UBND tỉnh Quảng Trị - Trường Đại học Khoa học Tự
nhiên, ĐHQGHN
§¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng « nhiÔm nguån níc do nu«i
trång thuû s¶n, vÊn ®Ò x©m nhËp mÆn tØnh Qu¶ng TrÞ
vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ
x· héi vµ b¶o vÖ m«i trêng
Hà Nội - 2007
Danh s¸ch c¸n bé tham gia ®Ò tµi
1. TS. NguyÔn TiÒn Giang, §HKHTN, §HQG Hµ Néi – Chñ tr× ®Ò tµi
2. TS. TrÇn Ngäc Anh, §HKHTN, §HQG Hµ Néi – Th ký ®Ò tµi
3. TS. NguyÔn Thanh S¬n, §HKHTN, §HQG Hµ Néi
4. TS. NguyÔn Thä S¸o, §HKHTN, §HQG Hµ Néi
5. TS. TrÇn Anh TuÊn, §HKHTN, §HQG Hµ Néi
6. ThS. NguyÔn Huy Ph¬ng, ViÖn Quy ho¹ch Thñy lîi Hµ Néi
7. CN. Ng« ChÝ TuÊn,§HKHTN, §HQG Hµ Néi
8. ThS. NguyÔn H÷u Nam, Së Tµi nguyªn M«i trêng tØnh Qu¶ng TrÞ
9. NCS. NguyÔn §øc H¹nh, ,§HKHTN, §HQG Hµ Néi
10. NCS. TrÇn Anh Ph¬ng, ,§HKHTN, §HQG Hµ Néi
10.NCS. TrÇn Thanh Hµ, ViÖn ViÖt Nam häc vµ Ph¸t triÓn bÒn v÷ng
11.CN. Lª Quèc Huy, ,§HKHTN, §HQG Hµ Néi
13.CN. NguyÔn Thanh Tïng, ViÖn Khoa häc KTTV vµ M«i trêng
14. CN NguyÔn Träng H÷u, Së Tµi nguyªn M«i trêng tØnh Qu¶ng TrÞ
15. CN Hoµng ViÖt ThÞnh, Së Tµi nguyªn M«i trêng tØnh Qu¶ng TrÞ
4
Môc lôc
Më ®Çu
Ch¬ng1. §Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn, tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ
ChiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi tØnh qu¶ng trÞ...................10
1.1. §Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn.............................................................................. 10
1.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý ........................................................................................................... 10
1.1.2. §Þa h×nh, ®Þa m¹o................................................................................................. 10
1.1.3. §Þa chÊt, thæ nhìng............................................................................................ 12
1. §Þa chÊt.....................................................................................................12
2. Thæ nhìng...............................................................................................12
1.1.4. Th¶m thùc vËt...................................................................................................... 13
1.1.5. KhÝ hËu................................................................................................................. 14
1. Ma ...........................................................................................................14
2. NhiÖt ®é kh«ng khÝ ....................................................................................15
3. §é Èm t¬ng ®èi........................................................................................16
4. Bèc h¬i ......................................................................................................16
5. Sè giê n¾ng...............................................................................................16
6. Giã vµ b·o.................................................................................................16
1.1.6. Thuû v¨n .............................................................................................................. 18
1.2. Tµi nguyªn thiªn nhiªn TØnh qu¶ng TrÞ............................................... 20
1.2.1. Tµi nguyªn ®Êt ..................................................................................................... 20
1.2.2. Tµi nguyªn níc................................................................................................... 26
1.2.3. Tµi nguyªn thuû h¶i s¶n....................................................................................... 28
1.3. ChiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi tØnh qu¶ng trÞ .................... 30
1.3.1. Vµi nÐt vÒ ®Æc ®iÓm kinh tÕ x· héi tØnh Qu¶ng TrÞ............................................. 30
1. D©n sè.......................................................................................................30
2. C¬ cÊu kinh tÕ cña tØnh..............................................................................31
3. N«ng - l©m nghiÖp.....................................................................................31
4. Thuû s¶n ...................................................................................................32
5. C«ng nghiÖp..............................................................................................32
6. Y tÕ - Gi¸o dôc ..........................................................................................32
7. C¸c ngµnh kh¸c ........................................................................................33
1.3.2. ChiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi tØnh Qu¶ng TrÞ.......................................... 34
ch¬ng2. §iÒu tra hiÖn tr¹ng, quy ho¹ch nu«i trång thuû s¶n
vµ x©m nhËp mÆn tØnh qu¶ng trÞ................................................................37
2.1. HiÖn tr¹ng nu«i trång thuû s¶n............................................................. 37
2.1.1. §èi tîng nu«i trång thuû s¶n............................................................................ 37
2.1.2. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt cho môc ®Ých nu«i trång thuû s¶n ................................ 38
1. DiÖn tÝch nu«i trång thuû s¶n níc ngät ....................................................38
2. DiÖn tÝch nu«i trång thuû s¶n níc mÆn, lî ...............................................40
5
2.1.3. S¶n lîng nu«i trång thuû s¶n............................................................................. 44
1. S¶n lîng nu«i theo c¸c lo¹i h×nh mÆt níc..............................................45
2. S¶n lîng nu«i theo c¸c huyÖn thÞ ..........................................................45
2.1.4. T×nh h×nh dÞch bÖnh vµ c¸ch phßng trõ trong nu«i trång thuû s¶n trªn ®Þa bµn
tØnh Qu¶ng TrÞ............................................................................................................... 46
2.1.5. C¬ së h¹ tÇng vïng nu«i ...................................................................................... 47
2.1.6. DÞch vô hËu cÇn cho NTTS.................................................................................. 48
1. S¶n xuÊt vµ cung øng gièng......................................................................48
2. S¶n xuÊt vµ cung øng thøc ¨n...................................................................50
2.1.7. Mét sè m« h×nh nu«i ®îc ¸p dông trªn ®Þa bµn tØnh Qu¶ng TrÞ...................... 51
1. M« h×nh nu«i thuû s¶n níc ngät ..............................................................51
2. M« h×nh nu«i trång thuû s¶n níc mÆn, lî ................................................53
2.1.8. H×nh thøc tæ chøc vµ qu¶n lý ho¹t ®éng nu«i thuû s¶n níc lî trªn ®Þa bµn tØnh
Qu¶ng TrÞ ...................................................................................................................... 59
2.1.9. §¸nh gi¸ chung hiÖn tr¹ng nu«i trång thuû s¶n tØnh Qu¶ng TrÞ ....................... 60
2.2. quy ho¹ch nu«i trång thuû s¶n TØnh Qu¶ng trÞ ®Õn 2020 ........... 61
2.2.1. C¬ së x©y dùng quy ho¹ch nu«i trång thuû s¶n.................................................. 61
1. §Þnh híng chiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh nu«i trång thuû s¶n tØnh Qu¶ng TrÞ
®Õn n¨m 2020 ...............................................................................................61
2. TiÒm n¨ng diÖn tÝch nu«i trång thuû s¶n ...................................................62
3. V¨n b¶n ph¸p lý vÒ qu¶n lý m«i trêng vïng nu«i thuû sản tËp trung ......63
4. Quan ®iÓm qui ho¹ch nu«i trång thñy s¶n níc lî vµ níc mÆn...............66
2.2.2. Quy ho¹ch nu«i trång thñy s¶n ®Õn n¨m 2010 vµ 2020...................................... 67
1. Quy ho¹ch ®Õn n¨m 2010.........................................................................67
2. Qui ho¹ch ®Õn n¨m 2020..........................................................................68
2.3. HiÖn tr¹ng x©m nhËp mÆn trªn c¸c hÖ thèng s«ng chÝnh tØnh
Qu¶ng TrÞ................................................................................................................... 69
2.3.1 T×nh h×nh chung.................................................................................................... 69
2.3.2. BiÕn ®æi ®é mÆn vïng h¹ lu s«ng theo thêi gian ............................................... 70
3. BiÕn ®æi ngµy cña ®é mÆn.........................................................................74
2.3.3 BiÕn ®æi ®é mÆn vïng h¹ lu s«ng theo kh«ng gian ............................................ 75
1. BiÕn ®æi ®é mÆn theo ®é s©u thñy trùc......................................................75
2. BiÕn ®æi ®é mÆn däc s«ng vµ theo hÖ thèng s«ng ....................................76
2.4. Quy ho¹ch ph¸t triÓn nguån níc ®Èy mÆn h¹ du ®Õn 2020....... 80
2.4.1. C¸c c«ng tr×nh ng¨n mÆn ................................................................................... 80
1. Trªn hÖ thèng s«ng BÕn H¶i .....................................................................80
2. Trªn hÖ thèng s«ng Th¹ch H·n ................................................................82
2.4.2. Quy ho¹ch nguån níc, gãp phÇn ®Èy mÆn h¹ du............................................. 83
1. Lu vùc s«ng BÕn H¶i...............................................................................83
2. Lu vùc s«ng Th¹ch H·n ..........................................................................86
ch¬ng3. §¸nh gi¸ tµi nguyªn níc phôc vô nu«i trång thñy
s¶n vµ ®Èy mÆn h¹ du .........................................................................................90
3.1. TÝnh to¸n lîng níc phôc vô nu«i trång thñy s¶n vµ ®Èy
mÆn h¹ du.................................................................................................................. 90
3.1.1. Sè liÖu phôc vô tÝnh to¸n ..................................................................................... 90
1. Sè liÖu bèc h¬i ..........................................................................................90
6
2. Sè liÖu ma ...............................................................................................91
3.1.2. TÝnh to¸n nhu cÇu níc lî cho 1 ha nu«i ............................................................ 92
3.1.3. TÝnh nhu cÇu níc cho c¸c thêi kú...................................................................... 93
3.1.4. TÝnh to¸n lîng níc ngät ®Èy mÆn h¹ du ........................................................ 95
1. HiÖn tr¹ng .................................................................................................95
2. Sau khi c¸c c«ng tr×nh thñy lîi ®îc quy ho¹ch ........................................96
3.2. ChÊt lîng níc c¸c khu vùc nu«i trång thñy s¶n ..................... 97
3.2.1. Mét sè ¶nh hëng cña NTTS nuíc mÆn, lî ®Õn m«i trêng níc...................... 97
3.2.2. §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng « nhiÔm m«i trêng níc do nu«i trång thuû s¶n t¹i vïng
h¹ lu BÕn H¶i vµ Th¹ch H·n...................................................................................... 99
1. §¸nh gi¸ chÊt lîng níc th¶i cña mét sè khu vùc nu«i t«m ....................99
2. §¸nh gi¸ sù thay ®æi chÊt lîng níc s«ng theo kh«ng gian, thêi gian do
¶nh hëng cña níc th¶i tõ c¸c ao nu«i......................................................101
3. §¸nh gi¸ ¶nh hëng cña mét sè lÜnh vùc kh¸c ngoµi nu«i t«m lªn chÊt
lîng níc s«ng..........................................................................................107
3.2.3. §¸nh gi¸ ¶nh hëng hiÖn tr¹ng m«i trêng níc lªn NTTS níc lî ............... 112
1. C¬ chÕ t¸c ®éng cña m«i trêng níc lªn ho¹t ®éng nu«i t«m ...............112
2. C¸c yÕu tè khÝ tîng, thñy v¨n vµ m«i trêng ¶nh hëng ®Õn sù ph¸t triÓn
cña t«m só (Black tiger shrimp – Penaeous monodon)...............................113
3. §¸nh gi¸ ¶nh hëng chÊt lîng níc mÆt ®Õn ho¹t ®éng nu«i t«m ......116
3.2.4. §¸nh gi¸ ¶nh hëng cña nu«i t«m níc mÆn, lî ®Õn chÊt lîng níc ngÇm .. 120
1. §é mÆn ...................................................................................................123
2. Clo- .........................................................................................................123
3. Coliform...................................................................................................124
4. Kim lo¹i nÆng ..........................................................................................124
3.2.5. §¸nh gi¸ ¶nh hëng cña nu«i t«m níc mÆn, lî ®Õn chÊt lîng níc biÓn ven
bê.................................................................................................................................. 124
3.2.6. NhËn xÐt ............................................................................................................. 125
ch¬ng4. « nhiÔm nguån níc do nu«i trång thñy s¶n vµ x©m
nhËp mÆn h¹ du – dù b¸o vµ gi¶i ph¸p ....................................................127
4.1. C¥ Së Lý THUYÕT CñA M¤ H×NH Dù B¸O X¢M NHËP MÆN Vµ LAN
TRUYÒN ¤ NHIÔM..................................................................................................... 127
4.1.1 Tæng quan ........................................................................................................... 127
4.1.2 C¬ së lý thuyÕt m« h×nh MIKE 11...................................................................... 128
1. Giíi thiÖu chung ......................................................................................128
3. Ph¬ng ph¸p gi¶i ....................................................................................131
4. §iÒu kiÖn biªn vµ ®iÒu kiÖn ban ®Çu .......................................................133
5. §iÒu kiÖn æn ®Þnh ....................................................................................133
4.2 X¢Y DùNG M¤ H×NH TÝNH TO¸N Vµ Dù B¸O X¢M NHËP MÆN trªn hÖ
thèng s«ng tØnh Qu¶ng TrÞ............................................................................. 133
4.2.1 ThiÕt lËp m¹ng thñy lùc...................................................................................... 133
1. Tµi liÖu ®Þa h×nh.......................................................................................134
2. Tµi liÖu c«ng tr×nh....................................................................................135
3. Tµi liÖu thñy v¨n......................................................................................136
4.2.2 §iÒu kiÖn ban ®Çu vµ ®iÒu kiÖn biªn .................................................................. 137
4.2.3 KiÓm ®Þnh m« h×nh ............................................................................................. 139
7
4.2.4 Dù b¸o t×nh h×nh x©m nhËp mÆn........................................................................ 143
4.2.5. KÕt luËn.............................................................................................................. 152
4.3. TÝNH TO¸N Vµ Dù B¸O ¤ NHIÔM DO NU¤I TRåNG THñY S¶N............... 153
4.3.1. ThiÕt lËp m¹ng tÝnh to¸n vµ biªn ®Çu vµo......................................................... 153
4.3.2 Dù b¸o t×nh h×nh « nhiÔm do nu«i trång thñy s¶n............................................. 158
4.4 C¸C GI¶I PH¸P C¤NG NGHÖ Vµ CHÝNH S¸CH GI¶M THIÓU ¤ NHIÔM DO
NU¤I TRåNG THñY S¶N Vµ PH¸T TRIÓN M¤I TR¦êNG bÒn v÷ng .............. 168
4.4.1. C¬ së ph¬ng ph¸p luËn .................................................................................... 168
1. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch ®a tiªu chÝ..........................................................168
2. Ph¬ng ph¸p xÕp h¹ng ...........................................................................170
3. Ph¬ng ph¸p cho ®iÓm ...........................................................................170
4. Ph¬ng ph¸p so s¸nh cÆp (Pairwise comparison) .................................171
5. Ph¬ng ph¸p trao ®æi..............................................................................172
6 TÝnh tæng ®iÓm cho tõng ph¬ng ¸n.........................................................172
4.4.2. ¸p dông ph©n tÝch ®a tiªu chÝ cho vÊn ®Ò nu«i t«m níc mÆn, lî.................... 173
1.Mét sè vÊn ®Ò hiÖn t¹i vµ t¬ng lai...........................................................173
2. C¸c thµnh phÇn liªn quan .......................................................................173
3. Môc tiªu ..................................................................................................174
4. C¸c ®iÒu kiÖn biªn...................................................................................175
5. Tiªu chÝ ...................................................................................................176
4.4.3. C¸c gi¶i ph¸p ..................................................................................................... 177
1. Gi¶i ph¸p phi c«ng tr×nh ..........................................................................177
2. Gi¶i ph¸p c«ng nghÖ ...............................................................................178
3. Ph©n tÝch c¸c gi¶i ph¸p: ..........................................................................182
4. ThiÕt kÕ chi tiÕt hÖ thèng cho vïng nu«i t«m th«n Tiªn An, x· VÜnh S¬n,
huyÖn VÜnh Linh ..........................................................................................185
5. Mét sè c¸c gi¶i ph¸p vÒ qu¶n lý vµ chÝnh s¸ch .......................................187
4.5 C¸C GI¶I PH¸P ®èi víi x©m nhËp mÆn...................................................... 189
KÕt luËn
192
Tµi liÖu tham kh¶o
194
8
Më ®Çu
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, viÖc nu«i trång thuû s¶n (NTTS) c¶ níc nãi
chung vµ Qu¶ng TrÞ nãi riªng ph¸t triÓn kh¸ m¹nh mÏ vµ cã xu híng ngµy cµng gia
t¨ng ë hÇu hÕt c¸c huyÖn ven biÓn. §Æc biÖt t¹i c¸c huyÖn ven biÓn nh H¶i L¨ng,
VÜnh Linh ®· ph¸t triÓn m¹nh h×nh thøc nu«i t«m trªn c¸t víi c¸c quy m« kh¸c
nhau. Bªn c¹nh lîi Ých vÒ kinh tÕ mµ ho¹t ®éng nµy mang l¹i, nu«i trång thuû s¶n
nãi chung vµ nu«i t«m trªn c¸t nãi riªng t¸c ®éng ®Õn nguån níc vµ m«i trêng,
g©y « nhiÔm vµ lµm trÇm träng thªm c¸c ¶nh hëng cña níc mÆn, lî ®Õn c¸c vïng
®Êt n«ng nghiÖp vµ c¸c c«ng tr×nh di tÝch l©n cËn. V× thÕ cÇn thiÕt ph¶i cã c¸c ®¸nh
gi¸ t×nh h×nh « nhiÔm do c¸c ho¹t ®éng nµy g©y nªn.
TØnh Qu¶ng TrÞ cã hai hÖ thèng s«ng lín nhÊt lµ s«ng BÕn H¶i, Th¹ch H·n ®æ
ra biÓn qua cöa Tïng, cöa ViÖt. Theo ®iÒu tra cña ViÖn Quy ho¹ch Thuû lîi (2000)
vµ Trêng §HKHTN Hµ Néi (2006), trªn s«ng Th¹ch H·n do dßng ch¶y mïa kiÖt
lÊy hÕt vµo hÖ thèng tíi nªn lu lîng tr¶ l¹i cho dßng chÝnh kh«ng cã, v× vËy vÒ
mïa kiÖt, mÆn x©m nhËp s©u, g©y ¶nh hëng nhiÒu mÆt ®Õn c¸c ho¹t ®éng d©n sinh
kinh tÕ. Tuy nhiªn cho ®Õn nay cha cã mét c«ng tr×nh nghiªn cøu ®Çy ®ñ nµo vÒ
ng¨n vµ ®Èy mÆn trªn c¸c hÖ thèng s«ng còng nh ¶nh hëng cña nã (c¶ tÝch cùc vµ
tiªu cùc) ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.
Trªn c¬ së ®ã, Trêng §H Khoa häc Tù nhiªn Hµ Néi kÕt hîp víi Së Tµi
nguyªn vµ M«i trêng tØnh Qu¶ng TrÞ thùc hiÖn c«ng tr×nh “§¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng «
nhiÔm nguån níc do nu«i trång thuû s¶n, vÊn ®Ò x©m nhËp mÆn tØnh Qu¶ng TrÞ vµ
®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ b¶o vÖ m«i trêng” víi
hai môc tiªu chÝnh lµ: i) §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng « nhiÔm nguån níc do nu«i trång
thñy s¶n t¹i c¸c vïng cöa s«ng ven biÓn, tõ ®ã ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p gi¶m thiÓu; ii)
§¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng x©m nhËp mÆn trªn hai hÖ thèng s«ng BÕn H¶i vµ Th¹ch H·n,
®Ò xuÊt ph¬ng ¸n gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.
Sau mét thêi gian lµm viÖc víi sù tham gia, gióp ®ì cña c¸c cÊp l·nh ®¹o, c¸n
bé chuyªn m«n thuéc c¸c së, ban ngµnh tØnh Qu¶ng TrÞ chóng t«i ®· hoµn thµnh
c«ng tr×nh kÞp tiÕn ®é vµ ®¹t môc tiªu ®Ò ra.
Nh©n ®©y chóng t«i xin tr©n träng c¶m ¬n UBND TØnh Qu¶ng trÞ, Së Tµi
Nguyªn M«i Trêng ®· nhiÖt t×nh hç trî ®Ó chóng t«i hoµn thµnh c«ng tr×nh nµy.
NHãM T¸C GI¶
9
Ch¬ng 1
§Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn, tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ
ChiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi tØnh qu¶ng trÞ
1.1. §Æc ®iÓm ®Þa lý tù nhiªn
1.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý
TØnh Qu¶ng TrÞ n»m trong ph¹m vi: 16 018 ®Õn 17010 vÜ ®é B¾c; 106032 ®Õn
107024 kinh ®é §«ng
+ PhÝa B¾c gi¸p tØnh Qu¶ng B×nh
+ PhÝa Nam gi¸p tØnh Thõa Thiªn HuÕ
+ PhÝa T©y lµ biªn giíi ViÖt - Lµo.
+ PhÝa §«ng lµ biÓn §«ng, víi chiÒu dµi bê biÓn lµ 75 km.
DiÖn tÝch tù nhiªn cña tØnh lµ 4.746 km2 ®îc chia thµnh 10 ®¬n vÞ hµnh
chÝnh, gåm 8 huyÖn vµ 2 thÞ x·. Qu¶ng TrÞ n»m vµo vÞ trÝ cÇu nèi cña hai miÒn Nam
– B¾c cã quèc lé 1A, ®êng mßn Hå ChÝ Minh vµ tuyÕn ®êng s¾t B¾c – Nam ch¹y
qua, cã quèc lé 9 nèi hµnh lang §«ng T©y rÊt thuËn lîi cho viÖc giao lu vµ ph¸t
triÓn kinh tÕ.
1.1.2. §Þa h×nh, ®Þa m¹o
Vïng nghiªn cøu cã thÕ dèc chung tõ ®Ønh Trêng S¬n ®æ ra biÓn. Do sù ph¸t
triÓn cña c¸c b×nh nguyªn ®åi thÊp nªn ®Þa h×nh ë vïng nµy rÊt phøc t¹p. Theo chiÒu
B¾c Nam, phÇn ®ång b»ng ®Þa h×nh cã d¹ng ®Ìo thÊp, thung lòng s«ng - ®Ìo thÊp.
Theo chiÒu T©y - §«ng, ®Þa h×nh ë ®©y cã d¹ng nói cao, ®åi thÊp, nhiÒu khu theo
d¹ng b×nh nguyªn - ®åi, ®ång b»ng, ®åi thÊp ven biÓn. Cã thÓ ph©n chia ®Þa h×nh ë
®©y theo c¸c d¹ng ®Æc trng sau:
- Vïng c¸t ven biÓn: d¶i c¸t nµy ch¹y däc tõ cöa Tïng ®Õn b·i biÓn Mü Thuû
theo d¹ng cån c¸t. ChiÒu réng cån c¸t n¬i réng nhÊt tíi 3-4 km, dµi ®Õn 35 km. Dèc
10
vÒ 2 phÝa: ®ång b»ng vµ biÓn, cao ®é b×nh qu©n cña c¸c cån c¸t tõ +6 +4 m. Vïng
c¸t cã líp phñ thùc vËt nghÌo nµn. C¸t ë ®©y di chuyÓn theo c¸c d¹ng c¸t ch¶y theo
dßng níc ma, c¸t bay theo giã lèc, c¸t di chuyÓn theo d¹ng nh¶y do ma ®µo bíi
vµ giã chuyÓn ®i; d¹ng cån c¸t nµy cã nguy c¬ di chuyÓn chiÕm chç cña ®ång b»ng.
Tuy nhiªn d¹ng ®Þa h×nh nµy cã kh¶ n¨ng c¶i t¹o thµnh vïng trång c©y trång c¹n nÕu
nh cã níc ®Ó c¶i t¹o.
- Vïng ®ång b»ng: d¹ng ®ång b»ng ë ®©y lµ c¸c thung lòng s©u kÑp gi÷a c¸c
d¶i ®åi thÊp vµ cån c¸t h×nh thµnh trªn c¸c cÊu tróc uèn nÕp cña d·y Trêng S¬n, cã
nguån gèc mµi mßn vµ båi tô. ë ®©y cã c¸c vïng ®ång b»ng réng lín nh:
+ §ång b»ng h¹ du s«ng BÕn H¶i, cao ®é biÕn ®æi tõ +1,0 + 2,5 m; ®Þa h×nh
b»ng ph¼ng, ®· ®îc khai th¸c tõ l©u ®êi ®Ó s¶n xuÊt lóa níc. Xu«i theo chiÒu dµi
dßng ch¶y cña s«ng Sa Lung, d¹ng ®ång b»ng nµy cã tíi gÇn 8.000 ha.
+ §ång b»ng däc s«ng C¸nh Hßm: lµ d¶i ®ång b»ng hÑp ch¹y tõ phÝa Nam
cÇu HiÒn L¬ng tíi bê B¾c s«ng Th¹ch H·n, thÕ dèc cña d¶i ®ång b»ng nµy lµ tõ 2
phÝa T©y vµ §«ng dån vµo s«ng C¸nh Hßm. Cao ®é b×nh qu©n d¹ng ®Þa h×nh nµy tõ
+0,5 +1,5m. D¹ng ®Þa h×nh nµy còng ®· c¶i t¹o ®Ó gieo trång lóa níc.
+ §ång b»ng h¹ du s«ng VÜnh Phíc vµ ®ång b»ng Cam Lé: d¹ng ®Þa h×nh
b»ng ph¼ng, tËp trung ë TriÖu ¸i, TriÖu Thîng (VÜnh Phíc). Cao ®é b×nh qu©n
d¹ng ®Þa h×nh nµy tõ +3,0 +1,0m. §©y lµ c¸nh ®ång réng lín cña TriÖu Phong vµ
thÞ x· §«ng Hµ. §Þa h×nh ®ång b»ng cã cao ®é b×nh qu©n tõ +2,0 +4,0m, d¶i ®ång
b»ng nµy hÑp ch¹y theo híng T©y - §«ng, kÑp 2 bªn lµ c¸c d·y ®åi thÊp.
+ §Þa h×nh ®ång b»ng phï sa ph©n bè ven s«ng n»m kÑp gi÷a vïng gß ®åi
phÝa T©y vµ vïng c¸t ven biÓn, c¸c c¸nh ®ång nhá hÑp, cã ®é cao kh«ng ®Òu lµ thµnh
t¹o cña c¸c qu¸ tr×nh båi ®¾p phï sa cña c¸c hÖ thèng s«ng vµ c¸c d¶i ®Êt dèc tô
®îc khai ph¸ tõ l©u ph©n bè däc theo quèc lé 1A tõ VÜnh Linh ®Õn H¶i L¨ng.
+ Mét d¹ng ®Þa h×nh n÷a trong vïng nghiªn cøu lµ c¸c thung lòng hÑp ®éc
lËp diÖn tÝch kho¶ng 5 - 50 ha còng ®· ®îc khai th¸c ®Ó trång lóa níc.
- Vïng nói thÊp vµ ®åi: §Þa h×nh vïng ®åi ë ®©y cã d¹ng ®åi b¸t óp liªn tôc,
cã nh÷ng khu nhá d¹ng b×nh nguyªn nh khu ®åi Hå X¸ (VÜnh Linh) vµ khu Cïa
(Cam Lé). §é dèc vïng nói b×nh qu©n tõ 15 180. §Þa h×nh nµy rÊt thuËn lîi cho
viÖc ph¸t triÓn c©y trång c¹n, c©y c«ng nghiÖp vµ c©y ¨n qu¶; cao ®é cña d¹ng ®Þa
h×nh nµy lµ 200 – 1000 m, cã nhiÒu thung lòng lín. §©y lµ d¹ng ®Þa h×nh cã thÕ
m¹nh cña tØnh Qu¶ng TrÞ, d¹ng ®Þa h×nh nµy chiÕm tíi 50% diÖn tÝch tù nhiªn cña
c¸c lu vùc s«ng, thuËn lîi cho viÖc x©y dùng hå chøa níc phôc vô s¶n xuÊt n«ng
11
nghiÖp vµ nu«i trång thuû s¶n.
- Vïng nói cao: Do chiÒu ngang tØnh Qu¶ng TrÞ hÑp, tõ d¶i Trêng S¬n ra ®Õn
biÓn kho¶ng 100km, nói cao nªn ®Þa h×nh nµy dèc, hiÓm trë; c¸c triÒn nói cao cã xen
kÏ c¸c côm ®¸ v«i ®îc h×nh thµnh do qu¸ tr×nh t¹o s¬n x¶y ra võo ®Çu ®¹i mªz«z«i
t¹o nªn d·y Trêng S¬n. D¹ng nµy ph©n bè phÝa T©y, gi¸p theo biªn giíi ViÖt – Lµo
theo híng T©y B¾c – §«ng Nam víi bËc ®Þa h×nh tõ 1000 – 1700 m víi bÒ mÆt bÞ
x©m thùc vµ chia c¾t m¹nh. §Þa h×nh nµy thÝch hîp cho c©y l©m nghiÖp vµ rõng
phßng hé ®Çu nguån.
Tãm l¹i, ®Þa h×nh vïng nghiªn cøu rÊt phøc t¹p vµ còng cã rÊt nhiÒu tiÒm
n¨ng ®Ó ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp ®a d¹ng vµ mét nÒn kinh tÕ hµng
ho¸ cã gi¸ trÞ cao.
1.1.3. §Þa chÊt, thæ nhìng
1. §Þa chÊt
§Þa tÇng ph¸t triÓn kh«ng liªn tôc, c¸c trÇm tÝch tõ Paleozoi h¹ tíi Kainozoi
trong ®ã trÇm tÝch Paleozoi chiÕm chñ yÕu, gåm 9 ph©n vÞ ®Þa tÇng, cßn l¹i 6 ph©n vÞ
thuéc Me«zoi vµ Kainozoi. C¸c thµnh t¹o x©m nhËp ph©n bè r¶i r¸c, song chñ yÕu ë
phÇn T©y Nam víi diÖn tÝch gÇn 400km2, thuéc c¸c hÖ Trµ Bång, BÕn Giµng - QuÕ
S¬n vµ c¸c ®¸ m¹ch kh«ng ph©n chia. Phøc hÖ Trµ Bång n»m trªn vïng Lµng Xoa
(Híng Ho¸) víi lé diÖn 120 km2, khèi cã d¹ng kÐo dµi theo híng T©y B¾c - §«ng
Nam n»m däc ®øt gÉy §akr«ng-A Líi. Phøc hÖ BÕn Giµng - QuÕ S¬n n»m däc theo
d¶i nói vµ vïng VÝt Thu Lu gåm c¸c khèi Tam Kú, Ta B¨m vµ ®éng Voi MÑp. §Þa
chÊt trong vïng cã nh÷ng ®øt g·y ch¹y theo híng tõ ®Ønh Trêng S¬n ra biÓn t¹o
thµnh c¸c r¹ch s«ng chÝnh c¾t theo ph¬ng T©y §«ng. TÇng ®¸ gèc ë ®©y n»m s©u,
tÇng phñ dµy. Theo ®¸nh gi¸ cña ngµnh ®Þa chÊt, trong vïng nµy cã rÊt nhiÒu quÆng
nhng ph©n bè rÊt ph©n t¸n, kh«ng thµnh khu tËp trung, do vËy khi x©y dùng c«ng
tr×nh thuû lîi ë vïng nµy Ýt bÞ ¶nh hëng. PhÇn thÒm lôc ®Þa ®îc thµnh t¹o tõ trÇm
tÝch s«ng biÓn vµ sù di ®Èy cña dßng biÓn t¹o thµnh.
2. Thæ nhìng
- Vïng ®ång b»ng ven biÓn: bao gåm c¸c x· n»m phÝa §«ng quèc lé 1A kÐo
dµi tõ VÜnh Linh ®Õn H¶i L¨ng. Vá phong ho¸ chñ yÕu ph¸t triÓn trªn ®Êt ®¸ bazan
(VÜnh Linh) vïng trÇm tÝch biÓn vµ phï sa s«ng, gåm c¸c tiÓu vïng:
+ TiÓu vïng bazan VÜnh Linh, vïng nµy thÝch hîp cho trång c©y hå tiªu.
12
+ TiÓu vïng cån c¸t, b·i c¸t ph©n bè däc bê biÓn, ®Þa h×nh ®ôn c¸t cã d¹ng
lîn sãng, ®é dèc nghiªng ra biÓn. C¸c ®ôn c¸t cã ®é cao tõ 1m ®Õn vµi chôc mÐt.
D¹ng trÇm tÝch biÓn ®îc h×nh thµnh tõ kû QIV. C¸t tr¾ng chiÕm u thÕ, tÇng díi
cïng bíc ®Çu cã tÝch tô s¾t, chuyÓn sang mµu n©u h¬i ®á. Líp vá phong ho¸ kh¸
dµy, thµnh phÇn c¬ giíi trªn 97% lµ c¸t. §Êt nghÌo c¸c nguyªn tè vi lîng.
+ TiÓu vïng ®Êt nhiÔm mÆn cöa Tïng ®îc t¹o thµnh díi t¸c ®éng cña thuû
triÒu ph©n bè ë ®Þa h×nh thÊp, bËc thÒm phï sa ven s«ng hoÆc mùc níc ngÇm n«ng.
DiÖn tÝch ®Êt nµy chiÕm Ýt, cã thÓ sö dông ®Ó trång lóa nhng cÇn cã c¸c biÖn ph¸p
thau chua röa mÆn.
- Vïng gß ®åi: HÇu hÕt cã d¹ng ®Þa h×nh ®åi thÊp, mét sè d¹ng thung lòng
s«ng thuéc ®Þa phËn huyÖn VÜnh Linh, Gio Linh, Cam Lé trªn vá phong ho¸
Mazma. NhiÒu n¬i h×nh thµnh ®Êt trèng, ®åi träc. Thùc vËt chñ yÕu lµ c©y d¹ng lïm
bôi, c©y cã gai. §Êt ®ai ë nh÷ng n¬i kh«ng cã c©y bÞ röa tr«i kh¸ m¹nh.
+ TiÓu vïng ®Êt ®á Bazan: thuéc khu vùc Cån Tiªn, Dèc MiÕu vµ T©n L©m,
Cïa. DiÖn tÝch kho¶ng 10.200 ha. §Êt cã tÇng dµy trªn 1,2 m, cã tíi 6.300 ha. §©y
lµ hai khèi bazan lín nhÊt cña tØnh vµ cã nhiÒu tiÒm n¨ng ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp
dµi ngµy nh hå tiªu, cµ phª, cao su. Khu Cån Tiªn - Dèc MiÕu lµ vïng cao su chñ
lùc cña tØnh.
+ TiÓu vïng ®åi thÊp sa phiÕn th¹ch gi¸p ®ång b»ng ®îc h×nh thµnh trªn ®¸
mÑ sa phiÕn th¹ch, tÇng máng, bÞ bµo mßn m¹nh, thùc vËt nghÌo nµn. Vïng ®Êt nµy
phï hîp víi trång c©y l©m nghiÖp ®Ó t¸i t¹o m«i sinh m«i trêng.
- Vïng ®åi, nói d·y Trêng S¬n: gåm nói cao chia c¾t m¹nh, thùc vËt nghÌo.
+ TiÓu vïng ®Êt bazan Khe Sanh, Híng Phïng thuéc c¸c x· T©n Hîp, T©n
§é, T©n Liªn, n«ng trêng Khe Sanh, Híng Phïng cã d¹ng ®Þa h×nh lîn sãng,
chia c¾t yÕu, ®Êt ®ai phï hîp cho ph¸t triÓn trång c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy.
+ TiÓu vïng ®Êt sa phiÕn th¹ch thuéc ®Þa phËn Lao B¶o, L×a:. §Þa h×nh ë ®©y
thÊp, tròng, ®åi lîn sãng. §Êt ph¸t triÓn trªn phiÕn th¹ch sÐt biÕn chÊt. ë nh÷ng
khu ®Êt nhiÒu phï sa thuËn lîi ph¸t triÓn c¸c c©y n«ng nghiÖp, vïng cao h¬n rÊt
thuËn lîi cho ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy nh hå tiªu, cµfª.
1.1.4. Th¶m thùc vËt
Trong thêi gian chiÕn tranh, tØnh Qu¶ng TrÞ n»m trong vïng bÞ huû diÖt khèc
liÖt, líp phñ thùc vËt bÞ tµn ph¸. Ngay khi ®Êt níc thèng nhÊt, kÕ ho¹ch kh«i phôc
líp phñ thùc vËt víi ý nghÜa phôc håi c¸c hÖ sinh th¸i trë thµnh kÕ ho¹ch hµnh ®éng
13
cô thÓ vµ tÝch cùc. §Õn 1990, nhiÒu diÖn tÝch rõng trång vµ rõng tù nhiªn t¸i sinh do
khoanh nu«i b¶o vÖ ®· xuÊt hiÖn. Rõng trång theo ch¬ng tr×nh hç trî cña PAM
(Ch¬ng tr×nh An toµn l¬ng thùc ThÕ giíi) däc c¸c quèc lé hoÆc tØnh lé ph¸t triÓn
nhanh vµ cã hiÖu qu¶ m«i trêng râ rÖt. Tõ c¸c Ch¬ng tr×nh Quèc gia 327, 264 vµ
kÕ ho¹ch trång rõng, trång c©y nh©n d©n cña cÊp tØnh, ph¸t ®éng vµ ®Çu t, ®· n©ng
cao tû lÖ che phñ rõng kh¸ nhanh. §ång thêi víi c¸c kÕ ho¹ch trång rõng, trong giai
®o¹n tõ 1995 ®Õn 2000, thùc hiÖn h¹n chÕ khai th¸c rõng tù nhiªn, t¨ng cêng
khoanh nu«i phôc håi rõng tù nhiªn, ®é che phñ rõng ®· t¨ng b×nh qu©n 1%/n¨m.
§Õn n¨m 2003 ®é che phñ cña rõng ®¹t 36,5%. TØnh Qu¶ng TrÞ gÇn nh vïng ®Êt
vµnh ®ai tr¾ng trong thêi gian chiÕn tranh, chØ sau h¬n 25 n¨m, rõng che phñ ®Êt ®ai
tù nhiªn tõ 7,4% lªn h¬n 35%lµ mét thµnh qu¶ sinh th¸i quan träng.
B¶ng1.1 DiÔn biÕn tµi nguyªn rõng ë Qu¶ng TrÞ vµ hiÖu qu¶
23,2
1990
§Þa bµn tØnh Qu¶ng TrÞ
§é che phñ rõng trªn diÖn tÝch ®Êt ®ai tù nhiªn (%)
Rõng trång (ha)
HiÖu qu¶
1995
DiÔn biÕn rõng vµ hiÖu qu¶
§é che phñ rõng (%)
Rõng trång (ha)
HiÖu qu¶
2000
N¨m
§é che phñ rõng (%)
Rõng trång (ha)
HiÖu qu¶
11.250
Phôc håi hÖ sinh th¸i .
26,4
29.300
Chèng c¸t di ®éng. Phôc ho¸ ®Êt
trång chuyÓn canh t¸c n«ng nghiÖp.
29,7
35.064
Phßng hé ven biÓn, ®Çu nguån.
1.1.5. KhÝ hËu
TØnh Qu¶ng TrÞ n»m trong vïng khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, nãng, Èm mang
®Çy ®ñ s¾c th¸i khÝ hËu c¸c tØnh miÒn Trung ViÖt Nam. Trong n¨m cã hai mïa râ
rÖt, mïa kh« vµ mïa ma. Mïa kh« tõ th¸ng XII tíi th¸ng VIIIn¨m sau, mïa ma tõ
th¸ng IX tíi th¸ng XI. Tõ th¸ng III ®Õn th¸ng VIII chÞu ¶nh hëng cña giã T©y Nam
kh« vµ nãng. Tõ th¸ng IX ®Õn th¸ng II n¨m sau chÞu ¶nh hëng cña giã §«ng B¾c ®i
liÒn víi ma phïn vµ rÐt ®Ëm.
1. Ma
Ma trong vïng phô thuéc vµo yÕu tè ®Þa h×nh trªn tõng lu vùc. Lîng ma
hµng n¨m n»m trong kho¶ng 2.000 - 2.800 mm. Lîng ma 3 th¸ng mïa ma chiÕm
14
tíi 68 70% lîng ma n¨m.
Tæng lîng ma 9 th¸ng mïa kh« chØ chiÕm 30% tæng lîng ma n¨m.
Trong c¸c th¸ng mïa kh« tõ th¸ng XII ®Õn th¸ng IV thêng cã nh÷ng trËn ma rµo
nhÑ c¸ch nhau tõ 7 ®Õn 8 ngµy víi lîng ma tõ 20 30 mm, do vËy trong vô ®«ng
xu©n thêng Ýt ph¶i tíi h¬n vô hÌ thu. Gi÷a 2 mïa kh« cã 1 thêi kú ma lín lµ
th¸ng V vµ th¸ng VI gäi lµ ma tiÓu m·n, nhê cã ma nµy mµ vô hÌ thu, nhu cÇu
níc cho con ngêi vµ c©y trång ®ì c¨ng th¼ng h¬n. Mïa ma b¾t ®Çu tõ th¸ng IX
®Õn th¸ng XI, thËm chÝ cã n¨m mïa ma kÐo dµi ®Õn tËn th¸ng XII. §©y lµ thêi gian
b·o vµ ¸p thÊp nhiÖt ®íi ho¹t ®éng m¹nh ë khu vùc miÒn Trung. Do ®Æc ®iÓm ®Þa
h×nh chia c¾t nªn ma trong mïa ma còng Ýt khi ®ång ®Òu trªn toµn tØnh. Theo
thèng kª lîng ma b×nh qu©n nhiÒu n¨m cña c¸c tr¹m thÓ hiÖn:
B¶ng 1.2: Ma b×nh qu©n nhiÒu n¨m
§¬n vÞ: mm
Tr¹m
I
II
III
IV
V
VI
VÜnh Linh
129.9 83.3 48.6 51.9 100.5 97.8
Gia Vßng
§«ng Hµ
VII VIII
IX
X
XI
XII
N¨m
94.3
125.3 420.2 766.0 462.3 227.0 2614.1
60.1
47.9 35.4 64.1 143.6 101.4 78.7
155.0 509.7 695.9 456.4 188.0 2536.3
48.2
34.1 30.8 60.7 119.3 83.0
65.7
163.2 388.9 683.9 429.0 175.2 2291.8
Th¹ch H·n 84.3
60.7 48.9 63.0 135.0 105.7 82.9
135.3 476.4 710.6 438.6 240.7 2627.3
Cöa ViÖt
48.6 33.1 50.8 102.6 63.4
150.3 398.6 574.3 415.7 219.6 2187.8
57.6
68.1
Híng Ho¸ 83.6
61.7 47.8 97.8 191.5 171.7 148.9 219.1 585.8 778.0 227.7 95.7
2779.9
Khe Sanh
16.7
19.2 29.7 89.8 158.9 210.8 187.8 295.9 376.7 455.0 175.8 64.7
2118.6
Ba Lßng
99.8
90.1 51.0 71.7 156.6 156.8 74.2
173.1 473.4 762.0 411.8 227.8 2794.3
2. NhiÖt ®é kh«ng khÝ
NhiÖt ®é kh«ng khÝ trong vïng thÊp nhÊt vµo mïa ®«ng (th¸ng XI tíi th¸ng
III), cao nhÊt vµo mïa hÌ (th¸ng V tíi th¸ng VIII). NhiÖt ®é b×nh qu©n nhiÒu n¨m
vµo kho¶ng 24,3oC. Chªnh lÖch nhiÖt ®é trong ngµy tõ 7 tíi 10oC. NhiÖt ®é b×nh
qu©n th¸ng t¹i tr¹m c¸c tr¹m trong vïng nghiªn cøu ®îc thÓ hiÖn ë b¶ng sau:
B¶ng 1.3. NhiÖt ®é b×nh qu©n th¸ng t¹i c¸c tr¹m
§¬n vÞ: oC
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
§«ng Hµ
19.2
19.3
22.5
25.6
28.2
29.3
29.6
28.8
27.1
25.1
22.5
19.9
Qu¶ng TrÞ
19.4
20.4
22.6
25.6
28.1
29.4
29.5
29.0
27.1
25.1
23.2
20.8
Tr¹m
15
Khe Sanh
17.6
18.4
21.8
24.4
25.6
25.6
25.3
24.6
24.0
22.8
20.4
18.2
3. §é Èm t¬ng ®èi
§é Èm t¬ng ®èi b×nh qu©n nhiÒu n¨m n»m trong kho¶ng 85 tíi 89%. B¶ng
1.4 trÝch dÉn ®é Èm t¬ng ®èi t¹i §«ng Hµ.
B¶ng 1.4: §é Èm t¬ng ®èi tr¹m §«ng Hµ
§¬n vÞ: %
I
II
92
91
III
IV
91
93
V
91
VI
VII
VIII
IX
79
81
79
84
X
85
XI
XII
TB
88
89
86,9
4. Bèc h¬i
Bèc h¬i b×nh qu©n nhiÒu n¨m n»m trong kho¶ng 1200-1300mm. ë vïng
®ång b»ng bèc h¬i b×nh qu©n nhiÒu n¨m cao h¬n vïng nói. Lîng bèc h¬i b×nh qu©n
th¸ng lín nhÊt t¹i §«ng Hµ lµ 219 mm/th¸ng (xem b¶ng díi ®©y). Lîng bèc h¬i
ngµy lín nhÊt vµo th¸ngVII, b×nh qu©n 1 ngµy bèc h¬i tíi 7mm
B¶ng 1.5: Bèc h¬i b×nh qu©n th¸ng
§¬n vÞ: mm
I
53.5
II
49
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
54
71.5
126
195
219
189
100
90
XI
XII
N¨m
71
61
1279
5. Sè giê n¾ng
B×nh qu©n sè giê n¾ng trong n¨m kho¶ng 1840 giê. T¹i §«ng Hµ b×nh qu©n
sè giê n¾ng trong th¸ng biÕn ®æi tõ 92 giê vµo th¸ng II tíi 242 giê vµo th¸ng VII.
B¶ng 1.6: Sè giê n¾ng tr¹m §«ng Hµ
§¬n vÞ: giê
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
95
92
106
169
223
235
242
192
151
145
XI
84
XII
N¨m
106
1840
6. Giã vµ b·o
C¸c lu vùc s«ng thuéc Qu¶ng TrÞ chÞu chÕ ®é khÝ hËu nhiÖt ®íi, giã mïa.
Mét n¨m cã 2 chÕ ®é giã mïa chÝnh:
Giã mïa T©y Nam ho¹t ®éng m¹nh vµo mïa hÌ tõ th¸ng IV ®Õn th¸ng XI, tèc
®é giã b×nh qu©n 2,0 2,2m/s. Giã mïa nµy mang ®é Èm vµ g©y ma cho vïng.
16
Giã mïa T©y B¾c ho¹t ®éng m¹nh tõ th¸ng XII ®Õn th¸ng III n¨m sau, tèc ®é
giã b×nh qu©n tõ 1,7 1,9m/s. Thêi gian chuyÓn tiÕp c¸c híng giã T©y Nam vµ T©y
B¾c lµ thêi gian giao thêi vµ giã T©y kh« nãng ho¹t ®éng vµo th¸ng IV, th¸ng V
(nh©n d©n ®Þa ph¬ng gäi lµ giã Lµo). Thêi kú cã giã Lµo lµ thêi kú nãng nhÊt trong
tØnh Qu¶ng TrÞ.
B·o vµ xo¸y thuËn nhiÖt ®íi lµ nh÷ng biÕn ®éng thêi tiÕt trong mïa h¹, ho¹t
®éng rÊt m¹nh mÏ vµ thÊt thêng. Tõ th¸ng V ®Õn th¸ng VIII vïng ven Th¸i B×nh
D¬ng kh«ng khÝ bÞ nung nãng bèc lªn cao t¹o thµnh nh÷ng vïng xo¸y réng hµng
tr¨m km2, tÝch luü dÇn vµ di chuyÓn theo híng T©y Nam ®æ bé vµo ®¶o H¶i Nam
Trung Quèc. §Õn cuèi mïa, tõ th¸ng IX ®Õn th¸ng XI giã T©y Nam suy yÕu, nhêng
dÇn cho híng giã Nam vµ §«ng Nam. T©m xo¸y thuËn di chuyÓn dÇn xuèng vïng
vÜ ®é thÊp vµ ®æ bé vµo khu vùc tõ NghÖ An ®Õn Thõa Thiªn HuÕ. Cuèi mïa, giã
§«ng B¾c m¹nh h¼n lªn, Ðp c¸c xo¸y thuËn nhiÖt ®íi di chuyÓn dÇn vÒ cùc Nam
Trung Bé. Quy luËt nµy diÔn ra thêng xuyªn, hµng n¨m. Thêi kú xo¸y thuËn nhiÖt
®íi ®æ bé vµo B¾c Trung Bé thêng g©y ra b·o vïng ven biÓn. Híng ®i cña b·o
trong vïng B×nh TrÞ Thiªn nh sau:
B·o theo híng chÝnh T©y chiÕm kho¶ng 30%
B·o theo híng T©y - T©y B¾c chiÕm kho¶ng 45%
B·o theo híng Nam chiÕm kho¶ng 24%
B·o theo c¸c híng kh¸c chiÕm kho¶ng 1%
TÝnh chÊt cña b·o vµ ¸p thÊp nhiÖt ®íi ë vïng Qu¶ng TrÞ còng rÊt kh¸c nhau
theo tõng c¬n b·o vµ tõng thêi kú cã b·o. Cã n¨m kh«ng cã b·o vµ ¸p thÊp nhiÖt ®íi
nh n¨m 1963, 1965, 1969, 1986, 1991, 1994. Còng cã n¨m liªn tiÕp 3 c¬n b·o nh
n¨m 1964, 1996 hoÆc 1 n¨m cã 2 c¬n b·o nh n¨m 1999. B×nh qu©n 1 n¨m cã 1,2
1,3 c¬n b·o ®æ bé vµo Qu¶ng TrÞ. Vïng ven biÓn Qu¶ng TrÞ b·o vµ ¸p thÊp nhiÖt ®íi
thêng gÆp nhau tíi 78%, do vËy khi cã b·o thêng gÆp ma lín sinh lò trªn c¸c
triÒn s«ng.
B·o ®æ bé vµo ®Êt liÒn víi tèc ®é giã tõ cÊp 10 ®Õn cÊp 12, cã khi giã giËt
trªn cÊp 12. Thêi gian b·o duy tr× tõ 8 10 giê nhng ma theo b·o thêng x¶y ra 3
ngµy liªn tôc.
Trong thêi gian cã b·o thêng ®i kÌm ma lín vµ cã thÓ g©y ra hiÖn tîng lò
quÐt g©y thiÖt h¹i lín vÒ ngêi vµ tµi s¶n §©y còng lµ mét trong c¸c yÕu tè tù nhiªn
c¶n trë tíi tiÕn tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tØnh Qu¶ng TrÞ.
17
1.1.6. Thuû v¨n
Trªn ®Þa phËn tØnh Qu¶ng TrÞ cã ba hÖ thèng s«ng chÝnh:
(1) HÖ thèng s«ng Th¹ch H·n (cßn gäi lµ s«ng Qu¶ng TrÞ) cã 37 con s«ng
gåm 17 s«ng nh¸nh cÊp I víi 3 nh¸nh tiªu biÓu lµ VÜnh Phíc, Rµo Qu¸n vµ Cam
Lé, 13 s«ng nh¸nh cÊp II, 6 s«ng nh¸nh cÊp III. DiÖn tÝch toµn lu vùc lµ 2660 km2,
®é dµi s«ng chÝnh lµ 156 km, ®é cao b×nh qu©n lu vùc 301 m, ®é dèc b×nh qu©n lu
vùc lµ 20,1%, ®é réng trung b×nh lu vùc lµ 36,8 km, mËt ®é líi s«ng lµ 0,92; hÖ sè
uèn khóc lµ 3,5.
(2) HÖ thèng s«ng BÕn H¶i cã diÖn tÝch lu vùc lµ 809 km2, dµi 64,5 km, ®é
cao b×nh qu©n lu vùc 115 m, ®é dèc b×nh qu©n lu vùc lµ 15,7%, mËt ®é líi s«ng
lµ 1,15; hÖ sè uèn khóc lµ 1,43.
(3) HÖ thèng s«ng ¤ L©u thuéc lu vùc s«ng Mü Ch¸nh ch¶y qua ph¸ Tam
Gaing vÒ cöa ThuËn An bao qu¸t mét diÖn tÝch lu vùc lµ 855 km2, dµi 65 km. §Çu
nguån lu vùc n»m ë ®Þa phËn tØnh Thõa Thiªn – HuÕ.
Ngoµi ra cßn cã mét sè s«ng suèi lu vùc s«ng Xª P«n vµ Sª P¨ng Hiªng
thuéc T©y Trêng S¬n vµ mét sè suèi nhá vïng cån c¸t ®æ th¼ng ra biÓn
Còng nh c¸c n¬i kh¸c ë níc ta, dßng ch¶y s«ng suèi trong tØnh Qu¶ng TrÞ
kh«ng nh÷ng ph©n bè kh«ng ®Òu trong l·nh thæ mµ cßn ph©n bè rÊt kh«ng ®Òu trong
n¨m. Hµng n¨m, dßng ch¶y s«ng suèi biÕn ®æi theo mïa râ rÖt: mïa lò vµ mïa c¹n.
Thêi gian b¾t ®Çu, kÕt thóc c¸c mïa dßng ch¶y kh«ng cè ®Þnh hµng n¨m mµ cã xª
dÞch gi÷a c¸c n¨m tõ mét ®Õn vµi th¸ng.
Dßng ch¶y n¨m t¹i khu vùc nghiªn cøu cã gi¸ trÞ m« ®un biÕn ®éng trong
kho¶ng 54 - 73 l/s.km2, thuéc khu vùc cã dßng ch¶y dåi dµo so víi trung b×nh c¶
níc, phÇn lín níc tËp trung vµo mïa lò. Do sù ph©n bè níc kh«ng ®Òu trong n¨m
nªn ë ®©y lò rÊt kh¾c nghiÖt vµ h¹n h¸n còng rÊt ®iÓn h×nh. Cã mét sè n¬i gi¸ trÞ m«
®un dßng ch¶y b×nh qu©n n¨m ®¹t tíi 80 l/s.km2, nh ë huyÖn Híng Ho¸, mïa lò tõ
th¸ng IX - XII, mïa kiÖt kÐo dµi trong kho¶ng 8 th¸ng (I - VIII). Do ®é dèc lín nªn
lò thêng x¶y ra nhanh vµ ¸c liÖt g©y nguy hiÓm cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi.
Th«ng thêng mïa lò xuÊt hiÖn chËm h¬n mïa ma kho¶ng mét th¸ng. Ma lµ
nguyªn nh©n g©y lò chñ yÕu ë hai tØnh nµy. Lò lín nhÊt thêng xuÊt hiÖn trong c¸c
th¸ng IX, X chiÕm tõ 25 - 31% tæng lîng níc c¶ n¨m.
Mïa kiÖt trong vïng thêng chËm h¬n so víi c¸c tØnh ®ång b»ng B¾c Bé.
18
Lîng níc mïa kiÖt chØ chiÕm kho¶ng gÇn 30% tæng lîng dßng ch¶y trong n¨m.
Sù ph©n phèi kh«ng ®Òu ®· g©y ¶nh hëng lín cho sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt. T×nh tr¹ng
®ã cµng trë nªn khèc liÖt vµo c¸c n¨m vµ c¸c th¸ng cã giã T©y Nam (giã Lµo) ho¹t
®éng m¹nh. Tuy nhiªn vµo kho¶ng th¸ng V-VI trong vïng thêng cã ma tiÓu m·n
bæ sung lîng níc cho mïa kiÖt.
Th¸ng IV vµ th¸ng VII lµ nh÷ng th¸ng kiÖt, lu lîng trªn s«ng nhá. M« ®un
dßng ch¶y b×nh qu©n th¸ng vµo c¸c th¸ng kiÖt chØ kho¶ng 10-15 l/skm2. Do ®Æc
®iÓm vïng nghiªn cøu cã ®Þa h×nh t¹o thµnh c¸c d¶i tõ biÓn vµo s©u trong lôc ®Þa:
d¶i c¸t ven biÓn, ®ång b»ng ven biÓn, gß ®åi, nói nªn tÝnh chÊt dßng ch¶y còng cã sù
ph©n ho¸ theo kh«ng gian râ rÖt. Mét sè ®Æc trng dßng ch¶y n¨m c¸c lu vùc s«ng
thuéc tØnh Qu¶ng TrÞ ®îc thÓ hiÖn:
B¶ng1.7. Mét sè ®Æc trng dßng ch¶y n¨m c¸c lu vùc s«ng tØnh Qu¶ng TrÞ
C¸c ®Æc trng dßng ch¶y lu vùc
STT
Tªn tr¹m
Tªn s«ng
Q0(m3/s)
M0(l/s.km2)
Y0(mm)
1
BÕn H¶i
Gia Vßng
14,4
53,9
1698
0,61
2
Th¹ch H·n
Th¹ch H·n
70,0
68,5
2158
0,77
B¶ng 1.8. Ph©n phèi dßng ch¶y theo c¸c th¸ng trong n¨m (mm) c¸c lu vùc
Tªn lu vùc
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
BÕn H¶i
5.10
2.70
1.90
1.50
3.10
2.40
1.40
2.90
14.2
30.9
23.9
10.0
Qu¶ng TrÞ
6.41
5.47
4.75
3.60
5.02
4.79
5.00
5.36
10.3
17.6
18.9
12.8
Qua b¶ng 1.7 vµ b¶ng 1.8, ta thÊy m« ®un dßng ch¶y vµ chuÈn dßng ch¶y
n¨m cña hai hÖ thèng s«ng chÝnh BÕn H¶i vµ Qu¶ng TrÞ thuéc lo¹i cao cña c¶ níc.
HÖ sè dßng ch¶y ®Òu > 0,6 ®· chøng tá ®îc kh¶ n¨ng sinh dßng vµ ®iÒu kiÖn líp
phñ thùc vËt trªn lu vùc lµ tèt. C¸c th¸ng nhiÒu níc r¬i vµo th¸ng IX, X, XI, XII,
th¸ng Ýt níc r¬i vµo c¸c th¸ng cßn l¹i. C¸c th¸ng nhiÒu níc chiÕm kho¶ng 70 75% tæng lîng níc c¶ n¨m, cßn c¸c th¸ng Ýt níc lµ 25 - 30%.
Mùc níc lò hÌ thu trªn c¸c triÒn s«ng chØ dao ®éng tõ 1,5 - 1,7 m; Ýt khi mùc
níc lò hÌ thu trªn c¸c triÒn s«ng lªn cao trªn 1,7 m. Híng chuyÓn cña lò ë trong
vïng h¹ du còng rÊt phøc t¹p:
- Khi s«ng Th¹ch H·n lò lín ë h¹ du híng lò chuyÓn theo 2 phÝa, mét híng
theo s«ng VÜnh §Þnh chuyÓn vÒ s«ng BÕn H¶i vµ mét híng theo s«ng An Tiªm
chuyÓn vÒ Cöa L¸c, cßn dßng chñ lu theo dßng chÝnh chuyÓn ra Cöa ViÖt.
19
- Khi s«ng Th¹ch H·n lò nhá, s«ng BÕn H¶i lò lín, dßng lò cña s«ng BÕn H¶i
mét phÇn chuyÓn vÒ h¹ du Th¹ch H·n theo kªnh VÜnh §Þnh, mét phÇn lín chuyÓn ra
Cöa Tïng, hiÖn tîng trªn chØ x¶y ra khi lò ®¹t b¸o ®éng 3 trë lªn.
Nguån níc ngÇm ë tØnh Qu¶ng TrÞ thÓ hiÖn ë níc khe nøt, níc lç hæng vµ
níc cån c¸t. Nguån níc nµy t¬ng ®èi dåi dµo vµ chÊt lîng tèt cã thÓ ®¸p øng
cho nhu cÇu sinh ho¹t cña d©n c vµ bæ sung níc tíi cho c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt
kinh tÕ x· héi. Tuy nhiªn, vïng ven biÓn nhiÒu n¬i níc ngÇm bÞ nhiÔm mÆn, ë vïng
®åi nói níc ngÇm ph©n bè s©u khã khai th¸c. V× vËy, cÇn cã kÕ ho¹ch c©n ®èi vµ sö
dông níc hîp lý.
1.2. Tµi nguyªn thiªn nhiªn TØnh qu¶ng TrÞ
1.2.1. Tµi nguyªn ®Êt
Tµi nguyªn ®Êt Qu¶ng TrÞ kh¸ ®a d¹ng, liªn quan ®Õn sù phøc t¹p trong cÊu
tróc ®Þa h×nh vïng nói vµ t¬ng ®èi ®¬n ®iÖu ë khu vùc ®ång b»ng ven biÓn. ë khu
vùc ®åi nói cña vïng thêng ph©n bè c¸c lo¹i ®Êt chÝnh gåm: ®Êt n©u ®á trªn bazan,
®Êt ®á vµng trªn ®¸ phiÕn sÐt vµ ®¸ biÕn chÊt, ®Êt vµng ®á trªn ®¸ macma chua, ®Êt
vµng nh¹t trªn ®¸ c¸t, ®Êt n©u vµng trªn phï sa cæ, ®Êt mïn vµng ®á trªn nói, ®Êt ®en
trªn cacbonat... Cßn ë vïng ®ång b»ng gi¸p biÓn c¸c lo¹i ®Êt chñ yÕu lµ ®Êt phï sa
cña c¸c s«ng suèi, ®Êt c¸t biÓn, ®Êt mÆn, ®Êt phÌn vµ c¸c cån c¸t ven biÓn.
1. Nhãm ®Êt cån c¸t tr¾ng, vµng vµ ®Êt c¸t biÓn
Nhãm ®Êt nµy cã mÆt ë hÇu hÕt c¸c huyÖn ven biÓn. Cån c¸t tr¾ng cã ®é ph×
nhiªu thÊp h¬n, hµm lîng sÐt cã trong ®Êt thÊp, dao ®éng trong kho¶ng 2% - 4%,
mïn rÊt nghÌo vµ hÇu nh kh«ng ®¸ng kÓ (®¹t 0,1% - 0,2%). C¸c thµnh phÇn tæng sè
vµ dÔ tiªu rÊt nghÌo. §Êt cån c¸t tr¾ng cã ®Þa h×nh cao h¬n so víi cån c¸t vµng, ®é
dèc thêng 30 - 50, víi nh÷ng d¹ng nµy thêng kh«ng æn ®Þnh, cã thÓ di chuyÓn vµ
san lÊp c¶ nh÷ng d¶i ®Êt canh t¸c n«ng nghiÖp, ®Êt kh« vµ thiÕu Èm nghiªm träng.
V× vËy, trªn lo¹i ®Êt nµy, trång phi lao lµ thÝch hîp.
* §Êt cån c¸t tr¾ng ven biÓn §Êt cã thµnh phÇn c¬ giíi nhÑ, chñ yÕu lµ c¸t,
tû lÖ sÐt vËt lý biÕn ®éng trong kho¶ng 4% - 8%, ph¶n øng tõ trung tÝnh ®Õn h¬i
chua, ®é pH 5,2 - 6,2; ®é ph× tù nhiªn thÊp, rÊt nghÌo mïn (0,2% - 0,5%); lîng
®¹m, l©n, kali tæng sè nghÌo (®¹m <0,02%, l©n <0,01%; kali <0,02%), c¸c chÊt dÔ
tiªu, l©n, kali nghÌo, tæng cation trao ®æi thÊp, nhá h¬n 1,5 meg/100 gram ®Êt.
* §Êt c¸t biÓn DiÖn tÝch kh¸ lín vµ cã mÆt ë hÇu hÕt c¸c huyÖn ven biÓn
Qu¶ng TrÞ 9.267 ha. Thµnh phÇn c¬ giíi cña ®Êt thêng lµ c¸t pha, chua võa ®Õn Ýt
20
chua, lîng mïn rÊt nghÌo ®¹t 0,6% - 1%, ®¹m tæng sè rÊt nghÌo ®Õn trung b×nh,
®¹t 0,04% - 0,08%. L©n tæng sè vµ dÔ tiªu ®¹t 0,03%, 3 - 4,5 mg/100 g ®Êt, thuéc
lo¹i nghÌo, ®é no baz¬ trung b×nh lín h¬n 60%. Dung tÝch hÊp thô Ýt, nhá h¬n 4
meg/100g ®Êt.
2. Nhãm ®Êt mÆn
Nhãm ®Êt nµy ®îc h×nh thµnh do qu¸ tr×nh båi l¾ng cña phï sa s«ng, biÓn
hoÆc hçn hîp s«ng - biÓn, chÞu ¶nh hëng trùc tiÕp cña níc mÆn, cã thÓ lµ do mÆn
trµn hoÆc cña m¹ch níc ngÇm mÆn. Tuú theo ®é mÆn, cã thÓ ph©n chia nhãm ®Êt
nµy thµnh c¸c ®¬n vÞ nh sau:
* §Êt mÆn Ýt vµ trung b×nh §é mÆn cña ®Êt Ýt, hµm lîng Cl- gi¶m thÊp, ®é
ph× tù nhiªn biÕn ®æi m¹nh vµ phô thuéc vµo nguån gèc h×nh thµnh ; víi ®Êt c¸t biÓn
bÞ mÆn th× ®é ph× thÊp; víi nh÷ng ®Êt cã nguån gèc phï sa bÞ mÆn th× cã ®é ph× kh¸
h¬n. §Êt cã ph¶n øng trung b×nh (pH = 6,3 - 6,4), mïn nghÌo (1,6%), ®¹m tæng sè
kh¸ (0,12% - 0,15%), l©n vµ kali tæng sè tõ nghÌo ®Õn rÊt nghÌo, ®¹t P : 0,05% 0,04%; K : 0,3% - 0,5%. L©n dÔ tiªu tõ nghÌo ®Õn rÊt nghÌo ®¹t 4 - 6,5 mg
P2O5/100g ®Êt.
* §Êt mÆn nhiÒu Ph©n bè ë c¸c ®Þa h×nh thÊp vµ tròng, phÇn lín vÉn ®ang
ngËp mÆn. §Êt cã ph¶n øng trung tÝnh ë tÊt c¶ c¸c tÇng, pH = 6 - 6,4. Mïn ë tÇng
mÆt trung b×nh ®¹t 2,6%; c¸c tÇng díi rÊt nghÌo 0,9%; Lîng ®¹m tæng sè kh¸
0,17%. L©n tæng sè trung b×nh ë tÊt c¶ c¸c tÇng ®Êt (0,06% - 0,07%); kali tæng sè tõ
trung b×nh ®Õn kh¸ (1,2% - 1,3%). L©n dÔ tiªu nghÌo (3 - 5 mg P2O5/100 g ®Êt). Kali
dÔ tiªu trung b×nh (12 - 13 mg K2O/100g ®Êt). §Êt cã chøa hµm lîng Cl- cao, tÇng
mÆt ®Õn 0,17%; tÇng kÕ tiÕp thÊp h¬n, nhng còng ®¹t 0,12%.
3. Nhãm ®Êt phÌn
Nhãm ®Êt nµy h×nh thµnh do qu¸ tr×nh båi tô cña phï sa s«ng phñ trªn nh÷ng
thùc vËt giµu lu huúnh trong ®iÒu kiÖn ngËp níc quanh n¨m, giµu sÐt, ®Êt yÕm khÝ,
lu huúnh tån t¹i díi d¹ng H2S, cïng víi s¾t sÏ h×nh thµnh FeS2. ë tr¹ng th¸i bÞ «
xy ho¸, FeS2 chuyÓn thµnh sunfua s¾t vµ axÝt sunfuric lµm cho ®Êt trë nªn phÌn.Tïy
theo møc ®é bÞ nhiÔm mÆn cña ®Êt mµ ta cã ®Êt phÌn Ýt vµ trung tÝnh hoÆc mÆn
nhiÒu. §Æc ®iÓm næi bËt cña lo¹i ®Êt nµy lµ sù tÝch luü rÊt nhiÒu c¸c lo¹i ®éc tè gèc
Clo (0,25%) vµ Sunfat (0,23%) ë tÇng mÆt. C¸c tÇng kÕ tiÕp tû lÖ nµy cßn cao h¬n
®Õn 44%; xuÊt hiÖn ®éc tè s¾t, víi ®Êt cã pH > 5. C¸c ®éc tè nh«m (víi nh÷ng ®Êt cã
pH <5), lîng nh«m di ®éng trong ®Êt phÌn rÊt thay ®æi phô thuéc vµo ®é phÌn cña
®Êt Ýt hay nhiÒu vµ lo¹i phÌn ho¹t ®éng hay phÌn tiÒm tµng.
DiÖn tÝch nhãm ®Êt phÌn t¹i Qu¶ng TrÞ kh«ng nhiÒu vµ hiÖn ®ang ®îc khai
21
th¸c sö dông vµo môc ®Ých trång lóa hoÆc trång cãi. Khi canh t¸c trªn lo¹i ®Êt nµy
cÇn chó ý thau chua, röa phÌn b»ng níc ngät, kÕt hîp bãn nhiÒu l©n.
4. Nhãm ®Êt phï sa
Tæng diÖn tÝch lo¹i ®Êt nµy trong khu vùc chiÕm 12,29% tæng diÖn tÝch ®Êt tù
nhiªn cña vïng. §©y lµ lo¹i ®Êt ®îc h×nh thµnh do qu¸ tr×nh båi l¾ng phï sa cña
s«ng hoÆc suèi. Tuy nhiªn díi t¸c ®éng cña c¸c qu¸ tr×nh h×nh thµnh ®Êt, ®Êt h×nh
thµnh tõ phï sa ®· ph¸t sinh thµnh 7 ®¬n vÞ cÊp thÊp h¬n bao gåm :
* §Êt phï sa ®îc båi hµng n¨m Ph©n bè ë c¸c b·i thÊp, thêng bÞ ngËp
trong mïa ma, lò, ®ång thêi víi qu¸ tr×nh nµy lµ sù båi tô cña phï sa, tuú theo ®é
®ôc cña s«ng mµ lîng phï sa båi tô cã thÓ thay ®æi ë c¸c lu vùc s«ng kh¸c nhau
th× kh¸c nhau. Lo¹i ®Êt nµy thuéc lo¹i ®Êt tèt nhÊt trong c¸c ®ång b»ng, h¹n chÕ duy
nhÊt lµ hay bÞ ngËp lôt hµng n¨m, nªn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp kh«ng æn ®Þnh.
* §Êt phï sa kh«ng ®îc båi hµng n¨m Lo¹i ®Êt nµy vÒ nguån gèc h×nh
thµnh gièng ®¬n vÞ ®Êt trªn, nhng chóng ®· tho¸t khái chÕ ®é båi tô cña s«ng, suèi
do h×nh thµnh c¸c hÖ thèng ®ª ng¨n lò hay do ph©n bè ë ®Þa h×nh cao. Nh×n chung
®Êt cha cã nh÷ng biÓu hiÖn bÞ tho¸i ho¸, cã thÓ ®îc dïng trong canh t¸c l¹c, ng«
xu©n hÌ; ®Ëu t¬ng hÌ thu; ng« ®«ng hoÆc khoai lang.
* §Êt phï sa cã tÇng loang læ ®á vµng Lo¹i ®Êt nµy ®îc h×nh thµnh trªn c¸c
®Þa h×nh cao ven ®åi nói. Sù suy tho¸i cña lo¹i ®Êt nµy diÔn ra kh¸ phæ biÕn do hiÖn
tîng röa tr«i bÒ mÆt c¶ vÒ thµnh phÇn cation vµ c¸c keo sÐt g¾n kÕt cã trong ®Êt.
§Êt cã chÕ ®é níc kh«ng ®Òu trong n¨m, mïa ma bÞ ngËp níc nhng mïa kh«
l¹i thiÕu níc nghiªm träng, c¸c qu¸ tr×nh oxy ho¸ vµ khö diÔn ra ®ång thêi. ChÝnh
mµu ®á vµng loang læ cña ®Êt lµ do qu¸ tr×nh oxy ho¸ Fe+2 t¹o thµnh Fe+3.
* §Êt phï sa phñ lªn trªn nÒn ®Êt c¸t biÓn Lo¹i ®Êt nµy ph©n bè ë vïng
chuyÓn tiÕp gi÷a vïng ®ång b»ng phï sa víi c¸c d¶i c¸t ven biÓn hoÆc cån c¸t tr¾ng,
vµng.
Ngoµi ra ë khu vùc Qu¶ng TrÞ cßn cã c¸c nhãm lo¹i ®Êt kh¸c víi diÖn tÝch
ph©n bè Ýt h¬n gåm: nhãm ®Êt lÇy vµ than bïn, nhãm ®Êt x¸m b¹c mµu, nhãm ®Êt
®en, nhãm ®Êt ®á vµng, nhãm ®Êt mïn vµng ®á trªn nói, nhãm ®Êt thung lòng dèc
tô, ®Êt xãi mßn tr¬ sái ®¸...
5. Nhãm ®Êt ®á vµng
Nhãm ®Êt nµy cã diÖn tÝch lín nhÊt vïng, chiÕm 52,3% diÖn tÝch tù nhiªn,
ph©n bè tËp trung ë vïng ®åi nói phÝa T©y, ë ®é cao tuyÖt ®èi tõ 25 m ®Õn 900 m,
h×nh thµnh trªn s¶n phÈm phong ho¸ cña nhiÒu lo¹i ®¸ mÑ kh¸c nhau. Nh×n chung
nhãm ®Êt nµy chua, ®é no baz¬ thÊp, kho¸ng sÐt phæ biÕn lµ kaolin, cã qu¸ tr×nh tÝch
22
- Xem thêm -
.PDF 
197 
209 
114 
