Tài liệu Luận văn giáo dục sư phạm nghiên cứu khả năng giải phóng thuốc của vật liệu cellulose nạp diclofenac natri tạo ra từ gluconacetobacter xylinus trong môi trường nước dừa già

Tài liu lun vn s phm , giáo dc1 of 63. TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2 KHOA SINH - KTNN VŨ THANH HÀ NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG GIẢI PHÓNG THUỐC CỦA VẬT LIỆU CELLULOSE NẠP DICLOFENAC NATRI TẠO RA TỪ GLUCONACETOBACTER XYLINUS TRONG MÔI TRƯỜNG NƯỚC DỪA GIÀ KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Chuyên ngành: Sinh lý người và động vật Hà Nội, tháng 5 năm 2019 Footer Page 1 of 63. Tài liu lun vn s phm , giáo dc2 of 63. TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2 KHOA SINH - KTNN VŨ THANH HÀ NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG GIẢI PHÓNG THUỐC CỦA VẬT LIỆU CELLULOSE NẠP DICLOFENAC NATRI TẠO RA TỪ GLUCONACETOBACTER XYLINUS TRONG MÔI TRƯỜNG NƯỚC DỪA GIÀ KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Chuyên ngành: Sinh lý người và động vật Người hướng dẫn khoa học ThS. Ngô Thị Hải Yến Hà Nội, tháng 5 năm 2019 Footer Page 2 of 63. Tài liu lun vn s phm , giáo dc3 of 63. LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới toàn thể các thầy cô đang làm việc tại Viện nghiên cứu và ứng dụng trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2, cùng toàn thể các thầy cô giáo khoa Sinh – KTNN và các bạn sinh viên cùng tham gia làm đề tài bộ môn Sinh lý người và động vật đã quan tâm, giúp đỡ và tạo điều kiện tốt nhất để tôi có thể hoàn thành khóa luận với đề tài “Nghiên cứu khả năng giải phóng thuốc của vật liệu Cellulose nạp Diclofenac Natri tạo ra từ Gluconacetobacter Xylinus trong môi trường nước dừa già”. Đặc biệt, tôi muốn gửi lời cảm ơn sâu sắc đến ThS. Ngô Thị Hải Yến, người đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ và động viên tôi trong suốt quá trình tôi thực hiện và hoàn thành khóa luận. Do là lần đầu được tiếp xúc với nghiên cứu khoa học và bản thân cũng chưa có nhiều kinh nghiệm nên tôi còn nhiều thiếu sót trong quá trình thực hiện. Vì vậy, tôi rất mong nhận được những lời góp ý của quý thầy cô và các bạn sinh viên để khóa luận được hoàn chỉnh hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 20 tháng 5 năm 2019 Sinh viên Vũ Thanh Hà Footer Page 3 of 63. Tài liu lun vn s phm , giáo dc4 of 63. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin khẳng định kết quả khóa luận “Nghiên cứu khả năng giải phóng thuốc của vật liệu Cellulose nạp Diclofenac Natri tạo ra từ Gluconacetobacter Xylinus trong môi trường nước dừa già” là kết quả nghiên cứu của cá nhân tôi dưới sự hướng dẫn của ThS. Ngô Thị Hải Yến, giảng viên trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2. Những số liệu kết quả trong khóa luận này là trung thực, không có sự sao chép của đề tài khác. Đề tài này chưa từng công bố ở đâu và hoàn toàn không trùng với công trình nghiên cứu của các tác giả khác. Trong đề tài, tôi có trích dẫn một số dữ liệu của một số tác giả, tôi xin phép tác giả được trích dẫn để bổ sung cho khóa luận của mình. Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm. Hà Nội, ngày 20 tháng 5 năm 2019 Sinh viên Vũ Thanh Hà Footer Page 4 of 63. Tài liu lun vn s phm , giáo dc5 of 63. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT Footer Page 5 of 63. KÍ KIỆU VIẾT TẮT NỘI DUNG 1 BC Bacterial cellulose 2 h 3 MT Môi trường 4 CVK Cellulose vi khuẩn 5 OD Optical density 6 UV-vis Giờ Ultraviolet visible Tài liu lun vn s phm , giáo dc6 of 63. MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG ................................................................................................ DANH MỤC HÌNH ................................................................................................. MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1 1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................ 1 2. Mục đích của nghiên cứu ................................................................................... 2 3. Nội dung nghiên cứu .......................................................................................... 2 4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn............................................................................ 2 5. Tính mới của đề tài (nếu có) .............................................................................. 3 NỘI DUNG ............................................................................................................ 4 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ................................................................ 4 1.1.Giới thiệu cellulose vi khuẩn ( CVK) .............................................................. 4 1.1.1. Đặc điểm phân loại của Gluconacetobacter Xylinus ................................... 4 1.1.2. Màng cellulose vi khuẩn .............................................................................. 4 1.2.Thuốc Diclofenac Natri .................................................................................... 5 1.2.1.Công thức hóa học và tên gọi ....................................................................... 5 1.2.2.Tính chất........................................................................................................ 6 1.2.3.Công dụng và cơ chế tác động của Diclofenac ............................................ 6 1.2.4. Động học giải phóng của thuốc ................................................................... 6 1.2.5.Dược lực học của thuốc ................................................................................ 7 1.2.6.Tác dụng không mong muốn của thuốc ........................................................ 7 1.3.Tình hình trên thế giới và Việt Nam ................................................................ 8 1.3.1. Trên thế giới ................................................................................................. 8 1.3.2. Ở Việt Nam .................................................................................................. 9 CHƯƠNG 2.ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....... 10 2.1. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................... 10 2.2. Phạm vị nghiên cứu, địa điểm và thời gian................................................... 10 2.3. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 10 Footer Page 6 of 63. Tài liu lun vn s phm , giáo dc7 of 63. 2.3.1. Vật liệu nghiên cứu .................................................................................... 10 2.3.1.1. Chủng vi sinh........................................................................................... 10 2.3.1.2. Nguyên liệu và hóa chất .......................................................................... 10 2.3.1.3. Thiết bị và dụng cụ.................................................................................. 10 2.3.2. Cách bố trí thí nghiệm ................................................................................ 11 2.3.3. Phương pháp nghiên cứu............................................................................ 11 2.3.3.1.Chế tạo màng CVK từ môi trường nước dừa già ..................................... 11 2.3.3.2. Xử lí vật liệu CVK .................................................................................. 12 2.3.4. Phương pháp pha dung dịch đệm ............................................................... 14 2.3.5. Phương pháp dựng đường chuẩn của thuốc Diclofenac ............................ 14 2.3.6. Xác định lượng thuốc được hấp thụ vào vật liệu BC ................................. 18 2.3.7.Nghiên cứu khả năng giải phóng thuốc vào màng ở môi trường nước dừa già. ................................................................................................................. 19 2.3.8. Phương pháp xử lý thống kê ...................................................................... 20 CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ............................. 21 3.1. Màng CVK được nuôi cấy từ môi trường nước dừa già ............................... 21 3.2. Thu màng CVK thô từ môi trường................................................................ 21 3.3. Tinh chế màng CVK ..................................................................................... 23 3.4. Xác định lượng thuốc Diclofenac giải phóng khỏi màng CVK.................... 23 Chương 4: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................... 36 Kết Luận ............................................................................................................... 36 Kiến nghị .............................................................................................................. 36 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 37 Footer Page 7 of 63. Tài liu lun vn s phm , giáo dc8 of 63. DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Thành phần môi trường lên men tạo màng Cellulose vi khuẩn ..... 12 Bảng 2.2. Mật độ quang (OD) của dung dịch Diclofenac ở các nồng độ khác nhau (n=3) ở bước sóng 276nm ........................................................ 15 Bảng 2.3. Mật độ quang (OD) của dung dịch Diclofenac ở các nồng độ khác nhau (n=3) ở bước sóng 278nm ........................................................ 16 Bảng 2.4. Mật độ quang (OD) của dung dịch Diclofenac ở các nồng độ khác nhau (n =3) ở bước sóng 281nm ....................................................... 17 Bảng 3.1. Mật độ quang khi tiến hành giải phóng thuốc tại các thời điểm khác nhau trong các môi trường pH khác nhau đối với màng không ép .. 26 Bảng 3.2. Mật độ quang khi tiến hành giải phóng thuốc tại các thời điểm khác nhau trong các môi trường pH khác nhau đối với màng ép ............. 28 Bảng 3.3. Tỉ lệ giải phóng thuốc của các màng chưa ép ở các môi trường pH khác nhau trong các khoảng thời gian khác nhau (n=3) ................... 30 Bảng 3.4. Tỉ lệ giải phóng thuốc của các màng ép ở các môi trường pH khác nhau trong các khoảng thời gian khác nhau (n=3) ........................... 32 Bảng 3.5. Tỷ lệ thuốc Diclofenac được giải phóng cực đại tại 24 giờ của màng trong các môi trường pH khác nhau ................................................. 34 Footer Page 8 of 63. Tài liu lun vn s phm , giáo dc9 of 63. DANH MỤC HÌNH Hình 1.1. Công thức cấu tạo của Diclofenac .................................................... 6 Hình 2.1. Sơ đồ xử lý CVK sau khi lên men .................................................. 13 Hình 2.2. Phương trình đường chuẩn của Diclofenac ở bước sóng 276nm ... 15 Hình 2.3. Phương trình đường chuẩn của Diclofenac ở bước sóng 278nm ... 16 Hình 2.4. Phương trình đường chuẩn của Diclofenac ở bước sóng 281nm ... 17 Hình 3.1. Màng CVK được nuôi cấy trong môi trường nước dừa già............ 21 Hình 3.2. Màng thu được sau quá trình nuôi cấy ............................................ 22 Hình 3.3. Màng CVK được bảo quản trong tủ lạnh ........................................ 22 Hình 3.4. Màng CVK đang được xả dưới vòi nước........................................ 23 Hình 3.5. Màng CVK thu được sau quá trình hấp thụ .................................... 24 Hình 3.6. Màng được cho vào máy giải phóng ............................................... 24 Hình 3.7. Mẫu được rút ra các lọ nhỏ để đo quang phổ.................................. 25 Hình 3.8. Biểu đồ so sánh mật độ quang của lượng thuốc giải phóng ở màng 0,5cm và 1cm chưa ép trong các môi trường pH khác nhau (n=3) .. 27 Hình 3.9. Biểu đồ so sánh mật độ quang của lượng thuốc giải phóng ở màng 0,5cm và 1cm đã ép trong các môi trường pH khác nhau (n=3) ...... 29 Hình 3.10. Biểu đồ biểu diễn tỉ lệ giải phóng thuốc Diclofenac của các màng chưa ép ở các pH và thời gian khác nhau ......................................... 31 Hình 3.11. Biểu đồ biểu diễn tỉ lệ giải phóng thuốc Diclofenac của các màng ép ở các pH và thời gian khác nhau .................................................. 33 Hình 3.12. Khả năng giải phóng thuốc cực đại của màng ở các môi trường pH khác nhau tại 24 giờ .......................................................................... 34 Footer Page 9 of 63. Tài liu lun vn s phm , giáo dc10 of 63. MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ở nước ta những năm gần đây, tỉ lệ phụ nữ mắc các căn bệnh viêm khớp mãn tĩnh ngày càng tăng cao. Đặc biệt trong độ tuổi từ 35- 55 tuổi, phụ nữ hay bị hành hạ bởi các cơn đau do viêm khớp dạng thấp gây nên [2]. Theo các nghiên cứu cho thấy Diclofenac–một dẫn chất của acid phenylacetic là thuốc chống viêm không steroid có tác dụng chống viêm và giảm đau. Vì vậy, người ta sử dụng Diclofenac để sản xuất ra thuốc dùng khi chữa các bệnh viêm khớp. Ngoài ra, Diclofenac còn là một chất ức chế mạnh hoạt tính của cyclooxygenase vì vậy làm giảm sự tạo thành những chất trung gian của quá trình viêm như prostacyclin, thromboxan và prostaglandin. Bên cạnh đó, Diclofenac còn ức chế sự tạo thành mucin gây tổn hại cho đường tiêu hóa dẫn đến làm giảm sự tổng hợp prostaglandin [3]. Các nghiên cứu gần đây đã phát hiên ra có một số loài vi khuẩn trong tự nhiên có khả năng tạo màng cellulose. Khi được nuôi cấy trong môi trường thích hợp những vi khuẩn này có khả năng hình thành trên một lớp màng cellulose sinh học thuần khiết được gọi là màng cellulose vi khuẩn (CVK) [5]. Màng CVK đang là nguồn vật liệu mới được quan tâm, thu hút sự chú ý của các nhà nghiên cứu nhờ những đặc tính ưu việt mà nó đem lại như: Màng CVK có độ tinh khiết cao, độ dẻo dai cơ học lớn và đặc biệt có khả năng hút nước và giữ nước rất tốt. Hiện nay màng CVK đang được áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Điển hình, trong lĩnh vực y học, khi điều trị bỏng màng CVK đã được ứng dụng làm da nhân tạo thay thế tạm thời. Ngoài ra màng CVK còn là tác nhân chuyển thuốc và là chất làm co mạch. [12,21]. Ở Việt Nam, màng CVK có nhu cầu sử dụng cao nhưng giá thành nhập khẩu từ nước ngoài rất lớn và việc nghiên cứu màng CVK còn ở mức hạn chế.Tuy nhiên, bằng phương pháp lên men tĩnh vi khuẩn 1 Footer Page 10 of 63. Tài liu lun vn s phm , giáo dc11 of 63. Gluconacetobacter Xylinus chúng ta hoàn toàn có thể tự sản xuất màng CVK để ứng dụng trong thực tiễn. Với mục đích tạo ra màng CVK dựa trên loài vi khuẩn thuộc chủng Gluconacetobacter Xylinus, từ đó tìm hiểu khả năng giải phóng của thuốc Diclofenac ở môi trường nước dừa già, chúng tôi đã chọn đề tài: “Nghiên cứu khả năng giải phóng thuốc của vật liệu Cellulose nạp Diclofenac Natri từ Gluconacebacter Xylinus trong môi trường nước dừa già.” 2. Mục đích của nghiên cứu Khảo sát, đánh giá khả năng giải phóng thuốc Diclofenac Natri của vật liệu cellulose trong môi trường nước dừa già thông qua các thí nghiệm đã thiết kế. 3. Nội dung nghiên cứu - Chế tạo màng CVK từ Gluconacetobacter Xylinus trong môi trường nước dừa già. - Nạp Diclofenac vào màng BC. - Tiến hành giải phóng thuốc Diclofenac qua màng, xác định lượng thuốc giải phóng trong môi trường ở các pH khác nhau. 4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn - Ý nghĩa khoa học + Tăng thêm hiểu biết về ứng dụng của màng CVK. + Nghiên cứu tìm hiểu tiềm năng của màng CVK Diclofenac Natri trong việc giải phóng thuốc. -Ý nghĩa thực tiễn + Xây dựng được quy trình tạo màng Gluconacetobacter Xylinus + Tăng sinh khả dụng của thuốc Diclofenac Natri Từ kết quả nghiên cứu có thể áp dụng vào thực tiễn 2 Footer Page 11 of 63. CVK từ chủng Tài liu lun vn s phm , giáo dc12 of 63. 5. Tính mới của đề tài (nếu có) Bổ sung các dữ liệu khoa học về cơ chế giải phóng thuốc Diclofenac Natri từ các loại vật liệu CVK nạp thuốc trong các môi trường giải phóng thuốc mô phỏng theo đường dạ dày – ruột khác nhau. Kết quả của đề tài có thể là cơ sở định hướng cho việc ứng dụng sản xuất các chế phẩm chữa bệnh từ vật liệu CVK nạp thuốc. 3 Footer Page 12 of 63. Tài liu lun vn s phm , giáo dc13 of 63. NỘI DUNG CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1. Giới thiệu cellulose vi khuẩn ( CVK) 1.1.1. Đặc điểm phân loại của Gluconacetobacter Xylinus Gluconacetobacter Xylinus được xếp vào chi Gluconacetobacter, thuộc họ vi khuẩn Acetobacteraceae [8]. Gluconacetobacter thuộc nhóm vi khuẩn Gram âm, hiếu khí bắt buộc, hóa dị dưỡng. Trong điều kiện nuôi cấy tĩnh trong môi trường nuôi cấy dịch thể, chúng sẽ hình thành trên bề mặt môi trường một lớp màng cellulose [8]. Sự phát triển của Gluconacetobacter và khả năng tổng hợp cellulose tùy thuộc vào nguồn nguyên liệu có trong môi trường nuôi cấy. Một số điều kiện nuôi cấy ảnh hưởng đến sự phát triển của vi khuẩn Gluconacetobacter Xylinus: độ pH thấp, lượng oxy cần cung cấp rất lớn, nhiệt độ thích hợp là 25-30ºC [8]. 1.1.2. Màng cellulose vi khuẩn Cellulose là hợp chất cao phân tử được cấu tạo từ các liên kết mắt xích β-D- Glucose, có công thức cấu tạo là ( C6H10O5)n hay [C6H7O2(OH)3]n là thành phần chủ yếu cấu tạo nên vách tế bào thực vật. Trong gỗ lá kim, cellulose chiếm khoảng 41-49%, trong gỗ lá rộng nó chiếm 43-52% thể tích. Cellulose vi khuẩn ( CVK) là sản phẩm trao đổi chất sơ cấp và chủ yếu tạo màng bảo vệ[7]. Cellulose vi khuẩn có cấu trúc và đặc tính giống với cellulose thực vật (PC)[7]. Nhưng cellulose vi khuẩn có những đặc tính vượt trội do được cấu tạo từ các bó sợi microfibril và không có sự kết hợp của các hợp chất phân tử. những đặc tính ưu việt hơn của cellulose vi khuẩn là: độ chịu lực tốt hơn, tính đàn hồi, độ bền cơ học cao hơn, … Cellulose vi khuẩn được tạo thành từ 2 loại cấu trúc tinh thể riêng biệt có nguồn sản xuất từ vi sinh vật, kích thước khoảng 20 micromet. Mức độ 4 Footer Page 13 of 63. Tài liu lun vn s phm , giáo dc14 of 63. polimer hóa của CVK thường từ 2000 – 6000 gốc glucose (1 số vi khuẩn đặc biệt có thể đạt 16000- 20000 gốc glucose). Tính chất của cellulose vi khuẩn: Có cấu trúc mạng tinh thể và có kích thước ổn định. Có sức căng, độ bền sinh học, độ bền hóa học, độ bền cơ học và độ tinh sạch cao. Có khả năng phục hồi sau khi bị thủy phân bởi 1 số vi sinh vật. Có khả năng chịu nhiệt và khả năng tạo tinh thể tốt. Được tổng hợp một cách trực tiếp dưới dạng sợi chỉ nhỏ hoặc dạng màng mỏng. Do cellulose vi khuẩn là cellulose sinh học duy nhất được tổng hợp mà không gắn lignin và cấu trúc của CVK có thể biến đổi trong quá trình nuôi cấy nên ta có thể kiểm soát được kích thước, lý tính cũng như chất lượng của cellulose trong quá trình nuối cấy [6]. Cellulose được xem là nguồn vật liệu có nhiều ưu thế nên hiện nay ứng dụng của cellulose đang được sử dụng trong rất nhiều lĩnh vực: Trong y học: Màng CVK từ Gluconacetobacter Xylinus tẩm mù u có tác dụng giống màng sinh học trị bỏng. Đặc biệt, người ta đã sử dụng màng CVK tinh sạch để làm da nhân tạo trong chữa vết thương [12]. Trong thực phẩm: các sản phẩm ứng dụng của CVK như màng bao thực phẩm, một số món tráng miệng, … 1.2. Thuốc Diclofenac Natri 1.2.1.Công thức hóa học và tên gọi Diclofenac là một thuốc chống viêm không steroid[2]. + Công thức phân tử: C14H11Cl2NO2 + Tên quốc tế: Diclofenac Natri + Tên IUPAC: 2-(2-(2,6- dichlorophenylamino)phenyl)acetic acid + Công thức cấu tạo: được mô tả ở hình 1.1 5 Footer Page 14 of 63. Tài liu lun vn s phm , giáo dc15 of 63. Hình 1.1. Công thức cấu tạo của Diclofenac 1.2.2.Tính chất - Diclofenac Natri là chất bột kết tinh trắng hoặc hơi vàng, hút ẩm nhẹ. - Diclofenac Natri dễ tan trong methanol, trong ethanol 96%, hơi tan trong nước, khó tan trong aceton [4]. - Nóng chảy ở khoảng 280°C [4]. 1.2.3.Công dụng và cơ chế tác động của Diclofenac Diclofenac- một dẫn chất của acid phenylacetic. Diclofenac là thuốc chống viêm không steroid[2] có tác dụng chống viêm, giảm đau và giảm sốt mạnh. Ngoài ra, Diclofenac cũng có thể được sử dụng để điều trị các cơn đau khác (như đau răng, đau sau khi sinh). Tuy nhiên với các cơn đau nghiêm trọng và bất ngờ thì nên sử dụng các thuốc giảm đau có tác dụng giảm đau nhanh hơn Diclofenac. Diclofenac là một chất ức chế mạnh hoạt tính của cyclooxygenase, do đó làm giảm đáng kể sự tạo thành những chất trung gian của quá trình viêm như prostaglandin, prostacyclin và thromboxan. Diclofenac cũng điều hòa con đường lipoxygenase và sự kết tụ tiểu cầu 1.2.4. Động học giải phóng của thuốc Diclofenac được hấp thụ qua đường tiêu hóa sau khi uống. Thuốc được hấp thu nhanh hơn nếu uống lúc đói. Diclofenac gắn rất nhiều với protein huyết tương, chủ yếu với albumin (chiếm khoảng 99 %) [2]. Khoảng 50% liều uống được chuyển hóa qua gan lần đầu và sinh khả dụng trong máu tuần hoàn xấp xỉ 50% sinh khả dụng của liều tiêm tĩnh mạch. 2 giờ sau khi uống, nồng độ thuốc đạt tối đa trong huyết tương, 4 đến 6 giờ sau khi uống, nồng độ trong 6 Footer Page 15 of 63. Tài liu lun vn s phm , giáo dc16 of 63. dịch bao hoạt dịch đạt mức cao nhất. Tác dụng của thuốc xuất hiện 20 - 30 phút sau tiêm bắp, 30 - 60 phút sau khi đặt thuốc vào trực tràng, 60 - 120 phút sau khi uống. Nửa đời trong huyết tương khoảng 1 - 2 giờ. Nửa đời thải trừ khỏi dịch bao hoạt dịch là 3 - 6 giờ. Xấp xỉ 60% liều dùng được thải qua thận dưới dạng các chất chuyển hóa còn một phần hoạt tính và dưới 1% ở dạng thuốc nguyên vẹn; phần còn lại thải qua mật và phân. Hấp thụ, chuyển hóa và đào thải không phụ thuộc vào tuổi. Nếu liều lượng và khoảng cách giữa các lần dùng thuốc được tuân thủ theo chỉ dẫn thì thuốc không bị tích lũy, ngay cả khi chức năng thận và gan bị giảm. Chỉ định Ðiều trị dài ngày viêm khớp mạn, thoái hóa khớp. Thống kinh nguyên phát. Ðau cấp (viêm sau chấn thương, sưng nề) và đau mạn. Viêm đa khớp dạng thấp thiếu niên. 1.2.5. Dược lực học của thuốc Diclofenac có cấu trúc liên quan với Meclofenamat Natri và Acid Meclofenacmic và có tác động dược lí tương tự như các NSAID nguyên thủy khác. Thuốc có tác dụng kháng viêm, giảm đau và hạ sốt. Tác dụng của thuốc là làm thoái hóa mạch máu mới sinh trong mô viêm của động vật. Ngoài ra còn làm ức chế sự hình thành mạch máu. Cơ chế hoạt động của thuốc chưa được xác lập rõ ràng, nhưng có nhiều tác dụng liên quan đến sự ức chế tổng hợp prostaglandin [2]. 1.2.6.Tác dụng không mong muốn của thuốc (5 - 15% người bệnh dùng Diclofenac bị ảnh hưởng bởi tác dụng phụ ở bộ máy tiêu hóa) [2]. Chú ý: Trong số các thuốc chống viêm không steroid, Diclofenac độc hơn Ibuprofen và Ibuprofen, là thuốc ít độc nhất nhưng vẫn hiệu quả. Tác dụng phụ thường gặp, ADR > 1/100 Toàn thân: Đau đầu, bồn chồn. 7 Footer Page 16 of 63. Tài liu lun vn s phm , giáo dc17 of 63. Tiêu hóa: Ðau vùng thượng vị, buồn nôn, nôn, ỉa chảy, trướng bụng, chán ăn, khó tiêu. Gan: Tăng các transaminase. Tác dụng phụ ít gặp, 1/1000 < ADR < 1/100 Toàn thân: Phù, dị ứng (đặc biệt co thắt phế quản ở người bệnh hen), choáng phản vệ kể cả tụt huyết áp, viêm mũi, mày đay. Tiêu hóa: Ðau bụng, chảy máu đường tiêu hóa, làm ổ loét tiến triển, nôn máu, ỉa máu, ỉa chảy lẫn máu, kích ứng tại chỗ (khi đặt thuốc vào trực tràng). Hệ thần kinh: Buồn ngủ, ngủ gật, trầm cảm, mất ngủ, lo âu, khó chịu, dễ bị kích thích. Da: Mày đay. Hô hấp: Co thắt phế quản. Mắt: Nhìn mờ, điểm tối thị giác, đau nhức mắt. Tai: Ù tai Tác dụng phụ hiếm gặp, ADR <1/1000 Toàn thân: Phù, phát ban, hội chứng Stevens - Johnson, rụng tóc. Hệ thần kinh: Viêm màng não vô khuẩn. Máu: Giảm bạch cầu, giảm tiểu cầu, giảm bạch cầu trung tính, tăng bạch cầu ái toan, giảm bạch cầu hạt, thiếu máu. Gan: Rối loạn co bóp túi mật, test chức năng gan bất thường, nhiễm độc gan (vàng da, viêm gan). Tiết niệu: Viêm bàng quang, đái máu, suy thận cấp, viêm thận kẽ, hội chứng thận hư. 1.3. Tình hình trên thế giới và Việt Nam 1.3.1. Trên thế giới Trên thế giới, đã có những công trình nghiên cứu về thuốc Diclofenac natri như: 8 Footer Page 17 of 63. Tài liu lun vn s phm , giáo dc18 of 63. - Laila Hassanein Emara, Nesrin Fouad Taha, Rania Mohamed Badr , Nadia Mohamed Mursi (2012)[21] đã nghiên cứu phát triển hệ thống bơm thẩm thấu để phân phối có kiểm soát Natri Diclofenac - Mitra Jelvehgari , Hadi Valizadeh , Ramin Jalali Motlagh, Hassan Montazam (2014)[22] đã nghiên cứu xây dựng và đặc tính hóa lý của Buccoadhesive Microspheres chứa Diclofenac Sodium. - Srikanth A ABSTRACT, Nagaveni, SaravanaKumar, Prasanna Raju Y(2013)[20] đã nghiên cứu đặc tính và chế tạo DICLOFENAC SODIUM loại MICROCAPSULES LOADED. 1.3.2. Ở Việt Nam Ở Việt Nam việc nghiên cứu BC làm tác nhân vận chuyển thuốc còn là một hướng đi mới. Các nghiên cứu và ứng dụng của màng CVK mới dừng lại ở mức độ khiêm tốn và hầu hết là ở điều kiện phòng thí nghiệm. Hiện nay, chúng ta đã có thể tự sản xuất màng CVK bằng phương pháp sản xuất đơn giản là lên men tĩnh. Phương pháp này sử dụng trang thiết bị đơn giản, giá thành thấp và tốc độ sinh sản nhanh, mang lại nhiều hiệu quả trong việc sản xuất màng CVK ứng dụng vào thực tiễn. 9 Footer Page 18 of 63. Tài liu lun vn s phm , giáo dc19 of 63. CHƯƠNG 2 ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Đối tượng nghiên cứu - Khả năng giải phóng Diclofenac của màng CVK được lên men từ môi trường nước dừa già. 2.2. Phạm vị nghiên cứu, địa điểm và thời gian - Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện ở quy mô phòng thí nghiệm. - Địa điểm nghiên cứu: Viện nghiên cứu Khoa học và Ứng dụng trường ĐHSP Hà Nội 2. 2.3. Phương pháp nghiên cứu 2.3.1. Vật liệu nghiên cứu 2.3.1.1. Chủng vi sinh Vi khuẩn cellulose từ Gluconacetobacter Xylinus được nuôi cấy tại phòng sạch Vi sinh- Động vật, Viện nghiên cứu Khoa học và Ứng dụng, Trường ĐHSP Hà Nội 2. 2.3.1.2. Nguyên liệu và hóa chất Nguyên liệu: nước dừa già, nước cất. Hóa chất: Thuốc Diclofenac dạng tinh khiết và dạng chế phẩm bán trên thị trường (viên nén). Vật liệu Cellulose được sản xuất bằng cách sử dụng vi khuẩn lên men trong môi trường nước dừa già. Đường glucose, acid acetic, peptone, diamoni photphat, amoni sulfat, acid citric, cao nấm men, nước cất, cồn 96o. 2.3.1.3. Thiết bị và dụng cụ - Máy đo quang phổ UV – 2450 (Shimadzu – Nhật Bản). 10 Footer Page 19 of 63. Tài liu lun vn s phm , giáo dc20 of 63. - Cân phân tích CP 224S, cân kỹ thuật TE 412 (Sartorius – Thụy Sỹ) - Nồi hấp khử trùng HV – 110/HIRAIAMA - Buồng cấy vô trùng (Haraeus) - Tủ sấy, tủ ấm (Binder – Đức) - Bể ổn nhiệt 1013 - Máy khuấy từ gia nhiệt CC162 (IKA- Đức) - Máy lắc tròn tốc độ chậm (Orbital Shakergallenkump – Anh) - Bể rửa siêu âm TCP 280 - Tủ lạnh Daewoo - Và các dụng cụ hóa sinh thông dụng khác. (hộp nhựa, cốc đong 500ml, 1000ml, pipet, bình tam giác, kéo, giấy bạc, giấy thấm, …) 2.3.2. Cách bố trí thí nghiệm - Thí nghiệm 1: Chế tạo màng CVK từ môi trường nước dừa già - Thí nghiệm 2: Xử lý và kiểm tra độ tinh khiết của màng CVK - Thí nghiệm 3: Môi trường pH dùng để xác định lượng thuốc thông qua hệ thống được thiết kế - Thí nghiệm 4: Dựng đường chuẩn Diclofenac - Thí nghiệm 5: Nghiên cứu khả năng giải phóng thuốc vào màng ở môi trường nước dừa già 2.3.3. Phương pháp nghiên cứu 2.3.3.1.Chế tạo màng CVK từ môi trường nước dừa già Bước 1: Sấy các bình đựng và dụng cụ ở 200°C, sau khi sấy xong lấy ra và để nguội Bước 2: Chuẩn bị môi trường theo Bảng 2.1 11 Footer Page 20 of 63.