Tài liệu Luận văn công tác giám định và bồi thường trong nghiệp vụ bảo hiểm hàng hoá xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển

LỜI MỞ ĐẦU œš Hoµ nhÞp cïng víi sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ th× b¶o hiÓm lµ mét trong nh÷ng ngµnh dÞch vô ph¸t triÓn kh¸ toµn diÖn vµ cã nh÷ng bíc tiÕn ®¸ng kÓ c¶ vÒ quy m«, tèc ®é vµ ph¹m vi ho¹t ®éng. B¶o hiÓm kh«ng chØ thùc hiÖn viÖc huy ®éng vèn cho nÒn kinh tÕ mµ cßn gãp phÇn ®¶m b¶o æn ®Þnh tµi chÝnh cho c¸c c¸ nh©n, gia ®×nh, cho mäi tæ chøc vµ doanh nghiÖp ®Ó æn ®Þnh ®êi sèng vµ kh«i phôc s¶n xuÊt kinh doanh .Kinh tÕ cµng ph¸t triÓn, ®êi sèng cña nh©n d©n cµng cao th× nhu cÇu b¶o hiÓm cµng lín vµ c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm còng ngµy cµng ®îc hoµn thiÖn. Trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ hiÖn nay, ®Ó tiÕn tíi gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO th× vai trß cña ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng l¹i rÊt to lín, nã lµ chiÕc cÇu g¾n kÕt gi÷a c¸c níc víi nhau vµ h¬n thÕ n÷a nÒn kinh tÕ cña mét níc ph¸t triÓn ®i lªn mét phÇn nhê vµo ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng, Trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu th× vËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn l¹i cã vai trß v« cïng quan träng v× b»ng ®êng biÓn cã thÓ vËn chuyÓn ®îc mét khèi lîng hµng ho¸ rÊt lín.VËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn cã nhiÒu thuËn lîi nhng rñi ro còng lu«n lu«n r×nh rËp bÊt cø khi nµo.V× vËy vai trß cña nghiÖp vô b¶o hiÓm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu b»ng ®êng biÓn lµ v« cïng quan träng. Kh¼ng ®Þnh ®îc ®iÒu ®ã mµ em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi:”C«ng t¸c gi¸m ®Þnh vµ båi thêng trong nghiÖp vô b¶o hiÓm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu vËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn”.§Ò tµi cña em ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn th× gåm ba phÇn: PhÇn1: Lý luËn chung PhÇn 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c gi¸m ®Þnh vµ båi thêng trong nghiÖp vô b¶o hiÓm hµng ho¸ vËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn t¹i PJICO PhÇn 3: Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ Trong qóa tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi mÆc dï em ®· ®îc sù chØ b¶o tËn t×nh cña TS Ph¹m ThÞ §Þnh nhng em còng kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt. RÊt mong sù th«ng c¶m cña thÇy c« . Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Ch¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ b¶o hiÓm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu vµ c«ng t¸c gi¸m ®Þnh båi thêng 1 I. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan vµ lÞch sö ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu . 1. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan. Nh chóng ta ®· biÕt, dÞch vô vËn chuyÓn nãi chung vµ vËn chuyÓn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu (XNK) b»ng ®êng biÓn nãi riªng ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong th¬ng m¹i quèc tÕ. Cã thÓ nãi “kh«ng cã th¬ng m¹i nÕu kh«ng cã vËn chuyÓn”. Cã nhiÒu ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn hµng ho¸ XNK b»ng ®êng biÓn, ®êng s¾t ,®êng hµng kh«ng…Trong ®ã ,vËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn chiÕm kho¶ng 90 % tæng khèi lîng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu cña thÕ giíi. NhiÒu níc ë vÞ trÝ kh«ng tiÕp gi¸p víi biÓn còng ph¶i th«ng qua c¶ng cña níc kh¸c ®Ó vËn chuyÓn hµng ho¸ b»ng ®êng biÓn nh Céng hoµ SÐc, Hunggary,Lµo…Bëi v× vËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn cã rÊt nhiÒu u ®iÓm : - Cã thÓ vËn chuyÓn ®îc nhiÒu chñng lo¹i hµng ho¸ víi khèi lîng lín, mµ c¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i kh¸c nh :§êng bé ,®êng s«ng, ®êng hµng kh«ng…kh«ng thÓ ®¶m nhËn ®îc, ch¼ng h¹n nh c¸c lo¹i hµng ho¸ siªu trêng, siªu träng. - C¸c tuyÕn vËn chuyÓn ®êng biÓn réng lín nªn trªn mét tuyÕn cã thÓ tæ chøc ®îc nhiÒu chuyÕn tµu trong cïng mét lóc cho c¶ hai chiÒu. - ViÖc x©y dùng vµ b¶o qu¶n c¸c tuyÕn ®êng biÓn dùa trªn c¬ së lîi dông ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn cña biÓn, do ®ã kh«ng ph¶i ®Çu t nhiÒu vÒ vèn, nguyªn vËt liÖu, søc lao ®éng. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho gi¸ thµnh vËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn thÊp h¬n so víi c¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i kh¸c . - VËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn gãp phÇn ph¸t triÓn tèt mèi quan hÖ kinh tÕ víi c¸c níc ,thùc hiÖn ®êng lèi kinh tÕ ®èi ngo¹i cña nhµ níc, gãp phÇn t¨ng thu ngo¹i tÖ … V× vËy, ho¹t ®éng vËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Tuy nhiªn còng cã mét sè nhîc ®iÓm sau: - VËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn gÆp rÊt nhiÒu rñi ro. C¸c rñi ro nµy cã thÓ do c¸c yÕu tè tù nhiªn, yÕu tè kü thuËt hoÆc yÕu tè x· héi, con ngêi . Do yÕu tè tù nhiªn:VËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn. Thêi tiÕt,khÝ hËu trªn biÓn ®Òu ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh vËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn. Nh÷ng rñi ro thiªn tai bÊt ngê nh b·o ,sãng thÇn, lèc… cã thÓ x¶y ra bÊt cø lóc nµo . YÕu tè tù nhiªn diÔn ra kh«ng theo mét quy luËt nhÊt ®Þnh nµo .V× vËy, mÆc dï khoa häc kü thuËt ngµy cµng ph¸t triÓn vµ cã thÓ dù b¸o thêi tiÕt, nhng rñi ro vÉn cã thÓ x¶y ra . Do yÕu tè kü thuËt :Trong ho¹t ®éng cña m×nh, con ngêi ngµy cµng sö dông nhiÒu h¬n c¸c ph¬ng tiÖn khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i .Nhng dï m¸y mãc hiÖn ®¹i chÝnh x¸c ®Õn ®©u còng kh«ng tr¸nh khái trôc trÆc vÒ kü thuËt, ®ã lµ 2 trôc trÆc cña chÝnh con tÇu, kü thuËt dù b¸o thêi tiÕt, c¸c tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn tõ ®Êt liÒn …tõ ®ã g©y ra ®æ vì, mÊt m¸t hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh XNK. Do yÕu tè x· héi, con ngêi: Hµng ho¸ cã thÓ bÞ mÊt trém, mÊt c¾p, bÞ cíp hoÆc bÞ thiÖt h¹i do chiÕn tranh ,… - Tèc ®é cña tµu biÓn cßn chËm, hµnh tr×nh trªn biÓn cã thêi gian dµi, nªn x¸c suÊt rñi ro tai n¹n trªn biÓn cµng cao; nhng viÖc øng cøu rñi ro, tai n¹n rÊt khã kh¨n . - Cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi , mçi chuyÕn tµu thêng cã gi¸ trÞ rÊt lín, bao gåm gi¸ trÞ tµu vµ hµng ho¸ chë trªn tµu .V× vËy nÕu rñi ro x¶y ra sÏ g©y tæn thÊt rÊt lín vÒ tµi s¶n, tr¸ch nhiÖm vµ con ngêi. - Trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn, hµng ho¸ ®îc chñ ph¬ng tiÖn chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh. Nhng tr¸ch nhiÖm nµy rÊt h¹n chÕ vÒ thêi gian, ph¹m vi vµ møc ®é tuú theo ®iÒu kiÖn giao hµng vµ hîp ®ång vËn chuyÓn. Trong lÞch sö loµi ngêi ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p chèng l¹i nh÷ng t¸c ®éng xÊu trªn, nhng thùc tÕ cho thÊy biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt lµ b¶o hiÓm cho hµng hãa XNK. MÆt kh¸c, ngµy nay trong nÒn kinh tÕ më, ngµnh b¶o hiÓm ra ®êi kh«ng nh÷ng ®¸p øng nhu cÇu ®¶m b¶o an toµn cho nh÷ng chñ hµng, mµ cßn gãp phÇn thóc ®Èy mèi quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ th«ng qua con ®êng th¬ng m¹i vµ cã ¶nh hëng s©u s¾c tíi vÊn ®Ò kinh tÕ-x· héi cho c¶ hai níc xuÊt vµ nhËp .Ngoµi ra, c¸c nguyªn nh©n kh¸c nh: Tr¸ch nhiÖm cña ngêi chuyªn chë ®êng biÓn rÊt h¹n chÕ vµ viÖc khiÕu n¹i ®ßi båi thêng rÊt khã kh¨n; Cã b¶o hiÓm míi b¶o vÖ ®îc lîi Ých cña doanh nghiÖp trong trêng hîp cã tæn thÊt vµ t¹o ra t©m lý an t©m trong kinh doanh.V× vËy b¶o hiÓm hµng ho¸ XNK vËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn lµ sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ,®Õn nay ®· trë thµnh tËp qu¸n th¬ng m¹i quèc tÕ. 2. LÞch sö ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu: 2.1. Trªn thÕ giíi B¶o hiÓm hµng h¶i ®· cã lÞch sö rÊt l©u ®êi. Mét trong nh÷ng ®¬n b¶o hiÓm ®Çu tiªn mµ ngêi ta t×m thÊy lµ ®¬n b¶o hiÓm cÊp vµo n¨m 1347 t¹i Genoa(Italia) cho tµu Santaclara ®i ®Õn quÇn ®¶o Magioca thuéc T©y Ban Nha.Ngêi ta cho r»ng b¶o hiÓm hµng h¶i ra ®êi b¾t ®Çu tõ nh÷ng ngêi cho vay nÆng l·i sèng ë miÒn B¾c Italia.Nh÷ng ngêi nµy thêng cho chñ tµu vay nî víi ®iÒu kiÖn lµ nÕu ®i tµu trãt lät th× chñ tµu ph¶i tr¶ mét kho¶n l·i rÊt nÆng. Ngîc l¹i, nÕu tµu bÞ ®¾m, mÊt hÕt th× ®îc xo¸ nî. Lèi cho vay nµy gäi lµ vay “®îc ¨n c¶ ng· vÒ kh«ng” hay cho vay kiªm b¶o hiÓm. B¶o hiÓm sau ®ã ph¸t triÓn sang Anh. Níc Anh lµ níc cã nÒn ngo¹i th¬ng ph¸t triÓn nªn b¶o hiÓm còng ph¸t triÓn sím vµ ®Çy ®ñ h¬n. B¶o hiÓm ra ®êi vµ ph¸t triÓn cïng víi sù ph¸t triÓn cña 3 hµng ho¸ vµ ngo¹i th¬ng. Kho¶ng thÕ kû 5 tríc c«ng nguyªn, vËn chuyÓn hµng ho¸ b»ng ®êng biÓn ®· ra ®êi vµ ph¸t triÓn. Ngêi ta ®· biÕt tr¸nh tæn thÊt toµn bé mét l« hµng b»ng c¸ch chia nhá, ph©n t¸n chuyªn chë trªn nhiÒu thuyÒn kh¸c nhau. §©y cã thÓ nãi lµ h×nh thøc s¬ khai cña b¶o hiÓm hµng ho¸. N¨m 1182 ë Lomborde-B¾c ý, hîp ®ång b¶o hiÓm, ngêi b¶o hiÓm ®· ra ®êi, trong ®ã ngêi b¸n ®¬n nµy cam kÕt víi kh¸ch hµng sÏ thùc hiÖn néi dung ®· ghi trong ®¬n. Tõ ®ã hîp ®ång b¶o hiÓm ®· ra ®êi víi t c¸ch nh lµ mét nghÒ riªng ®éc lËp. N¨m 1452 t¹i Venise –ý ®¹o luËt ®Çu tiªn vÒ b¶o hiÓm hµng h¶i ®· ra ®êi. Sù ph¸t triÓn cña th¬ng hµng h¶i ®· dÉn ®Õn sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña b¶o hiÓm hµng h¶i vµ hµng lo¹t c¸c thÓ lÖ, c«ng íc, hiÖp íc quèc tÕ liªn quan ®Õn th¬ng m¹i vµ hµng h¶i nh: M©ò b¶o hiÓm cña Lloy’s 1776 vµ luËt b¶o hiÓm cña Anh n¨m 1906, c«ng íc Brucxen n¨m 1924, Hague Visby 1986, H¨mbua n¨m 1978,Incorterrm n¨m 1953,1980,1990,2000…C¸c ®iÒu kho¶n vÒ b¶o hiÓm hµng h¶i còng ra ®êi vµ ngµy cµng hoµn thiÖn. 2.2. ë ViÖt Nam: Tríc n¨m 1964 chØ cã B¶o ViÖt lµm ®¹i lý b¶o hiÓm hµng ho¸ XNK cho c«ng ty b¶o hiÓm nh©n d©n Trung Quèc trong trêng hîp mua theo gi¸ FOB vµ b¸n theo gi¸ CIF víi môc ®Ých lµ häc hái kinh nghiÖm. Tõ n¨m 1965-1975 B¶o ViÖt míi chØ triÓn khai ba nghiÖp vô b¶o hiÓm ®èi ngo¹i trong ®ã cã b¶o hiÓm hµng ho¸ XNK.Tõ sau n¨m 1970 B¶o ViÖt cã quan hÖ t¸i b¶o hiÓm víi Liªn X«(cò), Ba Lan, TriÒu Tiªn.tríc ®ã B¶o ViÖt chØ cã quan hÖ t¸i b¶o hiÓm víi Trung Quèc. Tõ n¨m 1975-1992 B¶o ViÖt ®· triÓn khai thªm nhiÒu nghiÖp vô vµ më réng thªm ph¹m vi ho¹t ®éng. Tõ chç chØ cã quan hÖ t¸i b¶o hiÓm víi c¸c níc XHCN cò th× trong thêi kú nµy B¶o ViÖt ®· cã quan hÖ ®¹i lý gi¸m ®Þnh,t¸i b¶o hiÓm víi h¬n 40 níc trªn thÕ giíi. Trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn m¹nh mÏ, xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu b¶o ®¶m cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh, thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi th× viÖc ®a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh kinh doanh b¶o hiÓm lµ mét ®ßi hái thiÕt thùc.§Ó ®¸p øng yªu cÇu cÊp b¸ch trªn. NghÞ ®Þnh 100/CP cña chÝnh Phñ vÒ ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm ®· ®îc ban hµnh ngµy 18/12/1993 ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ra ®êi vµ ph¸t triÓn. II. §Æc ®iÓm cña qu¸ tr×nh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn liªn quan . 1. §Æc ®iÓm cña qu¸ tr×nh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸. 4 -ViÖc xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ thêng ®îc thùc hiÖn th«ng qua hîp ®ång gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n víi néi dung vÒ sè lîng, phÈm chÊt, ký m· hiÖu, quy c¸ch ®ãng gãi, gi¸ c¶ hµng ho¸, tr¸ch nhiÖm thuª tµu vµ tr¶ cíc phÝ, phÝ b¶o hiÓm, thñ tôc vµ ®ång tiÒn thanh to¸n … - Cã sù chuyÓn giao quyÒn së h÷u l« hµng XNK tõ ngêi b¸n sang ngêi mua - Hµng ho¸ XNK thêng ®îc vËn chuyÓn qua biªn giíi quèc gia, ph¶i chÞu sù kiÓm so¸t cña h¶i quan, kiÓm dÞch …tuú theo quy ®Þnh cña mçi níc. §ång thêi ®Ó ®îc vËn chuyÓn ra (hoÆc vµo ) qua biªn giíi ph¶i mua b¶o hiÓm theo tËp qu¸n th¬ng m¹i quèc tÕ. Ngêi tham gia b¶o hiÓm cã thÓ lµ ngêi b¸n hµng (ngêi xuÊt khÈu) hoÆc ngêi mua hµng (ngêi nhËp khÈu). Hîp ®ång b¶o hiÓm (H§BH) thÓ hiÖn quan hÖ gi÷a c«ng ty b¶o hiÓm vµ ngêi mua b¶o hiÓm ®èi víi hµng ho¸ ®îc b¶o hiÓm. NÕu ngêi b¸n hµng mua b¶o hiÓm th× ph¶i chuyÓn nhîng l¹i cho ngêi mua hµng ®Ó khi hµng vÒ ®Õn níc nhËp, nÕu bÞ tæn thÊt cã thÓ ®ßi c«ng ty b¶o hiÓm båi thêng . - Hµng ho¸ XNK thêng ®îc vËn chuyÓn b»ng c¸c ph¬ng tiÖn kh¸c nhau theo c¸c ph¬ng thøc vËn chuyÓn ®a ph¬ng tiÖn, trong ®ã cã tµu biÓn. Ngêi vËn chuyÓn hµng ®ång thêi còng lµ ngêi giao hµng cho ngêi mua . Qu¸ tr×nh XNK hµng ho¸ cã liªn quan ®Õn nhiÒu bªn, trong ®ã cã bèn bªn chñ yÕu lµ: Ngêi b¸n, Ngêi mua, Ngêi vËn chuyÓn vµ Ngêi b¶o hiÓm. V× vËy ph¶i ph©n ®Þnh râ rµng tr¸ch nhiÖm c¸c bªn liªn quan. 2.Tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn liªn quan Ho¹t ®éng XNK hµng ho¸ thêng ®îc thùc hiÖn th«ng qua ba lo¹i hîp ®ång: - Hîp ®ång mua b¸n - Hîp ®ång vËn chuyÓn - H§BH Ba hîp ®ång nµy lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó ph©n ®Þnh tr¸ch nhiÖm c¸c bªn liªn quan vµ tr¸ch nhiÖm nµy phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn giao hµng cña hîp ®ång mua b¸n. Theo c¸c ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i quèc tÕ "INCOTERM2000” (International Commercial terms) cã 13 ®iÒu kiÖn giao hµng, ®îc ph©n chia thµnh 4 nhãm E,F,C,D,nh sau: - Nhãm E: EXW (ex-work) giao hµng t¹i c¬ së cña ngêi b¸n . - Nhãm F: Cíc vËn chuyÓn chÝnh cha tr¶,gåm: + FCA(Free carrier ) giao hµng cho ngêi vËn t¶i. + FAS (Free alongside ship) giao hµng däc m¹n tµu. + FOB (Free on board) giao hµng lªn tµu - Nhãm C: Cíc vËn chuyÓn chÝnh ®· tr¶, gåm; 5 + CFR (Cost and freight) tiÒn hµng vµ cíc phÝ. + CIF (Cost insurance freight) tiÒn hµng,phÝ b¶o hiÓm vµ cíc phÝ. + CPT (Carriage paid to…) cíc tr¶ tíi. + CIP (Carriage and insurance paid to…) tiÒn cíc vµ phÝ b¶o hiÓm tr¶ tíi . - Nhãm D: N¬i hµng ®Õn ,tøc ngêi b¸n giao hµng t¹i níc ngêi mua,bao gåm: +DAF(Delivered at frontier) giao hµng t¹i biªn giíi; +DES (Delivered ex-ship) giao hµng t¹i tµu; +DEQ (Delivered ex-quay) giao hµng t¹i cÇu c¶ng +DDU: (Delivered duty unpaid) giao hµng t¹i ®Ých, cha nép thuÕ +DDP (Delivered duty paid) giao hµng t¹i ®Ých,®· nép thuÕ Trong ®ã th«ng dông nhÊt lµ ®iÒu kiÖn FOB ,®iÒu kiÖn CFR vµ ®iÒu kiÖn CIF. Trong c¸c ®iÒu kiÖn giao hµng, ngoµi phÇn gi¸ hµng, tuú theo tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ mµ cã thªm cíc phÝ vËn chuyÓn vµ phÝ b¶o hiÓm. Cã nh÷ng ®iÒu kiÖn giao hµng mµ ngêi b¸n kh«ng cã tr¸ch nhiÖm thuª tµu vËn chuyÓn vµ mua b¶o hiÓm cho hµng (hoÆc kh«ng tr¸ch nhiÖm mua b¶o hiÓm ).Nh vËy tuy b¸n ®îc hµng nhng dÞch vô vËn chuyÓn vµ b¶o hiÓm sÏ do ngêi mua ®¶m nhËn (®iÒu kiÖn FOB). Cã trêng hîp giao hµng theo ®iÒu kiÖn mµ ngoµi viÖc xuÊt khÈu ®îc hµng ho¸, ngêi b¸n cßn cã tr¸ch nhiÖm thuª tµu vËn chuyÓn vµ mua b¶o hiÓm cho hµng.Thùc tÕ, c¸c tËp ®oµn kinh tÕ ho¹t ®éng trªn nhiÒu lÜnh vùc s¶n xuÊt, vËn chuyÓn, b¶o hiÓm…khi giao hµng theo ®iÒu kiÖn nhãm C vµ D ,bªn c¹nh viÖc b¸n hµng cßn dµnh cho hä dÞch vô vËn chuyÓn vµ b¶o hiÓm cho sè hµng ®ã. V× vËy, nÕu nhËp khÈu hµng theo ®iÒu kiÖn FOB, hay ®iÒu kiÖn CFR th× sÏ gi÷ ®îc dÞch vô vËn chuyÓn vµ b¶o hiÓm, hay chØ dÞch vô b¶o hiÓm. NÕu trong ho¹t ®éng nhËp khÈu, b¸n hµng theo gi¸ CIF, ngêi b¸n còng gi÷ ®îc dÞch vô vËn chuyÓn vµ b¶o hiÓm. Nh vËy sÏ gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña ngµnh vËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn vµ ngµnh b¶o hiÓm ë quèc gia ®ã. Nãi chung, tr¸ch nhiÖm c¸c bªn liªn quan ®îc ph©n ®Þnh nh sau: - Ngêi b¸n (Ngêi xuÊt khÈu):ChuÈn bÞ hµng ho¸ theo ®óng hîp ®ång vÒ sè lîng ,chÊt lîng, lo¹i hµng, bao b× ®ãng gãi, thêi h¹n tËp kÕt hµng ë c¶ng, thñ tôc h¶i quan, kiÓm dÞch … NÕu b¸n theo gi¸ CIF, ngêi b¸n ph¶i mua b¶o hiÓm cho hµng ho¸ ,sau ®ã ký vµo hËu ®¬n b¶o hiÓm ®ã ®Ó chuyÓn nhîng quyÒn lîi b¶o hiÓm cho ngêi mua. - Ngêi mua (ngêi nhËp khÈu ): Cã tr¸ch nhiÖm nhËn hµng cña ngêi chuyªn chë theo ®óng sè lîng chÊt lîng ®· ghi trong hîp ®ång vËn chuyÓn vµ hîp ®ång mua b¸n, lÊy giÊy chøng nhËn kiÓm ®Õm, biªn b¶n kÕt to¸n giao nhËn hµng víi chñ tµu,biªn b¶n hµng ho¸ h háng ®æ vì do tµu g©y nªn (nÕu cã). 6 NÕu sai lÖch vÒ sè lîng, chÊt lîng víi hîp ®ång mua b¸n, nhng ®óng víi hîp ®ång vËn chuyÓn th× ngêi mua b¶o lu quyÒn khiÕu n¹i ®èi víi ngêi b¸n. NÕu phÈm chÊt, sè lîng sai lÖch so víi biªn b¶n giao hµng th× ngêi mua c¨n cø vµo hµng h háng, ®æ vì do tµu g©y nªn mµ khiÕu n¹i ngêi vËn chuyÓn . Ngoµi ra, ngêi mua cßn cã tr¸ch nhiÖm mua b¶o hiÓm cho hµng ho¸ hoÆc nhËn tõ ngêi b¸n chuyÓn nhîng l¹i . - Ngêi vËn chuyÓn; Cã tr¸ch nhiÖm chuÈn bÞ ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn theo yªu cÇu kü thuËt th¬ng m¹i vµ kü thuËt hµng h¶i, giao nhËn hµng ®óng quy ®Þnh theo hîp ®ång vËn chuyÓn .Theo tËp qu¸n th¬ng m¹i quèc tÕ, tµu chë hµng còng ph¶i ®îc b¶o hiÓm. Ngêi vËn chuuyÓn cßn cã tr¸ch nhiÖm cÊp vËn ®¬n cho ngêi göi hµng. VËn ®¬n (Bill of lading) lµ mét chøng tõ vËn chuyÓn hµng trªn biÓn do ngêi vËn chuyÓn cÊp cho ngêi göi hµng nh»m nãi lªn quan hÖ ph¸p lý gi÷a ngêi vËn chuyÓn, ngêi nhËn hµng vµ ngêi göi hµng .Cã nhiÒu lo¹i vËn ®¬n, nhng ë ®©y cÇn quan t©m ®Õn vËn ®¬n hoµn h¶o (clean B/L) vµ vËn ®¬n kh«ng hoµn h¶o(unclean B/L). - Ngêi b¶o hiÓm cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi hµng ho¸ ®îc b¶o hiÓm .Ch¼ng h¹n, kiÓm tra chøng tõ vÒ hµng ho¸, kiÓm tra hµnh tr×nh vµ b¶n th©n con tµu vËn chuyÓn… Khi x¶y ra tæn thÊt thuéc ph¹m vi tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm, ngêi b¶o hiÓm cã tr¸ch nhiÖm tiÕn hµnh gi¸m ®Þnh, båi thêng tæn thÊt vµ ®ßi ngêi thø ba nÕu hä g©y ra tæn thÊt nµy. III. Néi dung c¬ b¶n cña nghiÖp vô b¶o hiÓm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. 1. Rñi ro hµng h¶i vµ tæn thÊt : 1.1. Rñi ro hµng h¶i: Rñi ro hµng h¶i lµ nh÷ng rñi ro do thiªn tai ,tai n¹n bÊt ngê trªn biÓn g©y ra lµm h háng hµng ho¸ vµ ph¬ng tiÖn chuyªn chë . Rñi ro hµng h¶i cã nhiÒu lo¹i : Theo nguyªn nh©n, rñi ro hµng h¶i bao gåm rñi ro do thiªn tai, rñi ro do tai n¹n bÊt ngê trªn biÓn vµ rñi ro do hµnh ®éng cña con ngêi . - Thiªn tai: lµ nh÷ng hiÖn tîng do thiªn nhiªn g©y ra nh biÓn ®éng, b·o,lèc, sÐt, thêi tiÕt qu¸ xÊu …mµ con ngêi kh«ng chèng l¹i ®îc . - Tai n¹n bÊt ngê trªn biÓn :M¾c c¹n, ®¾m, bÞ ph¸ huû, ch¸y, næ, mÊt tÝch, ®©m va víi tµu hoÆc mét vËt thÓ cè ®Þnh hay di ®éng kh¸c kh«ng ph¶i lµ níc, ph¸ ho¹i cña thuyÒn trëng vµ thuû thñ trªn tµu ,… 7 - Hµnh ®éng cña con ngêi : ¨n trém ,¨n c¾p hµng, mÊt, cíp, chiÕn tranh,®×nh c«ng ,b¾t gi÷, tÞch thu… Ngoµi ra cßn c¸c rñi ro kh¸c nh rñi ro lóc xÕp dì hµng, hµng bÞ nhiÔm mïi, l©y bÈn… Theo nghiÖp vô b¶o hiÓm, cã 3 lo¹i rñi ro lµ rñi ro th«ng thêng ®îc b¶o hiÓm, rñi ro kh«ng ®îc b¶o hiÓm vµ rñi ro dîc b¶o hiÓm trong trêng hîp ®Æc biÖt . - Rñi ro th«ng thêng ®îc b¶o hiÓm: B·o ,lèc,sãng thÇn ,m¾c c¹n,®©m va,… - Rñi ro kh«ng ®îc b¶o hiÓm (cßn gäi lµ rñi ro lo¹i trõ ).C¸c hµnh vi sai lÇm cè ý cña ngêi ®îc b¶o hiÓm ,bao b× kh«ng ®óng quy c¸ch ,vi ph¹m thÓ lÖ XNK hoÆc vËn chuyÓn chËm trÔ lµm mÊt thÞ trêng , sôt gi¸… - Rñi ro ®îc b¶o hiÓm trong trêng hîp ®Æc biÖt :Rñi ro do chiÕn tranh ,®×nh c«ng,b¹o lo¹n…(gäi chung lµ rñi ro chiÕn tranh )thêng kh«ng ®îc nhËn b¶o hiÓm .Trong trêng hîp chñ hµng yªu cÇu, rñi ro chiÕn tranh sÏ ®îc nhËn b¶o hiÓm kÌm theo rñi ro th«ng thêng ®îc b¶o hiÓm víi ®iÒu kiÖn tr¶ thªm phô phÝ ®Æc biÖt . C¸c rñi ro ®îc b¶o hiÓm ph¶i lµ nguyªn nh©n trùc tiÕp g©y ra tæn thÊt .ViÖc ph©n biÖt nguyªn nh©n trùc tiÕp hay nguyªn nh©n gi¸n tiÕp cã vai trß quan träng ®Ó x¸c ®Þnh rñi ro g©y ra tæn thÊt cã ph¶i lµ rñi ro ®îc b¶o hiÓm hay kh«ng. Nh÷ng tæn thÊt nµo cã nguyªn nh©n trùc tiÕp lµ rñi ro ®îc b¶o hiÓm g©y ra míi ®îc båi thêng. 1.2. Tæn thÊt: Tæn thÊt trong b¶o hiÓm hµng ho¸ XNK lµ nh÷ng thiÖt h¹i, h háng cña hµng ho¸ ®îc b¶o hiÓm rñi ro g©y ra. C¨n cø vµo quy m«, møc ®é tæn thÊt cã thÓ chia ra tæn thÊt bé phËn (TTBP) vµ tæn thÊt toµn bé (TTTB). - TTBP lµ mét phÇn cña ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm theo mét hîp ®ång b¶o hiÓm (H§BH) bÞ mÊt m¸t, h háng ,thiÖt h¹i ,TTBP cã thÓ lµ tæn thÊt vÒ sè lîng, träng lîng ,thÓ tÝch, phÈm chÊt hoÆc gi¸ trÞ . VÝ dô :Xi m¨ng bÞ mÊt 2 bao(100 kg), g¹o bÞ ít gi¶m gi¸ trÞ th¬ng m¹i 20%, chÊt láng (x¨ng,dÇu) rß rØ,bay h¬i… - TTTB lµ toµn bé ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm theo mét H§BH bÞ h háng, mÊt m¸t, thiÖt h¹i . Cã hai lo¹i TTTB lµ TTTB thùc tÕ vµ TTTB íc tÝnh. + TTTB thùc tÕ lµ toµn bé ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm theo mét H§BH bÞ h háng, mÊt m¸t, thiÖt h¹i bÞ biÕn chÊt, biÕn d¹ng kh«ng cßn nh lóc míi ®îc b¶o 8 hiÓm hay bÞ mÊt ®i, bÞ tíc ®o¹t kh«ng lÊy l¹i ®îc n÷a. ChØ cã “TTTB thùc tÕ” trong 4 trêng hîp sau: *Hµng ho¸ bÞ huû ho¹i hoµn toµn; *Hµng ho¸ bÞ tíc ®o¹t kh«ng lÊy l¹i ®îc ; *Hµng ho¸ kh«ng cßn lµ vËt thÓ b¶o hiÓm ; *Hµng ho¸ ë trªn tµu mµ tµu ®îc tuyªn bè mÊt tÝch. VÝ dô :Mét tµu chë cµ phª xuÊt khÈu tõ H¶i Phßng sang NhËt B¶n .Trªn hµnh tr×nh, tµu gÆp b·o lín .Cµ phª bÞ ít vµ vãn côc. NÕu tiÕp tôc chë ®Õn NhËt B¶n th× cµ phª sÏ bÞ háng toµn bé (kh«ng cßn gi¸ trÞ th¬ng m¹i ).Trong trêng hîp nµy, khi hµng ®Õn NhËt B¶n th× TTTB lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái . + TTTB íc tÝnh lµ trêng hîp ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm bÞ thiÖt h¹i, mÊt m¸t cha tíi møc ®é TTTB thùc tÕ, nhng kh«ng thÓ tr¸nh khái TTTB thùc tÕ; hoÆc nÕu bá thªm chi phÝ ra cøu ch÷a th× chi phÝ cøu ch÷a cã thÓ b»ng hoÆc lín h¬n GTBH. VÝ dô: Mét tµu chë s¾t thÐp x©y dùng bÞ ®¾m trªn hµnh tr×nh do gÆp b·o. NÕu tiÕp tôc trôc vít th× chi phÝ trôc vít cã thÓ b»ng hoÆc lín h¬n gi¸ trÞ ban ®Çu cña l« hµng. NÕu ph©n lo¹i theo tr¸ch nhiÖm b¶o hiÓm th× tæn thÊt bao gåm Tæn thÊt chung (TTC) vµ tæn thÊt riªng(TTR). - TTR lµ tæn thÊt chØ g©y ra thiÖt h¹i cho mét hoÆc mét sè quyÒn lîi cña c¸c chñ hµng vµ chñ tµu trªn mét con tµu .Nh vËy TTR chØ liªn quan ®Õn tõng quyÒn lîi riªng biÖt .Trong TTR, ngoµi thiÖt h¹i vËt chÊt, cßn ph¸t sinh c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn TTR nh»m h¹n chÕ nh÷ng h h¹i khi tæn thÊt x¶y ra, gäi lµ tæn thÊt chi phÝ riªng. Tæn thÊt chi phÝ riªng lµ nh÷ng chi phÝ b¶o qu¶n hµng ho¸ ®Ó gi¶m bít h h¹i hoÆc ®Ó khái h h¹i thªm, bao gåm chi phÝ xÕp, dì, göi hµng, ®ãng gãi l¹i ,thay thÕ bao b×… ë bÕn khëi hµnh vµ däc ®êng.Cã tæn thÊt chi phÝ riªng sÏ lµm h¹n chÕ vµ gi¶m bít TTR. TTR cã thÓ lµ TTBP hoÆc TTTB. - TTC lµ nh÷ng hy sinh hay chi phÝ ®Æc biÖt ®îc tiÕn hµnh mét c¸ch cè ý vµ hîp lý nh»m môc ®Ých cøu tµu vµ hµng ho¸ chë trªn tµu tho¸t khái mét sù nguy hiÓm chung, thùc sù ®èi víi chóng. Theo quy t¾c Yorkantwerp 1994, cã hµnh ®éng TTC khi vµ chØ khi cã sù hi sinh hoÆc chi phÝ bÊt thêng ®îc tiÕn hµnh mét c¸ch cè ý vµ hîp lý v× an toµn chung nh»m cøu c¸c tµi s¶n khái mét tai ho¹ trong mét hµnh tr×nh chung trªn biÓn. C¸c thiÖt h¹i, chi phÝ hoÆc hµnh ®éng ®îc coi lµ TTC khi cã c¸c ®Æc trng sau: 9 - Hµnh ®éng TTC ph¶i lµ hµnh ®éng tù nguyÖn, h÷u ý cña nh÷ng ngêi trªn tµu theo lÖnh cña thuyÒn trëng hoÆc ngêi thay mÆt thuyÒn trëng; - Hy sinh hoÆc chi phÝ ph¶i ®Æc biÖt, bÊt thêng; - Hy sinh, hoÆc chi phÝ ph¶i hîp lý vµ v× an toµn chung cho tÊt c¶ c¸c quyÒn lîi trong hµnh tr×nh ; - Nguy c¬ ®e do¹ toµn bé hµnh tr×nh ph¶i nghiªm träng vµ thùc tÕ; - MÊt m¸t,thiÖt h¹i hoÆc chi phÝ ph¶i lµ hËu qu¶ trùc tiÕp cña hµnh ®éng TTC; - TTC ph¶i x¶y ra trªn biÓn. TTC bao gåm hai bé phËn chñ yÕu ®ã lµ hy sinh TTC vµ chi phÝ TTC. + Hy sinh TTC lµ nh÷ng thiÖt h¹i hoÆc chi phÝ do hËu qu¶ trùc tiÕp cña mét hµnh ®éng TTC .VÝ dô, viÖc vøt bá bít hµng v× lý do an toµn cña tµu ,®èt vËt phÈm trªn tµu ®Ó thay nhiªn liÖu … + Chi phÝ TTC lµ nh÷ng chi phÝ ph¶i tr¶ cho ngêi thø ba trong viÖc cøu tµu vµ hµng tho¸t n¹n hoÆc chi phÝ lµm cho tµu tiÕp tôc hµnh tr×nh. Chi phÝ TTC bao gåm chi phÝ cøu n¹n; chi phÝ lµm næi tµu khi ®· bÞ m¾c c¹n,chi phÝ thuª kÐo ,lai,d¾t tµu khi bÞ n¹n;chi phÝ t¹i c¶ng l¸nh n¹n nh: Chi phÝ ra vµo c¶ng,chi phÝ xÕp dì,nhiªn liÖu …v× an toµn chung hoÆc ®Ó söa ch÷a t¹m thêi ;chi phÝ t¸i xÕp hµng ,lu kho hµng ho¸; tiÒn l¬ng cho thuyÒn trëng, thuyÒn viªn; l¬ng thùc,thùc phÈm,nhiªn liÖu tiªu thô t¹i c¶ng l¸nh n¹n. *C¸c thñ tôc giÊy tê liªn quan ®Õn TTC: Khi x¶y ra TTC, chñ tµu hoÆc thuyÒn trëng ph¶i tiÕn hµnh mét sè c«ng viÖc sau: - Tuyªn bè TTC ; - Mêi gi¸m ®Þnh viªn ®Ó gi¸m ®Þnh tæn thÊt cña tµu vµ hµng (nÕu cã); - Göi cho c¸c chñ hµng b¶n cam ®oan ®ãng gãp TTC ®Ó chñ hµng vµ ngêi b¶o hiÓm ®iÒn vµo vµ xuÊt tr×nh khi nhËn hµng; - ChØ ®Þnh mét chuyªn viªn tÝnh to¸n, ph©n bæ TTC; - Lµm kh¸ng nghÞ hµng h¶i (nÕu cã liªn quan ®Õn ngêi thø ba). Chñ hµng ph¶i lµm c¸c viÖc sau: - Kª khai gi¸ trÞ hµng ho¸ nÕu chñ tµu yªu cÇu ; - NhËn b¶n cam ®oan ®ãng gãp TTC, ®iÒn vµo vµ göi cho c«ng ty b¶o hiÓm. C«ng ty b¶o hiÓm sÏ ký vµo giÊy cam ®oan ®ãng gãp TTC vµ tr¶ l¹i ®Ó chñ hµng nhËn hµng .NÕu hµng kh«ng ®îc b¶o hiÓm th× chñ hµng ph¶i ký quü b»ng tiÒn mÆt hoÆc xin b¶o l·nh cña ng©n hµng, thuyÒn trëng míi giao hµng. Nãi chung khi cã TTC x¶y ra, ngêi ®îc b¶o hiÓm ph¶i b¸o cho c«ng ty b¶o hiÓm ®Ó ®îc híng dÉn lµm thñ tôc, kh«ng tù ý ký vµo b¶n cam ®oan ®ãng gãp TTC . 10 TTC vµ TTR cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau: TTR x¶y ra mét c¸ch ngÉu nhiªn trong khi TTC lµ cè t×nh cè ý .TTR chØ ¶nh hëng ®Õn quyÒn lîi c¸ biÖt,v× vËy TTR cña ngêi nµo th× ngêi ®ã chÞu mµ kh«ng cã sù cña c¸c bªn nh TTC. TTR cã thÓ x¶y ra trªn biÓn hoÆc bÊt kú ®Þa ®iÓm nµo kh¸c trong khi TTC chØ x¶y ra trªn biÓn.§Æc biÖt TTR cã thuéc tr¸ch nhiÖm båi thêng cña c«ng ty b¶o hiÓm hay kh«ng lµ tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm trong khi víi mäi ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm,c«ng ty b¶o hiÓm ®Òu chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng vÒ møc ®ãng gãp TTC cña chñ hµng . Nh vËy, v× hµnh ®éng TTC liªn quan ®Õn mäi quyÒn lîi trªn tµu nªn cÇn tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh møc ®ãng gãp TTC cña mçi bªn, gäi lµ ph©n bæ TTC. Cô thÓ viÖc ph©n bæ TTC ®îc thùc hiÖn theo c¸c bíc sau: Bíc 1:X¸c ®Þnh gi¸ trÞ TTC(Gt) Gi¸ trÞ TTC bao gåm gi¸ trÞ tµi s¶n hy sinh vµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn hµnh ®éng TTC ®îc x¸c ®Þnh theo c¸c ®Æc trng ®· nªu ë trªn. Bíc 2:X¸c ®Þnh tû lÖ ph©n bæ TTC(t) Tû lÖ ph©n bæ TTC lµ tû lÖ phÇn tr¨m gi÷a gi¸ trÞ tµi s¶n vµ chi phÝ TTC víi gi¸ trÞ chÞu ph©n bæ TTC. Tû lÖ ph©n bæ =Gi¸ trÞ TTC(Gt)/ Gi¸ trÞ chÞu ph©n bæ TTC(Gc)*100 Trong ®ã, gi¸ trÞ chÞu ph©n bæ TTC(Gc) lµ gi¸ trÞ cña tÊt c¶ c¸c quyÒn lîi cã mÆt trªn tµu ngay tríc khi x¶y ra hµnh ®éng TTC. Nh vËy, nÕu TTR xÈy ra sau TTC th× gi¸ trÞ TTR vÉn ph¶i ®ãng gãp chÞu ph©n bæ TTC; nÕu x¶y ra tríc th× kh«ng tham gia ph©n bæ. C«ng thøc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ chÞu ph©n bæ TTC nh sau: Gi¸ trÞ chÞu ph©n bæ tæn thÊt chung=Gi¸ trÞ cña tµu, hµng khi cha cã tæn thÊt – Gi¸ trÞ TTR x¶y ra tríc tæn thÊt chung HoÆc : Gi¸ trÞ chÞu ph©n bæ TTC=Gi¸ trÞ cña tµu, hµng khi vÒ ®Õn bÕn +Gi¸ trÞ TTC+Gi¸ trÞ TTR x¶y ra sau TTC Bíc 3:X¸c ®Þnh møc ®ãng gãp TTC cña mçi bªn(Mi-chØ sè i lµ c¸c bªn liªn quan ®Õn TTC): Sè tiÒn ®ãng gãp TTC cña mçi bªn (Mi)=Gi¸ trÞ chÞu ph©n bæ TTC cña mçi bªn(Gci)*Tû lÖ ph©n bæ TTC(t) Trong ®ã gi¸ trÞ chÞu ph©n bæ TTC cña mçi bªn ®îc x¸c ®Þnh t¬ng tù nh c«ng thøc ë bíc 2, nhng chØ x¸c ®Þnh riªng biÖt cho tõng quyÒn lîi cña chñ tµu hoÆc chñ hµng . 11 V× gi¸ trÞ TTC ®îc ph©n bæ cho c¸c bªn nh trªn, nªn sau khi ph©n bæ TTC, tæng sè tiÒn ®ãng gãp TTC cña c¸c bªn chñ hµng vµ chñ tµu ®óng b»ng gi¸ trÞ TTC. 3. §iÒu kiÖn b¶o hiÓm : §iÒu kiÖn b¶o hiÓm lµ nh÷ng ®iÒu quy ®Þnh ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña ngêi b¶o hiÓm ®èi víi tæn thÊt cña hµng ho¸ .Hµng ®îc b¶o hiÓm theo ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm nµo, chØ nh÷ng rñi ro tæn thÊt quy ®Þnh trong ®iÒu kiÖn ®ã míi ®îc båi thêng .Sau ®©y lµ c¸c ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm cña ViÖn nh÷ng ngêi b¶o hiÓm Lu©n §«n (institute of London Underwriters-ILU). Ngµy 01/01/1963, ILU xuÊt b¶n ba ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm hµng ho¸ lµ FPA,WA vµ AR.C¸c ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm nµy ®îc ¸p dông réng r·i trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ. Ngµy1/1/1982,ILU xuÊt b¶n c¸c ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm míi thay thÕ c¸c ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm cò.Trong ®ã c¸c ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm hµng ho¸ bao gåm: - Institute cargo clauses C(ICC C)-§iÒu kiÖn b¶o hiÓm C - Institute cargo clauses B(ICC B)-§iÒu kiÖn b¶o hiÓm B - Institute cargo clauses A(ICC A)-§iÒu kiÖn b¶o hiÓm A - Institute war clauses-§iÒu kiÖn b¶o hiÓm chiÕn tranh - Institute strikes clauses- §iÒu kiÖn b¶o hiÓm ®×nh c«ng So víi c¸c ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm cò, c¸c ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm míi tr×nh bµy râ rµng, dÔ hiÓu h¬n. §iÒu kiÖn b¶o hiÓm míi ®· kh¾c phôc ®îc sù mËp mê, khã hiÓu vµ ng«n ng÷ cæ ®îc sö dông trong ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm cò.Tªn gäi cña c¸c ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm C,B,A thay cho c¸c tªn gäi cò FPA ,WA, AR nªn dÔ nhí, dÔ sö dông h¬n.Vµ ®iÒu c¬ b¶n lµ néi dung cña c¸c ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm míi cã nh÷ng thay ®æi. Néi dung cô thÓ cña c¸c ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm míi nh sau: 3.1. §iÒu kiÖn b¶o hiÓm C(ICC C) C¸c rñi ro ®îc b¶o hiÓm theo ®iÒu kiÖn nµy: + Tæn thÊt hay tæn h¹i cña hµng ho¸ ®îc b¶o hiÓm cã nguyªn nh©n hîp lý do ch¸y hoÆc næ; tµu bÞ m¾c c¹n, ch×m ®¾m, bÞ lËt, ®©m va, dì hµng t¹i c¶ng l¸nh n¹n. + TTC + PhÇn tr¸ch nhiÖm mµ ngêi ®îc b¶o hiÓm ph¶i chÞu theo ®iÒu kho¶n hai tµu ®©m va nhau ®Òu cã lçi. C¸c rñi ro lo¹i trõ bao gåm: + Tæn thÊt hay tæn h¹i do hµnh vi xÊu, cè ý cña ngêi ®îc b¶o hiÓm. + Rß rØ, hao hôt th«ng thêng vÒ träng lîng, khèi lîng hoÆc hao mßn tù nhiªn cña ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm. + Do néi tú hoÆc b¶n chÊt cña hµng ho¸ 12 + Tæn thÊt hoÆc tæn h¹i do ®ãng gãi bao b× kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn, kh«ng thÝch hîp. + Tæn thÊt hoÆc tæn h¹i mµ nguyªn nh©n trùc tiÕp lµ chËm trÔ. + Tæn thÊt hoÆc tæn h¹i do kh«ng tr¶ ®îc nî hoÆc thiÕu thèn vÒ tµi chÝnh cña chñ tµu, ngêi qu¶n lý, ngêi thuª tµu hoÆc ngêi khai th¸c tµu. + Tæn thÊt hoÆc tæn h¹i do viÖc sö dông bÊt kú mét lo¹i vò khÝ chiÕn tranh nµo cã dïng ph¶n øng h¹t nh©n, ph¶n øng phãng x¹, chÊt phãng x¹… + ThiÖt h¹i cè ý hoÆc sù ph¸ ho¹i cè ý cña ®èi tîng ®îc b¶o hiÓm do hµnh vi ph¹m ph¸p cña bÊt kú ngêi nµo. + Do tµu kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng ®i biÓn, hoÆc kh«ng thÝch hîp cho viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ mµ ngêi ®îc b¶o hiÓm ®· biÕt t×nh tr¹ng ®ã vµo lóc hµng ho¸ ®îc xÕp lªn ph¬ng tiÖn vËn t¶i. + Tæn thÊt x¶y ra do chiÕn tranh, néi chiÕn, b¹o lo¹n, hµnh ®éng thï ®Þch, tÞch thu, b¾t gi÷, qu¶n chÕ, giam cÇm… + Tæn thÊt do m×n, thuû l«i, bom, vµ c¸c lo¹i vò khÝ chiÕn tranh kh¸c. + Tæn thÊt ®îc g©y ra bëi ngêi ®×nh c«ng, c«ng nh©n bÞ cÊm xëng hoÆc nh÷ng ngêi tham gia g©y rèi lo¹n lao ®éng, b¹o ®éng hoÆc næi lo¹n. + Tæn thÊt x¶y ra do b¹o ®éng chÝnh trÞ, ®éng c¬ chÝnh trÞ. 3.2. §iÒu kiÖn b¶o hiÓm B C¸c rñi ro ®îc b¶o hiÓm + Tæn thÊt hay tæn h¹i hµng ho¸ ®îc b¶o hhiÓm cã nguyªn nh©n hîp lý do ch¸y næ, tµu bÞ m¾c c¹n, ch×m ®¾m ,lËt ®æ, ®©m va, dì hµng t¹i c¶ng l¸nh n¹n. + Tæn thÊt chung + PhÇn tr¸ch nhiÖm ngêi ®îc b¶o hiÓm ph¶i chÞu theo ®iÒu kho¶n hai tµu ®©m va nhau ®Òu cã lçi. + §éng ®Êt, nói löa, sÐt ®¸nh, bÞ níc biÓn cuèn khái tµu, níc biÓn, níc s«ng hå x©m nhËp vµo hÇm tµu,v µo container hoÆc n¬i ®Ó hµng; tæn thÊt nguyªn kiÖn hµng do r¬i khái tµu hoÆc trong qu¸ tr×nh xÕp dì. C¸c rñi ro lo¹i trõ: + Tæn thÊt hay tæn h¹i do hµnh vi xÊu, cè ý cña ngêi ®îc b¶o hiÓm + Rß rØ, hao hôt th«ng thêng vÒ träng lîng khèi lîng hoÆc hao mßn tù nhiªn cña ®èi tîng b¶o hiÓm. + Do néi tú hoÆc b¶n chÊt cña hµng ho¸ + Tæn thÊt hoÆc tæn h¹i do ®ãng gãi bao b× kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn, kh«ng thÝch hîp. + Tæn thÊt hoÆc tæn h¹i mµ nguyªn nh©n trùc tiÕp lµ chËm trÔ. 13 + Tæn thÊt hoÆc tæn h¹i do kh«ng tr¶ ®îc nî hoÆc thiÕu thèn tµi chÝnh cña chñ tµu, ngêi qu¶n lý, ngêi thuª tµu hoÆc khai th¸c tµu. + Tæn thÊt hoÆc tæn h¹i do viÖc sö dông bÊt kú mét lo¹i vò khhÝ chiÕn tranh nµo cã dïng ph¶n øng h¹t nh©n, ph¶n øng ho¸ häc… + ThiÖt h¹i cè ý hoÆc sù ph¸ ho¹i cè ý ®«Ý tîng ®îc b¶o hiÓm do hµnh ®éng ph¹m ph¸p cña bÊt kú ngêi nµo. + Do tµu kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng ®i biÓn, hoÆc kh«ng thÝch hîp cho viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ mµ ngêi ®îc b¶o hiÓm ®· biÕt t×nh tr¹ng ®ã vµo lóc hµng ho¸ ®îc xÕp vµo ph¬ng tiÖn vËn t¶i. + Tæn thÊt x¶y ra do chiÕn tranh ,néi chiÕn b¹o lo¹n, hµnh ®éng thï ®Þch, tÞch thu… + Tæn thÊt do m×n, thuû l«i, bom vµ c¸c lo¹i vò khÝ chiÕn tranh kh¸c + Tæn thÊt ®îc g©y ra bëi ngêi ®×nh c«ng, c«ng nh©n bÞ cÊm xëng hoÆc nh÷ng ngêi tham gia g©y rèi lo¹n lao ®éng, b¹o ®éng hoÆc næi lo¹n. + Tæn thÊt x¶y ra do lao ®éng chÝnh trÞ, ®éng c¬ chÝnh trÞ. 3.3.§iÒu kiÖn b¶o hiÓm A: §©y lµ ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm cã ph¹m vi réng nhÊt, b¶o hiÓm tÊt c¶ nh÷ng h háng, mÊt m¸t cña hµng ho¸, kÓ c¶ rñi ro cíp biÓn ,chØ trõ nh÷ng rñi ro lo¹i trõ theo quy ®Þnh vµ kh«ng ¸p dông møc miÔn thêng. 3.4.§iÒu kiÖn b¶o hiÓm chiÕn tranh: Theo ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm nµy, ngêi b¶o hiÓm ph¶i båi thêng nh÷ng mÊt m¸t, h háng hµng ho¸ do: - ChiÕn tranh,néi chiÕn, c¸ch m¹ng, næi lo¹n, khëi nghÜa hoÆc xung ®ét d©n sù x¶y ra tõ nh÷ng biÕn cè ®ã hoÆc bÊt kú hµnh ®éng thï ®Þch nµo. - ChiÕm ®o¹t, b¾t gi÷, kiÒm chÕ hoÆc cÇm gi÷ - M×n, thuû l«i, bom hoÆc c¸c vò khÝ chiÕn tranh kh¸c - TTC vµ chi phÝ cøu n¹n. Ph¹m vi kh«ng gian vµ thêi gian b¶o hiÓm ®èi víi rñi ro chiÕn tranh hÑp h¬n c¸c rñi ro th«ng thêng. B¶o hiÓm b¾t ®Çu cã hiÖu lùc khi hµng ho¸ ®îc xÕp lªn tµu biÓn vµ kÕt thóc khi ®îc dì khái tµu t¹i c¶ng cuèi cïng hoÆc khi hÕt h¹n 15 ngµy kÓt tõ nöa ®ªm ngµy tµu ®Õn c¶ng dì cuèi cïng ,tuú theo ®iÒu nµo x¶y ra tríc. NÕu cã chuyÓn t¶i, b¶o hiÓm vÉn tiÕp tôc cã hiÖu lùc cho ®Õn khi hÕt h¹n 15 ngµy kÓ tõ nöa ®ªm ngµy tµu ®Õn c¶ng chuyÓn t¶i. §èi víi rñi ro m×n vµ ng l«i, tr¸ch nhiÖm cña ngêi b¶o hiÓm ®îc më réng ra c¶ khi hµng ho¸ cßn ë trªn xµ lan ®Ó vËn chuyÓn ra tµu hoÆc tõ tµu vµo bê nh- 14 ng kh«ng vît qu¸ 60 ngµy kÓ tõ ngµy dì hµng khái tµu,trõ khi cã tho¶ thuËn ®Æc biÖt kh¸c. 3.5. §iÒu kiÖn b¶o hiÓm ®×nh c«ng Theo ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm nµy, chØ b¶o hiÓm cho nh÷ng mÊt m¸t, h háng cña hµng ho¸ ®îc b¶o hiÓm do: -Ngêi ®×nh c«ng ,c«ng nh©n bÞ cÊm xëng hoÆc nh÷ng ngêi tham gia g©y rèi lo¹n lao ®éng, b¹o ®éng hoÆc næi dËy -Hµnh ®éng khñng bè hoÆc v× môc ®Ých chÝnh trÞ -TTC vµ chi phÝ cøu n¹n Ngêi b¶o hiÓm chØ båi thêng nh÷ng tæn thÊt do hµnh ®éng trùc tiÕp cña ngêi ®×nh c«ng mµ kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng thiÖt h¹i do hËu qu¶ cña ®×nh c«ng. 4.Gi¸ trÞ b¶o hiÓm .Sè tiÒn b¶o hiÓm .PhÝ b¶o hiÓm 4.1.Gi¸ trÞ b¶o hiÓm : Gi¸ trÞ b¶o hiÓm (GTBH) lµ gi¸ trÞ thùc tÕ cña l« hµng, thêng lµ gi¸ CIF, bao gåm: Gi¸ hµng ho¸, cíc phÝ vËn chuyÓn ,phÝ b¶o hiÓm vµ c¸c chi phÝ liªn quan kh¸c. Ngoµi ra ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña ngêi tham gia b¶o hiÓm, ®èi víi hµng th¬ng m¹i ,ngêi b¶o hiÓm cã thÓ nhËn b¶o hiÓm thªm c¶ phÇn l·i dù tÝnh, tøc møc chªnh lÖch gi÷a gi¸ mua ë c¶ng ®i vµ gi¸ b¸n ë c¶ng ®Õn (thùc ra ®©y lµ lîi nhuËn th¬ng m¹i ,kh«ng hoµn toµn lµ gi¸ trÞ cña hµng ®îc b¶o hiÓm ) NÕu GTBH kh«ng chØ tÝnh b»ng gi¸ CIF mµ cßn thªm phÇn l·i dù tÝnh (Tèi ®a 10% gi¸ CIF), nghÜa lµ GTBH cña hµng lín nhÊt b»ng 110%CIF. C«ng thøc x¸c ®Þnh gi¸ CIF : CIF=C+F/1-R Trong ®ã : C(Cost)-Gi¸ hµng ®îc tÝnh b»ng gi¸ FOB ë c¶ng ®i; F(Freight)-Cíc phÝ vËn chuyÓn ; R(Rate)-Tû lÖ phÝ b¶o hiÓm. GTBH ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc V=C+F/1-R HoÆc :V=(C+F)*(a+1)/1-R Trong ®ã:V-Gi¸ trÞ b¶o hiÓm F-cíc phÝ vËn chuyÓn C-Gi¸ FOB cña hµng ho¸ a-Sè phÇn tr¨m l·i dù tÝnh 15 R-Tû lÖ phÝ b¶o hiÓm 4.2.Sè tiÒn b¶o hiÓm : Sè tiÒn b¶o hiÓm (STBH)lµ sè tiÒn ®îc ®¨ng ký b¶o hiÓm ,ghi trong H§BH. STBH ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn c¬ së GTBH. Ho¸ ®¬n hµng lµ tµi liÖu ch¾c ch¾n ®Ó x¸c ®Þnh GTBH cña hµng ho¸. -NÕu STBH b»ng GTBH, ®ã lµ “b¶o hiÓm ngang gi¸ trÞ”,cßn gäi lµ “b¶o hiÓm toµn phÇn” -NÕu STBH cao h¬n GTBH ,®ã lµ “b¶o hiÓm trªn gi¸ trÞ”,cßn gäi lµ “B¶o hiÓm vît møc” -NÕu STBH thÊp h¬n GTBH ,®ã lµ “B¶o hiÓm díi gi¸ trÞ”,cßn gäi lµ “B¶o hiÓm díi møc”. Trong thùc tÕ,chñ hµng thêng b¶o hiÓm ngang gi¸ trÞ . 4.3.PhÝ b¶o hiÓm : PhÝ b¶o hiÓm lµ mét kho¶n tiÒn do ngêi tham gia b¶o hiÓm nép cho ngêi b¶o hiÓm ®Ó hµng ho¸ ®îc b¶o hiÓm. PhÝ b¶o hiÓm ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së GTBH hoÆc vµ tû lÖ phÝ b¶o hiÓm .PhÝ b¶o hiÓm (P) ®îc x¸c ®Þnh nh sau: P=Sb*(a+1)*R Trong ®ã :Sb-STB H a-Sè phÇn tr¨m l·i dù tÝnh R-Tû lÖ phÝ b¶o hiÓm Trong thùc tÕ, chñ hµng thêng mua b¶o hiÓm ngang gi¸ trÞ nªn phÝ b¶o hiÓm ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: P=CIF*R (nÕu kh«ng b¶o hiÓm l·i dù tÝnh ). HoÆc: P=CIF (a+1)R (NÕu b¶o hiÓm theo l·i dù tÝnh a). Tû lÖ phÝ b¶o hiÓm ®îc ghi trong H§BH theo tho¶ thuËn gi÷a ngêi b¶o hiÓm vµ ngêi tham gia b¶o hiÓm . Tû lÖ phÝ b¶o hiÓm phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau: -Lo¹i hµng ho¸:Hµng dÔ bÞ tæn thÊt nh dÔ vì, dÔ bÞ mÊt c¾p th× tû lÖ phÝ b¶o hiÓm sÏ cao h¬n . -Lo¹i bao b×: Bao b× cµng ch¾c ch¾n, tû lÖ phÝ b¶o hiÓm cµng h¹ ; -Ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn: Hµng ®îc chë trªn tµu trÎ cã tû lÖ phÝ b¶o hiÓm thÊp h¬n hµng ®îc chë b»ng tµu giµ . -Hµnh tr×nh: Tû lÖ phÝ t¨ng lªn ®èi víi nh÷ng hµnh tr×nh cã nhiÒu rñi ro (theo thèng kª kinh nghiÖm ) hoÆc hµnh tr×nh qua c¸c vïng cã xung ®ét vò trang… 16 -§iÒu kiÖn b¶o hiÓm: §iÒu kiÖn b¶o hiÓm cã ph¹m vi cµng hÑp th× tû lÖ phÝ b¶o hiÓm cµng thÊp. Trong mét sè trêng hîp cã nguy c¬ gia t¨ng rñi ro (vÝ dô:Hµng ®îc vËn chuyÓn trªn tµu giµ,…)tû lÖ phÝ b¶o hiÓm bao gåm hai phÇn nh sau: R=Rgèc+Rphô Víi:Rgèc:Tû lÖ phÝ gèc Rphô :Tû lÖ phÝ phô (phô thuéc vµo tuæi tµu, quèc tÞch tµu, b¶o hiÓm chiÕn tranh…) Nh vËy ,thùc chÊt phÝ b¶o hiÓm gåm hai phÇn : -PhÝ gèc: Pgèc=Sb*Rgèc -PhÝ phô :VÝ dô trêng hîp ph¸t sinh phô phÝ tµu giµ : P tµu giµ =Sb*Rtµu giµ Trong ®ã :Sb-STBH Lóc nµy:P tæng céng =Pgèc+P tµu giµ C¸c bé luËt vµ quy t¾c b¶o hiÓm hµng h¶i ®Òu lu ý H§BH chØ cã hiÖu lùc ngay sau khi phÝ b¶o hiÓm ®îc tr¶,c«ng ty b¶o hiÓm cã quyÒn huû H§BH nÕu ngêi ®îc b¶o hiÓm kh«ng thùc hiÖn ®óng nghÜa vô tr¶ phÝ b¶o hiÓm hoÆc cã quyÒn tõ chèi båi thêng khi rñi ro x¶y ra . IV.C«ng t¸c gi¸m ®Þnh vµ båi thêng trong B¶o HiÓm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. 1.Vai trß cña c«ng t¸c gi¸m ®Þnh vµ båi thêng : Gi¸m ®Þnh vµ båi thêng tæn thÊt lµ kh©u quan träng quyÕt ®Þnh tíi uy tÝn vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp b¶o hiÓm,doanh nghiÖp b¶o hiÓm thêng ®Ò ra tiªu chuÈn:”nhanh chãng ,kÞp thêi,chÝnh x¸c ,hîp ph¸p vµ ®¸p øng ®îc yªu cÇu ngµy cµng cao cña kh¸ch hµng”.Tuy nhiªn,trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt båi thêng hoÆc chi tr¶ cã rÊt nhiÒu yÕu tè kh¸ch quan vµ chñ yÕu chi phèi ,nh: ChiÕn lîc kinh doanh, quy tr×nh gi¶i quyÕt båi thêng, tr×nh ®é, kinh nghiÖm vµ th¸i ®é phôc vô cña c¸n bé gi¶i quyÕt båi thêng , c«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t vµ tinh thÇn hîp t¸c cña kh¸ch hµng tham gia b¶o hiÓm … Nh chóng ta ®· biÕt gi¸m ®Þnh hµng ho¸, nhÊt lµ gi¸m ®Þnh hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu ,cã mét vai trß v« cïng to lín trong lÜnh vùc kinh doanh th¬ng m¹i .Khi nÒn kinh tÕ toµn cÇu ph¸t triÓn ,kinh doanh th¬ng m¹i ®· kh«ng chØ bã hÑp gi÷a tõng c¸ nh©n ,hé gia ®×nh, doanh nghiÖp nhá lÎ cña mét quèc gia mµ cßn diÔn ra gi÷a c¸c tËp ®oµn tµi chÝnh khæng lå cña nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi .ChÝnh sù ®a d¹ng ,phøc t¹p cña ®èi tîng tham gia kinh doanh th¬ng m¹i ®· khiÕn cho vÞ trÝ cña gi¸m ®Þnh hµng ho¸ ngµy cµng ®îc n©ng cao. 17 Bªn c¹nh ®ã, kinh doanh th¬ng m¹i cßn ®ßi hái c¸c c¸ch thøc, thñ thuËt ,c«ng nghÖ, bÝ quyÕt ®Ó thµnh c«ng trªn th¬ng trêng .Lµm thÕ nµo ®Ó giµnh ®îc hîp ®ång lín,tiÕp cËn ®îc kh¸ch hµng lín,thu ®îc lîi nhuËn lín? TÊt c¶ nh÷ng c©u hái ®ã ®Æt ra vÊn ®Ò lµ ph¶i xem xÐt ®îc mét c¸ch chÝnh x¸c nhÊt hµng ho¸ mµ m×nh kinh doanh. NÕu chØ dùa vµo ý chÝ chñ quan cña c¸c ®èi tîng tham gia kinh doanh th¬ng m¹i th× cha ®ñ ,thËm chÝ ®«i khi cßn cha chÝnh x¸c .V× thÕ cÇn ph¶i cã mét chñ thÓ kh¸ch quan bªn ngoµi ®¸nh gi¸ ®ã chÝnh lµ c«ng viÖc gi¸m ®Þnh hµng ho¸ . Gi¸m ®Þnh hµng ho¸ ®îc thùc hiÖn trªn rÊt nhiÒu ph¬ng diÖn nh gi¸m ®Þnh vÒ sè lîng ,chÊt lîng, quy c¸ch, bao b×, gi¸ trÞ hµng ho¸ ,tæn thÊt, an toµn ,vÖ sinh vµ c¸c yªu cÇu kh¸c cña ®èi tîng tham gia kinh doanh th¬ng m¹i .Trªn c¬ së kÕt qu¶ gi¸m ®Þnh hµng ho¸ ,c¸c c¸ nh©n, hé gia ®×nh, doanh nghiÖp, thËm chÝ c¸c quèc gia, míi cã thÓ yªn t©m tiÕn hµnh viÖc mua b¸n, trao ®æi, ký kÕt hîp ®ång kinh tÕ –thùc chÊt lµ tham gia vµo qu¸ tr×nh kinh doanh th¬ng m¹i –mµ kh«ng sî bÞ lõa, bÞ lç. Gi¸m ®Þnh hµng ho¸ kh«ng chØ lµ c«ng cô h÷u Ých cho c¸c ®èi tîng tham gia kinh doanh th¬ng m¹i mµ cßn lµ mét gi¶i ph¸p tèi u thêng ®îc c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i sö dông ®Ó x¸c ®Þnh ®óng tÝnh chÊt cña c¸c hµng ho¸, nhÊt lµ hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, ®Ó tÝnh thuÕ, mang l¹i nguån thu ng©n s¸ch chñ yÕu vµ c¬ b¶n cho mäi quèc gia. Riªng trong lÜnh vùc b¶o hiÓm ®èi víi c¸c c«ng ty b¶o hiÓm kinh doanh nghiÖp vô hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, biªn b¶n gi¸m ®Þnh lµ c¬ së quan träng nhÊt ®Ó c«ng ty b¶o hiÓm chi tr¶ båi thêng cho c¸c l« hµng ®· tham gia b¶o hiÓm nhng bÞ tæn thÊt .Trong hå s¬ båi thêng b¶o hiÓm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu kh«ng thÓ thiÕu biªn b¶n gi¸m ®Þnh .ChØ khi nµo cã biªn b¶n gi¸m ®Þnh th× khi ®ã c«ng ty b¶o hiÓm míi cã thÓ xÐt chi tr¶ båi thêng cho chñ hµng . 2.Quy tr×nh gi¸m ®Þnh tæn thÊt hµng ho¸: 2.1.Gi¸m ®Þnh tæn thÊt hµng ho¸ Gi¸m ®Þnh tæn thÊt hµng ho¸ lµ kiÓm tra t×nh tr¹ng tæn thÊt cña hµng ho¸, nghiªn cøu mäi yÕu tè ,®Ó qua ®ã x¸c ®Þnh møc ®é vµ nguyªn nh©n tæn thÊt cña nã. 2.2.§èi tîng cña c«ng t¸c gi¸m ®Þnh hµng tæn thÊt §èi tîng cña c«ng t¸c gi¸m ®Þnh hµng tæn thÊt gåm nh÷ng ngêi hoÆc ®¬n vÞ sau ®©y: 2.2.1.Ngêi vËn chuyÓn: 18 Tr¸ch nhiÖm cña ngêi vËn chuyÓn ®Òu cã ghi râ ë phÝa sau vËn ®¬n hoÆc hîp ®ång vËn chuyÓn .NÕu trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn tµu kh«ng gÆp n¹n mµ hµng bÞ thiÕu nguyªn kiÖn so víi vËn ®¬n ,bao b× bÞ r¸ch, bÞ ít ,hµng ho¸ bÞ tæn thÊt mµ tµu cã thÓ tr¸nh ®îc th× tµu h¶i chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng . §Ó chøng minh lµ m×nh vËn chuyÓn x¾p xÕp hµng tèt khi ®Õn bÕn.§Ó tr¸nh chanh chÊp khi hµng ®æ vì tríc hoÆc trong khi dì hµng t¹i c¶ng ®Õn hoÆc nÕu hµng cã tæn thÊt th× biÕt ®îc møc ®é vµ nguyªn nh©n tæn thÊt ,v.v…do ®ã hä cã thÓ yªu cÇu gi¸m ®Þnh .Nhng muèn yªu cÇu gi¸m ®Þnh hä thêng ph¶i th«ng qua c«ng ty ®¹i lý tµu biÓn vµ/ hoÆc ®¹i diÖn hµng h¶i cña hä (nÕu cã) 2.2.2.C«ng ty b¶o hiÓm : Hµng ho¸ vµ ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn gÆp tai n¹n rñi ro lµm cho hµng ho¸ bÞ tæn thÊt vµ hµng nµy cã mua b¶o hiÓm ®óng ®iÒu kho¶n th× c«ng ty b¶o hiÓm ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng, tuy vËy cßn tuú thuéc tõng hîp ®ång cã quy ®Þnh thêi gian vµ ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh, do ®ã tuy hµng ho¸ cã bÞ tæn thÊt nÕu mua b¶o hiÓm kh«ng ®óng®iÒu kho¸n, hµng ®Õn bÕn kh«ng ®óng ®Þa ®iÓm,ph¸t hiÖn hµng tæn thÊt kh«ng kÞp thêi gian th× c«ng ty b¶o hiÓm tõ chèi kh«ng båi thßng . 2.2.3.Chñ hµng ngo¹i th¬ng(hoÆc ngêi ®¹i lý uû th¸c) Tr¸ch nhiÖm cña chñ hµng ngo¹i th¬ng lµ ph¶i giao hµng sè lîng, khèi lîng ®óng víi h¸o ®¬n ,quy c¸ch phÈm chÊt ®óng víi hîp ®ång ®· ký ,ngoµi ra cßn ph¶i giao hµng ®ång bé ,ký m· hiÖu râ rµng bao b× ®óng víi hîp ®ång ,hµng giao lªn tµu ph¶i nguyªn vÑn… NÕu kh«ng lµm trßn tr¸ch nhiÖm gÊy nªn tæn thÊt th× chñ hµng ngo¹i th¬ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng . -Gi¸m ®Þnh sè, khèi lîng. -Gi¸m ®Þnh quy c¸ch,phÈm chÊt. -Gi¸m ®Þnh tæn thÊt -Gi¸m ®Þnh bao b×, ký m· hiÖu -Gi¸m ®Þnh s¾p xÕp hµng ë díi tµu -Gi¸m ®Þnh qu¸ tr×nh dì hµng ë díi tµu v.v… 2.2.4.Ngêi xÕp dì (Ga,c¶ng): Ngêi xÕp dì ph¶i giao hµng ®óng nguyªn t¾c , xÕp, dì, b¶o qu¶n hµng ®óng kü thuËt, nÕu kh«ng lµm ®óng g©y nªn tæn thÊt ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng . 3.C¸c bíc tiÕn hµnh gi¸m ®Þnh tæn thÊt hµng ho¸ 3.1. NhËn giÊy yªu cÇu gi¸m ®Þnh : 19 GiÊy yªu cÇu gi¸m ®Þnh lµ thñ tôc c¬ b¶n vµ cÇn thiÕt ®Ó ®Þnh híng cho viÖc thùc hiÖn vô gi¸m ®Þnh .Khi nhËn giÊy yªu cÇu ph¶i kiÓm tra c¸c h¹ng môc cÇn thiÕt cã ®îc ghi ®Çy ®ñ kh«ng. Néi dung cÇn thiÕt cña giÊy yªu cÇu bao gåm: -Tªn tæ chøc hoÆc c¸ nh©n yªu cÇu . -Tªn hµng ,t×nh tr¹ng h háng cña bao b× hµng ho¸ . -Sè khèi lîng yªu cÇu gi¸m ®Þnh -Néi dung yªu cÇu gi¸m ®Þnh -Thêi gian vµ ®Þa ®iÓm yªu cÇu gi¸m ®Þnh . -Cam kÕt tr¶ phÝ -Ch÷ ký vµ con dÊu C¸c giÊy tê cã liªn quan tíi vô gi¸m ®Þnh thêng gåm : -VËn t¶i ®¬n -Chi tiÕt ®ãng gãi -phiÕu chi tiÕt c©n -Biªn b¶n hµng ho¸ h háng,®æ vì do tµu g©y nªn -Biªn b¶n kÕt to¸n nhËn hµng víi tµu -Hîp ®ång mua b¸n -GiÊy chøng nhËn phÈm chÊt -Tally giao nhËn,kiÓm kiÖn -S¬ ®å xÕp hµng -Biªn b¶n hµng nhËp khÈu bÞ tæn thÊt (do c¶ng ký víi chñ hµng ) -NhËt ký hµnh tr×nh -B¸o c¸o h¶i sù -Ho¸ ®¬n -GiÊy chøng nhËn kÝn ch¾c hÇm tµu truíc khi xÕp hµng -GiÊy chøng nhËn «n ®é -GiÊy chøng nhËn b¶o hiÓm 3.2.C«ng t¸c chuÈn bÞ : 3.2.1.Ngiªn cøu giÊy tê: Tríc khi thùc hiÖn vô gi¸m ®Þnh, gi¸m ®Þnh viªn ph¶i nghiªn cøu c¸c giÊy cÇn thiÕt ®Ó n¾m ®îc : -GiÊy yªu cÇu cã ghi ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c kh«ng. -GiÊy tê kÌm theo cã ®óng, ®ñ vµ ®ång bé kh«ng -T×nh tr¹ng h háng cña bao b× vµ hµng ho¸ . -Sè, Khèi lîng hµng ho¸ bÞ tæn thÊt 20