Lêi nãi ®Çu
Trong cuéc sèng hµng ngµy, trong ho¹t ®éng kinh tÕ cña con ngêi lao ®éng
còng nh trong s¶n xuÊt kinh doanh con ngêi dï ®· chó ý ng¨n ngõa, ®Ò phßng
tai ho¹, tai n¹n, sù cè... Nhng nh÷ng tai n¹n, tai ho¹, sù cè ngÉu nhiªn vÈn xÈy ra
g©y thiÖt h¹i vÒ ngêi vµ g©y ra vÒ ngêi vµ tµi s¶n. Nh÷ng tai ho¹, tai n¹n, sù cè
xÈy ra mét c¸ch bÊt ngê, ngÉu nhiªn nh vËy gäi lµ rñi ro. §Ó ®èi phã víi c¸c rñi ro
con ngêi ®· dïng c¸c biÖn ph¸p nh: tr¸nh rñi ro, ng¨n ngõa h¹n chÕ rñi ro; tù kh¾c
phôc rñi ro; chuyÓn nhîng rñi ro. C¸c biÖn ph¸p nµy cã nhiÒu u ®iÓm. Song bªn c¹nh
nh÷ng u ®iÓm chóng cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh.
Nh÷ng rñi ro vÉn g©y ra cho con ngêi biÕt bao khã kh¨n trong cuéc sèng
(do mÊt hoÆc gi¶m nguån thu nhËp), ph¸ ho¹i nhiªu tµi s¶n, lµm ngõng trÖ s¶n
xuÊt kinh doanh...
§Ó ®èi phã víi nh÷ng tæn thÊt kh«ng lêng tríc ®îc do c¸c rñi ro g©y ra, b¶o
hiÓm lµ mét biÖn ph¸p tèt nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó kh¾c phôc hËu qu¶ cña c¸c rñi ro,
nghÜa lµ chuyÓn nhîng rñi ro mµ m×nh cã thÓ gÆp cho c¸c tæ chøc b¶o hiÓm.
Trong ngµnh giao th«ng vËn t¶i, vËn t¶i biÓn ®ãng mét vai trã hÕt søc quan
träng, lîng hµng vËn chuyÓn ngµy cµng t¨ng nhanh cïng víi sù ph¸t triÓn khoa
häc kü thuËt, ®éi tµu biÓn ngµy cµng hiÖn ®¹i h¬n. §¶m b¶o an toµn cho con tµu
lµ môc tiªu quan träng cña ngµnh vËn t¶i biÓn nãi chung vµ cña Tæng C«ng ty hµng
h¶i ViÖt Nam nãi riªng. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu quan träng ®ã tæng c«ng ty ®· sö
dông nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó kh¾c phôc rñi ro cã thÓ x¶y ra ®èi víi con tµu. Nhng
nh÷ng rñi ro ngoµi sù kiÓm so¸t cña con ngêi vÉn x¶y ra vµ hËu qu¶ cña chóng g©y
thiÖt h¹i lµm ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh vËn t¶i biÓn - ho¹t ®éng kinh
doanh chÝnh cña Tæng C«ng Ty vµ biÖn ph¸p tèt nhÊt ®Ó kh¾c phôc hËu qu¶ x¶y ra
lµ mua b¶o hiÓm ®Ó bï ®¾p thiÖt h¹i. Qua thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ t¹i tæng c«ng ty
Hµng h¶i ViÖt Nam ®îc sù ñng hé cña gi¸o viªn híng dÉn vµ c¸c c¸n bé cña Tæng
C«ng ty nªn t«i chän ®Ò tµi ®Ó nghiªn cøu lµ:
“C¬ së ph¸p lý cña viÖc ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶i
vÒ th©n tµu( hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tÇu) Thùc tiÔn t¹i Tæng C«ng ty Hµng
h¶i ViÖt Nam (Vinalines)”.
Néi dung chuyªn ®Ò gåm ba phÇn chÝnh sau:
Ch¬ng I: Nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶i-hîp
®ång b¶o hiÓm th©n tµu.
Ch¬ng II: Qu¸ tr×nh ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu thùc
hiÖn t¹i tæng c«ng ty h»ng h¶i ViÖt Nam.
Ch¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ ®èi víi viÖc ban hµnh vµ thùc hiÖn chÕ ®é hîp
®ång b¶o hiÓm th©n tµu qua ho¹t ®éng Tæng c«ng ty Hµng h¶i ViÖt
Nam(VINALINES).
Ch¬ng I
Nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ hîp ®ång
b¶o hiÓm th©n tµu
I.kh¸i niÖm chung.
1. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cu¶ b¶o hiÓm th©n tµu.
1.1. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng giao th«ng ®êng biÓn.
1
Mçi quèc gia muèn t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh vµ æn ®Þnh th×
mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n lµ ph¶i cã hÖ thèng cña giao th«ng th«ng suèt,
nghÜa lµ ph¶i cã sù phèi hîp nhÞp nhµng gi÷a giao th«ng ®êng thuû, ®êng bé, ®êng s¾t vµ ®êng hµng kh«ng. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i quèc gia nµo còng cã sù u
®¶i cña thiªn nhiªn, ®Æc biÖt lµ giao th«ng ®êng thuû. HiÖn nay qu¸ tr×nh vÒ
quèc tÕ ho¸ vÒ th¬ng m¹i ph¸t triÓn m¹nh th× ngµnh vËn t¶i ®êng biÒn ®ãng vai
trß quan träng trong viÖc chuyªn chë vËn chuyÓn hµnh kh¸ch, hµng ho¸ tõ níc
nµy sang níc kh¸c, tõ ch©u lôc nµy sang ch©u lôc kh¸c. . .
Kh«ng cã ai cã thÓ phñ nhËn lîi Ých kinh tÕ cña giao th«ng ®êng thuû,
hµng n¨m nã trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp t¹o ra mét nguån lîi nhuËn khæng lå, chiÕm
tû träng lín trong tæng thu nhËp quèc d©n. ChÝnh v× v©y, ®Ó tËn dông lîi thÕ trªn,
c¸c quèc gia, c¸c ®éi tµu chuyªn chë quy m« lín vµ ®ång bé, ®ã lµ ®é ngò tµu
thuyÒn ®i biÓn.
Tµu biÓn lµ thuËt ng÷ dïng ®Ó chØ nh÷ng ph¬ng tiÖn næi trªn mÆt níc cã
kh¶ n¨ng chuyªn chë hµng ho¸, vËt phÈm, hµnh kh¸ch hoÆc sö dông nh÷ng môc
®Ých kh¸c trªn biÓn hoÆc vïng níc mµ tµu biÓn cã thÓ ®i l¹i ®îc. Tuy nhiªn, cã
rÊt nhiÓu ®Ünh nghÜa kh¸c nhau: Trong “quy t¾c phßng ngõa va ch¹m tµu thuyÒn
trªn biÓn”(International regulation for priventing conllision at sea, 1972) theo
®iÒu 3 c¸c ®Þnh nghÜa chung (Rule 3, General Difinition) th× tµu thuyÒn bao gåm
c¸c ph¬ng tiÖn dïng hoÆc cã thÓ dïng lµm ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn mÆt níc, kÓ
c¶ c¸c lo¹i tµu thuyÒn kh«ng cã träng lîng chiÕm níc vµ thuû phi c¬
Nh vËy, tµu thuyÒn ph¶i ®¹t hai yªu cÇu sau:
- Lµ ph¬ng tiÖn næi trªn mÆt níc dïng ®Ó chuyªn chë hoÆc sù dông vµo
nh÷ng môc ®Ých kh¸c nhau ®· ®Þnh trªn biÓn.
níc.
- Ch¹y trªn mét h¶i tr×nh ®· quy ®Þnh ®ã lµ ®êng h»ng h¶i quèc tÕ vµ trong
Nh vËy, tµu biÓn bao gæm tÊt c¶ c¸c tµu lín, tµu võa, tµu nhá chuyªn chë
hµng ho¸ hµnh kh¸ch; Sµ lan; thuyÒn m¸y; thuyÒn buåm; tµu lai d¾t; tµu cøu hé;
cÇn cÈu næi.. .ngoµi ra ta cßn cho tÊt c¶ c¸c trang thiÕt bÞ cña mét con tµu gåm:
Neo, xuång cøu sinh, m¸y mãc, ®Òu ®îc coi lµ c¸c bé phËn cña con tµu.
* C¸c ®Æc tr¬ng cña con tµu.
Tªn tµu.
Cì tµu.
KÝch thíc cña tµu (Dimention of ship).
+ ChiÒu dµi (lenght).
+ ChiÒu réng (Widh or breach extense).
+ Mím níc (Draught, Draft).
+ Träng lîng tµu (Shiplacement).
+ Träng t¶i cña tµu.
Träng t¶i toµn phÇn (Deadweight all told).
2
Träng t¶i tÞnh ( Dead weight Cargo).
+ Dung tÝch tµu (Rigisered tonnage).
GRT: Dung tÝch ®¨ng ký toµn phÇn.
NRT: Dung tÝch thùc.
1.1.1Nh÷ng u thÕ vµ h¹n chÕ cña tµu biÓn.
a) ¦u thÕ cña tµu biÓn.
N¨ng lùc vËn t¶i cña tµu biÓn hÕt søc lín cã thÓ ®i nhiÒu chiÒu kh¸c nhau.
HiÖn nay träng t¶i lín nhÊt cña mét con tµu lµ kho¶ng 564000DWT. Tµu biÓn cã
thÓ chuyªn chë, xÕp dë ®îc c¸c lo¹i hµng cång kÒnh, siªu trêng, siªu träng,
hµng láng.. .
C¸c tuyÕn ®êng biÓn ®Òu lµ c¸c tuyÕn ®êng tù nhiªn, trõ c¸c c«ng tr×nh
trªn biÓn ®Ó hé rî nh bÕn c¶ng, cÇu c¶ng, ®Ìn biÓn.. .
ChÝnh do n¨ng lùc vËn t¶i lín ®ång thêi cho phÐp th«ng qua mét hay
nhiÒu tuyÕn ®êng mµ kh«ng bÞ h¹n chÕ bëi ®Þa h×nh, ®êng xa nªn gi¸ thµnh
chuyªn chë b»ng ®êng biÓn kh¸ thÊp nÕu so s¸nh víi c¸c ph¬ng thøc vËn t¶i
kh¸c (do n¨ng suÊt lao ®éng cao). Gi¸ thµnh chØ thÊp sau vËn chuyÓn b»ng ®êng
èng (dÇu, khÝ...)
b) H¹n chÕ cña tµu biÓn.
Do tµu cã h×nh khèi lín, ph¹m vÞ ho¹t ®éng réng kh¾p trªn c¸c vïng sãng níc vµ thêi gian hµnh tr×nh dµi nªn tµu biÓn phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn,
g¸nh chÞu nhiÒu rñi ro, hiÓm ho¹ ®e do¹ nh: Thiªn tai, thêi tiÕt xÊu, b·o lèc, sãng
thÇn vµ c¸c tai n¹n riªng cña tµu biÓn nh: M¾c can, ch¸y, ®©m va... .
Nh÷ng thiªn tai, tai n¹n ®ã x¶y ra trong qu¸ tr×nh hµnh tr×nh lµm b¶n th©n
con tµu khã cã thÓ kh¾c phôc ®îc vµ thêng g©y ra tæn thÊt lín (C¶ vÒ vËt chÊt lÉn
con ngêi)
Tèc ®é tµu biÓn thêng thÊp lµm ¶nh hëng ®Õn hµnh tr×nh cña con tµu.Tèc
®é tèi ®a lµ kho¶ng30 h¶i lý (1 h¶i lý = 1,852km) vÝ dô: Mét con tµu ®ang chay
gi÷a biÓn cã b¶o hoÆc giã lèc biÕt ®îc nhng kh«ng thÓ ch¹y nhanh ®Õn n¬i tró Èn
an toµn. ChÝnh do nh÷ng u nhîc ®iÓm cña tµu biÓn mµ ngµy nay ngêi ta kh¾c
phôc b»ng c¸ch sö dông c¸c lo¹i tµu biÓn kh¸c nhau vµo nh÷ng môc ®Ých kh¸c
nhau. Theo tÝnh to¸n th× khèi l¬ng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu vËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn chiÕm tíi 90% khèi lîng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu gi÷a c¸c níc. Còng
chÝnh v× vËy mµ c¸c níc ®ua nhau ®ãng nh÷ng con tµu cã träng t¶i lín vµ trang
thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. T¬ng lai nh÷ng con tµu cã träng t¶i trªn 1 triÖu tÊn sÏ ra ®êi ®Ó
®¸p øng nhu cÇu th¬ng m¹i gi÷a c¸c níc.
Ngoµi viÖc hiÖn ®¹i ho¸ c¸c trang thiÕt bÞ cho nh÷ng con tµu cò hiÖn nay
ngêi ta cßn ®ãng nh÷ng con tµu chuyªn dïng kh¸c nh:Tµu chë kh¸ch, tµu hµng
®«ng l¹nh, hµng nÆng, hµng cång kÒnh, tµu chë dÇu. ViÖc ®ang d¹ng ho¸ c¸c
lo¹i tµu mét mÆt ph¶n ¸nh tû träng hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu gi÷a c¸c níc, mÆt
kh¸c ®Ó lµm gi¶m ®Õn møc tèi thiÓu c¸c tæn thÊt cã thÓ x¶y ra. Ta cã thÓ kÓ ra
®©y vµi nÐt s¬ lîc vÒ sù ph¸t triÓn cña tµu biÓn trªn thÕ giíi-vµo thÕ kû thø XV,
XVI níc Anh lµ níc cã ®éi th¬ng thuyÒn lín nhÊt trªn thÕ giíi, ®éi th¬ng thuyÒn
nµy ®i hÇu hÕt c¸c ch©u lôc ®Ó bu«n b¸n. Cho ®Õn nay ®éi tµu biÓn ®· ph¸t triÓn
3
vît bùc, ®Æc biÖt lµ tõ chiÕn tra thÕ giíi thø hai trë l¹i ®©y ®ñ ®¸p øng nhu cÇu
vËn t¶i quèc tÕ.
C¸c níc cã ®éi tµu lín, cã søc chë trªn 10 tÊn lµ: Anh, NhËt. Ba Lan, Ph¸p,
Mü... Hµng n¨m nguån lîi do c¸c ®éi tµu mang l¹i th«ng qua c¸c phÝ vËn chuyÓn
lªn tíi hµng tû §«la. Nh ®· nãi trªn, giao th«ng ®êng thuû cã u thÕ rÊt lín, nhng
còng cã nh÷ng h¹n chÕ ®ã lµ chÞu sù chi phèi cña tù nhiªn, thêi tiÕt, khÝ hËu.... Bëi
v©y cho dï ®éi ngò tµu cã lu«n c¶i tiÕn víi trang thiÕ bÞ hiÖn ®¹i ®éi ngò thuyÒn
viªn lu«n ®îc n©ng cao vÒ tay nghÒ còng kh«ng thÓ ng¨ng chÆn hÕt ®îc rñi ro ®êng
thuû thuéc vÒ nÆt kh¸ch quan vµ mÆt chñ quan.
1.2. Nh÷ng rñi ro vÒ ®êng thuû vµ sù cÇn thiÕt ph¶i b¶o hiÓm th©n tµu.
1.2.1 Kh¸i niÖm vÒ rñi ro ®êng thuû:
Rñi ro ®êng thuû lµ nh÷ng rñi ro do thiªn tai, tai n¹n bÊt ngê cña biÓn
g©y ra lµm h háng hµng ho¸ vµ ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn.
Rñi ro ®êng thuû phô thuéc vµo 3 yÕu tè chÝnh: Thiªn nhiªn, kü thu©t, x·
héi vµ con ngêi.
T¸c ®éng chñ yÕu cña thiªn nhiªn: LÞch sö loµi ngêi tríc hÕt lµ lÞch sö ®Êu
tranh víi thiªn nhiªn, giµnh giËt cña thiªn nhiªn tÊt c¶ nh÷ng g× cÈn thiÕt cho sù
tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña m×nh. Trong qu¸ tr×nh ®ã, con ngêi kh«ng chØ t¸c ®éng
®Õn thiªn nhiªn, tõng bíc nhËn thhøc vµ vËn dông c¸c quy luËt cña thiªn nhiªn
chinh phôc vµ c¶i t¹o thiªn nhiªn nhng con ngêi còng lu«n chÞu sù t¸c ®éng cña
thiªn nhiªn. X· héi ngµy cµng lµm chñ ®îc thiªn nhiªn h¬n, h¹n chÕ dÇn c¸c t¸c
h¹i vµ hËu qu¶ xÊu cña nh÷ng hiÖn tîng thiªn nhiªn kh«ng thuËn lîi. Nhng dï
khoa häc kü thuËt cã ph¸t triÓn ®Õn møc nµo ch¨ng n÷a, con ngêi vÈn ë trong
lßng thiªn nhiªn, lµ mét bé phËn cña thiªn nhiªn vÈn chÞu t¸c ®éng cña thiªn
nhiªn, vÈn ph¶i ®¬ng ®Çu víi nh÷ng hËu qu¶ nÆng nÒ cña nã nh:H¹n h¸n, lò lôt
, s©u bÖnh, ®éng ®Êt....
- T¸c ®éng cña yÕu tè kü thuËt: Trong qu¸ tr×nh ®Êu tranh víi thiªn nhiªn
®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn con ngêi t¹o ra nh÷ng lùc lîng s¶n xuÊt ngµy cµng to lín
vµ hiÖn ®¹i. M¸y mãc vµ kü thuËt do bµn tay khèi ãc cña con ngêi s¸ng tao ra
mét mÆt thóc ®©û n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, t¹o ra cña c¶i vËt chÊt ngµy cµng
dåi dµo, lµm cho cuéc sèng con ngêi ngµy cµng dÓ chÞu h¬n,nhng mÆt kh¸c còng
lµ nguån g©y ra biÕt bao nhiªu tai h¹i. Nh÷ng tæn thÊt vÒ ngêi vµ tµi s¶n do thiªn
tai g©y ra lµ cùc kú to lín, nhng nh÷ng tæn thÊt do tai n¹n bÊt ngê g©y ra trong
qu¸ tr×nh vËn hµnh vµ sö dông m¸y mãc, thiÕt bÞ kü thuËt do chÝnh con ngêi
s¸ng t¹o ra còng kh«ng kÐm phÇn quan träng nh: tai n¹n giao th«ng ®êng s«ng,
®êng s¾t, ®êng bé, ®êng thuû...do tôc trÆc kü thuËt, dù b¸o, thiÕt kÕ, chÕ t¹o....
T¸c ®éng cña yÕu tè con ngêi x· héi:§ã lµ hµnh ®éng ph¸ ho¹i cè ý hoÆc
sai sãt læi lÈm cña thuû thñ trªn tµu hoÆc chiÕn tranh, cíp biÓn...
Trong hîp ®ång b¶o hiÓm ngêi ta quy ®Þnh båi thêng nh÷ng tæn thÊt do rñi
ro ®îc b¶o hiÓm g©y ra vÒ quan hÖ gi÷a tæn thÊt vµ rñi ro mµ nãi rñi ro g©y ra
tæn thÊt hay nãi c¸ch kh¸c rñi ro lµ nguyªn nh©n cña tæn thÊt. Rñi ro ®îc b¶o
hiÓm ph¶i rñi ro ph¶i lµ nh÷ng rñi ro tai n¹n bÊt ngê ngoµi biÓn chø kh«ng ph¶i
mäi rñi ro trªn biÓn. Ph©n biÖt nh÷ng rñi ro cña biÓn (Peril of the sea) vµ rñi ro
trªn biÓn (on the sea) v× rñi ro trªn biÓn th× nhiÒu nhng b¶o hiÓm chØ chÞu tr¸ch
nhiÖm nh÷ng tai n¹n bÊt ngê mµ th«i. Nã ph¶i lµ c¸i g× kh«ng thÓ tr¸nh ®îc chø
kh«ng ph¶i lµ nh÷ng sù kiÖn ch¾c ch¾n x¶y ra. Nã ph¶i lµ nh÷ng nguy c¬ do t¸c
®éng cña biÓn mµ ta kh«ng thÓ ®èi phã ®îc chø kh«ng ph¶i lµ ho¹t ®éng b×nh thêng cña sãng giã (ordinary action of wave and wind).
4
Th«ng thêng nh÷ng rñi ro b¶o hiÓm vÒ ®êng thuû lµ:
M¾c c¹n (Standing)
§¾m
Ch¸y (Fire).
Næ (explode).
Tµu mÊt tÝch (missing ship).
§©m va (Collission).
Hµnh vi phi ph¸p cña thuyÓn trëng vµ thuû thñ (Baratry)
Vøt hµng xuèng biÓn. (jettision).
Nh÷ng rñi ro nµy dÉn ®Õn tæn thÊt lín cho tµu biÓn, theo tcña kª cña tæ
chøc h»ng h¶i thÕ giíi IMO nh÷ng tæn thÊt nµy ®· lªn tíi con sè khæng lå: N¨m
1976 cã 177 vô ®¾m tµu víi tæng sè 2.6 triÖu dung tÝch tµu, n¨m 1982 cã 402 vô
tµu gÆp n¹n vµ 250 chiÕc trong sè ®ã bÞ ®¾m. ChØ trong thêi gian tõ n¨m 19701976 sè tiÒn thiÖt h¹n do ®¾m tµu lªn tíi con sè gÊp ®«i. Theo tcña kÕ cña cña
h·ng s¶n xuÊt vµ s÷a ch÷a tµu hµng n¨m x¸c suÊt ®¾m tµu lµ 0, 5%. ë ViÖt Nam,
n¨m 1989 cã tíi 120 vô tæn thÊt vÒ th©n tµu ®Æc biÖt lµ vô Hång Lam10 bÞ ch×m
ë Vinh do b·o g©y ra thiÖt h¹i toan bé con tµu lªn t¬i 1 triªu USD. N¨m 1990 cã
189 vô tæn thÊt vÒ th©n tµu ®îc B¶o viÖt båi thêng 1, 6 tû ®ångVN§, n¨m1991,
cã 280 vô tæn thÊt vÒ tµu trong ®ã tµu Thµnh t« bÞ m¾c c¹n do b·o ®Èy lªn c¹n ë
bê NhËt (®Êt neo) thiÖt hai kÐo tµu vÒ ViÖt Nam vµ söa chöa lªn tíi 300 ngh×n
USD. N¨m 1992, ®iÓn h×nh lµ tµu H¹ Long 04 ®©m va tµu Long S¬n 02 tµu Long
S¬n bÞ ch×m kho¶ng 60-70m toµn bé tµi liÖu nhËt ký th©ta l¹c....
Qua c¸c dÉn ch÷ng cô thÓ trªn, ®Ó b¶o ®¶m æn ®Þnh vÒ tµi chÝnh cho c¸c
chñ tµu khi x¶y ra tæn thÊt, ®¶m b¶o kinh doanh khai th¸c cho chñ tµu th× b¶o
hiÓm tµu biÓn ra ®êi lµ rÊt cÇn thiÕt vµ cÇn ph¸t triÓn h¬n n÷a.
1.2.2 Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm tµu biÓn.
Cã mét sè quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ sù ra ®êi cña b¶o hiÓm tµu biÓn . Cã ý
kiÕn cho r»ng, b¶o hiÓm th©n tµu ra ®êi tõ thÕ kû thø XIV, XV khi c¸c nhµ bu«n
cho vay nÆng l·i, cÊp vèn cho c¸c thuyÒn bu«n ®i biÓn, nÕu c¸c thuyÒn bu«n bÞ
®¾m th× ngêi cho vay mÊt c¶ vèn lÈn l·i. Ngîc l¹i nÕu chuyÕn ®i trãt lät thuyÒn
cËp bÕn an toµn th× ngêi ®i vay ph¶i t¶ c¶ vèn lÉn l·i rÊt nÆng ngêi ta coi l·i suÊt
nµy lµ tiÒn ®Ò cña phÝ b¶o hiÓm tµu biÓn. §a sè l¹i cho r»ng b¶o hiÓm tïa biÓn ra
®êi tõ thÕ kû thø XVII t¹i qu¸n cµ phª cña thuyÒn trëng giµu kinh nghiÖm tªn lµ
LCOYDS c¸c h·ng bu«n, thuyÒn trëng, sü quan thêng ®Õn trao ®æi tin tøc,
nh÷ng rñi ro hiÓm ho¹ x¶y ra víi c¸c tµu ®i biÓn. §Ó thu hót kh¸ch hµng «ng cho
tæng hîp tin tøc thu ®îc, ph¸t hµnh b¶n tin tøc nµy lµ tiÒn ®Ò cña tê lloyd
weekly,casualty report ngµy nay. Theo th«ng kª ngêi ta ®a ra mét sè kinh
nghiÖm ®Ò phßng h¹n chÕ thêng g©y ra hiÓm häa lín. N¨m 1678, héi b¶o hiÓm
th©n tµu ra ®êi t¹i qu¸n cµ phª cña «ng LLOYDS. §Õn n¨m 1971 ,nhê nghÞ viÖn
cña Anh tæ chøc thµnh c«ng tyLLOYDS nh ngµy nay ®iÒu khiÓn b»ng mét Héi
®ång héi c¸c nhµ b¶o hiÓm vµ m«i giíi hµng h¶i vµ phi hµng h¶i.Tù th©n h·ng
LLOYDS kh«ng kinh doanh mµ chØ tæ chøc ®iÒu khiÓn, ®a ra nh÷ng quy t¾c cho
nh÷ng thµnh viªn cña nã vµ gióp c¸c thµnh viªn trong kinh doanh. N¨m 1888
hiÖp héi ®½ so¹n th¶o: “§iÒu kho¶n b¶o hiÓm thêi h¹n th©n tµu” ®îc ¸p dông
réng r·i trªn thÕ giíi. Qua nhiÒu lÇn chÝnh lý, bæ sung nh ITC 01/10/1983 vµ
5
®iÒï kho¶n b¶o hiÓm th©n tµu míi nhÊt lµ ITC 1995. Sau nµy c¸c h·ng b¶o hiÓm
kh¸c thµnh lËp còng ¸p dông ITC vµo nghiÖp vô cña m×nh. Nh vËy b¶o hiÓm
th©n tµu phÇn nµo ®¶m b¶o cho ngµnh vËn t¶i biÓn t¸i s¶n xuÊt më réng vµ kinh
doanh tµu biÓn.
ë ViÖt nam, b¶o hiÓm tµu biÓn ( th©n tµu P end I) lµ mét trong c¸c nghiÖp
vô ®Çu tiªn khi Tæng c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam (BAOVIET) ®îc thµnh lËp vµo
n¨m 1965.N¨m 1975 sau khi gi¶i phãng MiÒn nam thèng nhÊt ®Êt níc. BAOVIET
më réng hÖ thèng chi nh¸nh vµo c¸c tØnh phÝa nam vµ ph¸t triÓn nhÊt lµ c«ng ty
b¶o hiÓm thµnh phè Hå chÝ Minh (BAOMINH) trªn nÒn t¶ng cña c«ng ty b¶o
hiÓm VAR- Mét c«ng ty b¶o hiÓm hµng h¶i hµng ®Çu ho¹t ®éng tríc gi¶ phãng
miÒn Nam: thµnh lËp (th¸ng11 n¨m 1994)BAOMINH tiÕp tôc ph¸t triÓn nghiÖp vô
b¶o hiÓm tµu biÓn, tµu biÓn, pha s«ng, tµu s«ng vµ tµu c¸.
2. Kh¸i niÖm vÒ hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu.
XuÊt ph¸t tõ ý thøc tr¸ch nhiÖm nh»m b¶o toµn tµi s¶n ®Ó ®¶m b¶o kinh
doanh vµ ph¸t triÓn còng nh yªn t©m vÒ tµi chÝnh khi cã bÊt kú rñi ro g× x¶y ra
viÖc mua b¶o hiÓm víi nh÷ng c«ng ty vËn t¶i biÓn cã träng t¶i lín, tuýªn ho¹t
®éng réng, nh÷ng ngêi b¸n vµ ngêi mua ph¶i ®i thuª tµu ®Ó chuyªn chë hµng
ho¸ lµ mét yªu cÇu bøc thiÕt., cho dï b¶o hiÓm lµ hoµn toµn tõ nguyÖn.§©y còng
chÝnh lµ viÖc ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu.
Hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu lµ c¨n cø ph¸p lý quan träng ®Ó x¸c ®Þnh
quan hÖ giao dÞch gi÷a c¸c bªn.
2.1 Kh¸i niÖm.
Hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu lµ mét v¨n b¶n trong ®ã ngêi b¶o hiÓm cam
kÕt cho ngêi ®îc b¶o hiÓm nh÷ng mÊt m¸t , thiÖt h¹i cña ®èi tîng b¶o hiÓm do
mét rñi ro ®îc b¶o hiÓm g©y nªn cßn ngêi ®îc b¶o hiÓm cam kÕt tr¶ phÝ b¶o
hiÓm.
Hîp ®ång b¶o hiÒm mang tÝnh chÊt lµ hîp ®ång båi thêng vµ lµ mét hîp
®ång tÝn nhiÖm. TÝnh tÝn nhiÖm thÓ hiªn ë chæ:
Ph¶i cã lîi Ých b¶o hiÓm míi ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm lîi Ých b¶o hiÓm
kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cã khi ký kÕt hîp ®ång b¶o nhng ph¶i cã khi x¶y ra tæn
thÊt.
Ngêi ®îc b¶o hiÓm ph¶i th«ng b¸o mäi chi tiÕt vÒ ®èi tîng b¶o hiÓm, mäi
thay ®æi hoÆc t¨ng thªm rñi ro mµ m×nh biÕt ®îc cho ngêi b¶o hiÓm biÕt
Khi ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm nÕu ®èi tîng b¶o hiÓm ®· ®îc b¶o ®¶m an
toµn ®Õn n¬i (tríc thêi ®iÓm) råi mµ ngêi b¶o hiÓm ®· biÕt th× hîp ®ång b¶o
hiÓm kh«ng cã hiÖu lùc vµ ph¶i hoµn l¹i phÝ b¶o hiÓm.
Ngîc l¹i nÕu ngêi b¶o hiÓm cha biÕt viÖc ®ã th× hîp ®ång b¶o hiÓm vÈn cã
hiÖu lùc.
- Khi ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm mµ ®èi tîng ®· bÞ tæn thÊt mµ ngêi ®îc
b¶o hiÓm ®· biÕt th× hîp ®ång b¶o hiÓm sÏ v« hiÖu lùc, ngîc l¹i nÕu ngêi ®îc b¶o
hiÓm chøa biÕt th× hîp ®ång b¶o hiÓm vÈn cã hiÖu lùc vµ vÈn ®îc båi thêng.
Hîp ®ång b¶o hiÓm coi nh ®îc ký kÕt khi ngêi b¶o hiÓm chÊp nhËn b»ng
v¨n b¶n. V¨n b¶n ®ã lµ ®¬n b¶o hiÓm hoÆc giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm.
6
§¬n b¶o hiÓm hoÆc giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm lµ chøng tõ cã thÓ lu th«ng
®îc vµ cã thÓ chuyÓn nhîng ®îc cho nhêi kh¸c b»ng c¸ch ký hËu.
2.2 §Æc ®iÓm.
Hîp ®ång b¶o hiÓm lµ mét hîp ®ång:
T¬ng thuËn nghÜa lµ ®îc kÕt lËp theo sù tho¶ thuËn gi÷a ngêi b¶o hiÓm vµ
ngêi ®îc b¶o hiÓm.
Hai chiÒu, hai bªn cïng cã nghÜa vô víi nhau ngêi b¶o hiÓm nhËn tr¸ch
nhiÖm båi thêng th× ngêi ®îc b¶o hiÓm còng cã tr¸ch nhiÖm ®ãng phÝ b¶o hiÓm
vµ thùc hiÖn c¸c nghÜa vô quy ®Þnh, nÕu kh«ng trong vµi trêng hîp ®¬n b¶o
hiÓm sÏ v« hiÖu.
May rñi v× tuy ®· ®ãng phÝ b¶o hiÓm khi ký kÕt ®¬n b¶o hiÓm nh ng chØ
nhËn ®îc båi hoµn khi cã sù cè quy ®inh trong hîp ®ång b¶o hiÓm x¶y ra ®a ®Õn
tæn thÊt.
Båi thêng, ngêi ®îc b¶o hiÓm kh«ng thÓ ®ßi båi thêng qu¸ quyÒn lîi cña
m×nh, kh«ng thÓ hëng lîi trªn b¶o hiÓm. §©y lµ nguyªn t¾c vÒ trËt tù c«ng céng.
Gia nhËp- v× néi dung ,®iÒu kiÖn, ®iÒu kho¶n ®· ®îc ngêi b¶o hiÓm quy
®Þnh tríc. Ngêi ®îc b¶o hiÓm ®«i khi còng ®åi hái c¸c tu söa cho phï hîp víi
nhu cÇu b¶o hiÓm cña m×nh. V× lµ hîp ®«ng gia nhËp nh thÕ nªn trong trêng hîp
cã m¬ hå vÒ ý nghÜa mét ®iÒu kho¶n nµo th× ph¶i gi¶i thÝch cã lîi cho ngêi ®îc
b¶o hiÓm .
Hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu ®îc ký kÕt theo c¸c h×nh thøc do c¸c bªn
tho¶ thuËn vµ lµ c¬ së ®Ó x¸c ®inh tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña c¸c bªn trong hîp
®ång khi cã tranh chÊp x¶y ra.
2.3 Ph©n lo¹i hîp ®ång.
Hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu (hîp ®ång b¶o hiÓm) cã thÓ ®îc ký kÕt theo
hai loai: Hîp ®ång b¶o hiÓm chuyÕn vµ hîp ®ång b¶o hiÓm thêi h¹n.
Hîp ®ång b¶o hiÓm chuyÕn: Khi mét hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu cã bao
gèm thuËt ng÷ “t¹i vµ tõ” hoÆc tõ mét ®Þa ®iÓm nµy ®Õn ®Þa ®iÓm kh¸c th× gäi lµ
hîp ®ång b¶o hiÓm chuyÕn.
Hîp ®ång b¶o hiÓm thêi h¹n: NÕu mét hîp ®ång b¶o hiÓm cho mét con
tµu trong mét thêi gian nhÊt ®inh tõ 3 th¸ng ®Õn 1 n¨m vµ thêng lµ mét n¨m th×
gäi lµ hîp ®ång b¶o hiÓm thêi h¹n.
§èi tîng b¶o hiÓm lµ toµn bé chiÕc tµu bao gåm: vá tµu, m¸y mãc trang
thiÕt bÞ cña tµu.
Trong ®¨ng ký hîp ®ång, ®èi víi hai lo¹i hîp ®ång b¶o hiÓm trªn, chñ tau
ph¶i nªu râ tªn tµu, c¶ng ®¨ng ký, quèc tÞch tµu n¨m vµ n¬i ®ãng tµu, träng t¶i...
®ång thêi chñ tµu ph¶i ®¶m b¶o 3 ®iÒu quy ®Þnh
+ Tµu dñ kh¶ n¨ng ®i biÓn.
+ Quèc tÞch cña tµu kh«ng thay ®æi suèt hµnh tr×nh.
+ Hµnh tr×nh con tµu ph¶i hîp ph¸p.
7
B¶o hiÓm theo thêi h¹n: thêi h¹n b¶o hiÓm tÝnh theo d¬ng lich vµ thêi
gian dµi nhÊt lµ 12 th¸ng, ng¾n nhÊt kh«ng díi 3 th¸ng hiÖu lùc hîp ®ång b¶o
hiÓm b¾t ®Çu vµ kÕt thóc theo thêi gian ghi trªn giÊy chøng nhËn b¶o hiÓm, nhng
víi ®iÒu kiÖn ngêi ®îc b¶o hiÓm ®· nép phÝ b¶o hiÓm ®Çy ®ñ vµ ®óng h¹n theo
quy ®Þnh.
B¶o hiÓm chuyÕn:ChuyÕn ®i ®îc b¶o hiÓm kÓ tõ khi tµu thuyÒn th¸o gì
gi©y ch»ng cét hoÆc nhæ neo ®Ó b¾t ®Çu chuyÕn ®i vµ chÊm døt hiÖu lùc sau 24
giê kÓ tõ khi th¶ neo hoÆc ®îc cét vµo bê ë n¬i ®Õn ghi trong giÊy chøng nhËn
b¶o hiÓm hoÆc gi©y söa ®æi bæ sung theo giÊy chøng nhËn ®ã ( nÕu cã).
3. Hîp ®ång b¶o hiÓm - ®¬n b¶o hiÓm.
Hîp ®ång b¶o hiÓm ph¶i ®îc b»ng ®¬n b¶o hiÓm (policy) vµ chØ khi Êy
hîp ®ång míi cã gi¸ trÞ dÉn chøng. Mét hîp ®ång sÏ bÞ v« hiÖu ho¸ nÕu thùc
hiÖn b»ng man tr¸ (ThÝ dô tµu ®îi b¶o hiÓm kh«ng cã thùc, hµng ho¸ ®îc b¶o
hiÓm ®· bÞ h háng... ), hay nÕu ®¬n b¶o hiÓm ®îc coi lµ hîp ®ång ®¸nh b¹c( thÝ
du ngêi b¶o hiÓm kh«ng cã quyÒn lîi cã thÓ b¶o hiÓm).
Mét hîp ®ång cã thÓ bÞ v« hiªu ho¸ nÕu hîp ®ång cã thÕ bÞ huû bá bëi
bªn bÞ thiÖt h¹i vÝ dô trêng hîp vi phµm chøng thùc cha tíi møc man tr¸ th× ngêi
b¶o hiÓm nÕu lµ bªn bÞ thiÖt h¹i, cã thÓ bá qua vi ph¹m ®ã hay cã thÓ huû bá hîp
®ång tuú theo sù lùa chän cña m×nh.
B¶o hiÓm lµ trung thùc tèi ®a (uberrinae fidei), trung thùc lµ mét trong
nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña b¶o hiÓm, hai bªn hîp ®ång ph¶i th¬ng lîng víi
nhau trªn c¬ së ch©n thµnh tuyÖt ®èi. §Æc biÖt ngêi ®îc b¶o hiÓm ph¶i kª khai vµ
tr×nh bµy ®óng tÊt c¶ nh÷ng sù viÖc cô thÓ cã liªn quan ®Õn ®èi tîng ®îc b¶o
hiÓm nh÷ng sù viÖc mµ hä phaØ biÕt trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña m×nh.
ViÖc vi ph¹m nguyªn t¾c trung thùc tèi ®a kh«ng lµm hîp ®ång tù ®éng
v« hiÖu nhng bªn bÞ thiÖt thßi cã quyÒn huû bá hîp ®ång, dï vi phµm trung thùc
tèi ®a kh«ng ph¶i lµ nguyªn nh©n mét tæn thÊt. ViÖc huû bá hîp ®ång kh«ng
ph¶i hoµn phÝ b¶o hiÓm nÕu ngêi b¶o hiÓm chøng minh ®îc ý gian cña ngêi ®îc b¶o hiÓm.
Theo luËt b¶o hiÓm hµng h¶i Anh 1906(sÏ ®îc gäi t¾t lµ MIA), mét ®¬n
b¶o hiÓm cã thÕ lµ ®¬n b¶o hiÓm cã gi¸ trÞ hay kh«ng cã gi¸ trÞ. Mét ®¬n b¶o
hiÓm cã gi¸ trÞ b¶o hiÓm lµ khi gi¸ trÞ chuÈn nhËn(the agned value) ®îc Ên ®Þnh
trªn ®¬n b¶o hiÓm.
Trong thùc tÕ c¸c ®¬n b¶o hiÓm th©n tµu ®Òu lµ b¶o kho¸n cã gi¸ tri vµ ®·
lµ gi¸ trÞ chuÈn nhËn. Do ®ã, nÕu kh«ng cã man tr¸,trÞ gi¸ chuÈn nhËn rµng buéc
gi÷a hai bªn ngo¹i trõ khi ®îc minh thÞ Ên ®Þnh kh¸c trong b¶o kho¸n, trÞ gi¸
nµy coi nh kÕt lËp vµ c¶ hai bªn kh«ng thÓ ®Ò cËp ®Õn n÷a. Sè tiÒn b¶o hiÓm gåm
c¶ l·i t×nh tríc(Anticipatted-profit) ®îc b¶o hiÓm phÇn t¸ch ra hay bao gåm
trong b¶o hiÓm th©n tµu biÓn.
II. Nguån luËt ®iÒu chØnh hîp ®ång b¶o hiÓm
th©n tµu.
Hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶i ®îc ký kÕt díi bÊt kú h×nh thøc nµo, chi tiÕt
®Õn ®©u còng kh«ng thÓ dù kiÕn ®îc nh÷ng vÊn ®Ò, nh÷ng t×nh huèng ph¸t sinh
trong thùc tÕ. Do vËy, cÇn ph¶i bæ sung cho hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu mét c¬
së ph¸p lý cô thÓ b»ng c¸ch lùa chän nguån luËt ¸p dông cho hîp ®ång. Nguån
luËt cã thÓ lµ §iÒu íc quèc tÕ, luËt quèc gia vµ tËp qu¸n hµng h¶i.§èi víi.mçi
lo¹i hîp ®ång th× nguån luËt ®iÌu chØnh lµ kh¸c nhau.
1. §iÒu íc quèc tÕ vÒ b¶o hiÓm th©n tµu :
8
Sù ph¸t triÓn cña th¬ng m¹i hµng h¶i ®· dÉn ®Õn sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn
m¹nh mÎ cña b¶o hiÓm hµng h¶i vµ hµng lo¹t c¸c thÓ lÖ c«ng íc hiÖp íc quèc tÕ
liªn quan ®Õn th¬ng m¹i vµ hµng h¶i nh:
Mèu hîp ®ång b¶o hiÓm LLOYDS n¨m 1776 vµ luËt b¶o hiÓm hµng h¶i
Anh 1906(MIA-Marine insurance act 1906) råi c«ng íc Brussels 1924,hague vis
by 1968, H¨mbua 1978, Incorterms 1953,1980, 1990....
C¸c ®iÒu kho¶n vÒ b¶o hiÓm hµng h¶i còng ra ®êi vµ ngµy cµng hiÖn thùc.
Do sù ph¸t triÓn l©u ®êi nªn nh÷ng luËt lÖ quy ®Þnh vÒ b¶o hiÓm hµng h¶i cña
Anh kh¸ hoµn chØnh vµ ®îc rÊt nhiÒu níc trªn thÕ giíi ¸p dông.
Thêi xa xa b¶o hiÓm hµng h¶i ngêi ta ®· dïng mét mÈu hîp ®ång b¶o
hiÓm cña lloyds cã tªn gäi lµ S.G.FORM(b¶n ®Çu tiªn cã tõ n¨m 1779). MÉu SG
nµy quy ®Þnh ngêi b¶o hiÓm cã tr¸ch nhiÖm båi thêng cho ngêi ®îc b¶o hiÓm khi
®èi tîng b¶o hiÓm bÞ tæn thÊt do: c¸c hiÓm ho¹, biÓn c¶, binh sÜ ho¶ ho¹n, kÓ thï
cíp, cíp biÓn, trém, vøt hµng xuèng biÓn,chÆn gi÷, ng¨n c¶n vµ cÇm gi÷ bëi vua
chóa vµ nh©n d©n bÊt cø níc nµo, ë ®iÒu kiÖn nµo, hµnh ®éng xÊu cè ý cña
thuyÒn trëng vµ thuû thñ, tÊt c¶ hiÓm ho¹ kh¸c, c¸c tæn thÊt kh«ng may, nã ®·
hay sÏ lµm ph¬ng h¹i, th¬ng tæn hay tæn h¹i ®Õn tµu vµ hµng.
Ho¹t ®éng b¶o hiÓm th©n tµu biÓn ra ®êi tõ thÕ kû thø XVIII. Nhng m¶i
®Õn n¨m 1870, luËt b¶o hiÓm th©n tµu biÓn míi ban hµnh vµ ®©y lµ luËt b¶o hiÓm
th©n tµu biÓn ®Çu tiªn trªn thÕ giíi ra ®êi t¹i London. ViÕt t¾t lµ ITC(institute
time clause), luËt ®· ®îc hoµn thiÖn vµ bæ sung vµ 01/10/1970 vµ 01/10/1982 hai
bé luËt nµy ®îc sö dông cho ®Õn nay.
Ngoµi ra, cã c¸c ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm th©n tµu: c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o hiÓm
th©n tµu, luËt b¶o hiÓm hµng h¶i níc Anh(Insurance ATC MIA 1906), c«ng íc viªn Brussels 1924,quy t¾c hague visby 1977, quy t¾c yort
Antwerp 1974.
Th«ng thêng chñ tµu ®îc chän c¸c ®iÒu kiÖn thÝch hîp ®Ó ®¨ng ký hîp
®ång b¶o hiÓm. Theo kinh nghiÖm c¸c níc, chñ tµu thêng chän mét trong 4 ®iÒu
kiÖn b¶o hiÓm(ITC,FPA,FOD, vµ TLO) ®Ó b¶o hiÓm tµu m×nh.
Trong ®ã:
TLO:®iÒu kiÖn b¶o hiÓm tæn thÊt toµn bé th©n tµu.
FOD: ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm lo¹i trõ tæn thÊt bé phËn th©n tµu.
FPA: ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm lo¹i trõ tæn thÊt riªng vÒ th©n tµu.
ITC: ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm mäi rñi ro.
Cho ®Õn nay vÒ th©n tµu c¸c c«ng ty b¶o hiÓm cña ViÖt Nam cho ®Òu b¶o
hiÓm c¸c rñi ro ITC 01/10/1983 (Intistute Time cluase 1/10 /1983) cña hiÖp héi
b¶o hiÓm London, mµ trong ®ã thµnh phÇn chñ chèt lµ nhµ b¶o hiÓm lloyds. Së
dØ nh vËy lµ bëi v× b¶o hiÓm ph¸t triÓn m¹nh mÎ tõ l©u t¹i Anh quèc, v× thÕ
c¸c quy t¾c, quy ®Þnh cã liªn quan ®Õn rñi ro ®îc b¶o hiÓm ®· tr¶i qua nhiÒu lÇn
söa ®æi, bæ sung ®Õn nay c¸c quy t¾c nµy cã rÊt Ýt c¸c sai sãt. Do vËy mµ hÇu hÕt
c¸c c«ng ty b¶o hiÓm lín trªn thÕ giíi ®Òu sö dông quy t¾c nµy.
Quy t¾c qu¶n lý an toµn hµng h¶i quèc tÕ (quy t¾c ISM) b¾t ®Çu cã hiÖu
lùc tõ ngµy 01/07/1998 lµ mét bé phËn cña c«ng íc vÒ an toµn sinh m¹ng trªn
biÓn (Solas)1974 ®îc th«ng qua bëi tæ chøc hµng h¶i quèc tÕ(IMO) vµ ViÖt nam
lµ thµnh viªn vµ nã cã hiÖu løc trong tÊt c¶ c¸c níc tham gia c«ng íc Solas
(kho¶ng 90%).
9
Quy t¾c nµy cã môc tiªu lµ cung cÊp mét tiªu chuÈn quèc tÕ cho viÖc ho¹t
®éng vµ qu¶n lý tµu mét c¸ch an toµn vµ phßng ngõa « nhiÓm.Nã ®îc xem lµ
c«ng cô quyÕt ®Þnh ®Ó c¶i thiªn tiªu chuÈn ho¹t ®éng hµng h¶i.
Quy t¾c yªu cÇu chñ tµu ph¸t triÓn, thùc hiÖn vµ duy tr× hÖ cña qu¶n lý
An toµn(SMS) c¶ trªn bê lÈn trªn tµu cña hä...
Quy t¾c (ISM) ¸p dông cho c¸c lo¹i tµu: tõ n¨m 1996 ®· ¸p dông cho tµu
phµ chë kh¸ch(passenger ro-ro vessels). Tõ ngµy 01/07-1998 sÏ ®îc ¸p dông b¾t
buéc ®èi víi tÊt c¶ c¸c tµu chë kh¸ch, tµu dÇu, tµu ho¸ chÊt, tµu chë gaz, tµu chë
hµng x¸ vµ tµu kh¸ch tèc ®é cao vµ xµ lan chë hµng cã träng t¶i lín h¬n ho¨ch
b»ng 500GRT. Kh«ng ¸p dông ®èi víi tµu container cho ®Õn ngµy 01/07/2002.
Tõ ngµy 01/07/2002 sÏ ®îc ¸p dông b¾t buéc ®èi v¬i tÊt c¶ c¸c tµu chë hµng ho¸
kh¸c bao gåm tµu container va tµu giµn khoan di ®éng cã träng tµi b»ng hoÆc lín
h¬n 500GRT.Ngêi b¶o hiÓm còng g©y søc Ðp ®èi víi c¸c chñ tµu vÒ viÖc phï
hîp ISM, vÝ dô:
Nay lµ thÞ trêng b¶o hiÓm quèc tÕ th©n tµu lín thø hai trªn thÕ giíi ®ang
b¶o hiÓm 15% ®éi tµu th¬ng m¹i thÕ giíi. §îc biÕt 03 c«ng ty b¶o hiÓm lín
®øng ®Çu Nauy võa quyÕt ®Þnh ¸p dông chÝnh s¸ch cøng r¾n vµ tõ chèi b¶o hiÓm
cho c¸c chñ tµu kh«ng phu hîp víi c¸c quy t¾c ISM.
-Nhµ b¶o hiÓm th©n tµu t¹i London trªn qaan ®iÓm ph¸p lý ®· ®a ra ý kiÕn
r»ng viÖc gia nhËp b¶o hiÓm cña mét tµu kh«ng phï hîp víi quy t¾c IMS lµ mét
viÖc phi ph¸p theo tµi ph¸n cña Anh quèc...
Khi ¸p dông c¸c ®iÒu íc quèc tÕ vÒ ®iÒu chØnh hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu
cÇn ph¶i chó ý ®Õn tÝnh chÊt ph¸p lý cña c¸c lo¹i quy ph¹m ph¸p luËt cã trong
®iÒu íc quèc tÕ ®ã.
§èi víi ViÖt Nam, c¸c ®iÒu íc quèc tÕ vÒ b¶o hiÓm mµ chÝnh phñ ®· tham
gia ký kÕt hoÆc do c¸c bªn dÉn chiÕu tíi cã nh÷ng quy ®Þnh kh¸c víi ph¸p luËt
ViÖt Nam th× cã thÓ c¨n cø vµo §iÒu 11, ®iÓm 6 cña ph¸p lÖnh ký kÕt vµ thùc
hiÖn ®iÒu íc quèc tÕ cña níc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, §iÒu 827
kho¶n 2 Bé luËt d©n sù ViÖt Nam ®Ó gi¶i quyÕt xung ®ét ph¸p luËt.
Nh÷ng quy ph¹m ph¸p luËt cña ®iÒu íc quèc tÕ lµ nh÷ng quy ph¹m ph¸p
luËt thùc chÊt ®· ®îc quèc gi© thèng nhÊt. Do vËy, giùa vµo c¸c ®iÒu íc quèc tÕ
c¸c chñ thÓ cña hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu cã thÓ hiÓu ®îc th«ng nhÊt trong
viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp ph¸t sinh nhanh chãng tiÕt kiÖm thêi gian... §èi víi
ViÖt Nam th× nguån luËt ®iÒu chØnh cha ph¸t huy thËt sù vai trß cña nã do chóng
ta cha ký kÕt ®îc nhiÒu ®iÒu íc quèc tÕ.
2. LuËt quèc gia.
Khi c¸c bªb chñ thÓ hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu tho¶ thuËn chän luËt mét
níc nµo ®ã th× luËt quèc gia ®ã trë thµnh nguån luËt ®iÒu chØnh hîp ®ång ®ã.
LuËt quèc gia sÏ ®îc ¸p dông trong hîp ®ång khi kh«ng cã ®iÒu íc quèc
tÕ hoÆc nh÷ng ®iÒu íc quèc tÕ kh«ng ®Ò cËp ®Õn hay kh«ng ®Çy ®ñ nh÷ng vÊn ®Ò
vÒ quyÒn vµ nghÜa vô c¸c bªn trong hîp ®ång.
LuËt quèc gia víi t c¸ch lµ nguån luËt ¸p dông trong hîp ®ång b¶o hiÓm
th©n tµu cã thÓ lµ luËt cña c¸c bªn ký kÕt hîp ®ång l¹ chän, hoÆc luËt cã liªu
quan ®Õn hîp ®ång: nh luËt n¬i ký kÕt hîp ®ång, luËt n¬i thùc hiÖn nghÜa vô.
Nh÷ng luËt trªn cã thÓ ®îc ¸p dông tuú vµo chÝ th¶o thuËn chän luËt cña c¸c bªn
10
tham gia ký kÕt hîp ®ång. Nhng thùc tÕ cho thÊy luËt níc nµo ®îc chän phô
thuèc vµo sù ®µm ph¸n “ thÕ” cña bªn ®µm ph¸n vµ ®Æc biÖt lµ sù hiÓu rá luËt
cña níc m×nh vµ ®èi t¸c lùa chän. Khi ¸p dông luËt quèc gia cña mät níc ®Ó ®iÒu
chØnh hîp ®ång cã ngh· lµ ®îc ¸p dông nh÷ng luËt, v¨n b¶n díi luËt cã liªn quan
®Õn hµng h¶i nãi chung vµ hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu nãi riªng th«ng thêng ®ã
lµ luËt hµng h¶i vµ chØ ¸p dông luËt thùc chÊt chø kh«ng ¸p dông luËt xung ®ét.
NÕu luËt thùc chÊt ®ã kh«ng cã quy ph¹m ®iÒu chØnh vÊn ®Ò tranh chÊp cô thÓ
th× ph¶i dùa vµo ®iÒu íc quèc tÕ hoÆc tËp qu¸n hµng h¶i quèc tÕ hµng h¶i ®Ó gi¶i
quyÕt.
ë ViÖt Nam luËt ¸p dông trong hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu cã Bé luËt
hµng h¶i, c¸c v¨n b¶n díi luËt kh¸c nh NghÞ ®Þnh sè100 /CP ngµy 18/12/1993
cña ChÝnh Phñ vÒ kinh doanh b¶o hiÓm, NghÞ ®Þnh sè 74/CP ngµy 14/6/1997 vÒ
viÖc söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu quy ®Þnh trong nghÞ ®Þnh 100/CP...Tuy nhiªn,
cÇn lu ý r»ng c¸c v¨n b¶n díi luËt thêng hay ®îc söa ®æi bæ sung cho nªn cÇn lu
ý b¸m s¸t nh÷ng thay ®æi ®ã.
3. TËp qu¸n hµng h¶i.
TËp qu¸n quèc tÕ vÒ hµng h¶i còng lµ nguån luËt ®iÒu chØnh hîp ®ång
b¶o hiÓm th©n tµu. TËp qu¸n hµng h¶i lµ nh÷ng thãi quen hµng h¶i ®îc lÆp ®i lÆp
lai nhiÒu lÇn, ®îc c«ng nhËn réng r·i vµ ¸p dông liªn tôc ®Õn møc trë thµnh mét
nguyªn t¾c mµ c¸c bªn mÆc nhiªn tu©n theo, nhiÒu tËp qu¸n hµng h¶i ®îc h×nh
thµnh ë c¸c c¶ng biÓn.
TËp qu¸n hµng h¶i thêng ®îc ¸p dông víi t c¸ch lµ nguån luËt ®Ó gi¶i
quyÕt c¸c tranh chÊp ph¸t sinh tõ hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶i (hîp ®ång b¶o
hiÓm th©n tµu) ®¬n b¶o hiÓm còng nh luËt do ®¬n nµy chØ ra kh«ng ®iÒu chØnh
hay ®iÒu chØnh kh«ng ®ñ néi dung tranh chÊp. Hay nãi c¸ch kh¸c, tËp qu¸n hµng
h¶i sÏ ®îc ¸p dông trong hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu trong 3 trêng hîp sau:
- Khi hîp ®ång b¶o hiÓm quy ®Þnh .
- Khi c¸c ®iÒu íc quèc tÕ liªn quan quy ®Þnh.
- Khi luËt( luËt quèc gia ) Do c¸c bªn tho¶ thuËn lùa chän, kh«ng cã hoÆc
cã nhng kh«ng ®Çy ®ñ, cßn khiÕm khuyÕt vÒ vÊn ®Ò tranh chÊp , vÒ vÊn ®Ò cÇn
ph¶i ®iÒu chØnh( §iÒu 827 kho¶n 4 Bé luËt d©n sù ViÖt Nam)
III. Hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu biÓn.
MÆc dï khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn cao, thiÕt bÞ cña c¸c ®éi tµu hiÖn ®¹i,
nhng rñi ro trong hµng h¶i vÈn x¶y ra, vÈn g©y thiÖt h¹i lín cho c¸c chñ tµu, cho
nÒn kinh tÕ c¸c níc, v× thÕ c¸c chñ tµu vÈn tæ chøc b¶o hiÓm vµ thÕ lµ lµ hîp
®ång b¶o hiÓm th©n tµu ra ®êi:
1. Chñ thÓ tham gia ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm.
Hîp ®ång b¶o hiÓm lµ mét chñng lo¹i cña hîp ®ång kinh tÕ.Nh chung ta
®· biÕt hîp ®ång kinh tÕ lµ hîp ®ång ®îc ký kÕt ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh, do ®ã nguyªn t¾c chØ cã t«t chøc kinh doanh vµ c¸ nh©n kinh
doanh míi cã thÓ lµ chñ thÓ cña hîp ®ång kinh tÕ (®¬ng nhiªn cã mét sè trêng
hîp ngo¹i lÖ ®îc xem xÐt cô thÓ).
Nh v©y chñ thÓ cña hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu lµ c¸c bªn tham gia ký
kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu.
11
Theo ®iÒu 2 ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ quy ®Þnh:
®©y:
Hîp ®ång kinh tÕ, hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu ®îc ký kÕt gi÷a c¸c bªn sau
- Ph¸p nh©n víi ph¸p nh©n.
- Ph¸p nh©n víi c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
C¸c bªn tham gia ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm bao gåm ngêi b¶o hiÓm, ngêi
®îc b¶o hiÓm( chñ tµu, ngêi thuª tµu), ngêi ®¹i diªn ®îc uû quyÒn cña chñ tµu.
2. Néi dung chñ yÕu cña hîp ®ång b¶o hiÓm
th©n tµu:
Hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu lµ hîp ®ång mµ theo ®ã mét bªn( ngêi b¶o
hiÓm) sau khi nhËn mét kho¶n (phÝ b¶o hiÓm ) ®ång ý båi thêng cho mét bªn
kh¸c(ngêi ®îc b¶o hiÓm)c¸c tæn thÊt mµ hä ph¶i g¸nh chÞu do hËu qu¶ cña c¸c
sù cè( ®· ®îc quy ®Þnh) x¶y ra.
Theo kinh nghiÖm cña c¸c níc, chñ tµu thêng lùa chän mét trong bèn ®iÒu
kiÖn sau, khi ký kÕt hîp ®ång
2.1 Ph¹m vÞ hîp ®ång:
Ph¹m vi b¶o hiÓm th©n tµu theo b¶ng sau:
Ph¹m vi b¶o hiÓm
x
TLO FOD FPA
ITC
Tæn thÊt toµn bé thùc tÕ
X
X
X
X
Tæn thÊt toµn bé íc tÝnh
X
X
X
X
Chi phÝ cøu n¹n
X
X
X
X
Chi phÝ tè tông ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt
O
X
X
X
Chi phÝ tr¸ch nhiÖm ®©m va
O
X
X
X
Chi phÝ ®ãng gãp tæn thÊt chung
O
O
X
X
Tæn thÊt bé phËn nhÊt ®Þnh do hµnh ®«ng tæn thÊt
chung
O
O
X
X
O
O
X
X
O
O
O
X
O
O
O
X
Tæn thÊt riªng v× cøu ho¶ vµ ®©m va khi có ho¶
Tæn thÊt bé phËn kh¸c do tæn thÊt chung
Tæn thÊt riªng v× mäi rñi ro tai n¹n kh¸c
2.2. Néi dung hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu
Nh÷ng th«ng tin liªn quan ®Õn ngêi b¶o hiÓm vµ ngêi tham gia b¶o
hiÓm
12
Nguyªn t¾c chung.
LuËt, ®iÒu kho¶n, ®iÒu kiÖn chi phè hîp ®ång.
Thñ tôc b¶o hiÓm.
PhÝ b¶o hiÓm.
B¶o qu¶n kiÓm tra tµu vµ c«ng t¸c ®Ò phong h¹n chÕ tæn thÊt.
Th«ng b¸o gi¶i quyÕt tai n¹n.
Tr¸ch nhiÖm b¶o lu quyÒn khiÕu n¹i ngêi thø ba.
ChÕ tµi bæi thêng.
Thêi h¹n khiÕu n¹i.
HiÖu lùc cña hîp ®ång.
X÷ lý tranh chÊp.
IV. Hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu theo quy
®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam
ë ViÖt Nam hiÖn nay cha cã luËt b¶o hiÓm do ®ã chÕ ®é hîp ®ång b¶o
hiÓm hµng h¶i nãi chung vµ hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu nãi riªng ®îc quy ®Þnh
trªn c¬ së c¸c quy ®Þnh cña Bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam 30/6/1990.
Kh¸i qu¸t chung vÒ Bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam.
§iÒu kiÖn ra ®êi vµ vai trß cña bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam
Tõ sau khi ®Êt níc hoµn toµn gi¶i phãng ®Õn gi÷a thËp niªn 80, nÒn kinh tÕ
níc ta ph¸t triÓn theo khuynh híng x· héi chñ nghÜa, Nhµ níc kinh doanh lµ chñ
yÕu, chØ dµnh mét phÇn nhá cho kinh tÕ t nh©n vµ c¸ thÓ. Do hiÖu qu¶ kinh doanh
thÊp, kh«ng ®¶m b¶o ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña x· héi, nÒn kinh tÕ níc ta ph¸t
triÓn kÐm xa so víi sù ph¸t triÓn cña c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Tõ
n¨m 1986. §¶ng vµ Nhµ níc ta cã chñ tr¬ng xo¸ bá c¬ chÕ quan liªu bao cÊp
chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc the¬ ®Þnh híng x·
héi chñ nghÜa. §Ó phôc vô mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt chÝnh s¸ch c¶i c¸ch ,më
cöa vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng trong nh÷ng n¨m 86-90, Nhµ níc ta cã kÕ
ho¹ch ®ång bé ph¸t triÓn hÖ thèng ph¸p luËt kinh tÕ, t¹o m«i trêng ph¸p ló thuËn
lîi ®Ó ho¹t ®éng kinh tÕ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi.
Víi chñ tr¬ng c¶i tæ nÒn kinh tÕ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t
triÓn, lµm ¨n cã hiÖu qu¶ h¬n, ho¹t ®éng kinh doanh më réng, trao ®æi bu«n b¸n
hµng ho¸ víi c¸c níc trªn thÕ giíi cµng ph¸t triÓn, sù ph¸t triÓn m¹nh mÎ cña
ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu kÐo theo sù ph¸t triÓn cña ngµnh vËn t¶i. Ngµnh vËn
t¶i biÓn ViÖt Nam ph¸t triÓn nhanh chãng, thÞ trêng hµng h¶i ViÖt Nam còng ®îc më réng h¬n bao giê hÕt.
13
Trong bèi c¶nh ®ã, viÖc ban hµnh Bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam lµ cÇn thiÕt.
Bé luËt nµy ®îc khëi th¶o tõ ®Çu n¨m 1985 vµ ®îc x©y dùng vµ chØnh lý trong 5
n¨m. Ngµy 30 th¸ng 06 n¨m1990, Bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam ®îc quèc héi
th«ng qua vµ b¾t ®Çu cã hiÖu lùc tõ ngµy01/01/1991.
Cho ®Õn nay, Bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam vÈn lµ v¨n b¶n ph¸p lý quan
träng nhÊt ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ ph¸p luËt ph¸t sinh tõ ho¹t ®éng hµng h¶i.
MÆc dï c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®· tham gia ký kÕt c¸c c«ng íc quèc tÕ
®Ó ®iÒu chØnh quan hÖ ph¸p luËt liªn quan ®Õn ho¹t ®éng hµng h¶i nhng ViÖt
Nam vÉn cha tham gia ký kÕt chÊp nhËn c¸c ®iÒu íc quèc tÕ nh: C«ng íc
Brussels1924, vµ c¸c NghÞ ®Þnh th söa ®æi, c«ng íc hamburg 1978. V× vËy, tríc
khi bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam ra ®êi, trong ho¹t ®éng hµng h¶i chóng ta dÉn
chiÕu ¸p dông c¸c ®iÒu íc quèc tÕ nhng ®iÒu ®ã ®· g©y khã kh¨n khi cã xung
®ét ph¸p luËt.
Bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam ra ®êi lµ c¬ së ph¸p lý quan träng cho c¸c
doanh nghiÖp ho¹t ®éng hµng h¶i ViÖt Nam sö dông c¸c quan hÖ kinh doanh
vËn t¶i biÓn víi c¸c chñ thÓ kh¸c trong vµ ngoµi níc, ®Æc biÖt lµ c¸c quan hÖ
ph¸p luËt vÒ ho¹t ®éng hµng h¶i gi÷a c¸c chñ ®Òu lµ c¸c c¸ nh©n, ph¸p nh©n
trong níc.
Bªn c¹nh ®ã ®Ó thèng nhÊt ho¹t ®éng kinh doanh hµng h¶i trong níc, c¸c
c¬ quan qu¶n lý chuyªn ngµnh nh Côc hµng h¶i, Bé Giao th«ng - VËn t¶i... Qu¶n
lý Nhµ níc vÒ ho¹t ®éng hµng h¶i.§ång thêi Bé luËt hµng h¶i còng lµ c¨n cø
ph¸p lý ®Ó c¸c c¬ quan ho¹t ®éng vÒ tµi ph¸n,b¶o hiÓm...X¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm
cña c¸c bªn trong hîp ®ång hµng h¶i khi cã tranh chÊp x¶y ra.
1.2 Nh÷ng nguyªn t¾c vµ néi dung c¬ b¶n cña bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam.
1.2.1. Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n:
Mçi mét ngµnh luËt ®éc lËp ®Òu cã ®èi tîng ®iÒu chØnh, ph¹m vi ¸p dông,
c¸c nguyªn t¾c ®iÒu chØnh riªng phï hîp víi ngµnh luËt ®ã. Bé luËt hµng h¶i ViÖt
nam bao gåm c¸c quy ph¹m ph¸p luËt do Nhµ níc ban hµnh nh»m ®iÒu chØnh c¸c
quan hÖ ph¸t sinh tõ ho¹t ®éng hµng h¶i.
§èi tîng ¸p dông.
Theo ®iÒu 1- Bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam quy ®Þnh:
“Bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam ®îc ¸p dông víi c¸c quan hÖ ph¸p luËt liªn
quan ®Õn viÖc sö dông tµu biÓn vµo c¸c môc ®Ých kinh tÕ, nghiªn cøu khoa häc
kü thuËt, v¨n ho¸, thÓ thao, x· héi vµ c«ng cô Nhµ níc, sau ®©y gäi chung lµ
ho¹t ®éng hµng h¶i.
Còng gièng nh c¸c ngµnh luËt kh¸c: LuËt Nhµ níc, LuËt hµnh chÝnh,LuËt
d©n sù... ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ trong x· héi, trong c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng
kh¸c nhau cña ®êi sèng x· héi,Bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam ®iÒu chØnh c¸c quan
hÖ ph¸p luËt ph¸t sinh tõ c¸c ho¹t ®éng hµng h¶i ®ã lµ viÖc sö dông tµu biÓn vµo
c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng ®îc quy ®Þnh trong Bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam.
Tµu biÓn ®îc nãi ®Õn trong Bé luËt nµy lµ tµu cã cÊu tróc næi, cã hoÆc
kh«ng cã ®éng c¬ chuyªn dïng ®Ó ho¹t ®éng trªn biÓn vµ c¸c vïng níc liªn quan
®Õn biÓn.
14
C¸c quy ®Þnh cña Bé luËt hµng h¶i chØ ¸p dông ng÷ng quan hÖ ph¸p luËt
khi sö dông tµu biÓn vµo môc ®Ých kinh tÕ nh vËn chuyÓn hµng ho¸, kh¸ch hµng
vµ hµnh lý, mua b¸n tµu biÓn, hoa tiªu, m«i giíi hµng h¶i, th¨m dß khai th¸c, khÝ
tîng thuû v¨n, thanh tra h¶i quan, phßng dÞch.... Trõ c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn
tµu biÓn chuyªn dïng qu©n sù vµ an ninh, trËt tù thuéc lîc lîng vò trang.
C¸c quy ®Þnh cña Bé luËt nµy ¸p buéc b¾t buéc ®èi víi c¸c bªn tham gia
hîp ®ång hµng h¶i ®Òu lµ c¸ nh©n, ph¸p nh©n, tæ chøc ViÖt Nam. Trong trêng
hîp cã Ýt nhÊt mét bªn trong quan hÖ hîp ®ång hµng h¶i lµ tæ chøc, c¸ nh©n níc
ngoµi th× c¸c bªn cã quyÒn tho¶ thuËn lùa chän luËt ¸p dông hoÆc lùa chän tËp
qu¸n hµng h¶i ngoµi níc hoÆc quèc tÕ trong c¸c quan hÖ hîp ®ång. Trong trêng
hîp ®ã,Bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam ®ãng vai trß lµ mét nguån luËt ¸p dông cho
hîp ®ång hµng h¶i .
Ph¹m vi ¸p dông :
C¨n cø §iÒu 3- Bé luËt hµng h¶i, ph¹m vi ¸p dông cña bé luËt nµy ®îc quy
®Þnh nh sau:
+ Toµn bé c¸c quy ®Þnh ¸p dông ®îc ®èi víi c¸c tµu biÓn lµ tµu bu«n. §ã
lµ tµu biÓn chuyªn dïng ®Ó vËn chuyÓn hµng ho¸, hµnh kh¸ch hµng vµ hµnh lý;
th¨m dß - khai th¸c- chÕ biÕn tµi nguyªn biÓn; lai d¾t hoÆc cøu hé trªn biÓn; trôc
vít tµi s¶n trªn biÓn vµ thùc hiÖn c¸c môc ®Ých kinh tÕ kh¸c.
§èi víi tµu c«ng vô Nhµ níc lµ tµu biÓn chuyªn dïng ®Ó thùc hiÖn c¸c
ho¹t ®éng b¶o ®¶m hµng h¶i; khÝ tîng- thuû v¨n; th«ng tin - liªn l¹c, thanh tra
h¶i quan; phßng dÞch ch÷a ch¸y; hoa tiªu; huÊn luyÖn b¶o vÖ m«i trêng hoÆc
chuyªndïng ®Ó t×m kiÕm, cøu n¹n trªn biÓn th× kh«ng ¸p dông c¸c quy ®Þnh vÒ
vËn chuyÓn hµng ho¸, hµnh kh¸ch, giíi h¹n tr¸ch nhiÖm d©n sù cña chñ tµu.
+ C¸c quy ®Þnh vÒ chuyªn chë hµng ho¸,hµnh kh¸ch, vµ hµnh lý tæn thÊt
chung còng ¸p dông ®èi víi c¸c tµu biÓn chuyªn dïng ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng
nghiªn cøu khoa häc, kü thuËt vµ thÓ thao.
+§èi víi tµu biÓn chuyªn dïng vµo môc ®Ých qu©n sù, vµ b¶o vÖ an ninh
tr©t tù thuéc c¸c lîc lîng vò trang vµ c¸c lo¹i tµu biÓn níc ngoµi, chØ ¸p dông
khi cã quy ®Þnh cô thÓ.
C¸c quy ®Þnh vÒ vËn chuyÓn hµng ho¸, hµnh kh¸ch vµ hµnh lý kh«ng ¸p
dông ®èi víi viÖc vËn chuyÓn qu©n sù b»ng tµu bu«n.
Nguyªn t¾c lùa chän luËt khi cã xung ®ét ph¸p luËt.
Xung ®ét ph¸p luËt chØ x¶y ra trong trêng hîp c¸c bªn trong quan hÖ hîp
®ång hµng h¶i thuéc vÒ c¸c quèc gia kh¸c nhau. §ång thêi, trong hîp ®ång hµng
h¶i kh«ng cã ®iÒu kho¶n vÒ luËt ¸p dông (do c¸c bªn kh«ng tho¶ thuËn víi nhau
hoÆc do hy väng sÏ kh«ng cã tranh chÊp x¶y ra) hoÆc trêng hîp ®iÒu kho¶n nµy
ghi qu¸ chung chung, kh«ng râ rµng th× khi tranh chÊp x¶y ra vµ ®îc ®a ®Õn
träng tµi hay toµ ¸n ®Ó gi¶i quyÕt, nguyªn t¾c xung ®ét ph¸p luËt sÏ ®îc coi lµ
c¨n cø ®Ó träng tµi viªn hay thÈm ph¸n quyÕt ®Þnh viÖc lùa chän luËt ¸p dông.
Theo §iÒu 5-Bé LuËt hµng h¶i ViÖt Nam, viÖc lùa chän luËt ¸p dông khi
cã xung ®ét ph¸p luËt ®îc x¸c ®Þnh theo c¸c nguyªn t¾c sau:
+ §èi víi c¸c quan hÖ ph¸p luËt liªn quan ®Õn c¸c quyÒn së h÷u tµi s¶n
trªn tµu; hîp ®ång cho thuª tµu; hîp ®ång thuª thuyÒn viªn; hîp ®ång cøu hé vµ
thuyÒn bé cña tµu cøu hé; trôc vít tµi s¶n ch×m ®¾m ë c«ng h¶i; c¸c vô viÖc x¶y
15
ra trªn tµu khi tµu ®ang ë c«ng h¶i th× luËt ®îc chän lµ luËt quèc gia mµ tµu
mang cê.
+ §èi víi c¸c quan hÖ ph¸p luËt liªn quan ®Õn tæn thÊt chung th× luËt ®îc
chän lµ luËt n¬i tµu ghÐ vµo sau khi x¶y ra tæn thÊt chung.
+ §èi víi c¸c quan hÖ ph¸p luËt liªn quan ®Õn tai n¹n ®©m va, tiÒn c«ng
cøu hé, trôc vít tµi s¶n ch×m ®¾m ë biÓn, x¶y ra t¹i néi thuû hoÆc l·nh h¶i cña
quèc gia nµo th× luËt ®îc chän lµ luËt cña quèc gia ®ã.
+ §èi víi c¸c quan hÖ ph¸p luËt liªn quan ®Õn tai n¹n ®©m va hoÆc cøu hé
x¶y ra ë c«ng h¶i th× luËt ®îc chän lµ luËt do toµ ¸n hoÆc träng tµi ®· thô lý tranh
chÊp ¸p dông.
+ §èi víi c¸c quan hÖ ph¸p luËt liªn quan ®Õn hîp ®ång vËn chuyÓn hµng
ho¸ b»ng tµu biÓn th× luËt ®îc chän lµ luËt quèc gia n¬i ngêi vËn chuyÓn ®ãng trô
së.
1.2.2. Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña Bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam.
Bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam ®îc Quèc héi th«ng qua ngµy 30/06/1990, b¾t
®Çu cã hiÖu lùc tõ ngµy 01/01/1991, bao gåm 18 ch¬ng 244 ®iÒu quy ®Þnh vÒ c¸c
néi dung sau:
Ch¬ng I Nh÷ng quy ®Þnh chung: Bao gåm c¸c quy ®Þnh vÒ ®èi tîng ¸p
dông, ph¹m vi ¸p dông cña Bé luËt, trêng hîp xung ®ét ph¸p luËt.
Ch¬ng II Tµu biÓn: Quy ®Þnh vÒ c¸c vÊn ®Ò nh:
+ Tµu biÓn ViÖt Nam: Quy ®Þnh vÒ kh¸i niÖm tµu biÓn ViÖt Nam, quyÒn vµ
nghÜa vô cña tµu biÓn ViÖt Nam, nh÷ng néi dung khi ®¨ng ký tµu biÓn ViÖt Nam
vµo “Sæ ®¨ng ký tµu biÓn quèc gia” cña ViÖt Nam.
+ An toµn hµng h¶i vµ phßng ngõa « nhiÔm m«i trêng, quy ®Þnh vÒ tr¸ch
nhiÖm cña chñ tµu, tµu biÓn ViÖt Nam vµ tµu biÓn níc ngoµi khi ho¹t ®éng t¹i
vïng níc thuéc chñ quyÒn ViÖt Nam ®èi víi vÊn ®Ò an toµn hµng h¶i vµ phßng
ngõa « nhiÔm m«i trêng.
+ KiÓm tra dung tÝch tµu biÓn: Quy ®Þnh c¬ quan cã thÈm quyÒn kiÓm tra
dung tÝch tµu biÓn vµ nghÜa vô cña tµu biÓn. Ph¶i cã giÊy chøng nhËn kiÓm tra
dung tÝch tµu biÓn.
+ Tµi liÖu cña tµu: Quy ®Þnh nh÷ng giÊy tê tµi liÖu ph¶i cã trªn tµu.
+ C¸c quyÒn vÒ së h÷u tµu biÓn: Quy ®Þnh vÒ thñ tôc chuyÓn nhîng, cÇm
cè, thÕ chÊp vµ cÇm gi÷ hµng h¶i ®èi víi tµu biÓn.
Ch¬ng III ThuyÒn bé: quy ®Þnh thÕ nµo lµ thuyÒn bé vµ c¸c vÊn ®Ò liªn
quan ®Õn viÖc tuyÓn dông thuyÒn, viªn sü quan lµm viÖc trªn tµu biÓn.
Ch¬ng IV C¶ng biÓn vµ c¶ng vô: Quy ®Þnh thÕ nµo lµ c¶ng biÓn, c¶ng vô
vµ viÖc ®iÒu hµnh qu¶n lý c¶ng biÓn.
Ch¬ng V Hîp ®ång vËn chuyÓn hµng ho¸: Quy ®Þnh vÒ kh¸i niÖm hîp
®ång vËn chuyÓn hµng ho¸ b»ng tµu biÓn, chñ thÓ, quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c
bªn trong hîp ®ång vËn chuyÓn hµng ho¸ b»ng tµu biÓn, trong vÊn ®Ò thùc hiÖn
16
hîp ®ång vËn chuyÓn hµng ho¸ b»ng tµu biÓn, thêi h¹n hîp ®ång, cÇm gi÷ hµng
ho¸.
Ch¬ng VI Hîp ®ång vËn chuyÓn hµnh kh¸ch vµ hµnh lý: Quy ®Þnh c¸c vÊn
®Ò liªn quan ®Õn vËn chuyÓn bc hµnh kh¸ch vµ hµnh lý, quyÒn vµ nghÜa vô cña
hµnh kh¸ch, ngêi vËn chuyÓn trong vËn chuyÓn hµnh kh¸ch vµ hµnh lý...
Ch¬ng VII Hîp ®ång cho thuª tµu: Quy ®Þnh c¸c vÊn ®Ò vÒ hîp ®ång thuª
tµu nh: kh¸i niÖm, h×nh thøc, ph©n lo¹i, quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn, thêi h¹n
hîp ®ång.
Ch¬ng VIII §¹i lý tµu biÓn vµ m«i giíi hµng h¶i.
Ch¬ng IX Hoa tiªu hµng h¶i.
Ch¬ng X Lai d¾t trªn biÓn.
Ch¬ng XI Cøu hé hµng h¶i: Quy ®Þnh thÕ nµo lµ hµnh ®éng cøu hé, tiÒn
c«ng cøu hé.
Ch¬ng XII Trôc vít tµi s¶n ch×m ®¾m.
Ch¬ng XIII Tai n¹n ®©m va.
Ch¬ng XIV Tæn thÊt chung: Quy ®Þnh nh÷ng tæn thÊt nµo ®îc coi lµ tæn
thÊt chung, c¸ch ph©n bæ tæn thÊt chung...
Ch¬ng XV Tr¸ch nhiÖm d©n sù cña chñ tµu: Tr¸ch nhiÖm båi thêng d©n sù
®èi víi c¸c tæn thÊt ph¸t sinh trong viÖc sö dông tµu biÓn, c¸c trêng hîp chñ tµu
®îc h¹n chÕ tr¸ch nhiÖm båi thêng...
Ch¬ng XVI Hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶i: Quy ®Þnh kh¸i niÖm, ®èi tîng
cña hîp ®ång, quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn trong hîp ®ång, hiÖu lùc cña hîp
®ång, gi¸ trÞ b¶o hiÓm, sè tiÒn b¶o hiÓm, tõ bá ®èi tîng b¶o hiÓm...
Ch¬ng XVII Gi¶i quyÕt tranh chÊp hµng h¶i.
Ch¬ng XVIII §iÒu kho¶n cuèi cïng.
NhËn xÐt: Bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam lµ v¨n b¶n ph¸p luËt rÊt quan träng
trong viÖc ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh hµng h¶i ë níc ta. Tuy nhiªn, Bé
luËt hµng h¶i ViÖt Nam ra ®êi vµo thêi kú b¾t ®Çu chuyÓn híng cña nÒn kinh tÕ,
cho ®Õn nay tríc nh÷ng thay ®æi cña nÒn kinh tÕ, mét sè ®iÒu kho¶n trë nªn bÊt
cËp. VÝ dô nh: §iÒu 9-Bé luËt hµng h¶i quy ®Þnh:
“1. Tµu biÓn ViÖt Nam ®îc u tiªn vËn chuyÓn hµng ho¸, hµnh kh¸ch vµ
hµnh lý gi÷a c¸c c¶ng biÓn ViÖt Nam. Tµu biÓn níc ngoµi chØ ®îc vËn chuyÓn
hµng ho¸, hµnh kh¸ch vµ hµnh lý gi÷a c¸c c¶ng biÓn ViÖt Nam trong trêng hîp
do Bé Giao th«ng-VËn t¶i vµ Bu ®iÖn quy ®Þnh...”
Víi thùc tr¹ng kinh doanh cña vËn t¶i biÓn hiÖn nay, viÖc cho phÐp tµu
biÓn níc ngoµi ®îc vËn chuyÓn hµng ho¸, hµnh kh¸ch vµ hµnh lý gi÷a c¸c c¶ng
biÓn ViÖt Nam ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c h·ng tµu biÓn níc ngoµi giµnh thÞ phÇn
vËn chuyÓn néi ®Þa cña ®éi tµu ViÖt Nam. Víi nh÷ng kinh nghiÖm vµ kh¶ n¨ng
cña c¸c h·ng ®ã, nguy c¬ sÏ th«n tÝnh thÞ trêng vËn t¶i níc ta.
Vµ, §iÒu 202-Bé luËt hµng h¶i quy ®Þnh:
17
“1. Ngêi b¶o hiÓm cã thÓ cho ngêi kh¸c t¸i b¶o hiÓm ®èi tîng b¶o hiÓm
mµ m×nh ®· nhËn b¶o hiÓm”.
B¶n chÊt cña b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm d©n sù cña chñ tµu lµ b¶o hiÓm t¬ng
hç. Nhng thùc tiÔn c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ë ViÖt Nam chØ nhËn b¶o hiÓm 3/4 møc
tr¸ch nhiÖm tÇu ®©m va víi tµu kh¸c, phÝ b¶o hiÓm tÝnh l·i. Do c¸c c«ng ty kinh
doanh b¶o hiÓm thêng giíi h¹n møc tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong ph¹m vi sè tiÒn
b¶o hiÓm vµ t¸i b¶o hiÓm ra níc ngoµi. Nh vËy, kh«ng ®¶m b¶o æn ®Þnh kinh
doanh cho c¸c chñ tµu lín.
ChÝnh v× vËy, ChÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý chuyªn ngµnh cÇn nhËn râ
sù bÊt cÊp cña mét sè ®iÒu kho¶n trong Bé luËt hµng h¶i ®Ó söa ®æi bæ sung,
nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a v¨n b¶n ph¸p luËt nµy, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ mÆt
ph¸p lý cho ngµnh hµng h¶i ViÖt Nam trªn con ®êng héi nhËp vµo sù ph¸t triÓn
chung trong khu vùc vµ thÕ giíi.
C¸c quy ®Þnh vÒ hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶i vÒ th©n tµu.
Nh÷ng quy ®Þnh chung.
2.1.1 Kh¸i niÖm, vai trß cña hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶i
Hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶i lµ mét néi dung c¬ b¶n cña Bé luËt hµng h¶i
ViÖt Nam. C¸c nguyªn t¾c vµ quy ®Þnh cña hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶i ®îc quy
®Þnh t¹i ch¬ng XVI cña Bé luËt hµng h¶i.
§iÒu 200-Bé luËt hµng h¶i quy ®Þnh:
“Hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶i lµ hîp ®ång ®îc ký kÕt gi÷a ngêi b¶o hiÓm
vµ ngêi ®îc b¶o hiÓm mµ theo ®ã ngêi b¶o hiÓm thu b¶o hiÓm phÝ do ngêi ®îc
b¶o hiÓm tr¶ vµ ngêi ®îc b¶o hiÓm ®îc ngêi b¶o hiÓm båi thêng tæn thÊt cña ®èi
tîng b¶o hiÓm (th©n tµu) do c¸c hiÓm ho¹ hµng h¶i g©y ra theo møc ®é vµ ®iÒu
kiÖn ®· tho¶ thuËn víi ngêi b¶o hiÓm.”
VÒ b¶n chÊt, quy ®Þnh vÒ hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶i theo Bé luËt hµng
h¶i ViÖt Nam còng t¬ng tù nh quy ®Þnh chung vÒ hîp ®ång nµy theo c¸c ®iÒu íc
quèc tÕ vµ ph¸p luËt c¸c níc kh¸c.
Hîp ®ång b¶o hiÓm lµ c¬ së x¸c ®Þnh quan hÖ ph¸p luËt gi÷a ngêi b¶o
hiÓm vµ ngêi ®îc b¶o hiÓm. Trong quan hÖ hîp ®ång nÕu ngêi b¶o hiÓm vµ ngêi
®îc b¶o hiÓm lµ c¸ nh©n, ph¸p nh©n tæ chøc cña ViÖt Nam th× c¸c quy ®Þnh vÒ
ho¹t ®éng b¶o hiÓm cña Bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam lµ nguån luËt b¾t buéc ¸p
dông. Tuy nhiªn, c¸c bªn cã thÓ cã nh÷ng tho¶ thuËn riªng nhng kh«ng tr¸i víi
c¸c quy ®Þnh cña Bé luËt. Trong trêng hîp nµy, bªn ngêi b¶o hiÓm cã thÓ lµ
doanh nghiÖp Nhµ níc, doanh nghiÖp tËp thÓ cã ®¨ng ký kinh doanh theo quy
®Þnh cña ph¸p luËt. Ngêi ®îc b¶o hiÓm cã thÓ lµ doanh nghiÖp hoÆc c¸ nh©n cã
nhu cÇu b¶o hiÓm nhng ph¶i ®ñ t c¸ch lµ chñ thÓ cña hîp ®ång kinh tÕ.
Trêng hîp cã Ýt nhÊt mét bªn trong quan hÖ hîp ®ång b¶o hiÓm lµ tæ chøc,
c¸ nh©n níc ngoµi th× c¸c quy ®Þnh nµy kh«ng b¾t buéc ¸p dông, c¸c bªn cã thÓ
tho¶ thuËn ®Ó ¸p dông Bé luËt nµy vµo trong quan hÖ hîp ®ång.
§¬n b¶o hiÓm lµ mét b»ng chøng vÒ viÖc ký kÕt hîp ®ång:
§¬n b¶o hiÓm cã thÓ ®îc cÊp theo h×nh thøc ®¬n b¶o hiÓm ®Ých danh, ®¬n
b¶o hiÓm theo lÖnh hoÆc ®¬n b¶o hiÓm v« danh.
18
§¬n b¶o hiÓm ph¶i cã nh÷ng néi dung c¬ b¶n sau ®©y:
tµu);
Tªn ngêi ®îc b¶o hiÓm hoÆc ngêi cã quyÒn lîi ®îc b¶o hiÓm (ë ®©y lµ chñ
§èi tîng b¶o hiÓm;
C¸c hiÓm ho¹ ®îc b¶o hiÓm;
Sè lîng chuyÕn ®i hoÆc thêi h¹n thùc hiÖn hîp ®ång b¶o hiÓm, tuú theo
hîp ®ång ®ã lµ hîp ®ång b¶o hiÓm chuyÕn hoÆc hîp ®ång b¶o hiÓm thêi h¹n.
Sè tiÒn b¶o hiÓm;
N¬i ngµy th¸ng vµ giê cÊp ®¬n b¶o hiÓm;
Ch÷ ký vµ x¸c nhËn cña ngêi b¶o hiÓm.
2.1.2. QuyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn trong quan hÖ hîp ®ång b¶o hiÓm
hµng h¶i-b¶o hiÓm th©n tµu.
QuyÒn vµ nghÜa vô cña bªn b¶o hiÓm.
Theo yªu cÇu cña bªn ®îc b¶o hiÓm, ngêi b¶o hiÓm cã nghÜa vô cÊp ®¬n
b¶o hiÓm cho ngêi ®îc b¶o hiÓm.
Tríc khi cÊp ®¬n b¶o hiÓm, ngêi b¶o hiÓm cã nghÜa vô cÊp cho ngêi ®îc
b¶o hiÓm giÊy chøng nhËn vÒ viÖc ký kÕt hîp ®ång nÕu ngêi ®ã yªu cÇu.
Trong trêng hîp ngêi ®îc b¶o hiÓm vi ph¹m nghÜa vô: Ph¶i cung cÊp cho
ngêi b¶o hiÓm biÕt tÊt c¶ c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn viÖc ký kÕt hîp ®ång...
(§iÒu 204-Bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam) th× ngêi b¶o hiÓm rót khái hîp ®ång vµ
vÉn ®îc thu ®Çy ®ñ b¶o hiÓm phÝ.
Ngêi b¶o hiÓm cã quyÒn thu thªm b¶o hiÓm phÝ ë møc ®é hîp lý vµ kh«ng
cã quyÒn rót khái hîp ®ång nÕu ngêi ®îc b¶o hiÓm kh«ng cã lçi trong viÖc khai
b¸o kh«ng chÝnh x¸c hoÆc kh«ng khai b¸o theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 204 cña Bé
luËt nµy.
QuyÒn vµ nghÜa vô cña bªn ®îc b¶o hiÓm.
Ngêi ®îc b¶o hiÓm cã nghÜa vô cung cÊp cho ngêi b¶o hiÓm biÕt tÊt c¶ c¸c
th«ng tin mµ m×nh biÕt hoÆc cÊn ph¶i biÕt liªn quan ®Õn viÖc ký kÕt hîp ®ång
b¶o hiÓm, cã thÓ ¶nh hëng ®Õn viÖc x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng x¶y ra hiÓm ho¹ vµ c¸c
®iÒu kiÖn b¶o hiÓm, trõ lo¹i th«ng tin mµ mäi ngêi ®Òu biÕt hoÆc ngêi b¶o hiÓm
®· biÕt hoÆc cÇn ph¶i biÕt.
Ngêi ®îc b¶o hiÓm cã quyÒn rót khái hîp ®ång b¶o hiÓm vµo bÊt kú lóc
nµo, tríc khi xuÊt hiÖn hiÓm ho¹ ®îc b¶o hiÓm vµ cã nghÜa vô tr¶ tiÒn ph¹t huû
hîp ®ång.
Trªn ®©y chØ lµ mét sè quyÒn vµ nghÜa vô c¬ b¶n cña c¸c bªn trong quan
hÖ hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶i-hîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu. Trong tõng phÇn cô
thÓ cña Bé luËt hµng h¶i quy ®Þnh chi tiÕt vÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn.
Nh÷ng quy ®Þnh vÒ viÖc ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶ihîp ®ång b¶o hiÓm th©n tµu (hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶i).
19
Bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam kh«ng quy ®Þnh nh÷ng néi dung c¬ b¶n cÇn cã
trong hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶i. Nhng theo ph¸p luËt ViÖt Nam, hîp ®ång b¶o
hiÓm hµng h¶i lµ mét chñng lo¹i cña hîp ®ång kinh tÕ nªn c¸c ®iÒu kho¶n trong
hîp ®ång ®îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 12-Ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ (25/9/1989). C¸c
quy ®Þnh trong Bé luËt hµng h¶i lµ c¬ së ®Ó c¸c bªn ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång
b¶o hiÓm hµng h¶i bao gåm:
Quy ®Þnh vÒ gi¸ trÞ b¶o hiÓm vµ sè tiÒn b¶o hiÓm.
Bé luËt hµng h¶i ViÖt Nam quy ®Þnh: Gi¸ trÞ b¶o hiÓm lµ gi¸ trÞ thùc tÕ cña
®èi tîng b¶o hiÓm.
Gi¸ trÞ b¶o hiÓm cña tµu lµ tæng gi¸ trÞ cña con tµu vµo thêi ®iÓm b¾t ®Çu
b¶o hiÓm. Gi¸ trÞ nµy cßn bao gåm gi¸ trÞ cña m¸y mãc, trang thiÕt bÞ phô tïng,
dù trù cña tµu céng víi toµn bé phÝ b¶o hiÓm phÝ. Tuú theo hîp ®ång, gi¸ trÞ tµu
cßn cã thÓ bao gåm c¶ tiÒn l¬ng øng tríc cho thuyÒn bé vµ chi phÝ chuÈn bÞ
chuyÕn ®i. Khi ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm, ngêi bhph¶i kª khai sè tiÒn cÇn b¶o
hiÓm cho ®èi tîng b¶o hiÓm, sau ®©y gäi lµ sè tiÒn b¶o hiÓm.
NÕu cã sè tiÒn b¶o hiÓm ghi trong hîp ®ång b¶o hiÓm thÊph¬n gi¸ trÞ b¶o
hiÓm, th× ngêi b¶o hiÓm chÞu tr¸ch nhiÖm båi thêng tæn thÊt theo tû lÖ gi÷a sè
tiÒn b¶o hiÓm vµ gi¸ tri b¶o hiÓm, kÓ c¶ chi phÝ kh¸c thuäc ph¹m vi b¶o hiÓm.
NÕu sè tiÒn b¶o hiÓm ghi trong hîp ®ång b¶o hiÓm lín h¬n gi¸ trÞ b¶o hiÓm, th×
phÇn tiÒn vît qu¸ gi¸ trÞ b¶o hiÓm kh«ng ®îc thõa nhËn
Trong trêng hîp ®èi tîng b¶o hiÓm ®îc nhiÒ ngêi b¶o hiÓm ®èi víi cïng
mét hiÓm ho¹ vµ tæng sè tiÒn b¶o hiÓm vît qu¸ gi¸ trÞ b¶o hiÓm , th× tÊt c¶ nh÷ng
ngêi b¶o hiÓm ®ã chØ chÞu tr¸ch nhiÖm bæi thêng trong ph¹m vi gi¸ trÞ b¶o hiÓm
vµ mçi ngêi chiñ cvhÞu tr¸ch nhiÖm theo tû lÖ t¬ng øng vpíi sè tiÒn b¶o hiÓm mµ
chÝnh m×nh ®· nhËnbh. B¶o hiÓm nµy gäi lµ b¶o hiÓm trïng.
2.2.2. Quy ®Þnh vÒ chuyÓn giao quyÒn theo hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶i.
C¸c quyÒn theo hîp ®ång b¶o hiÓm hµng h¶i chØ ®îc chuyÓn cho ngêi ®îc
chuyÓn nhîng ®èi tîng b¶o hiÓm; nÕu c¸c quyÓn ®ã kh«ng ®îc chuyÓn cho ngêi
®îc chuyÓn nhîng ®èi tîng b¶o hiÓm, th× hîp ®ång mÆc nhiªn chÊm døt vµ ngêi
b¶o hiÓm vÈn ph¶i båi thêng c¸c tæn thÊt liªn quan, x¶y ra tríc khi ®èi tîng b¶o
hiÓm ®îc chuyÓn nhîng.
NghÜa vô cña ngêi chuyÓn nhîng ®èi tîng b¶o hiÓm còng ®ång thêi ®îc
chuyÓn cho ngêi nhËn chuyÓn nhîng ®èi tîng b¶o hiÓm. KÓ c¶ nh÷ng tr¸ch
nhiÖm liªn quan ®Õn nh÷ng khiÕu n¹i do ngêi b¶o hiÓm ®a ra tríc ®ã ®èi víi ngêi
chuyÓn nhîng ®èi tîng b¶o hiÓm.
NÕu ®èi t¬ng b¶o hiÓm lµ tµu biÓn, th× viÖc chuyÓn theo hîp ®ång b¶o
hiÓm ph¶i ®îc ngêi b¶o hiÓm ®ång ý tríc. NÕu tµu ®ang hµnh tr×nh ë thêi ®iÓm
®îc chuyÓn nhîng cho ngêi kh¸c th× c¸c quyÒn theo hîp ®ång b¶o hiÓm tµu
kh«ng ®îc chuyÓn ngay cho ngêi ®îc chuyÓn nhîng tµu mµ hîp ®ång b¶o hiÓm
vÉn gi÷ nguyªn hiÖu lùc lùc cho ®Õn khi tµu ®ã vµo neo ®Ëu t¹i c¶ng ®Çu tiªn,
sau khi ®îc chuyÓn nhîng.
Thùc hiÖn hîp ®ång b¶o hiÓm.
Sau khi ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm hoÆc ngay khi ®îc cÊp ®¬n b¶o hiÓm
ngêi ®îc b¶o hiÓm ph¶i nép b¶o hiÓm phÝ cho ngêi b¶o hiÓm trõ trêng hîp c¸c
bªn cã tho¶ thuËn kh¸c.
20
- Xem thêm -
.DOC 
56 
53 
101 
