Tài liệu Học kì tố tụng xét xử sơ thẩm hoàn thiện pháp luật tố tụng hình sự về thẩm quyền xét xử sơ thẩm vụ án hình sự của toà án

Bài tâ ̣p iớn họ k ̀ Ḿn Luâ ̣t ố túng hính sư iiêṭ a m ỤC LỤC Trang A. Lời mở đầu. 1 B. Nô ̣i dung. 1 I. Những vấn đề chung về vấn đề chung về thẩm quyền xét xử sơ thẩm. 1 1. Khái niê ̣m chung. 1 2. Phân loại thẩm quyền xét xử. 2 3. Thẩm quyền xét xử sơ thẩm của Toa án nhân dân th o quy đhnh của Bô ̣ luâ ̣t Tô ttng hinh sư nnm 2003. 3 a. Thẩm quyền xét xử th o sư viê ̣c. 3 b. Thẩm quyền xét xử th o lãnh thổ. 5 c. Thẩm quyền xét xử th o đôi tượng. 6 d. Thẩm quyền chuyển vt án 8 II. Hướng hoan thiê ̣n. 8 1. Những bất câ ̣p trong thưc hiê ̣n thẩm quyền xét xử sơ thẩm 8 vt án hinh sư của Toa án. 2. Nguyên nhân của những bất câ ̣p. 8 3. Mô ̣t sô iiên nghh nhhăm hoan thiê ̣n Pháp luâ ̣t tô ttng hinh sư về 9 thẩm quyền xét xử sơ thẩm vt án hinh sư của Toa án. C. Kiêt luâ ̣n. 12 Tai liê ̣u tham h̉o 13 BÀI LÀ 0 Bài tâ ̣p iớn họ k ̀ A. Ḿn Luâ ̣t ố túng hính sư iiêṭ a m Lời mơ đâu. Quá trinh gỉi quyiêt vt án hinh sư ph̉i tr̉i qua nhiều gia đoạn hác nhau từ hởi tô vt án điên viê ̣c thi hanh b̉n án, trong đó giai đoạn xét xử la hoạt đô ̣ng trung tâm của tô ttng hinh sư va giai đoạn xét xử sơ thẩm la mô ̣t giai đoạn hông thể thiiêu trong xét xử vt án hinh sư. Vâ ̣y thẩm quyền xét xử sơ thẩm của Toa án được quy đhnh như thiê nao trong Bô ̣ luâ ̣t tô ttng hinh sư (viiêt tắt la BLTTH)ㄐ ? Để tr̉ lời cho câu hỏi nay m cḥn đề tai: “Các quy đhnh của Bô ̣ luâ ̣t tô ttng hinh sư về thẩm quyền xét xử sơ thẩm vt án hinh sư, va đề xuất hoan thiện quy đhnh nay”. B. aM ̣i dúng I. ahữ́ng vấn đê ̣húng vê vấn đê ̣húng vê thâm quyêến xet xư ơ thâm vu á́n hính sư. 1. Khái ́niiêm ̣ ̣húng. Th o từ điển luâ ̣t ḥc thi “thẩm quyền” la “quyền chinh thưc được x m xét để iêt luâ ̣n va đhnh đoạt, quyiêt đhnh mô ̣t vấn đề” [2, tr 701] . Như vâ ̣y, thẩm quyền có thể hiểu la quyền được thưc hiê ̣n những hanh vi pháp lý ma pháp luâ ̣t giao cho mô ̣t tổ chưc hay mô ̣t cá nhân, nói cách hác thẩm quyền la quyền của mô ̣t chủ thể nhất đhnh đó la h̉ nnng ma pháp luâ ̣t cho phép được thưc hiê ̣n mô ̣t công viê ̣c trong mô ̣t linh vưc, mô ̣t phạm vi nhất đhnh. Môi cơ quan Nha nước hi thưc hiê ̣n chưc nnng va nhiê ̣m vt của minh đều hoạt đô ̣ng trong mô ̣t linh vưc, mô ̣t phạm vi nhất đhnh với những quyền nnng ma pháp luâ ̣t cho phép. Viê ̣c thưc hiê ̣n nay được g̣i la thẩm quyền của cơ quan, tổ chưc đó, sư phân đhnh thẩm quyền la điều iê ̣n cần thiiêt đ̉m b̉o cho hoạt đô ̣ng của bô ̣ máy Nha nước hoạt đô ̣ng đô ̣ng bô ̣, nhhp nhang, hông ch̀ng chéo trrung ln ̣p nhau. Xác đhnh thẩm quyền của xét xử sơ thẩm của Toa án có ý nghia quan tṛng va la cơ sở để xác đhnh thẩm quyền của Toa án trong các giai đoạn tiiêp th o. Thẩm quyền xét xử của Toa án th o nghia chung nhất được hiểu la quyền x m xét va gỉi quyiêt vt án th o quy đhnh của pháp luâ ̣t. Trong tô ttng hinh sư 1 Bài tâ ̣p iớn họ k ̀ Ḿn Luâ ̣t ố túng hính sư iiêṭ a m thẩm quyền xét xử của Toa án th o nghia rô ̣ng bao g̀m quyền x m xét va quyền gỉi quyiêt vt án ra b̉n án hon ̣c các quyiêt đhnh hác như quyiêt đhnh đinh ch̉ vt án… Th o quy đhnh tại chươngVI của Bô ̣ luâ ̣t Tô ttng hinh sư 2003 thi thẩm quyền xét xử của Toa án la thẩm quyền x m xét vt án. Th o quy đhnh của Bô ̣ luâ ̣t Tô ttng hinh sư nnm 2003 thi: Thẩm quyền xét xử sơ thẩm la quyền ma pháp luâ ̣t quy đhnh cho phép Toa án được xét xử sơ thẩm vt án hinh sư cnn cư vao tinh chất va mưc đô ̣ nguy hiểm của hanh vi phạm tô ̣i; đôi tượng phạm tô ̣i; nơi thưc hiê ̣n tô ̣i phạm hon ̣c nơi hác th o quy đhnh của pháp luâ ̣t. [1, tr 346] 2. Phấn ioai thâm quyêến xet xư. Quy đhnh về thẩm quyền xét xử của các Toa án trong linh vưc hinh sư ở môi quôc gia la hác nhau. Ơ Viê ̣t Nam, hê ̣ thông Toa án dược tổ chưc th o đơn vh hanh chinh lãnh thổ (trừ quân chủng h̉i quân của Toa án quân sưㄐ do vâ ̣y ma thẩm quyền xét xử của Toa án được quy đhnh hôn hợp. - Toa án cấp nhân dân cấp huyê ̣n va Toa án quân sư hu vưc (g̣i chung la Toa án cấp huyê ̣nㄐ có thẩm quyền xét xử sơ thẩm. - Toa án nhân dân cấp t̉nh va Toa án quân sư cấp quân hu (g̣i chung la Toa án cấp t̉nhㄐ vừa có thẩm quyền xét xử sơ thẩm, vừa có thẩm quyền xét xử phúc thẩm, giám đôc thẩm va tái thẩm. - Toa án nhân dân tôi cao va Toa án quân sư trung ương có thẩm quyền xét xử phúc thẩm, giám đôc thẩm va tái thẩm. Có ba loại thẩm quyền xét xử đó la: Thẩm quyền xét xử th o viê ̣c, thẩm quyền xét xử th o lãnh thổ, thẩm quyền xét xử th o đôi tượng. - Cnn cư vao tinh nghiêm tṛng, phưc tạp của tô ̣i phạm hay vt án để phân đhnh thẩm quyền xét xử giữa các Toa va đó cũng chinh la cnn cư xác đhnh thẩm quyền xét xử th o viê ̣c. - Phân đhnh thẩm quyền xét xử th o lãnh thổ la viê ̣c phân đhnh thẩm quyền dưa vao yiêu tô lãnh thổ như đha điểm tô ̣i phạm x̉y ra, hon ̣c nơi hanh vi tô 2 Bài tâ ̣p iớn họ k ̀ Ḿn Luâ ̣t ố túng hính sư iiêṭ a m ttng được thưc hiê ̣n. Cnn cư xác đhnh thẩm quyền xét xử th o lãnh thổ chinh la hông gian thưc hiê ̣n tô ̣i phạm hon ̣c hanh vi tô ttng. - Thẩm quyền th o đôi tượng cnn cư vao các dấu hiê ̣u liên quan điên người phạm tô ̣i để xác đhnh thẩm quyền xét xử. Ơ Viê ̣t Nam viê ̣c xác đhnh thẩm quyền th o đôi tượng la sư phân đhnh thẩm quyền giữa Toa án nhân dân va Toa án quân sư. Viê ̣c phân đhnh thẩm quyền xét xử th o đôi tượng giúp cho các cơ quan Tư pháp thuâ ̣n lợi hơn trong công tác điều tra, truy tô va xét xử. 3. ôhâm quyêến xet xư ơ thâm ̣u ôoà á́n ́nhấn dấn theo quyê đính ̣u BM ̣ iuâ ̣t ố túng hính sư ́năm 2003. a. Thẩm quyển xét xư theo ự viê c.̣ Thẩm quyền xét xử th o sư viê ̣c la sư phân đhnh thẩm quyền xét xử Toa án các cấp với nhau cnn cư vao tinh chất của tô ̣i phạm. - Thẩm quyền của Toa án cấp huyê ̣n (Khỏn 1 Điều 170 BLTTH) nnm 2003ㄐ. Toa án cấp huyê ̣n la cấp xét xử đầu tiên trong trinh tư các cấp xét xử th o quy đhnh của BLTTH) nnm 2003. Viê ̣c phân đhnh thẩm quyền xét xử cho Toa án cấp huyê ̣n có ý nghia quan tṛng trong viê ̣c xác đhnh thẩm quyền xét xử của các Toa án cấp trên. Th o quy đhnh tại Khỏn 1 Điều 170 BLTTH) nnm 2003 thi Toa án cấp huyê ̣n có thẩm quyền xét xử những vt án hinh sư về tô ̣i phạm it nghiêm tṛng, tô ̣i phạm nghiêm tṛng va tô ̣i phạm rất nghiêm tṛng trừ những tô ̣i sau: + Các tội xâm phạm an ninh quốc gia; + Các tội phá hoại hoà bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh; + Các tội quy định tại các điều 93, 95, 96, 172, 216, 217, 218, 219, 221, 222, 223, 224, 225, 226, 263, 293, 294, 295, 296, 322 và 323 của Bộ luật hình sự. Theo quy định này thì thâm quyền xet xư sơ thâm của Toà án câp huyê ṇ đươc mở rổ ̣ng hơn theo hứng tănng cường thâm quyền xet xư. Thực hiêṇ thâm quyền của Toá án câp huyêṇ theo quy định này là mổ ̣t biêṇ pháp giúp giảm án tồn đọng ở các Toà án câp trên, ph̀ hơp v́i tình hình của ngành Toà án hiê ṇ nay. 3 Bài tâ ̣p iớn họ k ̀ Ḿn Luâ ̣t ố túng hính sư iiêṭ a m - Thẩm quyền của Toa án câp t̉nh. Th o quy đhnh tại Khỏn 2 Điều 170 BLTTH) nnm 2003 thi Toan án cấp t̉nh có thẩm quyền xét xử sơ thẩm hại loại viê ̣c sau: + Những vt án hinh sư về những tội phạm hông thuộc thẩm quyền của Tòa án cấp huyện. + Những vt án thuộc thẩm quyền của Tòa án cấp dưới ma minh lấy lên để xét xử. Tuy nhiên BLTTH) hông quy đhnh ct thể những vt án nao thi thuô ̣c thẩm quyền của Toa án cấp huyê ̣n nhưng Toa án cấp t̉nh lấy lên để xét xử. Do đó, Chánh án, viê ̣n trưởng viê ̣n iểm sát va thủ trưởng cơ quan điều tra cấp t̉nh cnn cư vao h̉ nnng thưc tiê của các thẩm phán, iểm sát viên, điều tra viên ở cấp huyê ̣n để xác đhnh những loại vt án nao cần lấy lên để điều tra, truy tô va xét xử ở cấp t̉nh. [1, tr 353] Hiê ̣n nay, các cơ quan tiiên hanh tô ttng vân cnn cư vao tinh thần của Thông tư liên nganh sô 02/TTLN ngay 12/01/1989 của Toa án nhân dân tôi cao, Viê ̣n iểm sát nhân dân tôi cao, Bô ̣ Tư pháp, Bô ̣ Nô ̣i vt hướng dân thi hanh mô ̣t sô quy đhnh của bô ̣ luâ ̣t tô ttng hinh sư 1988, mn ̣c dru thong tư nay đã nhăm trong danh mtc những vnn b̉n pháp quy hiêt hiê ̣u lưc. Th o thông tư nay thi Toa án cấp t̉nh lấy lên xét xử những vt án sau: + Vt án phưc tạp (có nhiều tinh tiiêt hó đánh giá thông nhất về tinh chất vt án hon ̣c liên quan tới nhiều cấp, nhiều nganhㄐ. + Vt án ma bh cáo la thẩm phán, iểm sát viên, si quan Công an, cán bô ̣ lãnh đạo chủ chôt cấp huyê ̣n, người có chưc sắc trong tôn giáo hon ̣c có uy tin cao trong dân tô ̣c it người. b. Thẩm quyền xét xư theo ãnh th̉. Thẩm quyền th o lãnh thổ la sư phân đhnh thẩm quyền xét xử cnn cư vao nơi x̉y ra tô ̣i phạm va nơi iêt thúc điều tra. Toa án có thẩm quyền xét xử vt án hinh sư la Toa án nơi ma tô ̣i phạm được thưc hiê ̣n. Trường hợp hông xác đhnh được nơi thưc hiê ̣n tô ̣i phạm hay tô ̣i phạm được thưc hiê ̣n ở nhiều nơi thi Toa án nơi iêt thúc điều tra có thẩm quyền xét xử vt án. 4 Bài tâ ̣p iớn họ k ̀ Ḿn Luâ ̣t ố túng hính sư iiêṭ a m Trường hợp bh cáo phạm tô ̣i ở nước ngoai niêu xét xử tại Viê ̣t Nam thi Toa án nhân dân cấp t̉nh nơi cư trú cuôi crung của bh cáo ở trong nước có thẩm quyền xét xử. Niêu hông xác đhnh được nơi cư trú cuôi crung của bh cáo ở trong nước thi tuy trường hợp ma Chánh án Toa án nhân dân tôi cao se ra quyiêt đhnh giao cho Toa án nhân dân thanh phô Ha Nô ̣i hon ̣c Toa án nhân dân thanh phô H̀ Chi Minh xét xử. Bh cáo phạm tô ̣i ở nước ngoai niêu vt án thuô ̣c thẩm quyền của Toa án quân sư thi Toa án quân sư cấp quân hu trở lên xét xử th o quyiêt đhnh của Chánh án Toa án quân sư trung ương. Như vâ ̣y, vt án về các tô ̣i x̉y ra ở nước ngoai thuô ̣c thẩm quyền xét xử của Toa án cấp t̉nh ma hông pht thuô ̣c vao loại tô ̣i phạm. Nguyên nhân la do ch̉ có Toa án cấp t̉nh trở lên mới đủ điều iê ̣n đ̉m b̉o cho hoạt đô ̣ng tô ttng ở nước ngoai, mới đủ điều iê ̣n quan hê ̣ với cơ quan tiiên hanh tô ttng nước ngoai trong hoạt đô ̣ng tư pháp va trong tương trợ tư pháp. Viê ̣c quy đhnh thẩm quyền xét xử thuô ̣c về Toa án nơi tô ̣i phạm thưc hiê ̣n nhhăm tạo điều iê ̣n thuâ ̣n lợi cho các cơ quan tiiên hanh tô ttng va người tham gia tô ttng. Các cơ quan tiiên hanh tô ttng se tiiêt iê ̣m thời gian va dê dang hơn trong viê ̣c tiiên hanh các hoạt đô ̣ng điều tra thu thâ ̣p chưng cư, triê ̣u tâ ̣p người lam chưng hon ̣c những người có liên quan trong vt án. Mn ̣t hác, viê ̣c xử lý vt án tại nơi tô ̣i phạm được thưc hiê ̣n cũng đ̉m b̉o tôt hơn sư có mn ̣t của những người tham gia tô ttng trong quá trinh điều tra, truy tô va xét xử. Tuy nhiên, trên thưc tiê có nhiều trường hợp hông thể xác đhnh được nơi thưc hiê ̣n tô ̣i phạm hon ̣c tô ̣i phạm được thưc hiê ̣n ở nhiều nơi hác nhau thi trường hợp nay thẩm quyền xét xử thuô ̣c về Toa án nơi iêt thúc điều tra. Đôi với Toa án quấn sư thi ngoai những nguyên tắc chung về xác đhnh thẩm quyền xét xử còn ph̉i tuân thủ quy đhnh của Thông tư liên thch sô 01/TTLT ngay 18/04/2005 của Toa án nhân dân tôi cao, Viê ̣n iểm sát nhân dân tôi cao, Bô ̣ Quôc phòng, Bô ̣ Công an “Hướng dân về thẩm quyền xét xử của Toa án quân sư” 5 Bài tâ ̣p iớn họ k ̀ Ḿn Luâ ̣t ố túng hính sư iiêṭ a m Thẩm quyền xét xử những tô ̣i phạm x̉y ra trên tau bay, tau biển của nước Cô ̣ng hoa xã hô ̣i chủ nghia Viê ̣t Nam đang hoạt đô ̣ng ngoai hông phâ ̣n hon ̣c ngoai lãnh h̉i Viê ̣t nam được quy đhnh tại Điều 172 BLTTH) nnm 2003: “Những tội phạm xảy ra trên tàu bay hoặc tàu biển của nức Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đang hoạt động ngoài khổng phận hoặc lãnh hải Việt Nam thuộc thâm quyền xet xư của Tòa án Việt Nam, nơi có sân bay hoặc bến cảng trở về đầu tiên hoặc nơi tàu bay, tàu biển đó đươc đănng ký”. Máy bay, tau biển mang quôc thch Viê ̣t Nam hoạt đô ̣ng ngoai hông phâ ̣n hon ̣c ngoai lãnh h̉i Viê ̣t Nam được x m la mô ̣t phần của lãnh thổ Viê ̣t Nam do vâ ̣y tô ̣i phạm x̉y ra trên tau bay, tau biển đó do Toa án viê ̣t Nam xét xử. Toa án có thẩm quyền xét xử la Toa án nơi tau bay, tau biển đó được đnng ý. Để xác đhnh Toa án cấp nao có thẩm quyền xét xử ph̉i cnn cư vao loại tô ̣i phạm. c. Thẩm quyền xét xư theo ốiê tợng.. Đôi tượng của tô ̣i phạm được x m la mô ̣t trong những dấu hiê ̣u để xác đhnh thẩm quyền xét xử sơ thẩm của Toa án. Như ta đã biiêt, ở Viê ̣t Nam viê ̣c xác đhnh thẩm quyền th o đôi tượng la sư phân đhnh thẩm quyền giữa Toa án nhân dân va Toa án quân sư. Tuy nhiên, trong BLTTH) nnm 2003 cũng như các vnn b̉n pháp luâ ̣t hướng dân thi hanh BLTTH) nnm 2003 lại hông có điều luâ ̣t ct thể nao quy đhnh về viê ̣c phân đhnh đôi tượng nao thuô ̣c thẩm quyền xét xử của Toa án quân sư, đôi tượng nao thuô ̣c thẩm quyền xét xử của Toa án nhân dân ma pháp luâ ̣t Viê ̣t Nam ch̉ có Pháp lê ̣nh Tổ chưc Toa án quân sư nnm 2002 có quy đhnh đề câ ̣p tới vấn đề thẩm quyền xét xử của Toa án quân sư. Tại điều 3 Pháp lê ̣nh Tổ chưc Toa án quân sư nnm 2003 quy đhnh: “Các Toà án quân sự có thâm quyền xet xư những vụ án hình sự mà bị cáo là: 1- Quân nhân tại ngũ, cổng nhân, nhân viên quốc phòng, quân nhân dự bị trong thời gian tập trung huân luyện hoặc kiểm tra tình trạng sẵn sàng chiến đâu, dân quân tự vệ phối thuộc chiến đâu v́i quân đội và những người đươc trưng tập làm nhiệm vụ quân sự do các đơn vị quân đội trực tiếp quản lý. 6 Bài tâ ̣p iớn họ k ̀ Ḿn Luâ ̣t ố túng hính sư iiêṭ a m 2- Những người khổng thuộc các đối tương quy định tại khoản 1 Điều này phạm tội có liên quan đến bí mật quân sự hoặc gây thiệt hai cho quân đội”. Như vâ ̣y, Toa án nhân dân có thẩm quyền xét xử rô ̣ng hơn Toa án quân sư, Toa án nhân dân có thẩm quyền xét xử tất c̉ những đôi tượng hông thuô ̣c trường hợp quy đhnh tại Điều 3 Pháp lê ̣nh Tổ chưc Toa án nnm 2002. Th o pháp lê ̣nh tổ chưc Toa án quân sư thi quân nhân tại ngũ phạm tô ̣i trong quân đô ̣i hay ngoai xã hô ̣i đều thuô ̣c thẩm quyền của xét xử của Toa án quân sư. Trường hợp vt án vừa có bh cáo hon ̣c tô ̣i phạm thuô ̣c thẩm quyền xét xử của Toa án nhân dân vừa có bh cáo hon ̣c tô ̣i phạm thuô ̣c thẩm quyền xét xử của Toa án quân sư thi Toa án quân sư xét xử toan bô ̣ vt án. Niêu có thể tách ra để xét xử riêng thi Toa án nhân dân va Toa án quân sư xét xử bh cáo hon ̣c tô ̣i phạm thuô ̣c thẩm quyền của minh. Những người hông còn phtc vt trong quân đô ̣i ma phát hiê ̣n tô ̣i phạm của ḥ được thưc hiê ̣n trong thời gian phtc vt quân đô ̣i hon ̣c những người bh phát hiê ̣n la tô ̣i phạm trước hi nhâ ̣p ngũ thi thuô ̣c thẩm quyền xét xử của Toa án quân sư về những tô ̣i phạm li n quan điên bi mâ ̣t quân sư hon ̣c gây thiê ̣t hại cho quân đô ̣i. Những trường hợp hác do Toa án nhân dân xét xử. [3] Tranh chấp về thẩm quyền xét xử giữa Toa án nhân dân va Toa án quân sư do Chánh án Toa án nhân dân tôi cao x m xét va quyiêt đinh. d. Thẩm quyền chuyển vụ an (Điêều 174 BLTTHS năm 000).. Niêu nhâ ̣n thấy vt án hông thuô ̣c thẩm quyền xét xử của minh thi Toa án có quyền chuyển vt án cho Toa án có thẩm quyền xét xử. Viê ̣c chuyển vt án trong phạm vi t̉nh, thanh phô trưc thuô ̣c trung ương hon ̣c trong phạm vi quân hu do Toa án cấp huyê ̣n quyiêt đhnh. Viê ̣c chuyển vt án ngoai phạm vi trên thi do Toa án cấp t̉nh quyiêt đhnh. Viê ̣c chuyển vt án trong trường hợp vt án chưa được xét xử do Chánh án Toa án quyiêt đhnh. Viê ̣c chuyển vt án do hô ̣i đ̀ng xét xử quyiêt đhnh trong trường hợp vt án thuô ̣c thẩm quyền của Toa án quân sư hon ̣c của Toa án cấp 7 Bài tâ ̣p iớn họ k ̀ Ḿn Luâ ̣t ố túng hính sư iiêṭ a m trên thi đã được đưa ra xét xử, trường hợp nay buô ̣c ph̉i chuyển cho Toa án có thẩm quyền. II. HƯỚaG HOÀa ôHIỆa. . Nhưng. bât câp̣ tro ng. tḥc hiê ṇ thẩm quyền xét xư ươ thẩm vụ an hinh ự của To à an. - Khỏn 2 Điều 172 BLTTH) quy đhnh thẩm quyền xét xử sơ thẩm của Toa án cấp t̉nh trong đó có quy đhnh về viê ̣c Toa án cấp t̉nh có quyền lấy vt án thuô ̣c thẩm quyền của Toa án cấp huyê ̣n lên để xét xử, tuy nhiên, Bô ̣ luâ ̣t cũng như các vnn b̉n hướng dân thi hanh bô ̣ luâ ̣t lại hông quy đhnh trường hợp ct thể nao thi Toa án cấp t̉nh lấy vt án thuô ̣c thẩm quyền của Toa án cấp huyê ̣n lên để xét xử. Va Bô ̣ luâ ̣t cũng như các vnn b̉n hác cũng hông có quy đhnh nao hướng dân về thủ ttc chuyển vt án. Đây la mô ̣t lô hổng pháp luâ ̣t gây hó hnn, thiiêu thông nhất hi thưc hiê ̣n. - Bô ̣ luâ ̣t Tô ttng hinh sư cũng hông có quy đhnh nao phân biê ̣t thẩm quyền giữa Toa án nhân dân va Toa án quân sư. Vấn đề nay được quy đhnh trong pháp lê ̣nh tổ chưc Toa án quân sư – mô ̣t vnn b̉n có hiê ̣u lưc pháp lý thấp. - Hiê ̣n nay cơ quan tiiên hanh tô ttng cũng đang rất lúng túng trong viê ̣c xác đhnh thẩm quyền xét xử các vt án có yiêu tô nước ngoai ma mới ch̉ có quy đhnh về thẩm quyền xét xử vt án hinhs sư x̉y ra ở nước ngoai. 0. Ng.uy n nhân của nhưng. bât câp̣ ôó aà: - Xuất phát từ quy đhnh của pháp luâ ̣t, trong BLTTH) va các vnn b̉n hưởng dân thưc hiê ̣n vân còn chưa đầy đủ, có nhiều vấn đề t̀n tại trên thưc tiê chưa được đề câ ̣p điên. Còn nhiều nô ̣i dung chưa được đưa vao BLTTH) ma ch̉ được quy đhnh trong các vnn b̉n dướ luâ ̣t hiê ̣u lưc pháp luâ ̣t hông cao. - Nhâ ̣n thưc pháp luâ ̣t của người tiiên hanh tô ttng chưa cao, nhất la vấn đề thẩm quyền xét xử thường hông được người tiiên hanh tô ttng nghiên cưu cũng như câ ̣p nhâ ̣t các vnn b̉n pháp luâ ̣t liên quan. - Giữa các cơ quan tiiên hanh tô ttng chưa có sư phôi hợp chn ̣t che trong viê ̣c xử lý các vt án các vt án có yêu tô phưc tạp, hó xác đhnh thẩm quyền. Tới 8 Bài tâ ̣p iớn họ k ̀ Ḿn Luâ ̣t ố túng hính sư iiêṭ a m nay vân chưa có mô ̣t cơ chiê hợp lý, hiê ̣u qủ giúp người có thẩm quyền phát hiê ̣n, xử lý các trường hợp gỉi quyiêt vt án sai thẩm quyền. ). Mô ̣t ứ kiêên ng.hi nhăm ho àn thiê ṇ Phap auâ ̣t t́ tụng. hinh ự về thẩm quyền xét xư ươ thẩm của To à an. a. HSo àn thiêện Bộ auật T́ tụng. hinh ự Hoan thiê ̣n Bô ̣ luâ ̣t tô ttng hinh sư. BLTTH) la vnn b̉n pháp quy cơ b̉n quy đhnh về vấn đề thẩm quyền xét xử sơ thẩm của Toa án các cấp. Viê ̣c hoan thiê ̣n các quy đhnh của pháp luâ ̣t tô ttng hinh sư về thẩm quyền xét xử sơ thẩm của Toa án được thưc hiê ̣n th o các hướng ma Nghh quyiêt sô 49/NQ – TW ngay 02/6/2005 của Bộ Chinh trh về Chiiên lược c̉i cách tư pháp điên nnm 2020 xác đhnh: “Xác đhnh rõ chưc nnng, nhiê ̣m vt, thẩm quyền va hoan thiê ̣n bô ̣ máy các cơ quan tư pháp… tổ chưc hê ̣ thông Toa án th o thẩm quyền xét xử” [4, tr 62]. + Hoan thiê ̣n quy đhnh về thẩm quyền xét sử sơ thẩm. Hiê ̣n nay ở nước ta đang trên tiiên trinh c̉i cách tư pháp với tṛng tâm la viê ̣c xây dưng mô ̣t hê ̣ thông Toa án hông pht thuô ̣c vao đơn vh hanh chinh. Hoan thiê ̣n các quy đhnh về thẩm quyền xét xử trước hiêt ph̉i phân đhnh hợp lý thẩm quyền xét xử sơ thẩm của Toa án gắn với tổ chưc Toa án sơ thẩm. + Hoan thiê ̣n quy đhnh của pháp luâ ̣t về chuyển vt án, tạo sư thông nhất về nhâ ̣n thưc cũng như thưc hiê ̣n thẩm quyền xét xử sơ thẩm của Toa án các cấp. + Hoan thiê ̣n quy đhnh về tranh chấp thẩm quyền xét xử giữa Toa án nhân dân va Toa án quân sư. - Hoan thiện các quy đhnh về thẩm quyền xét xử sơ thẩm vt án hinh sư. Hiện nay, ở nước ta đang trên tiiên trinh c̉i cách tư pháp với tṛng tâm la việc xây dưng một hệ thông Tòa án hông pht thuộc va đơn vh hanh chinh. Tòa án nhân dân được phân thanh tòa án sơ thẩm hu vưc, tòa án phúc thẩm va tòa án nhân dân tôi cao. Hoan thiện các quy đhnh về thẩm quyền xét xử, trươc hiêt la ph̉i phân đhnh hợp lý thẩm quyền xét xử sơ thẩm của tòa án gắn với tổ chưc va hoạt 9 Bài tâ ̣p iớn họ k ̀ Ḿn Luâ ̣t ố túng hính sư iiêṭ a m động của tòa án các cấp được đề cập điên trong Nghh quyiêt 49/NQ/TW thi tổ chưc hệ thông tòa án với mô hinh mới hác với mô hinh trước đây, đang đặt ra nhiều vấn đề quan tṛng cần ph̉i xử lý, nhất la đôi với việc thanh lập tòa án sơ thẩm hu vưc. - quan điểm ch̉ đạo đôi với việc thanh lập tòa án sơ thẩm hu vưc: Thanh lập tòa án sơ thẩm hu vưc ph̉i cnn cư vao các chủ trương, chinh sách của Đ̉ng về xây dưng nha nước pháp quyền Xã hội chủ nghia Việt Nam va c̉i cách tư pháp nói chung về đổi mới tổ chưc va hoạt động của hệ thông tòa án nói riêng. Việc thanh lập tòa án sơ thẩm hu vưc ph̉i trên cơ sở đ̉m b̉o thưc hiện nguyên tắc tổ chưc quyền lưc Nha nước ta, ph̉i b̉o đ̉m sư lãnh đạo của Đ̉ng đôi với tổ chưc va hoạt động của Tòa án, ph̉i phru hợp với các điều iện inh tiê xã hội của đất nước; ph̉i đ̉m b̉o tinh đ̀ng bộ với c̉i cách hanh chinh, đổi mới công tác lập pháp va gắn với đổi mới phương thưc lão đạo của Đ̉ng, đ̉m b̉o thưc hiện nguyên tắc Tòa án thưc hiện chiê độ hai cấp xét xử va hi xét xử phẩm va hội thẩm nhân dân độc lập va ch̉ tuân th o pháp luật. - Mtc tiêu thanh lập tòa án sơ thẩm: + Thanh lập Tòa án sơ thẩm hu vưc hông pht thuộc vao đơn vh hanh chinh cấp huyện, tạo tiền đề để hoan thiện toan bộ hệ thông cơ quan tư pháp. + Khắc phtc những t̀n tại, bất cập hiện nay trong tổ chưc hoạt động của tòa án. - Nguyên tắc thanh lập tòa án sơ thẩm hu vưc: th o nguyên tắc b̉o đ̉m sư thanh lập của cấp ủy Đ̉ng va sư giám sát của cơ quan dân cử đha phương đôi với tổ chưc va hoạt động của Tòa án như Nghh quyiêt 49/NQ-TW đã đề ra thi tòa án sơ thẩm hu vưc ph̉i được tổ chưc trong huôn hổ đha phương giới hanh chinh. - Mô hinh tổ chưc tòa án sơ thẩm hu vưc: Thẩm quyền xét xử sơ thẩm ph̉i được giao cho Tòa án sơ thẩm hu vưc, Tòa án phúc thẩm ch̉ có thẩm quyền phúc thẩm đúng như tên g̣i của các Tòa án đó. Muôn tòa án sơ thẩm hu vưc 10 Bài tâ ̣p iớn họ k ̀ Ḿn Luâ ̣t ố túng hính sư iiêṭ a m đáp ưng được nhiệm vt nặng nề đó cần ph̉i xây dưng lại cơ cấu tổ chưc chặt che hơn va có tinh chuyên môn hóa cao hơn. b. HSo àn thiêện quy ôinh về tranh châp thẩm quyền xét xư: Hiện nay, tranh chấp về thẩm quyền xét xử chủ yiêu x̉y ra giữa Tòa án nhân dân cấp Huyện va Tòa án quân sư hu vưc. Việc gỉi quyiêt tranh chấp về thẩm quyền của chánh án tòa án nhân dân tôi cao. Tuy nhiên hông ph̉i ṃi tranh chấp về thẩm quyền trong bất i giai đoạn tô ttng nao cũng có thể được báo cáo chánh án tòa án nhân dân tôi cao va được gỉi quyiêt hp thời. Do vậy, cần quy đhnh một cơ chiê đơn gỉn, mềm dẻo trong phát hiện va gỉi quyiêt tranh chấp thẩm quyền xét xử sơ thẩm. Những quy đhnh về thẩm quyền xét xử cũng cần quy đhnh ct thể , rõ rang hơn: Điều 170, Điều 171, Điều 172. Điều 173, Điều 174 nên sửa đổi cho phru hợp. Vi dt như Điều 170 ph̉i xác đhnh lại các cấp Tòa án có thẩm quyền xét xử sơ thẩm trong hệ thông Tòa án. Từ đó quy đhnh ct thể thẩm quyền cho từng cấp Tòa án th o hướng toan bộ các vt án hinh sư thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân đều thuộc thẩm quyền xét xử sơ thẩm của Tòa án sơ thẩm hu vưc. c. ưa ổiê Luật t̉ chức tòa an : Tr n tiênh thần cảiê cach thẩm phan, tro ng. ôó có Tòa an ươ thẩm khu ṿc. Chương I: Cần sửa đổi Điều 1 va Điều 2 cho phru hơn với cơ cấu tổ chưc mới của hệ thông Tòa án th o thẩm quyền. Chương II: Cần sửa đổi các quy đhnh tại Điều 18 về cơ cấu tổ chưc của Tòa án nhân dân tôi cao, Điều 19 về nhiệm vt, quyền hạn của tòa án nhân dân tôi cao. Chương III: Cần có sư sửa đổi toan diện, vi trong tương lai tòa án nhân dân các cấp Huyện, Tòa án nhân dân cấp t̉nh se được thay thiê bởi Tòa án sơ thẩm hu vưc va Tòa án phúc thẩm. Do vậy, về cơ cấu, tổ chưc cũng như nhiệm vt, quyền hạn về thẩm quyền xét xử cũng thay đổi th o. d. HSo àn thiêện cac văn bản phap auật có aiê n quan. 11 Bài tâ ̣p iớn họ k ̀ Ḿn Luâ ̣t ố túng hính sư iiêṭ a m - )ửa đổi Luật tổ chưc hội đ̀ng nhân dân: cần sửa đổi, bổ sung các quy đhnh liên quan điên việc bầu hội hội thẩm nhân dân va chưc nnng giám sát cho phru hợp với tổ chưc va mô hinh tổ chưc của Tòa án sơ thẩm hu vưc. - )ửa đổi Luật tổ chưc viện iểm sát nhân dân va pháp lệnh điều tra hinh sư. Vi dt các cơ quan điều tra va viện iểm sát đ̀ng bộ về tổ chưc va hoạt động tương ưng với hệ thông các Tòa án sơ thẩm hu vưc. Ph̉i hoan thiện các quy đhnh có liên quan tới việc thanh lập va tổ chưc hoạt động của cơ quan công tô va điều tra phru hợn với mô hinh va hoạt động của cơ quan Tòa án được tổ chưc th o thẩm quyền xét xử. C. Kết iuâ ̣́n Với mong muôn lam rõ những quy đhnh về thẩm quyền xét xử sơ thẩm trong Bô ̣ luâ ̣t tô ttng hinh sư nnm 2003 va tim hiểu thưc tiên thi hanh những quy đhnh nay đề tai đã được m xét xét, nghiên cưu mô ̣t cách nghiêm túc từ đó đã nêu lên mô ̣t sô hướng hoan thiê ̣n quy đhnh của pháp luâ ̣t về vấn đề thẩm quyền xét xử sơ thẩm của Toa án. DAaH ỤC ôÀI LIỆU ôHA KHAO 12 Bài tâ ̣p iớn họ k ̀ Ḿn Luâ ̣t ố túng hính sư iiêṭ a m 1. Trường Đại ḥc Luâ ̣t ha Nô ̣i, Giáo trinh luâ ̣t tô ttng hinh sư Viê ̣t Nam, Nxb.CAND, Ha Nô ̣i, 2008. 2. Bô ̣ Tư pháp, Viê ̣n hoa ḥc pháp lý, Từ điển Luâ ̣t ḥc, Nxb. Tư pháp va Nxb từ điển bách hoa, 2006. 3. Bô ̣ luâ ̣t tô ttng hinh sư nước Cô ̣ng hoa xã hô ̣i chủ nghia Viê ̣t Nam nnm 2003. 4. Nghh quyiêt sô 49/NQ – TW ngay 02/6/2005 của Bộ Chinh trh về Chiiên lược c̉i cách tư pháp điên nnm 2020. 5. Thông tư liên nganh sô 02/TTLN ngay 12/01/1989 của Toa án nhân dân tôi cao, Viê ̣n iểm sát nhân dân tôi cao, Bô ̣ Tư pháp, Bô ̣ Nô ̣i vt hướng dân thi hanh mô ̣t sô quy đhnh của bô ̣ luâ ̣t tô ttng hinh sư 1988. 6. Pháp lê ̣nh Tổ chưc Toa án quân sư nnm 2002. 7. Trường Đại ḥc Luâ ̣t Ha Nô ̣i, Trần Thh Lê Na, Luâ ̣n vnn thạc si luâ ̣t ḥc, Hoan thiê ̣n quy đhnh về thẩm quyền xét xử sơ thẩm hinh sư của Toa án nhân dân các cấp, Ha Nô ̣i, 2009. 13