó a cao lên
mà rung lúa không b lp , kh năng tăng trng rung lúa thì có hn.
i theo h ng nghiên c$u v ki u bông Trng An cho bit chiu dài bông là tính
trng di truyn ca ging lúa da vào ki u bông mà chia ging lúa thành 2 ki u.
- Ki u nhiu bông thân nh,, phin lá h&p trng l "ng 1000 ht nh,. Vi s bông
300-350 bông/m2 có th t 4-7 tn/ha/v#.
- Ki u bông to, thân cao, phin lá rng và dài hơn, ht to, trng l "ng 1000 ht
ln 25,7- 30g. Năng sut do s bông trên n v din tích quyt nh, vi mt bông là 300
bông/m2, có th cho năng sut t 5-8 tn/ha/v#.
13
Nguy-n Văn Thng và Nguy-n Văn Hoan cho r)ng s bông ca rung lúa là
yu t quan trng hàng u. Bi vy các nhà chn ging tr c khi chu'n b cho bt kỳ mt quy
trình chn ging nào cũng cn có các thông tin y v các !c trưng, hình thái ca
ngun vt liu khi u. Do vy vic nghiên c$u hình thái ca các ging lúa ã "c nghiên
c$u t lâu và có nhiu kt qu.
2.2.3.Kh năng nhánh
. nhánh là mt trong nh(ng yu t quyt nh n năng sut lúa vì nó
liên quan ch!t ch/ n quá trình hình thành bông.
Cây lúa có th . nhánh ngay trong thi kì m khi gieo thưa (m ngnh trê).
Khi cy ra rung, cây lúa bt u . nhánh t khi hi xanh n khi làm t, làm òng. Thi gian
. nhánh dài hay ngn tuỳ thuc vào thi v#, ging, các bin pháp kĩ thut canh tác .
. nhánh kho. hay yu là mt tính trng di truyn s l "ng, có h s di truyn t
thp n trung bình và chu nhiu nh h ng ca iu kin ngoi cnh (Nguy-n Th Trâm,
1998).
Theo Vũ Tuyên Hoàng, Luyn H(u Ch+ và Trn Th Nhàn, (1998): "
Nh(ng ging lúa . sm, tp trung s/ tr d- và năng sut cao hơn" còn inh Văn
L( (1978) cho r)ng: Nh(ng ging lúa . ri rác thì tr bông không tp trung, bông
không u, lúa chín không u, không có l"i cho quá trình thu hoch, d*n n gim
năng sut.
Nguy-n Xuân Hi n và Nguy-n Bích Nga (1970) cho r)ng: Nh(ng ging
lúa nhit i . nhiu cũng có gii hn nào ó lá s/ tre l*n nhau, khi bón phân m vi liu l
ng cao. Hình như nh(ng ki u cây . nhánh va phi !c trưng ca phn ln nh(ng ging
lúa Japonica ca ài Loan trong quá trình . nhánh cây lúa rt m*m cm vi iu kin
ngoi cnh và c iu kin dinh d ng.
14
Nguy-n Văn Hi n nhn xét: Ki u . nhánh ch#m là l!n, ki u . nhánh xoè là
tri.
2.2.4.Chiu cao cây lúa
Chiu cao cây là mt tính trng liên quan ch!t ch/ n mt s tính trng
khác: tính chng , dài bông… !c bit là tính chng .
Guliaep (1975) xác nh: có 4 gen ki m tra chiu cao cây. Khi nghiên c$u
các dng lùn t nhiên và t bin, ông nhn thy có tr ng h"p tính lùn "c ki m tra b)ng
mt c!p gen l!n, có tr ng h"p c hai c!p và a s tr ng h"p do 8 c!p gen l!n ki m tra
là d1d2d3d4d5d6d7d8.
Các nhà khoa hc ti Vin nghiên c$u lúa Quc t (IRRI) kh1ng nh: các ging
lúa lùn có ngun gc t Trung Quc ( Dee - geo - woo - gen, I - geo
– tze…) chúng mang gen lùn, l!n nhưng không nh h ng gì n chiu dài bông, rt
có ý nghĩa trong chn ging .
Theo Mackill và Ruger (1979): có 4 gen quy nh tính na lùn là sd - 1, sd2, sd-3, sd-4, trong ó sd-1 là alen vi gen lùn ca Dee-geo Woo-gen, còn li 3 gen
kia không alen vi nhau. Tuy nhiên trong thc t rt khó phân bit s bi u hin khác
nhau ca các loi gen d và sd .
Bùi huy áp (1970) thì có quan nim các ging lúa cao cây, . nhiu, chín
mun m*m cm vi quang chu kỳ ã "c gieo cy t lâu các vùng nhit i do kh năng
ca chúng có th sinh sng nh(ng mc n c sâu ít hay nhiu có th cnh tranh "c vi
nhiu c, di và chu ng nh(ng t xu.
Theo Y. Futshara, F. Kikuchi, N. Rutger (1977): Các t bin cc lùn phn ln
"c ki m tra b)ng mt gen n l!n, nhưng t bin na lùn li "c quy nh bi mt gen n tri
không hoàn toàn .
15
2.2.5.B lá lúa và kh năng quang hp
B lá lúa: là mt !c trưng hình thái ( dài, màu sc...) nhn din
các ging lúa khác nhau và quan trng nht nó là cơ quan thc hin ch$c năng
quang h"p, chuy n t năng l "ng ánh sáng m!t tri thành năng l "ng d tr( trong
ht.
Dng lá lúa: có rt nhiu các dng lá lúa khác nhau như lá lá bn rng xòe to,
lá $ng, lá úp lòng mo....
dài lá có quan h a hiu vi gen xác nh chiu cao cây, nhưng b chi phi mnh
bi iu kin ngoi cnh .
Tính trng lá òng, $ng di truyn c lp vi gen lùn ki m tra dài thân và dài
các lá phía d i.
Theo Nguy-n Văn Hi n (2000) cho bit: lá $ng th1ng "c ki m tra bi mt
c!p gen l!n có h s di truyn cao, c!p gen này có tác d#ng a hiu va gây nên thân
ngn, va làm cho b lá $ng c$ng.
Nh(ng nghiên c$u ca Nguy-n H(u T (1997) ch+ ra rõ: H s din tích lá
ph# thuc vào ging (hình dng lá $ng hay lá r), mt cy, l "ng phân bón, mnh và t
ti a tr c tr bông.
S quang h"p ca cây lúa "c quyt nh bi c ng b$c x, c ng quang h"p, ch+
s din tích lá và h ng lá.
2.2.6.Năng sut và các yu t cu thành năng sut
NSLT (t/ ha) = (S khóm/ m2 x s bông h(u hiu/ khóm x s ht chc/
bông x M1000 ht)/ 104.
T công th$c trên ta thy "c năng sut ht và các yu t cu thành năng sut có
t+ l thun vi nhau. Năng sut lúa "c hình thành bi 4 yu t
- S bông/ n v din tích
- S ht/ bông
- T+ l ht chc
16
- Khi l "ng 1000 ht
Khi nghiên c$u v năng sut cá th Vũ Tuyên Hoàng, Luyn H(u Ch+ và
Trn Th Nhàn cho r)ng: ging lúa bông to, ht to cho năng sut cao. Còn Nguy-n
Văn Hi n, Trn Th Nhàn (1978): Khi nghiên c$u thoát c bông cho bit: nh(ng
ging có bông tr thoát hoàn toàn th ng cho t+ l ht chc cao.
Theo Nguy-n Văn Hoan cho bit:
- S tương quan gi(a năng sut và s bông/ khóm mi ging lúa khác nhau.
Nhóm lúa na lùn có h s tương quan r = 0,85, nhóm các ging lúa lùn có r =
0,62, nhóm ging lúa cao cây có r = 0,54.
- Mi tương quan gi(a năng sut và chiu cao cây thì nhóm lúa lùn là ch!t
nht có r = 0,62, nhóm lúa bán lùn có r = 0,49 trong khi ó nhóm lúa cao cây có r
= 0,37.
2.2.7.Nghiên cu v kh năng chng chu sâu bnh
Trong quá trình sn sut cây lúa chu nh h ng trc tip ca yu t
thi tit và sâu bnh phá hi. Do nhu cu ca con ng i v sn l "ng, v cht l "ng ã làm
cho cây lúa phát tri n mt cân i nhiu bn năng di truyn không th phát huy. Kh
năng chng chu vi iu kin ngoi cnh ngày càng yu i. D*n n ri do trong sn sut ngày
càng nhiu. Do vy các nhà khoa hc ã dy công nghiên c$u to ra "c nh(ng ging
va cho năng sut cao li có kh năng kháng sâu bnh tt.
Công trình nghiên c$u ca Mainakata Viakinoto (1967) cho bit mt s cht
như acid benzoic, acid dicilic và mt s acid béo phân lp "c t mt s ging lúa có
tác d#ng kìm hãm s phát tri n ca sâu #c thân.
Saleo, Kto (1980) ã phát hin "c tính chng chu sâu #c thân là do cu to
gi(a phn ca thân, r có mô dày bó mch chc và khong rng trong thân r h&p.
17
Theo Painter (1951, 1958) cho r)ng: Tính chng sâu hi ca cây th ng có
nguyên nhân ph$c tp nhưng ng i ta phân lp cơ ch tính chng sâu thành 3 loi ln.
- Không ưa thích: Cây có nh(ng yu t làm sâu hi không thích n ăn, .
tr$ng.
- Không duy trì s sng: Cây ch gây nh h ng su n s sinh sng, sinh tr ng và
sinh sn ca sâu bnh.
- Chu ng: Kh năng cây ch b thit hi ít khi có mt qun th ông
gây ra thit
hi n!ng cho nh(ng cây ch m*n cm.
Có nhiu nhn xét khác nhau v tính m*n cm vi sâu bnh. Theo (Shiraki
1917, Gotvander 1925) thì nh(ng ging có râu m*n cm hơn nh(ng ging không
râu. Nh(ng ging lúa có lông trên m!t bn ít b sâu phá hi (Mutsuo,1953) còn
Israll Veramusthy và Rao li cho r)ng phn ln nh(ng ging chng sâu có nh(ng lp
mô c$ng ho!c mô hoá linhin d i bi u bì, nh(ng ging có m!t thân g g th ng ít b
sâu phá hi hơn nh(ng ging có m!t thân nh4n.
Có cùng quan i m vi Israll Veramusthy và Rao, nguy-n Xuân Hi n
(1976) cho r)ng nh(ng ging chng sâu #c thân là nh(ng ging có lp mô c$ng ho!
c mô hoá LiNhin d i bi u bì, nh(ng ging có khoang thân h&p hơn li ít m*m
cm vi sâu #c thân. Nh(ng ging có m!t thân g th ng ít b sâu phá hi hơn nh(ng
ging có m!t thân nh4n. Nh(ng ging lúa có l "ng silic trong thân cao ít m*m
cm vi sâu #c thân hơn nh(ng ging có l "ng silic thp.
18
- Xem thêm -
.DOCX 
80 
171 
108 
