I. GIÔÙI THIEÄU
1.1
Ñaët Vaán Ñeà
Nhöõng naêm gaàn ñaây ngheà nuoâi toâm suù ôû nöôùc ta ngaøy caøng phaùt trieån maïnh.
Song song vôùi söï phaùt trieån ñoù, nhu caàu con gioáng cuõng ngaøy caøng taêng cao. Tröôùc
tình hình ñoù, nhieàu tænh ven bieån coù ñuû ñieàu kieän saûn xuaát gioáng toâm suù ñaõ daàn daàn
hình thaønh maïng löôùi heä thoáng traïi saûn xuaát gioáng, nhaèm ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu gioáng
cuõng nhö seõ tìm ñöôïc nguoàn lôïi nhuaän khoâng nhoû töø vieäc saûn xuaát vaø cung caáp gioáng.
Cuõng khoâng ngoaïi leä, naèm treân vuøng laõnh thoå Vieät Nam, Ninh Thuaän laø moät
tænh duyeân haûi cöïc Nam Trung boä coù bôø bieån daøi 105km. Doïc theo bôø bieån Ninh
Thuaän coù nhieàu ñaàm, vònh, vuøng cöûa soâng, baõi trieàu coù theå söû duïng cho nuoâi troàng
thuûy saûn. Ninh Thuaän laø moät tænh coù löôïng möa ít nhaát trong caû nöôùc (trung bình
750mm), ít soâng ngoøi, ñoä maën nöôùc bieån luoân cao vaø oån ñònh (trung bình 32 – 350/00).
Trong thöïc teá caùc naêm qua cho thaáy, nuoâi troàng thuûy saûn ven bieån ôû Ninh
Thuaän thöïc söï laø theá maïnh cuûa ngaønh thuûy saûn vaø khoâng ngöøng phaùt trieån vôùi toác ñoä
khaù cao, trôû thaønh moät ngaønh saûn xuaát haøng hoùa quan troïng cuûa ñòa phöông. Nuoâi
toâm thöông phaåm vaø saûn xuaát gioáng toâm suù laø hai ngheà mang laïi hieäu quaû kinh teá cao
nhaát. Ninh Thuaän hieän coù khoaûng 1.513ha nuoâi toâm suù, haøng naêm cung caáp khoaûng
4.000 taán toâm nguyeân lieäu cho cheá bieán xuaát khaåu, ñoàng thôøi giaûi quyeát coâng aên vieäc
laøm cho hôn 5.000 lao ñoäng, ñieàu naøy khoâng theå khoâng keå ñeán söï goùp phaàn khoâng
nhoû cuûa ngheà saûn xuaát gioáng cuûa huyeän Ninh Haûi noùi rieâng vaø trong caû tænh noùi chung
ñaõ ñoáng goùp tích cöïc nhaát trong nhieäm vuï naâng cao ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cho
nhaân daân trong ñòa phöông.
Tuy nhieân trong nhöõng naêm vöøa qua, töø cuoái naêm 2001 ñeán ñaàu 2002 vaø ñaëc
bieät laø töø cuoái naêm 2003 ñeán nay caùc traïi nuoâi toâm gioáng ñaõ vaø ñang ñoái maët vôùi raát
nhieàu khoù khaên. Treân taát caû caùc vuøng saûn xuaát gioáng toâm suù cuûa caû nöôùc ñeàu xuaát
hieän beänh ñoû thaân, ñoám traéng, ngoaøi ra coøn caùc beänh nhieãm khuaån thoâng thöôøng vaø
chuû yeáu do nhoùm Vibrio gaây ra cuõng trôû neân khoù ñieàu trò. Dòch beänh xaûy ra lieân mieân,
keùo theo vaán ñeà moâi tröôøng vaø nguoàn nöôùc ngaøy caøng bò oâ nhieãm ñaõ daãn ñeán haøng
loaït thieät haïi cho caùc hoä nuoâi nhö: toâm chaäm lôùn, naêng suaát nuoâi ñaït thaáp, löôïng toâm
hao huït lôùn, thôøi gian nuoâi keùo daøi, chi phí thöùc aên, nhaân coâng, nhieân lieäu,… ñaõ laøm
cho giaù thaønh saûn xuaát taêng cao, trong khi ñoù giaù toâm gioáng treân thò tröôøng ngaøy caøng
khoâng oån ñònh vaø coù xu höôùng haï thaáp trong vaøi naêm trôû laïi ñaây. Taát caû nhöõng ñieàu
neâu treân ñaõ laøm cho moät boä phaän ngöôøi saûn xuaát toâm gioáng hoang mang, saûn xuaát bò
ñình ñoán.
Nhaèm tìm hieåu hieän traïng ngheà saûn xuaát gioáng toâm suù taïi huyeän Ninh Haûi,
tænh Ninh Thuaän vaø ñöôïc söï chaáp thuaän cuûa khoa Thuûy Saûn Tröôøng Ñaïi Hoïc
2
Noâng Laâm Thaønh Phoá Hoà Chí Minh, chuùng toâi thöïc hieän ñeà taøi: “Hieän traïng saûn
xuaát gioáng toâm suù ôû moät soá xaõ thuoäc huyeän Ninh Haûi, tænh Ninh Thuaän”.
Qua ñeà taøi naøy chuùng toâi seõ ñieàu tra ñeå tìm hieåu vaø thu thaäp soá lieäu veà tình
hình saûn xuaát gioáng toâm suù cuõng nhö tìm hieåu veà qui trình kyõ thuaät ñang ñöôïc aùp
duïng ôû caùc ñòa phöông trong huyeän.
1.2
Muïc Tieâu Ñeà Taøi
- Ñieàu tra hieän traïng, kinh teá xaõ hoäi vaø kyõ thuaät cuûa ngheà saûn xuaát gioáng toâm
suù ôû huyeän Ninh Haûi, tænh Ninh Thuaän.
- Xaùc ñònh hieäu quaû kinh teá cuûa ngheà saûn xuaát gioáng toâm suù.
- Tìm hieåu nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên cuûa ngheà naøy. Ñeå coù nhöõng giaûi phaùp
naâng cao naêng löïc saûn xuaát cho nhöõng naêm tieáp theo.
- Tìm hieåu moái töông quan giöõa naêng suaát vaø caùc yeáu toá khaùc.
Download» Agriviet.com
3
II. TOÅNG QUAN TAØI LIEÄU
2.1
Ñaëc Ñieåm Sinh Hoïc cuûa Toâm Suù
Toâm suù hay coøn goïi laø toâm suù raèn hay toâm coû laø loaøi toâm bieån coù kích thöôùc
lôùn, treân cô theå toâm suù coù nhieàu soïc maøu xaùm ñaäm hôi xanh hoaëc naâu ñoû, toâm coù
chuûy daøi hôi cong vaø coù 6 – 8 gai treân chuûy.
2.1.1 Phaân loaïi
Toâm suù thuoäc:
Ngaønh:
Arthropoda
Ngaønh phuï:
Branchiata
Lôùp:
Cructacea
Lôùp phuï:
Melacostrace
Boä:
Decapoda
Boä phuï:
Nantatia
Hoï:
Penaeidae
Gioáng:
Penaeus
Loaøi:
Penaeus monodon
Teân khoa hoïc: Penaeus monodon (Fabricius 1798)
2.1.2
Tieáng Anh:
Tiger shrimp
Tieáng Vieät:
Toâm suù, toâm coû
Vuøng phaân boá
Phaïm vi phaân boá cuûa toâm suù treân theá giôùi khaù roäng nhö ôû caùc thuûy vöïc töø AÁn
Ñoä Döông qua höôùng Nhaät Baûn, Ñaøi Loan, phía Ñoâng Tahiti, phía Nam chaâu UÙc vaø
phía Taây chaâu Phi (Racek, 1955; Holthuis vaø Rosa, 1965; Motoh, 1981, 1985, trích bôûi
Phaïm Vaên Tình, 1996).
ÔÛ Vieät Nam toâm suù (Penaeus monodon) phaân boá töï nhieân ôû caû ba mieàn Baéc,
Trung vaø Nam nhöng taäp trung nhieàu ôû duyeân haûi mieàn Trung.
2.1.3
Khaû naêng thích nghi
Download» Agriviet.com
4
Trong moâi tröôøng nöôùc coù raát nhieàu chæ tieâu thuûy lyù hoùa aûnh höôûng ñeán quaù
trình sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa toâm nhö nhieät ñoä, ñoä maën, oxy, pH vaø moät soá yeáu
toá khaùc. Söï bieán ñoäng cuûa caùc chæ tieâu naøy phuï thuoäc vaøo moâi tröôøng beân ngoaøi vaø
bieán ñoäng beân trong cuûa thuûy vöïc.
Neàn ñaùy thuûy vöïc coù aûnh höôûng khaù lôùn ñoái vôùi söï phaân boá cuûa caùc loaøi toâm
trong töï nhieân. Moät soá loaøi thích neàn caùt, caùt buøn, thuûy vöïc nöôùc trong coù ñoä maën cao
nhö toâm suù,…
Toâm suù (Penaeus monodon) laø loaøi bieán nhieät, khi nhieät ñoä cuûa moâi tröôøng
bieán ñoåi thì nhieät ñoä cuûa cô theå bieán ñoåi theo vaø ñieàu naøy khoâng thuaän lôïi ñoái vôùi
tình traïng söùc khoûe cuûa toâm, nhöng ñaây laïi laø loaøi roäng nhieät, coù khaû naêng thích nghi
trong khoaûng nhieät ñoä töø 15 – 350C, tuy nhieân khoaûng nhieät ñoä thích hôïp cho toâm laø
töø 25 – 300C, neáu thaáp hôn 150C vaø cao hôn 350C seõ gaây nguy hieåm vaø toâm baét ñaàu
cheát (theo Traàn vaên Hoøa, Traàn Vaên Ñôûm vaø Ñaëng Vaên Khieâm, 2001).
Trong khoaûng pH töø 7,5 – 8,5 laø thích hôïp cho söï sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa
toâm, tuy nhieân toâm coù theå thích nghi ñöôïc trong khoaûng pH töø 6,0 – 10,0 nhöng söï dao
ñoäng trong ngaøy phaûi nhoû hôn 0,5 ñôn vò (theo Ñaøo Maïnh Sôn, Ñaøo Taán Hoã, Haø Ñöùc
Thaéng, Nguyeãn Chính, Nguyeãn Cô Thaïch, Nguyeãn Höõu Ñaïi, Nguyeãn Höõu Phuïng,
Nguyeãn Thò Xuaân Thu, Nguyeãn Vaên Chung, Phaïm Thò Nhaøn, Phaïm Thöôïc vaø caùc
ctv., 2003).
Toâm suù (Penaeus monodon) laø loaøi roäng muoái nhöng cuõng tuøy töøng giai ñoaïn
phaùt trieån cuûa toâm maø coù khaû naêng toàn taïi vaø phaùt trieån ôû dieâm ñoä töø 0 – 450/00
(Traàn Vaên Hoøa, Traàn Vaên Ñôûm vaø Ñaëng Vaên Khieâm, 2001).
Gioáng nhö caùc loaøi soáng trong nöôùc khaùc, toâm suù cuõng caàn coù oxy ñeå hoâ haáp,
haøm löôïng oxy hoøa tan caàn thieát ñeå toâm soáng vaø phaùt trieån töø 3 – 12mg/L, möùc oxy
hoøa tan toái öu ñeå toâm phaùt trieån toát laø töø 4 – 7mg/L.
Ngoaøi ra toâm suù soáng thích hôïp vôùi haøm löôïng Amoniac (NH3) thaáp hôn
0,1mg/L, möùc ñoä gaây ñoäc cuûa NH3 tuøy thuoäc vaøo pH, khi pH caøng cao thì seõ taêng ñoäc
tính cuûa NH3.
2.1.4 Chu kyø ñôøi soáng
Toâm laø loaøi giaùp xaùc coù voû kitin bao boïc beân ngoaøi cô theå, cho neân söï sinh
tröôûng cuûa chuùng mang tính giaùn ñoaïn vaø ñaëc tröng bôûi söï gia taêng ñoät ngoät veà kích
thöôùc vaø troïng löôïng. Toâm muoán gia taêng kích thöôùc (hay sinh tröôûng) phaûi tieán haønh
loät boû lôùp voû cuõ ñeå cô theå taêng kích thöôùc. Quaù trình naøy thöôøng tuøy thuoäc vaøo moâi
tröôøng nöôùc, ñieàu kieän dinh döôõng vaø giai ñoaïn phaùt trieån cuûa caù theå.
Download» Agriviet.com
5
Voøng ñôøi cuûa toâm bieån traûi qua moät soá giai ñoaïn bao goàm giai ñoaïn tröùng; aáu
truøng vôùi Nauplii, Zoae vaø Mysis; haäu aáu truøng; aáu nieân vaø giai ñoaïn tröôûng thaønh.
Moãi giai ñoaïn phaân boá ôû nhöõng thuûy vöïc khaùc nhau nhö vuøng cöûa soâng, vuøng bieån
ven bôø hay vuøng bieån khôi vaø coù tính soáng troâi noåi hay soáng ñaùy.
Hình 2.1 Voøng ñôøi cuûa toâm bieån
(Nguoàn: Phaïm Vaên Nhoû, 2002)
Toâm suù thuoäc loaïi dò hình phaùi tính, con caùi coù kích thöôùc lôùn hôn con ñöïc ôû
cuøng ñoä tuoåi. Coù theå phaân bieät ñöïc caùi khi toâm tröôûng thaønh thoâng qua cô quan sinh
duïc phuï beân ngoaøi.
Cô quan sinh duïc chính cuûa con ñöïc naèm ôû phía trong phaàn ñaàu ngöïc, beân
ngoaøi coù cô quan giao caáu phuï naèm ôû nhaùnh ngoaøi cuûa ñoâi chaân ngöïc thöù hai, loã sinh
duïc ñöïc môû ra ôû hoác haùng ñoâi chaân ngöïc thöù naêm. Tinh truøng thuoäc daïng chöùa trong
tuùi.
ÔÛ con caùi: buoàng tröùng naèm doïc theo maët löng phía treân, hai oáng daãn tröùng
môû ra ôû khôùp haùng ñoâi chaân ngöïc thöù ba. Boä phaän chöùa tuùi tinh goàm coù hai taám
phoàng leân ôû ñoâi chaân ngöïc thöù tö vaø thöù naêm (goïi laø Thelycum).
Download» Agriviet.com
6
Hình 2.2 Phaân bieät toâm ñöïc (phaûi) vaø toâm caùi (traùi)
(Nguoàn: Phaïm Vaên Nhoû, 2002)
Tuoåi thaønh thuïc sinh duïc cuûa toâm ñöïc vaø toâm caùi trong töï nhieân töø thaùng thöù
taùm trôû ñi. Xaùc ñònh söï thaønh thuïc cuûa toâm caùi deã hôn, chæ caàn quan saùt coù tuùi tinh ôû
cô quan sinh duïc phuï. Phöông phaùp xaùc ñònh söï thaønh thuïc cuûa con ñöïc khoù hôn, chæ
khi naøo tìm thaáy ñöôïc tinh truøng ôû cuoái oáng daãn tinh. Thöôøng thì döïa vaøo troïng löôïng
ñeå xaùc ñònh khi con ñöïc naëng töø 50g trôû leân.
Soá löôïng tröùng ñeû cuûa toâm caùi nhieàu hay ít laø phuï thuoäc vaøi chaát löôïng cuûa
buoàng tröùng vaø troïng löôïng cuûa cô theå. Con caùi coù troïng löôïng cô theå töø 100 – 300g
cho 300.000 – 1.200.000 tröùng neáu thaønh thuïc ngoaøi töï nhieân, coøn neáu caét maét nuoâi
voã trong beå xi maêng thì thaønh thuïc vaø ñeû cho soá löôïng tröùng töø 200.000 – 600.000
tröùng.
Toâm caùi ñeû tröùng vaøo ban ñeâm (thöôøng töø 22 giôø ñeán 2 giôø ), tröùng sau khi ñeû
ñöôïc 14 – 15 giôø, ôû nhieät ñoä 27 – 280C seõ nôû thaønh aáu truøng vaø sau ñoù phaùt trieån qua
caùc giai ñoaïn sau:
- Nauplius (N): traûi qua saùu giai ñoaïn bieán thaùi töø (N1 – N6), giai ñoaïn naøy
chöa aên maø chæ soáng döïa vaøo chaát noaõn hoaøng trong cô theå. Thôøi gian bieán thaùi töø N1
– N6 laø 36 – 51 giôø, chieàu daøi 0,43 – 0,58mm.
Download» Agriviet.com
7
- Protozoea coù ba giai ñoaïn, moãi giai ñoaïn bieán thaùi töø 36 – 48 giôø, thöùc aên laø
taûo coù kích thöôùc boán ñeán möôøi micron, chieàu daøi Z1 = 1mm, Z2 = 1,7mm,
Z3 = 2,5mm.
Z1
Z2
Z3
Hình 2.3 Ba giai ñoaïn phaùt trieån cuûa aáu truøng Zoea
(Nguoàn: Phaïm vaên Nhoû, 2002)
- Mysis: Mysis xuaát hieän ôû ngaøy nuoâi thöù naêm, Mysis coù ba giai ñoaïn phuï.
xuoáng.
+ Mysis (M1) coù chieàu daøi 3,5mm, xuaát hieän naêm ñoâi chaân buïng, bôi chuùi ñaàu
+ Mysis (M2) coù chieàu daøi hôn M1 ñoâi chuùt, chaân bôi baét ñaàu phaân ñoát.
+ Mysis (M3) coù chieàu daøi 4mm, chaân bôi phaân nhaùnh, sau 24 – 48 giôø thaønh
Postlarvae.
Download» Agriviet.com
8
Mysis 1
Mysis 3
Mysis 2
Postlarvae 1
Hình 2.4 Caùc giai ñoaïn phaùt trieån cuûa haäu aáu truøng
(Nguoàn: Phaïm vaên Nhoû, 2002)
- Postlarvae ñaõ phaùt trieån caùc phaàn phuï nhö toâm tröôûng thaønh, baét ñaàu höôùng
veà tröôùc, coù taäp tính soáng ñaùy (coâng ty TNHHSX – TM – DV Ngoïc Haø, kyõ thuaät nuoâi
töø nauplii thaønh phostlarvae, 2004).
Toâm suù ñeû quanh naêm nhöng taäp trung vaøo hai thôøi kyø chính laø töø thaùng
3 – 4 vaø thaùng 7 – 10.
2.1.5 Taäp tính dinh döôõng
Toâm suù laø loaøi aên taïp vaø ñaëc bieät laø giaùp xaùc, vaät chaát höõu cô döôùi nöôùc
(maûnh vuïn höõu cô,…), coù taäp tính aên laãn nhau. Chuùng thöôøng hoaït ñoäng baét moài tích
cöïc vaøo ban ñeâm vaø thöôøng taäp trung ôû ñaùy ao vaøo ban ngaøy. Toâm suù coù khaû naêng
taän duïng nguoàn ñaïm ñoäng thöïc vaät cao hôn caùc loaøi toâm khaùc.
2.1.6 Trò moät soá beänh thöôøng gaëp
Trong quaù trình saûn xuaát caàn phaûi thöôøng xuyeân quan saùt aáu truøng qua kính
hieån vi, khi thaáy xuaát hieän daáu hieäu gaây beänh thì caàn phaûi trò ngay môùi mang laïi hieäu
quaû cao hôn.
2.1.6.1 Beänh vi khuaån daïng sôïi (Filamentous bacteria)
Beänh naøy thöôøng gaëp ôû giai ñoaïn Poslarvae, caùc sôïi naám baùm ñaày caùc phaàn
phuï cuûa toâm, laøm cho toâm khoù bôi, aên yeáu vaø seõ xuaát hieän caùc beänh khaùc keøm theo
nhö hoaïi töû (necrosis), neáu phaùt hieän sôùm coù theå trò beänh coù hieäu quaû. Trò beänh baèng
Sunfat ñoàng (CuSO4) vôùi noàng ñoä 0,15 – 0,25ppm trong 24 giôø.
Download» Agriviet.com
9
2.1.6.2 Beänh hoaïi töû (necrosis)
Beänh hoaïi töû coù hai daïng: vi khuaån aên moøn caùc phaàn phuï hoaëc caùc phaàn phuï
bò cheát (chaúng haïn nhö hoaïi töû caùc nhaùnh chaân buïng). Trong hai loaïi naøy thì daïng thöù
hai khoù trò hôn. Neáu phaùt hieän sôùm coù theå ñieàu trò coù hieäu quaû baèng caùch söû duïng
Oxytetracylin 5 – 10ppm hay Furazon 2 – 3ppm, trò lieân tieáp ba ngaøy. Nguyeân nhaân
chuû yeáu gaây ra beänh naøy laø do moâi tröôøng khoâng thuaän lôïi.
2.1.6.3 Beänh loät xaùc dính voû (Exuvia Entrapment)
Loaïi beänh naøy thöôøng xaûy ra ôû giai ñoaïn Poslarvae, khi loät xaùc moät phaàn voû
dính laïi treân caùc phaàn phuï nhö chaân ngöïc, chaân buïng laøm cho toâm khoù hoaït ñoäng.
Nguyeân nhaân gaây beänh laø do NH4 trong beå chöùa töø 0,01ppm trôû leân. Nowser
vaø coäng söï (1981) cho raèng theâm Lexitin (Photpholipit) trong thöùc aên seõ haïn cheá ñöôïc
beänh naøy.
2.1.6.4 Beänh phaùt saùng (Liminescent vibriosis)
Ñoái vôùi loaïi beänh naøy thöôøng xaûy ra trong taát caû caùc giai ñoaïn cuûa toâm nuoâi.
Neáu trong beå toâm coù caùc ñoám saùng lôùn treân nhöõng con toâm cheát, ñoù laø do
nhöõng taäp ñoaøn Coccobacilli taán coâng vaøo caùc con cheát gaây phaùt saùng thì hieän töôïng
naøy khoâng quan troïng.
Khi nöôùc bieån xöû lyù khoâng toát seõ thöôøng gaëp hieän töôïng naøy. Neáu phaùt saùng
treân caùc con toâm soáng, ñoám saùng raát nhoû vaø nhieàu treân phaàn cô thòt cuûa toâm thì ñoù laø
beänh Vibrio harveyi vaø Vibrio splendidus gaây neân.
Do baûn thaân caùc loaïi Vibrio naøy coù nguoàn goác töø nöôùc bieån neân vieäc phoøng
beänh seõ thoâng qua vieäc xöû lyù thaät kyõ nguoàn nöôùc nuoâi.
2.1.6.5 Beänh do nguyeân sinh ñoäng vaät (Protozoea)
Beänh naøy do moät soá loaøi nguyeân sinh ñoäng vaät nhö Zoothammium, Rpistylis,
Vorticella, Acineta,… chuùng taán coâng vaøo maét, mang, caùc phaàn phuï cuûa toâm laøm cho
toâm yeáu, keùm aên vaø di chuyeån khoù khaên roài cheát.
Nguyeân nhaân sinh beänh chuû yeáu laø do chaêm soùc keùm, laøm cho moâi tröôøng
nuoâi bò xaáu, haøm löôïng caùc chaát höõu cô trong beå cao, taïo ñieàu kieän cho nguyeân sinh
ñoäng vaät phaùt trieån.
Vôùi beänh naøy coù theå ñieàu trò baèng Chloroquin disphosphate 1,1ppm lieân tuïc
trong hai ngaøy, hay taém Formaline 25 – 30ppm trong voøng 15 – 20 phuùt.
Download» Agriviet.com
10
2.2
Ñieàu Kieän Töï Nhieân cuûa Tænh Ninh Thuaän
2.2.1 Vò trí ñòa lyù
Ninh Thuaän laø moät tænh cöïc Nam Trung boä, ñöôïc taùch ra töø tænh Thuaän Haûi cuõ
(thaùng 04/ 1992), vò trí ñòa lyù töø 11018’14” ñoä vó Baéc vaø 108039’08” – 109014’25” ñoä
kinh Ñoâng, phía Baéc giaùp Khaùnh Hoøa, phía Nam giaùp Bình Thuaän, phía Taây giaùp
Laâm Ñoàng, phía Ñoâng giaùp bieån Ñoâng. Toång dieän tích cuûa tænh laø 3.360,06km2 vôùi
naêm huyeän thò.
Ninh Haûi laø moät huyeän ven bieån, naèm veà phía Baéc cuûa tænh Ninh Thuaän, naèm
trong phaïm vi toïa ñoä töø 11037’05” Baéc ñeán 11061’10” Baéc vaø töø 106027’30” Ñoâng ñeán
109014’00” Ñoâng. Phía Ñoâng giaùp bieån Ñoâng vôùi bôø bieån daøi 60km, phía Taây giaùp
huyeän Ninh Sôn, phía Nam giaùp thò xaõ Phan Rang, phía Baéc giaùp huyeän Cam Ranh
(Khaùnh Hoøa).
Huyeän coù quoác loä 1A vaø ñöôøng saét Thoáng Nhaát chaïy qua, naèm lieàn keà vôùi
huyeän Cam Ranh – nôi coù caûng Cam Ranh, caùch thò xaõ Phan Rang khoâng xa.
Vôùi vò trí ñòa lyù, vuøng bieån nhö treân seõ laø yeáu toá khai thaùc caùc tieàm naêng veà
nuoâi troàng, khai thaùc ñaùnh baét thuûy saûn, veà du lòch cuûa Ninh Haûi noùi rieâng vaø cuûa
Ninh Thuaän noùi chung phaùt trieån qua vieäc tieáp caän khoa hoïc kyõ thuaät, chuyeån giao
coâng ngheä, ñaåy maïnh phaùt trieån haøng hoùa vaø giao löu kinh teá vôùi caùc tænh Ñoâng Nam
boä, vuøng duyeân haûi mieàn Trung.
2.2.2 Ñaëc ñieåm ñòa hình
Ñòa hình cuûa huyeän coù ñoä doác thaáp daàn töø Baéc xuoáng Nam, toaøn huyeän ñöôïc
chia laøm ba loaïi ñòa hình chính:
2.2.2.1 Ñòa hình ñoài nuùi
Vuøng ñaát ñoài nuùi chuû yeáu phaân boá ôû phía Baéc cuûa huyeän. Ñòa hình chuû yeáu laø
caùc ñoài nuùi Granit coù ñoä doác lôùn, ñoä cao töø +500 -> +1.000m, nôi cao nhaát laø ñænh nuùi
Chuùa +1.130m, ñòa hình naøy coù dieän tích 23.440 ha chieám 41,03% dieän tích toaøn
huyeän.
2.2.2.2 Ñòa hình ñaát caùt ven bieån
Loaïi ñòa hình naøy naèm ôû phía Ñoâng vaø phía Nam cuûa huyeän, thuoäc boán xaõ:
Vónh Haûi, Khaùnh Haûi, Tri Haûi vaø Phöông Haûi. Ñòa hình chuû yeáu laø caùc daõi ñaát caùt ñeán
caùt pha coù ñoä cao döôùi 10m, taïo thaønh moät daõy daøi vaø heïp chaïy doïc ven bieån. Dieän
tích töï nhieân laø 26.508,2ha chieám 46,40% dieän tích toaøn huyeän.
Download» Agriviet.com
11
2.2.2.3 Ñòa hình ñoàng baèng
Phaàn lôùn ñaát ñai coù ñoä cao töø 10 – 30m, ñòa hình töông ñoái baèng phaúng, höôùng
doác töø Taây Baéc xuoáng Ñoâng Nam vaø doác daàn ra bieån, dieän tích töï nhieân laø 7.170ha
chieám 12,55% dieän tích toaøn huyeän.
2.2.3 Khí haäu thuûy vaên trong ñaát lieàn
Huyeän Ninh Haûi coù ñaëc tröng cuûa khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa. Do tính chaát cuûa
ñòa hình neân ôû Ninh Haûi coù khí haäu khoâ haïn vaø naéng noùng ñaëc bieät so vôùi caùc vuøng
khaùc.
Nhieät ñoä khoâng khí:
- Trung bình naêm: 27,70C.
- Nhieät ñoä cao nhaát: 39,90C (06/1937).
- Nhieät ñoä thaáp nhaát: 11,40C (12/1934).
Thaùng coù nhieät ñoä bình quaân cao nhaát laø 29,40C (thaùng taùm), thaùng thaáp nhaát
laø 250C (thaùng moät). Nhieät ñoä cao noùng quanh naêm khoâng coù muøa ñoâng laïnh, nhöõng
nôi coù nöôùc caây troàng xanh töôi quanh naêm.
Baûng 2.1 Phaân boá nhieät ñoä theo caùc thaùng
Thaùng
to
1
Lôùn nhaát
2
35,5 35,2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
35,5 36,4 38,9 39,0 39,9 38,3 37,7
34,1 33,8
33,2
Trung bình 24,4
25,4
26,9 28,1 28,8 28,7 28,6 28,8 27,2
26,4 25,9
29,8
Nhoû nhaát
17,9
19,6 21,2 22,9 23,2 22,2 21,2 20,8
20,8 18,7
17,2
16,9
(Nguoàn: Sôû Thuûy Saûn Ninh Thuaän, 2004)
Löôïng möa:
- Löôïng möa bình quaân nhieàu naêm: 717 – 750mm.
- Löôïng möa naêm cao nhaát: 1.390mm.
- Löôïng möa naêm thaáp nhaát: 290mm.
Download» Agriviet.com
12
Soá ngaøy möa trong naêm bình quaân laø 60 ngaøy, möa taäp trung vaøo ba thaùng
9, 10, 11 chieám 80% löôïng möa caû naêm. Trong muøa khoâ töø thaùng 12 – 08 naêm sau
löôïng möa raát nhoû vaø khoâng ñaùng keå. Löôïng möa haøng naêm bieán ñoåi lôùn vaø vuøng ñoài
nuùi coù soá ngaøy möa nhieàu hôn.
Laø moät huyeän möa ít nhaát toaøn quoác, khoâ haïn keùo daøi taùm ñeán chín thaùng.
Cheá ñoä möa aåm, khoâ haïn vaø noùng quanh naêm.
Baûng 2.2 Phaân phoái löôïng möa trong naêm
Thaùng
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
34,8
45,9
120
162,7
139
58,8
Löôïng möa
mm
6,5 1,5 6,8 14,1 55 46,8
(Nguoàn: Sôû Thuûy Saûn Ninh Thuaän, 2004)
Baõo luït vaø aùp thaáp nhieät ñôùi:
- Ñaëc tröng cuûa baõo laø gioù xoaùy keát hôïp möa lôùn treân dieän roäng vaø di chuyeån
theo höôùng gioù, söùc gioù leân ñeán caáp 8 – 12. AÙp thaáp nhieät ñôùi laø nhöõng vuøng aùp suaát
thaáp cuûa khoâng khí hình thaønh treân vuøng bieån nhieät ñôùi, söùc gioù ôû trung taâm aùp thaáp
nhieät ñôùi ñaït tôùi caáp 6 – 7.
- Theo soá lieäu thoáng keâ haøng naêm thì Ninh Haûi cuõng nhö Ninh Thuaän noùi
chung baõo ít xuaát hieän vaø thöôøng chæ vaøo thaùng 9 – 12 gaây soùng lôùn vaø aûnh höôûng ñeán
nguoàn nöôùc nuoâi toâm vaø caùc coâng trình nuoâi troàng thuûy saûn.
- Gioù theo hai muøa roû reät: töø thaùng chín ñeán thaùng hai naêm sau, gioù Ñoâng Baéc
ban ngaøy vaø Taây Nam ban ñeâm. Töø thaùng ba trôû ñi, gioù Ñoâng Nam laø chuû yeáu.
Theo keát quaû ñieàu tra, ñaëc ñieåm thuûy – lyù hoùa nhö sau:
Download» Agriviet.com
13
Baûng 2.3 Caùc chæ tieâu chaát löôïng nöôùc
STT
Chæ tieâu
Ñôn vò Theo TCN
1
Nhieät ñoä nöôùc
2
pH
3
Ñoä maën
4
Ñoä trong
5
6
02 hoøa tan
Haøm löôïng Hg
7
Kim loaïi naëng khaùc
Fe
Ñoä C
Theo ño ñaïc
28 – 33
28 – 33
7,5 – 8,5
7,8 – 8,2
ppt
> = 28
28 – 34
Cm
> 30
66
Mg/L
“
>5
< 0,01
5.86
-
“
< 0,01
-
“
0,128
Mn
0,0057
Cu
0,0039
Zn
pb
0,0012-0,0037
0,0009-0,022
(Nguoàn: Sôû Thuûy Saûn Ninh Thuaän, 2004)
Chuù thích:
TCN: Tieâu chuaån ngaønh
Theo yeâu caàu chung cuûa Boä Thuûy Saûn veà vieäc saûn xuaát gioáng cuõng nhö tieâu
chuaån veà traïi saûn xuaát gioáng thì caàn coù moät soá yeáu toá thuûy lyù hoùa phuø hôïp cho nhu
caàu naøy laø:
- Caùc yeáu toá cô baûn veà ñoä maën, pH, oxy hoøa tan vaø moät soá yeáu toá khaùc ñeàu
thích hôïp vôùi yeâu caàu kyõ thuaät saûn xuaát toâm gioáng.
- Nöôùc bieån trong saïch khoâng maøu, khoâng muøi, ñoä trong toát, khoâng bò oâ nhieãm
neân baûo ñaûm cho quaù trình saûn xuaát toâm gioáng.
2.2.4 Soâng ngoøi
Ninh Haûi laø huyeän naèm trong vuøng thieáu nöôùc cuûa tænh, caùc soâng suoái töï nhieân
coù löu vöïc nhoû, ngaén, doác, chæ coù löôïng nöôùc muøa möa, muøa khoâ thieáu nöôùc. Nguoàn
nöôùc caáp vaø heä thoáng soâng suoái hieän taïi coù:
- Suoái Baø Raâu: dieän tích löu vöïc laø 33km2, chieàu daøi doøng chính laø 5,5km.
Download» Agriviet.com
14
- Suoái Ñoàng Nha: dieän tích löu vöïc laø 37km2, chieàu daøi soâng chính laø 11km.
- Suoái Kieàn Kieàn: dieän tích löu vöïc laø 22km2 vaø moät soá soâng suoái nhoû khoâng
ñaùng keå nhö suoái Nöôùc Ngoït,…
2.2.5 Taøi nguyeân ñaát
Laø moät huyeän ven bieån neân taøi nguyeân ñaát ôû ñaây chuû yeáu laø ñaát caùt, beân caïnh
ñoù coøn coù moät soá loaïi khaùc, Ninh Haûi coù caùc loaïi ñaát vaø coù dieän tích töøng loaïi nhö
sau:
- Ñaát caùt ven bieån coù dieän tích laø 870ha chieám 1,52% dieän tích ñaát töï nhieân
cuûa huyeän. Phaân boá ôû caùc xaõ: Nhôn Haûi, Khaùnh Haûi, Vónh Haûi,… ñaát coù taàng daøy
trung bình 100cm, ñoä doác töø 3 – 150, thaønh phaàn cô giôùi laø caùt ñeán caùt pha, taàng maøu
moûng, chuû yeáu laø caùt rôøi.
- Nhoùm ñaát maën coù dieän tích 1.590ha chieám 2,78% dieän tích töï nhieân, trong ñoù
ñaát maën trung bình laø 1.130ha ôû caùc xaõ Khaùnh Haûi, Tri Haûi, Nhôn Haûi vaø
Phöông Haûi.
2.2.6
Moät soá neùt thuûy vaên vuøng bieån
Vuøng bieån Ninh Haûi noùi rieâng cuõng nhö cuûa tænh Ninh Thuaän noùi chung theå
hieän roõ tính gioù muøa vaø coù aûnh höôûng cuûa daûi ven bôø. Gioù muøa Taây Nam theå hieän roõ
töø thaùng saùu ñeán thaùng taùm, gioù muøa Ñoâng Baéc keùo daøi töø thaùng 11 – 3 naêm sau, caùc
thaùng gioù chuyeån tieáp laø thaùng 4 – 5 vaø thaùng 9 – 10. Gioù Ñoâng Baéc thoåi maïnh hôn
gioù Taây Nam, toác ñoä trung bình 10 – 11m/s, gioù Taây Nam vuøng ven bôø coù höôùng song
song vôùi meùp bôø vaø coù toác ñoä 7 – 8m/s. Ngoaøi ra coøn coù gioù Taây Nam vaø gioù Ñoâng
trong muøa gioù Ñoâng Baéc.
2.2.6.1 Soùng vaø thuûy trieàu
a) Soùng
Theo taøi lieäu thoáng keâ cuûa phoøng kinh teá huyeän Ninh Haûi cho thaáy ñoä cao
soùng lôùn nhaát laø 8m veà muøa gioù höôùng Ñoâng Baéc vaø 5m veà muøa gioù höôùng Taây Nam,
tuy nhieân caáp ñoä oån ñònh nhaát laø soùng Ñoâng Baéc caáp ba (töông ñöông ñoä cao
2 – 3,4m) vaø soùng Taây Nam caáp hai (töông ñöông ñoä cao 1 – 1,9m). Soùng Ñoâng Baéc
oån ñònh saùu thaùng, cheânh leäch giöõa hai muøa laø thaùng naêm vaø thaùng möôøi. Hai thaùng
naøy soùng ñoåi höôùng truyeàn, thöôøng coù soùng nhoû vaø laëng soùng
Veà thöïc tieãn saûn xuaát, neáu soùng Taây Nam laø loaïi soùng nhoû vaø khoâng gaây trôû
ngaïi thì trong moät naêm coù saùu thaùng thuaän lôïi cho hoaït ñoäng saûn xuaát, ñoù laø thôøi kyø
Download» Agriviet.com
15
töø thaùng naêm ñeán thaùng möôøi. Veà maët khoa hoïc thì ñaây laø nhöõng neùt ñaëc tröng cuûa
ñòa phöông veà cheá ñoä soùng vuøng bieån.
b) Thuûy trieàu
Thuûy trieàu laø daïng chuyeån ñoäng coù chu kyø cuûa nöôùc bieån do toå hôïp caùc löïc
haáp daãn vuõ truï gaây ra, trong ñoù chuû yeáu laø toå hôïp söùc huùt cuûa maët traêng vaø maët trôøi.
Cheá ñoä thuûy trieàu vuøng bieån Ninh Haûi coù cheá ñoä nhaät trieàu khoâng ñeàu. Caùc dao ñoäng
trieàu cöïc ñaïi töø thaùng 6, 7 vaø thaùng 11, 12. Soá ngaøy nhaät trieàu khoáng cheá khoaûng 18
– 20 ngaøy trong moät thaùng. Kyø nöôùc cöôøng dao ñoäng töø 1,2 – 2,3m, kyø nöôùc keùm
khoaûng 0,5m. Caùc thaùng dao ñoäng möùc nöôùc nhoû nhaát laø thaùng 3 – 4 vaø thaùng 8 – 9.
Soùng nhaät trieàu chuyeån ñoäng tònh tieán baêng qua vuøng bieån theo höôùng töø Ñoâng Baéc
xuoáng Taây Nam.
2.3
Kinh Teá Xaõ Hoäi
Cuøng vôùi söï phaùt trieån kinh teá chung cuûa caû nöôùc vaø cuûa tænh Ninh Thuaän
trong thôøi kyø ñoåi môùi, trong nhöõng naêm qua neàn kinh teá cuûa huyeän Ninh Haûi ñaõ ñaït
ñöôïc nhieàu keát quaû ñaùng khích leä, nhaát laø trong vieäc chuyeån ñoåi cô caáu
kinh teá – chuyeån ñoåi cô caáu caây troàng vaät nuoâi.
Heä thoáng giao thoâng raát thuaän lôïi cho vieäc phaùt trieån kinh teá cuûa huyeän nhö
tuyeán ñöôøng saét Baéc - Nam, quoác loä 1A, tuyeán ñöôøng tænh loä noái lieàn vôùi quoác loä 27
ñi Taây Nguyeân, nhieàu tuyeán ñöôøng trong huyeän ñöôïc naâng caáp môû roäng.
Ngöôøi daân sinh soáng chuû yeáu baèng boán ngheà chính laø: nuoâi troàng thuûy saûn
(goàm caùc xaõ: xaõ Khaùnh Haûi, Tri Haûi, Nhôn Haûi, Vónh Haûi, Phöông Haûi, Coâng Haûi, Hoä
Haûi, Taân Haûi), laøm ruoäng muoái: xaõ Khaùnh Haûi, xaõ Tri Haûi, Nhôn Haûi, ngheà bieån (bao
goàm caû khai thaùc vaø laøm nöôùc maém): xaõ Khaùnh Haûi, Nhôn Haûi, Vónh Haûi, laøm noâng:
xaõ Khaùnh Haûi, Hoä Haûi, Nhôn Haûi, Vónh Haûi,… ngoaøi ra hieän nay ngheà chaên nuoâi gia
suùc coù söøng nhö boø, deâ, cöøu ñang raát phaùt trieån ôû ñòa phöông vôùi toång ñaøn gia suùc hôn
möôøi nghìn con.
Tình hình kinh teá xaõ hoäi cuûa huyeän cho ñeán nay ñaõ phaùt trieån töông ñoái khaù,
ñôøi soáng kinh teá cuûa ngöôøi daân ôû ñaây töông ñoái oån ñònh, thu nhaäp cuûa ngöôøi daân ñaõ
ñöôïc naâng leân, hieän nay thu nhaäp cuûa ngöôøi daân vuøng trung taâm thaønh thò ñaït
460.000 ñoàng/thaùng töùc 5.520.000 ñoàng/naêm vaø 390.000 ñoàng/thaùng töùc laø 4.680.000
ñoàng/naêm ñoái vôùi khu vöïc mieàn nuùi, khi ngaønh nuoâi troàng thuûy saûn phaùt trieån ñaõ giuùp
giaûi quyeát vieäc laøm cho haøng ngaøn lao ñoäng trong vaø ngoaøi huyeän. Nhieàu cô sôû kinh
doanh thöùc aên toâm vaø thuoác thuù y thuûy saûn ñaõ ra ñôøi vaø ngaøy moät taêng veà soá löôïng
(töø 13 cô sôû naêm 2000 taêng leân 34 cô sôû naêm 2004).
2.4
Saûn Xuaát Gioáng Toâm Treân Theá Giôùi
Download» Agriviet.com
16
Ngheà nuoâi toâm treân theá giôùi cuõng nhö ôû khu vöïc chaâu AÙ ñaõ vaø ñang trong thôøi
kyø phaùt trieån raát maïnh, ñaëc bieät laø caùc nöôùc nhö Thaùi Lan, Indonesia, Philippines,…
trong ñoù Thaùi Lan laø moät trong nhöõng nöôùc haøng ñaàu theá giôùi veà nuoâi toâm töø naêm
1991.
Vôùi söï phaùt trieån cuûa ngheà nuoâi toâm suù, ngheà saûn xuaát gioáng ñoùng moät vai troø
haøng ñaàu raát quan troïng, neáu khoâng coù ngheà saûn xuaát gioáng ra ñôøi thì khoâng theå phaùt
trieån ngheà nuoâi toâm suù. Vì vaäy coù theå noùi ngheà saûn xuaát gioáng toâm suù treân theá giôùi
raát phaùt trieån maø ñaëc bieät laø Thaùi Lan.
Sôû dó chaâu AÙ coù ngheà nuoâi vaø saûn xuaát gioáng phaùt trieån maïnh meõ laø do ñieàu
kieän töï nhieän thuaän lôïi nhö khí haäu, ñaát ñai,… cuøng vôùi söï tieán boä vöôït baäc trong
coâng ngheä saûn xuaát thöùc aên vaø sinh saûn nhaân taïo, söï hoã trôï cuûa chính phuû trong vieäc
laäp chöông trình, keá hoaïch chuyeån giao coâng ngheä, hôïp taùc ñaàu tö,…
Tuy nhieân ngheà saûn xuaát gioáng ñang bò ngöng treä ôû moät soá nöôùc do tình hình
nuoâi toâm ñang dòch beänh laøm giaûm möùc tieâu thuï con gioáng, ñaëc bieät Ñaøi Loan laø nôi
gaây ra vaø laây lan sang caùc nöôùc khaùc trong khu vöïc. Nguyeân nhaân laø do nguoàn nöôùc
nuoâi toâm bò oâ nhieãm naëng neà bôûi chaát thaûi cuûa ngaønh coâng nghieäp vaø cuõng bôûi vieäc
nuoâi toâm thaâm canh gaây ra.
2.5
Tình Hình Saûn Xuaát Gioáng Toâm ôû Vieät Nam
Ngheà saûn xuaát gioáng toâm ôû nöôùc ta ñaõ hình thaønh vaø phaùt trieån töø nhöõng
naêm 1989 – 1990. Cho ñeán nay, soá löôïng caùc traïi saûn xuaát ñaõ phaùt trieån leân ñeán haøng
nghìn traïi. Ñaây laø con soá cho chuùng ta thaáy söï gia taêng nhanh choùng cuûa ngheà saûn
xuaát gioáng toâm suù trong caû nöôùc.
Töø cuoái naêm 2001 vaø ñaàu naêm 2002 caùc traïi nuoâi toâm gioáng ñaõ vaø ñang ñoái
maët vôùi raát nhieàu khoù khaên. Treân taát caû caùc vuøng saûn xuaát gioáng toâm suù trong caû nöôùc
ñeàu xuaát hieän beänh ñoû thaân, ñoám traéng, ngoaøi ra coøn coù caùc beänh nhieãm khuaån thoâng
thöôøng vaø chuû yeáu laø do nhoùm Vibrio gaây ra cuõng khoù ñieàu trò.
Vôùi chöông trình phaùt trieån nuoâi troàng thuûy saûn vaø caùc chuû tröông chuyeån dòch
cô caáu kinh teá trong noâng nghieäp cuûa chính phuû ñaõ taïo ra söï chuyeån ñoåi moät phaàn lôùn
dieän tích ñaát, ñaëc bieät laø ñaát caùt ven bieån ñöôïc khai khaån ñeå saûn xuaát vaø nuoâi troàng
thuûy saûn, ñöa dieän tích nuoâi troàng thuûy saûn trong hai naêm gaàn ñaây taêng gaàn gaáp ñoâi
vaø hieän nay ôû möùc gaàn moät trieäu ha trong phaïm vi caû nöôùc. Haøng vaïn gia ñình coù
coâng aên vieäc laøm vaø thu nhaäp oån ñònh.
Tuy nhieân ôû moät soá nôi quy hoaïch vuøng nuoâi toâm chöa ñaùp öùng nhu caàu phaùt
trieån nuoâi toâm beàn vöõng, hieäu quaû. Vieäc chuyeån ñoåi dieän tích nuoâi toâm oà aït trong khi
caùc ñieàu kieän caàn thieát nhö haï taàng thuûy lôïi caáp thoaùt nöôùc, trang bò kyõ thuaät nuoâi,
Download» Agriviet.com
17
kieåm dòch, kieåm soaùt moâi tröôøng chöa ñaùp öùng kòp thôøi daãn ñeán hieän töôïng toâm nuoâi
bò cheát haøng loaït ôû nhieàu nôi nhö Baïc Lieâu, Soùc Traêng, Ninh Thuaän,…
Caû nöôùc coù hôn 4.000 traïi saûn xuaát gioáng toâm suù vôùi saûn löôïng treân 16 tyû Post,
khu vöïc saûn xuaát gioáng nhieàu nhaát laø tænh Khaùnh Hoøa
Ngheà saûn xuaát gioáng phaùt trieån caû veà hình thöùc, soá löôïng laãn chaát löôïng, ngöôøi
saûn xuaát ñaõ aùp duïng nhieàu bieän phaùp kyõ thuaät ñeå daàn taêng naêng suaát cuõng nhö chaát
löôïng con gioáng.
2.6
Tình Hình Saûn Xuaát ôû Ninh Thuaän
Toaøn tænh coù khoaûng 3000 – 4000ha dieän tích maët nöôùc lôï, maën goàm caùc ñaàm,
vònh (ñaàm Naïi, ñaàm Vua, vònh Vónh Hy, ñaàm Sôn Haûi, khu Nam cöûa soâng Dinh,…)
thuaän lôïi cho vieäc ñöa vaøo phaùt trieån nuoâi troàng thuûy saûn.
Doïc theo bôø bieån Ninh Thuaän haàu heát coù theå quy hoaïch vuøng saûn xuaát toâm
gioáng vì moâi tröôøng trong saïch, nguoàn nöôùc ñaùp öùng ñieàu kieän saûn xuaát toâm gioáng khi
cô sôû haï taàng ñöôïc xaây döïng.
Tính ñeán cuoái naêm 2004, toång dieän tích nuoâi troàng thuûy saûn cuûa caû tænh laø
2.059ha, taêng 118,83% so vôùi naêm 2003. Trong ñoù nuoâi nöôùc maën vaø lôï chieám
1.931,2ha taêng 116,49% so vôùi naêm 2003.
Naêm 2004 toaøn tænh coù 1.190 traïi saûn xuaát toâm gioáng taäp trung ôû boán khu vöïc:
khu quy hoaïch saûn xuaát toâm gioáng An Haûi, Bình Sôn, Khaùnh Hoäi, Nhôn Haûi vaø moät
soá ñòa phöông khaùc khoâng ñaùng keå. Saûn löôïng gioáng saûn xuaát ñöôïc trong naêm ñaït 4,4
tyû con, taêng 112,82% so vôùi naêm 2003, naêng suaát traïi naêm 2004 ñaït 3,69 trieäu
PL/traïi/naêm taêng 113,76% so vôùi naêm tröôùc.
Beân caïnh nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc, tình hình saûn xuaát toâm gioáng naêm 2004 coøn
gaëp nhieàu khoù khaên, ñoù laø: soá löôïng vaø chaát löôïng toâm boá meï khoâng ñaùp öùng nhu caàu
khi phaàn lôùn caùc traïi hoaït ñoäng cuøng moät luùc, toâm boá meï ñaùnh baét taïi ñòa phöông
hieän nay chæ ñaùp öùng khoaûng 5% nhu caàu vaø giaù thöôøng cao töø 4 – 5 trieäu ñoàng/con
toâm meï, löôïng toâm boá meï coøn laïi phaûi mua töø ñòa phöông khaùc hoaëc nöôùc ngoaøi giaù
dao ñoäng töø 1 – 3 trieäu ñoàng/con toâm meï tuy nhieân soá toâm boá meï naøy chaát löôïng
khoâng oån ñònh vaø thöôøng bò dòch beänh. Tình hình thôøi tieát baát lôïi, chaát löôïng nöôùc
bieån khoâng ñaûm baûo, nhieàu maàm beänh, thò tröôøng con gioáng khoâng oån ñònh, giaù toâm
gioáng trong naêm dao ñoäng töø 18 – 50 ñoàng/con, luùc thaáp nhaát chæ coøn
16
ñoàng/con.
Nöôùc
bieån
Bôm vaøo beå
chöùa
Download» Agriviet.com
Chaûy qua
beå loïc
Caáp nöôùc söû duïng
trong nuoâi aáu truøng
18
Sô ñoà 2.1 Quy trình xöû lyù nöôùc giai ñoaïn 1983 – 1988
(Nguoàn: Sôû Thuûy Saûn Ninh Thuaän, 2004)
Nöôùc
bieån
Bôm qua
beå loïc 1
Nöôùc töï
chaûy vaøo
beå chöùa
Nöôùc
chaûy qua
beå loïc 2
Xöû lyù hoùa chaát nhö:
chlorin: 10 – 20ppm
Nöôùc caáp cho
beå öông nuoâi
Xöû lyù thuoác khaùng sinh
hoaëc hoùa chaát ñöôïc pheùp
söû duïng
Sô ñoà 2.2 Quy trình xöû lyù nöôùc giai ñoaïn 1990 – 1995
(Nguoàn: Sôû Thuûy Saûn Ninh Thuaän, 2004)
Nöôùc
bieån
Bôm qua
beå chöùa1
Beå loïc
1
Beå chöùa
2
Caùc bieän phaùp
laøm giaøu oxy
Phaân tích kieån tra ñeå xaùc
ñònh vi sinh vaät gaây beänh
(Nguoàn: Sôû Thuûy Saûn Ninh Thuaän, 2004)
III. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
Thôøi Gian vaø Ñòa Ñieåm
Download» Agriviet.com
Nöôùc caáp cho
beå öông nuoâi
aáu truøng
Xöû lyù thuoác khaùng sinh hoaëc
hoùa chaát cho pheùp söû duïng
Sô ñoà 2.3 Quy trình xöû lyù nöôùc giai ñoaïn 1995 – 1998
3.1
Beå loïc
2
19
Thôøi gian thöïc hieän ñeà taøi töø thaùng 04/ 2005 ñeán thaùng 07/ 2005.
Ñòa ñieåm thöïc hieän taïi caùc xaõ nhö xaõ Nhôn Haûi, Khaùnh Haûi, Tri Haûi, Vónh Haûi
thuoäc huyeän Ninh Haûi.
3.2
Phöông Phaùp Nghieân Cöùu
3.2.1 Phöông phaùp ñieàu tra
3.2.1.1 Soá lieäu sô caáp
Ñieàu tra 65 hoä coù saûn xuaát gioáng toâm baèng hình thöùc choïn maãu ngaãu nhieân,
phoûng vaán tröïc tieáp vôùi chuû traïi, keát hôïp vôùi ñieàu tra vaø tröïc tieáp thaûo luaän vôùi ngöôøi
daân veà caùc vaán ñeà: moâi tröôøng, saûn löôïng, nguoàn tín duïng, dòch beänh. Moãi ñòa phöông
coù dieän tích saûn xuaát khaùc nhau neân cuõng coù soá hoä ñieàu tra khaùc nhau.
3.2.1.2 Soá lieäu thöù caáp
Thu thaäp soá lieäu thöù caáp töø caùc phoøng ban cuûa UÛy Ban Nhaân Daân huyeän Ninh
Haûi nhö: phoøng Noâng Nghieäp, phoøng Thoáng Keâ, phoøng Kinh Teá, phoøng Ñòa Chính,
phoøng Vaên Hoùa Thoâng Tin, Sôû Thuûy Saûn Ninh Thuaän vaø Trung taâm Khuyeán Ngö tænh
Ninh Thuaän.
3.2.2
Phöông phaùp phaân tích keát quaû vaø xöû lyù soá lieäu
Sau khi ñieàu tra thu thaäp soá lieäu chuùng toâi söû duïng phaàn meàm Excel ñeå tính
caùc giaù trò trung bình, lôùn nhaát, nhoû nhaát,… cuûa caùc yeáu toá saûn xuaát döïa treân nhöõng
soá lieäu ñieàu tra vaø toång hôïp ñöôïc, tính moái töông quan giöõa naêng suaát vaø caùc yeáu toá
ñaàu vaøo trong saûn xuaát (tuoåi chuû hoä, theå tích beå, soá löôïng con gioáng boá meï,…).
Download» Agriviet.com
20
BAÛN ÑOÀ HIEÄN TRAÏNG PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ – XAÕ HOÄI HUYEÄN NINH HAÛI
Tyû leä 1:10.000
Download» Agriviet.com
- Xem thêm -