Tài liệu đồ án thiết kế máy tiện ren vít vạn năng

NhËn xÐt cña gi¸o viªn híng dÉn ®å ¸n ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Th¸i Nguyªn, ngµy . . . th¸ng . . . n¨m 2011 Gi¸o viªn híng dÉn NguyÔn ThuËn NhËn xÐt cña gi¸o viªn chÊm ®å ¸n ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Th¸i Nguyªn, ngµy . . . th¸ng . . . n¨m 2010 -1- Gi¸o viªn chÊm ®å ¸n Môc lôc Lêi nãi ®Çu..................................................................4 PhÇn më ®Çu:.................................................................5 I. Tæng quan vÒ m¸y tiÖn ren vÝt v¹n n¨ng.............5 II. §Æc ®iÓm cña m¸y tiÖn ren vÝt v¹n n¨ng...........7 III. Ph©n tÝch, lùa chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ..............8 Ch¬ng I: ThiÕt kÕ s¬ ®å cÊu tróc ®éng häc m¸y......................10 I.1. Tæng quan vÒ s¶n phÈm vµ c¸c ph¬ng ph¸p gia c«ng trªn m¸y.......................................................10 I.2. C¸c s¬ ®å gia c«ng ®iÓn h×nh trªn m¸y...........10 I.3. Tæng hîp cÊu tróc ®éng häc m¸y......................13 I.4. KÕt luËn..........................................................14 Ch¬ng II: ThiÕt kÕ ®Æc tÝnh kü thuËt cña m¸y........................16 II.1. ThiÕt kÕ ®Æc tÝnh c«ng nghÖ.........................16 II.2. ThiÕt kÕ ®Æc tÝnh kÝch thíc...........................16 II.3. ThiÕt kÕ ®Æc tÝnh ®éng häc..........................17 II.4. ThiÕt kÕ ®Æc tÝnh ®éng lùc häc.....................19 Ch¬ng III: ThiÕt kÕ ®éng häc m¸y........................................22 III.1. Hép tèc ®é...................................................22 III.2. Hép ch¹y dao.................................................41 III.3. Hép xe dao....................................................57 Ch¬ng IV: ThiÕt kÕ ®éng lùc häc m¸y....................................60 IV.1. X¸c ®Þnh chÕ ®é lµm viÖc cña m¸y................60 IV.2. X¸c ®Þnh lùc kÐo ch¹y dao.............................62 IV.3. TÝnh c«ng suÊt ®éng c¬.................................62 IV.4. §éng lùc häc m¸y trong thêi kú æn ®Þnh.........65 Ch¬ng V: ThiÕt kÕ chi tiÕt m¸y............................................67 V.1. ThiÕt kÕ côm trôc chÝnh..................................67 V.2. TÝnh to¸n bé truyÒn b¸nh ®ai cña hép tèc ®é...75 V.3. TÝnh ly hîp ma s¸t ®Üa...................................77 -2- V.4. TÝnh ly hîp vÊu...............................................79 V.5. TÝnh to¸n bé truyÒn b¸nh r¨ng - thanh r¨ng.....80 V.6. ThiÕt kÕ vÝt me ®ai èc....................................81 Ch¬ng VI: ThiÕt kÕ hÖ thèng b«i tr¬n lµm nguéi.......................85 VI.1. ThiÕt kÕ hÖ thèng b«i tr¬n.............................85 Ch¬ng VII: Híng dÉn sö dông vµ ®iÒu chØnh m¸y......................91 VII.1. Híng dÉn sö dông..........................................91 VII.2. Híng dÉn ®iÒu chØnh m¸y.............................93 Tµi liÖu tham kh¶o [1]- ThiÕt kÕ m¸y c¾t kim lo¹i. T¸c gi¶: Mai Träng Nh©n. (§¹i häc Kü thuËt C«ng nghiÖp Th¸i Nguyªn). [2]- ThiÕt kÕ m¸y c«ng cô. T¸c gi¶: NguyÔn Anh TuÊn - Ph¹m §¾p. (Nxb Khoa häc Kü thuËt). [3]- ThiÕt kÕ m¸y c«ng cô. T¸c gi¶: Ph¹m §¾p. (Nxb Khoa häc Kü thuËt). [4]- HÖ dÉn ®éng c¬ khÝ T1. T¸c gi¶: TrÞnh ChÊt. [5]- HÖ dÉn ®éng c¬ khÝ T2. T¸c gi¶: Lª V¨n UyÓn. [6]- Gi¸o tr×nh m¸y c¾t kim lo¹i T1,, T2. (Nxb khoa häc kü thuËt). [7]- Gi¸o tr×nh m¸y c¾t kim lo¹i T1, T2, T3, T4. T¸c gi¶: Bé m«n M¸y & T§H. (§¹i häc Kü thuËt C«ng nghiÖp - Th¸i Nguyªn). -3- [8]- Gi¸o tr×nh vËt liÖu häc. [9]- Chi tiÕt m¸y T1, T2. TrÞnh ChÊt - Lª V¨n UyÓn [10]- Søc bÒn vËt liÖu. T¸c gi¶: Lª Quang Minh - NguyÔn V¨n L¬ng. Lêi nãi ®Çu Mét trong nh÷ng néi dung ®Æc biÖt quan träng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt trªn toµn cÇu nãi chung vµ víi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ta nãi riªng hiÖn nay ®ã lµ viÖc c¬ khÝ ho¸ vµ tù ®éng ho¸ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nã nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ ph¸t triÓn nhanh nÒn kinh tÕ quèc d©n. Trong ®ã c«ng nghiÖp chÕ t¹o m¸y c¾t kim lo¹i vµ thiÕt bÞ ®ãng vai trß then chèt. §Ó ®¸p øng nh cÇu nµy, ®i ®«i víi c«ng viÖc nghiªn cøu, thiÕt kÕ, n©ng cÊp m¸y c¾t kim lo¹i lµ viÖc trang bÞ ®Çy ®ñ nh÷ng kiÕn thøc s©u réng vÒ m¸y c¾t kim lo¹i vµ trang thiÕt bÞ c¬ khÝ ho¸ còng nh kh¶ n¨ng ¸p dông lý luËn khoa häc vµo thùc tiÔn s¶n xuÊt cho ®éi ngò c¸n bé khoa häc kü thuËt lµ kh«ng thÓ thiÕu ®îc. -4- Sau thêi gian häc tËp t¹i trêng §¹i häc Kü thuËt C«ng nghiÖp ®Õn nay, em ®· hoµn thµnh ch¬ng tr×nh häc cña ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y. §Ó cã sù tæng hîp c¸c kiÕn thøc ®· häc trong c¸c m«n häc cña ngµnh vµ cã ®îc sù kh¸i qu¸t chung vÒ nhiÖm vô cña mét ngêi thiÕt kÕ, em ®îc nhËn ®Ò tµi: "ThiÕt kÕ m¸y tiÖn ren vÝt v¹n n¨ng". §îc sù chØ b¶o híng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o NguyÔn ThuËn vµ c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n ChÕ t¹o m¸y, cïng víi sù nç lùc cè g¾ng cña b¶n th©n, ®Õn nay em ®· hoµn thµnh ®å ¸n tèt nghiÖp cña m×nh. Do tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn ®å ¸n ch¾c sÏ kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt. Em rÊt mong ®îc sù chØ b¶o cña c¸c thÇy c« ®Ó em cã ®iÒu kiÖn häc hái thªm. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!. Th¸i Nguyªn, ngµy . . . th¸ng . . . n¨m 2011 Sinh viªn thiÕt kÕ Dương Minh Sáng PhÇn më ®Çu I. Tæng quan vÒ m¸y tiÖn ren vÝt v¹n n¨ng 1. Kh¶ n¨ng c«ng nghÖ: Trong nhµ m¸y c¬ khÝ, m¸y tiÖn chiÕm mét tØ lÖ kh¸ lín so víi c¸c m¸y mãc trang thiÕt bÞ kh¸c. M¸y tiÖn ®îc -5- sö dông ®Ó gia c«ng c¸c chi tiÕt cã bÒ mÆt trô trßn xoay (bao gåm c¶ bÒ mÆt trô trong vµ trô ngoµi), bÒ mÆt ren; bÒ mÆt ®Þnh h×nh trßn xoay; bÒ mÆt cam ®Üa; xÐn mÆt ®Çu; c¾t r·nh; … Khi cã thªm ®å g¸ vµ c¸c c¬ cÊu phô trî ®Æc biÖt, m¸y tiÖn cã kh¶ n¨ng hít lng, tiÖn trôc khuûu, tiÖn c¸c mÆt ®a diÖn vµ cã thÓ khoan, khoÐt, doa, ®¸nh bãng khi cã yªu cÇu. 2. Ph©n lo¹i m¸y tiÖn: §Ó thuËn tiÖn cho viÖc nghiªn cøu kh¶o s¸t, trong nhãm m¸y tiÖn ngêi ta còng chia ra c¸c nhãm sau: * Ph©n lo¹i theo träng lîng m¸y: - M¸y tiÖn lo¹i nhÑ (< 1 tÊn). - M¸y tiÖn lo¹i trung (< 10 tÊn). - M¸y lo¹i nÆng (> 10 tÊn). * Ph©n lo¹i theo møc ®é chÝnh x¸c m¸y: - M¸y chÝnh x¸c th«ng thêng (cÊp E). - M¸y chÝnh x¸c n©ng cao (cÊp D). - M¸y chÝnh x¸c cao (cÊp C). - M¸y chÝnh x¸c ®Æc biÖt cao (cÊp B). - M¸y chÝnh x¸c siªu cao (cÊp A). * Ph©n lo¹i theo møc ®é chuyªn m«n ho¸: - M¸y tiÖn v¹n n¨ng. - M¸y tiÖn chuyªn m«n ho¸. - M¸y tiÖn chuyªn dïng. * Ph©n lo¹i theo møc ®é tù ®éng: - M¸y tiÖn th«ng thêng. - M¸y tiÖn b¸n tù ®éng. -6- - M¸y tiÖn tù ®éng. - M¸y tiÖn tæ hîp. 3. C¸c bé phËn chÝnh cña m¸y tiÖn: 1. Tay ®Æt trÞ sè bíc tiÕn hoÆc bíc ren; 2. Tay ®Æt bíc tiÕn hoÆc bíc ren; 3, 20. Tay ®iÒu khiÓn khíp ly hîp ma s¸t truyÒn ®éng chÝnh; 4, 7. Tay ®Æt tÇn sè quay cña trôc chÝnh; 5. Tay ®Æt ren tiªu chuÈn hoÆc ren bíc t¨ng; 6. Tay ®Æt ren tr¸i hoÆc ren ph¶i; 8. Tay ng¾t b¸nh r¨ng ra khái thanh r¨ng khi c¾t ren; 9. Tay dÞch chuyÓn bµn trît ngang; 10. Tay quay vµ kÑp chÆt æ dao; 11. Tay dÞch chuyÓn bµn trît däc; 13. Tay g¹t bíc tiÕn däc vµ ngang; 14. Tay h·m nßng ô sau; 15. Tay h·m ô sau trªn b¨ng m¸y; 21. Tay ®iÒu khiÓn ®ai èc 2 mëng cña vÝt me; 12. C«ng t¾c cho ch¹y nhanh xe dao; 22. Nót bÊm ®ãng më ®éng c¬ truyÒn ®éng chÝnh; 16. V« l¨ng nßng ô sau; 23. V« l¨ng dÞch chuyÓn bµn xe dao; 17. C«ng t¾c cña ®Ìn chiÕu s¸ng côc bé; 18. C«ng t¾c chung; 19. C«ng t¾c cña m¸y b¬m dung dÞch lµm nguéi. 4. C¸c hÖ thèng ®iÒu khiÓn cña m¸y tiÖn: -7- * HÖ thèng ®iÒu khiÓn cña m¸y tiÖn rÊt ®a d¹ng vµ phøc t¹p, tuy nhiªn vÒ c¬ b¶n nã bao gåm ba bé phËn chÝnh sau: - Bé phËn ®iÒu khiÓn. - Bé phËn chÊp hµnh ®Ó thùc hiÖn c¸c chuyÓn ®éng theo tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn. - Bé phËn trung gian truyÒn tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn tõ bé phËn ®iÒu khiÓn ®Õn bé phËn chÊp hµnh. * Mét sè c¬ cÊu ®iÒu khiÓn chÝnh cña m¸y. - C¬ cÊu t¸c ®éng vµo hÖ thèng ®iÒu khiÓn. - C¬ cÊu dÞch chuyÓn b¸nh r¨ng. - C¬ cÊu x¸c ®Þnh vÞ trÝ tay g¹t. - C¬ cÊu ®iÒu khiÓn kÑp chÆt. - C¬ cÊu ®iÒu khiÓn tËp trung mét tay g¹t. - C¬ cÊu ®iÒu khiÓn chän tèc ®é,… II. §Æc ®iÓm cña m¸y tiÖn ren vÝt v¹n n¨ng M¸y tiÖn ren vÝt v¹n n¨ng lµ lo¹i m¸y ®îc sö dông rÊt phæ biÕn trong thùc tÕ. Víi kh¶ n¨ng c«ng nghÖ cña m¸y rÊt réng r·i, gia c«ng ®¹t ®é chÝnh x¸c cao. ChÝnh v× vËy m¸y tiÖn ®ãng vai trß rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cña nhµ m¸y c¬ khÝ. * §Æc trng kü thuËt cña m¸y tiÖn. KÝch thíc giíi h¹n cña ph«i vµ dao trong qu¸ tr×nh c«ng nghÖ ®îc x¸c ®Þnh theo kÝch thíc c¬ b¶n cña m¸y. M¸y tiÖn ren vÝt v¹n n¨ng thiÕt kÕ cã ®êng kÝnh gia c«ng lín nhÊt trªn b¨ng m¸y lµ: Dmax = 2H -8- + ChiÒu cao t©m m¸y H = 200(mm) Dmax = 400(mm) + Kho¶ng c¸ch gi÷a hai mòi t©m: L = (3,5  7)H ChänL = 5H = 5 . 200 = 1000(mm) + §êng kÝnh lín nhÊt cña ph«i gia c«ng trªn bµn dao lµ ®êng kÝnh gia c«ng cã hiÖu qu¶ nhÊt mµ ta dïng ®Ó tÝnh c¸c ®Æc trng kü thuËt. Theo 3-2[1] D1max = (1,2  1,4)H LÊy D1max = 1,2 H = 1,2 . 200 = 240(mm) + §êng kÝnh ph«i thanh lín nhÊt cã thÓ luån qua lç trôc chÝnh. Theo 3-4[1]: dmax = (0,15  0,2)D1max LÊy dmax = 0,2 D1max = 0,2 . 240 = 48(mm) + §êng kÝnh bÐ nhÊt cña ph«i, theo 3-3[1]: Dmin = Trong ®ã: 1 Rd Dmax Rd - lµ ph¹m vi thay ®æi ®êng kÝnh: Rd = 8  10 Chän Rd = 10  Dmin = 1 10 D1max = 1 10 . 240 = 24(mm) Sö dông ®µi g¸ dao, 4 chç g¸ bèn dao. * CÊu tróc truyÒn dÉn ®éng häc m¸y gåm: + XÝch tèc ®é. + XÝch tiÖn tr¬n. + XÝch ch¹y dao tiÖn ren. + XÝch ch¹y dao tiÖn ren chÝnh x¸c. -9- + XÝch ch¹y dao nhanh. III. Ph©n tÝch, lùa chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ ThiÕt kÕ m¸y lµ mét qu¸ tr×nh ph©n tÝch tæng hîp bao gåm c¸c giai ®o¹n sau: 1- ThiÕt kÕ cÊu tróc ®éng häc m¸y: Néi dung c«ng viÖc tæng hîp cÊu tróc ®éng häc m¸y xuÊt ph¸t tõ ®èi tîng gia c«ng, ph¬ng ph¸p gia c«ng, dông cô gia c«ng ®Ó x©y dùng s¬ ®å cÊu tróc ®éng häc m¸y. 2- C¸c ®Æc trng c¬ b¶n cña m¸y bao gåm: C¸c ®Æc trng c«ng nghÖ, kÝch thíc, ®éng häc vµ ®éng lùc häc. 3- ThiÕt kÕ ®éng häc m¸y: XuÊt ph¸t tõ s¬ ®å cÊu tróc ®éng häc vµ c¸c ®Æc trng ®éng häc c¬ b¶n ®Ó x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè ®éng häc c¬ b¶n cña c¬ cÊu m¸y vµ lËp s¬ ®å ®éng. 4- TÝnh to¸n ®éng lùc häc m¸y: NhiÖm vô cña bíc thiÕt kÕ nµy lµ gi¶i quyÕt bµi to¸n thuËn cña ®éng lùc häc, xuÊt ph¸t tõ chÕ ®é chuyÓn ®éng, tÝnh to¸n lùc t¸c dông trªn c¸c chi tiÕt, tÝnh to¸n chi phÝ n¨ng lîng cung cÊp vµ ®iÒu hoµ n¨ng lîng trong m¸y. 5- TÝnh chi tiÕt m¸y: X¸c ®Þnh kÝch thíc, h×nh d¹ng chi tiÕt ®¶m b¶o chÞu ®îc t¶i träng yªu cÇu. 6- KÕt CÊu m¸y: - 10 - Trªn c¬ së c¸c giai ®o¹n trªn vµ cïng víi nh÷ng hiÓu biÕt vÒ kÕt cÊu, ngêi thiÕt kÕ tiÕn hµnh x©y dùng kÕt cÊu c¸c bé phËn vµ toµn m¸y trªn c¸c b¶n vÏ l¾p. 7- §Ò xuÊt nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ ch¹y thö vµ sö dông m¸y: KÕt luËn Qu¸ tr×nh thiÕt kÕ m¸y lµ mét qu¸ tr×nh tæng hîp phøc t¹p. C«ng viÖc hoµn chØnh b¶n thiÕt kÕ m¸y kh«ng ph¶i dÔ dµng ®¹t ®îc ngay, mµ ®ßi hái ngêi c¸n bé thiÕt kÕ ph¶i cã ®îc kiÕn thøc chuyªn m«n nhÊt ®Þnh, ph¶i lu«n trau råi tÝch lòy kinh nghiÖm phong phó vÒ nhiÒu mÆt míi cã thÓ hoµn thµnh b¶n thiÕt kÕ theo mong muèn. - 11 - Ch¬ng I ThiÕt kÕ s¬ ®å cÊu tróc ®éng häc m¸y I.1. Tæng qu¸t vÒ s¶n phÈm vµ c¸c ph¬ng ph¸p gia c«ng trªn m¸y: Mét s¶n phÈm nµo ®ã cã thÓ thùc hiÖn b»ng nh÷ng quy tr×nh c«ng nghÖ kh¸c nhau vµ t¬ng øng lµ nh÷ng m¸y kh¸c nhau.V× vËy yÕu tè ¶nh hëng tíi s¬ ®å nguyªn t¾c m¸y lµ quy tr×nh c«ng nghÖ mµ m¸y ®ã thùc hiÖn. Cho nªn ph©n tÝch lùa chän ph¬ng ph¸p t¹o h×nh tèt lµ nhiÖm vô ®Çu tiªn cña tæng hîp cÊu tróc ®éng häc m¸y. M¸y m¸y tiÖn ren vÝt v¹n n¨ng lµ lo¹i m¸y c«ng cô ®îc sö dông rÊt réng r·i, ®Ó gia c«ng c¸c bÒ mÆt ®Þnh h×nh trßn xoay, c¸c lo¹i ren nh ren quèc tÕ, ren m«®un, ren anh, ren pÝt. Cã kh¶ n¨ng tiÖn tr¬n, tiÖn c¾t ®øt, tiÖn ngoµi, tiÖn trong, ngoµi ra cßn cã thÓ tiÖn ®îc c¸c bÒ mÆt lµ elÝp nhng ph¶i chÕ t¹o vµ thiÕt kÕ ®å g¸. M¸y cßn cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn c¸c nguyªn c«ng khoan, khoÐt, doa. Víi lo¹i m¸y nµy phï hîp víi c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt. I.2. C¸c s¬ ®å gia c«ng ®iÓn h×nh trªn m¸y: BÒ mÆt h×nh häc c¸c chi tiÕt m¸y rÊt ®a d¹ng, nã thêng ®îc hîp thµnh tõ c¸c bÒ mÆt c¬ b¶n kh¸c nhau. ViÖc t¹o h×nh c¸c bÒ mÆt c¬ b¶n thùc chÊt lµ t¹o h×nh ®êng sinh vµ ®êng sinh vµ ®êng chuÈn hay cã thÓ t¹o h×nh b»ng c¸ch t¹o ra ®êng sinh vµ thùc hiÖn trît ®êng sinh theo ®êng chuÈn. Trong chÕ t¹o m¸y cã c¸c ph¬ng ph¸p t¹o h×nh nh: - Ph¬ng ph¸p chÐp h×nh. - 12 - - Ph¬ng ph¸p bao h×nh. - Ph¬ng ph¸p quü tÝch (vÕt). - Ph¬ng ph¸p tiÕp xóc. ë m¸y tiÖn ren vÝt v¹n n¨ng th× c«ng viÖc gia c«ng ren trªn m¸y ®îc coi lµ ®iÓn h×nh v× s¬ ®å gia c«ng ren cã sè lîng chuyÓn ®éng t¹o h×nh lµ nhiÒu nhÊt vµ phøc t¹p nhÊt. Nã cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh nhÊt ®èi víi s¬ ®å cÊu tróc ®éng häc toµn m¸y. Ngoµi ra trªn m¸y cßn lµm ®îc nh÷ng c«ng viÖc nh gia c«ng c¸c bÒ mÆt trßn xoay ngoµi vµ trong. C¸c bÒ mÆt nµy ®îc h×nh thµnh theo nguyªn t¾c sau: + TiÖn trôc tr¬n: BÒ mÆt trô tr¬n ®îc h×nh thµnh bëi c¸c ®êng t¹o h×nh. Sè lîng thµnh phÇn chuyÓn ®éng t¹o h×nh ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc 2-1[1]/(37) N = NS + NC Trong ®ã: 1 2 NT NS- lµ sè lîng thµnh phÇn chuyÓn ®éng t¹o h×nh ®êng sinh. NC- lµ sè lîng thµnh phÇn chuyÓn ®éng t¹o h×nh ®êng chuÈn. NT- lµ sè lîng thµnh phÇn chuyÓn ®éng t¹o h×nh trïng. Víi m¸y tiÖn ren vÝt v¹n n¨ng, sè lîng thµnh phÇn chuyÓn ®éng t¹o h×nh lµ: N = 1+1- 0 = 2 - S¬ ®å: Q (1) - 13 T (2) + ChuyÓn ®éng c¾t gät: Lµ chuyÓn ®éng cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn vµ duy tr× qu¸ tr×nh c¾t. Th«ng thêng chuyÓn ®éng c¾t trïng víi chuyÓn ®éng t¹o h×nh, ®iÒu nµy lµm cho cÊu t¹o cña m¸y ®¬n gi¶n, song nã lµm gi¶m n¨ng xuÊt cña m¸y. + ChuyyÓn ®éng ph©n ®é: Lµ chuyÓn ®éng cÇn thiÕt ®Ó dÞch chuyÓn t¬ng ®èi gi÷a dao vµ ph«i sang vÞ trÝ míi khi trªn chi tiÕt cã nhiÒu bÒ mÆt c¬ b¶n gièng nhau. Víi m¸y thiÕt kÕ th× chuyÓn ®éng ph©n ®é ®îc sö dông khi ta c¾t ren nhiÒu ®Çu mèi hoÆc dÞch bµn dao. + ChuyÓn ®éng phô: Lµ chuyÓn ®éng thùc hiÖn dÞch chuyÓn dao hay ph«i víi tèc ®é lín khi kh«ng tham gia c¾t gät. Víi m¸y tiÖn ren vÝt v¹n n¨ng gåm cã c¸c chuyÓn ®éng: chuyÓn ®éng ch¹y dao nhanh, ®ãng më c¸c c¬ cÊu dÉn ®éng, ®¶o chiÒu,... §Ó t¹o h×nh bÒ mÆt trô tr¬n cÇn cã hai chuyÓn ®éng chÝnh lµ chuyÓn ®éng quay trßn cña trôc chÝnh mang ph«i (Q) vµ chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn cña dao (T). - §êng t¹o h×nh ®éng (®êng sinh (1)). - §êng t¹o h×nh tÜnh (®êng chuÈn (2)). - 14 - - Ph¬ng ph¸p gia c«ng trô tr¬n lµ ph¬ng ph¸p quü tÝch - së dÜ nh vËy lµ v× khi tiÖn ngoµi ®êng sinh (1) nhËn ®îc do vÕt cña ®iÓm A (®iÓm ®Ønh cña mòi dao). Do ph«i quay nªn ®iÓm ®Ønh mòi dao lu«n tiÕp xóc víi ®êng sinh (1), ®êng chuÈn ®îc t¹o thµnh do ph«i quay. + TiÖn ren: - S¬ ®å:  BÒ mÆt ren ®îc h×nh thµnh nh sau: - §êng sinh lµ pr«fin cña ren ®îc t¹o ra b»ng ph¬ng ph¸p chÐp h×nh, khi ®ã Ns = 0. - §êng chuÈn lµ ®êng xo¾n vÝt trô ®îc t¹o thµnh b»ng ph¬ng ph¸p quü tÝch. Nc = 2 hay Nc(Q, T) ®Ó t¹o ra bÒ mÆt ren th× hai chuyÓn ®éng thµnh phÇn lµ Q vµ T ph¶i ®¶m b¶o mèi quan hÖ ®éng häc khi trôc chÝnh mang ph«i quay ®îc mét vßng th× bµn xe dao dÞch chuyÓn ®îc mét lîng b»ng bíc ren. TiÖn ren chÝnh lµ ph¬ng ph¸p chÐp h×nh quü tÝch víi c¸c chuyÓn ®éng thµnh phÇn, chuyÓn ®éng t¹o h×nh N lµ chuyÓn ®éng cÇn thiÕt ®Ó t¹o ra ®êng sinh c«ng nghÖ vµ dÞch chuyÓn nã theo ®êng chuÈn. - 15 - I.3. Tæng hîp cÊu tróc ®éng häc m¸y: Tæng c¸c liªn kÕt trong vµ c¸c liªn kÕt ngoµi t¹o thµnh nhãm ®éng häc, thùc hiÖn mét chuyÓn ®éng chÊp hµnh x¸c ®Þnh. Liªn kÕt trong lµ xÝch liªn kÕt gi÷a 2 kh©u chÊp hµnh, theo ®êng: + Ph«i - 4 - 5 - is- 6 - 7 - dao. Liªn kÕt ngoµi lµ liªn kÕt nèi tõ nguån chuyÓn ®éng ®Õn kh©u chÊp hµnh nh»m x¸c ®Þnh tèc ®é cña kh©u chÊp hµnh. * §iÒu chØnh ®éng häc m¸y trªn s¬ ®å cÊu tróc ®éng häc: - 16 - + XÝch tèc ®é: §éng c¬ (M) - 1 - 2 - i v - 3 - 4 - trôc chÝnh. - Ta cã ph¬ng tr×nh ®iÒu chØnh: n®c(vg/ph)  i12 iv  i34 = ntc (vg/ph) n tc - C«ng thøc ®iÒu chØnh: iv = n . Cv dc + XÝch ch¹y dao: Trôc chÝnh - 4 - 5 - is - 6 - 7 - t1vm - Ph¬ng tr×nh ®iÒu chØnh: 1 vßng trôc chÝnh  i4-5  is i6-7  t1vm = tp = k.t Trong ®ã: k- lµ sè ®Çu mèi. t- lµ bíc ren. - C«ng thøc ®iÒu chØnh: is = tp t 1vm  Cs + XÝch ch¹y dao ®Ó tiÖn tr¬n: Trôc chÝnh - 4 - 5 - is - 6 - 7 - 8 - thanh r¨ng. - Ph¬ng tr×nh ®iÒu chØnh: 1 vßng trôc chÝnh  i4-5  is  i6-7  i7-8  mz = Sd (mm/vg) - C«ng thøc ®iÒu chØnh: is = sd .C mz s + XÝch ch¹y dao ngang: Trôc chÝnh - 4 - 5 - is - 6 - 7 - 9 - t2vm - Ph¬ng tr×nh ®iÒu chØnh: 1 vßng trôc chÝnh  i4-5 is  i6-7  i7-9  i2 (mm/vg) - C«ng thøc ®iÒu chØnh: is = Sn . Cs I.4. KÕt luËn: - 17 - vm = Sn S¬ ®å cÊu tróc ®éng häc m¸y ®îc thiÕt lËp trªn ®©y, chÝnh lµ s¬ ®å nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña m¸y tiÖn ren vÝt v¹n n¨ng kiÓu 1k62 cÇn thiÕt kÕ. Sù phèi trÝ theo s¬ ®å cÊu tróc, lµ sù kÕt hîp cña c¸c chuyÓn ®éng chÊp hµnh thµnh phÇn, nh»m t¹o ra c¸c chuyÓn ®éng chÊp hµnh cÇn thiÕt gióp cho viÖc hoµn thµnh mét sè qu¸ tr×nh c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh thùc hiÖn ®îc trªn m¸y. - Kh©u ®iÒu chØnh iV ®îc bè trÝ trªn xÝch tèc ®é tõ ®éng c¬ (nguån chuyÓn ®éng) tíi trôc chÝnh, vÒ b¶n chÊt nã chÝnh lµ hép tèc ®é. NhiÖm vô chÝnh cña i V lµ nh»m t¹o ra chuçi vßng quay cña trôc chÝnh, ®¸p øng yªu cÇu thay ®æi vµ ®iÒu chØnh tèc ®é vßng quay trôc chÝnh m¸y. - Kh©u ®iÒu chØnh iS ®îc bè trÝ theo xÝch ch¹y dao, vÒ b¶n chÊt nã chÝnh lµ hép ch¹y dao. NhiÖm vô chÝnh cña iS lµ t¹o ra ®îc lîng ch¹y dao thÝch hîp, ®¸p øng cho c¸c qu¸ tr×nh c«ng nghÖ cô thÓ. ë ®©y viÖc sö dông c¸c kh©u chÊp hµnh lµ c¸c truyÒn ®éng vÝt me - ®ai èc, thanh r¨ng - b¸nh r¨ng bªn c¹nh nh÷ng nhîc ®iÓm nh tæn hao c«ng xuÊt lín, bíc tiÕn dao chÞu ¶nh hëng cña bíc vÝt me, th× nã còng cã nh÷ng u ®iÓm rÊt lín mµ c¸c truyÒn ®éng kh¸c kh«ng ®¸p øng ®îc nh: thùc hiÖn biÕn ®æi chuyÓn ®éng quay - tÞnh tiÕn thuËn lîi, chuyÓn ®éng ªm; cã kh¶ n¨ng khö ®îc khe hë sau qu¸ tr×nh sö dông bÞ mßn. §iÒu nµy lµm tuæi thä cña m¸y ®îc n©ng cao, tõ ®ã gãp phÇn n©ng cao ®é chÝnh x¸c cña m¸y. - 18 - - 19 - Ch¬ng II thiÕt kÕ ®Æc tÝnh kü thuËt cña m¸y II.1. ThiÕt kÕ ®Æc tÝnh c«ng nghÖ: M¸y tiÖn ren vÝt v¹n n¨ng cã thÓ gia c«ng ®îc c¸c bÒ mÆt trßn xoay (trô trong vµ trô ngoµi), mÆt ®Çu, c¸c bÒ mÆt ren. §ång thêi cã thÓ thùc hiÖn ®îc c¸c c«ng viÖc khoan, khoÐt, doa, tar«, ... NÕu cã thªm c¸c trang bÞ c«ng nghÖ cã thÓ më réng kh¶ n¨ng c«ng nghÖ cña m¸y. VËt liÖu dông cô c¾t ®îc sö dông trªn m¸y lµ c¸c lo¹i thÐp c¸c bon dông cô, thÐp giã (P 9, P18), thÐp hîp kim dông cô (T15K6, BK6, BK8, ...), vËt liÖu sø. ViÖc sö dông lo¹i dao cô thÓ phô thuéc vµo vËt liÖu gia c«ng vµ tÝnh c«ng nghÖ còng nh ®iÒu kiÖn kü thuËt. VËt liÖu gia c«ng trªn m¸y lµ c¸c lo¹i thÐp, hîp kim mÇu,... nhng chñ yÕu lµ thÐp víi th«ng sè b = 750(KN/mm2). Ph«i gia c«ng cã thÓ lµ ph«i chiÕc ®îc g¸ kÑp b»ng m©m cÆp hay chèng t©m, nÕu lµ ph«i thanh ®îc luån qua trôc chÝnh m¸y. * §é bãng, ®é chÝnh x¸c cã thÓ ®¹t ®îc trªn m¸y: + TiÖn th«: - §é chÝnh x¸c cã thÓ ®¹t ®îc cÊp 7  8. - §é bãng ®¹t ®îc tõ Ra = 50  12,5 m. + TiÖn b¸n tinh: - §é chÝnh x¸c cã thÓ ®¹t ®îc cÊp 5  7. - §é bãng ®¹t ®îc Ra = 12,5 m. - 20 -