1
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
lêi c¶m ¬n
Em xin bµy tá lßng biÕt ¬n ch©n thµnh tíi TiÕn sÜ Hoµng NguyÔn B×nh
gi¶ng viªn cña trêng §¹i häc s ph¹m Hµ Néi 2. Ngêi ®· dµnh cho em sù
quan t©m chu ®¸o, sù híng dÉn tËn t×nh vµ nh÷ng gîi ý quý b¸u trong suèt
qu¸ tr×nh hoµn thµnh khãa luËn tèt nghiÖp cña m×nh.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Ban l·nh ®¹o cïng c¸c thÇy c« trong khoa
Sinh –KTNN ®· quan t©m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho em trong suèt qu¸ tr×nh
hoµn thµnh khãa luËn tèt nghiÖp cña m×nh.
MÆc dï b¶n th©n ®· cè g¾ng nhng do h¹n chÕ vÒ thêi gian nghiªn cøu,
c«ng cô vµ ph¬ng tiÖn nghiªn cøu ®Ò tµi em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu
sãt, em rÊt mong ®îc sù nhËn xÐt, ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n sinh
viªn ®Ó ®Ò tµi ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Xu©n Hoµ, ngµy 25 th¸ng 5 n¨m 2008
T¸c gi¶
Ph¹m ThÞ PhÊn
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
Líp: K30B - Sinh
2
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
Lêi cam ®oan
T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cña riªng t«i. C¸c kÕt qu¶
nghiªn cøu, c¸c sè liÖu tr×nh bµy trong luËn v¨n lµ trung thùc vµ cha ®îc
c«ng bè trong bÊt cø c«ng tr×nh khoa häc, trong c¸c t¹p chÝ chuyªn ngµnh vµ
c¸c héi th¶o khoa häc, s¸ch chuyªn kh¶o,... nµo kh¸c.
T¸c gi¶
Ph¹m ThÞ PhÊn
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
Líp: K30B - Sinh
3
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
Môc lôc
Lêi c¶m ¬n
Lêi cam ®oan
Môc lôc
Gi¶i thÝch ch÷ viÕt t¾t trong luËn v¨n
Danh môc ¶nh trong phô lôc
S¬ ®å lµng nghÒ Tèng X¸ trong phô lôc
PhÇn më ®Çu
Lý do chän ®Ò tµi
Môc ®Ých cña ®Ò tµi
§èi tîng nghiªn cøu
§iÓm míi cña ®Ò tµi
ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi
Ch¬ng 1
Tæng quan
1.1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn lµng nghÒ ë ViÖt Nam
1.2. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn lµng nghÒ Tèng X¸
Ch¬ng 2
§Þa ®iÓm, thêi gian,
ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
2.1. Thêi gian nghiªn cøu
2.2. §Þa ®iÓm nghiªn cøu
2.3. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
Ch¬ng 3
KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn
3.1. S¬ lîc ®iÒu kiÖn kinh tÕ chÝnh trÞ v¨n ho¸ x· héi cña Tèng X¸
3.1.1. D©n c
3.1.2. Phong tôc – lÔ héi
3.1.3. T×nh tr¹ng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ngµnh nghÒ
3.2. S¬ lîc ®iÒu kiÖn ®Þa lý
3.2.1. VÞ trÝ ®Þa lý
3.2.2. KhÝ hËu
3.3. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹i lµng nghÒ
3.3.1. S¬ lîc vÒ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña lµng nghÒ
3.3.2. Nguån th¶i vµ b·i th¶i
3.4. ¶nh hëng tíi m«i trêng c¶nh quan vµ con ngêi
3.4.1. ¶nh hëng do « nhiÔm ®Êt vµ níc
3.4.2. ¶nh hëng do bôi
3.4.3. ¶nh hëng do « nhiÔm kh«ng khÝ
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
1
1
2
2
2
3
4
4
5
6
6
6
6
7
7
7
7
7
8
8
8
9
9
11
12
12
13
13
Líp: K30B - Sinh
4
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
3.4.4. ¶nh hëng do « nhiÔm nhiÖt
3.4.5. ¶nh hëng do tiÕng ån
3.4.6. KÕt luËn
3.5. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n ®Ó Tèng X¸ g¾n ho¹t ®éng s¶n
xuÊt lµng nghÒ víi ho¹t ®éng du lÞch v¨n ho¸-lÞch sö-th¾ng c¶nh
3.5.1. ThuËn lîi
3.5.2. Khã kh¨n
3.5.3. KÕt luËn
3.6. C¸c gi¶i ph¸p b¶o tån vµ ph¸t triÓn lµng nghÒ
3.6.1. C¸c gi¶i ph¸p nh»m gãp phÇn gi¶m thiÓu
« nhiÔm m«i trêng
3.6.1.1. Quy ho¹ch khu s¶n xuÊt
3.6.1.2. Xö lý khÝ th¶i
3.6.1.3. Xö lý níc th¶i
3.6.1.4. Xö lý chÊt th¶i r¾n
3.6.1.5. Xö lý tiÕng ån
3.6.1.6. Xö lý nhiÖt thõa
3.6.2. Gi¸o dôc tuyªn truyÒn
3.6.3. G¾n ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña lµng nghÒ víi ho¹t
®éng du lÞch - v¨n ho¸ lÞch sö – th¾ng c¶nh.
3.6.4. KÕt luËn
KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
16
17
18
18
Tµi liÖu tham kh¶o
Phô lôc
33
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
18
21
21
21
21
21
22
23
24
25
25
26
27
30
31
Líp: K30B - Sinh
5
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
gi¶i thÝch ch÷ viÕt t¾t trong luËn v¨n
BHL§
BVMT
B¶o hé lao ®éng
B¶o vÖ m«i trêng
CNH – H§H
C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸
CSSX
C¬ së s¶n xuÊt
H§SX
Ho¹t ®éng s¶n xuÊt
QTSX
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
¤NMT
¤ nhiÔm m«i trêng
¤NKK
¤ nhiÔm kh«ng khÝ
UBND
Uû ban nh©n d©n
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
Líp: K30B - Sinh
6
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
Danh môc ¶nh trong phô lôc
¶nh 1: Cæng chïa Tèng X¸
¶nh 2: Chïa Tèng X¸
¶nh 3: Khu di tÝch Phñ GiÇy
¶nh 4: Tîng ®µi TrÇn Quèc TuÊn
¶nh 5: QuÇn thÓ ®Òn TrÇn
¶nh 6: Héi ®Òn TrÇn
¶nh 7: Th¸p chu«ng chïa Phæ Minh
¶nh 8: Rõng quèc gia Cóc Ph¬ng
¶nh 9: Nhµ thê ®¸ Ph¸t DiÖm
¶nh 10: Khu du lÞch Tam Cèc – BÝch §éng
S¬ ®å lµng nghÒ Tèng X¸ trong phô lôc
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
Líp: K30B - Sinh
7
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
PhÇn më ®Çu
Lý do chän ®Ò tµi
1. Lµng ®óc truyÒn thèng th«n Tèng X¸ - x· Yªn X¸ - huyÖn ý Yªn –
tØnh Nam §Þnh cã bÒ dµy lÞch sö gÇn 1000 n¨m, ®îc ra ®êi vµo kho¶ng n¨m
1017, ®· tr¶i qua nhiÒu th¨ng trÇm cña lÞch sö, nhng ngµy nay vÉn tån t¹i vµ
ph¸t triÓn.
2. Tõ n¨m 1998 trë vÒ tríc lµng nghÒ truyÒn thèng Tèng X¸ chñ yÕu lµ
®óc ®ång, gang víi c¸c mÆt hµng lµ ®å thê cóng vµ ®å gia dông [3].
Lµng nghÒ ®· cã nh÷ng s¶n phÈm næi tiÕng nh: pho tîng ®ång PhËt
Tæ Nh Lai ®Æt ë chïa Non Níc - Sãc S¬n - Hµ Néi nÆng 30 tÊn [3]
Song c¸c mÆt hµng cña Tèng X¸ hÇu hÕt còng chØ cã ngêi d©n ®Þa
ph¬ng vµ c¸c vïng l©n cËn biÕt ®Õn, v× cha t¹o ®îc th¬ng hiÖu næi tiÕng,
cha cã ch¬ng tr×nh qu¶ng c¸o réng r·i,...
3. HiÖn nay, do qu¸ tr×nh CNH, H§H nghÒ ®óc ph¸t triÓn m¹nh. T¹i
Tèng X¸ c¸c s¶n phÈm thÐp vµ gang phôc vô cho c¸c nhµ m¸y,... ®îc s¶n xuÊt
víi quy m« lín, sè lîng nhiÒu.
Do ®ã, sè hé gia ®×nh tham gia lµm nghÒ ®óc, sè c«ng nh©n, nguyªn vËt
liÖu, nhiªn liÖu t¨ng lªn rÊt nhanh dÉn ®Õn c¸c t¸c ®éng bÊt lîi ®Õn m«i trêng
c¶nh quan, ¶nh hëng ®Õn søc khoÎ ngêi d©n. NÕu t×nh tr¹ng nµy tiÕp tôc kÐo
dµi th× ®Õn mét thêi gian nµo ®ã Tèng X¸ sÏ kh«ng thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn.
4. Th«n Tèng X¸ n»m ë mét vÞ trÝ rÊt ®Æc biÖt ®ã lµ ë gÇn c¸c ®iÓm du
lÞch, di tÝch lÞch sö cña Nam §Þnh nh: Héi Phñ GiÇy thê Th¸nh mÉu LiÔu
H¹nh, lµng nghÒ kh¶m trai Ninh X¸, quÇn thÓ di tÝch §Òn TrÇn, th¸p chu«ng
chïa Phæ Minh, tîng ®µi TrÇn Quèc TuÊn,...vµ c¸c danh lam th¾ng c¶nh cña
tØnh Ninh B×nh nh: Rõng quèc gia Cóc Ph¬ng, Tam Cèc – BÝch §éng, Nhµ
thê ®¸ Ph¸t DiÖm, ... Tèng X¸ cã chïa Tèng X¸ lµ di tÝch v¨n ho¸ lÞch sö do
Bé v¨n ho¸ cÊp ngµy 20/10/1996. Do ®ã, rÊt thuËn lîi cho Tèng X¸ g¾n H§SX
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
Líp: K30B - Sinh
8
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
víi ho¹t ®éng du lÞch v¨n ho¸ - lÞch sö.
5. V× thÕ: “ G¾n ho¹t ®éng du lÞch v¨n ho¸ - lÞch sö víi ho¹t ®éng s¶n
xuÊt cña lµng nghÒ ®óc ®ång truyÒn thèng th«n Tèng X¸, x· Yªn X¸, huyÖn
ý Yªn, tØnh Nam §Þnh nh»m b¶o tån vµ ph¸t triÓn lµng nghÒ”. Lµ gi¶i ph¸p
quan träng gãp phÇn b¶o tån vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµng nghÒ l©u ®êi nµy.
Môc ®Ých cña ®Ò tµi
1. Nghiªn cøu thùc tr¹ng s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng cña lµng nghÒ Tèng X¸.
§a ra gi¶i ph¸p nh»m qu¶ng b¸ réng r·i s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cña
Tèng X¸.
2. Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm t×nh h×nh v¨n hãa - x· héi, c¸c phong tôc lÔ héi,
c¸c ®iÓm du lÞch quanh Tèng X¸, ®Ó x©y dùng ch¬ng tr×nh du lÞch t¹i Nam
§Þnh – Ninh B×nh.
3. §Ò xuÊt sù g¾n kÕt c¸c Tour du lÞch lÞch sö - lÔ héi -v¨n ho¸, c¸c Tour
du lÞch sinh th¸i - th¾ng c¶nh ë Nam §Þnh vµ Ninh B×nh vµ tham quan lµng
nghÒ ®óc ®ång truyÒn thèng Tèng X¸ vµ c¸c lµng nghÒ l©n cËn. Tõ ®ã ph¸t
triÓn lµng nghÒ ®óc ®ång truyÒn thèng Tèng X¸.
4. Gãp phÇn x©y dùng gi¶i ph¸p tèi u ®Ó b¶o tån vµ ph¸t triÓn lµng
nghÒ Tèng X¸, t¨ng thu nhËp kinh tÕ cho ®Þa ph¬ng.
Môc ®Ých cña ®Ò tµi
1. Nghiªn cøu thùc tr¹ng s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng cña lµng nghÒ Tèng X¸.
§a ra gi¶i ph¸p nh»m qu¶ng b¸ réng r·i s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ cña
Tèng X¸.
2. Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm t×nh h×nh v¨n hãa - x· héi, c¸c phong tôc lÔ héi,
c¸c ®iÓm du lÞch quanh Tèng X¸, ®Ó x©y dùng ch¬ng tr×nh du lÞch t¹i Nam
§Þnh – Ninh B×nh.
3. §Ò xuÊt sù g¾n kÕt c¸c Tour du lÞch lÞch sö - lÔ héi -v¨n ho¸, c¸c Tour
du lÞch sinh th¸i - th¾ng c¶nh ë Nam §Þnh vµ Ninh B×nh vµ tham quan lµng
nghÒ ®óc ®ång truyÒn thèng Tèng X¸ vµ c¸c lµng nghÒ l©n cËn. Tõ ®ã ph¸t
triÓn lµng nghÒ ®óc ®ång truyÒn thèng Tèng X¸.
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
Líp: K30B - Sinh
9
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
4. Gãp phÇn x©y dùng gi¶i ph¸p tèi u ®Ó b¶o tån vµ ph¸t triÓn lµng
nghÒ Tèng X¸, t¨ng thu nhËp kinh tÕ cho ®Þa ph¬ng.
®èi tîng nghiªn cøu
C¸c s¶n phÈm cña lµng ®óc truyÒn thèng Tèng X¸, x· Yªn X¸, huyÖn ý
Yªn, tØnh Nam §Þnh. §Æc biÖt lµ s¶n phÈm cña ngµnh ®óc ®ång.
G¾n H§SX víi ho¹t ®éng du lÞch, du kh¸ch tíi ®©y kh«ng chØ ®îc xem
s¶n phÈm mµ cßn ®îc tham gia vµo qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm, tõ ®ã qu¶ng
b¸ s¶n phÈm.
§iÓm míi cña ®Ò tµi
§Ò tµi cã 3 ®iÓm míi sau:
1. Ph©n tÝch t×nh tr¹ng s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm t×nh h×nh v¨n ho¸ x· héi, t×m
hiÓu c¸c phong tôc – lÔ héi, mét sè ®iÓm du lÞch cña Nam §Þnh vµ Ninh B×nh.
Tõ ®ã x©y dùng ch¬ng tr×nh du lÞch Nam §Þnh – Ninh B×nh, gãp phÇn b¶o
tån vµ ph¸t triÓn lµng nghÒ.
2. §Ò xuÊt sù g¾n kÕt c¸c Tour du lÞch lÞch sö – lÔ héi - v¨n ho¸, c¸c
Tour du lÞch sinh th¸i - th¾ng c¶nh ë Nam §Þnh vµ Ninh B×nh vµ tham quan
lµng nghÒ ®óc ®ång truyÒn thèng Tèng X¸ vµ c¸c lµng nghÒ l©n cËn. Tõ ®ã
ph¸t triÓn lµng nghÒ ®óc ®ång truyÒn thèng Tèng X¸.
3. Du kh¸ch tíi ®©y ®îc lµm thö nh÷ng s¶n phÈm vµ hä thÊy ®îc sù
s¸ng t¹o, kú c«ng cña c¸c nghÖ nh©n vµ thî thñ c«ng n¬i ®©y.
ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi
1. §Ò tµi lµ gi¶i ph¸p nh»m gãp phÇn b¶o tån vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµng
nghÒ Tèng X¸, gãp phÇn n©ng cao kinh tÕ cho ®Þa ph¬ng.
2. C¸c gi¶i ph¸p mµ ®Ò tµi ®a ra cã thÓ ¸p dông ®Ó b¶o tån vµ ph¸t triÓn
bÒn v÷ng cho c¸c lµng nghÒ t¬ng tù.
3. BiÕn Tèng X¸ trë thµnh vïng du lÞch Tèng X¸. Du kh¸ch tíi ®©y
ngoµi tham quan lµng nghÒ, ®îc lµm thö nh÷ng s¶n phÈm tõ ®ã hä thÊy ®îc
sù say mª, sù s¸ng t¹o, kú c«ng cña chÝnh m×nh vµ sù kh©m phôc c¸c nghÖ
nh©n cña lµng nghÒ vµ gi¶i thÝch cho ngêi th©n b¹n bÌ cïng ®i tíi…
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
Líp: K30B - Sinh
10
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
Ch¬ng 1: Tæng quan
1.1. lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn lµng nghÒ ë ViÖt Nam
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn v¨n minh n«ng nhiÖp tõ hµng ngµn n¨m
tríc ®©y, nhiÒu nghÒ thñ c«ng còng ®· ra ®êi t¹i c¸c vïng n«ng th«n ViÖt
Nam, viÖc h×nh thµnh c¸c lµng nghÒ b¾t ®Çu tõ nh÷ng nghÒ ban ®Çu ®îc c
d©n tranh thñ lµm lóc n«ng nhµn, nh÷ng lóc kh«ng ph¶i lµ mïa vô chÝnh.
Tríc ®©y kinh tÕ cña ngêi ViÖt cæ chñ yÕu sèng dùa vµo viÖc trång lóa
níc mµ nghÒ lóa kh«ng ph¶i lóc nµo còng cã viÖc. Tõ ®ã nhiÒu ngêi ®· b¾t
®Çu t×m kiÕm thªm c«ng viÖc phô ®Ó nh»m môc ®Ých ban ®Çu lµ c¶i thiÖn b÷a
¨n vµ nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu h»ng ngµy, vÒ sau lµ t¨ng thªm thu nhËp cho gia
®×nh.
Theo thêi gian nhiÒu nghÒ phô ban ®Çu ®· thÓ hiÖn vai trß to lín cña nã,
mang l¹i lîi Ých thiÕt th©n cho c d©n. Nh viÖc lµm ra c¸c ®å dïng b»ng m©y,
tre,... phôc vô sinh ho¹t hay ®å s¾t, ®å ®ång phôc vô s¶n suÊt. NghÒ phô tõ chç
mét vµi nhµ trong lµng lµm, nhiÒu gia ®×nh kh¸c còng häc lµm theo, nghÒ tõ ®ã
mµ lan réng ra ph¸t triÓn trong c¶ lµng, hay nhiÒu lµng gÇn nhau.
Vµ còng chÝnh nhê nh÷ng lîi Ých kh¸c nhau do c¸c nghÒ thñ c«ng ®em l¹i
mµ trong mçi lµng b¾t ®Çu cã sù ph©n ho¸. B¾t ®Çu h×nh thµnh nªn nh÷ng lµng
nghÒ chuyªn s©u vµo mét lµng nghÒ duy nhÊt nµo ®ã, nh:
- Lµng gèm cã ba dßng gèm do ba ngêi ë ViÖt Nam häc ®îc ë Trung
Quèc vÒ: Gèm B¸t Trµng - Gia L©m - Hµ Néi, gèm Phï L·ng – QuÕ Vâ - B¾c
Ninh, gèm Thæ Hµ - B¾c Ninh.
- DÖt lôa: Lµng lôa V¹n Phóc - Hµ §«ng
- NghÒ rÌn: §a SÜ - Hµ §«ng, §a Héi - B¾c Ninh
- Lµng nghÒ ch¹m b¹c §ång X©m – Th¸i B×nh
- Lµng tranh §«ng Hå - B¾c Ninh
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc, cã rÊt nhiÒu lµng nghÒ còng ph¸t
triÓn m¹nh vµ cã nh÷ng s¶n phÈm, th¬ng hiÖu næi tiÕng, cã søc hÊp dÉn rÊt
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
Líp: K30B - Sinh
11
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
lín. Ngîc l¹i, nh÷ng lµng nghÒ mµ hiÖu qu¶ thÊp, s¶n phÈm lµm ra kh«ng cã
thÞ trêng tiªu thô th× dÇn dÇn bÞ mai mét chØ ho¹t ®éng cÇm chõng ë mét vµi
hé gia ®×nh råi mÊt ®i. Do ®ã cÇn cã c¸c biÖn ph¸p ®Ó b¶o tån vµ ph¸t triÓn bÒn
v÷ng c¸c lµng nghÒ.
1.2. lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn lµng nghÒ tèng X¸.
Lµng nghÒ Tèng X¸ ra ®êi tõ thÕ kû thø XI (n¨m 1017) sau C«ng
nguyªn. Theo Ngäc ph¶ ®×nh, cô tæ lµng nghÒ lµ NguyÔn Minh Kh«ng tªn thËt
lµ NguyÔn Phóc Thµnh, quª ë Gia ViÔn - Ninh B×nh. ¤ng ®Õn Tèng X¸ vµo
ngµy 10/2/1017, t¹i chïa Tèng X¸ «ng ®· d¹y nghÒ ®óc cho nh©n d©n n¬i ®©y.
Theo Ngäc ph¶ th× TriÒu nhµ Lý vµ nhµ Tèng (Trung Quèc) phong cho «ng lµ
Trung §¼ng ThÇn, vua Kh¶i §Þnh phong cho «ng lµ Thîng §¼ng ThÇn.
Tríc kia mét sè thî trong lµng ®· tõng ®óc c¸c ®å tÕ tù cho c¸c ®×nh
chïa. Sau ®ã, s¶n phÈm chñ yÕu cña thî thñ c«ng trong nh÷ng n¨m sau nµy
tiÕp qu¶n miÒn B¾c vµ thêi kú hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp lµ ®óc c¸c lo¹i lìi
cµy, cuèc, cuèc chim vµ ®îc b¸n nhiÒu n¬i.
Trong vµi chôc n¨m qua, s¶n phÈm chñ yÕu cña c¸c lß ®óc ë ®Þa ph¬ng
lµ c¸c lo¹i hµng gia dông nh xoong, nåi, m©m, thau vµ cã c¶ ch©n vÞt, má neo
tµu, ... C¸c s¶n phÈm cña ®óc ®ång nh lä hoa, l h¬ng, ®Ønh, con gi¸p, ...
HiÖn nay, Tèng X¸ gåm hai côm c«ng nghiÖp (côm mét vµ côm hai) víi
44 CSSX, mét sè CSSX ë phÝa trong côm d©n c vµ rÊt nhiÒu hé gia ®×nh nhËn
®óc c¸c s¶n phÈm theo ®¬n ®Æt hµng tõ c¸c CSSX vÒ lµm t¹i nhµ.
Trong hai côm c«ng nghiÖp cã 3 c¬ së ®óc ®ång, 3 xëng c¸n thÐp, 5
xëng ®óc gang, 2 xëng ®óc nh«m, 13 c¬ së gia c«ng vµ 1 c¬ së cung cÊp ®Êt
sÐt, cßn l¹i lµ xëng ®óc thÐp. HiÖn nay, t¹i lµng nghÒ c¸c s¶n phÈm gang, thÐp
rÊt ®a d¹ng phong phó ®îc s¶n xuÊt víi quy m« lín sè lîng nhiÒu. NÕu cø
tiÕp tôc ph¸t triÓn theo híng nµy th× thÕ hÖ con ch¸u mai sau sÏ dÇn l·ng quªn
lµng nghÒ ®óc ®ång Tèng X¸. V× vËy, cÇn cã biÖn ph¸p b¶o tån vµ ph¸t triÓn.
bÒn v÷ng lµng nghÒ truyÒn thèng l©u ®êi nµy.
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
Líp: K30B - Sinh
12
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
Ch¬ng 2.
thêi gian, ®Þa ®iÓm, ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
2.1. Thêi gian
Thêi gian tiÕn hµnh c«ng tr×nh tõ th¸ng 6/2006 4/2008
2.2. §Þa ®iÓm
C«ng tr×nh ®îc tiÕn hµnh chñ yÕu ë lµng nghÒ ®óc ®ång truyÒn thèng
th«n Tèng X¸ - Yªn X¸ - ý Yªn – Nam §Þnh.
2.3. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
- Ph¸t vÊn: §iÒu tra thî lµng nghÒ, c¸c cô cao tuæi, chÝnh quyÒn ®Þa
ph¬ng vÒ H§SX, phong tôc – lÔ héi cña lµng, quy ho¹ch, t×nh tr¹ng søc khoÎ
cña c«ng nh©n vµ ngêi d©n trong vïng.
- Su tÇm qua tµi liÖu lÞch sö:
+ Ngäc ph¶ ®×nh ®Ó biÕt ®îc lÞch sö h×nh thµnh lµng nghÒ.
+ Tra cøu trªn c¸c nguån tµi liÖu: B¸o chÝ, internet, s¸ch gi¸o khoa.
- §iÒu tra thùc ®Þa:
+ §i thùc tÕ ®Ó t×m hiÓu vÒ c¸c ®iÓm du lÞch, di tÝch lÞch sö.
+ T×m hiÓu quy tr×nh s¶n xuÊt t¹i lµng nghÒ.
+ T×m hiÓu vÒ viÖc thu chi xuÊt nhËp nguyªn vËt liÖu th«ng qua sæ s¸ch
cña c¸c CSSX.
+ X¸c ®Þnh thµnh phÇn, nång ®é khÝ th¶i.
+ X¸c ®Þnh ®é pH cña níc b»ng quú tÝm.
- Xö lý sè liÖu: dïng phÇn mÒm Exel thµnh lËp c¸c b¶ng thèng kª
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
Líp: K30B - Sinh
13
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
Ch¬ng 3.
KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn
3.1. S¬ lîc vÒ ®iÒu kiÖn kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n hãa, x· héi cña
th«n Tèng X¸
3.1.1. D©n c
Theo thèng kª cña UBND x· Yªn X¸ n¨m 2005 th«n Tèng X¸ cã diÖn
tÝch ®Êt lµ 105,16 ha víi d©n sè lµ 1930 ngêi, trung b×nh mËt ®é d©n sè lµ
18356 ngêi/km2 (kh¸ cao), thu nhËp b×nh qu©n lµ 350.000VN§/ ngêi/th¸ng.
Tr×nh ®é v¨n ho¸ chung cña toµn th«n chØ ®¹t møc phæ cËp tiÓu häc, t×nh tr¹ng
thÊt nghiÖp cßn 0,5%.
3.1.2. Phong tôc - lÔ héi
T¹i th«n Tèng X¸ cø 3 n¨m tæ chøc Héi lµng Tèng mét lÇn. Héi ®îc tæ
chøc trong 3 ngµy tõ ngµy 10/2 – 13/2 (¢m lÞch) t¹i chïa Tèng X¸. Héi lµng
Tèng ®îc tæ chøc gåm cã hai phÇn lÔ vµ héi. Trong ®ã phÇn lÔ cã lÔ tÕ, ríc
kiÖu, ríc Thµnh hoµng lµng (tøc «ng tæ lµng nghÒ) xung quang lµng. PhÇn héi
gåm cã: Ch¬i trß ch¬i nh kÐo co, chäi gµ, gi¶i c©u ®è, ch¬i cê tíng xÕp
ngêi, móa rång, móa s tö,... Sau ®ã ®Õn phÇn giíi thiÖu s¶n phÈm cña lµng
®óc Tèng X¸, ®Æc biÖt lµ cuéc thi ®ä tay nghÒ gi÷a c¸c xëng ®óc, vµ c¸c buæi
tèi tæ chøc giao lu v¨n ho¸ - v¨n nghÖ nh h¸t chÌo, h¸t chÇu v¨n,...
3.1.3. T×nh tr¹ng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ngµnh nghÒ
Tríc n¨m 1993 diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp cña Tèng X¸ lµ 97,7 ha. Sau
n¨m 2003 diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp chØ cßn 73,36 ha, tríc kia diÖn tÝch ®Êt sö
dông vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ chÝnh, ®Õn nay diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp
gi¶m xuèng cßn 69% [3]. Mét phÇn diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp gi¶m lµ do
chÝnh s¸ch gi·n d©n cña ®Þa ph¬ng nhng nguyªn nh©n chÝnh lµ do ®Êt n«ng
nghiÖp ®îc sö dông ®Ó x©y dùng côm 2, x©y dùng khu thu mua phÕ liÖu…
HiÖn nay, lao ®éng trong th«n chñ yÕu tham gia vµo s¶n xuÊt t¹i c¸c
xëng ®óc, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp kh«ng ®îc chó träng nh tríc n÷a.
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
Líp: K30B - Sinh
14
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
Nãi chung ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña ngêi d©n n¬i ®©y kh¸ ®Çy ®ñ h¬n c¸c
lµng x· l©n cËn. Tuy nhiªn, bªn c¹nh ®ã cßn cã nh÷ng mÆt tr¸i vÒ mÆt chÝnh
trÞ, x· héi, tÖ n¹n x· héi nh nghiÖn hót, trém c¾p ngµy cµng gia t¨ng, trÎ em
tuæi vÞ thµnh niªn h háng nhiÒu, t×nh h×nh søc khoÎ cña ngêi d©n gi¶m sót.
3.2. S¬ lîc vÒ ®iÒu kiÖn ®Þa lý [4]
3.2.1. VÞ trÝ ®Þa lý
Tèng X¸ n»m ngay t¹i trung t©m huyÖn ý Yªn (c¸ch 100m). ý Yªn lµ
huyÖn n»m ë phÝa T©y thµnh phè Nam §Þnh, cã to¹ ®é ®Þa lý tõ 20013’ ®Õn
20027’ vÜ ®é b¾c, tõ 105055’ ®Õn 106009’ kinh ®«ng, phÝa B¾c gi¸p víi huyÖn
Thanh Liªm – Hµ Nam, phÝa §«ng gi¸p huyÖn Vô B¶n – Nam §Þnh, phÝa T©y
gi¸p thÞ x· Ninh B×nh.
3.2.2. KhÝ hËu
KhÝ hËu huyÖn ý Yªn mang ®Çy ®ñ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña tiÓu khÝ hËu
vïng ®ång b»ng S«ng Hång lµ khu vùc nhiÖt ®íi giã mïa, nãng Èm, ma
nhiÒu, cã 4 mïa râ rÖt (xu©n, h¹, thu, ®«ng).
* NhiÖt ®é
NhiÖt ®é trung b×nh hµng n¨m tõ 23-240C, sè th¸ng cã nhiÖt ®é trung
b×nh ≥ 200C tõ 8 - 9 th¸ng. Mïa ®«ng nhiÖt ®é trung b×nh lµ 18,90C; th¸ng l¹nh
nhÊt lµ th¸ng 1 vµ th¸ng 2. Mïa h¹ nhiÖt ®é trung b×nh lµ 270C; nãng nhÊt ë
th¸ng 7 vµ th¸ng 8.
* §é Èm
§é Èm kh«ng khÝ t¬ng ®èi cao, trung b×nh trong n¨m 80 - 85%, gi÷a
th¸ng cã ®é Èm lín nhÊt vµ nhá nhÊt chªnh lÖch kh«ng nhiÒu. Th¸ng cã ®é Èm
cao nhÊt lµ 90% (th¸ng 3) thÊp nhÊt lµ 81% (th¸ng 11).
* ChÕ ®é ma
Lîng ma trung b×nh trong n¨m tõ 1700 - 1800 mm, ph©n bè t¬ng ®èi
®ång ®Òu trªn toµn bé l·nh thæ cña huyÖn. Lîng ma ph©n bè kh«ng ®Òu
trong n¨m, mïa ma tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 7, lîng ma chiÕm gÇn 80% lîng
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
Líp: K30B - Sinh
15
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
ma c¶ n¨m, mïa kh« tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 4 n¨m sau, lîng ma chiÕm 20%
lîng ma c¶ n¨m.
* ChÕ ®é giã
- Híng giã thÞnh hµnh thay ®æi theo mïa, tèc ®é giã trung b×nh c¶ n¨m
lµ 2 - 3m/s.
- Mïa ®«ng: Híng giã thÞnh hµnh lµ giã §«ng B¾c víi tÇn suet 60 70% tèc ®é giã trung b×nh 2,4 – 2,6m/s, nh÷ng th¸ng cuèi mïa ®«ng, giã cã xu
híng chuyÓn dÇn vÒ phÝa ®«ng.
- Mïa hÌ: Híng giã thÞnh hµnh lµ giã §«ng Nam víi tÇn suÊt 50 - 70%
tèc ®é giã trung b×nh 1,9 - 2,2m/s. Tèc ®é giã cùc ®¹i (khi cã b·o) lµ 40m/s.
§Çu mïa hÌ thêng xuÊt hiÖn c¸c ®ît giã t©y kh« nãng, g©y t¸c ®éng xÊu ®Õn
c©y trång.
3.3. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹i lµng nghÒ
3.3.1. S¬ lîc vÒ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña lµng nghÒ
Nguyªn liÖu ®Çu vµo cho c¸c c¬ së ®óc ®Òu lµ ®å phÕ liÖu (s¾t, thÐp,
gang, ®ång, nh«m) ®îc thu mua tõ c¸c n¬i vÒ. Nguyªn liÖu ®îc nung nãng
ch¶y b»ng lß ®iÖn (thÐp) hoÆc nhê nhiÖt cña than ®¸ (gang, ®ång, nh«m), c¸c
t¹p chÊt d thõa cã lÉn trong dung dÞch nãng ch¶y sÏ kÕt vãn t¹o thµnh v¸ng
dµy mµu ®en næi lªn gäi lµ xØ. Lîng xØ ®îc t¹o ra lµ rÊt lín. XØ nµy ®îc g¹n
bá ®i, mét sè Ýt ®îc tËn dông ®Ó nÊu l¹i. Trong qu¸ tr×nh nung nãng ch¶y
nguyªn liÖu t¹o ra nhiÒu lo¹i khÝ CO, CO2, SOx, NOx,… Tuú tõng lo¹i s¶n
phÈm mµ cßn pha thªm Si, Mn, Cr… theo tØ lÖ thÝch hîp. Lîng dung dÞch
láng nµy ®îc ®æ vµo khu«n ®· ®îc lµm b»ng ®Êt sÐt ®Ó nguéi ta ®îc thµnh
phÈm. Tuú vµo lo¹i s¶n phÈm mµ cã thÓ t«i b»ng níc (t¨ng ®é cøng, gißn)
hoÆc ñ trong lß ñ dïng nhiÖt cña than ®¸ (t¨ng ®é dÎo). C¸c s¶n phÈm ®¬n gi¶n
sÏ ®îc gia c«ng ®¸nh bãng t¹i xëng, c¸c s¶n phÈm ®ßi hái ®é chÝnh x¸c cao
sÏ chuyÓn cho c¸c c¬ së gia c«ng bªn c¹nh.
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
Líp: K30B - Sinh
16
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
Tèng X¸ b¾t ®Çu ph¸t triÓn ®óc thÐp tõ n¨m 1998 ®Õn nay, ®óc thÐp
chiÕm tØ träng lín nhÊt trong c¸c ngµnh ®óc kh¸c vµ t¹o thu nhËp cao h¬n v×
Tèng X¸ b¾t ®Çu ph¸t triÓn ®óc thÐp tõ n¨m 1998 ®Õn nay, ®óc thÐp chiÕm tØ
träng lín nhÊt trong c¸c ngµnh ®óc kh¸c vµ t¹o thu nhËp cao h¬n v× nhu cÇu
tiªu thô lín h¬n. Tríc kia, dïng lß nÊu thÐp cña Nga, hiÖn nay thay b»ng lß
nÊu thÐp cña Trung Quèc tiÕt kiÖm ®iÖn h¬n (nhiÖt ®é 30000C). Mçi lß nÊu
®îc 750kg thÐp mÊt 90 phót. C¸c lß nµy thêng chØ ho¹t ®éng vµo ban ®ªm
(22h – 8h) riªng mét sè chi tiÕt m¸y cÇn ®é chÝnh x¸c cao ®îc lµm vµo ban
ngµy. Trung b×nh mçi ngµy s¶n xuÊt (8 tiÕng nÊu thÐp), mçi c¬ së mÊt 160kw
víi møc gi¸ 550®/1kw (®iÖn ban ngµy ®¾t h¬n 980®/1kw). C¸c s¶n phÈm cña
®óc thÐp, tÊm lãt, b¸nh r¨ng, qu¶ l«, c¸c b¹c gèi ®ì, bi c¸c lo¹i phôc vô cho
nhµ m¸y xim¨ng,…R¨ng gÇu, lìi g¹t, hµm rËp… phôc vô cho c«ng tr×nh giao
th«ng, má, x©y dùng…
C¸c lß ®óc gang c«ng suÊt nhá h¬n, diÖn tÝch nhµ xëng hÑp h¬n. §óc
gang dïng nhiÖt cña than ®¸ lµm nãng ch¶y nguyªn liÖu (1 kg than ®¸ øng víi
50g gang ®Çu vµo). Lß ®óc gang cã 3 tÇng, díi cïng lµ than ®¸, gi÷a lµ ®¸
xanh, trªn cïng lµ gang, do dïng than ®¸ vµ ®¸ xanh, gang phÕ liÖu nªn lîng
bôi lß nhiÒu vµ t¹o ra nhiÒu xØ lß. Mçi ngµy trung b×nh mçi c¬ së mÊt 80 sè
®iÖn øng víi gi¸ 980®/1kw. C¸c s¶n phÈm cña ®óc gang: N¾p hè ga, ch¾n sãc
ngµnh x©y dùng, èng dÉn cÊp tho¸t níc bili, con sªn m¸y b¬m phôc vô cho
c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp, ®å dïng sinh ho¹t (xoong, nåi…)
§óc ®ång lµ nghÒ truyÒn thèng l©u ®êi nhÊt cña Tèng X¸ víi nhiÒu s¶n
phÈm mÉu m· ®Ñp vµ ®é chÝnh x¸c cao. §óc ®ång vµ ®óc nh«m, lß ®óc hÕt søc
®¬n gi¶n, lß ®óc dïng bÔ thæi löa ch¹y b»ng ®iÖn ®Ó th«ng giã. C¸c s¶n phÈm
®óc ®ång rÊt ®a d¹ng, chi tiÕt m¸y, c¸nh cöa tµu thuû, b¹c cho c¸c lo¹i trôc
thuyÒn ®éng c¬, c¸c s¶n phÈm ®óc mü nghÖ cã kü thuËt tinh x¶o nh : Lä hoa,
®Ønh, l h¬ng, tîng ®ång cã träng lîng tõ 2 kg ®Õn vµi trôc tÊn. C¸c s¶n
phÈm ®óc nh«m chñ yÕu lµ chi tiÕt m¸y c«ng nghiÖp vµ ®å gia dông.
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
Líp: K30B - Sinh
17
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
B¶ng 1: Thèng kª sè lîng s¶n phÈm, nguyªn liÖu vµ lîng xØ t¹o
ra t¹i c¸c c¬ së s¶n xuÊt.
Tªn
Khèi lîng
Khèi lîng
Khèi lîng
Khèi lîng s¶n
®Çu vµo
than ®¸
xØ t¹o ra
phÈm thu ®îc
(tÊn)
(TÊn)
(TÊn)
(TÊn)
1 ngµy
63,75
4,335
9,5625
54,1875
1 th¸ng
1912,5
130,05
286,875
1625,635
1 n¨m
22950
5462,1
3442,5
19507,5
1 ngµy
6
3
1,08
4,92
1 th¸ng
180
90
32,4
147,6
1 n¨m
2160
108
388,8
1771,2
1 ngµy
32,10-4
32.10-4
25,6.10-5
25,6.10-4
1 th¸ng
0,96
0,96
7,68.10-3
7,68.10-2
1 n¨m
11,52
11,52
0.09216
0,9216
1 ngµy
6.10-4
6.10-4
1,2.10-5
4,8.10-5
1 th¸ng
1,8.10-2
1,8.10-2
3,6.10-4
1,44.10-3
1 n¨m
21,6.10-2
21,6.10-2
43,2.10-4
17,28.10-3
§¬n vÞ
§óc
thÐp
§óc
gang
§óc
®ång
§óc
nh«m
Sè liÖu thèng kª n¨m 2006 tõ c¸c c¬ së s¶n xuÊt
Nh vËy, lîng xØ lß t¹o ra rÊt lín tõ 10% ÷ 18% ®Æc biÖt lµ ®óc thÐp
15%, ®óc gang tíi 18%. §©y lµ mét trong nh÷ng nguån th¶i g©y ¤NMT.
3.3.2. Nguån th¶i vµ b·i th¶i
Khu«n ®óc cña c¸c CSSX lµm b»ng ®Êt sÐt víi c¸t pha trén víi tû lÖ
thÝch hîp. §Êt sÐt bao gåm chñ yÕu lµ kho¸ng sÐt nh Caolinit
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
Líp: K30B - Sinh
18
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
(Al2O3.SiO2.2H2O), Mortmorilonit (AlSi2O5.xH2O), Galoazit (Al2O3.2SiO2.4H2O) [8]
vµ c¸c t¹p chÊt nh c¸t, sái, s¾t… Sau khi thµnh phÈm ®Êt sÐt ch¸y cïng víi xØ
lß kh¸c nhau (Al2O3, CaO, CuSO4, Mn…) ®îc tËp trung thµnh b·i th¶i ven
®êng, ven c¸nh ®ång lµ n¬i ph¸t th¶i c¸c chÊt « nhiÔm vµo m«i trêng ®Êt vµ
níc. MÆt kh¸c, chóng cßn ®îc ngêi d©n lÊy vÒ ®Ó vît thæ ®Êt míi, ®©y lµ
nguyªn nh©n g©y « nhiÔm ®Êt vµ níc ngÇm quanh khu d©n c.
C¸c lß ®óc khi dïng than, nhiÖt nung nãng s¾t thÐp, ®ång,… t¹o ra mét
lîng lín c¸c khÝ SOx, CO, CO2, NOx,… C¸c khÝ nµy khi gÆp kh«ng khÝ sÏ g©y
ra hiÖn tîng l¾ng ®äng Èm vµ l¾ng ®äng kh«, t¹o thµnh giät s¬ng Smog hoÆc
ma axit.
Qu¸ tr×nh gia c«ng, vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu, qu¸ tr×nh nung nãng
s¾t, thÐp t¹o ra mét lîng lín c¸c h¹t bôi l¬ löng, g©y ¶nh hëng cho hÖ ®éng
thùc vËt xung quanh. Ngoµi ra, c¸c b·i chøa nguyªn vËt liÖu, ho¹t ®éng sinh
ho¹t cña ngêi d©n, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp (bãn ph©n, thuèc b¶o vÖ thùc vËt…)
còng lµ nguyªn nh©n dÉn tíi « nhiÔm ®Êt vµ níc.
3.4. ¶nh hëng tíi m«i trêng c¶nh quan vµ con ngêi
3.4.1. ¶nh hëng do « nhiÔm ®Êt vµ níc
T¹i c¸c b·i th¶i (xØ, c¸t, ®Êt nung) c¸c hîp chÊt oxit cña kim lo¹i kÕt hîp
víi níc trong kh«ng khÝ hoÆc níc ma t¹o thµnh hidroxit.
Fe2O3 + 3 H2O → 2Fe(OH)3
FeO + H2O
→ Fe(OH)2
Al2O3 + 3H2O → 2Al(OH)3
C¸c hidroxit sÏ ngÊm trùc tiÕp xuèng ®Êt, sau ®ã theo c¸c m¹ch níc
ngÇm lan truyÒn sang khu vùc xung quanh. §Æc biÖt khi cã ma, c¸c hidroxit
cïng víi lîng s¬ng axit vµ bôi l¬ löng trong kh«ng khÝ theo níc ma r¬i
xuèng lµm cho m«i trêng ®Êt vµ níc n¬i ®©y nhiÔm nÆng axit (pH<5), lµm
gi¶m n¨ng suÊt c©y trång vËt nu«i vµ ¶nh hëng tíi søc khoÎ ngêi d©n.
Sù « nhiÔm nguån níc vµ thay ®æi thµnh phÇn ®Êt ¶nh hëng lín ®Õn
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
Líp: K30B - Sinh
19
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
qu¸ tr×nh hót níc, muèi kho¸ng, sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña c©y. Theo ®iÒu
tra ë khu vùc quanh lµng chñ yÕu chØ cã c¸c lo¹i c©y nh: Cam, quýt, chuèi,...
lµ nh÷ng lo¹i c©y cã líp s¸p dµy th× sèng ®îc. ë c¸c vùc níc th× c¸c loµi c©y
a axit, a m«i trêng nhiÔm bÈn nh bÌo t©y, rau ngæ,... th× sèng ®îc. Cßn
nh÷ng loµi c©y nh sen, sóng, mét sè lo¹i rong th× kh«ng sèng ®îc do ®ã lµm
mÊt c¶nh quan.
Do ho¹t ®éng cña c¸c nhµ xëng, viÖc sö dông kh«ng hîp lý ph©n bãn
vµ thuèc trõ s©u ®· lµm nguån níc sinh ho¹t « nhiÔm, cïng víi lîng bôi bÈn
®· lµm cho phô n÷ trong th«n m¾c bÖnh phô khoa chiÕm tØ lÖ cao (50 55%)
[2], trÎ em bÞ m¾c bÖnh ngoµi da, mÈn ngøa nhiÒu vµ cßn tiÒm Èn nhiÒu bÖnh
tËt kh¸c. NÕu cø ®Ó t×nh tr¹ng nµy th× kh¸ch du lÞch tíi ®©y sÏ bÞ ¶nh hëng vÒ
søc khoÎ.
3.4.2. ¶nh hëng do bôi
Qu¸ tr×nh vËn chuyÓn vËt liÖu, nhiªn liÖu t¹o ra trong kh«ng khÝ mét
lîng bôi lín cïng víi bôi lß, bôi cña qu¸ tr×nh gia c«ng t¹o thµnh c¸c h¹t bôi
cã kÝch thíc nhá l¬ löng trong kh«ng khÝ. Bôi nµy b¸m vµo bÒ mÆt l¸ c©y
xung quanh khu vùc lµm cho hiÖu suÊt quang hîp gi¶m do ®ã lµm cho c©y ph¸t
triÓn chËm. Qua quan s¸t chØ nh÷ng c©y cã l¸ vµ th©n cã líp s¸p dµy míi ph¸t
triÓn ®îc, hÖ thèng thùc vËt kh«ng ®a d¹ng, kÐm ph¸t triÓn nªn kh«ng t¹o
®îc kh«ng khÝ trong lµnh m¸t mÎ. C¸c h¹t bôi l¬ löng trong kh«ng khÝ cã thÓ
x©m nhËp vµo c¬ thÓ ngêi th«ng qua c¸c con ®êng: H« hÊp, qua da, qua
miÖng, m¾t ®©y lµ nguyªn nh©n dÉn tíi bÖnh ngoµi da, bÖnh vÒ ®êng h« hÊp...
ë c«ng nh©n, ngêi d©n quanh vïng vµ kh¸ch du lÞch.
3.4.3. ¶nh hëng do « nhiÔm kh«ng khÝ
¤NKK g©y hiÖu qu¶ to lín nhÊt v× kh«ng chØ g©y ¶nh hëng ë nguån
th¶i mµ nã cßn lan táa ra vïng l©n cËn nhê giã theo quy luËt khuÕch t¸n. QTSX
t¹i lµng nghÒ ®· th¶i vµo m«i trêng mét lîng lín c¸c khÝ th¶i CO; CO2; NOx;
SOx;…
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
Líp: K30B - Sinh
20
LuËn v¨n tèt nghiÖp
GVHD: TS. Hoµng NguyÔn B×nh
B¶ng 2: Hµm lîng khÝ sinh ra ë c¸c xëng s¶n xuÊt n¨m 2007
C¬ së
C¬ së
ChÊt
C
Lîng khÝ
Hµm lîng
C¸c khÝ sinh
KhÝ sinh ra
trong than
ra trong qu¸
trong mét
®¸ (%)
tr×nh ®èt than
ngµy (kg)
CO2
88,482
2655,46
CO
56,31
1689,3
83,5
sinh ra
trong mét
th¸ng (kg)
®óc
thÐp
C¬ së
N
3,5
NO2
3,3235
99,705
S
4
SO2
2,31
69,36
44088
83,5
CO2
1469,6
C
CO
935,2
28056
®óc
gang
C¬ së
N
3,4
NO2
76,8
2304
S
4
SO2
38,4
1,152
CO2
2,45
73,5
CO
1,56
46,8
C
83,5
®óc
®ång
C¬ së
N
3,5
NO2
0,092
2,76
S
4
SO2
0,064
1,93
CO2
1,84
55,2
CO
1,19
35,7
C
83,5
®óc
nh«m
Tæng
céng
N
3,5
NO2
0,069
2,07
S
4
SO2
0,048
1,44
47949,66
83,5
CO2
1598,322
C
CO
994,26
29827,8
NO2
SO2
80,28
40,82
2408,535
1224,6
N
S
3,5
4
SVTH: Ph¹m ThÞ PhÊn
Líp: K30B - Sinh
- Xem thêm -
.PDF 
47 
28 
72 
