Tài liệu Luận văn pháp luật về kinh doanh casino

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH KHOA LUẬT THƢƠNG MẠI -------- NGUYỄN THỊ BÍCH HỒNG PHÁP LUẬT VỀ KINH DOANH CASINO CHUYÊN NGÀNH LUẬT THƢƠNG MẠI TP HỒ CHÍ MINH – NĂM 2021 TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH KHOA LUẬT THƢƠNG MẠI -------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT PHÁP LUẬT KINH DOANH CASINO SINH VIÊN THỰC HIỆN: NGUYỄN THỊ BÍCH HỒNG Khóa: 42 MSSV: 1753801011066 GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN: Th.S ĐẶNG QUỐC CHƢƠNG TP HỒ CHÍ MINH - NĂM 2021 LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan: Khóa luận tốt nghiệp này là kết quả nghiên cứu của riêng tôi, đƣợc thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của Th.S Đặng Quốc Chƣơng, đảm bảo tính trung thực và tuân thủ các quyđịnh về trích dẫn, chú thích tài liệu tham khảo. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này. Sinh viên thực hiện Nguyễn Thị Bích Hồng DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT 1 2 3 4 CHỮ VIẾT TẮT NỘI DUNG ĐƢỢC VIẾT TẮT Quyết định 32/2003/QĐ–TTg của Chính phủ ban Quyết định hành ngày 27 tháng 02 năm 2003 về quy chế hoạt 32/2003/QĐ–TTg động kinh doanh trò chơi điện tử có thƣởng dành cho ngƣời nƣớc ngoài tại Việt Nam Nghị định 03/2017/NĐ-CP Dự thảo Nghi định năm 2009 Nghị định 03/2017/NĐ-CP ngày 16 tháng 01 năm 2017 về việc kinh doanh, quản lý hoạt động kinh doanh và xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động kinh doanh casino trên lãnh thổ nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Dự thảo Nghị định về quản lý hoạt động kinh doanh casino và trò chơi điện tử có thƣởng năm 2009 Dự thảo Nghị Dự thảo Nghị định về hoạt động kinh doanh casino định năm 2012 năm 2012 5 LDN Luật Doanh nghiệp 6 LĐT Luật Đầu tƣ 7 BLHS Bộ luật Hình sự 8 VPHC Vi phạm hành chính 9 HĐKD Hoạt động kinh doanh 10 DN Doanh nghiệp 11 DV Dịch vụ 12 VBPL Văn bản pháp luật 13 UBND Uỷ ban nhân dân MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1 CHƢƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KINH DOANH CASINO ....................... 5 1.1 Khái quát về kinh doanh casino......................................................................... 5 1.1.1 Khái niệm casino ................................................................................................ 5 1.1.2 Khái niệm kinh doanh casino ............................................................................. 6 1.1.3 Đặc điểm hoạt động kinh doanh casino ............................................................. 8 1.2 Lịch sử hình thành và phát triển của hoạt động kinh doanh casino ............ 13 1.2.1 Thế giới ............................................................................................................ 13 1.2.2 Việt Nam ........................................................................................................... 14 1.3 Hiệu quả kinh tế - xã hội và mặt trái của hoạt động kinh doanh casino ..... 16 1.3.1 Hiệu quả kinh tế - xã hội .................................................................................. 16 1.3.2 Mặt trái của hoạt động kinh doanh casino ...................................................... 18 1.4 Sơ lƣợc pháp luật kinh doanh casino tại một số nƣớc trên thế giới ............. 20 1.4.1 Pháp luật kinh doanh casino của một số nước trên thế giới ........................... 20 1.4.2 Các mô hình quản lý hoạt động kinh doanh casino tiêu biểu .......................... 21 1.5 Sự hình thành và phát triển của pháp luật về kinh doanh casino tại Việt Nam .......................................................................................................................... 22 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ KINH DOANH CASINO TẠI VIỆT NAM .............................................................................................................. 25 2.1 Nguyên tắc tiến hành hoạt động kinh doanh casino ...................................... 25 2.2 Điều kiện kinh doanh casino tại Việt Nam ..................................................... 26 2.2.1 Điều kiện về chủ thể kinh doanh casino ........................................................... 26 2.2.2 Điều kiện về giấy phép để thực hiện hoạt động kinh doanh casino ................. 28 2.3 Tổ chức thực hiện hoạt động kinh doanh casino............................................ 36 2.3.1 Quy định về đối tượng tham gia ....................................................................... 36 2.3.2 Quy định về Điểm kinh doanh casino .............................................................. 37 2.3.3 Thời gian hoạt động của Điểm kinh doanh casino .......................................... 39 2.3.3 Quy định về số lượng, chủng loại bàn trò chơi và máy trò chơi có thưởng và thể lệ trò chơi ............................................................................................................ 40 2.3.4 Quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp .............................................................. 42 2.3.5 Xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động casino ở Việt Nam ................... 44 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 50 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................... PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ngành kinh doanh sòng bạc toàn cầu đang bùng nổ và mang lại nguồn thu nhập lớn cho ngân sách quốc gia. Những lợi ích mà sòng bạc Singapore mang lại cho nền kinh tế và du lịch khiến các quốc gia khác cũng phải ghen tị. Nhƣng bên cạnh những lợi ích thì ngành kinh doanh này lại mang lại không ít hệ lụy. Kể từ khi luật pháp Việt Nam cấm cờ bạc dƣới mọi hình thức dẫn đến số ngoại tệ mà ngƣời Việt Nam mang ra nƣớc ngoài thất thoát rất lớn. Hoạt động cờ bạc ngầm trong nƣớc cũng ngày càng diễn ra phổ biến nhƣng không đƣợc kiểm soát chặt chẽ, khiến nhiều tệ nạn xã hội ngày càng diễn ra nhức nhối. Sau 25 năm tồn tại dƣới hình thức thí điểm, thì việc có nên hợp thức hóa hình thức kinh doanh này đã trở thành vấn đề đƣợc nhiều chuyên gia quan tâm. Với nhu cầu ngày càng tăng cao của một bộ phận ngƣời dân trong nƣớc và du khách quốc tế, đặc biệt là những du khách đến từ Trung Quốc, Thái Lan, Singapore, … thì trong tƣơng lai kinh doanh casino sẽ tạo ra nguồn thu đáng kể cho ngân sách nhà nƣớc. Ngoài ra, casino ra đời còn kéo theo sự phát triển của ngành khách sạn, du lịch, tạo công ăn việc làm cho hàng ngàn lao động. Chính vì thấy đƣợc tiềm năng của mảnh đất màu mỡ này mà các nhà đầu tƣ nƣớc ngoài cũng đang nhăm nhe muốn tiến vào thị trƣờng Việt Nam để xây dựng các khu phức hợp du lịch – khách sạn – casino. Tuy nhiên, khung pháp lý về vấn đề này còn chƣa thật sự vững chắc và chứa nhiều rủi ro. Chính vì vậy, chúng ta cần hoàn thiện khung pháp lý và cơ chế giám sát, quản lý chặt chẽ hoạt động kinh doanh (HĐKD) này. Khi Quyết định 32/2003/QĐ–TTg của Chính phủ ban hành ngày 27/02/2003 về quy chế HĐKD trò chơi điện tử có thƣởng dành cho ngƣời nƣớc ngoài tại Việt Nam (Quyết định 32/2003/QĐ–TTg) ra đời đã mở đƣờng cho vấn đề hợp thức hóa việc kinh doanh casino tại Việt Nam. Sau này, Nghị định 03/2017/NĐ-CP ngày 16/01/2017 về việc kinh doanh, quản lý HĐKD và xử phạt vi phạm hành chính trong HĐKD casino trên lãnh thổ nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Nghị định 03/2017/NĐ-CP) là văn bản pháp lý đầu tiên cho phép thí điểm ngƣời Việt đƣợc chơi tại các điểm kinh doanh casino. Tuy nhiên trƣớc sự ra đời của các văn bản pháp luật (VBPL) mới nhƣ Luật doanh nghiệp 2020 và Luật đầu tƣ, để tiến hành HĐKD casino mà chỉ dựa vào Nghị định 03/2017/NĐ-CP thì sẽ không phù hợp với tình hình hiện tại và trong tƣơng lai. Trƣớc tình hình trên Bộ Tài chính cũng có Tờ trình gửi Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định 03/2017/NĐ-CP. 1 Nhận thấy đƣợc vấn đề cấp bách, quan trọng cũng nhƣ những điểm hạn chế của HĐKD casino ở Việt Nam hiện nay. Đồng thời cần phải hoàn thiện các quy định pháp luật để điều chỉnh HĐKD casino trƣớc sự đổi mới của thực tiễn và tạo đà phát triển cho hoạt động này trong tƣơng lai. Nên ngƣời viết chọn đề tài “Pháp luật về kinh doanh casino” làm đề tài nghiên cứu của mình. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Qua tìm hiểu ngƣời viết nhận thấy, sau hơn 25 năm HĐKD casino đƣợc hình thành ở Việt Nam thì chƣa có đề tài nghiên cứu khoa học, khóa luận tốt nghiệp, luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ nào nghiên cứu chuyên sâu về đề tài “Pháp luật về kinh doanh casino”. Hiện tại ngƣời viết tìm thấy hai đề tài góp phần quan trọng trong việc hỗ trợ, bổ trợ cho đề tài nhƣ: Đề tài khóa luận tốt nghiệp cử nhân Luật “Một số vấn đề pháp lý về kinh doanh dịch vụ casino tại Việt Nam” năm 2013 của sinh viên Trịnh Thị Thơi và đề tài luận văn thạc sĩ Luật học “Một số vấn đề pháp lý về hoạt động kinh doanh casino ở Việt Nam” năm 2013 của học viên Lê Thị Hồng Sáng, cả hai đề tài đều nghiên cứu về HĐKD casino theo Quyết định 32/2003/QĐ–TTg và dự thảo Nghị định năm 2012 về HĐKD casino tại Việt Nam, đề xuất hoàn thiện những quy định của pháp luật để tạo ra môi trƣờng kinh doanh hấp dẫn và thu hút nhà đầu tƣ trong và ngoài nƣớc. Bên cạnh hai đề tài trên cũng nhiều bài viết của các nhà báo liên quan đến pháp luật về HĐKD casino nhƣ: Trang An ninh Tiền tệ có bài viết “Có nên để ngƣời Việt chơi casino?” của tác giả Kiều Chinh. Tác giả đã dẫn lời của một số chuyên gia luật học về việc có nên cấm ngƣời Việt Nam chơi casino không? Đồng thời đƣa ra những khuyến cáo, quy định đối tƣợng, cách thức chơi, điều kiện chơi trƣớc khi cho ngƣời dân trong nƣớc tham gia vào casino. Travelmag cũng có bài viết “Ngành công nghiệp casino ở Việt Nam còn nhiều thách thức” của tác giả Kiều Linh. Tác giả đã đƣa ra những lợi ích mà casino mang lại cho sự phát triển kinh tế khi đƣợc hoạch định hợp lý, đúng cách. Bên cạnh những lợi ích thì tác giả cũng đã chỉ ra những khó khăn và thách thức của ngành công nghiệp casino nhƣ vẫn còn đó những quy định khá mơ hồ, trở thành rào cản phát triển cho ngành "công nghiệp" này tại Việt Nam. Tuy kinh doanh casino xuất hiện muộn ở Việt Nam nhƣng đã là hình thức kinh doanh phổ biến trên thế giới từ rất lâu. Chính vì thế, trên thế giới đã có rất nhiều tác giả nghiên cứu về lĩnh vực này. Qua từng thời kì HĐKD casino cũng có sự khác nhau đáng kể. Các tác giả đã có những nhìn nhận về khung pháp lý của HĐKD casino qua từng thời kì từ đó đƣa ra hƣớng hoàn thiện pháp luật kinh doanh casino trong tƣơng lai. 2 Tác giả Park Yang Woo với cuốn “Resort complex measures to improve legislation for the center of the casino industry” đƣa ra các nghiên cứu nhằm cung cấp khả năng cạnh tranh để đáp ứng với ngành công nghiệp casino toàn cầu đang phát triển nhanh chóng, tập trung vào các khu nghỉ dƣỡng phức hợp có casino, cũng nhƣ cạnh tranh của ngành công nghiệp casino ở Hàn Quốc trong bối cảnh kinh doanh casino cạnh tranh gay gắt với các nƣớc láng giềng ở Đông Bắc Á nhƣ Nhật Bản và Nga. Đồng thời tác giả cũng đề xuất sửa đổi các văn bản pháp luật theo hƣớng khuyến khích cho ngành công nghiệp casino phát triển nhƣng cần phải đảm bảo đƣợc sự quản lý chặt chẽ của nhà nƣớc với các cơ sở kinh doanh casino. Kathryn Keneally (1981) có cuốn: “State Regulation of Casino Gambling: ConstitutionalLimitations and Federal Labor Law Preemption”, tác phẩm nghiên cứu khung pháp lý của Mỹ về định hƣớng điều tiết HĐKD casino, từ đó chỉ ra sự cần thiết phải có những quy định pháp luật về các nội dung cụ thể để tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của hoạt động casino trong thời gian tời cũng nhƣ lành mạnh hóa hoạt động casino. Daniel Sahlin (2009): “The Swedish casino model: A comparative studyof casino gaming models”, đã tổng hợp các mô hình quản lý và phát triển casino trên thế giới, phân loại theo từng loại hình casino cụ thể với sự điều tiết của chính phủ cũng nhƣ các chính sách thuế áp dụng ở các nƣớc. Janice K. Hetfeld (2000): “An Analysis of the socio-economic impact of casino gaming in Mesquite, Nevada, and its implications for public policy”, đã đƣa ra các phân tích về tác động của hoạt động casino lên nền kinh tế nói chung và kinh tế của khu vực đặt casinio nói riêng. Nhƣ vậy, tất cả các bài nghiên cứu trên đều bàn về HĐKD casino ở Việt Nam và các quốc gia khác. Qua đó cung cấp cho tác giả nguồn tài liệu phong phú để tham khảo và làm cơ sở so sánh từ đó đƣa ra những ý kiến chung, đề xuất hoàn thiện các quy định pháp luật và phát triển loại hình kinh doanh này. 3. Mục đích nghiên cứu đề tài Trên cơ sở khái quát lý luận chung, phân tích thực trạng quy định của pháp luật hiện hành và thực tiễn áp dụng các quy định về HĐKD casino, tác giả đƣa ra các nhận xét, đề xuất nhằm bổ sung, hoàn thiện các quy định về HĐKD casino trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Từ đó tạo ra khung pháp lý toàn diện, giúp thúc đẩy sự phát triển của HĐKD casino ở Việt Nam. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu đề tài Về nội dụng: Các đối tƣợng mà ngƣời viết nghiên cứu tập trung vào hệ thống quan điểm, đƣờng lối, chính sách của Đảng về HĐKD casino; các quy định pháp luật về HĐKD casino của Việt Nam; các quan điểm khoa học đã đƣợc các tác giả cá 3 nhân và các tổ chức công bố trong các nghiên cứu về HĐKD casino cả trong và ngoài nƣớc. Phạm vi về không gian: những quy định pháp luật của Việt Nam về HĐKD casino, đặc biệt tập trung vào Nghị định 03/2017/NĐ-CP. Ngoài ra, luận văn còn đề cập đến pháp luật về casino của một số quốc gia trên thế giới nhƣ Trung Quốc, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, …nhằm so sánh và tham khảo với các quy định pháp luật của Việt Nam về casino, từ đó rút ra những bài học cho Việt Nam. Phạm vi thời gian: Đề tài nghiên cứu pháp luật về HĐKD casino trong khoảng thời gian từ năm 2012 đến thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, sẽ chỉ tập trung nghiên cứu từ năm 2017 đến nay – với các văn bản pháp lý đáng có hiệu lục pháp luật, việc nghiên cứu khoảng thời gian trƣớc năm 2017 chỉ mang tính chất so sánh và đối chiếu. 5. Phƣơng pháp tiến hành nghiên cứu Việc nghiên cứu đề tài dựa trên cơ sở phƣơng pháp luận của chủ nghĩa Mác – Lênin là biện chứng duy vật và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về Nhà nƣớc và Pháp luật. Để hoàn thành đƣợc mục tiêu nghiên cứu, tác giả sử dụng những phƣơng pháp nghiên cứu khác nhau, tuy nhiên các phƣơng pháp đƣợc sử dụng chủ yếu là phƣơng pháp phân tích - tổng hợp, phƣơng pháp so sánh,...Phƣơng pháp phân tích - tổng hợp đƣợc vận dụng để đi tìm hiểu các quy định của pháp luật trong HĐKD casino, sau đó tiến hành tổng hợp để đƣa ra một cái nhìn toàn diện về các quy định liên quan đến HĐKD casino dựa trên các điều khoản mà luật quy định. Phƣơng pháp so sánh đƣợc dùng để chỉ ra các điểm giống nhau và khác nhau giữa các hệ thống pháp luật đƣợc nghiên cứu trong HĐKD casino. Thông qua đó, sẽ đƣa ra các giải pháp pháp lý để làm cho pháp luật Việt Nam hài hòa và phù hợp hơn với các quy định tiến bộ của các nƣớc. 6. Bố cục tổng quát của khóa luận Ngoài mục lục, phần mở đầu, danh mục tài liệu tham khảo và kết luận, đề tài “Pháp luật về kinh doanh casino” có kết cấu gồm 2 chƣơng: Chƣơng 1. Lý luận chung về kinh doanh casino Chƣơng 2. Thực trạng pháp luật về kinh doanh casino tại Việt Nam. 4 CHƢƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ KINH DOANH CASINO 1.1 Khái quát về kinh doanh casino 1.1.1 Khái niệm casino Từ Casino xuất phát từ tiếng Ý là casa và có nghĩa là một khu phụ dành cho các hoạt động xã hội và giải trí thuộc sở hữu của các quý tộc trong thời kỳ Phục Hƣng1. Ban đầu, nó là một địa điểm xã hội phổ biến, nhƣng ngày nay nó đƣợc đề cập đến là một nhà cái đánh bạc hoạt động trên bãi biển, suối nƣớc nóng và khu nghỉ dƣỡng. Theo Bách khoa toàn thƣ (Wikipedia) thì casino là cơ sở chuyên kinh doanh các dịch vụ (DV) về cờ bạc. Sòng bạc thƣờng ở gần hoặc bên cạnh khách sạn, nhà hàng, trung tâm mua sắm, tàu du lịch và các khu nghỉ dƣỡng khác. Một số sòng bạc cũng tổ chức các sự kiện giải trí nhƣ hòa nhạc, thể thao, xiếc và ảo thuật. Casino là nơi chứa một số loại hoạt động cờ bạc2bao gồm cờ bạc trên bàn (table game), nhƣ blackjack, roultte, cờ bạc với máy (electronic gaming) và các trò khác nhƣ: bingo, keno (Xem Phụ lục I). Các trò chơi không thuộc phạm vi casino bao gồm cờ tƣớng, cờ vua, xổ số, mạt chƣợc v.v... Dƣới góc độ pháp lý thì các quốc gia trên thế giới có những cách định nghĩa khác nhau về casino nhƣng về mặt bản chất là giống nhau. Chẳng hạn ở Hàn Quốc, Đạo luật Xúc tiến Du lịch ra đời ngày 03/8/1994, đặt nền móng cho sự phát triển cho kinh doanh casino. Theo Đoạn 1 Điều 3 của Đạo luật này, casino đƣợc chỉ định là một loại hình kinh doanh du lịch, đƣợc quy định là “HĐKD gây thiệt hại cho ngƣời dân” và chỉ giới hạn đối với ngƣời nƣớc ngoài vào casino3. Ở Việt Nam, khái niệm casino lần đầu tiền xuất hiện tại Dự thảo Nghi định năm 2009 đƣợc hiểu là một hoặc một số căn phòng riêng biệt tại một địa điểm đƣợc cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền cho phép ngƣời chơi vào tham gia một hoặc một số trò chơi theo quy định của pháp luật4. Sau này, Nghị định 03/2017/NĐ-CP ra đời đã dành riêng một điều khoản để định nghĩa về casino: “Điểm kinh doanh casino là 1 2 “Casino là gì?”, https://blog.daum.net/dlguswns1105/10, truy cập 04/04/2021. “Tìm hiểu về casino”, http://mobiarmy.com/tim-hieu-ve-casino/, truycập ngày 04/04/2021. 3 “Khái niệm sòng bạc”, https://m.blog.naver.com/PostView.nhn?blogId=apple488&logNo=220604377229&proxyReferer=http:%2F %2Fwww.google.com.vn%2Furl%3Fsa%3Dt%26rct%3Dj%26q%3D%26esrc%3Ds%26source%3Dweb%26 cd%3D%26ved%3D2ahUKEwik1oGb6fDvAhULA3IKHVApDzMQFjABegQIBRAD%26url%3Dhttp%253 A%252F%252Fm.blog.naver.com%252Fapple488%252F220604377229%26usg%3DAOvVaw2WLgnF0FB _TQXV-jJ93U-A, truy cập ngày 04/4/2021. 4 Khoản 2 Điều 2 Dự thảo Nghị định năm 2009. 5 một căn phòng hoặc một số căn phòng để tổ chức kinh doanh casino tại địa điểm được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cấp phép kinh doanh casino theo quy định của pháp luật”. Tuy nhiên, định nghĩa mà Nghi định này nêu ra lại chƣa giải thích thế nào là casino gây khó khăn cho đọc. Từ những định nghĩa trên, có thể thấy casino là một cơ sở kinh doanh thƣờng đƣợc phức hợp trong các khu nghỉ dƣỡng, resort để đáp ứng nhƣ cầu cho khách du lịch chứ không nằm riêng lẻ. Thƣờng để kinh doanh casino thì địa điểm kinh doanh phải đƣợc pháp luật cấp phép qua các lần thẩm định, phê duyệt. Các casino sử dụng các thiết bị cụ thể nhƣ xúc xắc, thẻ, bàn roulette,… làm phƣơng tiện kinh doanh các trò chơi đƣợc pháp luật cho phép. Ngƣời tham gia chơi chơi casino mong muốn mang lại lợi nhuận tài sản cho mình từ những kết quả ngẫu nhiên không theo bất cứ quy luật nào và điều này gây thiệt hại cho những ngƣời tham gia khác. Từ những đặc điểm trên, khái niệm casino có thể đƣợc hiểu một cách ngắn gọn là một địa điểm thƣờng xuất hiện trong các khu giải trí, khu nghĩ dƣỡng, khách sạn đƣợc cơ quan có thẩm quyền cho phép thực hiện một hoặc nhiều hoạt động đƣợc thua bằng tiền hoặc vật có giá trị dựa vào một sự kiện có kết quả không chắc chắn, với mục đích chính là thắng tiền hoặc của cải vật chất. 1.1.2 Khái niệm kinh doanh casino Kinh doanh theo quy định của Luật Doanh nghiệp (“LDN”) 2020 đƣợc hiểu là việc thực hiện liên tục một, một số hoặc tất cả công đoạn của quá trình từ đầu tƣ, sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng DV trên thị trƣờng nhằm mục đích tìm kiếm lợi nhuận5. HĐKD trong một số trƣờng hợp đƣợc hiểu nhƣ hoạt động thƣơng mại, Luật Thƣơng mại 2005 giải thích: “Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác”6. Từ hai khái niệm trên ta thấy HĐKD casino rõ ràng là hoạt động cung ứng DV với mục địch sinh lợi. DV ở đây là đáp ứng nhƣ cầu giải trí và gia tăng tài sản của con ngƣời. Các doanh nghiệp (DN) tham gia vào lĩnh vực này cũng đều mong muốn thu về lợi nhuận khổng lồ. Còn khái niệm kinh doanh casino lần đầu tiên đƣợc chính thức giải thích trong dự thảo nghị định năm 2009. Theo đó: “Kinh doanh casino là hoạt động kinh doanh được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép tổ chức các trò chơi có thưởng trên máy trò chơi và bàn trò chơi trong phạm vi khu dịch vụ, du lịch và vui chơi giải trí tổng hợp để phục vụ nhu cầu tham gia vui chơi giải trí cho các đối tượng được 5 6 Khoản 21 Điều 4 Luật Doanh nghiệp 2020. Khoản 1 Điều 3 Luật Thƣơng mại 2005. 6 phép chơi theo quy định tại Nghị định này”. Tuy nhiên, dự thảo này đã không đƣợc thông qua. Sở dĩ nhƣ vậy bởi ngoài lợi ích kinh tế, DV này luôn mang đến những mặt hạn chế khó lƣờng về mặt xã hội. Năm 2012, một dự thảo nghị định về kinh doanh casino đã đƣợc ra đời với những quy định chặt chẽ hơn để thay thế cho dự thảo năm 2009. Tuy nhiên, vì những lý do trên mà dự thảo nghị định vẫn chƣa đƣợc thông qua. Tại khoản 1 Điều 2 của dự thảo quy định: “Kinh doanh casino là hoạt động kinh doanh được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép tổ chức các trò chơi có thưởng trên máy trò chơi và bàn trò chơi trong phạm vi khu dịch vụ, du lịch và vui chơi giải trí tổng hợp để phục vụ nhu cầu tham gia vui chơi giải trí cho các đối tượng được phép chơi theo quy định tại Nghị định này”. Nhận thấy câu từ ở hai khái niệm kinh doanh casino của 02 dự thảo trên còn khá dài dòng chủ yếu mang tính liệt kê. Đồng thời việc kinh doanh casino để đƣợc hợp pháp hóa ở Việt Nam cần phải có khung pháp lý chặt chẽ hơn. Vì vậy, Chính phủ đã xem xét thông qua Nghị định 03/2017/NĐ-CP về kinh doanh casino với những quy định phù hợp hơn, theo đó: “Kinh doanh casino là hoạt động kinh doanh có điều kiện được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cấp phép kinh doanh các trò chơi có thưởng trên máy trò chơi điện tử có thưởng và bàn trò chơi có thưởng để phục vụ nhu cầu tham gia vui chơi giải trí cho các đối tượng được phép chơi theo quy định tại Nghị định này”. Trong phần khái niệm khẳng định kinh doanh casino là HĐKD trò chơi có thƣởng. Tại khoản 2 Điều 2 Nghị định 03/2017/NĐ-CP về kinh doanh casino cũng đƣa ra khái niệm về trò chơi có thƣởng: “là các trò chơi may rủi hoặc trò chơi kết hợp giữa may rủi và kỹ năng được tổ chức trên máy trò chơi điện tử có thưởng hoặc trên bàn trò chơi có thưởng mà người chơi bỏ tiền để tham gia và có thể trúng thưởng bằng tiền hoặc hiện vật”. Hiện nay, các casino kinh doanh trò chơi điện tử có thƣởng bằng 02 hình thức. Đầu tiên là “Máy trò chơi điện tử có thưởng” (sau đây gọi tắt là máy trò chơi) là thiết bị điện tử chuyên dụng được phép kinh doanh theo quy định tại Nghị định này để thực hiện các trò chơi có thưởng được cài đặt sẵn trong máy. Quá trình chơi diễn ra hoàn toàn tự động giữa người chơi và máy”. Thứ hai là “Bàn trò chơi có thưởng” (sau đây gọi tắt là bàn trò chơi) là thiết bị trò chơi chuyên dụng để tổ chức các trò chơi có thưởng mà quá trình chơi diễn ra có sự tham gia của người điều hành trò chơi và người chơi”. Một số quốc gia trên thế giới hiện nay nhƣ Singapore, Australia… vẫn chƣa có khái niệm kinh doanh casino trong các VBPL chuyên ngành, mà chỉ có những điều khoản dẫn chiếu đến các luật khác. Nhƣng phổ biến nhất: Đây là một DN cung cấp 7 các trò chơi đánh bạc tại nơi đăng ký. Do đó, có thể thấy các quốc gia này đƣa ra khái niệm kinh doanh casino tƣơng đối giống nhau: kinh doanh casino đều đƣợc hiểu là HĐKD đƣợc cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền cho phép tổ chức trò chơi có thƣởng trên máy trò chơi và bàn trò chơi tại một địa điểm kinh doanh nhất định. Khái niệm này đạt đƣợc dựa trên các đặc điểm và phân loại của các HĐKD casino. Nhƣ vậy, có thể thấy pháp luật đã cân nhắc kỹ lƣỡng các quy định trên để phù hợp với thực tiễn kinh doanh casino tại Việt Nam. Nghị định 03/2017/NĐ-CP ra đời đã khẳng định nên loại bỏ tƣ duy "không quản lý đƣợc thì cấm!" và mở đƣờng cho Việt Nam phát triển theo kinh tế thị trƣờng và sự hội nhập kinh tế quốc tế. 1.1.3 Đặc điểm hoạt động kinh doanh casino Từ khái niệm trên ta có thể rút ra một số đặc điểm của HĐKD casino nhƣ sau: Thứ nhất, kinh doanh casino là ngành nghề kinh doanh có điệu kiện không được khuyến khích phát triển Kinh doanh casino là ngành DV mang lại hiệu quả kinh tế tƣơng đối lớn. Casino là sản phẩm của quá trình lao động của con ngƣời kết hợp với phƣơng tiện máy móc, không tồn tại ở dạng vật thể. Casino ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu của con ngƣời từ giá trị vật chất cho đến giá trị tinh thần. Gía trị vật chất thể hiện ở chỗ casino đơn thuần là một trò chơi thỏa mãn nhu cầu giải trí của con ngƣời. Nhƣng ngày nay casino lại hƣớng về giá trị vật chất hơn vì hầu hết con ngƣời tìm tới casino để tìm kiếm sự gia tăng giá trị tài sản. Khác với hàng hóa bình thƣờng, khi vào chơi tại casino ngƣời tiếp nhận DV và quá trình cung ứng DV diễn ra đồng thời nhằm đáp ứng nhu cầu của sản xuất và tiêu dùng. Có cầu ắt sẽ có cung, chính vì nhận thấy đƣợc sự gia tăng nhu cầu chơi casinio của ngƣời dân trong và ngoài nƣớc nên càng ngày nhiều DN càng muốn kinh doanh casino. Ở thời điểm hiện tại, đây đƣợc xem là ngành DV hái ra tiền, mang lại hiệu quả kinh tế lớn. Hiệu quả kinh tế của thu nhập từ casino không chỉ ảnh hƣởng đến bản thân ngành công nghiệp casino mà còn tạo ra “hiệu ứng gợn sóng kinh tế” 7 trong các ngành liên quan khác. Ngoài ra, ngành công nghiệp này tạo ra cơ hội việc làm và thu nhập mới, tăng thu nhập từ thuế và không giống nhƣ các khu nghỉ dƣỡng khác, có nhiều ảnh hƣởng đến cộng đồng địa phƣơng và tác động kinh tế đƣợc đánh giá tƣơng đối tích cực. Do hiệu quả kinh tế tích cực này, không chỉ các nƣớc đang phát triển đòi hỏi thu đƣợc ngoại tệ, mà hầu hết các nƣớc du lịch tiên tiến cũng đang tích 7 “Khái niệm sòng bạc”, https://m.blog.naver.com/PostView.nhn?blogId=apple488&logNo=220604377229&proxyReferer=http:%2F %2Fwww.google.com.vn%2Furl%3Fsa%3Dt%26rct%3Dj%26q%3D%26esrc%3Ds%26source%3Dweb%26 cd%3D%26ved%3D2ahUKEwik1oGb6fDvAhULA3IKHVApDzMQFjABegQIBRAD%26url%3Dhttp%253 A%252F%252Fm.blog.naver.com%252Fapple488%252F220604377229%26usg%3DAOvVaw2WLgnF0FB _TQXV-jJ93U-A, truy cập ngày 13/04/2021. 8 cực thúc đẩy ngành công nghiệp casino. Tuy nhiên, khi nhìn vào tác động xã hội thì HĐKD casino lại chứa đựng khá nhiều tiêu cực nhƣ nghiện cờ bạc, gia đình tan nát, lãng phí tài sản, phạm tội. Chính vì vậy, các quy định pháp luật trƣớc đây cấm kinh doanh casino. Theo Nghị định 03/2000/NĐ–CP hƣớng dẫn thi hành một số điều của LDN 1999 thì kinh doanh DV tổ chức đánh bạc, gá bạc dƣới mọi hình thức thuộc ngành nghề cấm kinh doanh8 và tinh thần này còn đƣợc duy trì đến Nghị định 139/2007/NĐ–CP hƣớng dẫn chi tiết thi hành một số điều của LDN 2005. Chính vì vậy nên không khó hiểu khi trong Phụ lục 1–Danh mục hàng hóa, DV cấm kinh doanh ban hành kèm theo Nghị định 59/2006/NĐ–CP quy định chi tiết Luật Thƣơng mại về hàng hoá, DV cấm kinh doanh, hạn chế kinh doanh và kinh doanh có điều kiện thì tổ chức đánh bạc, gá bạc dƣới mọi hình thức vẫn thuộc DV cấm kinh doanh. Nhƣng từ khi Nghị định 102/2010/NĐ–CP hƣớng dẫn chi tiết thi hành một số điều của LDN 2005 ra đời thay thế Nghị định 139/2007/NĐ–CP thì chỉ có kinh doanh DV tổ chức đánh bạc, gá bạc trái phép dƣới mọi hình thức mới thuộc ngành nghề cấm kinh doanh9 còn kinh doanh casino là ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Casino đƣợc xem là ngành nghề kinh doanh có điệu kiện là hoàn toàn hợp lý. Theo kinh nghiệm quốc tế, sòng bạc là một ngành giải trí tiềm năng và sẽ đóng góp lớn vào doanh thu của địa phƣơng. Dù đồng ý rằng việc mở sòng bạc sẽ làm tăng thu nhập ngân sách của nhà nƣớc, nhƣng các nhà kinh tế đều cho rằng nên quản lý hoạt động này một cách thận trọng. Ngoài ra, nhiều ngƣời Việt Nam bị cấm họ sẽ ra nƣớc ngoài để thƣởng thức casino. Nhƣ vậy, Việt Nam có thể chính thức hình thành casino để quản lý và tạo ra dòng thu lớn, vừa tránh đƣợc chảy máu ngoại tệ vừa thúc đẩy phát triển các DV liên quan đến casino, đặc biệt là các DV du lịch, giải trí khác. Tuy nhiên, để đạt đƣợc mục tiêu đầu tƣ, chúng ta cần lựa chọn kỹ lƣỡng các dự án đầu tƣ, tập trung giải quyết nhiều vấn đề phức tạp, trong đó vấn đề quan trọng nhất là địa điểm và quy mô đầu tƣ để tránh đầu tƣ tràn lan và tác động tiêu cực đến xã hội. Quản lý tốt sòng bạc để tránh những thiệt hại về kinh tế, tài chính, xã hội và đạo đức cũng nhƣ ngăn chặn hoạt động tội phạm liên quan đến sòng bạc và hậu quả của nó. Để đạt đƣợc mục tiêu đó pháp luật đã đặt ra những điều kiện để DN có thể kinh doanh casino. Các điều kiện này sẽ góp phần làm phát huy tối đa lợi ích và hạn chế tối thiểu tiêu cực của casino. 8 9 Điểm 1 khoản 1 Điều 4 Nghị định 139/2007/NĐ-CP. Điểm 1 khoản 1 Điều 7 Nghị định 102/2010/NĐ-CP. 9 Dự thảo Nghị định về Kinh doanh casino bắt đầu đƣợc khởi thảo từ năm 10 2009 . Khi đó đã xuất hiện nhiều luồng quan điểm trái chiều là có nên hợp pháp hóa HĐKD casino hay không và nhiều chuyên gia cũng đã thấy đƣợc nhiều rủi ro tiềm ẩn của HĐKD này. Vì vậy, Nghị định này mãi đến năm 2016 vẫn chƣa đƣợc thông qua. Điều này cho thấy Chính phủ rất thận trọng trong vấn đề trên. Việc mở casino ở Việt Nam là điều cần thiết nhƣng cần thận trọng trong thời điểm hiện tại. Đầu tiên cần tiến hành mở từ từ, dần dần và thí điểm vì điều này phản ánh những vấn đề thuộc các hệ thống giá trị, văn hóa khác nhau. Những câu chuyện tiêu nhiều tiền để giải trí nhất là vào cờ bạc, từ xƣa đến nay thƣờng dẫn đến “thành kiến xấu” về nhân cách và hành vi của con ngƣời. Hiện nay, cá nhân, tổ chức có quyền tự do kinh doanh trong mọi ngành, nghề, lĩnh vực mà pháp luật không cấm. Tuy nhiên, ngoài những ngành nghề thông thƣờng thì có những ngành nghề khi kinh doanh DN phải đáp ứng đƣợc các điều kiện luật định. Các ngành nghề kinh doanh có điệu kiện hiện nay không đƣợc liệt kê trong LDN mà đƣợc quy định tại LĐT 2020. Cụ thể, tại Khoản 1 Điều 7 LĐT 2020 “Ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện là ngành, nghề mà việc thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh trong ngành, nghề đó phải đáp ứng điều kiện cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng”. Theo đó, kinh doanh casino đƣợc xem là ngành nghề kinh doanh có điều kiện11 đƣợc quy định tại Phụ lục 4 LĐT 2020. Hơn nữa, Khoản 1 Điều 3 Nghị định 03/2017/NĐ-CP cũng khẳng định “Kinh doanh casino là HĐKD có điều kiện”. Có thể thấy, nƣớc ta đã mất khoảng thời gian khá lâu từ khi casino Đồ Sơn ra đời cho đến khi có một VBPL chuyên ngành điều chỉnh về HĐKD casino. Qua thực tiễn hoạt động của các casino, nƣớc ta thấy đƣợc những hạn chế của ngành nghề này, cho nên đã đƣa ra những điều kiện nghiêm ngặt để một DN đủ điều kiện kinh doanh casino. Cụ thể, khi HĐKD casino, ngoài các yêu cầu cơ bản (điều kiện về vốn, chủ sở hữu, ngƣời đại diện,…) khi thành lập DN còn phải đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật về ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Thứ hai, các chức năng mà kinh doanh casino cung cấp chủ yếu là cung cấp các địa điểm trò chơi và các phương tiện giải trí cho khách du lịch nước ngoài. Hai DV này, cung cấp trò chơi và giải trí, có thể nói là chức năng cơ bản của ngành công nghiệp casino. Địa điểm của các casino là địa điểm đƣợc cơ quan nhà nƣớc cấp phép. Trong casino có các khu trò chơi trong nhà với các phƣơng tiện thiết 10 “Kinh doanh casino: Nghị định 7 năm chƣa đƣợc thông qua”, https://www.vov.vn/kinh-te/kinh-doanhcasino-nghi-dinh-7-nam-chua-duoc-thong-qua-511743.vov, truy cập ngày 13/04/2021. 11 Khoản 35 Phụ lục 4 LĐT 2020. 10 bị nhƣ bàn trò chơi (table game) hoặc máy trò chơi điện tử cùng với các trò chơi phổ biến nhƣ blackjack, roultte, bingo, keno, … Với tính chất này, ngành công nghiệp casino không bị ảnh hƣởng bởi thời gian cũng nhƣ thời tiết. Nó cũng mở cửa 24 giờ và có thể đƣợc sử dụng nhƣ một sản phẩm tour du lịch ban đêm. Hiện tại, các sòng bạc đang cố gắng thay đổi hình ảnh của họ nhƣ một cơ sở giải trí cho công chúng trong khi làm suy yếu tính chất cờ bạc của họ cùng với việc cung cấp các chức năng DV toàn diện nhƣ thành lập một khu nghỉ dƣỡng. Thứ ba, kinh doanh casino chỉ phục vụ cho những đối tượng đáp ứng điều kiện theo quy định của pháp luật. Theo thống kê của Vụ Tài chính ngân hàng và Tổ chức tài chính, doanh thu của các DN kinh doanh casino từ năm 2017 trở lại đấy tăng nhanh. Cụ thể tổng doanh thu toàn thị trƣờng năm 2019 đạt 2.500 tỷ đồng, tăng 60% so với năm 2018, lợi nhuận trƣớc thuế của DN năm 2019 là 549 tỷ đồng, tăng 27% so với năm 2018. Tổng thu nộp ngân sách nhà nƣớc tăng 49%, đạt 1.340 tỷ đồng so với năm 201812 (Xem Phụ lục II). Nói đến kinh doanh casino, hầu hết các casino đang hoạt động đều báo thua lỗ, nhƣng những casino này đã đóng góp rất nhiều cho HĐKD. Thúc đẩy phát triển kinh tế địa phƣơng bằng cách nộp thuế và tạo việc làm. Ví dụ, dự án Hồ Tràm hứa hẹn đầu tƣ 4,2 tỷ USD, tạo ra hơn 1.500 việc làm trong năm đầu tiên hoạt động - năm 2014 và thu nhập hơn 40 triệu USD13. Tuy nhiên, không nên thấy cái lợi trƣớc mắt mà coi nhẹ đối tƣợng hƣớng đến của ngành kinh doanh này. Tức chúng ta cần phải kiểm soát chặt chẽ đối tƣợng đƣợc phép tham gia chơi casino. Pháp luật cần quan tâm đặc biệt đến các quy định điều chỉnh đối tƣợng đƣợc phép ra, vào điểm kinh doanh casino. Trƣớc đây, pháp luật quy định casino chỉ phục vụ cho ngƣời nƣớc ngoài. Nhƣng theo kết quả nghiên cứu về ngành casino ở Việt Nam do Viện Phát triển Bền vững Khu vực công bố ngày 30 tháng 9 năm 2015, các khu vực kinh doanh casino hợp pháp và bất hợp pháp có quy mô lớn và đang phát triển nhanh chóng14. Đặc biệt đối với các trƣờng hợp phạm pháp, ra nƣớc ngoài tham gia đánh bạc nhƣ đánh bạc trực tuyến qua mạng Internet, cá độ bóng đá diễn biến ngày càng phức tạp, khó kiểm soát, gây thất thoát ngân sách, chảy máu ngoại tệ. Theo kết quả khảo sát của Viện Phát triển bền vững Tây Ninh, trung bình mỗi ngày có khoảng 200 ngƣời đến Campuchia để chơi 12 “Doanh thu tăng nghìn tỷ, casino giữa lằn ranh nhạy cảm”, https://giaoducthoidai.vn/thoi-su/doanh-thutang-nghin-ty-casino-giua-lan-ranh-nhay-cam-HLgXIUDGR.html, truy cập 16/04/2021. 13 Báo Hải quan (2016), “Kinh doanh trò chơi có thƣởng đóng góp lớn cho ngân sách nhà nƣớc”, https://www.baohaiquan.vn/Pages/De-kinh-doanh-tro-choi-co-thuong-dong-gop-nguon-thu-cho-ngansach.aspx, truy cập ngày 16/04/2021. 14 Nguyễn Thị Thảo (2018), Thực trạng pháp luật về kinh doanh trò chơi có thưởng cho người nước ngoài tại Việt Nam, Luận văn thạc sĩ luật học, Trƣờng Đại học Luật Hà Nội, tr. 08. 11 sòng bạc và khoảng 700-800 ngƣời vào thứ Bảy hoặc Chủ nhật. Ngành công nghiệp sòng bạc của Campuchia thu về 250 triệu USD mỗi năm15, chủ yếu là từ ngƣời Việt Nam. Từ vấn đề trên, đã có nhiều cuộc tranh luận gay gắt về vấn đề có nên cho phép ngƣời Việt tham gia chơi casino tại các casino ở Việt Nam hay không? Nghị định 03/2017/NĐ-CP ra đời đã có quy định thí điểm cho phép ngƣời Việt Nam chơi casino. Cụ thể, ngƣời Việt phải đáp ứng các điều kiện về năng lực hành vi dân sự, cần đƣợc kiểm soát cẩn thận, nên giám sát và hạn chế để họ không chơi quá đà. Ngoài ra, phải có tiêu chuẩn chứng minh thu nhập để tránh những ngƣời còn quá trẻ, không có thu nhập vào casino chơi gây ảnh hƣởng xấu đến xã hội. Thời gian thực hiện thí điểm là ba năm, kể từ ngày DN kinh doanh casino đầu tiên cho phép ngƣời Việt Nam tham gia vào chơi tại casino. Sau ba năm vận hành thử nghiệm, Chính phủ sẽ xem xét, đánh giá và quyết định có cho phép ngƣời Việt Nam tiếp tục chơi casino hay không. Thứ tư, kinh doanh casino mang tính hai mặt Ngành công nghiệp sòng bạc mang tính hai mặt. Điều này là do nó đã bị chỉ trích vì đƣợc gọi là “con vật đẻ trứng vàng” và thậm chí bị buộc tội là “hỗn hợp gây ra nhiều vấn đề xã hội khác nhau”. Ngành công nghiệp sòng bạc có những mặt tích cực đóng góp vào sự phát triển kinh tế, chẳng hạn nhƣ tạo việc làm, phát triển ngành công nghiệp địa phƣơng và tăng nguồn thu thuế địa phƣơng; những mặt tiêu cực nhƣ rửa tiền, trốn thuế và kích động tội phạm có tổ chức… Nếu chỉ tính đến lợi ích kinh tế, các sòng bạc phải đầu tƣ hàng tỷ đô la, tuyển dụng và đào tạo hàng nghìn nhân viên, thu hút hàng nghìn khách du lịch đến đánh bạc mỗi năm, bao gồm các lợi ích khác nhƣ không gây ô nhiễm môi trƣờng hoặc phá hủy tài nguyên thiên nhiên. Nếu các khu vực tiềm năng ở Việt Nam có thể cạnh tranh hiệu quả với Ma Cao, Camphuchia, Singapore,…thì dự án này sẽ tốt hơn bất kỳ biện pháp kích cầu nào khác và chính phủ sẽ không cần phải hỗ trợ ngân sách nhà nƣớc cho DN. Do đó, nếu chúng ta giảm thiểu những mặt tiêu cực của ngành công nghiệp casino và khiến nó thể hiện đƣợc chức năng thuần túy của mình, nó sẽ đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của khu vực. Từ bốn đặc điểm trên, có thể thấy rằng casino là một ngành DV đặc biệt nhạy cảm với xã hội nhƣng lại đƣợc kỳ vọng sẽ mang lại nguồn thu nhập khủng. Casino là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, là lĩnh vực phức tạp, nhà đầu tƣ phải có năng lực về vốn, trình độ quản lý, ... thì mới đƣợc xem xét cấp phép. Do đó, các dự án thí điểm mà một số nhà đầu tƣ đón khách Việt Nam tham gia sẽ là vấn đề cần 15 Nguyễn Ngọc Linh (2016), “Ngƣời Việt chi 800 triệu USD đánh bạc ở các casino nƣớc ngoài mỗi năm”, https://enternews.vn/nguoi-viet-chi-800-trieu-usd-danh-bac-o-cac-casino-nuoc-ngoai-moi-nam-100065.amp, truy cập ngày 16/04/2021. 12 đƣợc xem xét. Và việc cho phép ngƣời Việt tham gia casino chỉ còn là vấn đề về mặt thời gian. Xin nhớ rằng nếu không mở casino thì đạo đức con ngƣời hiện đại đã ở trong cơ chế thị trƣờng mở, khi cuộc sống văn minh của con ngƣời đang ở rất gần chúng ta và cuộc sống hàng ngày của chúng ta luôn đòi hỏi việc thỏa mãn nhu cầu hàng ngày rất quan trọng. Khi những điều này chắc chắn sẽ xảy ra, chúng ta cần có cách đối phó bình tĩnh. Điều này có nghĩa là ngay cả khi ở nƣớc ta không có casino, ngƣời ta vẫn lo mất thuần phong mỹ tục, văn hóa thuần Việt, thách thức. Nói một cách trực quan, casino giống nhƣ vấn đề cá cƣợc thể thao. Rồi đến một lúc nào đó chúng ta cũng phải chấp nhận. Nên học cách chấp nhận trò chơi trƣớc khi đề xuất giải pháp. Trong bối cảnh chúng ta đang tham gia cuộc chơi lớn là hội nhập và mở cửa, đã đến lúc phải thay đổi quan điểm, thay đổi cách nhìn, bởi đây là cơ hội để đóng góp vào tăng trƣởng và quản lý. Vì vậy, trên quan điểm khoa học xã hội, chúng ta nên ủng hộ, chƣa muộn để bình luận, nhƣng đã đến lúc tham gia vào ngành công nghiệp này, vì nếu chúng ta còn chần chừ, thì thực sự sẽ lãng phí rất nhiều tài nguyên. Song cần cân nhắc các khía cạnh phù hợp chứ không nên ồ ạt dễ dẫn đến vỡ trận. Đầu tiên, ta nên giới hạn số lƣợng casino trên phạm vi toàn quốc, vì hiện nay nƣớc ta có nhiều casino nhƣng quy mô nhỏ đang thua lỗ nhiều. Thứ hai, cần kêu gọi đầu tƣ nƣớc ngoài nhất là các quốc gia có kinh nghiệm nhƣ Singapore, Hòa Kỳ hay Macau. Đây là những quốc gia tiền phong và có các nhà quản lý tốt. Thƣ ba, cần thành lập Hội đồng Quốc gia về hoạt động vui chơi có thƣởng. Kinh doanh casino do Bộ Tài chính quản lý, nhƣng thƣờng chậm trễ trong việc thẩm định và cấp GCN đăng ký kinh doanh, điều chỉnh hoạt động, theo dõi hƣớng dẫn, thanh tra kiểm tra để phát hiện kịp thời các vấn đề cần giải quyết…do nguồn lực có hạn. 1.2 Lịch sử hình thành và phát triển của hoạt động kinh doanh casino 1.2.1 Thế giới Nguyên mẫu của Casino có lẽ đã xuất hiện vào thời Louis XV. Có tài liệu cho rằng nó đã thịnh hành từ trƣớc Công nguyên, chẳng hạn nhƣ Ai Cập, Hy Lạp, Trung Quốc và dƣờng nhƣ nó đã có từ rất lâu trƣớc thời Tam Quốc. Ở châu Âu thời trung cổ, các sòng bạc quy mô nhỏ đƣợc mở khắp châu Âu nhƣ một phƣơng tiện giao lƣu giữa các quý tộc. Đặc biệt, các trò chơi sòng bạc đã đƣợc lắp đặt và vận hành từ giữa thế kỷ 18 ở Đức và khi ngƣời châu Âu tích cực bƣớc vào thế giới, các sòng bạc bắt đầu lan rộng trên toàn thế giới. Casino cũng bắt đầu đƣợc mở ở nhiều nơi khác nhau của châu Âu vào thế kỷ 18 - 19 để trang trải nguồn tài chính của vƣơng quốc. Tại Hoa Kỳ, cờ bạc đã hoạt động từ thời thuộc địa phía Tây, nhƣng từ giữa thế kỷ 19 cho đến thời Nội chiến, đã 13 có hơn 200 thuyền đánh bạc sang trọng trên sông Mississippi. Vào cuối thế kỷ 19, việc mở cửa chính thức đƣợc phép ở New Orleans vì mục đích thuế. Các bang cho phép mở ở Hoa Kỳ là Nevada16, New Jersey và North Dakota, và có hơn 20 sòng bạc ở Las Vegas và Reno, Nevada. Ở châu Âu, các sòng bạc Cannes, Nice và Monte Carlo (Vƣơng quốc Monaco) mở cửa vào năm 1861 rất nổi tiếng. Ngoài ra, các sòng bạc dựa trên giấy phép đã đƣợc mở ở Ý (Sanremo), Đức (Trafemünt) và Vƣơng quốc Anh. Havana (Cuba) cũng có một sòng bạc, nhƣng nó đã bị đóng cửa sau cuộc cách mạng. Nhật Bản, Hồng Kông và Ma Cao đƣợc biết đến ở Châu Á. Năm 1994, Antigua và Barbuda đã thông qua Đạo luật Xử lý & Thƣơng mại Tự do, cho phép cấp giấy phép cho các tổ chức đăng ký mở sòng bạc trực tuyến. Trƣớc khi có sòng bạc trực tuyến, phần mềm cờ bạc đầy đủ chức năng đầu tiên đƣợc phát triển bởi Microgaming17 một công ty phần mềm có trụ sở tại Isle of Man. Điều này đƣợc bảo mật bằng phần mềm đƣợc phát triển bởi CryptoLogic, một công ty phần mềm bảo mật trực tuyến. Các giao dịch an toàn trở nên khả thi và dẫn đến các sòng bạc trực tuyến đầu tiên vào năm 1994. Cũng kể từ thời gian này, ngành công nghiệp cờ bạc bắt đầu phát triển và mở rộng trên thế giới. 1.2.2 Việt Nam Ở Việt Nam, cờ bạc phổ biến từ rất lâu. Sau thời vua Trần Dụ Tông (khoảng năm 1342)18, ông đã cử các quan vào cung để lập sòng bạc và ăn chơi. Từ đó, cờ bạc xuất hiện và nó đƣợc phổ biến rộng rãi từ vua đến quan, ai cũng biết chơi. Trong thời Pháp thuộc, chính phủ đã thành lập Casino Grande Monde ở Trung tâm Văn hóa Quận 5 vào năm 1937. Đây là sòng bạc chính thức đầu tiên hoạt động ở nƣớc ta. Các sòng bạc nổi tiếng cũng đƣợc mở vào thời điểm đó, nhƣng ở quy mô nhỏ hơn, bao gồm sòng bạc Kim Chung Quận 119. Sòng bạc do ngƣời Pháp mở đã thu hút rất đông ngƣời Việt Nam tham gia và lính Pháp có mặt tại Việt Nam. Tuy nhiên, theo quan niệm truyền thống lâu đời thì cờ bạc là một tệ nạn xã hội. Vì vậy, nhiều văn bản luật pháp từ thời xƣa đã cấm đoán hoạt động này. 16 Cờ bạc đƣợc hợp pháp trên toàn tiểu bang Nevada vào năm 1931, nhƣng nó thật sự nổi tiếng vào năm 1946 khi Benjamin Siegal xây dựng Flamingo Hotel ngay bên ngoài Las Vegas. Xem: Jeromo H. Skolnick (1978), House of cards: The legalization and control of casino gambling. 17 “Casino và lịch sử phát triển ngành công nghiệp cờ bạc”, https://genk.vn/kham-pha/casino-va-lich-su-phattrien-nganh-cong-nghiep-co-bac-2012062511172136.chn, truy cập ngày 13/04/2021. 18 “Sòng bạc ở Việt Nam”, https://vi.wikipedia.org/wiki/S%C3%B2ng_b%E1%BA%A1c_%E1%BB%9F_Vi%E1%BB%87t_Nam, truy cập ngày 14/04/2021. 19 Lê Nguyên, “Số phận của sòng bạc ô trọc lớn nhất Đông Dƣơng thế kỷ 20”, http://rithucvnorg.cdn.ampproject.org/so-phan-cua-song-bac-o-troc-lon-nhat-dong-duong-the-ky-20.html, truy cập ngày 14/04/2021. 14 Dƣới thời vua Lê Thánh Tông năm 1483, với việc ban hành Bộ Luật Hồng Đức, tại Điều 188 (92) Quyển II của Bộ luật quy định nhƣ sau: “Ai tụ tập đánh bạc thì bị đánh 70 trượng, biếm ba tư, phạt ba quan tiền, thưởng cho kẻ tố cáo, Người đứng đầu hay tái phạm tội đánh bạc thì tăng một bực tội. Kẻ a tùng giảm một bực tội. Tiền trong sòng bạc ăn thua, và văn tự mua bán để đánh bạc đều nhập công khố. Đang đi quốc tang mà đánh bạc thì thêm một bực tộc. Nếu sinh sự trong đánh bạc thì xử riêng”. Sau khi nắm đƣợc quyền lực, nhà nƣớc ta ngay lập tức nhận ra tác hại khôn lƣờng gây ra bởi các tệ nạn xã hội. Nƣớc ta đã ban hành nhiều chính sách nhằm ngăn chặn sự phát triển của tệ nạn này. Đầu tiên phải kể đến các văn bản về Hình sự. Đánh bạc vẫn bị cấm theo Bộ luật Hình sự (BLHS) 1985, tội đánh bạc và tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc đƣợc quy định tại Điều 20020. BLHS 1999 có nhiều quy định mới, cải tiến hơn so với BLHS 1985, nhƣng vẫn nghiêm cấm mọi hình thức đánh bạc, gá bạc hoặc tổ chức đánh bạc21. Ngày 19/6/2009, thông qua Luật sửa đổi bổ sung một số điều của BLHS 1999. Theo đó, các quy định điều chỉnh về tội đánh bạc, tổ chức đánh bạc hay gá bạc đã đƣợc giới hạn22. Cụ thể, ngƣời nào tổ chức đánh bạc trái phép thì mới cấu thành tội phạm tại Điều 249, nhƣng nếu tổ chức đánh bạc đƣợc cơ quan có thẩm quyền cho phép thì không cấu thành tội danh trên. BLHS 2015 đã có phần tiến bộ hơn khi tại khoản 1 Điều 321 quy định mức tiền khởi điểm để truy cứu trách nhiệm hình sự với tội đánh bạc là 5.000.000 đồng. Ngoài các dấu hiệu trong cấu thành cơ bản trên đây, các tình tiết có tính chất chuyên nghiệp; tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc có giá trị lớn hoặc đặc biệt lớn, tái phạm nguy hiểm đƣợc coi là những tình tiết định khung tăng nặng đối với các tội này. Tóm lại, pháp luật Việt Nam từ lâu đã cấm cờ bạc vì đây là trò chơi có khả năng gây hại cho ngƣời chơi rất cao và kéo theo nhiều tệ nạn xã hội. Tuy nhiên, từ 20 Điều 200. Tội đánh bạc, tội tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc 1- Ngƣời nào đánh bạc dƣới bất kỳ hình thức nào đƣợc thua bằng tiền hay hiện vật, thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến một năm hoặc bị phạt tù từ ba tháng đến ba năm 2- Ngƣời nào tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến một năm hoặc bị phạt tù từ sáu tháng đến ba năm. 21 Đƣợc quy định ở khoản 1 Điều 248 Bộ luật Hình sự 1999: “Ngƣời nào đánh bạc dƣới bất kỳ hình thức nào…” và khoản 1 Điều 249 Bộ Luật hình sự 1999: “Ngƣời nào tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc với quy mô lớn hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi quy định tại Điều này và Điều 248 của Bộ luật này hoặc đã bị kết án về một trong các tội này, chƣa đƣợc xoá án tích mà còn vi phạm…”. 22 Khoản 1 Điều 248 Bộ luật Hình sự 1999 sửa đổi bổ sung 2009 quy định về Tội đánh bạc nhƣ sau: “Ngƣời nào đánh bạc trái phép dƣới bất kỳ hình thức nào đƣợc thua bằng tiền hay hiện vật có giá trị từ hai triệu đồng đến dƣới năm mƣơi triệu đồng hoặc dƣới hai triệu đồng nhƣng đã bị kết án về tội này hoặc tội quy định tại Điều 249 của Bộ luật này, chƣa đƣợc xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mƣơi triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến ba năm”. 15