LV0031
LêI Më §ÇU
Ngµy nay, cïng víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ trêng, ®êi sèng d©n c
ngµy cµng ®îc c¶i thiÖn, nhê ®ã mµ nhu cÇu gi¶i trÝ, ®i l¹i, giao lu v¨n ho¸kinh tÕ gi÷a c¸c níc, c¸c vïng ngµy cµng ®îc chó träng. Do nhu cÇu ®i l¹i,
vËn chuyÓn hµnh ho¸, hµnh kh¸ch ngµy cµng t¨ng ®ßi hái hÖ thèng giao
th«ng vµ ph¬ng tiÖn ®i l¹i ®îc ph¸t triÓn theo. Trong ®ã giao th«ng ®êng bé
tá ra cã u thÕ h¬n c¶ vÒ tÝnh c¬ ®éng cao, kh¶ n¨ng vËn chuyÓn lín, tèc ®é t¬ng ®èi nhanh, gi¸ c¶ hîp lý…
Nhng viÖc ®i l¹i, vËn chuyÓn b»ng c¸c ph¬ng tiÖn c¬ giíi còng dÔ gÆp
ph¶i nh÷ng tai n¹n, rñi ro bÊt ngê kh«ng thÓ lêng tríc ®îc do ®©m va, lËt ®æ,
ho¶ ho¹n… Nh÷ng rñi ro nµy ¶nh hëng lín ®Õn tÝnh m¹ng vµ tµi s¶n cña nh©n
d©n, lµ mèi ®e do¹ lín cho chñ xe v× hä kh«ng nh÷ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm
®Òn bï nh÷ng thiÖt h¹i lín mµ m×nh g©y ra cho ngêi thø ba mµ cßn ph¶i g¸nh
c¶ phÇn chi phÝ söa ch÷a b¶n th©n ph¬ng tiÖn cña m×nh. §Ó kh¾c phôc nh÷ng
tæn thÊt cã thÓ x¶y ra cho c¶ hai phÝa. B¶o hiÓm xe c¬ giíi ®· ra ®êi vµ thùc
tÕ triÓn khai ®· minh chøng vai trß tÝch cùc cña nhµ b¶o hiÓm- lµ nhµ tµi trî,
chia xÎ rñi ro ®èi víi chñ xe, l¸i xe mçi khi viÖc lu hµnh xe g©y ra thiÖt h¹i
Khi mµ gi¸ trÞ xe ngµy cµng lín, lîng xe lu th«ng ngµy cµng nhiÒu th×
c¸c chñ xe thêng xuyªn ph¶i ®øng tríc nguy c¬ mÊt phÇn lín nguån tµi chÝnh
khi xe bÞ tai n¹n. NhËn thøc ®îc vÊn ®Ò ®ã PJICO ®· triÓn khai nghiÖp vô b¶o
hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu míi thµnh lËp, nh»m bï ®¾p
mét phÇn thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt xe cho chñ xe. Nhng ®©y lµ mét nghiÖp vô mµ
c¸c c«ng ty b¶o hiÓm kh¸c còng triÓn khai rÊt réng r·i, do ®ã c«ng ty gÆp
ph¶i sù c¹nh tranh rÊt quyÕt liÖt trªn thÞ trêng. §Ó tån t¹i vµ t¹o ®îc chç ®øng
trªn thÞ trêng, C«ng ty ph¶i t¹o ra b¶n s¾c riªng cho s¶n phÈm b¶o hiÓm cña
m×nh còng nh hoµn thiÖn c«ng t¸c båi thêng ®Ó t¹o lßng tin n¬i kh¸ch hµng
vµ kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña m×nh trªn thÞ trêng.
XuÊt ph¸t tõ lý do trªn kÕt hîp víi viÖc nghiªn cøu t×nh h×nh thùc tiÔn
triÓn khai t¹i phßng b¶o hiÓm Phi hµng h¶i- c«ng ty PJICO, em ®· lùa chän ®Ò
1
tµi: “N©ng cao hiÖu qu¶ trong c«ng t¸c x¸c ®Þnh phÝ vµ båi thêng tæn thÊt
trong b¶o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi t¹i C«ng ty cæ phÇn b¶o hiÓm
Petrolimex (PJICO)” ®Ó lµm chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp.
Môc ®Ých cña ®Ò tµi nµy lµ lµm râ mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ b¶o hiÓm xe
c¬ giíi nãi chung, ®i s©u vµo c«ng t¸c x¸c ®Þnh phÝ vµ båi thêng, m¹nh d¹n
®a ra mét sè kiÕn nghÞ cã tÝnh kh¶ thi, cã c¬ së khoa häc nh»m n©ng cao hiÖu
qu¶ ho¹t ®éng cña nghiÖp vô b¶o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi t¹i PJICO.
Néi dung cña ®Ò tµi, ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, bao gåm ba ch¬ng:
Ch¬ng I: Kh¸i qu¸t chung vÒ b¶o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi.
Ch¬ng II: Thøc tr¹ng c«ng t¸c x¸c ®Þnh phÝ vµ båi thêng tæn thÊt trong
b¶o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi t¹i c«ng ty PJICO
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ trong c«ng t¸c
x¸c ®Þnh phÝ vµ båi thêng tæn thÊt trong BHVC xe c¬ giíi t¹i PJICO
Do cßn h¹n chÕ vÒ mÆt kiÕn thøc còng nh sù phøc t¹p cña hÖ vÊn ®Ò,
nªn chuyªn ®Ò sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Em
rÊt mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy, c« vµ c¸c b¹n ®Ó chuyªn ®Ò
cña em ®îc ®Çy ®ñ vµ hoµn chØnh h¬n n÷a.
2
Ch¬ng I
KH¸I QU¸T CHUNG VÒ B¶O HIÓM VËT CHÊT XE C¥ GiíI
I. §Æc ®iÓm xe c¬ giíi vµ sù cÇn thiÕt cña b¶o hiÓm vËt chÊt xe
c¬ giíi
1. §Æc ®iÓm vµ sù cÇn thiÕt cña b¶o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi
Cïng víi sù ph¸t triÓn ngµy cµng cao cña KHKT, c¸c ph¬ng tiÖn sö
dông trong ngµnh giao th«ng vËn t¶i còng ®îc c¶i tiÕn vµ ngµy cµng hoµn
thiÖn nh m¸y bay, tµu ho¶, « t«, tµu thuû… Sù ph¸t triÓn cña ngµnh giao th«ng
vËn t¶i ®· gãp mét phÇn kh«ng nhá vµo sù ph¸t triÓn chung cña x· héi loµi
ngêi ®Æc biÖt xu híng ph¸t triÓn trªn thÕ giíi hiÖn nay lµ xu híng “toµn cÇu
ho¸”.
ë níc ta ngµnh giao th«ng vËn t¶i còng ®· cho thÊy ®îc vai trß to lín
trong hai lÇn chiÕn th¾ng thùc d©n Ph¸p vµ ®Õ quèc MÜ, ®Æc biÖt lµ trong gÇn
30 n¨m trë l¹i ®©y khi ®Êt níc ta ®îc gi¶i phãng, ®· vµ ®ang thùc hiÖn ®êng
lèi ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ níc.
Tríc ®©y, do ®Êt níc ®ang trong qu¸ tr×nh phôc håi sau chiÕn tranh, do
®ã hÖ thèng ®êng x¸ còng nh sè lîng, chÊt lîng c¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i cßn
th« s¬, l¹c hËu lµm cho nhu cÇu ®i l¹i cña ngêi d©n phÇn nµo cßn bÞ h¹n chÕ.
Sau khi ®Êt níc ta chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng, ®êi sèng cña nh©n d©n tõng
bíc ®îc n©ng cao, c¸c nhu cÇu tèi thiÓu nh “¨n, ë, mÆc” phÇn nµo ®· ®îc ®¸p
øng ®Çy ®ñ. Tõ ®ã ph¸t sinh c¸c nhu cÇu kh¸c nh ®i l¹i, thay ®æi chç ë ngµy
cµng nhiÒu ®Ó ®¸p øng nhu cÇu sèng ngµy cµng cao cña ngêi d©n. C¸c ph¬ng
tiÖn giao th«ng ngµy cµng ®a d¹ng nh ®êng s¾t, ®êng hµng kh«ng, ®êng biÓn
®êng bé… Trong ®ã, ®êng bé tá ra cã u thÕ h¬n c¶ v× sù c¬ ®éng, gi¸ rÎ, dÔ
®iÒu khiÓn…
X¸c ®Þnh ®îc ®iÒu ®ã Nhµ níc vµ c¸c cÊp ngµnh cã liªn quan ®· cã sù
quan t©m kh¸ kÞp thêi ®Õn c«ng t¸c n©ng cÊp ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, ®êng
x¸ cÇu cèng. §iÒu nµy ®îc ®¸nh ®Êu b»ng sù t¨ng lªn c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt l-
3
îng ®êng bé, hiÖn nay c¶ níc cã 111.474 km ®êng bé, trong ®ã quèc lé
chiÕm 14.926 km bao gåm c¸c lo¹i mÆt ®êng sau.
- Bª t«ng xi m¨ng: 75 km t¬ng ®¬ng víi 0,05%
- Bª t«ng nhùa: 3.551 km t¬ng ®¬ng víi 23,79 %
- §¸ d¨m r¶i nhùa: 5.253 km t¬ng ®¬ng víi 35,19%
- §¸ d¨m cÊp phèi: 4.233 km t¬ng ®¬ng víi 28,36%
- §Êt: 1.814 km t¬ng ®¬ng víi 12,15%
§Æc biÖt, hÖ thèng giao th«ng ®« thÞ cña Thñ ®« Hµ Néi còng ®· ®îc
n©ng cÊp x©y dùng míi ®¹t tæng chiÒu dµi 270 km
Tõ khi níc ta thùc hiÖn c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸, ngêi
d©n dÇn thÝch nghi víi ®êi sèng c«ng nghiÖp. §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn qua sè lîng « t«, xe m¸y t¨ng lªn kh«ng ngõng: « t«, xe m¸y trªn c¶ níc hµng n¨m
t¨ng 20%-24%, lîng «t« t¨ng lªn hµng n¨m chØ tÝnh riªng ë ®Þa bµn Hµ Néi
n¨m 1998-1999 t¨ng 9%, tõ 1999-2000 t¨ng xÊp xØ 4%, c¸c n¨m 2001, 2002
c¸c con sè nµy cßn t¨ng h¬n n÷a , cßn nÕu tÝnh trªn c¶ níc th× ®¹t b×nh qu©n
hµng n¨m lµ 8,0%- 8,4%, vµ theo nh íc tÝnh cña c¬ quan qu¶n lý giao th«ng
th× tèc ®é nµy cßn t¨ng cao h¬n n÷a ®Æc biÖt lµ sau khi ViÖt Nam gia nhËp
AFTA, con sè nµy chøng tá ngµy cµng cã nhiÒu ngêi sö dông h×nh thøc giao
th«ng ®êng bé vµ nã ngµy cµng ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu sö dông. Lîng «t«,
xe m¸y t¨ng chøng tá ®êi sèng cña nh©n d©n ngµy cµng cao, nhng chÝnh ®iÒu
nµy l¹i lµm t¨ng sè vô tai n¹n giao th«ng c¶ vÒ quy m« vµ møc ®é nghiªm
träng. MÆc dï cã sù cè g¾ng cña b¶n th©n con ngêi còng nh sù trî gióp cña
KH- KT nhng tai n¹n vÉn x¶y ra ®ã lµ do ®Æc ®iÓm cña xe c¬ giíi: xe ®îc vËn
hµnh b»ng mét lùc do ®éng c¬ t¹o ra nªn ®îc coi lµ nguån nguy hiÓm cao ®é.
MÆt kh¸c hÖ thèng ®êng bé níc ta cßn rÊt xÊu, mÆc dï ®· cã sù më míi vµ
n©ng cÊp nhng nh×n chung chÊt lîng mÆt ®êng cha ®ång ®Òu, nhiÒu ®o¹n ®êng, c©y cÇu søc chÞu ®ùng rÊt kÐm thªm vµo ®ã lµ t×nh tr¹ng vi ph¹m luËt lÖ
an toµn giao th«ng ®êng bé cña chñ ®iÒu khiÓn «t«, xe m¸y: chë qu¸ t¶i,
phãng nhanh vît Èu, kh«ng lµm chñ ®îc tèc ®é g©y tai n¹n…
Ngoµi ra, chÊt lîng kh«ng ®¶m b¶o cña c¸c ph¬ng tiÖn giao th«ng còng
lµ mét trong c¸c nguyªn nh©n g©y ra tai n¹n. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®Æc biÖt lµ
c¸c n¨m 1999-2002 thÞ trêng xe m¸y ViÖt Nam bÞ trµn ngËp bëi xe m¸y
Trung Quèc, chÊt lîng kh«ng ®¶m b¶o nhng gi¸ rÎ vÉn ®îc tiªu thô m¹nh.
4
C«ng t¸c kiÓm tra cßn nhiÒu bÊt cËp, tÝnh ®Õn th¸ng 9/2002, c¸c chñ hµng,
c¸c chñ ph¬ng tiÖn míi ®a vµo kiÓm tra 406.000 ®Çu xe chiÕm 73% tæng sè
xe ho¹t ®éng trong ®ã 102.000 ph¬ng tiÖn kh«ng ®¹t tiªu chuÈn ho¹t ®éng vµ
hiÖn cã 13.953 «t« chë kh¸ch qu¸ niªn h¹n sö dông nhng vÉn lu hµnh. C¸c xe
vËn t¶i nhá kh«ng ®¨ng ký, vµ kh«ng qua kiÓm ®Þnh 62.905 xe chiÕm 83% vµ
10 triÖu xe m¸y hÇu hÕt lµ xe Trung Quèc, §µi Loan vµ Hµn Quèc, Hon®a
®êi cò… chÊt lîng kÐm. §©y thùc sù lµ mèi de do¹, nguy hiÓm ®Õn tÝnh
m¹ng, tµi s¶n cña chñ ph¬ng tiÖn, ngêi tham gia giao th«ng vµ tµi s¶n cña
nh©n d©n, toµn x· héi. B¶ng sè liÖu díi ®©y sÏ cho thÊy møc ®é nguy hiÓm
cña tai n¹n giao th«ng:
B¶ng 1: Tai n¹n giao th«ng giai ®o¹n (1998 – 2002)
Néi dung tai
STT
n¹n giao
§¬n vÞ
1998
1999
2000
2001
2002
th«ng
1
2
3
Sè vô
Sè ngêi
chÕt
Sè ngêi bÞ
th¬ng
Vô
16.270
18.967
21.901
24.732
28.772
Ngêi
7.025
7.985
9.172
10.044
13.242
Ngêi
1.989
22.710
25.263
28.202
33.874
Ngêi
19
21
25
27
36
Ngêi
570
630
750
810
1.080
B×nh qu©n
4
ngêi chÕt
/ngµy
Tæng sè ngêi
5
chÕt trong
th¸ng
Nguån: –T¹p chÝ giao th«ng vËn t¶i –
Trong n¨m 2002, tai n¹n giao th«ng nguyªn nh©n do ngêi tham gia
giao th«ng( 83,1%), trong ®ã:
- Do ch¹y qu¸ tèc ®é quy ®Þnh : 40%
- Do tr¸nh vît sai quy ®Þnh: 32,4%
- Do c¸c nguyªn nh©n kh¸c:10,7%
5
Qua b¶ng sè liÖu trªn cho thÊy t×nh h×nh tai n¹n giao th«ng t¨ng c¶ vÒ
sè vô vµ sè ngêi thiÖt m¹ng, c¸c chñ ph¬ng tiÖn gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n vÒ
nhiÒu mÆt: thiÖt h¹i do ph¬ng tiÖn cña m×nh g©y ra cho ngêi thø 3, thiÖt h¹i
vËt chÊt cña chÝnh ph¬ng tiÖn… T¹o ra søc Ðp c¶ vÒ tµi chÝnh lÉn tinh thÇn. Tríc nhu cÇu ®ßi hái cÊp thiÕt ®ã, nghiÖp vô b¶o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi ®· ®îc triÓn khai ë tÊt c¶ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm phi nh©n thä ViÖt Nam. Chñ xe
tham gia b¶o hiÓm vËt chÊt xe lµ ®Ó ®îc båi thêng nh÷ng thiÖt h¹i vËt chÊt
x¶y ra víi xe cña m×nh do nh÷ng rñi ro ®îc b¶o hiÓm g©y nªn, tõ ®ã lµm
gi¶m søc Ðp vÒ tµi chÝnh vµ tinh thÇn. BiÖn ph¸p b¶o ®¶m nµy ®îc thùc hiÖn
dùa trªn c¬ së ngêi tham gia ®ãng gãp mét kho¶n tiÒn nhá gäi lµ phÝ b¶o
hiÓm ®Ó x©y dùng quü b¶o hiÓm t¹i c«ng ty b¶o hiÓm. NÕu kh«ng may rñi ro
x¶y ra th× chñ xe sÏ ®îc chi tr¶ theo tho¶ thuËn trong hîp ®ång.
Nh vËy b¶o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi ®· thÓ hiÖn ®îc b¶n chÊt cña b¶o
hiÓm th¬ng m¹i ®ã lµ: b¶o hiÓm th¬ng m¹i lµ biÖn ph¸p chia nhá tæn thÊt
cña mét hay mét sè Ýt ngêi cã kh¶ n¨ng cïng gÆp mét lo¹i rñi ro dùa vµo mét
quü chung b»ng tiÒn ®îc lËp bëi sù ®ãng gãp cña nhiÒu ngêi còng cã kh¶
n¨ng gÆp tæn thÊt ®ã th«ng qua ho¹t ®éng cña c«ng ty b¶o hiÓm. B»ng c¸ch
chia nhá tæn thÊt nh vËy, hËu qu¶ lÏ ra rÊt nÆng nÒ, nghiªm träng víi mét
hoÆc mét sè ngêi sÏ trë nªn kh«ng ®¸ng kÓ cã thÓ chÊp nhËn ®îc ®èi víi c¶
céng ®ång nh÷ng ngêi tham gia b¶o hiÓm. Tõ ®ã ta cã thÓ thÊy ®îc sù cÇn
thiÕt ph¶i triÓn khai nghiÖp vô b¶o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi t¹i c¸c c«ng ty
b¶o hiÓm ®èi víi ®êi sèng nh©n d©n.
2. T¸c dông cña b¶o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi.
Còng gièng nh b¶o hiÓm nãi chung, b¶o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi cã c¸c
t¸c dông ®Æc trng cña nã.
Thø nhÊt: Gióp æn ®Þnh t×nh h×nh tµi chÝnh cña chñ ph¬ng tiÖn khi
kh«ng may rñi ro x¶y ra.
Khi tham gia giao th«ng, tÊt nhiªn kh«ng ai mong muèn tai n¹n x¶y ra
víi m×nh vµ ph¬ng tiÖn cña m×nh. Nhng rñi ro lu«n tiÒm Èn yÕu tè bÊt ngê,
ngÉu nhiªn. NhiÒu khi chØ lµ mét s¬ suÊt, bÊt cÈn nhá còng cã thÓ dÉn tíi
nh÷ng hËu qu¶ thiÖt h¹i lín vµ chñ xe lµ ngêi tríc tiªn ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng
thiÖt h¹i nµy. T×nh tr¹ng nµy sÏ ®îc kh¾c phôc nÕu nh chñ xe tham gia b¶o
hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi b»ng c¸ch ®ãng mét kho¶n phÝ nhÊt ®Þnh ®Ó x©y
6
dùng quü b¶o hiÓm. Khi thiÖt h¹i x¶y ra, c«ng ty b¶o hiÓm sÏ båi thêng
nh÷ng thiÖt h¹i vÒ mÆt tµi chÝnh cho chñ ph¬ng tiÖn c¨n cø vµo møc ®é thiÖt
h¹i cña xe vµ sè tiÒn b¶o hiÓm ®Ó tr¸nh nh÷ng trôc lîi tõ phÝa kh¸ch hµng. Sè
tiÒn båi thêng ®ã sÏ gióp chñ ph¬ng tiÖn nhanh chãng æn ®Þnh ®êi sèng tr¸nh
nh÷ng x¸o trén lín vµ nhanh chãng tho¸t khái t×nh tr¹ng khã kh¨n, t¹o ra sù
æn ®Þnh chung cña x· héi.
Thø hai: T¹o ®iÒu kiÖn gÇn nh tèt nhÊt cho s¶n xuÊt
NÒn kinh tÕ thÞ trêng lu«n diÔn r¹ sù c¹nh tranh quyÕt liÖt gi÷a c¸c ®èi
thñ. Do ®ã, c¸c c«ng ty lu«n muèn huy ®éng mét lîng vèn tèi ®a cã thÓ ®Ó
®Çu t s¶n xuÊt, nh»m t¹o ®îc lîi thÕ gi÷a c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, t¨ng thÞ
phÇn. V× thÕ trong qu¸ tr×nh kinh doanh nÕu doanh nghiÖp ph¶i dù tr÷ mét
kho¶n tiÒn t¬ng ®èi lín ®Ó ®Ò phßng khi rñi ro x¶y ra bÊt ngê, th× qu¶ lµ l·ng
phÝ. C¸c doanh nghiÖp nhá, sè lîng ®Çu xe Ýt th× quü dù tr÷ nµy cã thÓ kh«ng
®¸ng kÓ, nhng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lín, sè lîng ®Çu xe nhiÒu th× quü dù
tr÷ nµy t¬ng ®èi lín, sÏ lµm ¶nh hëng ®Õn lîng vèn kinh doanh. NÕu doanh
nghiÖp tham gia b¶o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi th× chØ ph¶i ®ãng mét lîng phÝ
nhá, c«ng ty b¶o hiÓm sÏ lËp quü b¶o hiÓm b¶o vÖ cho sè xe cña doanh
nghiÖp theo nguyªn t¾c “Sè ®«ng bï sè Ýt” doanh nghiÖp sÏ yªn t©m ho¹t
®éng nhê mét quü lín h¬n nhiÒu do c¸c thµnh viªn kh¸c còng ®ãng gãp.
Thø ba: Gãp phÇn ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt tai n¹n giao th«ng.
Víi sè phÝ thu ®îc tõ ngêi tham gia b¶o hiÓm, c«ng ty b¶o hiÓm sÏ lËp
mét quü ngoµi môc ®Ých chÝnh lµ båi thêng cho c¸c rñi ro ®îc b¶o hiÓm x¶y
ra ®ã lµ sö dông cho môc ®Ých ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt. Nh÷ng nguy c¬ g©y
ra tai n¹n do chÊt lîng hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng cßn thÊp nh t¹i c¸c ®Ìo, dèc
nguy hiÓm (§Ìo C¶, ®Ìo Cï M«ng, ®Ìo H¶i V©n…) ®· ®îc c¸c c«ng ty b¶o
hiÓm lín (trong ®ã cã PJICO) hç trî hµng tû ®ång ®Ó x©y dùng ®êng l¸nh n¹n,
®êng phô, dèc cøu n¹n, thµnh ch¾n… Hµng n¨m cøu tho¸t khái nguy hiÓm
hµng tr¨m tÝnh m¹ng.
Ngoµi ra, c¸c c«ng ty còng khuyÕn khÝch c¸c chñ xe thùc hiÖn c¸c biÖn
ph¸p ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt, n©ng cao ý thøc th«ng qua c«ng t¸c tuyªn
truyÒn luËt lÖ an toµn giao th«ng. §Æc biÖt c«ng ty cßn gi¶m phÝ nÕu sau mét
thêi gian nhÊt ®Þnh mµ xe kh«ng gÆp ph¶i bÊt kú mét thiÖt h¹i nµo. BiÖn ph¸p
nµy sÏ lµm t¨ng cè g¾ng ®Ó kh«ng x¶y ra tai n¹n cña c¸c chñ ®iÒu khiÓn ph¬ng tiÖn giao th«ng.
7
Cuèi cïng: Gãp phÇn t¨ng thu ng©n s¸ch Nhµ níc.
Møc sèng ngµy cµng cao, sè lîng c¸c ph¬ng tiÖn xe c¬ giíi t¨ng m¹nh
trong n¨m 2001 mçi th¸ng 45.000 ®Çu xe «t« vµ gÇn 500.000 xe m¸y ®¨ng
ký ®a tæng sè ph¬ng tiÖn tham gia giao th«ng 6/2002 lµ 555.000 chiÕc xe «t«
vµ gÇn 10 triÖu xe m¸y chñ yÕu tËp trung ë c¸c thµnh phè lín nh Hµ Néi, Tp.
Hå ChÝ Minh, H¶i Phßng, §µ N½ng…, ®ã lµ cha kÓ 75.000 xe vËn t¶i nhá (xe
c«ng n«ng ®Çu däc, ®Çu ngang, xe lam, xe kÐo…) tham gia ho¹t ®éng giao
th«ng lµm m¹ng líi giao th«ng ®êng bé qu¸ t¶i, n¶y sinh nhiÒu phøc t¹p.
H¬n n÷a, khi c¸c ®iÒu kiÖn sèng ®Çy ®ñ,tr×nh ®é d©n trÝ cao th× nhu cÇu
tù b¶o vÖ cho b¶n th©n, gia ®×nh, tµi s¶n l¹i cµng ®îc n©ng cao. V× thÕ lîng
kh¸ch hµng tiÒm n¨ng cña nghiÖp vô nµy lµ rÊt lín, nguån thu tõ ®ã sÏ ®îc
n©ng cao, nã sÏ gãp phÇn t¨ng thu cho ng©n s¸ch Nhµ níc th«ng qua h×nh
thøc nép thuÕ cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm. Vµ ngîc l¹i, ChÝnh phñ cã thÓ sö
dông ng©n s¸ch Nhµ níc phèi hîp víi c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm kh¸c hç trî
®Çu t n©ng cÊp chÊt l¬ng hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng lµm gi¶m thiÓu tai n¹n, æn
®Þnh x· héi vµ n©ng cao chÊt lîng ®êi sèng d©n c.
Qua ®ã cã thÓ thÊy ®îc t¸c dông to lín cña nghiÖp vô b¶o hiÓm vËt chÊt
xe c¬ giíi, mang ý nghÜa tÝch cùc, nh©n ®¹o s©u s¾c vµ viÖc triÓn khai nghiÖp
vô nµy lµ thùc sù cÇn thiÕt.
II. Néi dung cña b¶o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi.
B¶o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi lµ lo¹i h×nh b¶o hiÓm tµi s¶n. §©y lµ lo¹i
h×nh b¶o hiÓm kh«ng b¾t buéc, do ®ã chñ xe cã thÓ lùa chän b¶o hiÓm hay
kh«ng b¶o hiÓm, nÕu b¶o hiÓm th× tham gia ë h×nh thøc nµo.
1. §èi tîng b¶o hiÓm
§èi tîng b¶o hiÓm lµ b¶n th©n chiÕc xe víi ®Çy ®ñ nh÷ng yÕu tè sau:
- Xe c¬ giíi ph¶i ®îc g¾n ®éng c¬ (kh¸c víi xe kh«ng cã ®éng c¬ nh xe
®¹p, xe do gia sóc kÐo…)
- Xe c¬ giíi di chuyÓn trªn ®Êt liÒn kh«ng cÇn ®êng dÉn (kh¸c víi tµu
ho¶, xe ®iÖn…)
- Xe c¬ giíi ph¶i cã chç tèi thiÓu cho ngêi ®iÒu khiÓn
Nh vËy xe c¬ giíi bao gåm nhiÒu lo¹i: xe m« t«, xe «t« chë ngêi, xe t¶i
chë hµng, c¸c lo¹i xe chuyªn dông kh¸c.
8
§Ó cã thÓ trë thµnh ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm, xe c¬ giíi ph¶i ®¶m b¶o
nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ mÆt kü thuËt vµ ph¸p lý cho sù lu hµnh. §îc c¬ quan cã
thÈm quyÒn cÊp giÊy ®¨ng ký xe, biÓn kiÓm so¸t, giÊy chøng nhËn kiÓm ®Þnh
an toµn kü thuËt vµ m«i trêng, giÊy phÐp lu hµnh xe.
Do ®iÒu kiÖn kinh tÕ- x· héi ngµy cµng ph¸t triÓn, møc sèng ngµy cµng
cao, gi¸ trÞ c¸c ph¬ng tiÖn ®i l¹i còng lín h¬n nhiÒu, do ®ã nÕu rñi ro x¶y ra
th× thiÖt h¹i ®èi víi tµi s¶n nµy ch¾c ch¾n kh«ng nhá. Th«ng thêng ®èi tîng
b¶o hiÓm cña nghiÖp vô b¶o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi lµ c¸c lo¹i «t« do chóng
cã gi¸ trÞ lín, vËn tèc cao, ph¹m vi ho¹t ®éng réng, mét khi rñi ro x¶y ra th×
chi phÝ söa ch÷a sÏ rÊt tèn kÐm. Cßn xe m¸y do cã gi¸ trÞ thÊp h¬n nhiÒu so
víi «t«, chi phÝ söa ch÷a kh«ng nhiÒu, rÊt khã x¸c ®Þnh ®îc gi¸ trÞ hiÖn t¹i
cña xe. Do ®ã lo¹i h×nh b¶o hiÓm vËt chÊt xe m¸y t¹i c¸c c«ng ty b¶o hiÓm
hiÖn nay thu hót ®îc kh«ng nhiÒu kh¸ch hµng.
V× thÕ ®èi tîng b¶o hiÓm ë ®©y chÝnh lµ c¸c xe «t« vËn chuyÓn hµng
ho¸, hµnh kh¸ch cßn ®ñ gi¸ trÞ, cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ mÆt kü thuËt (®· qua kiÓm
®Þnh an toµn kü thuËt vµ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ m«i trêng), cã giÊy phÐp lu hµnh
ho¹t ®éng trªn l·nh thæ cña quèc gia. Riªng ®èi víi c¸c lo¹i xe ®ua, xe tËp
l¸i, ch¹y thö sau khi söa ch÷a th× chØ ®îc b¶o hiÓm khi cã c¸c tháa thuËn gi÷a
hai bªn.
Trªn ph¬ng diÖn kü thuËt b¶o hiÓm ngêi ta thêng ph©n chia xe thµnh
c¸c tæng thµnh. Trªn c¬ së ph©n chia ®ã ngêi b¶o hiÓm cã thÓ b¶o hiÓm toµn
bé xe hoÆc tõng bé phËn xe.
Th«ng thêng xe c¬ giíi ®îc chia thµnh 7 tæng thµnh sau:
- §éng c¬: bao gåm phÇn m¸y, chÕ hoµ khÝ hoÆc b¬m cao ¸p, b¬m
x¨ng, bÇu läc khÝ, läc dÇu, m¸y ph¸t ®iÖn, m¸y nÐn khÝ, kÐt níc vµ c¸c bé
phËn lµm m¸t.
- Th©n vá: cã ba nhãm (A,B,C).
+ Nhãm A: Th©n vá bao gåm: ca bin toµn bé, cab«, ch¾n bïn, toµn bé
cöa vµ kÝnh, toµn bé ®Ìn vµ g¬ng, toµn bé phÇn vá kim lo¹i, c¸c cÇn g¹t vµ
bµn ®¹p ga, c«n sè phanh ch©n, phanh tay…
+ Nhãm B: GhÕ ®iÖn vµ néi thÊt bao gåm: toµn bé ghÕ ®Öm ngåi hoÆc
n»m, c¸c trang thiÕt bÞ: ®iÒu hoµ nhiÖt ®é, qu¹t ®µi…
9
+ Nhãm C: S¸t si: bao gåm: khung xe, ba ®ê sèc, c¸c c¬ cÊu bÊu chÆt
vµo khung, b×nh chøa nguyªn liÖu, ®êng èng vµ tuy « dÉn dÇu, d©y dÉn ®iÖn…
- Hép sè: bao gåm hép sè chÝnh, hép sè phô (nÕu cã).
- HÖ thèng l¸i: bao gåm v« l¨ng l¸i, trôc tay l¸i, c¸c ®¨ng dÉn ®éng l¸i,
hép tay l¸i, bæ trî tay l¸i (nÕu cã), thanh kÐo ngang, thanh kÐo däc, phi dª.
- Trôc tríc: bao gåm dÇm cÇu, trôc l¾p, hÖ thèng treo nhÝp, may « tríc,
c¬ cÊu phanh, nÕu lµ cÇu chñ ®éng th× cã thªm mét cÇu si vai vµ vá cÇu.
- CÇu sau: gåm vá cÇu toµn bé, ruét cÇu, si vai, côm may ¬ sau, c¬ cÊu
phanh, xilanh phanh, trôc l¾p ngang hÖ thèng treo cÇu sau, nhÝp…
- Lèp: c¸c bé s¨m hoµn chØnh cña xe (kÓ c¶ s¨m lèp dù phßng)
- Ngoµi ra, ë mét sè lo¹i xe chuyªn dïng nh xe cøu th¬ng, cøu háa, xe
chë container, cÇn cÈu… cßn cã tæng thµnh c¬ cÊu chuyªn dông l¾p trªn xe ®Ó
sö dông theo nhu cÇu: cÇn cÈu n©ng, ph¸t thanh truyÒn h×nh, ®µo xóc…
Tuú thuéc vµo c¸c lo¹i xe mµ c¬ cÊu gi¸ trÞ cña c¸c tæng thµnh nµy
trong toµn bé gi¸ trÞ cña xe còng kh¸c nhau.
B¶ng 2: Tû lÖ gi¸ trÞ tæng thµnh c¸c lo¹i xe du lÞch, xe kh¸ch vµ xe vËn t¶i
nhá (c¸c níc khu vùc II s¶n xuÊt)
§¬n vÞ: (%)
Tªn tæng thµnh
Xe con 4-5
Xe kh¸ch
Xe kh¸ch nhá, nhì
chç
(trªn 20 ghÕ)
(díi 20 ghÕ)
Nhãm xe du Xe ngo¹i c¶
Lo¹i I cÇu
Lo¹i II cÇu
KVI, KVII
lÞch
chñ ®éng
chñ ®éng
§éng c¬
15,5
11,0
14,5
15,4
Hép sè
7,0
4,5
7,0
8,2
Trôc cÇu tríc
5,5
3,8
1,2
6,8
CÇn sau
9,2
7,5
7,6
7,0
HÖ thèng l¸i
5,7
5,4
5,5
5,1
Th©n Th©n vá
30,3
37,1
32,5
30,4
vá xe Néi thÊt 53,5 14,1 59,8 13,3 57,2 16,5
54,2 15,8
S¸t si
9,1
9,4
5,2
8,0
S¨m lèp
3,6
8,0
4,0
4,3
HiÖn nay, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam thêng tiÕn hµnh b¶o hiÓm
toµn bé xe hoÆc th©n vá xe. V× trong sè c¸c tæng thµnh, th©n vá xe chiÕm tû
träng lín vÒ mÆt gi¸ trÞ (nh trong b¶ng ®· chØ ra) vµ còng chÞu ¶nh hëng
nhiÒu nhÊt nh÷ng hËu qu¶ cña vô tai n¹n.
2. Ph¹m vi b¶o hiÓm
Trong nghiÖp vô b¶o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi, c¸c rñi ro ®îc b¶o hiÓm
th«ng thêng bao gåm:
10
- Tai n¹n do ®©m va, lËt ®æ.
- Ch¸y næ, b·o lôt, sÐt ®¸nh, ®éng ®Êt, ma ®¸.
- MÊt c¾p toµn bé xe.
- Tai n¹n do rñi ro bÊt ngê kh¸c g©y nªn.
Ngoµi ra, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm cßn thanh to¸n cho c¸c chñ xe tham gia
b¶o hiÓm nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt vµ hîp lý nh»m:
+ Ng¨n ngõa vµ h¹n chÕ tæn thÊt ph¸t sinh thªm khi xe bÞ thiÖt h¹i do
c¸c rñi ro ®îc b¶o hiÓm.
+ Chi phÝ b¶o vÖ xe vµ kÐo xe bÞ thiÖt h¹i tíi n¬i söa ch÷a gÇn nhÊt.
+ Gi¸m ®Þnh tæn thÊt nÕu thuéc tr¸ch nhiÖm cña b¶o hiÓm
Tuy nhiªn, trong mäi trêng hîp tæng sè tiÒn båi thêng cña c«ng ty b¶o
hiÓm kh«ng vît qu¸ sè tiÒn b¶o hiÓm ®· ghi trªn ®¬n hay giÊy chøng nhËn
b¶o hiÓm.
C«ng ty b¶o hiÓm sÏ kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng nh÷ng thiÖt h¹i
vËt chÊt cña xe g©y ra bëi:
- Hao mßn tù nhiªn, mÊt gi¸, gi¶m dÇn chÊt lîng, háng hãc do khuyÕt
tËt hoÆc háng thªm do söa ch÷a. Hao mßn tù nhiªn ®îc tÝnh díi h×nh thøc
khÊu hao vµ thêng ®îc tÝnh theo th¸ng.
- H háng vÒ ®iÖn hoÆc m¸y mãc, thiÕt bÞ, s¨m lèp h háng mµ kh«ng do
tai n¹n g©y ra.
- MÊt c¾p bé phËn cña xe.
§Ó tr¸nh nh÷ng “nguy c¬ ®¹o ®øc” lîi dông b¶o hiÓm, nh÷ng hµnh vi
vi ph¹m ph¸p luËt, luËt lÖ giao th«ng, hay mét sè nh÷ng rñi ro ®Æc biÖt kh¸c,
nh÷ng thiÖt h¹i, tæn thÊt x¶y ra bëi nh÷ng nguyªn nh©n sau còng kh«ng ®îc
båi thêng:
- Hµnh ®éng cè ý cña chñ xe, l¸i xe.
- Xe kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn kü thuËt vµ thiÕt bÞ an toµn ®Ó lu hµnh theo
quy ®Þnh cña LuËt an toµn giao th«ng ®êng bé,
- Chñ xe (l¸i xe) vi ph¹m nghiªm träng LuËt an toµn giao th«ng ®êng bé
nh:
+ Xe kh«ng cã giÊy phÐp lu hµnh.
+ L¸i xe kh«ng cã b»ng l¸i, hoÆc cã nhng kh«ng hîp lÖ.
+ L¸i xe bÞ ¶nh hëng cña rîu bia, ma tuý hoÆc c¸c chÊt kÝch thÝch t¬ng
tù kh¸c trong khi ®iÒu khiÓn xe.
11
+ Xe chë chÊt ch¸y, chÊt næ tr¸i phÐp.
+ Xe chë qu¸ träng t¶i hoÆc sè hµnh kh¸ch quy ®Þnh.
+ Xe ®i vµo ®êng cÊm.
+ Xe ®i ®ªm kh«ng ®Ìn.
+ Xe sö dông ®Ó tËp l¸i, ®ua thÓ thao, ch¹y thö sau khi söa ch÷a.
- Nh÷ng thiÖt h¹i gi¸n tiÕp nh: Gi¶m gi¸ trÞ th¬ng m¹i, lµm ®×nh trÖ s¶n
suÊt kinh doanh…
- ThiÖt h¹i do chiÕn tranh, ®×nh c«ng, b·i c«ng…
Trong thêi h¹n b¶o hiÓm nÕu chñ xe chuyÓn quyÒn së h÷u cho chñ xe
kh¸c th× quyÒn lîi b¶o hiÓm vÉn cßn hiÖu lùc víi chñ xe míi. Tuy nhiªn, nÕu
chñ xe cò kh«ng chuyÓn quyÒn lîi b¶o hiÓm cho chñ xe míi th× c«ng ty b¶o
hiÓm sÏ hoµn l¹i phÝ b¶o hiÓm cho hä vµ lµm b¶o hiÓm cho chñ xe míi nÕu hä
cã yªu cÇu.
3. Gi¸ trÞ b¶o hiÓm vµ sè tiÒn b¶o hiÓm
Gi¸ trÞ b¶o hiÓm cña xe c¬ giíi lµ gi¸ trÞ thùc tÕ trªn thÞ trêng cña xe t¹i
thêi ®iÓm ngêi tham gia b¶o hiÓm mua b¶o hiÓm. ViÖc x¸c ®Þnh ®óng gi¸ trÞ
tham gia b¶o hiÓm lµ rÊt quan träng v× ®©y lµ c¬ së ®Ó båi thêng chÝnh x¸c
thiÖt h¹i thùc tÕ cho chñ xe tham gia b¶o hiÓm. Tuy nhiªn gi¸ xe trªn thÞ trêng lu«n lu«n biÕn ®éng vµ cã thªm nhiÒu chñng lo¹i xe míi g©y khã kh¨n
cho viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ xe. Trong thùc tÕ, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm thêng dùa
trªn c¸c yÕu tè sau ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ xe:
- Lo¹i xe
- N¨m s¶n xuÊt
- Møc ®é cò, míi cña xe
- ThÓ tÝch lµm viÖc cña xi lanh…
Tuy nhiªn, viÖc ®¸nh gi¸ c¸c yÕu tè nµy lµ kh¸ khã kh¨n, hiÖu qu¶
kh«ng cao chØ cã nh÷ng ngêi chuyªn m«n míi thùc hiÖn ®îc, viÖc ®¸nh gi¸
cã thÓ ®Én ®Õn tranh c·i, kh«ng kh¸ch quan.
- HiÖn nay, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm hay ¸p dông ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸
trÞ b¶o hiÓm c¨n cø vµo gi¸ trÞ ban ®Çu cña xe vµ møc khÊu hao theo c«ng
thøc:
GBH = GB§ - GKH
Trong ®ã:
12
GBH : Gi¸ trÞ b¶o hiÓm
GB§ : Gi¸ trÞ ban ®Çu xe, gÝa mua míi
GKH : Gi¸ trÞ ®· ®îc khÊu hao cña chiÕc xe (theo n¨m)
GKH = GB§ Tû lÖ khÊu hao Sè n¨m ®· sö dông
- §èi víi xe cã thêi gian sö dông díi mét n¨m th× GKH = 0 nªn gi¸ trÞ
b¶o hiÓm b»ng gi¸ trÞ ban ®Çu cña xe.
- §èi víi xe cã thêi gian sö dông trªn mét n¨m th× G KH > 0 nªn gi¸ trÞ
b¶o hiÓm lu«n nhá h¬n gi¸ trÞ ban ®Çu cña xe.
§Ó thèng nhÊt møc khÊu hao chung cho c¸c c«ng ty b¶o hiÓm thuËn
tiÖn trong ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ b¶o hiÓm, Bé tµi chÝnh ®· quy ®Þnh mét tû lÖ khÊu
hao cè ®Þnh cho xe c¬ giíi lµ 9%/n¨m. Nhng møc nµy khã cã thÓ hÊp dÉn ®îc
kh¸ch hµng v× nã t¬ng ®èi cao, gi¸ trÞ b¶o hiÓm v× thÕ mµ gi¶m xuèng, ®iÒu
nµy lµm cho ngêi tham gia bÞ thiÖt thßi. Ngoµi ra, trong thùc tÕ cã nhiÒu trêng hîp xe ®· khÊu hao hÕt, nhng trong thùc tÕ vÉn cßn gi¸ trÞ sö dông vµ vÉn
cßn ®îc sö dông tiÕp nªn møc nµy tá ra Ýt phï hîp, do ®ã c¸c c«ng ty b¶o
hiÓm ph¶i linh ho¹t h¬n ®Ó thu hót kh¸ch hµng.
Sè tiÒn b¶o hiÓm lµ kho¶n tiÒn ®îc x¸c ®Þnh trong hîp ®ång b¶o hiÓm
thÓ hiÖn giíi h¹n tr¸ch nhiÖm cña c«ng ty b¶o hiÓm. Cã nghÜa lµ, trong bÊt kú
trêng hîp nµo, sè tiÒn båi thêng, chi tr¶ cao nhÊt cña ngêi b¶o hiÓm còng chØ
b»ng sè tiÒn b¶o hiÓm
Trong b¶o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi, sè tiÒn b¶o hiÓm ®îc x¸c ®Þnh theo
ba trêng hîp:
- Sè tiÒn b¶o hiÓm nhá h¬n gi¸ trÞ b¶o hiÓm: th× ®îc gäi lµ b¶o hiÓm díi
gi¸ trÞ. Khi tæn thÊt x¶y ra, c«ng ty b¶o hiÓm sÏ dùa trªn c¬ së tû lÖ gi÷a sè
tiÒn b¶o hiÓm vµ gi¸ trÞ b¶o hiÓm
SBT =
- Sè tiÒn b¶o hiÓm = Gi¸ trÞ b¶o hiÓm: ®îc gäi lµ b¶o hiÓm ngang gi¸
trÞ. Khi tæn thÊt toµn bé x¶y ra, c«ng ty b¶o hiÓm sÏ båi thêng b»ng gi¸ trÞ
b¶o hiÓm
- Sè tiÒn b¶o hiÓm lín h¬n gi¸ trÞ b¶o hiÓm: th× ®îc gäi lµ b¶o hiÓm trªn
gi¸ trÞ theo ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm gÝa trÞ thay ®æi míi (chØ ¸p dông ®èi víi tæn
thÊt toµn bé).
13
4. Hîp ®ång b¶o hiÓm
Hîp ®ång b¶o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi lµ sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn
theo ®ã bªn mua b¶o hiÓm (chñ ph¬ng tiÖn, l¸i xe) cã tr¸ch nhiÖm nép phÝ
b¶o hiÓm, bªn b¶o hiÓm (c«ng ty b¶o hiÓm) cã tr¸ch nhiÖm tr¶ tiÒn båi thêng
cho ngêi tham gia b¶o hiÓm khi x¶y ra c¸c sù kiÖn b¶o hiÓm.
Hîp ®ång b¶o hiÓm lµ chøng tõ cã tÝnh chÊt ph¸p lý, quy ®Þnh râ nghÜa
vô vµ quyÒn lîi cña mçi bªn tham gia. Bªn c¹nh h×nh thøc hîp ®ång b¶o
hiÓm cßn tån t¹i mét sè h×nh thøc kh¸c: GiÊy chøng nhËn b¶o hiÓm, ®¬n b¶o
hiÓm còng cã gi¸ trÞ ph¸p lý t¬ng tù, nhng hîp ®ång b¶o hiÓm vÉn lµ h×nh
thøc ®Çy ®ñ gåm nh÷ng néi dung b¾t buéc sau:
- C«ng ty b¶o hiÓm (Tªn, ®Þa chØ liªn hÖ)
- Ngêi tham gia b¶o hiÓm
- §èi tîng b¶o hiÓm
- Sè tiÒn b¶o hiÓm, gi¸ trÞ b¶o hiÓm
- Møc b¶o hiÓm, c¸ch thøc nép phÝ
- Ph¹m vi, ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm
- Thêi h¹n b¶o hiÓm
- C¸c ®iÒu kho¶n quy ®Þnh vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp
- Ch÷ ký x¸c nhËn cña bªn mua b¶o hiÓm vµ bªn b¶o hiÓm
Th«ng thêng c¸ nh©n khi tham gia b¶o hiÓm, c«ng ty sÏ cÊp cho ngêi
tham gia giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm trong ®ã ghi râ tªn ngêi tham gia, sè tiÒn
b¶o hiÓm, thêi gian b¶o hiÓm, cã thÓ ghi phÝ hoÆc kh«ng, x¸c nhËn cña c¸c
bªn. Ngêi tham gia cã quyÒn sö dông giÊy nµy ®Ó xuÊt tr×nh cho c¬ quan
kiÓm tra vµ cã tr¸ch nhiÖm b¶o qu¶n cÈn thËn v× ®©y lµ mét trong nh÷ng giÊy
tê cÇn thiÕt ®Ó c«ng ty gi¶i quyÕt båi thêng. Trong trêng hîp lµm mÊt, háng
th× ph¶i th«ng b¸o cho nhµ b¶o hiÓm ®Ó ®îc b¶o hiÓm ®Ó ®îc cÊp l¹i.
5. PhÝ b¶o hiÓm
Trong bÊt kú nghiÖp vô b¶o hiÓm nµo c«ng t¸c x¸c ®Þnh møc phÝ lµ viÖc
lµm rÊt quan träng. PhÝ cã thÓ coi lµ gi¸ cña s¶n phÈm b¶o hiÓm. Gi¸ cã hîp
lý th× míi thu hót ®îc kh¸c hµng, vµ ph¶i ®¶m b¶o lîi nhuËn cho c«ng ty.
Th«ng thêng khi x¸c ®Þnh phÝ b¶o hiÓm cho tõng ®èi tîng tham gia b¶o
hiÓm cô thÓ, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm c¨n cø vµo nh÷ng nh©n tè sau:
* Lo¹i xe
14
Do mçi lo¹i xe cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kü thuËt kh¸c nhau, cã møc ®é rñi
ro kh¸c nhau nªn phÝ b¶o hiÓm vËt chÊt xe ®îc tÝnh riªng cho tõng lo¹i xe.
Th«ng thêng, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ®a ra nh÷ng biÓu x¸c ®Þnh phÝ b¶o hiÓm
phï hîp cho hÇu hÕt c¸c lo¹i xe th«ng dông th«ng qua viÖc ph©n lo¹i xe
thµnh c¸c nhãm. ViÖc ph©n lo¹i nµy ®îc dùa trªn c¬ së tèc ®é tèi ®a cña xe,
tû lÖ gia tèc, chi phÝ vµ møc ®é khã kh¨n khi söa ch÷a vµ sù khan hiÕm cña
phô tïng. §èi víi c¸c xe ho¹t ®éng kh«ng th«ng dông nh xe kÐo r¬mooc, xe
chë hµng nÆng… do cã møc ®é rñi ro cao nªn phÝ b¶o hiÓm thêng ®îc céng
thªm mét tû lÖ nhÊt ®Þnh dùa trªn møc phÝ c¬ b¶n.
Gièng nh c¸ch tÝnh phÝ b¶o hiÓm nãi chung, phÝ b¶o hiÓm ph¶i ®ãng
cho mçi ®Çu xe ®èi víi mçi lo¹i xe ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
P=f+d
Trong ®ã:
P - PhÝ thu mçi ®Çu xe
d - Phô phÝ
f - PhÝ båi thêng
Theo c«ng thøc trªn, viÖc x¸c ®Þnh phÝ b¶o hiÓm phô thuéc vµo c¸c
nh©n tè sau:
- T×nh h×nh båi thêng tæn thÊt cña nh÷ng n¨m tríc ®ã. C¨n cø vµo sè
liÖu thèng kª, c«ng ty b¶o hiÓm sÏ tÝnh to¸n ®îc phÇn phÝ båi thêng (f) cho
mçi ®Çu xe nh sau:
i
(Víi i= 1,2,…,n)
i
f=
Trong ®ã:
i
S i - Sè vô tai n¹n x¶y ra trong n¨m thø i
Ti - ThiÖt h¹i b×nh qu©n mét vô n¨m thø i
Ci - Sè xe ho¹t ®éng thùc tÕ n¨m thø i
- C¸c chi phÝ kh¸c, hay cßn gäi lµ phÇn phô phÝ (d) bao gåm c¸c chi phÝ
nh chi phÝ ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt, chi qu¶n lý…
Ngoµi ra, trªn thùc tÕ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ¸p dông mét ph¬ng ph¸p
tÝnh phÝ kh¸c dùa trªn c¬ së sè tiÒn b¶o hiÓm
P = Tû lÖ phÝ SBH
ë ViÖt Nam, tû lÖ phÝ b¶o hiÓm do Bé Tµi chÝnh ®a ra vµ hiÖn nay tÊt c¶
c¸c c«ng ty ®Òu ¸p dông møc phÝ nµy.
Cô thÓ lµ:
S T
C
15
+ B¶o hiÓm toµn bé gi¸ trÞ xe.
P = 1,5% gi¸ trÞ thùc tÕ cña chiÕc xe trªn thÞ trêngViÖt Nam
+ B¶o hiÓm toµn bé gi¸ trÞ xe miÔn thuÕ:
P = 3,5% gi¸ trÞ miÔn thuÕ cña xe t¹i thÞ trêng ViÖt Nam
+ B¶o hiÓm th©n, vá xe:
P = 2,5% gi¸ trÞ thùc tÕ cña xe tû lÖ cÊu thµnh.
- Riªng ®èi víi trêng hîp b¶o hiÓm kh«ng tÝnh khÊu hao thay míi th×
c«ng ty ¸p dông biÓu phÝ riªng. Tham gia h×nh thøc nµy ngêi ®îc b¶o hiÓm
cã lîi Ých cô thÓ lµ: Khi rñi ro ph¸t sinh c«ng ty sÏ båi thêng cho xe kh«ng
tÝnh ®Õn khÊu hao thay míi c¸c vËt t.
B¶ng 3: Tû lÖ phÝ b¸o hiÓm vËt chÊt xe c¬ giíi kh«ng tÝnh khÊu hao
thay míi
§¬n vÞ: (%)
B¶o hiÓm toµn bé
B¶o hiÓm
Gi¸ trÞ thùc tÕ cña xe
gi¸ trÞ xe
th©n vá xe
1. Xe sö dông díi 3 n¨m (gi¸ trÞ
1,5%
2,5%
cßn l¹i trªn 70% gi¸ trÞ xe míi)
2. Xe sö dông tõ 3- 6 n¨m (gi¸ trÞ
cßn l¹i tõ 50% - 70% gi¸ trÞ xe
1,7%
2,7%
míi)
3. Xe sö dông trªn 6 n¨m (gi¸ trÞ
1,9%
2,9%
cßn l¹i díi 50% gi¸ trÞ xe míi)
Nguån : – Quy ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh–
Nhng cÇn lu ý viÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c gi¸ trÞ thùc tÕ cña xe khi tham
gia b¶o hiÓm, v× trªn thùc tÕ cã nhiÒu xe tuy thêi gian sö dông kh«ng l©u nhng trong qu¸ tr×nh sö dông chñ xe kh«ng b¶o qu¶n tèt dÉn ®Õn viÖc gi¸ trÞ
cßn l¹i cña xe kh«ng cßn lµ bao so víi gi¸ trÞ xe míi.
* Khu vùc gi÷ xe vµ ®Ó xe:
Trong thùc tÕ, kh«ng ph¶i c«ng ty b¶o hiÓm nµo còng quan t©m ®Õn
nh©n tè nµy. Tuy nhiªn, còng cã mét sè c«ng ty b¶o hiÓm tÝnh phÝ b¶o hiÓm
dùa theo khu vùc gi÷ xe vµ ®Ó xe rÊt chÆt chÏ. Nh÷ng xe ®Ó t¹i b·i ®ç xe cã
nguy c¬ x¶y ra rñi ro lín (nh gÇn kho chøa x¨ng, dÇu… ) th× sÏ ph¶i ®ãng phÝ
cao h¬n nh÷ng xe ®Ó t¹i nh÷ng b·i ®ç xe cã ®iÒu kiÖn an toµn h¬n.
16
* Môc ®Ých sö dông xe:
§©y lµ nh©n tè rÊt quan träng khi x¸c ®Þnh phÝ b¶o hiÓm. Nã gióp c«ng
ty b¶o hiÓm biÕt ®îc møc ®ä rñi ro cã thÓ x¶y ra. VÝ dô: Xe do mét ngêi vÒ hu sö dông cho môc ®Ých ®i l¹i ®¬n thuÇn ch¾c ch¾n sÏ ®ãng phÝ b¶o hiÓm
thÊp h¬n so víi xe do mét th¬ng gia sö dông ®Ó ®i l¹i trong nh÷ng khu vùc
réng lín. Râ rµng xe l¨n b¸nh trªn ®êng cµng nhiÒu kh¶ n¨ng x¶y ra rñi ro
cµng lín.
Mét sè c«ng ty b¶o hiÓm sö dông nh÷ng nhãm truyÒn thèng sau:
- Sö dông xe lo¹i A dµnh cho môc ®Ých x· héi, néi bé vµ gi¶i trÝ do ®Ých
th©n ngêi ®îc b¶o hiÓm sö dông cã liªn quan tíi nghÒ nghiÖp cña ngêi ®ã
ngo¹i trõ sö dông víi môc ®Ých cho thuª, vËn chuyÓn cho môc ®Ých th¬ng
m¹i hay bÊt cø môc ®Ých nµo cã liªn quan ®Õn kinh doanh xe c¬ giíi vµ sö
dông ®Ó ®ua xe, thi tµi hoÆc thö xe.
Mét sè c«ng ty b¶o hiÓm ®ång ý gi¶m phÝ b¶o hiÓm nÕu ph¹m vi b¶o
hiÓm chØ giµnh cho môc ®Ých x· héi vµ néi bé. §Þnh nghÜa nµy vÉn cho phÐp
ngêi së h÷u ®¬n b¶o hiÓm dïng xe ®i l¹i n¬i lµm viÖc cña m×nh bëi v× nã ®îc
gép c¶ côm tõ “x· héi, néi bé, gi¶i trÝ”.
Néi dung ®¬n tiªu chuÈn lo¹i A yªu cÇu ngêi ®îc b¶o hiÓm ph¶i ë trong
xe khi xe ®îc sö dông cho môc ®Ých c«ng viÖc cho dï ngêi ®îc b¶o hiÓm
kh«ng l¸i xe. C«ng viÖc nãi trªn ph¶i lµ c«ng viÖc cña ngêi ®îc b¶o hiÓm.
- Sö dông lo¹i xe B1 dµnh cho “môc ®Ých x· héi, néi bé, gi¶i trÝ vµ sö
dông cho c«ng viÖc cña ngêi ®îc b¶o hiÓm vµ chñ lao ®éng cña ngêi ®îc b¶o
hiÓm hay c¸c céng sù ngo¹i trõ sö dông cho thuª, vËn chuyÓn cho môc ®Ých
th¬ng m¹i hay bÊt cø môc ®Ých nµo cã liªn quan tíi kinh doanh xe c¬ giíi,
®ua xe hoÆc thö xe.
§©y lµ lo¹i sö dông hoµn toµn cho c«ng viÖc ngo¹i trõ vËn chuyÓn cho
môc ®Ých th¬ng m¹i.
- Sö dông cho lo¹i xe B2 t¬ng tù nh lo¹i xe B1 tuy nhiªn phÇn lo¹i trõ cã
kh¸c biÖt lo¹i trõ sö dông ®Ó vËn chuyÓn hµnh kh¸ch, sö dông cho thuª, hay
®Ó ®ua xe, thi tµi hoÆc thö xe. Kh«ng lo¹i trõ vËn chuyÓn cho môc ®Ých th¬ng
m¹i.
17
Tuy nhiªn c¸ch ph©n chia nµy kh¸ phøc t¹p vµ khã hiÓu rÊt khã ¸p dông
víi thùc tÕ mµ cÇn ph¶i c¨n cø vµo møc ®é rñi ro thùc tÕ cña tõng ®èi tîng
tham gia b¶o hiÓm.
* Tuæi t¸c vµ kinh nghiÖm l¸i xe cña ngêi yªu cÇu b¶o hiÓm vµ nh÷ng
ngêi thêng xuyªn sö dông chiÕc xe ®îc b¶o hiÓm.
Sè liÖu thèng kª cho thÊy r»ng c¸c l¸i xe trÎ tuæi bÞ tai n¹n nhiÒu h¬n
so víi c¸c l¸i xe lín tuæi. Trong thùc tÕ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm thêng ¸p dông
gi¶m phÝ b¶o hiÓm cho c¸c l¸i xe trªn 50 hoÆc 55 tuæi, do kinh nghiÖm cho
thÊy sè ngêi nµy gÆp Ýt tai n¹n h¬n so víi c¸c l¸i xe trÎ tuæi. Tuy nhiªn ®èi
víi c¸c l¸i xe qu¸ lín tuæi (thêng tõ 65 tuæi trë lªn) thêng ph¶i xuÊt tr×nh
giÊy chøng nhËn søc kháe phï hîp ®Ó cã thÓ l¸i xe th× c«ng ty b¶o hiÓm míi
nhËn b¶o hiÓm
Ngoµi ra ®Ó khuyÕn khÝch h¹n chÕ tai n¹n, c¸c c«ng ty thêng yªu cÇu
ngêi ®îc b¶o hiÓm tù chÞu mét phÇn tæn thÊt x¶y ra víi xe (hay cßn gäi lµ
møc miÔn thêng). Møc miÔn thêng nµy kh«ng gièng nhau ë c¸c c«ng ty b¶o
hiÓm. Møc miÔn thêng kh«ng ph¶i lóc nµo còng c¨n cø vµo kinh nghiÖm vµ
ngêi ta sÏ ¸p dông mét møc miÔn thêng bæ xung cho nh÷ng l¸i xe thiÕu kinh
nghiÖm (®ã lµ nh÷ng l¸i xe kh«ng cã b»ng l¸i xe ®Çy ®ñ, hoÆc cã thêi h¹n díi
12 th¸ng). §èi víi nh÷ng l¸i xe trÎ tuæi møc miÔn thêng nµy thêng cao h¬n
so víi nh÷ng l¸i xe cã tuæi lín h¬n.
NÕu mét ngêi ®îc b¶o hiÓm lùa chän mét møc miÔn thêng tù nguyÖn
®Ó ®îc gi¶m phÝ b¶o hiÓm, møc miÔn thêng ®ã sÏ ®îc bæ xung thªm vµo møc
miÔn thêng ¸p dông cho l¸i xe thiÕu kinh nghiÖm hoÆc trÎ tuæi.
* Gi¶m phÝ b¶o hiÓm
§Ó khuyÕn khÝch c¸c chñ xe cã sè lîng lín tham gia b¶o hiÓm t¹i c«ng
ty m×nh, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm thêng ¸p dông møc gi¶m phÝ so víi møc phÝ
chung theo sè lîng xe tham gia b¶o hiÓm. Ngoµi ra, hÇu hÕt c¸c c«ng ty b¶o
hiÓm cßn ¸p dông c¬ chÕ gi¶m gi¸ cho nh÷ng ngêi tham gia kh«ng cã khiÕu
n¹i vµ gia t¨ng tû lÖ gi¶m gi¸ nµy cho mét sè n¨m kh«ng cã khiÕu n¹i gia
t¨ng. Cã thÓ nãi ®©y lµ biÖn ph¸p phæ biÕn trong b¶o hiÓm xe c¬ giíi.
18
Riªng ®èi víi nh÷ng xe ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt mïa vô, tøc lµ chØ
ho¹t ®éng mét sè ngµy trong n¨m, th× chñ xe chØ ph¶i ®ãng phÝ cho nh÷ng
ngµy ho¹t ®éng ®ã theo c«ng thøc sau:
ë ViÖt Nam ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh to¸n th× sè th¸ng xe ho¹t ®éng
®îc lµm trßn vµ phÝ b¶o hiÓm ®îc tÝnh nh sau:
- Xe ho¹t ®éng díi 3 th¸ng ph¶i ®ãng 30% phÝ c¶ n¨m
- Xe ho¹t ®éng tõ 3-6 th¸ng ph¶i ®ãng 60% phÝ c¶ n¨m
- Xe ho¹t ®éng tõ 6-9 th¸ng ph¶i ®ãng 90% phÝ c¶ n¨m
- Xe ho¹t ®éng tõ 9 th¸ng trë lªn ph¶i ®ãng 100% phÝ c¶ n¨m
Ngoµi ra ®èi víi trêng hîp xe chØ ho¹t ®éng trong mét thêi gian mµ chñ
xe ®· ®ãng phÝ c¶ n¨m th× c«ng ty b¶o hiÓm sÏ hoµn l¹i mét kho¶n phÝ nhÊt
®Þnh, sè phÝ ®îc hoµn l¹i nµy còng nh lµ sè phÝ ®îc gi¶m ®i trªn mçi ®Çu ph¬ng tiÖn tuy nhá, nhng nÕu doanh nghiÖp cã sè ®Çu xe tham gia b¶o hiÓm lín
th× sè tiÒn nµy rÊt ®¸ng kÓ, h¬n n÷a nã cßn t¹o ra sù tho¶i m¸i cho kh¸ch
hµng, b¶o vÖ quyÒn lîi cho ngêi tham gia.
* BiÓu phÝ ®Æc biÖt:
Khi kh¸ch hµng cã sè lîng xe tham gia b¶o hiÓm nhiÒu, c¸c c«ng ty
b¶o hiÓm cã thÓ ¸p dông biÓu phÝ riªng cho tõng kh¸ch hµng ®ã. ViÖc tÝnh
to¸n biÓu phÝ riªng còng t¬ng tù nh c¸ch tÝnh phÝ riªng nh ®· ®Ò cËp ë trªn,
chØ kh¸c lµ chØ dùa trªn c¸c sè liÖu vÒ b¶n th©n kh¸ch hµng ®ã, cô thÓ:
- Sè lîng xe cña c«ng ty tham gia b¶o hiÓm
- T×nh h×nh båi thêng tæn thÊt cña c«ng ty b¶o hiÓm cho kh¸ch hµng ë
nh÷ng n¨m tríc ®ã.
- Tû lÖ phô phÝ theo quy ®Þnh cña c«ng ty
Trêng hîp møc phÝ ®Æc biÖt thÊp h¬n møc phÝ quy ®Þnh chung, c«ng ty
b¶o hiÓm sÏ ¸p dông theo møc phÝ ®Æc biÖt. Cßn nÕu møc phÝ ®Æc biÖt tÝnh ®îc lµ cao h¬n (hoÆc b»ng) møc phÝ chung, tøc lµ t×nh h×nh tæn thÊt cña kh¸ch
hµng cao h¬n (hoÆc b»ng) møc tæn thÊt b×nh qu©n chung, th× c«ng ty b¶o
hiÓm sÏ ¸p dông møc phÝ chung.
19
* Hoµn phÝ b¶o hiÓm
Cã nh÷ng trêng hîp chñ xe ®· ®ãng phÝ b¶o hiÓm c¶ n¨m, nhng trong
n¨m xe kh«ng ho¹t ®éng mét thêi gian v× mét lý do nµo ®ã, vÝ dô nh ngõng
ho¹t ®éng ®Ó tu söa xe. Trong trêng hîp nµy th«ng thêng c«ng ty b¶o hiÓm sÏ
hoµn l¹i phÝ b¶o hiÓm cña nh÷ng th¸ng ngõng ho¹t ®éng ®ã cho chñ xe. Sè
phÝ hoµn l¹i ®îc tÝnh nh sau:
PhÝ hoµn l¹i = PhÝ c¶ n¨m x
Mçi c«ng ty b¶o hiÓm cã tû lÖ hoµn phÝ lµ kh¸c nhau, nhng th«ng thêng
tû lÖ nµy lµ 80%.
NÕu chñ xe muèn hñy bá hîp ®ång b¶o hiÓm khi cha hÕt thêi h¹n hîp
®ång th× th«ng thêng c«ng ty b¶o hiÓm còng hoµn l¹i phÝ b¶o hiÓm cho thêi
gian cßn l¹i ®ã theo c«ng thøc trªn (nhng víi ®iÒu kiÖn lµ chñ xe cha cã lÇn
nµo ®îc c«ng ty b¶o hiÓm tr¶ tiÒn b¶o hiÓm) sau khi ®· trõ ®i nh÷ng chi phÝ
qu¶n lý cÇn thiÕt.
20
- Xem thêm -
.DOC 
85 
59 
96 
