LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Anh S¬n
Trêng §¹i häc S ph¹m Hµ Néi 2
Khoa sinh - KTNN
======
NguyÔn anh s¬n
Kh¶ n¨ng quang hîp cña c©y m¾c-ca
trong giai ®o¹n c©y non trång trªn
nÒn ®Êt ®åi vÜnh phóc díi c¸c ¶nh
hëng cña c¸c c«ng thøc bãn ph©n
kh¸c nhau
Kho¸ luËn tèt nghiÖp ®¹i häc
Chuyªn ngµnh: Sinh Lý Häc Thùc VËt
Ngêi híng dÉn khoa häc:
Th.S NguyÔn Kh¾c Thanh
Hµ néi - 2007
Khoa sinh - KTNN
1
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Anh S¬n
LêI C¶M ¥N
Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®Ò tµi nµy t«i ®· nhËn ®îc sù chØ
b¶o rÊt tËn t×nh cña thÇy NguyÔn Kh¾c Thanh, thÇy NguyÔn V¨n
§Ýnh vµ c¸c thÇy c« gi¸o trong tæ Sinh lý thùc vËt khoa Sinh - KTNN
trêng §¹i häc S ph¹m Hµ Néi 2. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c
thÇy c« gi¸o trong tæ bé m«n cïng c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Sinh KTNN ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì, ®ãng gãp ý kiÕn gióp t«i hoµn thµnh
kho¸ luËn nµy.
Qua cuèn kho¸ luËn nµy t«i xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi hai
thÇy gi¸o - Th¹c sÜ NguyÔn Kh¾c Thanh vµ thÇy gi¸o - Th¹c sÜ
NguyÔn V¨n §Ýnh, ngêi ®· ®Þnh híng vµ dÉn d¾t t«i trªn bíc
®êng nghiªn cøu khoa häc, gióp t«i cã kÕt qu¶ thiÕt thùc ®Ó hoµn
thµnh khãa luËn nµy.
Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu khoa häc ch¾c ch¾n ®Ò tµi kh«ng
tr¸nh khái thiÕu sãt. KÝnh mong sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c«
gi¸o vµ c¸c b¹n sinh viªn.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
Xu©n Hoµ, th¸ng 5 n¨m 2007
Sinh viªn
NguyÔn Anh S¬n
Khoa sinh - KTNN
2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Anh S¬n
LêI CAM §OAN
T«i xin cam ®oan nh÷ng g× tr×nh bµy trong kho¸ luËn nµy ®Òu lµ sù
thùc, tÊt c¶ nh÷ng sè liÖu ®Òu ®îc thu thËp tõ thùc nghiÖm vµ qua xö lý thèng
kª, kh«ng cã sù sao chÐp vµ kh«ng trïng víi kÕt qu¶ cña c¸c t¸c gi¶ kh¸c.
Trong ®Ò tµi cña t«i cã trÝch dÉn mét sè dÉn liÖu trong ®Ò tµi cña mét sè
t¸c gi¶ kh¸c. T«i xin phÐp t¸c gi¶ ®îc phÐp trÝch dÉn ®Ó bæ sung cho kho¸
luËn cña m×nh.
Khoa sinh - KTNN
3
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Anh S¬n
Danh môc c¸c tõ viÕt t¾t
ct: c«ng thøc
®.c: ®èi chøng
G§: giai ®o¹n
NXB: nhµ xuÊt b¶n
Lvs: l©n vi sinh
Danh môc c¸c b¶ng
B¶ng 3.1. §Æc ®iÓm cña ®Êt thÝ nghiÖm.
B¶ng 3.2. ¶nh hëng cña l©n NPK vµ l©n h÷u c¬ vi sinh ®Õn sù t¨ng diÖn tÝch
l¸ trong qu¸ tr×nh sinh trëng.
B¶ng 3.3. Hµm lîng diÖp lôc trong l¸ c©y M¾c-ca.
B¶ng 3.4. Kh¶ n¨ng huúnh quang cña diÖp lôc trong l¸ c©y M¾c-ca.
b¶ng 3.5. Cêng ®é tho¸t h¬i níc cña l¸ c©y M¾c-ca.
b¶ng 3.6. Cêng ®é quang hîp cña M¾c-ca qua c¸c thêi kú sinh trëng.
Danh môc c¸c ®å thÞ
§å thÞ 3.2. ¶nh hëng cña l©n NPK vµ l©n h÷u c¬ vi sinh ®Õn sù t¨ng diÖn tÝch
l¸ trong qu¸ tr×nh sinh trëng.
§å thÞ 3.3. Hµm lîng diÖp lôc trong l¸ c©y M¾c-ca.
§å thÞ 3.4. Kh¶ n¨ng huúnh quang cña diÖp lôc trong l¸ c©y M¾c-ca.
§å thÞ 3.5. Cêng ®é tho¸t h¬i níc cña l¸ c©y M¾c-ca.
§å thÞ 3.6. Cêng ®é quang hîp cña M¾c-ca qua c¸c thêi kú sinh trëng.
Khoa sinh - KTNN
4
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Anh S¬n
Môc lôc
Më ®Çu ............................................................................................................. 1
Ch¬ng 1 Tæng quan tµi liÖu ......................................................................... 4
1.1.
Giíi thiÖu chung vÒ c©y M¾c-ca ............................................................. 4
1.1.1. §Æc ®iÓm h×nh th¸i cña M¾c-ca............................................................... 4
1.1.2. §Æc tÝnh sinh häc cña c©y M¾c-ca .......................................................... 5
1.1.2.1. Ph¸t triÓn cµnh .................................................................................... 5
1.1.2.2. Ra hoa .................................................................................................. 5
1.1.2.3. Thô qu¶ vµ tÝch lòy dÇu ....................................................................... 5
1.1.3. Yªu cÇu cña c©y M¾c-ca ®èi víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i .............................. 6
1.1.3.1. ChÕ ®é nhiÖt ........................................................................................ 6
1.1.3.2. ChÕ ®é ma ......................................................................................... 6
1.1.3.3. §Êt ....................................................................................................... 6
1.1.3.4. ChÕ ®é giã ........................................................................................... 6
1.1.4. Gi¸ trÞ kinh tÕ cña M¾c-ca ...................................................................... 6
1.2. Qu¸ tr×nh quang hîp ë c©y xanh ............................................................... 7
1.2.1. Kh¸i niÖm quang hîp ............................................................................. 7
1.2.2. Bé m¸y quang hîp .................................................................................. 8
1.2.3. B¶n chÊt qu¸ tr×nh quang hîp ................................................................. 8
1.2.4. ý nghÜa cña qu¸ tr×nh quang hîp ........................................................... 8
1.2.5. C¸c ®iÒu kiÖn m«i trêng ¶nh hëng tíi qu¸ tr×nh quang hîp ............... 9
Ch¬ng 2 §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ...................................... 10
2.1. §èi tîng nghiªn cøu ................................................................................ 10
2.1.1. §èi tîng nghiªn cøu ............................................................................. 10
2.1.2. Thêi gian vµ ®Þa ®iÓm nghiªn cøu .......................................................... 10
2.2. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ........................................................................... 10
2.2.1. C¸c c«ng thøc thÝ nghiÖm ....................................................................... 10
Khoa sinh - KTNN
5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Anh S¬n
2.2.2. Bè trÝ thÝ nghiÖm ..................................................................................... 10
2.2.3. C¸c chØ tiªu nghiªn cøu .......................................................................... 11
2.3. C¸c ph¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu ............................................................. 11
2.4. Ph¬ng ph¸p xö lý sè liÖu thèng kª .......................................................... 12
Ch¬ng 3 KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn ............................................... 13
3.1. §Æc ®iÓm ®Êt thÝ nghiÖm ........................................................................... 13
3.2. §éng th¸i t¨ng diÖn tÝch l¸ qua c¸c thêi k× sinh trëng ............................ 13
3.3. Hµm lîng diÖp lôc trong l¸ c©y M¾c-ca .................................................. 15
3.4. Kh¶ n¨ng huúnh quang cña c©y M¾c-ca ................................................... 16
3.5. Cêng ®é tho¸t h¬i níc cña l¸ c©y M¾c-ca ............................................. 18
3.6. Cêng ®é quang hîp cña M¾c-ca qua c¸c thêi kú sinh trëng ................. 19
KÕt luËn vµ ®Ò nghÞ ........................................................................................ 21
Tµi liÖu tham kh¶o ......................................................................................... 22
Phô lôc ............................................................................................................. 24
Khoa sinh - KTNN
6
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Anh S¬n
Më ®Çu
HiÖn nay diÖn tÝch rõng trªn toµn thÕ giíi nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng
kh«ng chØ bÞ thu hÑp vÒ diÖn tÝch mét c¸ch ®¸ng kÓ mµ chÊt lîng rõng cßn bÞ
suy tho¸i trÇm träng. Theo thèng kª cña quü ®êi sèng hoang d· thÕ giíi WWF, trªn thÕ giíi ®· cã gÇn 2/3 diÖn tÝch rõng nguyªn sinh bÞ tµn ph¸. T¹i
ViÖt Nam, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®é che phñ cña rõng trªn c¶ níc ®ang
bÞ suy gi¶m mét c¸ch nhanh chãng. Tríc n¨m 1945, ®é che phñ rõng cña
ViÖt Nam ®¹t 43%, ®Õn n¨m 1995 chØ cßn gÇn 25% [2] [3]. Sù suy gi¶m
nhanh chãng diÖn tÝch rõng vµ chÊt lîng rõng ®· lµm ¶nh hëng xÊu ®Õn khÝ
hËu, ph¸ ho¹i m«i sinh, thiªn tai, h¹n h¸n, lò lôt thêng xuyªn x¶y ra. C¸c ¶nh
hëng nµy ®ang ®e däa trùc tiÕp ®Õn sù tån vong cña nh©n lo¹i.
Tríc t×nh h×nh ®ã, Nhµ níc ta ®· ra c¸c ®iÒu lÖnh b¶o vÖ tµi nguyªn rõng
vµ ph¸t ®éng ch¬ng tr×nh “ phñ xanh ®Êt trèng ®åi nói träc” nh»m kh«i phôc
l¹i diÖn tÝch rõng, ®ång thêi t¹o m«i trêng sinh th¸i c©n b»ng. Vµo th¸ng
7/1998 dù ¸n trång 5 triÖu ha rõng ®Õn n¨m 2010 ®· ®îc chÝnh phñ th«ng
qua [3]
VÊn ®Ò ®Æt ra lµ cÇn ph¶i lùa chän trång c©y g× ®Ó kÕt hîp c¶ c¬ cÊu n«ng
l©m: võa c¶i t¹o diÖn tÝch rõng, võa t¹o ®µ thóc ®Èy kinh tÕ ®ang lµ bµi to¸n
khã ®èi víi §¶ng vµ nh©n d©n ta. V× vËy viÖc t×m ra c¬ cÊu c©y n«ng l©m thÝch
hîp lµ mét vÊn ®Ò cã ý nghÜa lín.
M¾c-ca (Macadamia integrifolia) lµ c©y néi nhËp cã nguån gèc tõ
Australia. M¾c-ca thuéc chi Macadamia, hä Proteaceae. HiÖn nay, M¾c-ca
®îc trång chñ yÕu ë Australia vµ Mü, ngoµi ra cßn gÇn 20 níc kh¸c ®ang
trang [4] [14] [15].
Khoa sinh - KTNN
7
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Anh S¬n
M¾c-ca lµ lo¹i c©y rõng ®em l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ lín, qu¶ l¹i lµ nguån cung
cÊp thùc phÈm hÕt søc cã gi¸ trÞ, phÇn ¨n ®îc cña qu¶ lµ h¹t. Nh©n M¾c-ca
giµu dinh dìng ®ang trë thµnh mét s¶n phÈm cã nhu cÇu lín ®èi víi thÕ giíi.
Tõ n¨m 1994, M¾c-ca ®îc trång thö nghiÖm ë níc ta, cho ®Õn nay ®·
®îc trång ë nhiÒu tØnh nh: L¹ng S¬n, Phó Thä, Hµ T©y, Hßa B×nh, NghÖ An
[4][14]. Nh÷ng nghiªn cøu gÇn ®©y cho thÊy M¾c-ca lµ gièng c©y n«ng l©m
®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cho c¸c tØnh MiÒn nói, ®ång thêi cã thÓ ®¸p øng
yªu cÇu c¶i thiÖn t×nh h×nh diÖn tÝch rõng hiÖn nay.
MÆc dï ®· cã nhiÒu nh÷ng nghiªn cøu vÒ M¾c-ca nhng nh÷ng ®¸nh gi¸
vÒ kh¶ n¨ng thÝch nghi cña M¾c-ca trªn nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Êt ®åi vïng nói phÝa
B¾c vÉn cha cã nhiÒu tµi liÖu nãi ®Õn. §Ó M¾c-ca trë thµnh c©y mòi nhän
trong l©m nghiÖp vµ cung cÊp thùc phÈm ®em l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ cho níc ta,
®ßi hái ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu c¸c ®Æc tÝnh sinh lý sinh hãa cña c©y M¾c-ca
trªn ®iÒu kiÖn ®Êt ®åi, ®Æc biÖt lµ quang hîp - mét yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn kh¶
n¨ng sinh trëng, ph¸t triÓn vµ n¨ng suÊt cña c©y trång nãi chung vµ M¾c-ca
nãi riªng.
Xu©n Hoµ - Phóc Yªn - VÜnh Phóc lµ vïng ®Êt nghÌo dinh dìng [1] [6].
§· cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu ¶nh hëng cña viÖc bãn ph©n v« c¬ vµ h÷u
c¬ ®èi víi ®Ëu xanh, ®Ëu t¬ng, l¹c, khoai t©y…trªn vïng ®Êt nµy. C¸c nghiªn
cøu nµy cho thÊy ¶nh hëng tèt cña viÖc bãn ph©n ®Õn kh¶ n¨ng quang hîp
cña c©y trång. Tuy nhiªn l¹i rÊt Ýt tµi liÖu nãi ®Õn ¶nh hëng cña viÖc bãn
ph©n ®Õn kh¶ n¨ng quang hîp cña M¾c-ca. ChÝnh v× lý do ®ã t«i chän ®Ò tµi:
“Kh¶ n¨ng quang hîp cña c©y M¾c-ca trong giai ®o¹n c©y non trång
trªn nÒn ®Êt ®åi VÜnh Phóc díi c¸c ¶nh hëng cña c¸c c«ng thøc bãn
ph©n kh¸c nhau.”
Khoa sinh - KTNN
8
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Anh S¬n
Môc ®Ých nghiªn cøu:
§¸nh gi¸ kh¶ n¨ng quang hîp cña c©y M¾c-ca ë giai ®o¹n c©y non tõ bÇu
trång ra vên víi c¸c c«ng thøc bãn ph©n kh¸c nhau trªn nÒn ®Êt ®åi Xu©n
Hoµ, Phóc Yªn, VÜnh Phóc.
Néi dung nghiªn cøu
- Nghiªn cøu ®éng th¸i t¨ng diÖn tÝch l¸.
- Nghiªn cøu hµm lîng diÖp lôc.
- Nghiªn cøu kh¶ n¨ng huúnh quang cña M¾c-ca.
- Nghiªn cøu kh¶ n¨ng quang hîp vµ cêng ®é tho¸t h¬i níc.
ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi
Th«ng qua viÖc xem xÐt ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng quang hîp cña c©y M¾c-ca
trªn nÒn ®Êt ®åi VÜnh Phóc, rót ra kÕt luËn vÒ kh¶ n¨ng thÝch nghi cña c©y
M¾c-ca trªn nÒn ®Êt ®åi. §©y lµ c¬ së lý luËn cho c¸c nhµ chän gièng chän
®îc gièng c©y võa cã kh¶ n¨ng c¶i t¹o diÖn tÝch rõng võa cã gi¸ trÞ kinh tÕ
cao.
C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi sÏ cung cÊp thªm nguån t liÖu phong
phó cho c¸c nhµ nghiªn cøu vÒ quang hîp vµ n¨ng suÊt c©y trång trªn nÒn ®Êt
b¹c mµu VÜnh Phóc.
Gãp phÇn ®Ò xuÊt biÖn ph¸p kÜ thuËt ®¶m b¶o t¨ng trëng vµ kh¶ n¨ng
thÝch nghi cña c©y non trong thêi gian míi trång ë ®iÒu kiÖn ®åi nói.
Khoa sinh - KTNN
9
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Ch¬ng 1
NguyÔn Anh S¬n
tæng quan tµi liÖu
1.1. giíi thiÖu chung vÒ M¾c-ca
1.1.1. §Æc ®iÓm h×nh th¸i cña M¾c-ca (Macadamia integrifolia )
M¾c-ca cã nguån gèc tõ c©y hoang d¹i ë vïng rõng ma nhiÖt ®íi ven biÓn
®«ng nam bang Queensland vµ miÒn b¾c bang Newsouthwales trong ph¹m vi
25 - 310 vÜ ®é nam cña Australia. Ngêi ch©u ¢u ®Çu tiªn di c ®Õn óc gäi
c©y nµy lµ GiÎ Queesland, vÒ sau ®îc nhËp vÒ trång ë Ha - Oai t¹o ra hµng
xuÊt khÈu quy m« lín, trªn th¬ng trêng s¶n phÈm nµy ®· ®îc mang tªn
míi lµ qu¶ kh« Ha - Oai. Vµ ®Ó n«ng d©n dÔ tiÕp thu, c¸c nhµ chän gièng níc
ta ®· ®Æt tªn cho loµi c©y nµy lµ c©y M¾c-ca [4] [14] [16]. Mét sè ®Æc ®iÓm
h×nh th¸i cña c©y M¾c-ca nh sau:
RÔ: rÔ chÝnh cña M¾c-ca kh«ng ph¸t triÓn, rÔ chïm lín, ph¹m vi ph©n bè
réng. Bé rÔ khi ph¸t triÓn h×nh thµnh nh÷ng chïm xung quanh trôc rÔ chÝnh,
trong ®ã phÇn lín sè rÔ h×nh thµnh trong thêi gian ng¾n, rÔ nhá kh«ng cã kh¶
n¨ng t¸i sinh [4] [14].
Th©n: th©n th¼ng ®øng, ph©n cµnh nhiÒu, cµnh h×nh trô, cã nhiÒu chç låi
nhá (b× khæng), vá nh¸m kh«ng xÎ cµnh, gç rÊt cøng [4] [14].
L¸: M¾c-ca cã t¸n cao lín, cµnh l¸ xum sª, l¸ mäc vßng, h×nh lìi m¸c,
phiÕn l¸ dµi 75 - 250 mm, cøng, mÐp l¸ h×nh sãng, cã trêng hîp cã gai cøng;
g©n l¸, g©n con vµ c¸c g©n nhá ch»ng chÞt ë hai mÆt l¸; l¸ non cã mµu xanh
nh¹t hoÆc mµu hång tÝm [14].
Hoa: hoa mäc chñ yÕu ë n¸ch l¸. Hoa tù ®u«i sãc mäc ra tõ cµnh 1,5 ®Õn 2
tuæi, cã khi cµnh 3 tuæi vÉn træ hoa, tËp trung chñ yÕu ë ®Çu cuèi ®o¹n cµnh.
Hoa thêng mäc thµnh chïm ®«i hoÆc 3- 4 b«ng trªn 1 cuèng hoa chung dµi 3
- 4 mm, mçi b«ng dµi kho¶ng 12 mm. Hoa lìng tÝnh, c¸nh hoa tho¸i ho¸,
Khoa sinh - KTNN
10
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Anh S¬n
mçi b«ng cã 4 c¸nh hoa do c¸nh ®µi hoa mäc dµi ra mµ thµnh, tríc khi në
chóng ®Ýnh liÒn nhau thµnh bóp dµi trßn [4] [14].
Qu¶: qu¶ thµnh thôc lµ qu¶ h×nh cÇu cã nóm nåi, mµu xanh, ®êng kÝnh
qu¶ lµ 25 mm hoÆc to h¬n, vá qu¶ xanh dµy 3 mm. Khi chÝn, qu¶ nøt theo
®êng hîp tuyÕn cña qu¶. H¹t h×nh cÇu hoÆc b¸n cÇu [14] [15].
Thêi gian ra hoa tõ th¸ng 2 ®Õn th¸ng 4, thêi k× ra hoa kÐo dµi kho¶ng 1
th¸ng. Qu¶ M¾c-ca tõ khi ra hoa ®Õn khi chÝn cÇn 215 ngµy sÏ tù rông sau khi
chÝn, lóc nµy ®êng kÝnh qu¶ ®¹t 3cm [4] [14].
1.1.2. §Æc tÝnh sinh häc cña c©y M¾c-ca (Macadamia integrifolia)
1.1.2.1. Ph¸t triÓn cµnh
Trong mét n¨m, cµnh M¾c-ca cã 3 hoÆc 4 lÇn ra léc. Víi c©y ®· ra qu¶,
mét n¨m ra léc 3 lÇn, mïa cao ®iÓm ra léc xu©n vµo th¸ng 4, ra léc h¹ vµo
cuèi th¸ng 6, ra léc thu muén vµo cuèi th¸ng 10.
Cµnh cña M¾c-ca trung b×nh dµi 30 - 50 cm, cã 7 - 10 m¾t. Víi c©y cßn
non tuæi, sinh trëng tèt hoÆc mét sè gièng tèt cµnh cã thÓ dµi trªn 1m [14].
1.1.2.2. Ra hoa
Ph¸t dôc cña hoa cã 3 thêi kú: thêi kú ngñ nghØ cña mÇm, thêi kú v¬n
dµi cña hoa vµ thêi kú ra hoa. Thêi kú ngñ nghØ biÕn ®éng tõ 50 - 96 ngµy, sau
®ã hoa tù b¾t ®Çu v¬n dµi, thêng mÊt 60 ngµy. Nh vËy mïa hoa në thêng
muén h¬n h×nh thµnh chåi hoa 137 ®Õn 153 ngµy.
PhÇn lín c©y M¾c-ca ®Ëu qu¶ nhê tù thô phÊn, tuy vËy c©y M¾c-ca còng
cã hiÖn tîng bÊt dôc ë møc ®¸ng kÓ. V× vËy khi trång hçn hîp hai lo¹i gièng
trë lªn, n¨ng suÊt qu¶ sÏ cao h¬n. Ngoµi ra, ë vên M¾c-ca, cÇn ph¸t triÓn
m¹nh viÖc nu«i ong mËt ®Ó truyÒn phÊn [14].
1.1.2.3. Thô qu¶ vµ tÝch luü dÇu
Qu¶ M¾c-ca tõ khi ®Ëu qu¶ ®Õn chÝn cÇn kho¶ng 215 ngµy, t¬ng ®¬ng
30 tuÇn sau khi ra hoa. Khi qu¶ thµnh thôc, tØ lÖ dÇu trong nh©n ®¹t 75-79%.
Khi hµm lîng dÇu trong nh©n kh«ng ngõng t¨ng lªn th× hµm lîng ®¹m trong
Khoa sinh - KTNN
11
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Anh S¬n
nh©n còng kh«ng ngõng gi¶m xuèng. Hµm lîng ®êng sau khi hoa tµn t¨ng
lªn kh«ng ngõng cho tíi ngµy thø 111 sau ®ã b¾t ®Çu gi¶m dÇn [4] [14] [18].
1.1.3. yªu cÇu cña c©y M¾c-ca ®èi víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i
1.1.3.1. ChÕ ®é nhiÖt
M¾c-ca lµ c©y ¨n qu¶ ¸ nhiÖt ®íi nªn t¬ng ®èi chÞu l¹nh. Kh¶ n¨ng chÞu
l¹nh cña c©y con vên ¬m tíi 4oC vµ kÐo dµi 7 ngµy (TrÇn T¾c TuyÒn 1995),
c©y trëng thµnh tíi 60C. NÕu nhiÖt ®é cao qu¸ 380 C kÐo dµi cã thÓ g©y ph¶n
øng xÊu vÒ sinh lý. Do ®ã, ®Ó g©y trång M¾c-ca trªn quy m« th¬ng m¹i,
ngêi ta thêng ®a ra khuyÕn c¸o lùa chän vïng g©y trång cã nhiÖt ®é kh«ng
thÊp h¬n 130C vµ kh«ng cao h¬n 320C. NhiÖt ®é tèt nhÊt cho sinh trëng lµ 20
- 250C [14].
1.1.3.2. ChÕ ®é ma
Lîng ma cã t¸c ®éng lín ®Õn qu¸ tr×nh t¹o qu¶ cña mÇm hoa. Qua
nghiªn cøu ®· cho thÊy yªu cÇu lîng ma cña M¾c-ca trong mét n¨m trªn
1000 mm ph©n bè ®ång ®Òu . Do ®ã t¹i nh÷ng vïng lîng ma thÊp h¬n 1000
mm/ n¨m, muèn ®¹t ®îc s¶n lîng cao nãi chung ®Òu ph¶i tÝnh tíi vÊn ®Ò
tíi níc, nÕu thiÕu níc ®Æc biÖt lµ thêi k× 5 - 6 tuÇn sau mïa hoa thêng dÔ
g©y ra qu¶ non rông nhiÒu [4] [14].
1.1.3.3. §Êt
M¾c-ca cã thÓ ph¸t triÓn tèt trªn nhiÒu lo¹i ®Êt, nhng thêng ®ßi hái tÇng
®Êt s©u, tèt nhÊt lµ s©u 1 m, chÝ Ýt lµ lµ 0,5 m, tho¸t níc tèt vµ giµu h÷u c¬,
®Êt kh«ng bÞ bÝ chÆt, ®é pH thÝch hîp tõ 5,0 - 5,5 [4] [14].
1.1.3.4. ChÕ ®é giã
M¾c-ca lµ lo¹i c©y th©n gç cao lín, nhng rÔ n«ng, chèng giã kÐm nguy c¬
b·o ®æ chèc rÔ, rông qu¶ t¬ng ®èi lín. Do ®ã nªn ph¸t triÓn M¾c-ca ë nh÷ng
vïng Ýt x¶y ra b·o lín [14].
1.1.4. Gi¸ trÞ kinh tÕ cña M¾c-ca
Khoa sinh - KTNN
12
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Anh S¬n
M¾c-ca lµ lo¹i c©y ®em l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ vÒ nhiÒu mÆt. Thµnh phÇn h÷u
Ých lµ nh©n h¹t mµu tr¾ng s÷a ng¶ vµng, chiÕm gÇn 1/3 träng lîng h¹t. Nh©n
M¾c-ca lµ lo¹i s¶n phÈm cao cÊp, ngon, bæ, chøa nhiÒu chÊt bÐo, giµu nhiÖt
n¨ng, cã lîi cho søc kháe con ngêi. Thêng sö dông nh©n M¨c-ca ®Ó lµm
mÆt hµng thùc phÈm chiªn, lµm nh©n S«c«la, s¶n xuÊt hµng mü nghÖ [4] [14].
Theo kÕt qu¶ ph©n tÝch cña Wenkham vµ Miller n¨m 1965, thµnh phÇn
dinh dìng trong nh©n h¹t M¾c-ca cã trªn 78% lµ chÊt bÐo, 10% lµ chÊt
®êng vµ 9,2% lµ chÊt ®¹m. Ngoµi ra trong nh©n cßn chøa nhiÒu c¸c chÊt
kho¸ng, vitamin pp, B1, B2, E [4][14].
Nh÷ng nghiªn cøu gÇn ®©y ®· cho thÊy trong nh©n M¾c-ca cã chøa mét sè
lo¹i axit bÐo kh«ng no mµ c¬ thÓ kh«ng thÓ tù tæng hîp ®îc, cã t¸c dông
phßng trÞ x¬ cøng ®éng m¹ch [4].
Phô phÈm cña qu¶ M¾c-ca cã nhiÒu c«ng dông, trong vá qu¶ cã 14% tanin
dïng ®Ó thuéc da, 8 -10% protein, cã thÓ nghiÒn trén lµm nguyªn liÖu chÕ biÕn
thøc ¨n ch¨n nu«i, vá h¹t cã thÓ lµm than ho¹t tÝnh, lµm chÊt ®èt, nghiÒn vôn
cã thÓ lµm chÊt ®Öm, s¶n xuÊt vËt liÖu ®én trong khi ¬m c©y gièng [14].
N¨m 2001 - 2002, s¶n lîng M¾c-ca trªn thÕ giíi kho¶ng 89000 tÊn,
kho¶ng 40% s¶n lîng ®îc s¶n xuÊt tõ Australia, s¶n lîng xuÊt khÈu ®¹t
58.952 tÊn, dù ®o¸n s¶n lîng M¾c-ca cßn tiÕp tôc t¨ng trong t¬ng lai, vµ
nhu cÇu thÞ trêng thÕ giíi trong thËp kØ tíi cÇn 400000 tÊn [4][14] [16].
Tuy c©y M¾c-ca míi ®îc trång thö ë níc ta, qu¶ M¾c-ca lµ mét lo¹i qu¶
míi l¹ nhng do gi¸ trÞ dinh dìng quý gi¸ cña lo¹i thùc phÈm nµy th× trong
t¬ng lai kh«ng xa, khi møc sèng cña nh©n d©n ta ®îc n©ng lªn, lîng tiªu
dïng néi ®Þa ë níc ta sÏ cã møc t¨ng trëng ®¸ng kÓ ®èi víi c¸c s¶n phÈm
cña M¾c-ca [4].
1.2. Qu¸ tr×nh quang hîp ë c©y xanh
1.2.1. Kh¸i niÖm quang hîp
Khoa sinh - KTNN
13
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Anh S¬n
Quang hîp lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi vËt chÊt v« c¬ ®¬n gi¶n thµnh c¸c hîp chÊt
h÷u c¬ phøc t¹p cã ho¹t tÝnh sinh häc cao trong c¬ thÓ thùc vÊt díi t¸c dông
cña ¸nh s¸ng mÆt trêi víi sù tham gia cña hÖ s¾c tè trong c©y. B¶n chÊt cña
qu¸ tr×nh quang hîp lµ sù khö CO2 thµnh hydrocacbon víi sù tham gia cña
n¨ng lîng ¸nh s¸ng mÆt trêi do s¾c tè thùc vËt hÊp thô [9] [17].
1.2.2. Bé m¸y quang hîp
C¬ quan lµm nhiÖm vô quang hîp lµ lôc l¹p, tËp trung chñ yÕu ë l¸ vµ c¸c
phÇn kh¸c nh th©n, qu¶ non.
Lôc l¹p lµ trung t©m quang hîp cã chøa hÖ s¾c tè (trong ®ã quan träng
nhÊt lµ diÖp lôc). Lôc l¹p lµ n¬i diÔn ra qu¸ tr×nh hÊp thô ¸nh s¸ng, qu¸ tr×nh
sinh hãa phøc t¹p biÕn nh÷ng chÊt v« c¬ (CO2, H2O) thµnh c¸c chÊt h÷u c¬
trong c¬ thÓ thùc vËt [12].
Cïng víi diÖp lôc (chlorophyll) c¸c s¾c tè kh¸c: Carotenoit, phycobillin,
antoxyan còng cã chøc n¨ng quang hîp. Nhng chØ diÖp lôc lµ cã chøc n¨ng
hÊp thô ¸nh s¸ng vµ chuyÓn thµnh d¹ng n¨ng lîng hãa häc mét c¸ch trùc tiÕp
vµ ®Çy ®ñ nhÊt cßn nhãm s¾c tè kh¸c kh«ng lµm ®îc.
HÖ thèng vËn chuyÓn ®iÖn tö cña bé m¸y quang hîp bao gåm: c¸c chinon,
xitocrom, feredoxin, feredoxin - NADP - reductaza, plastoxianin, ATP, ADP,
NADP, Flavin (FMN - FAD), c¸c chÊt protein, lipoit.
1.2.3. B¶n chÊt qu¸ tr×nh quang hîp
Qu¸ tr×nh quang hîp tæng hîp tÊt c¶ c¸c chÊt h÷u c¬ tõ c¸c chÊt v« c¬
(CO2, H2O) nhê sö dông n¨ng lîng ¸nh s¸ng mÆt trêi. Qu¸ tr×nh nµy bao
gåm 2 pha: pha s¸ng vµ pha tèi. Trong ®ã pha s¸ng gåm c¸c ph¶n øng ®Çu tiªn
kÓ tõ lóc s¾c tè hÊp thô n¨ng lîng ¸nh s¸ng, sau ®ã dù tr÷ nã trong cÊu tróc
ph©n tö s¾c tè díi d¹ng n¨ng lîng ®iÖn tö kÝch thÝch vµ c¸c qu¸ tr×nh kh¸c,
cuèi cïng n¨ng lîng ®îc biÕn ®æi thµnh thÕ n¨ng hãa häc; Pha tèi sö dông
n¨ng lîng cè ®Þnh ®îc ®ång hãa CO2 t¹o thµnh c¸c hîp chÊt h÷u c¬ [8]
[17].
Khoa sinh - KTNN
14
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Anh S¬n
1.2.4. ý nghÜa cña qu¸ tr×nh quang hîp
Quang hîp cã vai trß chuyÓn n¨ng lîng ¸nh s¸ng mÆt trêi thµnh n¨ng
lîng hãa häc dù tr÷ cÇn thiÕt cho tÊt c¶ sinh vËt trªn Tr¸i §Êt, ®©y lµ vai trß
quan träng bËc nhÊt cña qu¸ tr×nh quang hîp. Hµng n¨m, qu¸ tr×nh quang hîp
cña thùc vËt díi níc vµ trªn c¹n ®· tæng hîp nªn gÇn 110 tû tÊn chÊt h÷u c¬.
Qu¸ tr×nh quang hîp lµ qu¸ tr×nh ®éc nhÊt biÕn nh÷ng chÊt kh«ng ¨n ®îc
thµnh nh÷ng chÊt ¨n ®îc, mét qu¸ tr×nh mµ tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng ®Òu phô
thuéc vµo nã [17].
HÇu hÕt Oxy khÝ quyÓn lµ do c©y xanh t¹o ra. Hµng n¨m thùc vËt xanh ®·
®ång hãa 170 tû tÊn CO2 vµ gi¶i phãng 115 tû tÊn O2 duy tr× sù c©n b»ng, æn
®Þnh sinh th¸i, ®iÒu hßa khÝ hËu vµ lµm trong s¹ch m«i trêng. Cã thÓ nãi qu¸
tr×nh quang hîp quyÕt ®Þnh tíi sù sèng cßn cña sinh giíi [11].
Qu¸ tr×nh quang hîp lµ qu¸ tr×nh sinh lý chñ yÕu cña c©y trång, quyÕt ®Þnh
n¨ng suÊt vµ kh¶ n¨ng sinh trëng cña c©y trång. C¸c s¶n phÈm cña quang
hîp cã ý nghÜa lín lao ®èi víi con ngêi, nã cung cÊp mét nguån nguyªn liÖu
to lín cho con ngêi nh b«ng, sîi dîc phÈm, gç vµ nhiÒu chÕ phÈm kh¸c
[17].
1.2.5. C¸c ®iÒu kiÖn m«i trêng ¶nh hëng tíi qu¸ tr×nh quang hîp
Quang hîp phô thuéc vµo hµng lo¹t c¸c nh©n tè cña m«i trêng. C¸c nh©n
tè nµy ¶nh hëng lªn c¸c ph¶n øng trong pha s¸ng vµ pha tèi cña quang hîp.
Bao gåm c¸c yÕu tè bªn ngoµi vµ c¸c yÕu tè bªn trong. Trong ®ã, c¸c yÕu tè
nh ¸nh s¸ng, nhiÖt ®é, nång ®é CO2, níc, dinh dìng kho¸ng ¶nh hëng
trùc tiÕp vµ rÊt quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh quang hîp [17].
Khoa sinh - KTNN
15
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Khoa sinh - KTNN
NguyÔn Anh S¬n
16
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Anh S¬n
Ch¬ng 2 §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
2.1. §èi tîng nghiªn cøu
2.1.1. §èi tîng nghiªn cøu
M¾c-ca (Macadamia integrifolia) thuéc chi Macadamia, hä Proteaceae, lµ
c©y trång ®îc nhËp tõ Australia. C©y gièng ®îc mua t¹i xÝ nghiÖp gièng c©y
trång vïng §«ng B¾c, L¹ng S¬n.
2.1.2. Thêi gian nghiªn cøu vµ ®Þa ®iÓm nghiªn cøu
ThÝ nghiÖm ®îc tiÕn hµnh t¹i ch©n ®åi Th»n L»n, phêng Xu©n Hßa, thÞ
x· Phóc Yªn, tØnh VÜnh Phóc thêi gian b¾t ®Çu trång tõ th¸ng 10/09/2005.
2.2. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
2.2.1. C¸c c«ng thøc thÝ nghiÖm
+ §èi chøng kh«ng bãn ph©n. KÝ hiÖu §.C.
+ Bãn ph©n NPK: 150 g NPK cho mçi hè. KÝ hiÖu NPK.
+ Bãn ph©n l©n vi sinh: 200 g l©n vi sinh cho mçi hè. KÝ hiÖu LVS.
2.2.2. Bè trÝ thÝ nghiÖm
* Bè trÝ thÝ nghiÖm trªn ®åi
ThÝ nghiÖm ®îc bè trÝ theo s¬ ®å sau:
1
2
3
1
2
1
2
3
Trong ®ã:
1. §èi chøng kh«ng bãn ph©n.
2. Bãn ph©n NPK.
3. Bãn ph©n l©n h÷u c¬ vi sinh.
Khoa sinh - KTNN
17
3
1
2
3
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Anh S¬n
* C¸ch bãn ph©n
Bãn lãt vµo hè ngay tríc khi trång. Hµm lîng ph©n l©n NPK bãn lãt vµo
mçi hè lµ 150g cßn ph©n l©n h÷u c¬ vi sinh lµ 200g [5] [14].
* Ph¬ng ph¸p trång c©y
Lµm ®Êt theo d¶i nghiªng theo híng cña d¶i ch¹y theo ®êng ®ång møc.
D¶i cã chiÒu réng 1 - 1,3 m, chiÒu dµi 8 - 12 m, hè trång c©y cã kÝch thíc
30x30x30 cm. LÊp ®Êt ngay sau khi ®· bãn ph©n vµ trång c©y, ®Êt ®îc ®Ëp
nhá, bá ®¸ to vµ cá d¹i.
2.2.3. C¸c chØ tiªu nghiªn cøu
- DiÖn tÝch l¸ ë c¸c thêi ®iÓm sinh trëng.
- Hµm lîng diÖp lôc trong l¸.
- Kh¶ n¨ng huúnh quang cña c©y.
- Cêng ®é tho¸t h¬i níc cña c©y.
- Cêng ®é quang hîp cña c©y.
2.3. C¸c ph¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu
* X¸c ®Þnh diÖn tÝch l¸
X¸c ®Þnh theo ph¬ng ph¸p khèi lîng. DiÖn tÝch l¸ ®îc tÝnh theo c«ng
thøc:
S = P1/ P2 (dm2)
Trong ®ã:
S: DiÖn tÝch l¸ (dm2).
P1: Khèi lîng giÊy in l¸.
P2: Khèi lîng 1dm2 giÊy dïng ®Ó in l¸.
* X¸c ®Þnh hµm lîng diÖp lôc trong l¸ M¾c-ca
Sö dông m¸y chuyªn dông Opiti sciences made in USA, model CCM 2000, 90 lÇn nh¾c l¹i / 1 c«ng thøc.
* Kh¶ n¨ng huúnh quang cña M¾c-ca
Khoa sinh - KTNN
18
LuËn v¨n tèt nghiÖp
NguyÔn Anh S¬n
Huúnh quang diÖp lôc ®îc ®o trªn m¸y chlorophyll Fluerometer OPT
SCIENSCES made in USA moden OS 30.
* X¸c ®Þnh cêng ®é quang hîp vµ cêng ®é tho¸t h¬i níc
Cêng ®é quang hîp ®o b»ng lîng micromol CO2 ®îc hÊp thô trªn 1 m2
l¸ trong 1 gi©y ( mol CO2.m-2.s-1) b»ng m¸y chuyªn dông LCi h·ng ADC
Biociertific Ltd_ Anh. Mçi c«ng thøc ®o 20 mÉu ngÉu nhiªn.
2.4. Ph¬ng ph¸p xö lý sè liÖu thèng kª
C¸c kÕt qu¶ cña thùc nghiÖm ®îc xö lý vµ ®¸nh gi¸ theo ph¬ng ph¸p
to¸n thèng kª.
n
+ Gi¸ trÞ trung b×nh:
Xi
Trong ®ã: n: sè c¸ thÓ kh¶o s¸t.
i 1
X
n
Xi: gi¸ trÞ c¸c biÕn sè.
n
2
(Xi X)
+ §é lÖch chuÈn:
+ Sai sè trung b×nh:
m
Khoa sinh - KTNN
(n ≤ 30)
i1
n
n
19
LuËn v¨n tèt nghiÖp
Ch¬ng 3
NguyÔn Anh S¬n
KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn
3.1. ®Æc ®iÓm ®Êt thÝ nghiÖm
Xu©n Hoµ lµ vïng ®Êt nghÌo dinh dìng, qua nghiªn cøu ®· chØ ra thµnh
phÇn cña ®Êt thÝ nghiÖm ®îc thÓ hiÖn qua b¶ng 3.1
B¶ng 3.1. §Æc ®iÓm cña ®Êt thÝ nghiÖm
TT
ChØ tiªu ph©n tÝch
§Æc ®iÓm cña ®Êt
1
Tû lÖ sái ®¸/khèi lîng kh« tuyÖt ®èi (%)
22
2
pH/H2O
4,9
3
%N
0,096
4
%K
0,345
5
%P
0,012
6
Mo (ppm)
16,67
7
Cu (pm)
29,05
8
Mn (ppm)
362,70
Qua b¶ng 3.1 ta nhËn thÊy ®Êt Xu©n Hoµ thuéc lo¹i ®Êt chua, nghÌo dinh
dìng, hµm lîng N, P, K vµ pH thÊp, mét sè nguyªn tè kho¸ng vi lîng
nghÌo [1].
3.2. §éng th¸i t¨ng diÖn tÝch l¸ qua c¸c thêi k× sinh trëng
DiÖn tÝch l¸ lµ mét chØ tiªu quan träng ®èi víi thùc vËt. DiÖn tÝch l¸ ¶nh
hëng ®Õn c¸c qu¸ tr×nh quang hîp, kh¶ n¨ng tho¸t h¬i níc... cña c©y trång.
DiÖn tÝch l¸ cµng t¨ng th× c¸c qu¸ tr×nh quang hîp, tho¸t h¬i níc còng t¨ng.
V× vËy, t«i tiÕn hµnh ®o diÖn tÝch l¸ qua c¸c thêi kú sinh trëng kh¸c nhau cña
c©y M¾c-ca. KÕt qu¶ ®îc thÓ hiÖn ë b¶ng 3.2 vµ ®å thÞ 3.2.
Khoa sinh - KTNN
20
- Xem thêm -
.PDF 
33 
38 
87 
