LỜI MỞ ĐẦU
Trong xu híng mét nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ang lín m¹nh hµng ngµy, më réng
vµ ph¸t triÓn chÝnh lµ xu híng tÊt yÕu, lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®îc ®Ó mäi tæ chøc,
doanh nghiÖp, lÜnh vùc, ngµnh nghÒ… cã thÓ ®øng v÷ng vµ tù kh¼ng ®Þnh m×nh. b¶o
hiÓm ViÖt Nam còng nh ngµnh b¶o hiÓm trªn toµn thÕ giíi còng kh«ng n»m ngoµi xu híng ®ã.
Lµ mét trong hµng tr¨m c¸c nghiÖp vô mµ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ®ang tiÕn
hµnh triÓn khai, b¶o hiÓm du lÞch tiÕn hµnh b¶o hiÓm cho c¸c ®èi tîng liªn quan ®Õn
ho¹t ®éng du lÞch, mµ cô thÓ lµ kh¸ch du lÞch vµ hµnh lý, vËt dông mang theo cña hä.
Víi b¶n chÊt g¾n liÒn víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng du lÞch, mét
ho¹t ®éng ®ang ph¸t triÓn hÕt søc m¹nh mÏ trong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, b¶o hiÓm du
lÞch ®ang ®øng tríc mét tiÒm n¨ng vµ c¬ héi v« cïng to lín cho sù më réng vµ ph¸t
triÓn cña m×nh.
ChÝnh thøc ra ®êi vµo th¸ng 6/1995, c«ng ty cæ phÇn b¶o hiÓm Petrolimex
(PJICO) còng nh ®¹i ®a sè c¸c c«ng ty ho¹t ®éng trªn lÜnh vùc b¶o hiÓm phi nh©n thä
kh¸c ®· tiÕn hµnh triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm du lÞch tõ ngay nh÷ng ngµy ®Çu thµnh
lËp. Qua h¬n 6 n¨m ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn, nhng lµm thÕ nµo ®Ó triÓn khai hiÖu qu¶
h¬n n÷a, më réng vµ ph¸t triÓn nghiÖp vô tríc tiÒm n¨ng v« cïng to lín cña thÞ trêng
du lÞch ViÖt Nam vÉn lµ mét vÊn ®Ò cÇn bµn vµ ®îc sù quan t©m cña l·nh ®¹o c«ng ty
còng nh tÊt c¶ nh÷ng ai liªn quan vµ quan t©m ®Õn PJICO.
Sau mét thêi gian thùc tËp vµ t×m hiÓu vÒ ho¹t ®éng cña c«ng ty PJICO, mµ
®Æc biÖt lµ nghiÖp vô b¶o hiÓm du lÞch ®ang ®îc PJICO triÓn khai, b¶n th©n em thÊy
r»ng vÉn cßn nhiÒu nh÷ng víng m¾c cÇn ®îc quan t©m thÝch ®¸ng ®èi víi nghiÖp vô
nµy. ChÝnh v× vËy, em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi viÕt luËn v¨n lµ: “ThÞ trêng du lÞch ViÖt
Nam víi vÊn ®Ò më réng vµ ph¸t triÓn nghiÖp vô b¶o hiÓm du lÞch t¹i c«ng ty cæ
phÇn b¶o hiÓm PIJICO”.
LuËn v¨n ®îc chia ra lµm 3 phÇn lín:
Ch¬ng I : Tæng quan chung vÒ b¶o hiÓm vµ b¶o hiÓm du lÞch
Ch¬ng II : T×nh h×nh triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm du lÞch t¹i PIJICO
Ch¬ng III : Mét sè gi¶i ph¸p nh»m më réng vµ ph¸t triÓn nghiÖp vô b¶o hiÓm
du lÞch t¹i PIJICO.
Víi kho¶ng thêi gian thùc tËp cha nhiÒu vµ sè kiÕn thøc cßn Ýt ái cña m×nh,
kinh nghiÖm thùc tÕ l¹i non kÐm, ch¾c ch¾n r»ng luËn v¨n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai
sãt. Nhng víi sù gióp ®ì vµ chØ b¶o tËn t×nh cña c¸c thÇy c« bé m«n B¶o HiÓm, ®Æc
biÖt lµ gi¸o viªn híng dÉn trùc tiÕp, c« t«n thanh huyÒn, hi väng r»ng bµi luËn v¨n
1
nµy Ýt nhiÒu sÏ cã Ých ®èi víi viÖc ph¸t triÓn nghiÖp vô b¶o hiÓm du lÞch t¹i PIJICO nãi
riªng vµ thÞ trêng b¶o hiÓm du lÞch ViÖt Nam nãi chung.
2
Chu¬ng I: Tæng quan chung vÒ b¶o hiÓm
vµ b¶o hiÓm du lÞch
I. Lý luËn chung vÒ b¶o hiÓm
1.
Kh¸i niÖm vÒ b¶o hiÓm
B¶o hiÓm cã nguån gèc rÊt xa xa trong lÞch sö nÒn v¨n minh nh©n lo¹i mµ
cho ®Õn nay ngêi ta vÉn cha x¸c ®Þnh ®îc b¶o hiÓm xuÊt hiÖn tõ khi nµo. Tuy nhiªn,
ngay tõ nh÷ng thêi kú ®Çu ngêi ta ®· x¸c ®Þnh ®îc b¶o hiÓm lµ mét s¶n phÈm dÞch vô
vµ nhµ b¶o hiÓm th× b¸n c¸c s¶n phÈm v« h×nh. Nhng rÊt khã ®Ó ®a ra mét kh¸i niÖm
thùc sù chÝnh x¸c vµ nhÊt qu¸n vÒ b¶o hiÓm. Tuú theo khÝa c¹nh xem xÐt vµ theo tõng
quan ®iÓm tuú theo quan ®iÓm mµ ngêi ta ®a ra c¸c kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ b¶o hiÓm.
§øng trªn gãc ®é tµi chÝnh : B¶o hiÓm thùc chÊt lµ mét ho¹t ®éng dÞch vô
nh»m ph©n phèi l¹i nh÷ng chi phÝ mÊt m¸t kh«ng mong ®îi.
§øng trªn gãc ®é ph¸p lý : B¶o hiÓm thùc chÊt lµ sù cam kÕt gi÷a hai bªn
mµ mét bªn ®ång ý båi thêng cho bªn kia nÕu bªn kia ®ãng phÝ b¶o hiÓm
B¶o hiÓm thùc chÊt lµ mét qu¸ tr×nh lËp quü dù phßng b»ng tiÒn do
nh÷ng ngêi cïng cã kh¶ n¨ng gÆp ph¶i mét lo¹i rñi ro nµo ®ã t¹o nªn.
B¶o hiÓm thùc chÊt lµ tæng thÓ c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ – x· héi gi÷a
nh÷ng ngêi tham gia vµ ngêi b¶o hiÓm nh»m môc ®Ých æn ®Þnh cuéc sèng vµ s¶n xuÊt
cho ngêi tham gia khi hä gÆp ph¶i khã kh¨n hay rñi ro bÊt ngê x¶y ra kh«ng ai lêng tríc ®îc vµ ®¸p øng mét sè nhu cÇu kh¸c cña ngêi tham gia.
Mét ®Þnh nghÜa mµ ®îc coi lµ mang tÝnh chÊt chung nhÊt cña b¶o hiÓm :
B¶o hiÓm lµ ho¹t ®éng thÓ hiÖn ngêi b¶o hiÓm cam kÕt båi thêng cho ngêi tham gia
b¶o hiÓm trong trêng hîp x¶y ra rñi ro thuéc ph¹m vi b¶o hiÓm víi ®iÒu kiÖn ngêi tham
gia nép mét kho¶n phÝ cho ngêi thø ba hoÆc chÝnh anh ta.
Tuy nhiªn, dï ®îc ®Þnh nghÜa nh thÕ nµo ch¨ng n÷a th× chóng ta còng cÇn
nhËn thÊy ®îc b¶n chÊt cña ho¹t ®éng b¶o hiÓm thÓ hiÖn ë nh÷ng néi dung sau :
1. B¶o hiÓm lµ mét dÞch vô tµi chÝnh chø kh«ng ph¶i lµ ho¹t ®éng s¶n
xuÊt, s¶n phÈm cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm lµ s¶n phÈm v« h×nh.
2. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c bªn tham gia ®îc x¸c ®Þnh th«ng qua mét
b¶n cam kÕt, thùc chÊt lµ mét hîp ®ång b¶o hiÓm, ®ång thêi còng lµ mét hîp
®ång kinh tÕ. Hîp ®ång b¶o hiÓm r»ng buéc quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c
bªn tham gia.
3. B¶o hiÓm võa mang tÝnh kinh tÕ – x· héi, dÞch vô, ®ång thêi cßn
mang tÝnh nh©n ®¹o vµ nh©n v¨n cao c¶.
4. B¶o hiÓm ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c lÊy sè ®«ng bï sè Ýt. §©y lµ
nguyªn t¾c bÊt di bÊt dÞch trong ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm.
3
5. VÒ c¬ b¶n, b¶o hiÓm chØ thùc hiÖn víi nh÷ng rñi ro bÊt ngê x¶y ra
kh«ng ai lêng tríc ®îc.
6. Môc ®Ých chÝnh cña b¶o hiÓm lµ båi thêng vµ chi tr¶ b¶o hiÓm
nh»m gióp ngêi tham gia æn ®Þnh cuéc sèng, kh«i phôc s¶n xuÊt. Ngoµi ra, b¶o
hiÓm cßn ®¸p øng mét sè nhu cÇu kh¸c cña ngêi tham gia nh tiÕt kiÖm, t¹o lËp
quü gi¸o dôc con c¸i, khëi nghiÖp kinh doanh, cíi xin…
2. Ph©n lo¹i b¶o hiÓm
Th«ng thêng, toµn bé ngµnh b¶o hiÓm trªn thÕ giíi ®îc chia thµnh hai m¶ng
lín, ®ã lµ:
+ B¶o hiÓm x· héi
+ B¶o hiÓm th¬ng m¹i
Tuy nhiªn, do nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt mµ mét sè níc trªn thÕ giíi l¹i
chia thµnh nhiÒu m¶ng nhá h¬n gåm:
+ B¶o hiÓm x· héi
+ B¶o hiÓm y tÕ
+ B¶o hiÓm thÊt nghiÖp
+ B¶o hiÓm th¬ng m¹i
Còng n»m trong sè nh÷ng níc trªn nhng do cha cã ®iÒu kiÖn ®Ó triÓn khai
b¶o hiÓm thÊt nghiÖp nªn ë ViÖt Nam hiÖn nay ngµnh b¶o hiÓm ®îc chia ra thµnh ba
m¶ng lín sau :
1. B¶o hiÓm x· héi
2. B¶o hiÓm y tÕ
3. B¶o hiÓm th¬ng m¹i
Trong ®ã, m¶ng b¶o hiÓm th¬ng m¹i ®ang lµ lÜnh vùc ®îc quan t©m vµ ngµy
cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ víi sù tham gia kinh doanh, chiÕm lÜnh thÞ phÇn cña ngµy
cµng nhiÒu c¸c c«ng ty b¶o hiÓm trong vµ ngoµi níc.
Cã thÓ ®Þnh nghÜa, b¶o hiÓm th¬ng m¹i lµ mét qu¸ tr×nh lËp quü dù phßng
b»ng tiÒn do nh÷ng ngêi cã cïng kh¶ n¨ng gÆp ph¶i mét lo¹i rñi ro nµo ®ã ®ãng gãp
t¹o nªn vµ tõ ®ã quü båi thêng cho nh÷ng ngêi tham gia khi hä gÆp ph¶i nh÷ng rñi ro
bÊt ngê g©y hËu qu¶ thiÖt h¹i vµ ®¸p øng mét sè nhu cÇu kh¸c cña hä.
Trong b¶o hiÓm th¬ng m¹i, c¨n cø vµo ®èi tîng tham gia ngêi ta cã thÓ
chia b¶o hiÓm th¬ng m¹i thµnh ba lo¹i h×nh sau:
b¶o hiÓm tµi s¶n : Lµ v× b¶o hiÓm cã ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm lµ tµi s¶n
cña tÊt c¶ c¸c c¸ nh©n, doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ.
4
B¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm : Cã ®èi tîng b¶o hiÓm lµ phÇn tr¸ch nhiÖm hay
nghÜa vô båi thêng c¸c thiÖt h¹i. Do vËy ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm trong lo¹i b¶o hiÓm hÕt
søc trõu tîng, thiÖt h¹i ph¶i liªn quan trùc tiÕp ngêi thø ba. ThiÖt h¹i ®ã cã thÓ lµ thiÖt
h¹i vÒ tµi s¶n, vÒ con ngêi vµ còng cã thÓ lµ thiÖt h¹i vÒ kinh doanh cña bªn thø ba.
B¶o hiÓm con ngêi: B¶o hiÓm con ngêi lµ mét trong nh÷ng lo¹i h×nh b¶o
hiÓm c¬ b¶n nhÊt trong b¶o hiÓm th¬ng m¹i. §èi tîng cña b¶o hiÓm th¬ng m¹i cã thÓ
lµ tuæi thä, tÝnh m¹ng, t×nh tr¹ng søc khoÎ hoÆc c¸c sù kiÖn liªn quan ®Õn cuéc sèng
con ngêi vµ cã ¶nh hëng ®Õn cuéc sèng con ngêi.
§Ó ph©n lo¹i c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm con ngêi, ngêi ta cã thÓ dùa vµo
c¸c tiªu thøc nh c¨n cø vµo thêi h¹n b¶o hiÓm (b¶o hiÓm con ngêi ng¾n h¹n vµ dµi
h¹n), c¨n cø vµo h×nh thøc b¶o hiÓm (b¾t buéc hoÆc tù nguyÖn), c¨n cø vµo kü thuËt
qu¶n lý (theo kü thuËt ph©n chia hoÆc tån tÝch) vµ c¨n cø vµo rñi ro b¶o hiÓm.
Ph©n lo¹i theo tiªu thøc rñi ro b¶o hiÓm ngêi ta ®· chia b¶o hiÓm con ngêi
ra lµm hai lo¹i:
1.
B¶o hiÓm nh©n thä: Lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm ®¶m b¶o cho c¸c rñi ro liªn
quan ®Õn tuæi thä con ngêi.
2. B¶o hiÓm con ngêi phi nh©n thä: Lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm chØ liªn quan ®Õn
c¸c rñi ro nh : bÖnh tËt, tai n¹n, mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng vµ c¶ tö vong. §Æc ®iÓm
cña lo¹i nµy lµ kh«ng liªn quan ®Õn tuæi thä con ngêi.
Trong b¶o hiÓm con ngêi phi nh©n thä l¹i cã rÊt nhiÒu c¸c nghiÖp vô kh¸c
nhau nh : b¶o hiÓm sinh m¹ng c¸ nh©n, b¶o hiÓm tai n¹n con ngêi 24/24, b¶o hiÓm trî
cÊp n»m viÖn phÉu thuËt, b¶o hiÓm tai n¹n hµnh kh¸ch, b¶o hiÓm häc sinh, b¶o hiÓm
cíi xin… vµ trong dã cã nghiÖp vô b¶o hiÓm kh¸ch du lÞch.
Nh vËy, ta cã thÓ ®a ra mét s¬ ®å ph©n lo¹i c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm mét c¸ch
tæng qu¸t ®Ó tõ ®ã thÊy râ ®îc vÞ trÝ cña nghiÖp vô b¶o hiÓm du lÞch theo s¬ ®å 1 sau:
5
S¬ ®å 1:
ph©n lo¹i c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm
B¶o hiÓm
(1)
B¶o hiÓm x·
héi
B¶o hiÓm y tÕ
B¶o hiÓm th¬ng m¹i
(2)
B¶o hiÓm tµi
s¶n
B¶o hiÓm tr¸ch
nhiÖm
B¶o hiÓm con ngêi
(3)
Chó thÝch:
Ph©n lo¹i theo môc ®Ých sö dông
quü.
Ph©n lo¹i theo ®èi tîng ®îc b¶o
hiÓm
Ph©n lo¹i theo sù kiÖn b¶o hiÓm.
B¶o hiÓm nh©n thä
B¶o hiÓm phi nh©n
thä
B¶o hiÓm du lÞch
…………..
6
3. Sù cÇn thiÕt vµ t¸c dông cña b¶o hiÓm .
Nh ta ®· biÕt, b¶o hiÓm xuÊt hiÖn tõ khi ngêi ta cßn cha biÕt ®Õn kh¸i niÖm
“b¶o hiÓm”. Cho ®Õn nay, ng êi ta vÉn cha biÕt ®îc chÝnh x¸c b¶o hiÓm xuÊt hiÖn khi
nµo, chØ biÕt r»ng nã cã nguån gèc rÊt xa xa trong lÞch sö nÒn v¨n minh nh©n lo¹i. Së
dÜ b¶o hiÓm xuÊt hiÖn sím nh vËy v× ngêi ta sím nhËn ra ®îc vai trß kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña b¶o hiÓm trong cuéc sèng.
Trong c¶ cuéc ®êi cña m×nh, bÊt cø ai còng h¬n mét lÇn gÆp ph¶i rñi ro. Rñi
ro lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh ®îc, nhng ®èi phã víi rñi ro b»ng c¸ch nµo lµ c¸ch riªng cña
mçi ngêi, mçi céng ®ång x· héi. Cã ngêi tù tÝch luü, ®i vay, tù h×nh thµnh c¸c quü t¬ng
hç…§Æc biÖt, ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th× cã thÓ thùc hiÖn theo c¸c c¸ch thøc nh chÊp
nhËn rñi ro, phßng tr¸nh rñi ro… Nh ng tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p trªn ®Òu Ýt nhiÒu gÆp ph¶i
nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh, g©y bÊt tiÖn cho ngêi thùc hiÖn nã. Cuéc sèng cµng ph¸t
triÓn, quy m« s¶n xuÊt ngµy cµng më réng th× nh÷ng biÖn ph¸p trªn trë nªn kh«ng thiÕt
thùc n÷a. Lóc ®ã, mét biÖn ph¸p mµ ®· ra ®êi tõ rÊt l©u, ®· nhen nhãm ph¸t triÓn trong
mäi nÒn kinh tÕ… ®Õn lóc nµy trë nªn rÊt thÝch hîp, ®ã chÝnh lµ b¶o hiÓm.
Nh vËy, víi vai trß kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong mäi nÒn kinh tÕ. Cïng víi sù
ph¸t triÓn cña khoa häc – kü thuËt, cïng víi sù t¨ng dÇn cña møc sèng, quy m« s¶n
xuÊt kinh doanh… B¶o hiÓm ngµy cµng trë nªn v÷ng m¹nh, trë thµnh mét kh©u tµi
chÝnh trung gian thiÕt yÕu, mét biÖn ph¸p ®èi phã víi rñi ro phæ biÕn cña mäi c¸ nh©n,
doanh nghiÖp.
Dï trong trêng hîp nµo, ta còng cã thÓ nhËn thÊy ®îc nh÷ng t¸c dông vµ
vai trß kh«ng thÓ phñ nhËn sau ®©y cña b¶o hiÓm:
Thø nhÊt, b¶o hiÓm gãp phÇn æn ®Þnh cuéc sèng, kh«i phôc s¶n xuÊt kinh
doanh, lµm cho s¶n xuÊt – kinh doanh tiÕp tôc ph¸t triÓn b×nh thêng. §©y lµ vai trß ®îc
thÓ hiÖn râ rµng nhÊt cña b¶o hiÓm. ChØ cÇn ®ãng mét kho¶n phÝ t¬ng ®èi nhá (so víi
sè tiÒn b¶o hiÓm), khi rñi ro x¶y ra, c¸c c¸ nh©n còng nh c¸c doanh nghiÖp sÏ ®îc c¸c
c«ng ty b¶o hiÓm båi thêng mét kho¶n lín h¬n nhiÒu so víi kho¶n phÝ ®· ®ãng. Tõ ®ã,
hä cã thÓ æn ®Þnh cuéc sèng còng nh kinh doanh, tiÕp tôc mét cuéc sèng b×nh thêng
nh tríc khi cã rñi ro. §ã lµ vai trß hÕt søc to lín cña b¶o hiÓm.
Thø hai, b¶o hiÓm ra ®êi cßn gãp phÇn ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt, ®iÒu ®ã
gãp phÇn b¶o ®¶m an toµn cho x· héi. Së dÜ nh vËy v× sau khi thu phÝ b¶o hiÓm, bao
giê nhµ b¶o hiÓm còng trÝch ra mét phÇn phÝ trong ®ã ®Ó ®Çu t cho c«ng t¸c ®Ò phßng,
h¹n chÕ tæn thÊt. VÝ dô nh x©y dùng c¸c ®êng n¸nh n¹n cho xe « t«, c¸c biÓn b¸o nguy
hiÓm, c¸c híng dÉn t¹i c¸c khu du lÞch…
Thø ba, b¶o hiÓm ®· gãp phÇn vµo lµm gi¶m nhÑ cho ng©n s¸ch Nhµ níc
(nhê viÖc thùc hiÖn lÜnh vùc b¶o hiÓm x· héi), ®ång thêi cßn lµm t¨ng thu cho ng©n
s¸ch Nhµ níc (th«ng qua ®ãng thuÕ…). H¬n n÷a, b¶o hiÓm chÝnh lµ mét lÜnh vùc ®ãng
gãp kh¸ lín vµo GDP cho c¸c níc (Anh : 9.6%, NhËt : 7.7%, Hµn Quèc : 11%, ViÖt
Nam: 0.6%…)
7
Thø t, ta thÊy nhÊt lµ ®èi víi c¸c nÒn kinh tÕ lín m¹nh th× mçi c«ng ty b¶o
hiÓm thêng lµ nh÷ng nhµ ®Çu t cí lín gãp phÇn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nãi chung vµ
ngµnh tµi chÝnh nãi riªng. Së dÜ nh vËy v× quü b¶o hiÓm thu ®îc lu«n lu«n cã mét bé
phËn quü dù tr÷, dù phßng va mét bé phËn quü nhµn rçi cha ®îc sö dông th× sÏ ®îc
®em ®i ®Çu t.
Thø n¨m, b¶o hiÓm ra ®êi cßn gãp phÇn tËp trung ®îc lîng tiÒn mÆt nhµn
rçi n»m t¶n m¹n ë tÊt c¶ c¸c tÇng líp d©n c trong x· héi ®Ó h×nh thµnh quü b¶o hiÓm.
Quü nµy kh«ng chØ ®Ó ®Çu t mµ cßn qãp phÇn thùc hiÖn tiÕt kiÖm, chèng lµm ph¸t, t¹o
thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.
Thø s¸u, b¶o hiÓm ra ®êi cßn gãp phÇn kh¾c phôc ®îc t©m lý s¶n xuÊt nhá
tiÓu n«ng, t¹o ®iÖu kiÖn cho c¸c c¸ nh©n doanh nghiÖp m¹nh d¹n vay vèn ®Ó ®Çu t
ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸.
Trªn ®©y lµ s¸u t¸c dông còng nh vai trß næi bËt nhÊt cña b¶o hiÓm. Ngoµi
ra b¶o hiÓm cßn cã rÊt nhiÒu t¸c dông kh¸c. §èi víi mçi c¸ nh©n, mçi tæ chøc tham gia
th× t¸c dông vµ vai trß cña b¶o hiÓm l¹i thÓ hiÖn mét c¸ch cô thÓ, riªng biÖt.
II.
B¶o hiÓm du lÞch
1.
Sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh nghiÖp vô b¶o hiÓm du lÞch.
Trong bÊt cø x· héi nµo, khi nÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× c¸c ngµnh dÞch
vô còng ph¸t triÓn song song, tû träng cña c¸c ngµnh dÞch vô trong toµn bé nÒn kinh tÕ
ngµy cµng cao. Së dÜ nh vËy v× x· héi cµng ph¸t triÓn th× c¸c mong muèn vµ nhu cÇu
cña con ngêi ngµy cµng ®a d¹ng, phong phó. §Æc biÖt lµ nhu cÇu vÒ c¸c lo¹i h×nh dÞch
vô, trong ®ã cã nhu cÇu nghØ ng¬i, gi¶i trÝ.
Khi møc sèng ®îc n©ng cao, ngêi ta kh«ng ph¶i quan t©m nhiÒu ®Õn vÊn ®Ò
“¨n no mÆc Êm” nh tríc n÷a. Nhu cÇu tháa m·n nh÷ng ®ßi hái vÒ tinh thÇn cña m×nh,
nghØ ng¬i, gi¶i trÝ, t×m hiÓu vÒ x· héi còng nh m«i trêng cuéc sèng xung quanh ®îc coi
träng nhiÒu h¬n. DÞch vô du lÞch ®· ra ®êi ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu ®ã.
T¹i héi nghÞ quèc tÕ vÒ thèng kª du lÞch ngµy 28/6/1991 ®îc tæ chøc t¹i ViÖt
Nam ®· ®Þnh nghÜa: “Du lÞch lµ ho¹t ®éng cña con ng êi ®i tíi mét n¬i ngoµi n¬i ë thêng
xuyªn cña m×nh trong mét kho¶ng thêi gian ®· ®îc c¸c tæ chøc quèc tÕ quy ®Þnh s½n,
môc ®Ých cña chuyÕn ®i kh«ng ph¶i ®Ó kiÕm tiÒn trong ph¹m vi vïng ®Õn th¨m ”.
Du lÞch bao gåm nhiÒu lo¹i dùa theo ®Æc ®iÓm còng nh môc ®Ých cña ngêi ®i
du lÞch nh du lÞch ch÷a bÖnh (du lÞch y tÕ ), du lÞch nghØ ng¬i gi¶i trÝ, du lÞch thÓ thao, du
lÞch v¨n ho¸, du lÞch c«ng vô, du lÞch t«n gi¸o, du lÞch th¨m hái, du lÞch qu¸ c¶nh … Hä
®i du lÞch b»ng ®ñ c¸c ph¬ng tiÖn kh¸c nhau tõ xe ®¹p, xe m¸y cho ®Õn « t«, tµu ho¶,
m¸y bay vµ tµu thuû… Ngêi ®i du lÞch cã thÓ ®i c¸ nh©n hoÆc ®i theo ®oµn, dµi ngµy
hay ng¾n ngµy…
8
Dï ®i du lÞch nh»m môc ®Ých g×, b»ng ph¬ng tiÖn nµo, theo ®oµn hay ®i riªng
lÎ, dµi ngµy hay ng¾n ngµy… th× nhu cÇu, mong muèn tèi thiÓu cña kh¸ch du lÞch còng
lµ ph¶i ®îc an toµn, thuËn lîi trong toµn bé chuyÕn ®i. Tuy nhiªn, rñi ro l¹i cã thÓ x¶y
ra bÊt cø lóc nµo trong cuéc sèng cña mçi con ngêi, kÓ c¶ khi ®i du lÞch. §Æc biÖt, khi ®i
du lÞch thÓ thao hay gi¶i trÝ t¹i c¸c vïng biÓn, s«ng níc… th× rñi ro cµng dÔ x¶y ra h¬n.
Do vËy, khi kh«ng may gÆp ph¶i rñi ro th× viÖc ®îc ®¶m b¶o vÖ mÆt tµi chÝnh, ph¬ng
tiÖn ch¨m sãc y tÕ… nh»m kh¾c phôc rñi ro lµ mong muèn cña mäi kh¸ch du lÞch, cho
dï tríc ®ã hä cã thÓ ph¶i mÊt ®i mét chi phÝ nhá cho sù b¶o ®¶m ®ã. B¶o hiÓm du lÞch
®îc h×nh thµnh tríc c¸c ®ßi hái bøc xóc vµ chÝnh ®¸ng cña kh¸ch du mong muèn.
Tãm l¹i, b¶o hiÓm du lÞch ra ®êi vµ ph¸t triÓn lµ sù cÇn thiÕt tÊt yÕu ®¸p øng
nhu cÇu cña ®«ng ®¶o du kh¸ch, gãp phÇn ®em l¹i niÒm vui vµ c¶m gi¸c an toµn trän
vÑn cho hä trong toµn bé hµnh tr×nh du lÞch. Sù ph¸t triÓn ngµy cµng lín m¹nh cña
ngµnh du lÞch còng lµ tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn tÊt yÕu cña nghiÖp vu b¶o hiÓm du lÞch
t¹i mäi quèc gia.
2. Vai trß cña b¶o hiÓm du lÞch.
2.1 §èi víi ngêi tham gia b¶o hiÓm vµ x· héi.
§èi víi ngêi tham gia b¶o hiÓm, vai trß cña b¶o hiÓm du lÞch ®· thÓ hiÖn hÕt
søc râ rµng ngay tõ khi ngêi tham gia b¶o hiÓm cã ý tëng vÒ viÖc mua b¶o hiÓm. Víi
mét kho¶n phÝ rÊt nhá so víi gi¸ trÞ b¶o hiÓm (thêng lµ b»ng 0,015 STBH), nhng b¶o
hiÓm du lÞch ®· mang l¹i cho kh¸ch hµng mét t©m lý tho¶i m¸i, mét c¶m gi¸c an toµn,
®îc b¶o ®¶m… mét ®iÒu hÕt søc quan träng ®èi víi kh¸ch du lÞch.
H¬n n÷a, khi kh«ng may x¶y ra rñi ro th× nh÷ng mÊt m¸t thiÖt h¹i vÒ hµnh lý
(trõ kh¸ch du lÞch trong níc) sÏ ®îc nhµ b¶o hiÓm ®Òn bï mét c¸ch hîp lý cho ngêi
tham gia, gãp phÇn æn ®Þnh tµi chÝnh hoÆc Ýt nhÊt còng ®Òn bï mét phÇn ®¸ng kÓ gióp
ngêi tham gia kh«ng bÞ thiÖt h¹i lín trong chuyÕn du lÞch ®ã.
Kh«ng nh÷ng ®îc b¶o ®¶m vÒ t¹i s¶n, khi kh«ng may gÆp ph¶i rñi ro dÉn
®Õn th¬ng tËt, tö vong…. B¶o hiÓm chÝnh lµ ng êi gãp phÇn chi tr¶ cho c¸c chi phÝ y tÕ,
dÞch vô, chi phÝ thuª xe cÊp cøu, chi phÝ håi h¬ng… cho ngêi ®îc b¶o hiÓm,gióp hä
kh¾c phôc khã kh¨n, ch¹y ch÷a ®îc kÞp thêi…
Nh vËy, b¶o hiÓm du lÞch cã t¸c dông tÝch cùc ®Õn tõng c¸ nh©n tham gia
b¶o hiÓm. §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ nã còng cã ¶nh hëng tÝch cùc ®Õn toµn bé x· héi.
Gãp phÇn æn ®Þnh cuéc sèng vµ tµi chÝnh cho kh¸ch du lÞch còng lµ gãp phÇn æn ®Þnh
mét bé phËn d©n c trong x· héi, æn ®Þnh x· héi.
H¬n n÷a, trong c«ng t¸c ®Ò phßng vµ h¹n chÕ tæn thÊt c¸c c«ng ty b¶o hiÓm
®· kÕt hîp víi c¸c khu du lÞch, c¸c c«ng ty du lÞch, c¬ quan h÷u quan … thùc hiÖn c¸c
biÖn ph¸p nh»m ®Ò phßng h¹n chÕ rñi ro cho kh¸ch hµng nh tuyªn truyÒn, híng dÉn
t¹i c¸c khu du lÞch, c¸c biÓn b¸o nguy hiÓm, c¸c ph¬ng tiÖn cøu hé… TÊt c¶, nh»m b¶o
vÖ kh¸ch du lÞch, mang l¹i sù æn ®Þnh cho x· héi.
9
2.2 §èi víi c¸c c«ng ty b¶o hiÓm
T¹i c¸c níc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi, nhÊt lµ c¸c níc cã nhiÒu ®Þa ®iÓm du
lÞch, c¸c c«ng tr×nh v¨n ho¸ - nghÖ thuËt næi tiÕng… nh Mü, Ph¸p , Trung Quèc, Hµ
Lan… th× b¶o hiÓm du lÞch lµ mét nghiÖp vô rÊt ® îc quan t©m chó träng. Kh«ng mang
l¹i doanh thu khæng lå nh c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm hµng h¶i, b¶o hiÓm ho¶ ho¹n, b¶o
hiÓm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu… nh ng b¶o hiÓm du lÞch l¹i ®em ®Õn cho c¸c c«ng ty
b¶o hiÓm mét lîng doanh thu æn ®Þnh (t¨ng trëng ®Òu qua c¸c n¨m), mét tû lÖ lîi tøc
kh¸ cao vµ Ýt khi bÞ biÕn ®éng. Së dÜ nh vËy v× th«ng thêng khi ®i du lÞch kh¸ch du lÞch
®Òu thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p nh»m b¶o ®¶m an toµn cho m×nh. Tuy nhiªn, hä vÉn mua
b¶o hiÓm du lÞch nh»m cã ®îc mét sù an toµn tuyÖt ®èi vÒ tµi chÝnh, ®em l¹i sù tho¶i
m¸i vÒ t©m lý cho hä. ChÝnh v× vËy, b¶o hiÓm du lÞch chÝnh lµ mét trong nh÷ng nghiÖp
vô mµ cã sè vô tæn thÊp, tû lÖ lîi tøc trªn doanh thu nghiÖp vô lµ t¬ng ®èi cao.
T¹i ViÖt Nam hiÖn nay, tuy cha ph¶i lµ mét nghiÖp vô mµ ®îc c¸c c«ng ty
thùc sù quan t©m chó träng, ®Æt lªn hµng ®Çu. Nhng hiÖn nay, víi s¸u c«ng ty b¶o
hiÓm kinh doanh trªn lÜnh vùc nµy (B¶o ViÖt, B¶o Minh, B¶o Long, PJICO,PVIC, PTI),
b¶o hiÓm du lÞch ®· dÇn t×m ®îc chç ®øng cho m×nh. Tû lÖ doanh thu nghiÖp vô trªn
tæng sè doanh thu cña c¸c c«ng ty t¨ng dÇn. B¶o hiÓm du lÞch ®ang dÇn ®ãng gãp mét
lîng doanh thu vµ lîi nhuËn ®¸ng kÓ cho c¸c c«ng ty.
2.3 Mèi quan hÖ víi ngµnh du lÞch.
Ta biÕt r»ng, mèi quan hÖ gi÷a du lÞch vµ nghiÖp vô b¶o hiÓm du lÞch lµ mét
mèi quan hÖ t¬ng hç. Sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng nµy lµ ®éng lùc thóc ®Èy, lµ tiÒn ®Ò
cho sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng kia vµ ngîc l¹i.
T¸c ®éng cña b¶o hiÓm du lÞch tíi ngµnh du lÞch.
Sù t¸c ®éng tÝch cùc cña nghiÖp vô b¶o hiÓm du lÞch lªn sù ph¸t triÓn cña
ngµnh du lÞch ®îc thÓ hiÖn hÕt søc râ rµng. Tríc hÕt, lµ vÒ lîng kh¸ch du lÞch. ë nh÷ng
n¬i mµ b¶o hiÓm du lÞch ®îc thùc hiÖn tèt th× lîng kh¸ch du lÞch thêng ®«ng h¬n, ®Æc
biÖt lµ ®èi víi kh¸ch du lÞch quèc tÕ. Víi rÊt nhiÒu ngêi, b¶o hiÓm du lÞch lµ mét ®iÒu
kiÖn cÇn ®Ó hä cã thÓ ®i du lÞch ®Õn mét vïng kh¸c, nhÊt lµ nh÷ng khu du lÞch ngoµi
®Êt níc hä v× khi ®i du lÞch th«ng thêng kh¸ch du lÞch kh«ng mang theo qu¸ nhiÒu tiÒn
nªn b¶o hiÓm du lÞch chÝnh lµ chç mµ hä cã thÓ tin cËy khi rñi ro kh«ng may x¶y ra. V×
vËy, thùc hiÖn tèt nghiÖp vô b¶o hiÓm du lÞch kh«ng nh÷ng lµm t¨ng lîng kh¸ch néi ®Þa
mµ cßn gãp phÇn quan träng vµo viÖc thu hót kh¸ch du lÞch quèc tÕ – mét ®èi t îng rÊt
quan träng cña ngµnh du lÞch.
H¬n n÷a, khi tiÕn hµnh nghiÖp vô b¶o hiÓm du lÞch, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm thêng trÝch mét phÇn phÝ ®Ó chi cho c«ng t¸c ®Ò phßng, h¹n chÕ tæn thÊt. C¸c c«ng ty
nµy sÏ tiÕn hµnh x©y dùng c¸c ®êng l¸nh n¹n (cho c¶ b¶o hiÓm xe c¬ giíi), c¸c biÓn
b¸o t¹i c¸c ®Þa ®iÓm du lÞch, lËp c¸c ®éi cøu hé, c¸c trung t©m y tÕ … Nh÷ng viÖc nµy
®· ®em l¹i lîi Ých trùc tiÕp cho ngµnh du lÞch, gãp phÇn vµo viÖc t¹o ra sù an toµn,
tho¶i m¸i cho du kh¸ch, t¨ng uy tÝn cña c¸c ®Þa ®iÓm du lÞch.
10
T¸c ®éng cña ngµnh du lÞch tíi nghiÖp vô b¶o hiÓm du lÞch
Ngîc l¹i, chØ khi tån t¹i kh¸i niÖm “du lÞch” th× c¸c c«ng ty b¶o hiÓm míi
nghÜ tíi kh¸i niÖm “b¶o hiÓm du lÞch”. Du lÞch lµ ®iÒu kiÖn tÊt yÕu, tiÒn ®Ò cho viÖc tiÕn
hµnh nghiÖp vô b¶o hiÓm du lÞch. Muèn më réng vµ ph¸t triÓn ®îc nghiÖp vô b¶o hiÓm
du lÞch th× ngµnh du lÞch kh«ng thÓ kh«ng ph¸t triÓn. Khi lîng kh¸ch néi ®Þa còng nh
quèc tÕ t¨ng, th× sè kh¸ch hµng tham gia mua b¶o hiÓm du lÞch còng t¨ng lªn.
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng ®·
cã sù ph¸t triÓn, ®êi sèng vËt chÊt còng nh tinh thÇn cña ngêi d©n ®îc n©ng cao, nhu
cÇu ®i tham quan, gi¶i trÝ … t¨ng lªn kh«ng ngõng. §Æc biÖt, l îng kh¸ch quèc tÕ tíi
ViÖt Nam ngµy cµng t¨ng. TÊt c¶, t¹o ra nh÷ng thuËn lîi, mét thÞ trêng tiÒm n¨ng v«
cïng lín cho c¸c c«ng ty b¶o hiÓm nãi chung vµ nghiÖp vô b¶o hiÓm du lÞch nãi riªng.
Sù ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch ®· ®ãng gãp mét phÇn rÊt lín cho nghiÖp vô b¶o hiÓm
du lÞch trong tÊt c¶ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ë ViÖt Nam còng nh thÕ giíi.
3.Néi dung c¬ b¶n cña b¶o hiÓm du lÞch.
Nh ®· ®Ò cËp trong c¸ch ph©n lo¹i c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm ë trªn, b¶o hiÓm
du lÞch chÝnh lµ mét nghiÖp vô n»m trong nhãm b¶o hiÓm con ngêi phi nh©n thä. Ban
®Çu chØ lµ b¶o hiÓm b¶o hiÓm tai n¹n kh¸ch du lÞch, tøc lµ chØ b¶o hiÓm cho tÝnh m¹ng
vµ t×nh tr¹ng søc khoÎ cña du kh¸ch. Sau ®ã, víi sù t¨ng lªn trong nhu cÇu cña kh¸ch
du lÞch, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm míi tiÕn hµnh b¶o hiÓm tµi s¶n vµ hµnh lý mang theo
cho du kh¸ch. Tõ ®ã b¶o hiÓm tai n¹n kh¸ch du lÞch cã tªn lµ b¶o hiÓm du lÞch.
Néi dung cña nghiÖp vô b¶o hiÓm du lÞch bao gåm ®èi tîng b¶o hiÓm, ph¹m
vi b¶o hiÓm, h×nh thøc b¶o hiÓm… ®· ® îc PJICO ban hµnh trong “Quy t¾c b¶o hiÓm
cho kh¸ch du lÞch”, kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 06/TC/QD/BH ngµy 02/01/1993 cña Bé tr ëng Bé Tµi chÝnh nh sau:
3.1 B¶o hiÓm cho kh¸ch du lÞch trong níc
Theo tæng côc du lÞch ViÖt Nam ®Þnh nghÜa :
- kh¸ch du lÞch trong níc : “kh¸ch du lÞch trong níc lµ c«ng d©n ViÖt Nam
rêi khái n¬i ë thêng xuyªn cña m×nh cã sö dông dÞch vô lu tró qua ®ªm
cña tæ chøc kinh doanh trong ph¹m vi l·nh thæ ViÖt Nam”
§èi tîng b¶o hiÓm :
§èi tîng b¶o hiÓm trong trêng hîp nµy lµ tÝnh m¹ng vµ t×nh tr¹ng søc khoÎ
cña kh¸ch du lÞch (kh«ng cã tµi s¶n ). Kh¸ch du lÞch gåm:
+ Nh÷ng ngêi ViÖt Nam ®i tham quan, nghØ m¸t, t¾m biÓn, leo nói … hoÆc
nghØ t¹i kh¸ch s¹n, nhµ hµng trong ph¹m vi l·nh thæ ViÖt Nam.
11
+ Trêng hîp ngêi ®îc b¶o hiÓm kh¶o s¸t, th¸m hiÓm, biÓu diÔn nguy hiÓm,
®ua xe, ®ua ngùa, ®ua thuyÒn, thi ®Êu cã tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp c¸c m«n (bãng ®¸,
®Êm bèc, leo nói, lít v¸n)… chØ ®îc b¶o hiÓm víi ®iÒu kiÖn ®· nép thªm phô phÝ theo
quy ®Þnh.
ph¹m vi b¶o hiÓm:
1. C¸c rñi ro ®îc b¶o hiÓm :
+ ChÕt, th¬ng tËt th©n thÓ do tai n¹n: T¹i n¹n ë ®©y ®îc hiÓu lµ do mét lùc
bÊt ngê, ngoµi ý muèn cña ngêi ®îc b¶o hiÓm, tõ bªn ngoµi t¸c ®éng lªn th©n thÓ ngêi
®îc b¶o hiÓm vµ lµ nguyªn nh©n duy nhÊt, trùc tiÕp lµm cho ng êi ®îc b¶o hiÓm bÞ chÕt
hoÆc bÞ th¬ng tËt th©n thÓ.
+ ChÕt do èm ®au, bÖnh tËt bÊt ngê trong thêi h¹n b¶o hiÓm.
+ ChÕt hoÆc th¬ng tËt th©n thÓ do ngêi ®îc b¶o hiÓm cã hµnh
®éng cøu ngêi, cøu tµi s¶n cña Nhµ níc, cña nh©n d©n vµ tham gia chèng c¸c hµnh
®éng ph¹m ph¸p.
2. C¸c rñi ro kh«ng ®îc b¶o hiÓm :
+ Ngêi ®îc b¶o hiÓm cè ý vi ph¹m ph¸p luËt, néi quy, quy ®Þnh cña c¬
quan du lÞch, chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng n¬i du lÞch.
+ Hµnh ®éng cè ý cña ngêi ®îc b¶o hiÓm hoÆc ngêi thõa kÕ hîp ph¸p.
+ §iÒu trÞ hoÆc sö dông thuèc kh«ng theo chØ dÉn cña y, b¸c sÜ ®iÒu trÞ.
+ ChiÕn tranh.
H×nh thøc b¶o hiÓm :
1. B¶o hiÓm chuyÕn:
C¸c tËp thÓ cã yªu cÇu tham gia b¶o hiÓm chuyÕn, PJICO ký hîp ®ång b¶o
hiÓm víi c¸c tËp thÓ kÌm theo danh s¸ch c¸c c¸ nh©n ®îc b¶o hiÓm. Trong trêng hîp
tham gia b¶o hiÓm c¸ nh©n, PJICO cÊp giÊy chøng nhËn cho tõng c¸ nh©n.
PhÝ do ngêi tham gia b¶o hiÓm hoÆc ®¹i diÖn cho ngêi tham gia b¶o hiÓm
nép cho PJICO khi ký hîp ®ång b¶o hiÓm.
B¶o hiÓm cã hiÖu lùc kÓ tõ thêi ®iÓm b¾t ®Çu cña chuyÕn du lÞch t¹i n¬i xuÊt
ph¸t vµ kÕt thóc khi chuyÕn du lÞch hoµn thµnh theo thêi gian vµ ®Þa ®iÓm ghi trªn hîp
®ång b¶o hiÓm.
12
2. B¶o hiÓm t¹i kh¸ch s¹n:
+ Trêng hîp phÝ b¶o hiÓm ®îc thu cïng víi tiÒn phßng ë kh¸ch s¹n, ho¸ ®¬n
thu tiÒn phßng cã phÇn phÝ b¶o hiÓm ®îc coi lµ b»ng chøng ®· tham gia b¶o hiÓm.
B¶o hiÓm cã hiÖu lùc kÓ tõ thêi ®iÓm ngêi ®îc b¶o hiÓm hoµn thµnh thñ tôc
nhËn phßng t¹i kh¸ch s¹n cho ®Õn khi ngêi ®îc b¶o hiÓm ®· lµm xong thñ tôc tr¶
phßng.
+ Trêng hîp c¸ nh©n yªu cÇu tham gia b¶o hiÓm t¹i kh¸ch s¹n, PJICO cÊp
giÊy chøng nhËn cho tõng c¸ nh©n sau khi ®· nép ®ñ phÝ b¶o hiÓm theo quy ®Þnh.
B¶o hiÓm cã hiÖu lùc kÓ tõ thêi ®iÓm ngêi ®îc b¶o hiÓm hoµn thµnh thñ tôc
nhËn phßng t¹i kh¸ch s¹n cho ®Õn 12.00h ngµy kÕt thóc b¶o hiÓm trªn giÊy chøng
nhËn b¶o hiÓm.
3.B¶o hiÓm t¹i ®iÓm:
Trêng hîp vÐ vµo cöa khu du lÞch cã thu phÝ b¶o hiÓm ®îc coi lµ hîp ®ång
b¶o hiÓm t¹i ®iÓm.
B¶o hiÓm cã hiÖu lùc tõ khi ngêi ®îc b¶o hiÓm qua cöa kiÓm so¸t vÐ ®Ó vµo
khu du lÞch vµ kÕt thóc ngay khi ngêi ®îc b¶o hiÓm ra khái cöa kiÓm so¸t ®ã ®Ó trë vÒ
n¬i c tró.
3.2 B¶o hiÓm cho ngêi níc ngoµi du lÞch ViÖt Nam
Tæng côc du lÞch ViÖt Nam còng ®Þnh nghÜa:
- kh¸ch du lÞch quèc tÕ : “ kh¸ch du lÞch quèc tÕ lµ ng êi níc ngoµi, ngêi
ViÖt Nam ®Þnh c ë níc ngoµi ®Õn ViÖt Nam kh«ng qu¸ 12 th¸ng víi môc ®Ých
tham quan, nghØ dìng, hµnh h¬ng, th¨m viÕng b¹n bÌ ngêi th©n, t×m hiÓu c¬ héi
®Çu t kinh doanh”.
§èi tîng b¶o hiÓm :
Bao gåm tÝnh m¹ng, t×nh tr¹ng søc khoÎ vµ hµnh lý mang theo cña ngêi ®îc
b¶o hiÓm. Trong trêng hîp nµy PJICO nhËn b¶o hiÓm cho ngêi níc ngoµi du lÞch ViÖt
Nam kÓ c¶ ngêi ViÖt Nam ®Þnh c ë níc ngoµi gåm:
+ Nh÷ng ngêi vµo ViÖt Nam tham quan, th¨m viÕng b¹n bÌ, bµ con, dù héi
nghÞ, héi th¶o quèc tÕ, ®¹i héi, thi ®Êu thÓ thao, biÓu diÔn nghÖ thuËt, c«ng t¸c.
+ Nh÷ng ngêi ®ang c tró tµi ViÖt Nam nh chuyªn gia, c«ng nh©n, häc sinh,
nh÷ng ngêi lµm viÖc trong c¸c ®oµn ngo¹i giao, c¸c tæ chøc quèc tÕ khi ®i du lÞch trong
l·nh thæ ViÖt Nam.
13
+ Trong trêng hîp ngêi ®îc b¶o hiÓm kh¶o s¸t, th¸m hiÓm, biÓu diÔn nguy
hiÓm, ®ua xe, ®ua ngùa, ®ua thuyÒn, thi ®Êu c¸c m«n thÓ thao cã tÝnh chÊt chuyªn
nghiÖp nh : bãng ®¸, ®Êm bèc, leo nói, lít v¸n… chØ ®îc b¶o hiÓm víi ®iÒu kiÖn ®· nép
thªm phô phÝ b¶o hiÓm cho PJICO theo quy ®Þnh.
Ph¹m vi b¶o hiÓm :
1. C¸c rñi ro ®îc b¶o hiÓm : Gåm c¸c rñi ro sau:
+ Th¬ng tËt th©n thÓ hoÆc chÕt do tai n¹n
+ èm ®au hoÆc chÕt kh«ng do tai n¹n trong thêi h¹n b¶o hiÓm.
+ MÊt, thiÖt h¹i hµnh lý vµ vËt dông mang theo ngêi cã thÓ quy hîp lý do c¸c
nguyªn nh©n : ch¸y, næ, ph¬ng tiÖn chuyªn chë bÞ: ®©m, va, ch×m, lËt ®æ, r¬i.
+ MÊt nguyªn kiÖn hµnh lý ký göi theo chuyÕn hµnh tr×nh.
2. C¸c rñi ro kh«ng ®îc b¶o hiÓm:
a.Rñi ro x¶y ra do nh÷ng nguyªn nh©n trùc tiÕp sau:
+ Ngêi ®îc b¶o hiÓm cè ý vi ph¹m: ph¸p luËt, néi quy, quy ®Þnh cña c¬ quan
du lÞch, cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng n¬i du lÞch.
+ Hµnh ®éng cè ý cña ngêi ®îc b¶o hiÓm hoÆc ngêi kÕ thõa hîp ph¸p.
+ Ngêi ®îc b¶o hiÓm bÞ ¶nh hëng cña rîu, bia, ma tuý hoÆc c¸c chÊt kÝch
thÝch t¬ng tù kh¸c.
+ ChiÕn tranh.
b.C¸c chi phÝ do nh÷ng nguyªn nh©n sau:
+ Ngêi ®îc b¶o hiÓm ph¸t bÒnh t©m thÇn, mang thai (trõ trêng hîp x¶y thai
do hËu qu¶ cña tai n¹n), sinh ®Î.
+ Ngêi ®îc b¶o hiÓm tiÕp tôc ®iÒu trÞ vÕt th¬ng hoÆc bÖnh tËt ph¸t sinh tõ tríc khi hîp ®éng b¶o hiÓm cã hiÖu lùc.
+ §iÒu trÞ hoÆc sö dông thuèc kh«ng theo chØ dÉn cña y, b¸c sÜ ®iÒu trÞ.
c.Nh÷ng thiÖt h¹i vÒ hµnh lý:
+ MÊt vµng, b¹c, ®¸ quý, kim lo¹i quý, tiÒn mÆt, sÐc du lÞch, c¸c chøng chØ
cã gi¸ trÞ nh tiÒn, hé chiÕu, b»ng l¸i xe, vÐ c¸c lo¹i, tµi liÖu, chøng tõ, b¶n vÏ, b¶n thiÕt
kÕ.
+ §å vËt bÞ x©y x¸t, ít mµ kh«ng lµm mÊt ®i chøc n¨ng cña nã
14
+ C¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn trng thu, cÇm gi÷ hoÆc tÞch thu
3.3
B¶o hiÓm cho ngêi ViÖt Nam du lÞch níc ngoµi
§èi tîng b¶o hiÓm
Bao gåm tÝnh m¹ng, t×nh tr¹ng søc khoÎ vµ tµi s¶n, hµnh lý mang theo cña
ngêi ®îc b¶o hiÓm.
PJICO nhËn b¶o hiÓm cho c«ng d©n ViÖt Nam ra níc ngoµi nghØ m¸t, tham
quan, th¨m viÕng b¹n bÌ, bµ con, dù c¸c héi nghÞ quèc tÕ, ®¹i héi, thi ®Êu thÓ thao,
biÓu diÔn nghÖ thuËt, lµm viÖc… theo c¸c h×nh thøc:
+ TËp thÓ ®i thµnh ®oµn cã tæ chøc vµ ch¬ng tr×nh cô thÓ ®· ®Þnh tríc.
+C¸ nh©n.
Trong trêng hîp ngêi ®îc b¶o hiÓm kh¶o s¸t, th¸m hiÓm, biÓu diÔn nguy
hiÓm, ®ua xe, ®ua ngùa, ®ua thuyÒn, thi ®Êu c¸c m«n thÓ thao cã tÝnh chÊt chuyªn
nghiÖp nh : bãng ®¸, ®Êm bèc, leo nói, lít v¸n… chØ ®îc b¶o hiÓm víi ®iÒu kiÖn ®· nép
thªm phô phÝ b¶o hiÓm cho PJICO theo quy ®Þnh.
Ph¹m vi b¶o hiÓm :
1. C¸c rñi ro ®îc b¶o hiÓm gåm:
+ Th¬ng tËt th©n thÓ do tai n¹n
+ èm ®au hoÆc chÕt kh«ng do tai n¹n trong thêi h¹n b¶o hiÓm
+ MÊt, thiÖt h¹i hµnh lý vµ vËt dông riªng mang theo ngêi cã thÓ quy hîp lý
do c¸c nguyªn nh©n: ch¸y, næ, ph¬ng tiÖn chuyªn chë bÞ: ®©m, va, ch×m,lËt ®æ,r¬i.
+ MÊt nguyªn kiÖn hµnh lý theo chuyÕn hµnh tr×nh.
2. C¸c rñi ro kh«ng ®îc b¶o hiÓm gåm:
a.Rñi ro x¶y ra do nh÷ng nguyªn nh©n trùc tiÕp sau:
+ Ngêi ®îc b¶o hiÓm cè ý vi ph¹m: ph¸p luËt, quy ®Þnh cña c¬ quan tæ chøc
®i du lÞch.
+ Hµnh ®éng cè ý cña ngêi ®îc b¶o hiÓm hoÆc ngêi thõa kÕ hîp ph¸p.
+ Ngêi ®îc b¶o hiÓm bÞ ¶nh hëng cña rîu, bia vµ c¸c chÊt kÝch thÝch t¬ng tù
kh¸c.
+ ChiÕn tranh
b.Nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong c¸c trêng hîp:
+ Ngêi ®îc b¶o hiÓm ph¸t bÖnh t©m thÇn, mang thai (trõ trêng hîp x¶y thai
do hËu qu¶ cña tai n¹n), sinh ®Î.
+ Ngêi ®îc b¶o hiÓm tiÕp tôc ®iÒu trÞ vÕt th¬ng ho¨c bÖnh tËt ph¸t sinh tõ tríc khi hîp ®ång b¶o hiÓm cã hiÖu lùc.
15
+ §iÒu trÞ hoÆc sö dông thuèc kh«ng theo chØ dÉn cña y, b¸c sÜ ®iÒu trÞ.
c. Nh÷ng thiÖt h¹i vÒ hµnh lý trong c¸c trêng hîp:
+ MÊt vµng, b¹c,®¸ quý, kim lo¹i quý, tiÒn mÆt, sÐc, hé chiÕu, b»ng l¸i xe,
vÐ c¸c lo¹i, chøng tõ cã gi¸ trÞ nh tiÒn, tµi liÖu, b¶n vÏ, b¶n thiÕt kÕ.
+ §å vËt bÞ x©y s¸t, ít mµ kh«ng lµm mÊt ®i chøc n¨ng cña nã.
+ C¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn trng thu, cÇm gi÷ hoÆc tÞch thu.
III.C¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ®Èy m¹nh ho¹t ®éng b¶o hiÓm
du lÞch ë ViÖt Nam
1. ThÞ trêng du lÞch ViÖt Nam vµ nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch.
§©y chÝnh lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt vµ c¬ b¶n nhÊt cho sù h×nh thµnh vµ ph¸t
triÓn cña nghiÖp vô b¶o hiÓm du lÞch. Du lÞch kh«ng ph¶i lµ nhu cÇu thiÕt yÕu cña con
ngêi. Nhu cÇu ®ã chØ n¶y sinh khi c¸c nhu cÇu thiÕt yÕu nh ¨n, mÆc, ë… ®· ®îc tho¶
m·n. ChÝnh v× thÕ, th× trêng du lÞch lu«n ph¸t triÓn song song víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ
cña c¸c níc. NÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn, ®êi sèng cña ngêi d©n cµng ®îc n©ng cao th×
thÞ trêng du lÞch còng cµng më réng vµ lín m¹nh.
Níc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, bé mÆt cña nÒn kinh tÕ thay ®æi tõng
ngµy. ThÞ trêng du lÞch còng cã nh÷ng bíc tiÕn râ rÖt, lîng kh¸ch du lÞch trong níc còng
nh quèc tÕ t¨ng m¹nh qua c¸c n¨m.
Tríc hÕt, ta nh×n vµo lîng kh¸ch néi ®Þa, lµ lîng kh¸ch chñ yÕu cña thÞ trêng du lÞch vµ còng lµ mét bé phËn kh¸ch hµng chñ yÕu trong sè kh¸ch hµng mua b¶o
hiÓm du lÞch t¹i c¸c c«ng ty b¶o hiÓm. PJICO chÝnh thøc thµnh lËp vµo n¨m 1995, th× tõ
n¨m 1995 trë l¹i ®©y, lîng kh¸ch du lÞch néi ®Þa ®· t¨ng h¬n 2,5 lÇn.
Ta cã thÓ thÊy ®îc sù t¨ng trëng nµy qua biÓu 1 sau:
BiÓu 1:
lîng kh¸ch du lÞch néi ®Þa t¹i viÖt nam
trong thêi gian qua
16
N¨m
Kh¸chdu lÞch néi ®Þa
( lît kh¸ch)
Møc t¨ng trëng
(%)
1995
5.500.000
-
1996
6.500.000
18.2
1997
8.500.000
30.77
1998
9.600.000
12.9
1999
10.000.000
4.2
2000
12.000.000
20.0
2001
13.500.000
12.5
Nguån: Tæng côc du lÞch ViÖt Nam
Kh«ng nh÷ng lîng kh¸ch du lÞch t¨ng m¹nh trong c¶ níc, mµ riªng trªn ®Þa
bµn Hµ Néi – lµ n¬i mµ PJICO triÓn khai kinh doanh nhiÒu nhÊt, th× lîng kh¸ch néi ®Þa
còng t¨ng ®¸ng kÓ. §iÒu ®ã thÓ hiÖn qua biÓu 2:
BiÓu 2:
lîng kh¸ch du lÞch néi ®Þa trªn ®Þa bµn hµ néi.
N¨m
Kh¸ch du lÞch néi ®Þa
(lît ngêi)
Møc t¨ng trëng
(%)
17
1995
311.600
-
1996
705.230
126,32
1997
818.180
16,02
1998
900.000
10,00
1999
935.000
3,9
2000
2.000.000
113,9
Nguån : Së du lÞch Hµ Néi
Nh vËy cã thÓ thÊy sù t¨ng trëng m¹nh mÏ cña kh¸ch du lÞch néi ®Þa trong
c¶ níc nãi chung vµ ®Þa bµn Hµ Néi nãi riªng lµ mét ®iÒu kiÖn hÕt søc thuËn lîi ®Ó c¸c
c«ng ty b¶o hiÓm cã thÓ triÓn khai thµnh c«ng nghiÖp vô b¶o hiÓm du lÞch. Cã kh¸ch
du lÞch míi cã b¶o hiÓm du lÞch vµ kh¸ch du lÞch cã t¨ng th× b¶o hiÓm du lÞch míi cã thÓ
ph¸t triÓn më réng.
H¬n n÷a, kh«ng chØ cã kh¸ch du lÞch néi ®Þa, mµ cã thÓ thÊy kh¸ch du lÞch
quèc tÕ tíi ViÖt Nam còng t¨ng m¹nh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Cïng víi viÖc më
cöa thÞ trêng, hoµ chung vµo dßng ch¶y v¨n ho¸ - kinh tÕ – x· héi cña c¶ thÕ giíi,
chóng ta l¹i cã hµng lo¹t c¸c danh lam th¾ng c¶nh, di tÝch v¨n ho¸ lÞch sö næi tiÕng nh
H¹ Long, HuÕ, Héi An va hµng lo¹t c¸c ®iÓm ®Õn ë thñ ®« Hµ Néi…
Dßng ch÷ : “ViÖt Nam - ®iÓm ®Õn cña thiªn niªn kû míi ®· trë nªn quen
thuéc trong con m¾t cña du kh¸ch quèc tÕ còng nh ViÖt Nam”. Kh«ng nh÷ng thÕ, ViÖt
Nam ®îc c«ng nhËn lµ “®iÓm ®Õn an toµn nhÊt cña khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D ¬ng”
vµ míi ®©y l¹i ®îc ®¸nh gi¸ lµ “®iÓm ®Õn th©n thiÖn nhÊt ®Ó ®i du lÞch cña khu vùc
Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng”.
ChØ trong n¨m 2001, toµn ngµnh ®· ®ãn 2,336 triÖu lît kh¸ch du lÞch quèc
tÕ, vît 5.9% møc kÕ ho¹ch ®Ò ra vµ t¨ng 8.9% so víi n¨m 2000. Riªng khu vc Hµ Néi
n¨m 2001 ®· ®ãn 694.369 lît kh¸ch quèc tÕ, t¨ng 62,5% so víi n¨m 2000.
Ta cã thÓ thÊy ®îc sù gia t¨ng cña lîng kh¸ch du lÞch quèc tÕ tíi ViÖt Nam
qua biÓu 3 sau:
kh¸ch du lÞch quèc tÕ tíi ViÖt Nam
BiÓu 3:
N¨m
Kh¸ch du lÞch quèc tÕ
ThÞ phÇn so víi thÕ giíi
1985
( lît ngêi)
40.000
(%)
0,04
18
1990
250.000
0,05
1995
1.350.000
0,24
1996
1.607.000
0,27
1997
1.716.000
0,28
1998
1.520.000
0,24
1999
1.781.000
0,27
2000
2.145.000
0,3
2001
2.336.000
0,3
Nguån: Ng©n hµng thÕ giíi (WB)
Tõ biÓu trªn ta cã thÓ quan s¸t ®îc sù t¨ng trëng m¹nh mÏ cña lîng
kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam. NÕu ë thêi ®iÓm n¨m 1985 lîng kh¸ch du lÞch
quèc tÕ tíi ViÖt Nam míi chØ lµ 40.000 lît ngêi, th× tíi n¨m 1995 ®· lµ 1.350.000 lît ngêi vµ ®¹t tíi 2.336.000 lît ngêi trong n¨m 2001. Lîng kh¸ch quèc tÕ tíi ViÖt Nam t¨ng
nhanh kh«ng chØ ë con sè tuyÖt ®èi mµ cßn t¨ng nhanh c¶ vÒ t¬ng ®èi so víi c¶ thÞ trêng du lÞch thÕ giíi. NÕu nh n¨m 1985 lîng kh¸ch quèc tÕ chØ chiÕm 0,04% lîng kh¸ch
du lÞch quèc tÕ toµn thÕ giíi th× ®Õn n¨m 1995 ®· lµ 0,24. TÝnh ®Õn nay, l îng kh¸ch du
lÞch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam ®· chiÕm 0,3% lîng kh¸ch du lÞch quèc tÕ trªn toµn thÕ giíi
vµ chiÕm 1,8% khu vùc §«ng ¸. NÕu ViÖt Nam vÉn tiÕp tôc chiÕm thÞ phÇn nh vËy th×
dù tÝnh ®Õn n¨m 2020 kh¸ch du lÞch quèc tÕ tíi ViÖt Nam sÏ ®¹t 12 triÖu lît kh¸ch. MÆt
kh¸c, kh¸ch du lÞch quèc tÕ tíi ViÖt Nam ®· t¨ng trung b×nh lµ 9,7% trong nh÷ng n¨m
gÇn ®©y. NÕu vÉn gi÷ nguyªn tû lÖ t¨ng trëng nµy th× tÝnh ®Õn n¨m 2020 lîng kh¸ch du
lÞch quèc tÕ tíi ViÖt Nam sÏ lµ 13,8 triÖu lît ngêi. NÕu tû lÖ t¨ng chØ b»ng mét nöa so
víi con sè 9.7 th× lîng kh¸ch quèc tÕ tíi ViÖt Nam n¨m 2020 còng lµ 8,8 triÖu ngêi.
Ta cã b¶ng dù b¸o lîng kh¸ch quèc tÕ tíi ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn
®©y nh sau:
BiÓu 4:
dù b¸o lîng kh¸ch quèc tÕ tíi ViÖt Nam trong
thêi gian tíi
§¬n vÞ: Lît kh¸ch
N¨m
2000
Kh¸ch quèc tÕ
2.145.000
2005
2.650.000
2010
4.129.000
2015
5.549.000
2020
8.077.000
19
Nguån: Ng©n hµng thÕ giíi ( WB)
Nh vËy, víi sù ph¸t triÓn më réng cña thÞ trêng du lÞch ViÖt Nam – l¹i trong
®iÒu kiÖn níc ta ®ang tËp trung vµo u tiªn ph¸t triÓn ngµnh du lÞch, víi sù kh«i phôc,
t«n t¹o vµ b¶o vÖ hµng lo¹t c¸c danh lam th¾ng c¶nh, c¸c di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸…
§iÒu kiÖn quan träng vµ c¬ b¶n nhÊt cho c¸c c«ng ty b¶o hiÓm phi nh©n thä tiÕn hµnh
nghiÖp vô b¶o hiÓm du lÞch ®· cã. Kh«ng nh÷ng thÕ, thÞ trêng du lÞch ph¸t triÓn ®ång
nghÜa víi lîng kh¸ch du lÞch néi ®Þa vµ quèc tÕ t¨ng lªn kh«ng ngõng nh ®· thÊy ë trªn.
Vµ tÊt yÕu, nhu cÇu mua b¶o hiÓm du lÞch cña kh¸ch du lÞch còng t¨ng
lªn râ rÖt c¶ vÒ tuyÖt ®èi lÉn t¬ng ®èi. §iÒu ®ã cã nghÜa, kh«ng nh÷ng lîng kh¸ch du
lÞch mua b¶o hiÓm du lÞch hµng n¨m cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm t¨ng hµng n¨m mµ tû lÖ
kh¸ch mua b¶o hiÓm du lÞch trong tæng sè du kh¸ch hµng n¨m còng t¨ng. §iÒu nµy cã
thÓ gi¶i thÝch ®îc lµ do tr×nh ®é d©n trÝ cña ngêi d©n ngµy mét n©ng cao, mµ nhu cÇu
b¶o hiÓm lu«n ph¸t triÓn song song víi tr×nh ®é d©n trÝ. H¬n n÷a, kh¸ch du lÞch còng
ngµy cµng cã xu híng ®i xa h¬n, dµi ngµy h¬n… nªn nhu cÇu mua b¶o hiÓm còng cao
h¬n. §Æc biÖt víi kh¸ch du lÞch quèc tÕ, viÖc mua b¶o hiÓm du lÞch nhiÒu khi lµ ®iÒu
kiÖn tèi thiÓu ph¶i cã ®Ó hä cã thÓ b¾t ®Çu chuyÕn du lÞch.
Nh vËy, víi mét hÖ thèng ph¸p luËt kh¸ ®Çy ®ñ cho phÐp c¸c c«ng ty b¶o
hiÓm kinh doanh trªn lÜnh vùc b¶o hiÓm (quy ®Þnh râ rµng trong luËt kinh doanh b¶o
hiÓm), cïng víi mét thÞ trêng du lÞch ®ang ph¸t triÓn lín m¹nh vµ nhiÒu tiÒm n¨ng, nhu
cÇu ®îc b¶o hiÓm cña kh¸ch du lÞch kh«ng ngõng t¨ng lªn … Nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan
cho viÖc triÓn khai vµ ®Èy m¹nh nghiÖp vô b¶o hiÓm du lÞch ®· cã. §iÒu cßn l¹i chØ phô
thuéc vµo ®iÒu kiÖn chñ quan cña chÝnh c¸c c«ng ty b¶o hiÓm.
2. Kh¶ n¨ng cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm.
Thø nhÊt, ph¶i xÐt ®Õn ®iÒu kiÖn tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty. Mçi c«ng ty b¶o
hiÓm khi míi thµnh lËp ®Òu ph¶i cã mét lîng vèn tèi thiÓu theo quy ®Þnh cña Nhµ níc.
Tõ ®ã, c¸c c«ng ty b¾t ®Çu triÓn khai c¸c nghiÖp vô cña m×nh vµ tiÕn hµnh lËp c¸c quü
dù tr÷, dù phßng…
Còng nh c¸c nghiÖp vô kh¸c, ®Ó cã thÓ tiÕn hµnh ®îc nghiÖp vô b¶o hiÓm
du lÞch, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ph¶i tiÕn hµnh trÝch lËp c¸c quü dù phßng nghiÖp vô … ®ñ
lín ®Ó cã thÓ båi thêng cho kh¸ch hµng bÊt cø lóc nµo khi kh«ng may x¶y ra rñi ro.
KÕ ®ã, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm còng ph¶i cã mét ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n
viªn ®ñ lín ®Ó thùc hiÖn tèt nghiÖp vô. V× víi nghiÖp vô nµy, nhiÒu khi kh«ng ph¶i
kh¸ch hµng t×m ®Õn víi c«ng ty mµ lµ c«ng ty ph¶i t×m ®Õn víi kh¸ch hµng, nªn c¸c
c«ng ty b¶o hiÓm ph¶i cã mét ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn ®ñ lín ®Ó cã thÓ tiÕn
hµnh c¸c c«ng viÖc nh kh¶o s¸t thÞ trêng, tiÕp cËn kh¸ch hµng, sau ®ã l¹i tiÕn hµnh c¸c
kh©u båi thêng, gi¸m ®Þnh, ®Ò phßng – h¹n chÕ tæn thÊt…
20
- Xem thêm -
.DOC 
75 
99 
84 
