Trêng THCS Yªn T©m
§Ò thi m«n Ng÷ V¨n
Thêi gian lµm bµi: 150’
Hä vµ tªn ngêi ra ®Ò TrÇn ThÞ lan
®Ò thi
Câu 1 (3 điểm): Cho đoạn văn sau:
... “Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước, là thức dâng của những cánh đồng
lúa bát ngát xanh, mang trong hương vị tất cả cái mộc mạc, giản dị và thanh
khiết của đồng quê nội cỏ An Nam. Ai đã nghĩ đến đầu tiên dùng cốm để làm
quà sêu tết. Không còn gì hợp hơn với sự vương vít của tơ hồng, thức quà
trong sạch, trung thành như các việc lễ nghi.”
(Một thứ quà của lúa non: Cốm – Thạch Lam, Ngữ văn 7, tập I)
a. Xác định biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn văn.
b. Tác dụng của biện pháp tu từ ấy?
c. Viết một đoạn văn ngắn từ 10 đến 15 câu nói lên cảm nghĩ của
em về món quà đặc biệt này của quê hương.
Câu 2 (5 điểm) :
Cảm nhận của em về đoạn thơ sau:
... “ Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm
Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi
Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui
Nhóm dậy cả tâm tình tuổi nhỏ
Ôi kỳ lạ và thiêng liêng - bếp lửa! ”
(Bếp lửa – Bằng Việt , Ngữ văn 9, tập I)
Câu 3 (12 điểm)
Bức tranh thiên nhiên mùa xuân tuyệt đẹp qua đọan trích: “Cảnh ngày
xuân” (Truyện Kiều) dưới ngòi bút thần diệu của Nguyễn Du.
----------Hết----------
HƯỚNG DẪN CHẤM VÀ THANG ĐIỂM
A.YÊU CẦU CHUNG:
-Bài thi kiểm tra kiến thức và kỹ năng của học sinh nhằm chọn được đội tuyển
học sinh giỏi cấp Huyện lớp 9.
-Thang diểm 20, chiết dến 0,5. Điểm bài thi là điểm tổng các câu đề.
-Khuyến khích, trân trọng những bài viết sáng tạo, có hồn văn, có cảm xúc thật
sự.
B.YÊU CẦU CỤ THỂ:
Câu 1: (3 điểm)
*Yêu cầu về kỹ năng:
- Học sinh xác định được biện pháp tu từ trong đoạn văn, chỉ ra được tác dụng
của biện pháp tu từ ấy.
- Biết viết một đoạn văn hoàn chỉnh nêu lên suy nghĩ của mình về món quà giản
dị, đặc biệt của quê hương: cốm
*Yêu cầu về kiến thức:
a. Học sinh chỉ ra được biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn văn: So sánh
b. Chỉ ra được tác dụng của biện pháp tu từ so sánh ở đây là: Tăng sức gợi hình,
gợi cảm cho đoạn văn, tăng giá trị của món quà giản dị mà đầy ý nghĩa của quê
hương: Cốm
c. Học sinh biết viết thành một đoạn văn hoàn chỉnh trình bày được những cảm
nhận sâu sắc nhất của mình về món quà giản dị, đặc biệt, mang hương vị quê
hương, của dân tộc ta. Trong đoạn văn, học sinh bộc lộ được những tình cảm của
mình : tự hào, yêu quý, trân trọng những giá trị truyền thống của dân tộc...
* Biểu điểm: Các ý a, b, c mỗi ý cho 1 điểm.
Câu 2: (5 điểm)
* Yêu cầu về kỹ năng:
- Học sinh biết làm một bài văn kiểu cảm nhận một đoạn trích trong một tác
phẩm văn học. Bài viết phải trong sáng, diễn đạt trôi chảy, hành văn mạch lạc, thể
hiện được khả năng cảm thụ và thẩm thấu giá trị văn chương.
- Phát hiện được vẻ đẹp của đoạn trích qua giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật của
tác phẩm.
- Bài viết phải có bố cục rõ ràng, hợp lý.
* Yêu cầu về kiến thức:
Bài làm phải đạt được các yêu cầu sau đây:
- Giới thiệu được tác giả Bằng Việt và bài thơ Bếp lửa.
- Sau những câu thơ nói về hình ảnh Bếp lửa, khơi nguồn cho dòng hồi tuởng là
những kỷ niệm tuổi thơ sống bên bà gắn liền bếp lửa, khổ thơ trên là suy ngẫm
về bà và cuộc đời bà.
+ Cảm nhận được hình ảnh của bà luôn gắn liền với hình ảnh Bếp lửa, ngọn lửa,
gắn liền với sự tảo tần, sự hy sinh chăm lo cho mọi người...
Ngọn lửa ấy đã nâng bước cháu đi trên chặng đường dài ...người cháu yêu bà,
hiểu bà vì thế mà hiểu thêm dân tộc mình, nhân dân mình: “Nhóm niềm yêu
thương khoai sắn ngọt bùi...Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui...”
+ Cảm nhận được bếp lửa chính là biểu thị của tình bà, sự chăm chút của bà, bếp
lửă gắn với những gian khó của cuộc đời bà. Chính vì thế mà tác giả đã cảm nhận
được bếp lửa bình dị mà thân thuộc, kỳ diệu, thiêng liêng:
Ôi kỳ lạ và thiêng liêng- bếp lửa!
+ Cảm nhận được bài thơ với giọng thơ hồi tưởng, cảm xúc, ngôn từ mộc mạc,
giản dị, sử dụng từ ngữ hiệu quả, các biện pháp tu từ... nhà thơ đã thể hiện tình
cảm bà cháu hết sức chân thành mà cảm động...
*Biểu điểm:
- Đạt tối đa các yêu cầu trên: cho 5 điểm
- Đạt 2/ 3 số ý nội dung, kỹ năng tương đối tốt: cho 4 điểm.
- Đạt 1/2 số ý nội dung, kỹ năng chưa tốt: Cho 3 điểm
- Đạt 1/3 số ý nội dung, chưa đúng kiểu bài cảm nhận: Cho 2
điểm
- Viết sơ sài, kỹ năng yếu: cho 1 điểm
( Các mức điểm còn lại giáo viên tự chiết cho linh
hoạt)
Câu 3: (12 điểm)
*Yêu cầu về kỹ năng:
- Học sinh biết viết một bài văn nghị luận kết hợp các yếu tố để làm rõ nội dung
của đoạn thơ : Bức tranh thiên nhiên mùa xuân qua bút pháp nghệ thuật tài tình
của tác giả.
- Bố cục rõ ràng, hợp lý, hành văn trong sáng, diễn đạt tốt.
*Yêu cầu về kiến thức:
Học sinh làm rõ các yêu cầu sau:
- Bằng nghệ thuật miêu tả sắc sảo, điêu luyện kết hợp bút pháp tả và gợi, sử dụng
từ ngữ giàu chất tạo hình để miêu tả cảnh ngày xuân với những đặc điểm riêng,
tác giả đã vẽ nên một bức tranh thiên nhiên mùa xuân tuyệt đẹp, đầy sức sống và
qua đó nói lên được tâm trạng nhân vật.
- Thời gian, không gian được nói đến trong đoạn thơ rất điển hình: Tiết thanh
minh, tháng 3, tháng cuối cùng của mùa xuân, cảnh vật đẹp và trong sáng. Bức
hoạ tuyệt đẹp về mùa xuân thể hiện rõ nhất trong 2 câu thơ:
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điẻm một vài bông hoa
Tất cả đều gợi lên vẻ đẹp của mùa xuân: mới mẻ, tinh khôi, giàu sức sống,
khoáng đạt, trong trẻo, nhẹ nhàng, thanh khiết... Cảnh vật có hồn chứ không tĩnh
tại.
- Trong ngày thanh minh, tác giả đã chú ý miêu tả hai hoạt động cùng diễn ra một
lúc: Lễ tảo mộ ( đi viếng mộ, quét tước, sửa sang phần mộ người thân), Hội đạp
thanh (đi chơi xuân ở chốn đồng quê)... Bằng việc sử dụng những từ ngữ mang
tính chất đặc tả, các từ ghép, tính từ, danh từ, động từ, cách nói ẩn dụ... gợi lên
hình ảnh từng đoàn người đi chơi xuân nhộn nhịp như chim én, chim oanh ríu rít.
Trong lễ hội mùa xuân tấp nập ấy, nổi bật nhất là những nam thanh, nữ tú... Qua
cuộc du xuân của chị em Thuý Kiều, tác giả ngợi ca một truyền thống văn hoá lễ
hội xa xưa...
- Kết thúc buổi lễ hội là cảnh chị em Thuý Kiều du xuân trở về, cảnh vẫn đẹp,
vẫn mang cái thanh dịu của mùa xuân: Nắng nhạt, khe nước nhỏ, một nhịp cầu
nho nhỏ bắc ngang... mọi chuyển động đều nhẹ nhàng: Mặt trời từ từ ngả bóng về
Tây, bước chân người thơ thẩn, dòng nước uốn quanh. Cảnh nhộn nhịp của lễ hội
không còn nữa, cảnh mờ đi và nhạt dần, lặng dần.... Cảm giác bâng khuâng xao
xuyến về một ngày vui xuân đang còn mà linh cảm về điều sắp xẩy ra đã xuất
hiện...
Kết luận: Dưới ngòi bút thần diệu của Nguyễn Du, bức tranh thiên nhiên mùa
xuân hiện lên tuyệt đẹp, đầy sức sống, thể hiện được tâm trạng nhân vật và dự
cảm về điều sắp xảy ra.
* Biểu điểm:
-Bài làm dạt tối đa các yêu cầu trên : 12 điểm
- Bài làm đạt 2/3 số ý về nội dung, kỹ năng được, còn mắc lỗi nhỏ: 10 điểm
- Bài làm đạt ½ số ý nội dung, có kỹ năng làm bài, bố cục hoàn chỉnh, diễn đạt
tương đối tốt cho 8 điểm
- Bài làm đạt 1/2 số ý về nội dung, kỹ năng chưa đáp ứng được yêu cầu của một
bài nghị luận, văn viết còn khô khan:
Cho 6 điểm
Đạt 1/3 số ý về nội dung, kỹ năng còn non: Cho 4 điểm
- Bài viết sơ sài, kỹ năng yếu
: Cho 2 điểm
(Các mức điểm còn lại giáo viên tự chiết cho linh hoạt)
--------------Hết----------
- Xem thêm -