Tài liệu đề xuất giải pháp triển nâng cao hiệu quả công tác cố vấn học tập và rèn luyện của đội ngũ cố vấn học tập ở trường đại học sư phạm kỹ thuật tp. hồ chí minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP TRƯỜNG ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CỐ VẤN HỌC TẬP VÀ RÈN LUYỆN CỦA ĐỘI NGŨ CỐ VẤN HỌC TẬP Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH S K C 0 0 3 9 5 9 MÃ SỐ: T2014-58TĐ S KC 0 0 4 7 7 1 Tp. Hồ Chí Minh, 2014 TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VIỆN SƯ PHẠM KỸ THUẬT BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI KH&CN CẤP TRƯỜNG TRỌNG ĐIỂM ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CỐ VẤN HỌC TẬP VÀ RÈN LUYỆN CỦA ĐỘI NGŨ CỐ VẤN HỌC TẬP Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH Mã số: T2014-58TĐ Chủ nhiệm đề tài: GVC. TS. Võ Thị Ngọc Lan Thành viên đề tài: GVC. ThS. Hoàng Thị Thu Hiền GV. ThS. Nguyễn Thanh Thủy TP. HCM, tháng 11 năm 2014 TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VIỆN SƯ PHẠM KỸ THUẬT DANH SÁCH THÀNH VIÊN THAM GIA NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI VÀ ĐƠN VỊ PHỐI HỢP CHÍNH Thành viên tham gia: GVC. ThS. Hoàng Thị Thu Hiền GV. ThS. Nguyễn Thanh Thủy MỤC LỤC DANH MỤC BẢNG ......................................................................................................v DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................................vi THÔNG TIN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU................................................................. vii PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài (tính cấp thiết của đề tài) .......................................................1 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................5 3. Cách tiếp cận .......................................................................................................5 4. Giới hạn đề tài .....................................................................................................5 5. Đối tƣợng nghiên cứu ......................................................................................... 6 6. Giả thuyết nghiên cứu ......................................................................................... 6 7. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................................6 PHẦN NỘI DUNG ........................................................................................................7 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ CÔNG TÁC CỐ VẤN HỌC TẬP VÀ RÈN LUYỆN ........................................................................................................................... 7 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu thuộc lĩnh vực đề tài ở trong và ngoài nƣớc 7 1.1.1. Trên thế giới ..................................................................................................7 1.1.2. Ở Việt Nam .................................................................................................12 1.2. Sự cần thiết phải có cố vấn học tập trong học chế tín chỉ ............................. 19 1.3. Khái lƣợc về công tác cố vấn học tập và rèn luyện .......................................20 1.3.1. Khái niệm về cố vấn học tập.......................................................................20 1.3.2. Công tác cố vấn học tập ..............................................................................21 1.3.3. Đánh giá kết quả rèn luyện của học sinh, sinh viên ..................................24 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ....................................................................................26 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC CỐ VẤN HỌC TẬP VÀ RÈN LUYỆN CỦA CỐ VẤN HỌC TẬP Ở TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHÍ MINH ...................................................................................... 27 2.1. Tổng quan về Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh ............27 2.2. Công tác cố vấn học tập và rèn luyện của cố vấn học tập ở Trƣờng Đại học Sƣ Phạm Kỹ thuật TP. HCM..........................................................................31 2.2.1. Khảo sát thực trạng .....................................................................................31 2.2.1.1. Mẫu khảo sát.......................................................................................... 31 2.2.1.2. Thu thập thông tin .................................................................................31 2.2.1.3. Xử lý thông tin ....................................................................................... 32 i 2.1.2.4. Kết quả khảo sát ...................................................................................... 32 2.2.2. Đánh giá hiệu quả công tác cố vấn học tập và rèn luyện............................ 48 2.2.2.1. Xây dựng tiêu chí đánh giá ......................................................................48 2.2.2.2. Kết quả đánh giá ...................................................................................... 53 2.3. Nguyên nhân ..................................................................................................57 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ...................................................................................59 CHƢƠNG 3. ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CỐ VẤN HỌC TẬP VÀ RÈN LUYỆN CỦA CỐ VẤN HỌC TẬP Ở TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM KỸ THUẬT TP. HỒ CHI MINH .................................................63 3.1. Cơ sở đề xuất giải pháp .................................................................................63 3.2. Các giải pháp .................................................................................................64 3.2.1 Giải pháp 1: Ban hành quy định cố vấn học tập mới...................................64 3.2.2. Giải pháp 2: Thay đổi mô hình cố vấn học tập và rèn luyện ...................... 66 3.2.3. Giải pháp 3: Bồi dƣỡng năng lực công tác cố vấn học tập và rèn luyện cho đội ngũ cố vấn học tập ...................................................................................72 3.2.4. Giải pháp 4: Thực hiện đánh giá công tác cố vấn và rèn luyện của cố vấn học tập từng học kỳ ....................................................................................... 74 3.2.5. Giải pháp 5: Sử dụng phối hợp Email, Website và Forum của bộ phận CVHT ............................................................................................................75 3.2.6. Giải pháp 6: Thực hiện ghi và theo dõi Sổ tay học tập và rèn luyện của sinh viên ................................................................................................................76 3.3. Ý kiến chuyên gia về tính thực tiễn, khoa học và khả thi của giải pháp đề xuất .................................................................................................................78 KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 ...................................................................................83 PHẦN KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................84 1. Kết luận .............................................................................................................84 2. Tự đánh giá .......................................................................................................87 3. Hƣớng phát triển của đề tài ...............................................................................87 4. Khuyến nghị ......................................................................................................87 TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................... 90 PHỤ LỤC .....................................................................................................................92 PHỤ LỤC 1: BẢNG TRƯNG CẦU Ý KIẾN SINH VIÊN ...........................................92 PHỤ LỤC 2: BẢNG TRƯNG CẦU Ý KIẾN ............................................................... 97 PHỤ LỤC 3: DANH SÁCH CHUYÊN GIA .............................................................105 ii PHỤ LỤC 4: PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN CỦA CHUYÊN GIA..........................106 PHỤ LỤC 5: MINH CHỨNG PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN CỦA CHUYÊN GIA .....................................................................................................................................108 BẢN SAO THUYẾT MINH ĐỀ TÀI.......................................................................130 iii DANH MỤC HÌNH Hình 2.1. Tỷ lệ ý kiến của CVHT và SV về số lần sinh hoạt với lớp/nhóm .................35 Hình 2.2. Sơ đồ ý kiến về hình thức liên lạc giữa CVHT và SV của CVHT và SV .....35 Hình 2.3. Biểu đồ minh họa về thái độ của CVHT khi tiếp xúc với SV ở mức độ thƣờng xuyên .................................................................................................................37 Hình 2.4. Biểu đồ nguyện vọng đƣợc sinh hoạt 2 tiết/tuần của CVHT và SV .............38 Hình 2.5. Biểu đồ ý kiến của CVHT và SV về thời gian tiếp xúc với SV trong một tuần .......................................................................................................................................39 Hình 2.6. Ý kiến của CVHT và SV về số lần họp lớp trong một tháng với SV của CVHT ............................................................................................................................ 39 Hình 2.7. Ý kiến của CVHT và SV về thời điểm mong muốn đƣợc sinh hoạt lớp với CVHT ............................................................................................................................ 40 Hình 2.8. Sơ đồ ý kiến về số SV dƣới sự giúp đỡ của 1 CVHT....................................43 Hình 2.9. Sơ đồ ý kiến nâng cao hiệu quả công tác CVHT & rèn luyện của CVHT ....44 Hình 2.10. Sơ đồ ý kiến của CVHT về dự kiến mô hình công tác CVHT & rèn luyện 45 Hình 2.11. Về việc chấm điểm rèn luyện của CVHT....................................................55 Hình 2.12. Về việc tƣ vấn và hỗ trợ SV của CVHT ...................................................... 56 Hình 2.13. Thái độ của CVHT khi tiếp xúc, làm việc với SV ......................................57 Hình 3.1. Sơ đồ vị trí và phối hợp của CVHT............................................................... 67 Hình 3.2. Biểu đồ ý kiến chuyên gia về tính thực tiễn của các giải pháp ....................80 Hình 3.3. Biểu đồ ý kiến chuyên gia về tính khả thi của các giải pháp ........................ 81 Hình 3.4. Biểu đồ ý kiến chuyên gia về tính khoa học của các giải pháp ....................81 iv DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Việc thực hiện nhiệm vụ, chức năng của cố vấn học tập .............................. 33 Bảng 2.2. Ý kiến của CVHT và SV về mức độ thể hiện thái độ trong khi thực hiện công việc của CVHT .....................................................................................................36 Bảng 2.3. Ý kiến của CVHT về hoạt động nhằm nâng cao kết quả hoạt động CVHT & rèn luyện ........................................................................................................................ 41 Bảng 2.4. Ý kiến về phƣơng án trả thù lao của CVHT .................................................43 Bảng 2.5. Tổng hợp ý kiến của CVHT và SV về những giải pháp nâng cao hiệu quả công tác CVHT & rèn luyện .......................................................................................... 45 Bảng 2.6. Ý kiến của CVHT và SV về những nhận xét công tác CVHT & rèn luyện .47 Bảng 2.7. Phiếu đánh giá hoạt động của CVHT ........................................................... 49 .......................................................................................................................................49 Bảng 2.8. Phiếu đánh giá hoạt động của CVHT từ SV .................................................51 Bảng 2.9. Xếp loại CVHT ............................................................................................. 53 Bảng 2.10. Tổng hợp ý kiến của SV sau khi trả lời Phiếu đánh giá hoạt động công tác CVHT từ SV ..................................................................................................................53 Bảng 2.11. Mức đánh giá hoạt động của cố vấn học tập ...............................................61 Bảng 3.1. Phiếu kế hoạch học tập của sinh viên ........................................................... 77 Bảng 3.2. Phiếu theo dõi kết quả rèn luyện của sinh viên ............................................78 Bảng 3.3. Tổng hợp ý kiến chuyên gia về 6 giải pháp ..................................................79 v DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Chữ viết tắt CKD CKM CN CN May & TT CNTT&TT CT HSSV CTXH CVHT GVCN HK SV TKTT Tp Tp. HCM TT XD & CHUD Chữ viết đầy đủ Cơ khí động lực Cơ khí máy Công nghệ Công nghệ May và Thời trang Công nghệ Thông tin và Truyền thông Công tác học sinh sinh viên Công tác xã hội Cố vấn học tập Giáo viên chủ nhiệm Học kỳ Sinh viên Thiết kế thời trang Thành phố Thành phố Hồ Chí Minh Trung tâm Xây dựng và cơ học ứng dụng vi TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc VIỆN SPKT Tp. HCM, Ngày 30 tháng 10 năm 2014 THÔNG TIN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 1. Thông tin chung: - Tên đề tài: Đề xuất giải pháp triển nâng cao hiệu quả công tác cố vấn học tập và rèn luyện của đội ngũ cố vấn học tập ở Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh - Mã số: T2014-58TĐ - Chủ nhiệm: TS. Võ Thị Ngọc Lan - Cơ quan chủ trì: Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh - Thời gian thực hiện: Từ tháng 1 đến tháng 11 năm 2014 2. Mục tiêu: Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác cố vấn học tập và rèn luyện của đội ngũ cố vấn học tập ở Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. 3. Tính mới và sáng tạo: Đổi mới mô hình công tác cố vấn học tập theo Khoa sang mô hình công tác cố vấn học tập theo lĩnh vực tƣ vấn và hỗ trợ. Cố vấn học tập đƣợc lựa chọn từ các khoa, Phòng đào tạo, Phòng CTHSSV và TT dịch vụ sinh viên. Thay đổi tổ chức hệ thống cố vấn học tập từ chỉ là cố vấn học tập thành cố vấn học tập chuyên trách và cố vấn học tập kiêm nhiệm. Trong đó, cố vấn học tập chuyên trách là những cán bộ đƣợc lựa chọn từ cán bộ quản lý, hay giảng viên có kinh nghiệm ở các khoa/ trung tâm làm nhiệm vụ chính là công tác cố vấn học tập và rèn luyện. Cố vấn học tập kiêm nhiệm là những giảng viên, hay học viên cao học, hoặc sinh viên với kết quả học lực khá giỏi, có kinh nghiệm ở một trong các lĩnh vực tâm lý và đời sống; học tập và đào tạo, làm nhiệm vụ kiêm nhiệm với 20% hay 30% làm công tác cố vấn học tập và rèn luyện, và cũng là ngƣời hỗ trợ cố vấn học tập chuyên trách. vii 4. Kết quả nghiên cứu: Sáu giải pháp nâng cao hiệu quả công tác cố vấn học tập và rèn luyện của đội ngũ cố vấn học tập ở Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh: - Giải pháp 1: Ban hành quy định cố vấn học tập mới; - Giải pháp 2: Thay đổi mô hình công tác cố vấn học tập và rèn luyện; - Giải pháp 3: Bồi dƣỡng năng lực công tác cố vấn học tập và rèn luyện cho đội ngũ cố vấn học tập; - Giải pháp 4: Thực hiện đánh giá công tác cố vấn học tập và rèn luyện của cố vấn học tập từng học kỳ; - Giải pháp 5: Sử dụng phối hợp Email, Website và Forum của bộ phận CVHT; - Giải pháp 6: Thực hiện ghi và theo dõi Sổ tay học tập và rèn luyện của sinh viên. 5. Sản phẩm: - Báo cáo kết quả nghiên cứu - Một bài báo đăng trên Tạp chí Giáo chức Việt Nam 6. Hiệu quả, phƣơng thức chuyển giao kết quả nghiên cứu và khả năng áp dụng: - Đáp ứng nhu cầu đổi mới phƣơng pháp đào tạo theo chƣơng trình 150 TC và theo phƣơng pháp tiếp cận CDIO - Giúp đội ngũ cố vấn học tập hoàn thành vai trò, chức năng và nhiệm vụ của mình. - Tƣ vấn cho Trƣờng và các đơn vị có chức năng trong công tác quản lý sinh viên. Tạo điều kiện thuận tiện cho cố vấn học tập theo dõi sát tình hình của lớp sinh viên, kịp thời đề xuất biện pháp xử lý đối với những tình huống phát sinh trong quá trình đào tạo. - Tạo điều kiện cho cố vấn học tập hỗ trợ, giúp đỡ sinh viên thực hiện tốt hơn nhiệm vụ học tập, rèn luyện trong suốt quá trình học tập. - Phƣơng thức chuyển giao: Vận dụng trong đào tạo - Địa chỉ ứng dụng: Phòng công tác HSSV – Trƣờng đại học Sƣ phạm Kỹ thuật TP. HCM Trƣởng Đơn vị Chủ nhiệm đề tài (ký, họ và tên) (ký, họ và tên) viii INFORMATION ON RESEARCH RESULTS 1. General information: Project title: Propose solutions to improve the effectiveness of academic advising and training point of academic advisors at the HCMC University of Technology and Education. Code number: T2014-58TD Coordinator: Dr. Vo Thi Ngoc Lan Implementing institution: HCMC University of Technology and Education Duration: From January to November 2014 2. Objective(s): Propose solutions to improve the effectiveness of academic advising and training point of Academic advisors at the HCMC University of Technology and Education. 3. Creativeness and innovativeness: Change the model of academic advising from Faculty mode to the model of academic advisors by sector consultancy and support. Academic advisors are selected from Faculty, Academic affair office, Student working office and and Student services center. Changing academic advisors organization systems from academic advisors to full - time academic advisors and academic advisors concurrently. In particular, fulltime academic advisors are selected from managers and lecturers with experience in the department / center. Part-time academic advisors are lectuters or post graduate students or students with very good academic results, who have experiences in the field of the psychology and life; learning and training part-time duty with 20% or 30% of the work and academic advisors who train and support full- time academic advisors. 4. Research results: Six solutions to improve the effectiveness of academic advising and training point of academic advisors at the HCMC University of Technology and Education: - Solution 1: Promulgate new academic advisors regulations; - Solution 2: Change the model of Academic Advising and training point; ix - Solution 3: Addition the Capacity of Academic Advising and training point for academic advisors; - Solution 4: Assessment of academic advising and training point of academic advisors each semester; - Solution 5: Use coordinating Email, Website and Forum CVHT department; - Solution 6: Keep folowing the Learning and training hand book of students. 5. Products: - Report findings - A paper published in the Teachers of Vietnam Magazine 6. Effects, transfer alternatives of reserach results and applicability: - Meeting the needs of innovative training methods and 150 credits program under CDIO approach . - Helping the academic advisors complete their role, function and their duties. - Giving advices for the University and functional departments in the management of students. Set up the good conditions for academic advisors to monitor the situation of student class, propose the solutions to deal the situation arising in the course of training. - Set up good conditions for learning support mentor, helping students during the learning process better. - Method of delivery: Applied in training - Address application: Student work office - HCMC University of Technology and Education. x PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài (tính cấp thiết của đề tài) Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh là một trong những trƣờng đầu tiên trong cả nƣớc thực hiện phƣơng thức đào tạo theo tín chỉ vào đầu những năm 90 của thế kỷ trƣớc. Trong quá trình thực hiện theo phƣơng thức đào tạo này, Trƣờng đã thực hiện theo quy chế Quy định về chức năng, nhiệm vụ của cố vấn học tập rèn luyện theo quyết định số 164/QĐ /CTCT-QLSV ngày 20 tháng 5 năm 2005 của Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh và Quy chế đánh giá kết quả rèn luyện của học sinh, sinh viên các cơ sở giáo dục đại học và trƣờng trung cấp chuyên nghiệp hệ chính quy theo Quyết định số 60 /2007/QĐ-BGDĐT, ngày 16 tháng 10 năm 2007 của Bộ trƣởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. Nhƣng đến nay vẫn còn gặp nhiều khó khăn trong công tác này. Nhƣ trong bảng “Tổng hợp ý kiến đóng góp của HSSV” số: 232 /TB/ĐHSPKT/CTHSSV, các em sinh viên còn có những ý kiến chứng tỏ rằng, công tác cố vấn học tập cần phải xem xét để tìm hƣớng giải quyết ngay nhƣ sau: - “Sinh viên chƣa có sổ tay các môn học của học kỳ tới. (SV khoa CKM, khóa 2013).” - “ Đề nghị sớm ban hành quy định danh mục các môn học tƣơng đƣơng (thay thế) giữa chƣơng trình cũ và chƣơng trình mới 150 TC (SV khoa In & TT); Việc xử lý số tín chỉ chênh lệch giữa chƣơng trình đào tạo cũ với chƣơng trình đào tạo 150 TC nhƣ thế nào? Ví dụ ban đầu 4 TC nhƣng môn tƣơng đƣơng chỉ có 3 TC thì có phải học bổ sung thêm 1 TC nữa hay không? Cách thức đăng ký môn học tƣơng đƣơng? (SV khoa CKĐ & một số khoa).” “Khóa 2011 đƣợc xem là khóa chuyển giao giữa chƣơng trình đào tạo cũ (180 - TC) và chƣơng trình đào tạo mới (150 TC) nên SV rất lo lắng các môn học cũ không đƣợc mở lớp để SV có thể học trả nợ môn khi bị rớt. (SV khoa Điện-Điện tử).” - “ Chƣơng trình đào tạo 150 TC ngành TKTT có rất nhiều thay đổi, nhiều môn học bị rút ngắn thời gian học. SV muốn biết thêm về ƣu khuyết điểm của chƣơng trình đào tạo mới? (SV khoa CN May & TT). 1 - “Đầu năm, CVHT nói rằng trong quá trình học SV sẽ đƣợc đi tham quan các xí nghiệp, nhà máy để hiểu thêm về ngành may. Tuy nhiên, gần đây lại thấy thầy/cô trong khoa đã hủy chuyến đi. SV đề nghị Khoa tổ chức lại chuyến tham quan, thực tế (SV khoa CN May & TT).” - “SV một lớp có thể lập danh sách đăng ký học cùng một môn học, cùng 1 giảng viên, mà không cần đăng ký môn học online đƣợc không? Nếu đƣợc thì thủ tục nhƣ thế nào? (SV khoa Điện-Điện tử).” - “Đề nghị nâng cao hệ thống đăng ký môn học trực tuyến vì khi đăng ký nhiều, mạng rất dễ bị rớt (SV khoa Điện-Điện tử).” - “Thời khóa biểu bất hợp lý (sau tiết Giáo dục thể chất là tiết Toán) khiến nhiều SV mất tập trung, bỏ học; Đề nghị bố trí, sắp xếp phòng học hợp lý với những môn có số lƣợng SV đông (SV khoa Điện-Điện tử); Môn Toán cao cấp A1 số lƣợng đông, học không hiệu quả. Đề nghị nhà trƣờng có sự điều chỉnh để SV học tập đƣợc tốt hơn. Thể dục tiết 8, 9 nên chuyển sang tiết 1, 2 hoặc 10, 11 (SV Khoa CKĐ).” - “Hiện nay em đang là SV năm 4. Vì còn nợ một số môn nên kỳ sau em phải trả hết mới ra trƣờng đƣợc. Vậy nếu kỳ sau không mở lớp, hoặc có mở lớp nhƣng không đăng ký đƣợc thì phòng Đào tạo có cách nào giải quyết để tạo điều kiện cho những bạn nhƣ em đƣợc học và ra trƣờng đúng hạn hay không? (SV Khoa CKĐ).” - “Khi nào nhà trƣờng sẽ tổ chức tập huấn cho sinh viên khóa 2013 đăng ký môn học (SV khoa CN May & TT, TT Việt-Đức, Kinh tế và SV một số khoa).” - “Trƣờng nên xây dựng một số phòng học chung cho SV, để sau giờ học trên lớp SV có chỗ tự học và tổ chức học nhóm. Vì sau 17h30, tất cả các phòng học đều đóng cửa, mà học ở ghế đá thì trời tối không thể học tập đƣợc (SV Khoa XD & CHUD).” - “Làm thế nào để xin tài trợ cho nghiên cứu khoa học của SV? (SV Khoa CKM).” - “Trƣờng/khoa cần thông báo rộng kế hoạch đăng ký, triển khai nghiên cứu khoa học trong SV? SV muốn tham gia mà chƣa thấy thông báo, không biết năm nay có tổ chức không? (SV khoa Điện-Điện tử); SV bày tỏ mong ƣớc đƣợc nghiên cứu khoa học nhƣng lại băn khoăn vì không biết cách thức đăng ký và điều kiện đăng ký ra sao? Ai sẽ giúp đỡ SV? (SV khoa CN Hóa)”. 2 - “Đến nay việc bố trí thời khoá biểu cứng cho cố vấn học tập sinh hoạt với lớp mỗi tháng ít nhất 1 buổi vẫn chƣa thực hiện đƣợc. Chính vì vậy, SV ít có điều kiện nhận đƣợc tƣ vấn của cố vấn học tập để học tập, và cố vấn học tập đánh giá điểm rèn luyện của SV cũng chƣa thật sâu sát (SV một số Khoa đề nghị Trƣờng xem xét). - … Trong đối thoại ở học kỳ II năm học 2013- 2014 của Khoa Cơ khí Chế Tạo vẫn còn những câu hỏi của sinh viên mà đáng ra CVHT đã kịp thời tƣ vấn và hỗ trợ các em. Sau đây là một số câu hỏi, hay vấn đề điển hình của các em sinh viên bộc lộ sự làm việc chƣa đạt hiệu quả của công tác cố vấn học tập và rèn luyện trích trong “Biên bản buổi gặp gỡ chủ nhiệm khoa – sinh viên” ngày 10 tháng 5 năm 2014: - “Vì lý do nào đó em không thể học thực tập, có môn nào thay thế đƣợc không?” - “Đánh giá ngày CTXH đối với khóa 12 nhƣ thế nào?” - “Tại sao việc tham gia CTXH cũng nhƣ các hoạt động khác là bắt buộc mà không phải là tự nguyện?” - “Lớp 131462: Sinh viên chƣa có sổ tay các môn học của học kỳ tới.” - “Làm thế nào để xin tài trợ cho nghiên cứu của SV?” - “Xin thực tập ngoài lịch của nhà trƣờng có đƣợc không?” - “Đăng ký môn học: Khó khăn”. - ... Vào đầu tháng 4 đến trung tuần tháng 5 năm 2014, các khoa, trung tâm và Trƣờng Trung học Kỹ thuật thực hành đã tổ chức gặp gỡ, đối thoại với học sinh, sinh viên. Ngày 29/5/2014 lãnh đạo trƣờng tổ chức buổi gặp gỡ, đối thoại với đại diện học sinh, sinh viên toàn trƣờng cũng còn nhiều ý kiến từ phía học sinh, sinh viên bộc lộ công tác cố vấn học tập của cố vấn học tập còn yếu kém và chƣa đem lại hiệu quả cho học sinh, sinh viên. Dƣới đây là trích lƣợc những ý kiến của đại diện học sinh, sinh viên đặt ra, và phòng công tác học sinh, sinh viên đã tổng hợp thể hiện trong thông báo số: 341/TB-ĐSPKT- CT HSSV ngày 16 tháng 6 năm 2014 về “Ý kiến kết luận và chỉ đạo của Hiệu trƣởng v/v giải quyết các vấn đề do HSSV đặt ra” tại các buổi gặp gỡ, đối thoại giữa HSSV với nhà trƣờng học kỳ II/2013-2014: - Về việc công bố các môn tƣơng đƣơng, thay thế giữa hai chƣơng trình đào tạo; 3 - Cấu trúc chƣơng trình; số tín chỉ; sắp xếp thứ tự các môn học trƣớc, sau, hoặc song hành; đề nghị nội dung các môn học phải gắn liền với thực tế, bớt số giờ lý thuyết, tăng giờ thí nghiệm, thực hành; việc liên hệ & tổ chức cho SV tham quan, thực tập ngoài trƣờng,… - Đăng ký môn học vẫn còn gặp trở ngại; - Đề nghị nhà trƣờng tổ chức học kỳ hè để SV học lại, học bù, học vƣợt; ý kiến trái ngƣợc “SV không thích học hè. SV biết rằng học hè là học trƣớc 1 vài môn để giảm gánh nặng trong học kỳ chính thức. Tuy nhiên, thời gian hè là thời gian để SV có thể nghỉ ngơi sau 2 học kỳ căng thẳng. Ngoài ra, SV còn có thể thoải mái tham gia những hoạt động xã hội nhƣ Mùa hè xanh, hoặc Tiếp sức mùa thi nếu nhƣ SV không phải bận tâm về chuyện học hè ở trƣờng. Học kỳ hè thƣờng có 1 hoặc 2 môn, với đa số SV ở tỉnh thì việc về quê nghỉ hè, sau vài ngày lại lên trƣờng chỉ để học 1, 2 môn rồi lại quay về quê...thật sự rất mất thời gian và công sức...”. - Về xử lý các trƣờng hợp vi phạm quy định đóng học phí; - Cách tính ngày công tác xã hội (CTXH) nhƣ thế nào? SV tham gia hoạt động từ thiện bên ngoài có đƣợc tính là ngày CTXH không? Cần tạo điều kiện cho SV thực hiện CTXH và các chƣơng trình CTXH cần tổ chức chất lƣợng, đúng nghĩa là CTXH; tham gia tiếp sức mùa thi ở các tỉnh có đƣợc tính ngày CTXH? Nếu đƣợc thì thủ tục đăng ký nhƣ thế nào? Ngày chủ nhật xanh tổ chức vào ngày thứ 7, SV khó tham gia vì bận học; SV gặp khó khăn trong việc tham gia CTXH, thông tin từ Đoàn trƣờng về việc tổ chức tham gia CTXH còn quá ít, … Từ những ý kiến trên của học sinh, sinh viên, cho dù nhà trƣờng, các phòng, khoa, ban hay trung tâm trực thuộc có ý kiến phúc đáp nhƣ thế nào cũng là quá trễ. Để những thắc mắc hay vấn đề trên đƣợc giải quyết kịp thời đảm bảo quyền lợi chính đáng cho học sinh, sinh viên, trong trƣờng phải cần đến đội ngũ cố vấn học tập. Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh đã và đang thực hiện công tác cố vấn học tập nhƣ thế nào? Có hiệu quả hay không? Nhà trƣờng và các đơn vị liên quan nhƣ: Ban giám hiệu, Phòng công tác học sinh, sinh viên, Phòng đào tạo, các khoa quản sinh viên, ban cán sự lớp… có trách nhiệm và phối hợp trong công tác cố vấn học tập nhƣ thế nào?… Nhằm giải quyết những vấn đề này, việc tiến hành đề tài: “Đề 4 xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác cố vấn học tập và rèn luyện của đội ngũ cố vấn học tập ở Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh” không thể chậm trễ. Hoàn thành đề tài với kết quả trọng tâm là các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác cố vấn học tập vả rèn luyện sẽ góp phần tƣ vấn cho Ban giám hiệu và các đơn vị liên quan thực hiện tốt công tác cố vấn học tập. Điều này cũng có nghĩa, học sinh, sinh viên có sự tƣ vấn về đăng ký môn học, nghiên cứu khoa học, đăng ký học phần… Từ đó, nâng cao đƣợc kết quả học tập và Trƣờng thực hiện đƣợc mục tiêu theo chủ đề năm học 2013-2014: “Phát triển toàn diện, bền vững và hội nhập quốc tế”, và năm học 2014-2015: “Đổi mới kiểm tra đánh giá nhằm phát triển năng lực người học”. 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu: Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác cố vấn học tập và rèn luyện của đội ngũ cố vấn học tập ở Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để hoàn thành mục tiêu nghiên cứu, chúng tôi thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu sau: - Hệ thống cơ sở lý luận về công tác cố vấn học tập và rèn luyện. - Khảo sát thực trạng về công tác cố vấn học tập và rèn luyện của cố vấn học tập ở Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh. - Đánh giá hiệu quả công tác cố vấn học tập và rèn luyện ở Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật TP. HCM. - Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác cố vấn học tập và rèn luyện của cố vấn học tập ở Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh. 3. Cách tiếp cận Đào tạo theo hệ thống tín chỉ. 4. Giới hạn đề tài Nhằm thực hiện mục tiêu nghiên cứu “Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác cố vấn học tập và rèn luyện của cố vấn học tập ở Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh”, trong quá trình điều tra, chúng tôi chỉ tập trung: - Thăm dò ý kiến của 401 sinh viên đang học ở trƣờng, các khóa: 2009, 2010, 2011, 2012, 2013 và tất cả cố vấn học tập đang công tác tại Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh học kỳ năm học 2013 -2014; 5 - Lấy ý kiến từ chuyên gia trong 4 khoa và 1 trung tâm; phòng công tác học sinh, sinh viên tại Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh. 5. Đối tƣợng nghiên cứu Công tác cố vấn học tập và rèn luyện của đội ngũ cố vấn học tập ở Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật TP. HCM 6. Giả thuyết nghiên cứu Công tác cố vấn học tập và rèn luyện của đội ngũ cố vấn học tập hiện nay ở Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật còn yếu, chƣa hiệu quả. Nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng này là do: - Quy chế/quy định về công tác cố vấn học tập còn chung chung, sơ sài. - Mô hình công tác cố vấn học tập và rèn luyện của đội ngũ cố vấn học tập đang áp dụng bộc lộ nhiều hạn chế. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu Nhằm thực hiện các mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu trên, chúng tôi đã sử dụng các phƣơng pháp tiến hành thu thập và xử lý thông tin sau: - Phương pháp điều tra: Thông qua bảng hỏi cố vấn học tập và sinh viên để đánh giá thực trạng công tác cố vấn học tập và rèn luyện của đội ngũ cố vấn học tập ở Trƣờng Đại học sƣ phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh. - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Thông qua các quy định cố vấn học tập của các trƣờng Cao đẳng và Đại học nhằm hệ thống cơ sở lý luận về công tác CVHT và rèn luyện. - Phương pháp chuyên gia: Qua bảng hỏi dành cho các cố vấn học tập có kinh nghiệm và tích cực trong công tác cố vấn học tập, nhằm đánh giá tính khả thi, thực tiễn và khoa học của các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác cố vấn học tập và rèn luyện ở Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh. - Phương pháp thống kê toán học để xử lý kết quả khảo sát. 6 PHẦN NỘI DUNG CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ CÔNG TÁC CỐ VẤN HỌC TẬP VÀ RÈN LUYỆN 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu thuộc lĩnh vực đề tài ở trong và ngoài nƣớc 1.1.1. Trên thế giới Từ trƣớc đến nay, có rất nhiều Trƣờng đại học trên thế giới đang sử dụng hệ thống, mạng lƣới cố vấn học tập, và nhấn mạnh về tầm quan trọng của cố vấn học tập đối với sự phát triển của sinh viên và sự thành công trong học tập cũng nhƣ sự nghiệp sau này của họ. Tại Mỹ, nhiều Trƣờng đại học đã nghiên cứu một cách nghiêm túc và sâu sắc về vai trò của cố vấn học tập (Learning Advisor). Chẳng hạn, Trƣờng Nghệ thuật và Khoa học Rutgets (Bang New Jersey) đã nghiên cứu và đƣa ra vai trò của cố vấn học tập là, tạo một cơ hội để trao đổi thông tin với sinh viên, để giúp sinh viên đạt đƣợc mục tiêu giáo dục và nghề nghiệp của họ. Cuối cùng, đó là trách nhiệm của sinh viên để đƣa ra quyết định về mục tiêu cuộc sống của mình bằng cách tạo ra một kế hoạch để đạt đƣợc những mục tiêu đó. Cố vấn học tập có thể hỗ trợ trong quá trình này, bằng cách giúp sinh viên hiểu cách lựa chọn, xác định nguồn lực và khi cần thiết có thể xác định lựa chọn thay thế. Trong khi sinh viên đƣợc khuyến khích để cho phụ huynh thông báo về kế hoạch và tiến độ, mối quan hệ cố vấn duy nhất là giữa các cố vấn học tập và sinh viên. [19] Trƣờng cũng đƣa ra trách nhiệm của sinh viên và cố vấn học tập cần phải thực hiện trong quá trình làm việc với cố vấn học tập nhƣ sau:  Trách nhiệm của sinh viên - Lập cuộc hẹn trƣớc khi gặp cố vấn học tập, đặc biệt là trong thời gian đăng ký học phần. - Đến với cuộc hẹn vào đúng thời gian đã hẹn và báo trƣớc để hủy bỏ nếu bạn không thể tham dự. - Chuẩn bị cho các cuộc hẹn bằng cách viết ra những câu hỏi hay mối quan tâm trƣớc. 7