Tài liệu đề thi học sinh giỏi ngữ văn 9 có đáp án số 23

Trêng THCS §Þnh Thµnh . §Ò thi häc sinh giái Líp 9 m«n : Ng÷ v¨n Thêi gian 150 phót (kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò) . Hä tªn ngêi ra ®Ò : TrÇn thÞ Biªn . Thµnh viªn thÈm ®Þnh : Lª thÞ Yªn . §Ò thi C©u 1. (4 ®iÓm). Ph©n tÝch c¸c yÕu tè ng«n ng÷ cã gi¸ trÞ tu tõ trong ®o¹n th¬ sau : Quª h¬ng lµ con diÒu biÕc, Tuæi th¬ con th¶ trªn ®ång. Quª h¬ng lµ con ®ß nhá, £m ®Òm khua níc ven s«ng… (TrÝch Quª h¬ng cña §ç Trung Qu©n) C©u 2 : (6 ®iÓm). Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬ sau : Kh«ng cã kÝnh kh«ng ph¶i v× xe kh«ng cã kÝnh Bom giËt, bom rung kÝnh vì ®i råi. Ung dung buång l¸i ta ngåi, Nh×n ®Êt, nh×n trêi, nh×n th¼ng. Nh×n thÊy giã lïa vµo xoa m¾t ®¾ng, Nh×n thÊy con ®êng ch¹y th¼ng vµo tim ThÊy sao trêi vµ ®ét ngét c¸nh chim Nh sa, nh ïa vµo buång l¸i. (TrÝch Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh cña Ph¹m tiÕn DuËt). C©u 3 : (10 ®iÓm). Cã ý kiÕn cho r»ng : “ C¶nh ngµy xu©n lµ mét trong nh÷ng bøc tranh thiªn nhiªn ®Ñp bËc nhÊt trong TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du ” ý kiÕn cña em ? §¸p ¸n vµ híng dÉn chÊm §Ò thi häc sinh giái líp 9 M«n : Ng÷ v¨n C©u1 (4®iÓm). Yªu cÇu : Häc sinh viÕt mét ®o¹n v¨n hoµn chØnh trong ®ã cã sù ph¸t hiÖn vµ ph©n tÝch c¸c yÕu tè ng«n ng÷ cã gi¸ trÞ tu tõ trong ®o¹n th¬, cô thÓ c¸c ý c¬ b¶n sau : - Hai h×nh ¶nh so s¸nh : Quª h¬ng lµ con diÒu biÕc, tuæi th¬ con th¶ trªn ®ång vµ quª h¬ng lµ con ®ß nhá, ªm ®Òm khua níc ven s«ng. (0,5 ®iÓm) + Ph©n tÝch ®îc hiÖu qu¶ nghÖ thuËt cña viÖc sö dông nh÷ng h×nh ¶nh so s¸nh Êy : Néi dung chñ yÕu : T¸c gi¶ ®· lùa chän hai h×nh ¶nh võa cô thÓ, võa gÇn gòi, d©n d· “ con ®ß ” vµ “ con diÒu ” víi nh÷ng mµu s¾c, ®êng nÐt “ biÕc ” , “ nhá ” , “ ªm ®Òm ”… vµ nh÷ng ho¹t ®éng “ th¶ ” , “ khua ” … giµu søc gîi t¶ ®Ó so s¸nh lµm cho h×nh ¶nh quª h¬ng hiÖn lªn mét c¸ch cô thÓ, nhng tinh tÕ vµ mang tÝnh h×nh tîng. (2 ®iÓm) . + §o¹n th¬ ®îc sö dông ®a sè c¸c tiÕng mang thanh b»ng, t¹o nªn ©m ®iÖu du d¬ng, d×u dÆt, lan táa, nhÑ nhµng ®a nh÷ng h×nh ¶nh, nh÷ng kØ niÖm gÇn gòi, d©n d·, cña quª h¬ng l¾ng ®äng vµo lßng ngêi, t¹o nªn søc ng©n xa, vang väng m·i khi ®äc ®o¹n th¬ ®ã. (1 ®iÓm). - §iÓm dµnh cho bµi lµm cña häc sinh cã nh÷ng c¶m nhËn tinh tÕ míi mÎ, hîp lÝ. (0,5 ®iÓm) C©u 2. (6 ®iÓm) Yªu cÇu : Häc sinh ph¶i c¶m nhËn ®îc c¸i ®Ñp, c¸i hay cña ®o¹n th¬ : Cô thÓ : - Giíi thiÖu chung vÒ bµi th¬, t¸c gi¶ vµ c¶m nhËn chung vÒ ®o¹n th¬ . (0,5 ®iÓm) - NhÊn m¹nh më ®Çu ®o¹n th¬ lµ mét h×nh ¶nh ®éc ®¸o : H×nh ¶nh nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh. H×nh ¶nh th¬ rÊt thùc, thùc ®Õn trÇn trôi nhng còng hÕt søc ®éc ®¸o, hÊp dÊn, gîi lªn sù tµn khèc cña chiÕn tranh vµ nh÷ng gian nan thiÕu thèn mµ nh÷ng ngêi lÝnh l¸i xe Trêng S¬n n¨m nµo ®ang vui vÎ chÊp nhËn . (1,5 ®iÓm). - Næi bËt lªn ë ®o¹n th¬ lµ h×nh ¶nh nh÷ng ngêi lÝnh l¸i xe víi t thÕ ung dung vµ c¸i nh×n ®Çy chÊt lÝnh (Ung dung ………..buång l¸i). Dêng nh c¶ ®o¹n th¬ ®· tËp trung kh¾c häa nh÷ng c¶m gi¸c vµ nh÷ng ¸nh m¾t nh×n rÊt thËt, bung më vÎ ®Ñp cña nh÷ng ngêi lÝnh l¸i xe : hiªn ngang, can trêng, ch¼ng nÒ gian khã, v÷ng vµng ë vÞ trÝ chiÕn ®Êu cña m×nh, b¸m ®êng, ®a xe ra th¼ng tiÒn ph¬ng cïng víi tr¸i tim trÎ tuæi s«i næi, nhiÖt t×nh vµ t©m hån nh¹y c¶m, phãng kho¸ng, ph¬i phíi niÒm tin, l¹c quan c¸ch m¹ng . (2.0 ®iÓm). - Giäng ®iÖu, lêi th¬ hån nhiªn, s«i næi, trÎ trung, ngang tµng, dÝ dám, ®Çy chÊt lÝnh vµ nh÷ng h×nh ¶nh th¬ ch©n thùc, ®éc ®¸o Êy cã søc g©y Ên tîng, t¹o c¶m xóc cho ngêi ®äc. (1,5 ®iÓm). - ChiÕn tranh ®· qua ®i mét phÇn ba thÕ kØ nhng h×nh ¶nh nh÷ng chiÕc xe vµ nh÷ng ngêi lÝnh l¸i xe cña Ph¹m TiÕn DuËt vÉn cßn sèng m·i, gióp ta thªm hiÓu biÕt vµ tù hµo vÒ mét thêi gian khæ nhng hµo hïng cña tuæi trÎ ViÖt nam thêi chèng MÜ . (1 ®iÓm). (Yªu cÇu : Cã dÉn chøng minh häa cho tõng luËn ®iÓm). C©u 3 .(10 ®iÓm). Yªu cÇu : - Häc sinh viÕt ®îc bµi v¨n hoµn chØnh, ®¶m b¶o bè côc 3 phÇn, tr×nh bµy s¹ch ®Ñp, kh«ng m¾c nh÷ng lçi chÝnh t¶, ng÷ ph¸p, tu duy… - §©y lµ kiÓu bµi nghÞ luËn yªu cÇu sö dông c¸c thao t¸c chøng minh, gi¶i thÝch, ph©n tÝch vµ tæng hîp… - Cô thÓ cÇn ®¶m b¶o c¸c néi dung sau : * Më bµi : (0,5 ®iÓm) - DÉn d¾t vµ trÝch dÉn ®îc nhËn xÐt : “ C¶nh ngµy xu©n lµ mét trong nh÷ng bøc tranh thiªn nhiªn ®Ñp bËc nhÊt trong TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du ” (0,25 ®iÓm) - Bµy tá kh¸i qu¸t ý kiÕn cña m×nh vÒ nhËn xÐt ®ã. (0.25 ®iÓm) - Khu biÖt ph¹m vi kiÕn thøc : §o¹n trÝch C¶nh ngµy xu©n (trÝch TruyÖn KiÒu – NguyÔn Du). * Th©n bµi : (9 ®iÓm) a. Kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm vµ vÞ trÝ ®o¹n trÝch : + Trong nÒn v¨n häc Trung ®¹i, thiªn nhiªn kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ n¬i cÊt giÊu, Èn chøa c¸i ®Ñp mµ cßn lµ n¬i ®Ó c¸c bËc thi nh©n cã thÓ göi g¾m nh÷ng t©m sù, t tëng, t×nh c¶m cña m×nh. (0,5 ®iÓm) + Trong TruyÖn KiÒu, NguyÔn Du ®· dµnh rÊt nhiÒu bót mùc ®Ó viÕt, ®Ó t¶ vµ kh¾c häa thµnh c«ng nhiÒu bøc tranh thiªn nhiªn cã søc l«i cuèn, mª ®¾m lßng ngêi. (Liªn hÖ më réng : Bé tranh tø b×nh Xu©n, h¹, thu, ®«ng trong TruyÖn KiÒu: Mïa xu©n : Cá non xanh tËn ch©n trêi Cµnh lª tr¾ng ®Óm mét vµi b«ng hoa Mïa h¹ : Díi tr¨ng quyªn ®· gäi hÌ §Çu têng löa lùu lËp lße ®¬m b«ng. Mïa thu : Long lanh ®¸y níc in trêi, Thµnh x©y khãi biÕc non ph¬i bãng vµng. Mïa ®«ng : Sen tµn cóc l¹i në hoa, SÇu dµi, ngµy ng¾n ®«ng ®µ sang xu©n. (0,5 ®iÓm) + Kh¼ng ®Þnh C¶nh ngµy xu©n thùc sù lµ mét trong nh÷ng bøc tranh thiªn nhiªn ®Ñp trong t¸c phÈm TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du . (0,5 ®iÓm) b. (3 ®iÓm). Khung c¶nh thiªn nhiªn ®îc më ra víi nh÷ng h×nh ¶nh, mµu s¾c rÊt ®Æc trng cña mïa xu©n. Mïa xu©n hiÖn lªn víi tÊt c¶ sù míi mÎ, tinh kh«i, thanh khiÕt, giµu søc sèng : + H×nh ¶nh Ðn ®a thoi, h×nh ¶nh íc lÖ quen thuéc, gîi sù ch¶y tr«i cña cuéc sèng, võa gîi lªn ®îc mét kh«ng gian réng lín… (1,5 ®iÓm) + ThÇn th¸i cña bøc tranh xu©n n»m trän ë hai c©u th¬: Cá non xanh tËn ch©n trêi Cµnh lª tr¾ng ®Óm mét vµi b«ng hoa (1,5 ®iÓm) c. (3®iÓm). C¶nh ngµy xu©n lµ bøc tranh thiªn nhiªn ®Ñp v× cã sù hßa hîp gi÷a c¶nh s¾c cña thiªn nhiªn, ®Êt trêi víi lßng ngêi. Dêng nh thiªn nhiªn còng biÕt thay ®æi theo t©m tr¹ng cña con ngêi, biÕt gîi lªn nh÷ng dù c¶m xa x«i vÒ sè phËn, cuéc ®êi nh©n vËt chÝnh – nµng KiÒu . + Sù hßa hîp gi÷a c¶nh s¾c thiªn nhiªn víi lßng ngêi.. (1,5 ®iÓm) + Thiªn nhiªn gîi lªn nh÷ng dù c¶m xa x«i vÒ sè ph©n nµng KiÒu – nh©n vËt chÝnh cña t¸c phÈm . (1,5 ®iÓm). d. (1,5 ®iÓm) . Phong c¶nh thiªn nhiªn trong TruyÖn KiÒu nãi chung vµ trong c¶nh mïa Xu©n nãi riªng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c víi thiªn nhiªn truyÒn thèng trong th¬ ca ¸ §«ng xa. C¶nh ë ®©y kh«ng tÜnh t¹i mµ thêng ®îc më ra theo kh«ng gian vµ thêi gian, theo bíc ch©n, c¸i nh×n vµ c¶m xóc cña con ngêi. Cã lÏ v× vËy mµ c¶nh “ thËt ” vµ cã hån h¬n. + So s¸nh sù kh¸c biÖt gi÷a thiªn nhiªn trong TruyÖn KiÒu vµ thiªn nhiªn trong th¬ ca ¸ ®«ng (tÜnh t¹i vµ vËn ®éng) (0,75 ®iÓm). + Kh¼ng ®Þnh thiªn nhiªn trong TruyÖn KiÒu nãi chung vµ trong ®o¹n trÝch c¶nh ngµy xu©n nãi riªng ®Ñp v× c¶nh thËt vµ cã hån h¬n . (0,75 ®iÓm). * KÕt bµi : - Kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng luËn ®iÓm trªn vµ thÓ hiÖn quan ®iÓm ®ång nhÊt víi ý kiÕn nhËn xÐt ë ®Çu bµi. (0,5 ®iÓm) . Lu ý : - NÕu häc sinh lËp ý theo c¸ch kh¸c, nhng vÉn lµm râ ®îc yªu cÇu cña ®Ò bµi vµ ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu kh¸c th× vÉn cho ®iÓm tèi ®a. - C¨n cø vµo tõng yªu cÇu cña ®¸p ¸n, tïy møc ®é lµm bµi cña häc sinh, ngêi chÊm cã thÓ ghi ®iÓm cho häc sinh tõ 0,25 ®iÓm ®Õn møc ®iÓm cao nhÊt. - Víi nh÷ng bµi viÕt cã c¸ch lËp ý l¹ nhng hîp lÝ, cã liªn hÖ më réng phï hîp hoÆc c¸ch diÔn ®¹t hÊp dÉn cã thÓ cho ®iÓm khuyÕn khÝch tõ 0,5 ®iÓm ®Õn 1,0 ®iÓm trong thang ®iÓm quy ®Þnh .