Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
Tãm t¾t kiÕn thøc c¬ b¶n vµ h íng dÉn «n thi häc sinh
giái.
M«n
:Hãa häc 9
-----------------***---------------Ngêi so¹n
PhÇn I
:
:
NguyÔn Hång Qu©n
Chuyªn ®Ò 1 -
Ho¸ Häc v« c¬
Bµi to¸n nhËn biÕt - ph©n biÖt - t¸ch
c¸c chÊt .
A - Bµi to¸n nhËn biÕt , ph©n biÖt c¸c chÊt :
1) Kim lo¹i :
- Dïng níc nhËn biÕt c¸c kim lo¹i : Li, K , Na ,Ca , Ba (HiÖn tîng quan s¸t : Kim lo¹i tan dÇn vµ cã khÝ
kh«ng mµu tho¸t ra ).
VD :
2Na + 2H2O 2NaOH + H2
Ca + 2H2O Ca(OH)2 + H2
- Thªm tiÕp dung dÞch Na2CO3 (HoÆc sôc khÝ CO2) vµo dung dÞch thu ®îc cã kÕt tña tr¾ng xuÊt hiÖn th× mÉu
ban ®Çu lµ Ca hoÆc Ba , kh«ng cã kÕt tña th× mÉu ban ®Çu lµ K , Li hoÆc Na .
VD :
Ca(OH)2 + Na2CO3 CaCO3 + 2NaOH
Ba(OH)2 + CO2 BaCO3 + H2O
- Dïng dung dÞch kiÒm(®Æc) nhËn biÕt Al , Zn : Al , Zn tan dÇn ,cã khÝ kh«ng mµu tho¸t ra .
VD :
2Al + 2NaOH + 2H2O 2NaAlO2 + 3H2
Zn + 2NaOH Na2ZnO2 + H2
- Dïng dung dÞch HCl hoÆc H2SO4 lo·ng ®Ó nhËn biÕt kim lo¹i ®øng tríc H trong d·y ho¹t ®éng cña kim lo¹i
( Kim lo¹i tan dÇn vµ cã khÝ kh«ng mµu tho¸t ra ).Kim lo¹i ®øng sau H trong d·y kh«ng tan .
VD :
Fe + H2SO4 FeSO4 + H2
Cu + H2SO4 (lo·ng) Kh«ng ph¶n øng
*Lu ý : - NÕu cã nhiÒu kim lo¹i tan ®îc trong axit th× tiÕp tôc nhËn biÕt dung dÞch muèi t¹o ra
- Riªng Fe vµ Al kh«ng tan trong HNO3 , H2SO4 ®Æc nguéi .
2) Hîp chÊt :
- Dïng qu× tÝm nhËn biÕt dung dÞch muèi ,axit ,baz¬ : Axit chuyÓn mµu qu× tÝm thµnh ®á ,baz¬ chuyÓn
mµu qu× tÝm thµnh xanh ,muèi trung hoµ kh«ng lµm chuyÓn mµu qu× tÝm .
- Dung dÞch baz¬ lµm dung dÞch Phªnolphtalªin kh«ng mµu thµnh mµu ®á .(Lu ý : Ph¬ng ph¸p nµy chØ
nhËn biÕt dung dÞch baz¬ ) .
* NhËn biÕt gèc axit :
- Gèc (=CO3 ,-HCO3 ) + D2 axit (HCl,H2SO4) KhÝ kh«ng mµu CO2 tho¸t ra .
- Gèc (=SO3 ,-HSO3 ) + D2 axit (HCl,H2SO4) KhÝ kh«ng mµu,mïi h¾c SO2 tho¸t ra .
- Gèc (=SO4 ,=CO3 ,H2SO4) + D2 BaCl2,Ba(NO3 )2 ,Ba(OH)2 KÕt tña tr¾ng (BaSO4,BaCO3)
- Gèc (=S) + D2 Pb(NO3)2,Cu(NO3 )2 KÕt tña ®en (CuS,PbS)
- Gèc (-Cl) + D2 AgNO3 KÕt tña tr¾ng (AgCl)
- Gèc (PO4) + D2 AgNO3 KÕt tña vµng (Ag3PO4)
- Gèc (NH4-) + D2 NaOH KhÝ mïi khai bay ra (NH3)
* NhËn biÕt dung dÞch baz¬:
- Sôc khÝ CO2 hoÆc dung dÞch Na2CO3 , H2SO4 vµo c¸c dung dÞch .Dung dÞch cã xuÊt hiÖn kÕt tña
tr¾ng lµ Ca(OH)2 ,Ba(OH)2 ,cßn l¹i lµ NaOH ,KOH kh«ng xuÊt hiÖn kÕt tña .
VD :
Ca(OH)2 + Na2CO3 CaCO3 + 2NaOH
Ba(OH)2 + CO2 BaCO3 + H2O
*NhËn biÕt c¸c kim lo¹i trong muèi :
- Cho lÇn lît c¸c dung dÞch muèi t¸c dông víi dung dÞch baz¬ tíi d (NaOH ,KOH) . HiÖn tîng :
+ Muèi Al (III) ,Zn (II) xuÊt hiÖn kÕt tña keo tr¾ng (Al(OH)3,Zn(OH)2 ),sau ®ã kÕt tña tan .
VD :
AlCl3 + 3NaOH Al(OH)3 + 3NaCl
Al(OH)3 + NaOH NaAlO2 + 2H2O
ZnSO4 + 2KOH Zn(OH)2 + K2SO4
Zn(OH)2 + 2KOH K2ZnO2 + 2H2O
+ Muèi Fe (III) xuÊt hiÖn kÕt tña n©u ®á (Fe(OH)3).
+ Muèi Fe (II) xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng xanh (Fe(OH) 2),sau ®ã kÕt tña ho¸ n©u ®á ngoµi
kh«ng khÝ (Fe(OH)3). Do cã PT : 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O 4Fe(OH)3
+ Muèi Cu (II) xuÊt hiÖn kÕt tña xanh lam (Cu(OH)2).
+ Muèi Mg (II) xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng (Mg(OH)2).
+ Muèi Ca (II) ,Ba (II) + gèc (=SO4 ,=CO3) KÕt tña tr¾ng (CaCO3 ,BaCO3 ).
*NhËn biÕt «xit :
- C¸c «xit Na2O , CaO , K2O , BaO tan trong níc ë ®iÒu kiÖn thêng t¹o dung dÞch baz¬ .
NguyÔn Hång Qu©n
1
Ho¸-Sinh 21
Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
- C¸c «xit Al2O3 , ZnO tan trong dung dÞch baz¬ do cã P¦: Al2O3 + 2NaOH 2NaAlO2 + H2O
- Riªng (SO2) lµm mÊt mµu dung dÞch níc Br«m (Mµu n©u thµnh kh«ng mµu):
SO2 + Br2 + 2H2O 2HBr + H2SO4 .
*Lu ý : - §Çu bµi cho mÉu chÊt r¾n tríc tiªn cÇn hoµ tan lÇn lît c¸c chÊt r¾n vµo níc chia t¸ch ra thµnh 2
nhãm tan vµ kh«ng tan .
- Tr¶ lêi theo thø tù : Thuèc thö sö dông – hiÖn tîng quan s¸t (mµu s¾c ,mïi vÞ ,kÕt tña) – kÕt luËn tªn
chÊt nhËn biÕt – viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng .
- §èi víi nh÷ng bµi to¸n dïng thuèc thö h¹n chÕ : ChØ ®îc dïng thuèc thö ®· cho nhËn biÕt chÊt sau ®ã
lÊy chÊt võa nhËn biÕt lµm thuèc thö nhËn ra c¸c chÊt cßn l¹i .
- §èi víi nh÷ng bµi to¸n kh«ng dïng thuèc thö nµo kh¸c : NhËn biÕt b»ng c¸ch cho lÇn l ît tõng cÆp chÊt
®· ®¸nh sè thø tù ph¶n øng víi nhau tõng ®«i mét ,sau ®ã dùa vµo hiÖn tîng so s¸nh kÕt luËn .
- Chó ý tr×nh bµy râ thuèc thö lÊy d hay võa ®ñ .Tuú vµo yªu cÇu cña tõng bµi mµ cã thÓ cã duy nhÊt 1
hay nhiÒu c¸ch nhËn biÕt ,chó ý hiÖn tîng cÇn ®ñ râ quan s¸t (mµu s¾c ,mïi vÞ…) ,tr¸nh trïng lÆp.
Bµi tËp vËn dông :
Cã 4 lä mÊt nh·n ®ùng 4 chÊt bét mµu tr¾ng gåm : CaO ,Na2O ,MgO,vµ P2O5
C©u 1
Dïng thuèc thö nµo ®Ó nhËn biÕt c¸c chÊt trªn :
A. Dïng níc vµ H2SO4
B. Dïng H2SO4 vµ phªnolphtalein
C. Dïng níc vµ giÊy qu× tÝm
D. TÊt c¶ ®Òu sai
Cã nh÷ng chÊt r¾n sau : CaO , P2O5 , MgO vµ Na2SO4 .Dïng thuèc thö nµo cã thÓ ph©n biÖt c¸c chÊt trªn :
C©u 2
A.Dïng axit vµ qu× tÝm
B. Dïng H2SO4 vµ phenolphtalein
C. Dïng níc vµ qu× tÝm
D. Dïng dd NaOH
Cho hçn hîp chÊt r¾n gåm : Al2O3 ,Fe2O3 ,,BaO . §Ó nhËn biÕt sù cã mÆt cña 3 chÊt r¾n trong hçn hîp cÇn :
C©u 3
A. dd NaOH vµ H2SO4
B. H2O ,NaOH vµ HCl
C. Qu× tÝm vµ Ba(OH)2
D. C¶ A,B,C
Cã 4 lä ho¸ chÊt mÊt nh·n ,mçi lä ®ùng mét dung dÞch kh«ng mµu lµ : HCl ,HNO3 ,H2SO4 ,H2O
C©u 4
H·y chän thuèc thö ®Ó nhËn biÕt c¸c dung dÞch trªn :
A. Dïng giÊy qu× tÝm
B. Dïng qu× tÝm vµ dung dÞch BaCl2
C. Dïng dd BaCl2 ,dd AgNO3 vµ giÊy qu× tÝm
D. TÊt c¶ ®Òu sai
Cã 4 lä ho¸ chÊt mÊt nh·n ,mçi lä ®ùng mét dung dÞch muèi lµ clorua ,sunfat ,nitrat ,cacbonat cña c¸c kim lo¹i Ba , K
C©u 5
Mg , Pb . H·y chän thuèc thö ®Ó nhËn biÕt c¸c dung dÞch trªn :
A.Dïng dung dÞch NaOH vµ GiÊy qu× tÝm
B. Dïng dung dÞch HCl vµ Phenolphtalein
C. Dïng dung dÞch Na2SO4
D.Dïng dung dÞch NaOH ,dung dÞch Na2S ,dung dÞch HCl
Cã 5 lä ho¸ chÊt mÊt nh·n ,mçi lä ®ùng mét dung dÞch kh«ng mµu lµ :NaOH ,NaCl ,Na2SO4,NaNO3 ,HCl .Dïng thuèc
C©u 6
thö nµo ®Ó nhËn biÕt c¸c chÊt trªn :
A. Dïng qu× tÝm vµ dung dÞch BaCl2
B. Dïng qu× tÝm vµ dung dÞch AgNO3
C. Dïng BaCl2 vµ Phenolphtalein
D. Dïng qu× tÝm ,dd BaCl2 ,dd AgNO3
§Ó ph©n biÖt 2 khÝ : CO2 vµ SO2 cã thÓ dïng chÊt nµo sau ®©y :
C©u 7
A. dd NaOH
B. dd Br2
C. dd Ba(OH)2
D. dd CaCl2
ChØ ®îc dïng kim lo¹i ®Ó nhËn biÕt c¸c dung dÞch sau : HCl , KOH , Ba(NO3)2 , CuSO4 , NaCl .
C©u 8
C©u 9
Kh«ng dïng thªm ho¸ chÊt nµo kh¸c ,h·y nhËn biÕt c¸c lä mÊt nh·n chøa c¸c dung dÞch sau :
Ba(OH)2,H2SO4,Na2CO3,NaCl,HCl.
C©u 10 Kh«ng dïng thªm ho¸ chÊt nµo kh¸c ,h·y nhËn biÕt c¸c lä mÊt nh·n chøa c¸c dung dÞch sau :
Ba(OH)2 , Na2SO4 , Na2CO3 , MgCl2 , HCl , AlCl3 .
C©u 11 ChØ ®îc dïng kim lo¹i ®Ó nhËn biÕt c¸c dung dÞch sau : HCl ,KOH,AgNO3 ,CuSO4 ,NaCl.
C©u 12 B»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc h·y nhËn biÕt c¸c hçn hîp sau :
a. A ( Fe, FeO ) ; B ( Fe, Cu ) ; C( FeO ,CuO)
b. X ( H2 ,CO2 ) ; Y( CO2 ,C2H4 ) ; Z ( CH4 ,C2H4)
C©u 13 ChØ ®îc dïng qu× tÝm ,h·y ph©n biÖt c¸c dung dÞch sau : HCl, H2SO4 ,Ba(OH)2 ,NaOH ,NaCl
C©u 14 ChØ ®îc dïng níc ®Ó nhËn biÕt c¸c chÊt r¾n sau: NaOH , Al , FeCl3 , MgCl2
C©u 15 B»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc ,h·y ph©n biÖt c¸c lä mÊt nh·n chøa :
a. C¸c dung dÞch : NaOH ,Ba(OH)2 ,K2SO4 ,KCl, KNO3
b. C¸c chÊt r¾n : P2O5 ,NaOH ,CuO, Fe2O3
c. C¸c khÝ : CO2 , SO2 ,N2 ,HCl ,H2S.
C©u 16 ChØ dïng thªm c¸ch ®un nãng nhËn biÕt c¸c dung dÞch : NaHSO4 ,KHCO3 ,Mg(HCO3)2 ,Na3SO3 , Ba(HCO3)2 .
C©u 17 Cã 2 lä ®ùng dung dÞch kh«ng nh·n lµ NaOH vµ AlCl 3 ®Òu kh«ng mµu .Kh«ng dïng thªm ho¸ chÊt nµo kh¸c lµm thÕ
nµo ®Ó nhËn biÕt lä nµo ®ùng chÊt g× ?
C©u 18 ChØ ®îc dïng thªm mét chÊt h·y t×m c¸ch nhËn biÕt c¸c chÊt trong d·y sau :
a) C¸c kim lo¹i : Al , Mg , Ca , Na .
b) C¸c dung dÞch : NaCl , CaCl2 , AlCl3 , CuCl2 .
c) C¸c chÊt bét : - CaO , MgO , Al2O3
- K2O , CaO , Al2O3 , MgO.
- Mg , Al , Al2O3 .
C©u 19 B»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc h·y ph©n biÖt 3 mÉu hîp kim trong c¸c trêng hîp sau:
a. Al-Fe ; Al-Cu ; Cu-Fe
b. Mg –Al ; Mg – K ; Mg - Ag .
C©u 20 ChØ dïng khÝ CO2 vµ H2O.Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p nhËn biÕt c¸c gãi bét tr¾ng mÊt nh·n sau:
BaO , BaSO4 , BaCO3 , Na2SO4 , Na2CO3 , Al2O3 .
C©u 21 Cã 3 lä ®ùng 3 hçn hîp d¹ng bét : (Al + Al 2O3) ; (Fe + Fe 2O3) ; (FeO + Fe2O3) .Dïng ph¬ng ph¸p ho¸ häc ®Ó nhËn
biÕt chóng.
C©u 22 Tr×nh bµy c¸ch ph©n biÖt c¸c chÊt bét r¾n sau : Natri sunfat, Natri cacbonat , Th¹ch cao sèng , ®¸ v«i b»ng c¸ch dïng
tiÕt kiÖm thuèc thö nhÊt .
C©u 23 Cã 6 lä mÊt nh·n sau : Na 2CO3 , NH4Cl , MgCl2 , AlCl3 , FeSO4, Fe2(SO4)3 .ChØ ®îc dïng dung dÞch NaOH lµm thÕ nµo
®Ó nhËn biÕt lä nµo ®ùng dung dÞch g× ?
C©u 24 Cã 4 èng nghiÖm ,mçi èng chøa mét dung dÞch muèi (kh«ng trïng kim lo¹i vµ gèc axit ).BiÕt c¸c kim lo¹i trong muèi
lµ : Ba , Mg , K , Pb vµ c¸c gèc axit lµ clorua ,sunfat ,nitrat ,cacbonat.
a. X¸c ®Þnh dung dÞch muèi trong mçi èng nghiÖm ?Gi¶i thÝch.
b. Nªu ph¬ng ph¸p ph©n biÖt 4 èng nghiÖm kh«ng nh·n chøa c¸c dung dÞch muèi trªn, víi ®iÒu kiÖn chØ dïng
NguyÔn Hång Qu©n
2
Ho¸-Sinh 21
Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
C©u 25
C©u 26
C©u 27
C©u 28
C©u 29
C©u 30
C©u 31
C©u 32
C©u 33
C©u 34
C©u 35
C©u 36
C©u 37
C©u 38
C©u 39
C©u 40
C©u 41
nhiÒu nhÊt 2 thuèc thö .
Mét dung dÞch lo·ng cña hçn hîp gåm ba axit : HCl ,H2SO4 ,HNO3 .B»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc h·y nhËn biÕt sù cã mÆt
cña tõng axit trong dung dÞch Êy .
Cã 6 lä mÊt nh·n ®ùng c¸c dung dÞch kh«ng mµu lµ : Na 2SO4 , Na2CO3 , BaCl2 , Ba(NO3)2 , AgNO3 , MgCl2. B»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc vµ kh«ng dïng thªm ho¸ chÊt kh¸c h·y tr×nh bµy c¸ch nhËn biÕt c¸c dung dÞch trªn ,biÕt r»ng chóng
cã nång ®é ®ñ lín ®Ó c¸c kÕt tña Ýt tan còng cã thÓ ®îc t¹o thµnh .
Cã 7 èng nghiÖm ®ùng c¸c dung dÞch níc cña c¸c chÊt sau : HCl , NaOH , Na 2SO4 , NH4Cl , NaCl , BaCl 2 vµ
AgNO3 .H·y tr×nh bµy c¸ch nhËn biÕt c¸c dung dÞch ®ã b»ng c¸ch sö dông giÊy qu× vµ b»ng ph¶n øng bÊt k× gi÷a c¸c
dung dÞch trong c¸c èng nghiÖm .ViÕt c¸c PTP¦.
ChØ cã H2O vµ HCl h·y nhËn biÕt c¸c chÊt sau : BaO ,Al2O3 , Fe2O3 , FeO, MgO , CuO , CaCO3 , MnO2 .
ChØ ®îc dïng mét kim lo¹i ®Ó nhËn biÕt c¸c dung dÞch sau: (NH4)2SO4 , NH4Cl , AlCl3 , MgCl2 , FeCl2 , FeCl3.
ChØ dïng thªm níc ,h·y nhËn biÕt 4 chÊt r¾n sau :Na2O , Al2O3, Fe2O3, Al chøa trong c¸c lä riªng biÖt.ViÕt PTP¦.
§îc dïng thªm mét thuèc thö ,h·y t×m c¸ch nhËn biÕt c¸c dung dÞch mÊt nh·n sau : NH 4HSO4 , Ba(OH)2 , BaCl2 ,HCl ,
NaCl, H2SO4 .ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh x¶y ra.
Cã 3 lä ho¸ chÊt mÊt nh·n ®ùng 3 dung dÞch kh«ng mµu lµ: NaCl , Na 2CO3 vµ HCl.NÕu kh«ng dïng thªm bÊt cø ho¸
chÊt nµo kh¸c (kÓ c¶ qu× tÝm) lµm thÕ nµo ®Ó nhËn biÕt c¸c dung dÞch nµy.
Kh«ng dïng thuèc thö h·y ph©n biÖt c¸c dung dÞch mÊt nh·n sau :
a) Fe2(SO4)3 , ZnCl2 , MgCl2 , Ba(OH)2
b) CuSO4 , Pb(NO3)2 , Na2S , CaCl2.
Kh«ng dïng thªm ho¸ chÊt nµo kh¸c ,h·y nhËn biÕt c¸c lä chøa c¸c dung dÞch sau: NaOH ,CuCl 2 , MgCl2 , KCl , AlCl3.
Trong 4 èng nghiÖm cã ®ùng riªng biÖt dung dÞch lo·ng trong suèt cña 4 chÊt .BiÕt r»ng:
-Trong c¸c dung dÞch nµy cã 1 dung dÞch lµ axit kh«ng bay h¬i ,3 dung dÞch cßn l¹i lµ muèi Mg, muèi Ba ,muèi Na.
- Cã 3 gèc axit lµ clorua , sunfat ,cacbonat . Mçi gèc axit trªn cã trong thµnh phÇn Ýt nhÊt cña mét chÊt .
a. H·y cho biÕt tªn tõng chÊt tan cã chøa trong mçi dung dÞch trªn.
b. ChØ dïng c¸c èng nghiÖm kh«ng dïng thªm dông cô vµ ho¸ chÊt nµo kh¸c ,lµm thÕ nµo ph©n biÖt c¸c chÊt
cã trong 4 dung dÞch trªn .ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹.
B»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc h·y nhËn biÕt c¸c gãi bét mÊt nh·n sau ®©y:
a) Ag , Fe , FeO , Fe2O3 , Fe3O4 .
b) Na2O , CaO , Ag2O , Al2O3 , Fe2O3 , MnO2 , CuO , CaC2 .
c) Al , Fe , Mg , Ag .
a) B»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc lµm thÕ nµo ®Ó nhËn ra sù cã mÆt cña mçi khÝ trong hçn hîp khÝ gåm: CO ,CO2,SO2 ,SO3
b) ChØ ®îc dïng c¸c kim lo¹i h·y ph©n biÖt c¸c dung dÞch mÊt nh·n sau : HNO3 , HCl , NaNO3 , NaOH , HgCl2 .
Cã 3 gãi ph©n bãn ho¸ häc bÞ mÊt nh·n : Kaliclorua , amoninitrat vµ supephotphat kÐp .Trong ®iÒu kiÖn n«ng th«n cã
thÓ ph©n biÖt ba gãi ph©n bãn ho¸ häc trªn ®îc kh«ng? ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra .
ChØ ®îc dïng thªm 1 ho¸ chÊt bªn ngoµi h·y nhËn biÕt c¸c lä mÊt nh·n chøa c¸c dung dÞch sau :
a) NH4Cl , FeCl2 , FeCl3 , AlCl3 , MgCl2 .
b) K2SO4 , K2CO3 , K2SiO3 , K2S , K2SO3 .
c) KOH , NH4Cl , (NH4)2SO4 ,Fe2(SO4)3 , CuCl2 , ZnSO4 ,MgCl2 ,FeCl2.
d) NaOH, HCl, Na2SO3, NaCl, Na2CO3, Na2S vµ NaAlO2.
NhËn biÕt c¸c dung dÞch mÊt nh·n sau :
- NH4NO3 , KCl , NaNO3 , CaCl2 , BaCl2 , FeCl2 ,FeCl3 , Mg(NO3)2 , ZnSO4 , CuSO4 , AlCl3 .
- NaCl , KNO3 , MgSO4 , K3PO4 , K2S , NaNO3 , KOH , Na2SO3 .
Trong 6 èng nghiÖm ®¸nh sè thø tù tõ 1 6 chøa c¸c dung dÞch : NaOH , (NH4)2SO4 , Na2CO3 , Ba(NO3)2 , Pb(NO3)2
CaCl2 . Cho biÕt mçi èng nghiÖm chøa chÊt g× biÕt r»ng :
a) Dung dÞch 2 vµ 5 cho kÕt tña tr¾ng víi c¸c dung dÞch 1 , 3 , 4 .
b) Dung dÞch 2 kh«ng t¹o kÕt tña víi 5 .
c) Dung dÞch 1 kh«ng t¹o kÕt tña víi 3 , 4 .
d) Dung dÞch 6 kh«ng ph¶n øng víi 5 .
e) Cho mét giät dung dÞch 3 vµo dung dÞch 6 thÊy xuÊt hiÖn kÕt tña ,l¾c nhÑ thÊy kÕt tña tan .
B - bµi to¸n t¸ch riªng vµ tinh chÕ :
* T¸ch riªng : ChuyÓn tõng chÊt trong hçn hîp vÒ tr¹ng th¸i riªng lÎ ë d¹ng nguyªn chÊt vµ tinh khiÕt b»ng
ph¬ng ph¸p vËt lÝ hoÆc ho¸ häc.
+ Nguyªn t¾c : ChuyÓn chÊt cÇn t¸ch thµnh s¶n phÈm míi ë d¹ng kÕt tña hoÆc bay h¬i .TiÕp theo lµ
thùc hiÖn c¸c ph¬ng ph¸p vËt lÝ ®Ó :C« c¹n ,läc ,chng cÊt ,chiÕt c¸c chÊt ra khái nhau .Cuèi cïng thùc hiÖn
c¸c ph¶n øng t¸i t¹o ®iÒu chÕ l¹i c¸c chÊt ban ®Çu .
+ Lu ý : Sau khi t¸ch riªng c¸c chÊt ph¶i gi÷ nguyªn khèi lîng nh trong hçn hîp ban ®Çu .
* Tinh chÕ : Tinh chÕ chÊt A trong hçn hîp gåm 3 chÊt A,B,C lµ t×m c¸ch lo¹i bá B,C ®Ó chØ cßn l¹i A
nguyªn chÊt. Kh«ng cÇn ph¶i thu håi B ,C nhng ph¶i ®a A vÒ d¹ng ban ®Çu b»ng ph¶n øng thÝch hîp .
Ph¬ng ph¸p :
- §èi víi hçn hîp chøa : Kim lo¹i ,«xit kim lo¹i ,baz¬ ,muèi ta ®em hoµ tan trong Axit .
- §èi víi hçn hîp chøa : ¤xit axit ,«xit lìng tÝnh ta thùc hiÖn hoµ tan trong KiÒm
- Thùc hiÖn c¸c ph¶n øng trao ®æi : T¹o chÊt kÕt tña hoÆc bay h¬i ,cã thÓ dïng ph¶n øng ®Èy kim lo¹i
khái dung dÞch muèi .
- CÇn n¾m v÷ng tÝnh chÊt riªng cña tõng kim lo¹i ,hîp chÊt quan träng -> chän thuèc thö thÝch hîp.
+ §Ó t¸ch vµ ®iÒu chÕ c¸c kim lo¹i ë møc ®é tinh khiÕt ,ngêi ta thêng dïng ph¬ng ph¸p ®iÖn ph©n nãng
ch¶y hoÆc ®iÖn ph©n dung dÞch trong ®iÒu kiÖn thÝch hîp .
Bµi tËp vËn dông
C©u 1 H·y tr×nh bµy ph¬ng ph¸p ho¸ häc ®Ó t¸ch riªng :
a. C¸c kim lo¹i Al , Fe , Cu , Ag ra khái hçn hîp .
b. C¸c dung dÞch FeSO4 , CuSO4 ra khái hçn hîp .
c. MgCl2 , NaCl , AlCl3 ra khái hçn hîp .
d. Al2O3 , K2O ,, CuO , Fe3O4 ra khái hçn hîp .
C©u 2 Mét mÉu Cu cã lÉn t¹p chÊt lµ Fe ,Ag , S .Lµm thÕ nµo ®Ó cã Cu tinh khiÕt .
Lµm thÕ nµo ®Ó tinh chÕ N2 tõ N2 cã lÉn t¹p chÊt lµ CO2 ,CO ,O2 ?
C©u 3
C©u 4 Coi c¸c ®iÒu kiÖn cã ®ñ .H·y tinh chÕ :
a. Bét Fe cã lÉn nh«m ,®ång ,b¹c .
b. Fe2O3 cã lÉn Al2O3 vµ Na2O .
NguyÔn Hång Qu©n
3
Ho¸-Sinh 21
Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
C©u 5
C©u 6
C©u 7
C©u 8
C©u 9
C©u 10
C©u 11
C©u 12
C©u 13
C©u 14
C©u 15
C©u 16
c. KhÝ O2 cã lÉn CO2 , HCl , CH4 .
d. NaCl ra khái hçn hîp gåm NaCl , BaSO4 , MgCO3.
NaCl cã lÉn t¹p chÊt lµ : NaHCO 3, CaCl2 , MgCl2 , CaSO4 ,MgSO4 , Na2SO4 , Mg(HCO3)2 vµ Ca(HCO3)2 ,Lµm thÕ nµo
®Ó thu ®îc NaCl r¾n tinh khiÕt .
Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p t¸ch hçn hîp : §¸ v«i, v«i sèng , th¹ch cao vµ muèi ¨n thµnh tõng chÊt nguyªn chÊt .
Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p t¸ch Fe2O3 ra khái hçn hîp : Fe2O3 , Al2O3 , SiO2 ë d¹ng bét .ChØ dïng mét ho¸ chÊt duy nhÊt .
Cã hçn hîp 3 muèi :AlCl3 ,FeCl3 vµ BaCl2 .H·y tr×nh bµy ph¬ng ph¸p hãa häc ®Ó t¸ch riªng chóng .
T¸ch c¸c chÊt sau ®©y ra khái hçn hîp víi ®iÒu kiÖn kh«ng lµm thay ®æi khèi lîng cña chóng :MgO , Al2O3 , CuO.
Mét hçn hîp gåm 4 chÊt : Al2O3 , CuO , FeS , K2SO4.Tr×nh bµy c¸ch t¸ch riªng tõng chÊt ra khái hçn hîp.
Cã hçn hîp r¾n :NaCl , AlCl3 ,CaCl2 .H·y t¸ch riªng tõng chÊt ë d¹ng r¾n sao cho khèi lîng cña chóng kh«ng ®æi.
T¸ch riªng tõng chÊt ra khái hçn hîp : H2S , CO2 ,h¬i níc , N2 .
Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p t¸ch tõng chÊt sau ra khái hçn hîp chÊt r¾n vµ viÕt ®Çy ®ñ c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra :
AlCl3 , FeCl3 , BaO , Al2O3.
B»ng c¸ch nµo cã thÓ t¸ch riªng tõng muèi tõ :
+ Hçn hîp bét : BaSO4 , CaCO3 , Al2(SO4)3 , Fe2(SO4)3 .
+ Dung dÞch gåm : KCl , AlCl3 , BaCl2 , MgCl2 .
Cã hçn hîp gåm : Al2O3 , Fe2O3 , SiO2 .
a/ Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p thu ®îc Al2O3 nguyªn chÊt .
b/ Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p thu ®îc tõng «xit ë d¹ng tinh khiÕt .
Chuyªn ®Ò 2 - Bµi to¸n dù ®o¸n hiÖn tîng -Thùc hiÖn s¬ ®å
chuyÓn ho¸- ®iÒu chÕ c¸c chÊt
A-Mèi liªn hÖ gi÷a c¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬ vµ bµi to¸n thùc hiÖn s¬ ®å chuyÓn ho¸ :
*Mèi quan hÖ gi÷a c¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬ :
Kim lo¹i
¤xÝt baz¬
Phi kim
Muèi
¤xit axit
Baz¬
Axit
Kim lo¹i míi
Hai muèi míi
vµ muèi míi
* D·y ho¹t ®éng ho¸ häc cña kim lo¹i :
Li , K , Ba , Ca , Na , Mg , Al , Zn , Fe , Cd , Ni , Sn , Pb , (H) , Cu , Ag , Hg , Pt , Au.
+ Theo chiÒu tõ tr¸i qua ph¶i møc ®é ho¹t ®éng cña c¸c kim lo¹i gi¶m dÇn .
+ Kim lo¹i (®øng tríc Mg) t¸c dông víi níc ë nhiÖt ®é thêng t¹o thµnh dung dÞch baz¬ vµ gi¶i phãng
khÝ H2.
+ Trõ nh÷ng kim lo¹i ®øng tríc Mg trong d·y ho¹t ®éng ho¸ häc.Nh÷ng kim lo¹i ho¹t ®éng ho¸ häc
m¹nh cã thÓ ®Èy ®îc kim lo¹i yÕu h¬n ra khái dung dÞch muèi cña chóng.
+ Nh÷ng kim lo¹i ®øng tríc (H) trong d·y ho¹t ®éng ho¸ häc cña kim lo¹i ph¶n øng ®îc víi dung
dÞch axit lo·ng ,nh÷ng kim lo¹i ®øng sau (H) kh«ng t¸c dông ®îc víi dung dÞch axit lo·ng .
*Mét sè trêng hîp lu ý kh¸c :
+ Khi cho kim lo¹i kiÒm vµo dung dÞch muèi tríc tiªn kim lo¹i kiÒm t¸c dông víi níc tríc t¹o ra
hi®roxit kim lo¹i ,sau ®ã hi®roxit kim lo¹i míi t¸c dông víi muèi .
+ Khi cho kim lo¹i (t¸c dông víi níc ë ®iÒu kiÖn thêng ) vµo dung dÞch axit th× tríc tiªn kim lo¹i t¸c
dông víi axit ,sau ®ã míi t¸c dông víi níc .
+ Hy®r«xit lìng tÝnh t¸c dông ®îc víi dung dÞch axit vµ dung dÞch kiÒm .
PT:
Al(OH)3 + 3HCl AlCl3 + 3H2O
Al(OH)3 + NaOH NaAlO2 + 2H2O
+ Ph¶n øng t¹o phøc tan cña mét sè hy®r«xit kim lo¹i hoÆc muèi víi dung dÞch NH 3 nh : Cu(OH)2
,Zn(OH)2 ,AgCl...NÕu dung dÞch NH3 d th× kÕt tña t¹o thµnh cã thÓ tan do qu¸ tr×nh t¹o phøc .
PT: Cu(OH)2 + 4NH3 [ Cu(NH3)4](OH)2 (Phøc tan mµu xanh)
+ Mét sè hy®r«xit kim lo¹i kh«ng bÒn nh AgOH ,Hg(OH)2 dÔ bÞ ph©n huû ngay ë nhiÖt ®é thêng t¹o
thµnh c¸c oxit t¬ng øng lµ Ag2O, HgO(mµu ®en).
PT: 2AgOH Ag2O + H2O sau ®ã Hg(OH)2 bÞ ph©n huû Hg(OH)2 HgO + H2O
+ Muèi axit cña axit m¹nh cã thÓ t¸c dông víi dung dÞch muèi cña axit yÕu h¬n t¹o thµnh muèi
trung hoµ cña axit m¹nh vµ axit yÕu kh«ng bÒn .
VD : 2NaHSO4 + Na2SO3 2Na2SO4 + SO2 + H2O
2NaHSO4 + Ba(HCO3)2 BaSO4 +Na2SO4 + 2SO2 +2H2O
*CÇn n¾m v÷ng tÝnh chÊt ho¸ häc cña tõng lo¹i hîp chÊt v« c¬ vµ s¬ ®å chuyÓn ho¸ díi ®©y :
- Kim lo¹i ¤xit baz¬ Baz¬ (KiÒm) Muèi (1) Muèi (2) Axit
NguyÔn Hång Qu©n
4
Ho¸-Sinh 21
Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
- Kim lo¹i Muèi Baz¬ (kh«ng tan ) ¤xit Muèi
- Kim lo¹i Baz¬ ¤xit Muèi Kim lo¹i
- Phi kim ¤xit axit Muèi axit Muèi trung hoµ .
* Mét sè ph¶n øng ®Æc biÖt cÇn lu ý :
t
FeS + 2HCl ®Æc
FeCl2 + H2S
Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO + H2O
2Al + 2NaOH + 2H2O 2NaAlO2 + 3H2
NaAlO2 + CO2 + 2H2O Al(OH)3 + NaHCO3
Fe3O4 + 8HCl FeCl2 + 2FeCl3 + 4H2O
t
4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O
4Fe(OH)3
2NaCl + 2H2O Dpdd
2NaOH + H2 + Cl2
Na2SO3 +
H2SO4 Na2SO4 + SO2 + H2O
t
4FeS2 + 11O2
2Fe2O3 + 8SO2
t
Cu + 2H2SO4 ®Æc
CuSO4 + SO2 + 2H2O
t
MnO2 + 4HCl ®Æc MnCl2 + Cl2 + 2H2O
t
2KMnO4 + 16HCl
2KCl + 2MnCl2 + 5Cl2 + 8H2O
t
2Fe + 6H2SO4 ®Æc
Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O
t
Fe + 4HNO3 ®Æc
Fe(NO3)3 + NO + 3H2O
t
3M + 4nHNO3
3M(NO3)n + nNO + 2nH2O
t
2M + 2nH2SO4 ®Æc
M2(SO4)n + nSO2 + 2nH2O
- Riªng ®èi víi ph¶n øng trao ®æi cÇn sö dông thµnh th¹o b¶ng tÝnh tan x¸c ®Þnh chÊt kÕt tña hoÆc chÊt khÝ .
- Khi viÕt ph¶n øng cÇn ®Æc biÖt chó ý ®Õn ®iÒu kiÖn ph¶n øng (NÕu cã)vµ sau khi c©n b»ng cÇn kiÓm tra l¹i
- N¾m v÷ng vÒ tÝnh chÊt mµu s¾c ,mïi vÞ cña dung dÞch muèi ,kÕt tña ,khÝ mét sè chÊt quan träng -> Dù
®o¸n hiÖn tîng (Chó ý tr×nh bµy c«ng thøc trong PT vÒ :Tr¹ng th¸i c¸c chÊt ,®iÒu kiÖn ph¶n øng …)
«
«
«
«
«
«
«
«
«
«
Bµi tËp vËn dông :
C©u 1
C©u 2
C©u 3
C©u 4
C©u 5
C©u 6
C©u 7
Cã nh÷ng oxit sau : Na2O ,MgO ,SO2 ,N2O5 ,BaO, CuO , N2O, NO, Fe2O3,Al2O3,P2O5, SO3 ,FeO, CO2, ZnO, CO, K2O.
a) H·y ph©n lo¹i c¸c «xit trªn .
b) H·y cho biÕt nh÷ng «xit nµo t¸c dông ®îc víi :
A. Níc
B. H2SO4
C. Ba(OH)2
D. C¶ Avµ B
c) Nh÷ng «xit nµo t¸c dông ®îc víi nhau tõng ®«i mét .H·y viÕt c¸c ph¶n øng x¶y ra .
Cã nh÷ng baz¬ sau : Cu(OH) 2 , KOH ,Fe(OH) 3 ,NaOH , Al(OH)3 ,Mg(OH)2 ,Ba(OH)2 ,Zn(OH)2 ,Pb(OH)2 ,Ca(OH)2
.H·y cho biÕt nh÷ng baz¬ nµo :
A.T¸c dông víi HCl
B. T¸c dông víi dd FeCl3
C. BÞ ph©n huû bëi nhiÖt ®é cao .
D. Lµm ®æi mµu qu× tÝm ->xanh, phenolphtalein->®á
E.T¸c dông víi CO2
( ViÕt c¸c PTP¦ x¶y ra )
Cho c¸c ph¶n øng sau :
1. Zn + CuCl2 ZnCl2 + Cu
2..Mg + Fe(NO3)2 Mg(NO3)2 + Fe
3. Cu + PbCl2 CuCl2 + Pb
4. Pt + 2HCl
PtCl2 + H2
Ph¶n øng nµo cã thÓ x¶y ra theo chiÒu thuËn :
A. ChØ cã 1 vµ 2
B. ChØ cã 3 vµ 4
C. ChØ cã 2 vµ 3
D. ChØ cã 1, 2 vµ 4
S¬ ®å chuyÓn ho¸ nµo sau ®©y ®óng ? (Mçi mòi tªn lµ mét ph¶n øng )
A. FeS2 FeO FeSO4 Fe(OH)2 FeO Fe
B. FeS2 Fe2O3 FeCl3 Fe(OH)3 Fe
C. FeS2 Fe2O3 Fe(NO3)3 Fe(NO3)2 Fe(OH)2 Fe
D. FeS2 Fe2O3 Fe Fe(NO3)2 Fe(NO3)3 Fe
Hoµn thµnh c¸c s¬ ®å ph¶n øng sau (Ghi râ ®iÒu kiÖn ph¶n øng nÕu cã )
a. Cu CuO Cu(NO3)2 CuCl2 Cu(OH)2 CuO Cu
b. P P2O5 H3PO4 Ca(H2PO4)2 CaHPO4 Ca3(PO4)2
c. Al Al2O3 Al2(SO4)3 Al(OH)3 AlCl3 Al(NO3)3
Ba(AlO2)2
NaAlO2
d. Fe Fe3O4 FeCl2
FeCl3
FeS2
FeCl3
FeO Fe(OH)2 Fe(OH)3 Fe2O3 Fe Fe(NO3)3
Hoµn thµnh c¸c s¬ ®å ph¶n øng sau : (Ghi râ ®iÒu kiÖn ph¶n øng nÕu cã )
a) S
H2SO3 ---> K2SO4
SO2
SO2 ----> Na2SO3
FeS
SO3 ---> H2SO4
NaHSO4 ----> Na2SO4
b) CaCO3 -> CaO -> Ca(OH)2 -> CaCO3 -> Ca(HCO3)2 -> CaCl2 -> Ca(NO3)2 .
c) NaOH
Na
NaCl
NaOH
NaHCO3
Na2CO3
Na2SO4
NaClO
NaH
Na2O
NaNO3
NaNO2
X¸c ®Þnh c¸c chÊt vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng thùc hiÖn s¬ ®å chuyÓn ho¸ sau:
t
t A + H2O + CO2
a) A
B + CO2
d)
D
b) C + CO2 A + H2O
e ) A + CO2 + H2O D
c) B + H2O C
«
NguyÔn Hång Qu©n
«
5
Ho¸-Sinh 21
Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
C©u 8
X¸c ®Þnh c¸c chÊt vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng thùc hiÖn s¬ ®å chuyÓn ho¸ sau:
a) (A)+ H2SO4 (B) + (C) + (D)
b) (A) + (B) (C) + (D) + (E)
(B) + BaCl2 (F) + (G)
(D) + (E) + (F) (B) + (X)
(G) + (H)
(A) + NaCl
(C) + BaCl2 (Y) + BaSO4
NaCl + (D) (I) + (K) + (L)
(Z) + (Y) (T) + (A)
(I) +
(C) khÝ (D) +
(H)
(T) + (F) FeCl3
t
(G)
Mg + (L)
X¸c ®Þnh c¸c ch÷ c¸i trong ngoÆc vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng thùc hiÖn s¬ ®å chuyÓn ho¸ sau:
t
a) (A) + (B) (C) + (D) + (E)
b)
(A)
(B) + (C)
MnO2 + (X) (G) + (Y) + (B)
(D) + NaOH (G) + ……….
(T) + (X) (M) + (D)
(E) + NaOH (H) + NaCl
(E) + (Y) (X)
(B) + HCl (E) + (D) + (F)
(M) + (Y) FeCl3
(G) + (F) + (C) (H)
t
FeCl3 + (C) (A) + Fe(OH)3
(H)
Fe2O3 + (F)
X¸c ®Þnh c¸c ch÷ c¸i trong ngoÆc vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng thùc hiÖn s¬ ®å chuyÓn ho¸ sau:
a) FeS2 + O2
(A) + (B)
b) (A) + HCl (B) + (D)
t (E) + NO + (D)
(A) + H2S (C) + (D)
(A) + HNO3 lo·ng
(C) + (E) (F)
(B) + Cl2 (F)
(F) + HCl (G) + H2S
(B) + NaOH (G) + NaCl
(G) + NaOH (H) + (I)
(E) + NaOH (H) + NaNO3
(H) + O2 + (D) (J)
(G) + (I) + (D) (H)
t
(J)
(B) + (D)
(F) + AgNO3 (E) + (J)
(B) + (L) (E) + (D)
(F) +
(K) (B)
X¸c ®Þnh c¸c chÊt vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng theo s¬ ®å chuyÓn ho¸ sau :
o
+ A (t )
+F
G
+ B (to)
X
Fe
+H
I
+F
G
«
C©u 9
«
«
C©u 10
«
«
C©u 11
+ C (to)
+ D (to)
C©u 12
C©u 13
C©u 14
C©u 15
C©u 16
C©u 17
+H2O (to)
L
I + BaSO4
+N
+H
I
Bæ tóc vµ c©n b»ng c¸c ph¶n øng sau :
a) (A) + (B) (C) + (D) + (E)
b) (C) + NaOH (F) + Na2SO4 .
c) (D) + KOH (G) + (H)
d) (C) + KMnO 4 + (B) (D) + MnSO4 + (H) +
(E)
e) (G) + (I) (K) + (E)
f) (F) + O2 + (E) (G)
g) (D) + KI (C) + (H) + I2
h) (C) + Al (M) + (L)
i) (L) + (I) (N) + H2
j) (N) + Cl2 (K)
T×m c¸c chÊt X1 ,X2 ,X3,.......X15 thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng hoµn thµnh c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng sau:
1)
Fe2O3 + CO FexOy + X1
2)
X2
+
X3
BaSO4 + Na2SO4 + CO2 + H2O
3)
X2
+
X4
BaSO4 + Na2SO4 + CO2 + H2O
4)
X5
+
X6
Ag2O + KNO3 + H2O
5)
X7
+
X8
Ca(H2PO4)2
6)
X9
+
X10
Fe2(SO4)3 + SO2 + H2O
7)
X10 +
X11 Ag2SO4 + SO2 + H2O
8)
X3
+
X12
BaCO3 + H2O
9)
X3
+
X13
BaCO3 + CaCO3 + H2O
10) X9
+
X14
Fe(NO3)2 + X15
T×m c¸c chÊt X1 ,X2 ,X3,.......X11 thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng hoµn thµnh c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng sau:
1)
X1
+
X2
Ca3(PO4)2 + H2O .
2)
X3
+
X4
Ca(OH)2 + H2.
3)
X5
+
X6
Fe(NO3)3 + N2O + CO2 + H2O
4)
X7
+
X8
+ H2O Fe(OH)3 + CO2 +NaCl
5)
X9
+
X10 ZnSO4 + SO2 + H2O
6)
X10 +
X11 Al(OH)3 + CO2 + KCl
Cho 3 dung dÞch muèi A ,B ,C øng víi 3 gèc axit kh¸c nhau ,tho¶ m·n ®iÒu kiÖn sau :
A + B cã khÝ tho¸t ra
B + C cã kÕt tña xuÊt hiÖn .
A + C võa cã kÕt tña ,võa cã khÝ tho¸t ra .
X¸c ®Þnh A , B , C vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra .
Cho c¸c chÊt sau t¸c dông víi nhau tõng cÆp mét :
a) Ca(HCO3)2 + HNO3
b) Ba(HSO3)2 + H2SO4
c) MnO2 +
HCl
d) NH4Cl + KOH
Mçi chÊt khÝ bay ra cho t¸c dông lÇn lît víi tõng dung dÞch : Ba(OH)2 , Br2 .ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.
Cho c¸c ph¬ng tr×nh :
MnO2 + HCl KhÝ A
FeS + HCl KhÝ B
Na2SO3 + HCl KhÝ C
NH4HCO3 + NaOH KhÝ D
H·y viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra khi :
- Cho khÝ A t¸c dông víi khÝ D
- Cho khÝ B t¸c dông víi khÝ C
- Cho khÝ B t¸c dông víi khÝ A trong níc
NguyÔn Hång Qu©n
X
6
Ho¸-Sinh 21
Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
C©u 18
C©u 19
C©u 20
C©u 21
C©u 22
C©u 23
C©u 24
C©u 25
C©u 26
C©u 27
C©u 28
C©u 29
C©u 30
C©u 31
C©u 32
C©u 33
Cho bét Fe vµo dung dÞch CuSO 4 th× mµu xanh cña dung dÞch nh¹t mµu dÇn ,ngîc l¹i khi cho bét Cu vµo dung dÞch
Fe2(SO4)3 th× dung dÞch kh«ng mµu trë thµnh mµu xanh ®Ëm dÇn . NÕu nhóng thanh s¾t vµo dung dÞch sau cïng th×
hiÖn tîng g× x¶y ra ?. Gi¶i thÝch hiÖn tîng x¶y ra vµ viÕt PTP¦.
Nªu hiÖn tîng vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho kim lo¹i Ba (tíi d) lÇn lît vµo c¸c dung dÞch sau :
NaHCO3 , CuSO4 , (NH4)2CO3 , Al(NO3)3 , NaCl , FeCl3 .
Nung nãng Cu trong kh«ng khÝ ,sau mét thêi gian ®îc chÊt r¾n A .Hoµ tan A trong H2SO4 ®Æc ,nãng thu ®îc dung dÞch
B vµ khÝ C .KhÝ C t¸c dông víi dung dÞch KOH ®îc dung dÞch D .D võa t¸c dông víi BaCl 2 ,võa t¸c dông víi dung
dÞch NaOH .Cho B t¸c dông víi dung dÞch KOH .ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng .
Cho mét lîng bét nh«m vµ s¾t t¸c dông võa ®ñ víi dung dÞch H 2SO4 lo·ng thu ®îc dung dÞch A vµ khÝ B .Thªm vµo
dung dÞch A mét lîng d kim lo¹i Bari thu ®îc kÕt tña C ,dung dÞch D vµ khÝ B .Läc lÊy dung dÞch D ,sôc khÝ CO 2 vµo
®Õn d thu ®îc kÕt tña E .Nung E vµ C trong kh«ng khÝ ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi thu ®îc chÊt r¾n F .X¸c ®Þnh thµnh
phÇn c¸c chÊt trong A ,B ,C ,D , E, F vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra .
NhiÖt ph©n mét lîng CaCO3 sau mét thêi gian thu ®îc chÊt r¾n A vµ khÝ B .Cho khÝ B hÊp thô hoµn toµn vµo dung dÞch
KOH ®îc dung dÞch C .Dung dÞch C t¸c dông ®îc víi BaCl2 vµ víi NaOH .Cho chÊt r¾n A t¸c dông víi dung dÞch HCl
d thu ®îc khÝ B vµ dung dÞch E .C« c¹n dung dÞch E thu ®ù¬c muèi khan F .§iÖn ph©n muèi F nãng ch¶y ®îc kim lo¹i
M.ViÕt c¸c PTHH x¶y ra.
Hçn hîp A gåm Fe3O4 ,Al ,Al2O3 ,Fe .Cho A tan trong dung dÞch NaOH d ®îc hçn hîp chÊt r¾n A1 ,dung dÞch B1 vµ
khÝ C1 .LÊy lîng khÝ C1 d cho t¸c dông víi A nung nãng ®îc hçn hîp chÊt r¾n A2 .ChÊt r¾n A2 t¸c dông ®îc víi H2SO4
®Æc nguéi ®îc dung dÞch B2 .Cho B2 t¸c dông víi dung dÞch BaCl 2 ®îc kÕt tña B3 .ViÕt c¸c PTHH x¶y ra (ghi râ ®iÒu
kiÖn nÕu cã).
Cho hçn hîp BaCO3 ,(NH4)2CO3 t¸c dông víi dung dÞch HCl d ®îc dung dÞch A vµ khÝ tho¸t ra .Cho A t¸c dông víi
dung dÞch H2SO4 lo·ng ,d thu ®îc dung dÞch B vµ kÕt tña .Cho B t¸c dông víi dung dÞch NaOH d ®îc dung dÞch C vµ
khÝ .Nªu hiÖn tîng vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra .
Hoµ tan mét Ýt phÌn nh«m (K2SO4.Al2(SO4)3 .24H2O ) vµo níc ,®îc dung dÞch A .Thªm dung dÞch NH3 vµo dung dÞch
A ®Õn d .Sau khi ph¶n øng kÕt thóc , thªm tiÕp vµo ®ã mét lîng d dung dÞch Ba(OH)2 ,thu ®îc kÕt tña B vµ dung dÞch D
.Läc lÊy dung dÞch D ,sôc khÝ CO2 vµo D ®Õn d .
ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trong qu¸ tr×nh trªn .
Mét lo¹i phÌn cã c«ng thøc MNH4(SO4)2.12H2O cã khèi lîng mol ph©n tö 453 gam .T×m kim lo¹i M?
Cho M t¸c dông víi dung dÞch HNO3 lo·ng d ,thu ®îc dung dÞch A .Cho A t¸c dông víi dung dÞch KOH ®îc kÕt tña
B ,dung dÞch C vµ khÝ D cã mïi khai .Cho tõ tõ HCl vµo dung dÞch C l¹i thÊy xuÊt hiÖn kÕt tña B.Cho kÕt tña B vµ khÝ
D vµo dung dÞch H2SO4 lo·ng ,®îc dung dÞch E.Tõ E cã thÓ thu ®îc phÌn trªn .ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
Cho BaO t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 lo·ng thu ®îc kÕt tña A vµ dung dÞch B .Thªm mét lîng d bét nh«m vµo dung
dÞch B thu ®îc dung dÞch D vµ khÝ H2 .Thªm Na2CO3 vµo dung dÞch D ,t¸ch ra kÕt tña E .X¸c ®Þnh A,B,D,E vµ viÕt c¸c
ph¬ng tr×nh ph¶n øng .
§èt c¸cbon trong kh«ng khÝ ë nhiÖt ®é cao ,®îc hçn hîp khÝ A .Cho A t¸c dông víi Fe 2O3 nung nãng ®îc khÝ B vµ hçn
hîp chÊt r¾n C.Cho B t¸c dông víi dung dÞch Ba(OH) 2 ®îc kÕt tña K vµ dung dÞch D,®un s«i D l¹i ®îc kÕt tña K .Cho
C tan trong dung dÞch HCl thu ®îc khÝ vµ dung dÞch E .Cho E t¸c dông víi dung dÞch NaOH d ®îc kÕt tña hçn hîp
hi®r«xit F .Nung F trong kh«ng khÝ ®îc mét «xit duy nhÊt .ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng .
Nung nãng hçn hîp X gåm Al , Fe3O4 sau mét thêi gian ®îc hçn hîp A gåm 4 chÊt r¾n (Al d ,Fe3O4 d ,Al2O3 , Fe )
+ Cho A ph¶n øng víi NaOH trong dung dÞch nãng d t¹o ra chÊt r¾n A1 , dung dÞch B1 , khÝ C1 .
+ Cho A ph¶n øng víi C1 d nung nãng ®îc chÊt r¾n A2 .
+ Dung dÞch B1 ph¶n øng víi CO2 d ®îc dung dÞch B2 vµ chÊt r¾n A3 .
+ Cho A2 ph¶n øng víi H2SO2 ®Æc nãng ®ù¬c dung dÞch B3 vµ khÝ C2 .
+ Cho B3 ph¶n øng víi Fe thu ®îc dung dÞch B4 .
X¸c ®Þnh c¸c chÊt hoÆc thµnh phÇn c¸c chÊt A, A1 , B1 ,....ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra .BiÕt «xit s¾t bÞ khö
trùc tiÕp thµnh s¾t .
Hoµ tan hoµn toµn hçn hîp A gåm Al vµ FeS 2 trong dung dÞch HNO3 ®Æc nãng thu ®îc dung dÞch B vµ khÝ duy nhÊt
tho¸t ra lµ NO2 .Cho BaCl2 d vµo dung dÞch B thu ®îc kÕt tña C vµ dung dÞch D.Cho D t¸c dông víi dung dÞch NH 3 d
,thu ®îc kÕt tña E ,nung E trong kh«ng khÝ tíi khèi lîng kh«ng ®æi thu ®îc chÊt r¾n F.Cho luèngkhÝ CO d t¸c dông víi
F nung nãng thu ®îc chÊt r¾n G.ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.
Hçn hîp A gåm : BaO , FeO , Al2O3 .Hoµ tan A trong lîng d níc ®îc dung dÞch D vµ phÇn kh«ng tan B .Sôc khÝCO 2 d
vµo D ,ph¶n øng t¹o kÕt tña .Cho khÝ CO d qua B nung nãng ®îc chÊt r¾n E.Cho E t¸c dông víi dung dÞch NaOH d
thÊy tan mét phÇn cßn l¹i chÊt r¾n G . Hoµ tan hÕt G trong lîng d dung dÞch H2SO4 lo·ng råi cho dung dÞch thu ®îc t¸c
dông víi dung dÞch KMnO4 .ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra .
Cho mét kim lo¹i A t¸c dông víi d2 muèi B .LÊy vÝ dô vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trong c¸c trêng hîp sau:
1 - Kh«ng cã hiÖn tîng g× .
2 - Kim lo¹i míi t¹o kÕt tña b¸m trªn kim lo¹i A .
3 - T¹o ra mét chÊt khÝ .
4 - T¹o ra hai chÊt khÝ .
5 - Dung dÞch mÊt mµu vµng .
6 - Dung dÞch mÊt mµu xanh .
7 - Dung dÞch ®æi mµu tõ mµu vµng sang mµu xanh rÊt nh¹t .
8 - T¹o ra chÊt khÝ ,kÕt tña tr¾ng ,kÕt tña xanh.
9 - T¹o ra chÊt khÝ ,kÕt tña tr¾ng keo tan mét phÇn khi A d.
10 - T¹o ra chÊt khÝ ,kÕt tña tr¾ng keo tan hoµn toµn khi A d.
11 - T¹o ra chÊt khÝ ,kÕt tña tr¾ng keo ho¸ ®en khi ®Ó ngoµi kh«ng khÝ .
12 - Cã kim lo¹i míi kÕt tña b¸m trªn kim lo¹i A .LÊy hçn hîp kim lo¹i hoµ tan hÕt trong dung dÞch HNO 3 ®Æc
,nãng thu ®îc dung dÞch G chøa 3 muèi vµ khÝ D duy nhÊt .
13 - T¹o ra chÊt khÝ ,kÕt tña xanh vµ dung dÞch D .Cho vµo dung dÞch D mét mÉu kim lo¹i ®ång ,nhá thªm
dung dÞch HCl ®Õn d ,thÊy cã khÝ kh«ng mµu F tho¸t ra vµ ho¸ n©u ngoµi kh«ng khÝ .
14 - T¹o ra chÊt khÝ,kÕt tña tr¾ng ,kÕt tña xanh .Sôc khÝ NH 3 d vµo thÊy dung dÞch cã mµu xanh ®Æc trng ,cßn
mét phÇn kÕt tña kh«ng tan .
15 - T¹o ra chÊt khÝ ,kÕt tña tr¾ng ,sôc khÝ CO2 vµo kÕt tña l¹i tan ®i ,dung dÞch trë nªn trong suèt .
16 – T¹o ra chÊt khÝ vµ dung dÞch K ,sôc tõ tõ khÝ CO 2 vµo 1/2 dung dÞch K thÊy kÕt tña xuÊt hiÖn .Sôc tõ tõ
khÝ HCl vµo 1/2 dung dÞch K thÊy kÕt tña xuÊt hiÖn sau ®ã tan dÇn khi d HCl t¹o thµnh dung dÞch trong suèt Y.TiÕp tôc
nhá tõ tõ dung dÞch NaOH vµo dung dÞch Y thÊy kÕt tña xuÊt hiÖn sau ®ã tan dÇn khi NaOH d .
+ §Ó b¶o qu¶n kim lo¹i kiÒm ngêi ta ng©m kim lo¹i kiÒm trong :
A. Níc
B. DÇu ho¶
C. Glixerol
D. Phenol
+ Kim lo¹i nµo sau ®©y kh«ng t¸c dông víi níc :
A. Be
B. Mg
C. Ca
D. Ba
+ Dung dÞch NaHCO3 kh«ng ph¶n øng víi chÊt nµo :
NguyÔn Hång Qu©n
7
Ho¸-Sinh 21
Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
C©u 34
C©u 35
C©u 36
C©u 37
A. CO2
B. Ba(OH)2
C. HCl
D. NaOH
§iÒn c«ng thøc ho¸ häc cña c¸c chÊt phï hîp vµo chç trèng trong c¸c ph¶n øng sau vµ ph©n lo¹i ph¶n øng nµy :
a) NaOH + HNO3 ...............+................
b) ................ + ............ ZnSO4 + .................
c) Na2SO4 + .............. BaSO4 + ..................
d) ................... + ................ FeCl3
e) .................. + ................. Cu(NO3)2 + CO2 + H2O
f) K2S + ............... H2S +.............
g) KOH + .............. K2SO4 + ...............
h) Ba(NO3)2 + ............... HNO3 + ……………
i) NaOH + ................. NaCl + …………
j) MgSO4 + ............... Mg(NO3)2 + ………….
k) AgNO3 + ............... HNO3 + …………
Cho dung dÞch : CuSO4 , Fe2(SO4)3 , MgSO4 ,AgNO3 , vµ c¸c kim lo¹i Cu , Mg , Ag , Fe .Nh÷ng cÆp chÊt nµo ph¶n øng
®îc víi nhau ? ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
Cho tõ tõ dung dÞch AlCl3 vµo dung dÞch NH4OH cã hiÖn tîng g× ? ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng .nÕu thay dung dÞch
NH4OH b»ng dung dÞch KOH (TØ lÖ sè mol AlCl 3 : KOH b»ng 1 : 3 ) hiÖn tîng cã g× kh¸c ? ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n
øng ®Ó gi¶i thÝch .
Cã 3 dung dÞch muèi X ,Y ,Z tho¶ m·n ®iÒu kiÖn sau : Ba muèi cã 3 gèc axit kh¸c nhau ,X ph¶n øng víi Y cã khÝ
tho¸t ra ,Y ph¶n øng víi Z cã kÕt tña xuÊt hiÖn ,X ph¶n øng víi Z võa cã kÕt tña võa cã khÝ tho¸t ra .X, Y ,Z lÇn l ît lµ:
A . NaHCO3 , Na2SO3 , Ca(HCO3)2
B . Ba(HCO3)2 , NaHSO4 , Na2SO3.
C. Na2SO3 , NaHSO4 , Ba(HCO3)2.
D. NaHSO4 , Na2SO3 , Ba(HCO3)2.
B – D¹ng bµi to¸n ®iÒu chÕ c¸c chÊt :
Lµ d¹ng to¸n ®i tõ nguyªn liÖu cho s½n ,tr×nh bµy c¸c ph¬ng ph¸p ®Ó ®iÒu chÕ c¸c chÊt cÇn thiÕt b»ng
c¸ch sö dông c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc biÕn ®æi .
*Ph¬ng ph¸p:
+ ¸p dông c¸c tÝnh chÊt ho¸ häc cña c¸c chÊt ®Çu bµi cho s½n (nguyªn liÖu) chän ho¸ chÊt phï hîp
®a c¸c chÊt (nguyªn tè ) cã trong nguyªn liÖu vÒ chÊt míi ë tr¹ng th¸i r¾n ,láng ,khÝ .Råi sö dông c¸c ph¬ng
ph¸p vËt lÝ ®Ó : Läc ,t¸ch ,chng cÊt ,chiÕt ,c¸c chÊt cÇn thiÕt .
*Lu ý : + CÇn chó ý ®Õn ®iÒu kiÖn cña bµi to¸n cã ®îc dïng thªm c¸c hãa chÊt kh¸c hay kh«ng ,c¸c ®iÒu
kiÖn cña qu¸ tr×nh ®iÒu chÕ ®· ®Çy ®ñ cha .
+ HiÖu suÊt cña qu¸ tr×nh ®iÒu chÕ ph¶i ®¹t >80%(cÇn ®ñ lín).
+ CÇn n¾m râ s¬ ®å liªn hÖ gi÷a c¸c hîp chÊt v« c¬ ,kim lo¹i ,tÝnh chÊt riªng cña c¸c chÊt ,…
Bµi tËp vËn dông :
C©u 1 Nh÷ng kim lo¹i nµo sau ®©y cã thÓ ®iÒu chÕ tõ «xit b»ng ph¬ng ph¸p nhiÖt luyÖn nhê chÊt khö CO:
A.Fe, Al , Cu
B.Zn ,Mg ,Fe
C.Fe ,Mn ,Ni
D. Ni , Cu ,Ca
C©u 2 Tõ c¸c chÊt vµ ®iÒu kiÖn cã ®ñ ,h·y viÕt c¸c PTP¦ ®iÒu chÕ :
a. Al(OH)3 tõ Al , Mg tõ MgCO3 , Cu tõ CuS , K tõ K2SO4 .
b. Cu ,Ag tõ hçn hîp 2 muèi Cu(NO3)2 vµ AgNO3 .
C©u 3 Tõ dung dÞch hçn hîp 2 muèi lµ Cu(NO 3)2 vµ AgNO3 ,lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ ®iÒu chÕ ®îc 2 kim lo¹i riªng biÖt lµ Ag
vµ Cu ? ViÕt c¸c PTHH ®· dïng (Ghi râ ®iÒu kiÖn ph¶n øng nÕu cã ).
C©u 4 Cã hçn hîp bét c¸c kim lo¹i Al ,Fe .Tõ hçn hîp nµy h·y tr×nh bµy ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ FeCl3 .ViÕt c¸c PTHH
C©u 5 Tõ nguyªn liÖu chÝnh lµ FeS2 ,quÆng b«xit (Al2O3 cã lÉn Fe2O3 ) kh«ng khÝ ,than ,níc ,NaCl vµ c¸c chÊt xóc t¸c cïng
®iÒu kiÖn cã ®ñ .H·y ®iÒu chÕ Fe , Na2SO3 , FeCl2 , Fe2(SO4)3 , NH4NO3 vµ muèi Al2(SO4)3 .
C©u 6 Tõ : NaCl ,H2O ,MnO2 , H2SO4 vµ c¸c thiÕt bÞ cÇn thiÕt tr×nh bµy 2 ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ khÝ Cl2 .ViÕt c¸c PTHH .
C©u 7 Tõ bét nh«m ,dung dÞch NaCl ,bét Fe 2O3 vµ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ,viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ
Al(OH)3 ,NaAlO2 ,FeCl2 ,FeCl3 ,Fe(OH)3 .
C©u 8 Tõ nguyªn liÖu chÝnh lµ FeS 2 ,quÆng b«xit (Al2O3 cã lÉn Fe2O3 ) ,kh«ng khÝ ,than ,H 2O ,NaOH vµ c¸c chÊt xóc t¸c ,c¸c
®iÒu kiÖn cÇn thiÕt coi nh cã ®ñ h·y®iÒu chÕ : Fe vµ muèi Al2(SO4)3 .
C©u 9 Nªu nguyªn t¾c chung ®iÒu chÕ kim lo¹i vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra khi ®iÒu chÕ c¸c kim lo¹i : Na, Al
,Fe tõ c¸c chÊt Na2CO3 ,Al(NO3)3 ,FeS2.
C©u 10 Tõ hçn hîp gåm :KCl , AlCl3 , CuCl2 (víi c¸c ho¸ chÊt cÇn thiÕt vµ ®iÒu kiÖn thÝch hîp ) .ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n
øng ®iÒu chÕ 3 kim lo¹i K , Cu , Al riªng biÖt.
C©u 11 ChØ dïng c¸c ho¸ chÊt ban ®Çu lµ :NaCl , H 2O , Al lµm thÕ nµo ®Ó ®iÒu chÕ ®îc c¸c hîp chÊt sau : AlCl 3 , Al(OH)3 ,
dung dÞch NaAlO2 .ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc ®· dïng (ghi c¸c ®iÒu kiÖn ph¶n øng nÕu cã).
C©u 12 Cã hçn hîp gåm Na2CO3,MgCO3,BaCO3,FeCO3.Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p ho¸ häc ®iÒu chÕ tõng kim lo¹i tõ hçn hîptrªn
C©u 13 Tõ c¸c chÊt ban ®Çu lµ NaCl ,H 2O, KOH ,CaCO3 c¸c ®iÒu kiÖn ph¶n øng coi nh cã ®ñ ,h·y viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n
øng vµ ghi râ ®iÒu kiÖn ph¶n øng (nÕu cã ) ®iÒu chÕ c¸c chÊt sau: NaOH ,H2 , CO2 , HCl , níc Javen , KclO3 , CaOCl2
C©u 14 Tõ nguyªn liÖu chÝnh lµ muèi ¨n ,®¸ v«i ,níc ,kh«ng khÝ ,chÊt xóc t¸c ...ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ c¸c
chÊt tinh khiÕt sau : Na2CO3 , NH4NO3 , (NH4)2CO3 , NH4HCO3.
C©u 15 §iÒu chÕ tõng kim lo¹i
a. Tõ hçn hîp : Na2CO3 , MgCO3 , BaCO3 , FeCO3 chØ dïng dung dÞch HCl .
b. Tõ hçn hîp : Al2O3 CuO, Fe2O3 , Fe ,Al ,Cu .T¸ch c¸c chÊt kh«ng lµm thay ®æi khèi lîng
c. Tõ hçn hîp : K2O , BaO, Al2O3 kh«ng lµm thay ®æi khèi lîng cña mçi kim lo¹i.
+ Tõ Fe kim lo¹i h·y tr×nh bµy 3 ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ trùc tiÕp ra hîp chÊt s¾t (II) ,3 ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ trùc tiÕp
C©u 16
ra hîp chÊt s¾t (III) .
+ ViÕt 3 ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ trùc tiÕp FeSO4 tõ Fe kim lo¹i .
+ Nªu 3 ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ Cu tõ Cu(NO3)2 .
+ ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ Ag tõ AgNO3 theo 4 ph¬ng ph¸p kh¸c nhau .
+ ViÕt 4 ph¶n øng kh¸c nhau ®Ó ®iÒu chÕ NaOH .
C©u 17
NguyÔn Hång Qu©n
8
Ho¸-Sinh 21
Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
Chuyªn ®Ò 3 –
A - Axit :
axit - baz¬ - muèi.
B - Baz¬ :
C - Muèi :
Chuyªn ®Ò 4 -
Gi¶I to¸n b»ng ph¬ng ph¸p tÝnh lîng chÊt
theo ph¬ng tr×nh ho¸ häc - hiÖu suÊt ph¶n øng .
tÝnh lîng chÊt theo ph¬ng tr×nh ho¸ häc lµ dùa vµo tØ lÖ hÖ sè cña c¸c chÊt trong ph¬ng tr×nh mµ khi biÕt ®îc lîng chÊt nµy tÝnh ®îc lîng chÊt kia .
Bµi to¸n tÝnh lîng chÊt theo ph¬ng tr×nh gåm c¸c d¹ng :
+ TÝnh theo 1 ph¬ng tr×nh ho¸ häc .
+ TÝnh theo 1 hÖ ph¬ng tr×nh ho¸ häc gåm : - HÖ c¸c ph¬ng tr×nh x¶y ra nèi tiÕp theo thø tù
- HÖ c¸c ph¬ng tr×nh song song ®ång thêi cïng x¶y ra.
I) Lîng c¸c chÊt khi tÝnh theo ph¬ng tr×nh ph¶n øng :
n ) - Lµ lîng chÊt ®em lÊy thùc hiÖn c¸c qu¸ tr×nh ho¸ häc .
2- Lîng chÊt ph¶n øng : (n
) - Lµ lîng chÊt thùc sù tham gia p cha h¼n ®· lµ lîng chÊt ban ®Çu.
3- Lîng chÊt d : (n ) - Lµ lîng chÊt cßn l¹i sau ph¬ng tr×nh ph¶n øng .
Chó ý : (n ) , (n ) , (n ) Lµ nh÷ng ®¹i lîng kh¸c nhau nhng chóng cã quan hÖ víi nhau :
n
=n
+ n
Lu ý : - ChØ víi chÊt nµo ®ã bÞ hÕt (n = 0 ) th× (n
=n
)
1- Lîng chÊt ban ®Çu : (
ban ®Çu
ph¶n øng
d
b®
p
d
ban ®Çu
ph¶n øng
d
ph¶n øng
d
ban ®Çu
- Khi cho chÊt ph¶n øng ®îc dïng d lµ a% so víi lîng cÇn th× ta cã :
=>
II) Ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn vµ ph¶n øng x¶y ra kh«ng hoµn toµn :
+ Dùa vµo lîng d cña tÊt c¶ c¸c chÊt tham gia mµ trong tÝnh to¸n ho¸ häc ngêi ta chia tÊt c¶ ph¶n øng thµnh
2 lo¹i .
1- Ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn :
Ph¶n øng gäi lµ x¶y ra hoµn toµn nÕu sau ph¶n øng cã Ýt nhÊt mét chÊt tham gia bÞ hÕt ,chÊt cßn l¹i cã thÓ d
n
n
hoÆc cã thÓ hÕt .§èi víi chÊt hÕt : ( ph¶n øng = ban ®Çu )
*Khi ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn thµnh phÇn c¸c chÊt sau ph¶n øng gåm : C¸c s¶n phÈm t¹o thµnh vµ
c¸c chÊt tham gia cßn d .
*C¸c dÊu hiÖu cho biÕt ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn : - §Çu bµi cho biÕt ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn .
- §Çu bµi cho biÕt hiÖu suÊt ph¶n øng ®¹t 100%.
- Hoµ tan hoµn toµn c¸c chÊt r¾n trong dung dÞch .
- C¸c ph¶n øng gi÷a axit m¹nh vµ kiÒm m¹nh .
- C¸c ph¶n øng gi÷a axit m¹nh vµ muèi .
- C¸c ph¶n øng gi÷a kiÒm m¹nh vµ muèi .
2- Ph¶n øng x¶y ra kh«ng hoµn toµn :
Ph¶n øng gäi lµ x¶y ra kh«ng hoµn toµn nÕu sau ph¶n øng tÊt c¶ c¸c chÊt tham gia ph¶n øng ®Òu cßn d .VËy
(
n
n
ph¶n øng <
ban ®Çu )
*Khi ph¶n øng x¶y ra kh«ng hoµn toµn thµnh phÇn c¸c chÊt sau ph¶n øng gåm : C¸c s¶n phÈm t¹o
thµnh vµ tÊt c¶ c¸c chÊt tham gia cßn d .
*DÊu hiÖu cho biÕt ph¶n øng x¶y ra kh«ng hoµn toµn : - §Çu bµi cho ph¶n øng x¶y ra kh«ng hoµn toµn .
- §Çu bµi yªu cÇu tÝnh hiÖu suÊt ph¶n øng .
- Thùc hiÖn ph¶n øng mét thêi gian .
Lu ý: + Khi gi¶i bµi to¸n ph¶n øng x¶y ra kh«ng hoµn toµn cÇn ®Æt Èn cho sè mol tham gia ph¶n øng
kÌm theo ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt råi lËp ph¬ng tr×nh to¸n häc .
+ NÕu ®Çu bµi cho biÕt tØ lÖ sè mol cña c¸c chÊt trong hçn hîp th× ®Æt sè mol cña chÊt nµy ta sÏ suy ra sè
mol cña chÊt kia .
III) HiÖu suÊt ph¶n øng : (H)
1 - HiÖu suÊt ph¶n øng: Lµ tØ sè gi÷a sè mol (hoÆc khèi lîng) chÊt thùc sù tham gia ph¶n øng víi sè mol
(hoÆc khèi lîng) ban ®Çu cña chÊt ®ã.
- Khi tÝnh cho c¸c chÊt tham gia ph¶n øng .
hoÆc
.Khi biÕt hiÖu suÊt ph¶n øng lµ h% =>
NguyÔn Hång Qu©n
9
Ho¸-Sinh 21
Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
- Khi tÝnh cho c¸c chÊt s¶n phÈm thu ®îc :
2- Kho¶ng cña hiÖu suÊt :
n
hoÆc
n
=> HiÖu suÊt ph¶n øng 0 < h < 1 hoÆc 0 < h < 100%
ph¶n øng <
ban ®Çu
- Khi H = 0 -> ph¶n øng kh«ng x¶y ra .
- Khi H = 100% -> ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn (tÊt c¶ c¸c chÊt tham gia ph¶n øng ®Òu hÕt)
- Khi 0 < H < 100% -> ph¶n øng x¶y ra kh«ng hoµn toµn (c¸c chÊt tham gia ph¶n øng ®Òu d )
3- Víi c¸c ph¶n øng cã 2 hoÆc nhiÒu chÊt tham gia :
VD :
aA + bB cC + dD
*Lu ý : + §Ó x¸c ®Þnh hiÖu suÊt ph¶n øng tÝnh theo chÊt nµo ta so s¸nh gi¸ trÞ : víi
=> Gi¸ trÞ nµo nhá h¬n th× hiÖu suÊt ph¶n øng tÝnh theo chÊt ®ã. NÕu gi¸ trÞ b»ng nhau th× hiÖu suÊt tÝnh
theo 1 chÊt bÊt k× trong nhiÒu chÊt tham gia .
+ CÇn ph©n biÖt gi÷a % chÊt ®· tham gia ph¶n øng vµ hiÖu suÊt ph¶n øng . % chÊt thiÕu ®· tham gia
ph¶n øng vµ hiÖu suÊt ph¶n øng b»ng nhau .
a%
b%
c%
%
+ NÕu lµ mét chuçi qu¸ tr×nh nèi tiÕp : A
B
C
D d
E …..
Khi ®ã hiÖu suÊt chung cña c¶ qu¸ tr×nh A E … lµ : H = a%.b%.c%.d%....100%
0<
Bµi tËp vËn dông :
*Bµi to¸n th«ng thêng :
C©u 1
§iÖn ph©n nãng ch¶y hÕt mét hçn hîp gåm NaCl vµ BaCl 2 th× thu ®îc 18,3 gam kim lo¹i vµ 4,48 lÝt khÝ Cl 2 (®ktc) .Na
vµ Ba sinh ra cã khèi lîng lÇn lît lµ :
A. 4,6g vµ 13,7g
B. 6,3g vµ 12 g
C. 2,3g vµ 16g
D. 4,2g vµ 14,1g
C©u 2 Dïng khÝ H2 ®Ó khö 25 gam hçn hîp X gåm : CuO vµ Fe 2O 3 .BiÕt trong hçn hîp ,s¾t (III) oxit chiÕm 80% khèi lîng
.ThÓ tÝch khÝ H2 cÇn dïng lµ :
A. 9,8 lÝt
B.9,5 lÝt
C. 9,9 lÝt
D. 10 lÝt
C©u 3 Cho 2,06 gam hçn hîp gåm Al ,Cu ,Fe t¸c dông hoµn toµn víi dung dÞch HNO3 lo·ng thu ®îc 0,896lÝt khÝ NO ë
®ktc .Khèi lîng muèi nitrat sinh ra lµ :
A. 9,5 gam
B. 7,44 gam
C. 7,02 gam
D. 4,54 gam
C©u 4 Hoµ tan 6,5 gam h2 gåm Zn vµ ZnO vµo d2 HCl th× tho¸t ra1,12 lÝt khÝ H2 (®ktc).Thµnh phÇn% cña hçn hîp ban ®Çu lµ:
A. 50% Zn vµ 50% ZnO
B. 60% Zn vµ 40% ZnO
C. 49% Zn vµ 51% ZnO
D. 70% Zn vµ 30% ZnO
C©u 5 DÉn 1,568 lÝt CO2 (®ktc) vµo 90 ml d2 KOH 1M .Sau ph¶n øng ®em c« c¹n dung dÞch thu ®ù¬c a gam chÊt r¾n .T×m a ?
C©u 6 Trén 50 ml dung dÞch H2SO4 1M víi 150 ml dung dÞch KOH thu ®îc dung dÞch A .BiÕt dung dÞch A lµm qu× tÝm ho¸
xanh vµ khi c« c¹n dung dÞch A thu ®îc 11,5 gam chÊt r¾n .X¸c ®Þnh nång ®é mol cña dung dÞch KOH .
C©u 7 Cho dung dÞch KOH d t¸c dông víi 100 ml dung dÞch FeSO 4 1M thu ®îc kÕt tña A vµ dung dÞch B .Läc lÊy kÕt tña
®em nung ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi ®îc chÊt r¾n C .Nung C trong èng sø chøa khÝ CO (d ) ,kÕt thóc ph¶n øng thu ®îc
kim lo¹i D .
a. Vݪt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra .
b. TÝnh khèi lîng cña D . BiÕt c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn .
C©u 8 Cho 4,6 gam Natri vµo 200 gam dung dÞch CuSO4 4% .KÕt thóc ph¶n øng thu ®îc dung dÞch A ,kÕt tña B vµ khÝ C .
a. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra .
b. TÝnh thÓ tÝch khÝ C tho¸t ra ë ®ktc .
c. TÝnh khèi lîng kÕt tña B.
d. X¸c ®Þnh nång ®é phÇn tr¨m cña chÊt tan cã trong dung dÞch .
C©u 9 Trén 100 ml dung dÞch Fe2(SO4)3 víi 100 ml dung dÞch Ba(OH)2 ,sau ph¶n øng thu ®îc kÕt tña A vµ dung dÞch B .Nung
A ë nhiÖt ®é cao ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi thu ®îc 4,295 gam chÈt r¾n D .Khi cho dung dÞch B t¸c dông võa ®ñ víi
dung dÞch H2SO4 0,5M th× thu ®îc 9,32 gam kÕt tña .
a. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra .
b. X¸c ®Þnh nång ®é mol cña dung dÞch Fe2(SO4)3 vµ Ba(OH)2ban ®Çu .
c. TÝnh thÓ tÝch dung dÞch H2SO4 ®· dïng .
C©u 10 Trén 200 ml dung dÞch NaOH víi 100 ml dung dÞch CuSO4 thu ®îc dung dÞch A (cßn d baz¬ ) vµ 4,9 gam kÕt tña B .C«
c¹n dung dÞch A thu ®îc 11,1 gam chÊt r¾n .X¸c ®Þnh nång ®é mol cña dung dÞch NaOH vµ CuSO4..
C©u 11 Hçn hîp A gåm Al ,Fe vµ Cu.Chia hçn hîp A thµnh 2 phÇn b»ng nhau:
+ PhÇn 1: T¸c dông víi dung dÞch NaOH d thu ®îc 3,36 lÝt khÝ H2( ®ktc)
+ PhÇn 2: T¸c dông víi dung dÞch HCl d thu ®îc 4,48 lÝt khÝ H2 (®ktc) vµ cßn l¹i 3,2 gam chÊt r¾n kh«ng tan.
a. ViÕt PTP¦ x¶y ra.
b. TÝnh khèi lîng mçi kim lo¹i trong hçn hîp A.
C©u 12 Cho hçn hîp bét gåm 2 kim lo¹i nguyªn chÊt Al vµ Mg .
a) NÕu lÊy 1,35 gam hçn hîp trªn t¸c dông víi dung dÞch H 2SO4 lo·ng d th× thu ®îc 1,344 lÝt khÝ (®ktc) vµ mét
dung dÞch A . TÝnh % khèi lîng c¸c kim lo¹i trong hçn hîp .
b) Cho dung dÞch A t¸c dông víi dung dÞch NaOH d .ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ tÝnh sè gam kÕt tña t¹o
thµnh .
c) NÕu lÊy 0,675 gam hçn hîp kim lo¹i trªn cho t¸c dông víi CuSO 4 d , råi lÊy chÊt r¾n sinh ra cho vµo dung
dÞch HNO3®Ëm ®Æc th× thu ®îc bao nhiªu lÝt khÝ NO (®ktc) .
* Bµi to¸n liªn quan tíi hiÖu suÊt ph¶n øng :
C©u 1 Mét lo¹i ®¸ v«i chøa 80% CaCO3 .Nung 1 tÊn ®¸ v«i lo¹i nµy cã thÓ thu ®îc lîng v«i sèng ( Bݪt hiÖu suÊt ph¶n øng
®¹t 90%)
A. 487,8 kg
B. 403,2 kg
C. 315,4 kg
D. KÕt qu¶ kh¸c
C©u 2 Nung mét tÊn ®¸ v«i th× thu ®îc 478,8 kg v«i sèng .BiÕt hiÖu suÊt ph¶n øng ®¹t 90% .TØ lÖ % khèi lîng t¹p chÊt trong
®¸ v«i lµ:
A. 5%
B. 10%
C. 15%
D. 20%
C©u 3 Cho mét luång khÝ CO d ®i qua èng chøa 1,6g bét Fe 2O3 ë nhiÖt ®é cao (Gi¶ sö chØ cã ph¶n øng khö vÒ Fe) .Hçn hîp
khÝ thu ®îc cho ®i qua níc v«i trong d th× cã 1,5 g kÕt tña .TÝnh % Fe2O3 bÞ khö vµ thÓ tÝch khÝ CO ®· ph¶n øng (®ktc):
A.100% vµ 0,672 lit
B.100% vµ 0,336 lÝt
C. 50% vµ 0,336 lÝt
D. 50% vµ 0,672 lÝt
C©u 4 Cho luång khÝ H2 qua èng ®ùng 36 gam bét FeO ®èt nãng ,sau ph¶n øng thu ®îc chÊt r¾n chøa 43,75% Fe .PhÇn tr¨m
khèi lîng FeO bÞ khö thµnh Fe lµ :
A. 25%
B. 37,5%
C. 50%
D. 52%
C©u 5 §èt ch¸y m gam kim lo¹i R cã hãa trÞ II trong 2,24 lÝt khÝ clo (®ktc) t¹o ra 6,65 gam muèi .X¸c ®Þnh kim lo¹i R vµ t×m
NguyÔn Hång Qu©n
10
Ho¸-Sinh 21
Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
C©u 6
C©u 7
C©u 8
C©u 9
C©u 10
m ,biÕt hiÖu suÊt ph¶n øng lµ 70% vµ hiÖu suÊt tÝnh theo clo.
CÇn lÊy bao nhiªu gam N2 vµ bao nhiªu lÝt H2 (®ktc) ®Ó ®iÒu chÕ ®îc 102 gam NH3 ? BiÕt hiÖu suÊt ph¶n øng lµ 25%.
Trén 8 lÝt N2 víi 28 lÝt H2 råi cho vµo b×nh ph¶n øng ,sau ph¶n øng thu ®îc hçn hîp khÝ cã thÓ tÝch lµ 32,8 lÝt .C¸c khÝ
®Òu ®îc ®o ë cïng ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt .TÝnh thÓ tÝch NH3 ®îc t¹o thµnh vµ hiÖu suÊt ph¶n øng .
Ph¶i cÇn bao nhiªu tÊn quÆng pirit chøa 90% FeS 2 ®Ó s¶n xuÊt 0,5 tÊn dung dÞch axit sunfuric 49%..BiÕt hiÖu suÊt cña
c¶ qu¸ tr×nh lµ 80%.
Mét hçn hîp khÝ A gåm N 2 vµ H2 ®îc trén theo tØ lÖ sè mol N 2 : H2 = 1 : 3. T¹o ph¶n øng gi÷a hai khÝ trªn cho ra
NH3 . Sau ph¶n øng thu ®îc hçn hîp khÝ B gåm N 2 , H2 ,NH3 . TØ khèi h¬i cña A so víi B lµ 0,6 . TÝnh hiÖu suÊt tæng
hîp NH3 .
Cho khÝ H2 ®i qua èng sø chøa 16,2 gam hçn hîp A gåm MgO , Al 2O3 vµ MO nung nãng .ë ®iÒu kiÖn thÝ nghiÖm MO
bÞ khö víi hiÖu suÊt 80% .H¬i níc t¹o thµnh ®îc dÉn vµo 15,3 gam dung dÞch H 2SO4 90%.ChØ cã 90% h¬i níc ®îc hÊp
thô vµ t¹o thµnh dung dÞch H2SO4 86,34% .
ChÊt r¾n cßn l¹i trong èng sø ®îc hoµ tan võa ®ñ b»ng dung dÞch HCl thu ®îc dung dÞch B vµ cßn 2,56 gam kim lo¹i
kh«ng tan .Cho dung dÞch B ph¶n øng víi dung dÞch NaOH d sau ®ã ®em kÕt tña nung tíi khèi lîng kh«ng ®æi ®îc 2,8
gam «xit.
1. X¸c ®Þnh kim lo¹i M.
2. TÝnh % vÒ khèi lîng c¸c chÊt trong A.
Chuyªn ®Ò 5
- Gi¶I to¸n ho¸ häc b»ng c¸ch lËp ph¬ng tr×nh
vµ hÖ ph¬ng tr×nh
I-X¸c ®Þnh nguyªn tè ho¸ häc vµ hîp chÊt v« c¬ :
Lµ d¹ng bµi to¸n x¸c ®Þnh tªn nguyªn tè hoÆc c«ng thøc cña hîp chÊt khi biÕt c¸c d÷ kiÖn liªn quan
®Õn ho¸ trÞ ,khèi lîng mol…
* Ph¬ng ph¸p :
- Gäi nguyªn tè ho¸ häc cÇn t×m lµ R hîp chÊt t¬ng øng lµ R2On ,R(OH)n ,R2(CO3)n ,RCln …
- ViÕt PTP¦ x¶y ra nÕu cã .
- Theo ph¶n øng : lËp tØ sè mol c¸c chÊt mµ ®Ò bµi cho lîng chÊt (V, n , m)
- Gi¶i t×m MR nguyªn tè ho¸ häc vµ hîp chÊt t¬ng øng.
- Sö dông ph¬ng ph¸p t×m khèi lîng mol trung b×nh (M) cña hçn hîp
VD : Cho hçn hîp X gåm : (A : x mol , B : y mol , C: z mol …)
Ta cã :
+ Gi¶ sö trong hçn hîp MA < MB
=> MA < M < MB .
*Lu ý : + NÕu kim lo¹i cÇn t×m cha biÕt ho¸ trÞ ,th× gäi n lµ ho¸ trÞ cña kim lo¹i víi n = 1,2,3
+ Khèi lîng cña «xit b»ng tæng khèi lîng cña kim lo¹i + khèi lîng cña «xi .Khèi lîng cña muèi b»ng
tæng khèi lîng cña kim lo¹i + khèi lîng cña gèc axit .
+ NÕu Èn sè nhiÒu h¬n sè ph¬ng tr×nh th× biÖn luËn .
+ LËp b¶ng biÕn thiªn : Cho n lÇn lît lµ 1, 2, 3 t×m gi¸ trÞ thÝch hîp cña MR .
+ BiÖn luËn MR theo sè mol cña chÊt bÊt k× trong hçn hîp . ( 0< x < nhçn hîp )
VD :
2,9
y
2,9 y
M 27
M 27
2,9
V× 0 < y < x + y = 0,3 nªn 0 <
< 0,3 M > 36,6
M 27
Ta cã
x + y = 0,3 vµ
Bµi tËp vËn dông
C©u 1
C©u 2
C©u 3
C©u 4
C©u 5
C©u 6
C©u 7
C©u 8
:
Cho 2,34 gam mét kim lo¹i kiÒm t¸c dông víi 13,72 gam níc ,thu ®îc 672 ml khÝ H2 (®ktc) vµ dung dÞch X .
a. X¸c ®Þnh kim lo¹i kiÒm .
b. TÝnh nång ®é phÇn tr¨m cña chÊt tan trong dung dÞch X
Hçn hîp X gåm 2 kim lo¹i kiÒm A,B kÕ tiÕp nhau .LÊy 6,2g X hoµ tan hoµn toµn vµo níc thu ®îc 2,24 lÝt khÝ hi®r« (ë
®ktc ).A ,B lµ hai kim lo¹i :
A. Li, Na
B. Na ,K
C. K ,Rb
D. Rb ,Cs
Cho a gam kim lo¹i R cã ho¸ trÞ II t¸c dông hÕt víi 400 ml dung dÞch HCl,thu ®îc 8,96lÝt khÝ H2 (®ktc) vµ 125 gam
dung dÞch A cã nång ®é 30,4% .
a. X¸c ®Þnh nång ®é mol cña dung dÞch HCl vµ t×m a .
b. X¸c ®Þnh R .
c. TÝnh khèi lîng cña dung dÞch HCl .
X lµ mét «xit cña kim lo¹i .Khö hoµn toµn 0,8 gam X th× cÇn 336ml khÝ H 2 (®ktc ) .NÕu lÊy toµn bé lîng kim lo¹i thu
®îc cho ph¶n øng víi dung dÞch HCl d thu ®îc 224ml khÝ H2 ( ®ktc ) .C«ng thøc ho¸ häc cña X lµ :
A. PbO
B. Fe2O3
C. Fe3O4
D. FeO
Cho m gam kim lo¹i R vµo b×nh chøa 100 ml dung dÞch HCl (d) ,sau ph¶n øng thu ®îc 0,672 lÝt khÝ hi®ro ë
(®ktc),®ång thêi khèi lîng b×nh t¨ng thªm 4,05 gam .
a. T×m m vµ x¸c ®Þnh kim lo¹i R .
b. Sau ph¶n øng ph¶i cÇn 50 gam dung dÞch Ca(OH) 2 3,7% ®Ó trung hoµ axit d . X¸c ®Þnh CM cña dung dÞch HCl
ban ®Çu.
Cho 1,625 gam muèi s¾t clorua t¸c dông hÕt víi dung dÞch AgNO 3 thu ®îc 4,305 gam kÕt tña .X¸c ®Þnh c«ng thøc ho¸
häc cña muèi s¾t .
Hoµ tan 2 gam muèi c¸cbonat cña kim lo¹i cã ho¸ trÞ II b»ng dung dÞch HCl 10% võa ®ñ , thu ®îc 448cm3 khÝ (®ktc).
a. TÝnh khèi lîng dung dÞch HCl ®· dïng .
b. X¸c ®Þnh c«ng thøc ho¸ häc cña muèi .
c. TÝnh nång ®é phÇn tr¨m cña chÊt tan cã trong dung dÞch .
Hoµ tan hÕt 4 gam «xit cña kim lo¹i ho¸ trÞ II trong dung dÞch H 2SO4 10% võa ®ñ thu ®ù¬c dung dÞch A .Cho dung
dÞch NaOH d vµo dung dÞch A ®îc kÕt tña B .Nung B ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi ®îc chÊt r¾n C .Nung B trong èng chøa
khÝ CO d ë nhiÖt ®é cao ®îc 32 gam kim lo¹i .
a. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra .
NguyÔn Hång Qu©n
11
Ho¸-Sinh 21
Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
b.
C©u 9
C©u 10
C©u 11
C©u 12
C©u 13
C©u 14
C©u 15
C©u 16
C©u 17
C©u 18
C©u 19
C©u 20
C©u 21
C©u 22
C©u 23
C©u 24
C©u 25
C©u 26
C©u 27
C©u 28
X¸c ®Þnh c«ng thøc ho¸ häc cña «xit .
TÝnh khèi lîng cña dung dÞch H2SO4 ®· dïng vµ nång ®é phÇn tr¨m cña dung dÞch A .
§un nãng a gam mét «xit s¾t trong èng chøa khÝ CO ,sau ph¶n øng thu ®ù¬c 3,36 lÝt khÝ CO2 (®ktc) vµ 5,6 gam s¾t .
a. TÝnh thÓ tÝch khÝ CO tham gia ph¶n øng (®ktc) .
b. T×m a .
c. X¸c ®Þnh c«ng thøc ho¸ häc cña «xit s¾t .
¤xit cao nhÊt cña nguyªn tè R lµ R 2O5 .Trong hîp chÊt khÝ víi hi®r« ,R chiÕm 91,17% vÒ khèi lîng .X¸c ®Þnh c«ng
thøc ho¸ häc cña «xit cao nhÊt .
RX2 lµ muèi t¹o bëi kim lo¹i R cã ho¸ trÞ II vµ phi kim X .Cho dung dÞch chøa 11,1 gam RX 2 t¸c dông hÕt víi AgNO3
thu ®îc 28,7 gam kÕt tña .Cßn nÕu cho lîng trªn t¸c dông víi Na2CO3 d th× thu ®îc 10 gam kÕt tña .X¸c ®Þnh c«ng thøc
ho¸ häc cña RX2 .
§Ó hoµ tan 2,4 gam kim lo¹i ho¸ trÞ II ,ngêi ta dïng 150 ml dung dÞch HCl 2M .Sau ph¶n øng ph¶i cÇn 100 ml dung
dÞch KOH 1M ®Ó trung hoµ axit d .X¸c ®Þnh kim lo¹i .
Hoµ tan 10,6 gam muèi c¸cbonat cña kim lo¹i hãa trÞ I b»ng dung dÞch H 2SO4 0,5M (võa ®ñ) thu ®îc dung dÞch A vµ
khÝ B .C« c¹n dung dÞch A thu ®îc 14,2 gam muèi .
a. TÝnh thÓ tÝch khÝ B tho¸t ra ë ®ktc vµ thÓ tÝch cña dung dÞch H2SO4 ®· dïng .
b. X¸c ®Þnh c«ng thøc ho¸ häc cña muèi c¸cbonat.
Hçn hîp A chøa Fe vµ kim lo¹i M cã ho¸ trÞ kh«ng ®æi. TØ lÖ sè mol cña M vµ Fe trong A lµ 2:3 . Chia A thµnh 3 phÇn
b»ng nhau.
+ PhÇn 1 : §èt ch¸y hÕt trong O2 thu ®îc 66,8 gam hçn hîp gåm Fe3O4 vµ «xit cña M .
+ PhÇn 2 : Hoµ tan hÕt vµo dung dÞch HCl thu ®îc 26,88 lit khÝ H2 (®ktc)
+ PhÇn 3 : T¸c dông võa ®ñ víi 33,6 lÝt khÝ Cl2 (®ktc)
X¸c ®Þnh tªn kim lo¹i M vµ khèi lîng cña tõng kim lo¹i trong hçn hîp .
¤xi hãa mét kim lo¹i ho¸ trÞ II thu ®îc 4 gam «xit .Lîng «xit nµy cã thÓ t¸c dông hoµn toµn víi 100 ml dung dÞch HCl
2M .X¸c ®Þnh tªn kim lo¹i vµ khèi lîng kim lo¹i ®· ph¶n øng .
X lµ mét «xit s¾t.BiÕt 1,6 gam X t¸c dông võa hÕt víi 30 ml dung dÞch HCl 2M .X lµ «xit nµo cña s¾t :
A. FeO
B. Fe2O3
C.Fe3O4
D. Kh«ng x¸c ®Þnh ®îc .
Hçn hîp A gåm Fe vµ kim lo¹i M cã ho¸ trÞ kh«ng ®æi . TØ lÖ sè mol cña M vµ Fe trong A lµ 1:3 .Cho 19,2 gam hçn
hîp A. t¸c dông hÕt víi HCl thu ®ù¬c 8,96 lÝt khÝ H 2 (®ktc) .MÆt kh¸c còng víi lîng hçn hîp trªn t¸c dông hÕt víi khÝ
Cl2 cÇn dïng 12,32 lÝt khÝ Cl2 (®ktc) .X¸c ®Þnh tªn kim lo¹i M vµ % khèi lîng mçi kim lo¹i trong hçn hîp A.
§èt ch¸y hoµn toµn mét chÊt v« c¬ A trong kh«ng khÝ th× chØ thu ®îc 1,6 gam s¾t (III) «xit vµ 0,896 lÝt khÝ sunfur¬
(®ktc).
a) X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña A .
b) ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc ®Ó thùc hiÖn chuçi chuyÓn ho¸ sau:
SO2 Muèi A1
A
A3
KÕt tña A2
Muèi A t¹o bëi kim lo¹i M hãa trÞ II vµ phi kim X hãa trÞ I .Hßa tan lîng muèi A vµo níc ®îc dung dÞch B ,nÕu thªm
AgNO3 d vµo dung dÞch B th× lîng kÕt tña sinh ra b»ng 188% lîng A .NÕu thªm Na2CO3 d vµo dung dÞch B th× lîng kÕt
tña sinh ra b»ng 50% lîng A .X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña muèi A .
Cho 1 gam bét s¾t tiÕp xóc víi oxi mét thêi gian thÊy khèi lîng bét ®·vît qu¸ 1,41 gam .NÕu chØ t¹o thµnh mét «xit
s¾t duy nhÊt th× ®ã lµ «xit nµo sau ®©y ?
A. FeO
B. Fe2O3
C. Fe3O4
D. Kh«ng x¸c ®Þnh ®îc .
Khö hoµn toµn 5,44 gam hçn hîp oxit cña kim lo¹i A vµ CuO cÇn dïng 2016 ml khÝ H 2 (®ktc) .Cho chÊt r¾n thu ®îc
sau ph¶n øng vµo dung dÞch HCl lÊy d ,thÊy tho¸t ra 1344 ml khÝ H2 (®ktc) .
1. X¸c ®Þnh c«ng thøc «xit cña kim lo¹i A .BiÕt tØ lÖ vÒ sè mol Cu vµ sè mol kim lo¹i A trong hçn hîp «xit lµ 1:6
2. TÝnh thÓ tÝch dung dÞch HCl 0,2M cÇn dïng ®Ó hoµ tan hoµn toµn hçn hîp oxit ban ®Çu.
Hoµ tan hÕt 1,62 gam hçn hîp X gåm mét kim lo¹i kiÒm R vµ oxit cña R vµo n íc thÊy cã 0,672 lÝt khÝ (®ktc) bay ra vµ
thu ®îc dung dÞch A.Cho vµo dung dÞch A ,Vml dung dÞch HCl 1M ®îc dung dÞch B.Ngêi ta nhËn thÊy :
+ NÕu V = 130 ml th× dung dÞch B lµm xanh qu× tÝm .
+ NÕu V = 150 ml th× dung dÞch B lµm ®á qu× tÝm .
X¸c ®Þnh kim lo¹i R vµ tÝnh khèi lîng cña mçi chÊt trong hçn hîp ban ®Çu .
Hoµ tan hoµn toµn a gam kim lo¹i M cã ho¸ trÞ kh«ng ®«Ø vµo b gam dung dÞch HCl ®îc dung dÞch D.
Thªm 240 gam dung dÞch NaHCO3 7% vµo dung dÞch D th× võa ®ñ t¸c dông víi HCl d thu ®îc dung dÞch E trong
®ã nång ®é phÇn tr¨m cña NaCl vµ muèi clorua cña kim lo¹i M lÇn lît lµ 2,5% vµ 8,12% .
Thªm tiÕp lîng d dung dÞch NaOH vµo E sau ®ã läc lÊy kÕt tña vµ nung tíi khèi lîng kh«ng ®æi th× thu ®îc 16
gam chÊt r¾n.
ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra .X¸c ®Þnh kim lo¹i M vµ nång ®é phÇn tr¨m cña dung dÞch HCl ®· dïng .
Cã 3,12 gam hçn hîp X gåm 2 kim lo¹i A vµ B .Chia X thµnh 2 phÇn b»ng nhau .
+ PhÇn 1 : Hoµ tan võa hÕt b»ng dung dÞch HCl 0,2M thu ®îc 1,792 lÝt khÝ H2 (®ktc) .
+ PhÇn 2 : T¸c dông víi dung dÞch NaOH d ®îc 1,344 lÝt H2 (®ktc) vµ thÊy cßn mét chÊt r¾n kh«ng tan cã khèi lîng b»ng 4/13 khèi lîng hçn hîp ®· ®em ph¶n øng .
X¸c ®Þnh tªn A ,B vµ thÓ tÝch cña dung dÞch HCl ®· dïng ?
Hçn hîp X gåm Fe , FeO vµ Fe 2O3 .Cho luång khÝ CO d ®i qua èng sø ®ùng m gam hçn hîp X nung nãng. Sau khi
kÕt thóc thÝ nghiÖm thu ®îc 64 gam chÊt r¾n A trong èng sø vµ 11,2 lÝt khÝ B (®ktc) cã tØ khèi so víi H 2 lµ 20,4 .TÝnh
gi¸ trÞ cña m ?
Khö hoµn toµn 4,06 gam mét «xit kim lo¹i b»ng CO ë nhiÖt ®é cao thµnh kim lo¹i .DÉn toµn bé khÝ sinh ra vµo b×nh
®ùng dung dÞch Ca(OH)2 d thÊy t¹o thµnh 7 gam kÕt tña .NÕu lÊy lîng kim lo¹i sinh ra hoµ tan hÕt vµo dung dÞch HCl
d thu ®îc 1,176 lÝt khÝ H2 (®ktc) .
1. T×m c«ng thøc cña «xit kim lo¹i.
2. Cho 4,06 gam «xit kim lo¹i trªn t¸c dông hoµn toµn víi 500 ml dung dÞch H 2SO4 ®Æc nãng (d) thu ®îc dung
dÞch X vµ cã khÝ SO2 tho¸t ra .H·y x¸c ®Þnh nång ®é mol cña muèi trong dung dÞch X.(Coi thÓ tÝch dung dÞch kh«ng
thay ®æi trong qu¸ tr×nh ph¶n øng ).
Hoµ tan hçn hîp A gåm : Kim lo¹i R (chØ cã ho¸ trÞ II) vµ muèi cacbonat cña R trong 80 ml dung dÞch HNO 3 1M th×
thu ®îc dung dÞch B chØ chøa mét muèi vµ hçn hîp 2 khÝ cã khèi lîng mol trung b×nh lµ 45,5 g.Cho B t¸c dông víi
dung dÞch NaOH d råi nung kÕt tña t¹o ra ®Õn kh«ng ®æi ®îc 1 gam chÊt r¾n .X¸c ®Þnh R vµ thµnh phÇn khèi lîng cña
hçn hîp A.
c.
II - D¹ng ph ¬ng ph¸p gi¶i bµi to¸n b»ng lËp ph ¬ng tr×nh ,hÖ ph ¬ng
tr×nh :
NguyÔn Hång Qu©n
12
Ho¸-Sinh 21
Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
Lµ d¹ng to¸n thiÕt lËp c¸c d÷ kiÖn ®Çu bµi cho nh : mol , khèi lîng mol ,TØ khèi …Liªn hÖ víi nhau
qua c¸c ph¬ng tr×nh to¸n häc .Tõ ®ã tæng hîp hÖ ph¬ng tr×nh råi tiÕn hµnh c¸c ph¬ng ph¸p gi¶i hÖ ®Ó t×m c¸c
d÷ kiÖn ®· cho theo yªu cÇu cña bµi to¸n .
* Ph¬ng ph¸p :
+ TiÕn hµnh ®æi c¸c d÷ kiÖn ®Çu bµi cho s½n qui vÒ sè mol ,khèi lîng mol ,…
+ NÕu ®Çu bµi cha cho biÕt sè mol chÊt tham gia ph¶n øng ta cÇn ®Æt Èn cho sè mol chÊt tham gia
ph¶n øng lµ : x,y ,z ...kÌm theo ®iÒu kiÖn nÕu cã .Råi lËp ph¬ng tr×nh khèi lîng ban ®Çu .
+ ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra ,theo tr×nh tù cña bµi to¸n .G¾n sè mol víi ph¬ng tr×nh lËp
c¸c ph¬ng tr×nh to¸n häc tiÕp theo theo tØ lÖ hÖ sè cña ph¬ng tr×nh ®· c©n b»ng (®¸nh sè thø tù cho mçi PT
lËp ®îc theo I ,II ,III …)
+ ThiÕt lËp hÖ ph¬ng tr×nh to¸n häc vµ ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh nh : Ph¬ng ph¸p
céng (trõ ) ®¹i sè 2 vÕ cña PT ,thÕ nh©n tö .T×m x,y,z…
+ Dùa vµo yªu cÇu cña bµi to¸n ®èi chiÕu kÕt qu¶ sè mol t×m ®îc -> cÇn ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn ®Çu
bµi -> TÝnh c¸c kÕt qu¶ kh¸c khi biÕt sè mol chÊt .
*Lu ý :
+ Víi mçi bµi to¸n cã ®Æc thï riªng tuú vµo ®iÒu kiÖn mµ cã thÓ ¸p dông c¸c bíc theo thø tù kh¸c
nhau.Th«ng thêng víi mçi mét gi¸ trÞ ®Ò bµi cho thêng cã 1 ph¬ng tr×nh to¸n .
+ HÖ ph¬ng tr×nh lËp ®îc thêng ph¶i cã sè Èn Ýt h¬n hoÆc b»ng sè ph¬ng tr×nh cã trong hÖ .NÕu sè Èn lín
h¬n sè PT cã trong hÖ ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p biÖn luËn cho tõng trêng hîp.
+ Chó ý vËn dông tèi ®a c¸c ph¬ng ph¸p ,®Þnh luËt nh :
- B¶o toµn khèi lîng : Tæng khèi lîng tríc ph¶n øng = tæng khèi lîng c¸c chÊt sau ph¶n øng .
- B¶o toµn sè mol nguyªn tè : Tæng sè mol nguyªn tè A tríc ph¶n øng = tæng sè mol nguyªn tè A trong
c¸c chÊt sau ph¶n øng .
Sè mol nguyªn tè = sè nguyªn tö x sè mol chÊt
- Ph©n tö khèi trung b×nh , ph¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi lîng….
+ Kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ®i tõ ®Çu bµi to¸n lÇn lît theo tõng d÷ kiÖn ®Çu bµi cho mµ cã thÓ tõ d÷ kiÖn nhá
cuèi bµi . Do vËy cÇn chó ý ®äc kÜ ®Çu bµi ,t×m ®iÓm mÊu chèt.
+ NÕu ®Çu bµi chia hçn hîp thµnh 2 phÇn b»ng nhau th× sè mol cña mçi chÊt ë trong 2 phÇn lµ nh nhau.
V× vËy ta chØ cÇn ®Æt sè mol cña mçi chÊt trong phÇn 1.
+ NÕu ®Çu bµi chia hçn hîp thµnh 2 phÇn kh«ng b»ng nhau th× sè mol cña mçi chÊt ë trong 2 phÇn lµ
kh¸c nhau nhng tØ lÖ víi nhau theo mét hÖ sè nhÊt ®Þnh . V× vËy ta chØ cÇn ®Æt sè mol cña mçi chÊt trong
phÇn 1. Khi ®ã sè mol mçi chÊt trong phÇn 2 tÝnh b»ng k lÇn sè mol mçi chÊt trong phÇn 1.
+ §èi víi nh÷ng bµi to¸n liªn quan tíi khèi lîng dung dÞch khi tÝnh to¸n khèi lîng dung dÞch cÇn lu ý
lo¹i bá phÇn khèi lîng cña c¸c chÊt kÕt tña, c¸c chÊt r¾n kh«ng tan trong dung dÞch .
Bµi tËp vËn dông :
C©u 1 Cho tõ tõ mét luång khÝ CO ®i qua èng sø ®ùng m gam hçn hîp gåm : Fe ,FeO ,Fe 2O3 ,Fe3O4 ®un nãng thu ®îc 64
gam s¾t .KhÝ ®i ra sau ph¶n øng cho ®i qua dung dÞch Ca(OH) 2 d ®îc 40 gam kÕt tña .TÝnh m.
C©u 2
Mét dung dÞch A cã chøa AlCl 3 vµ FeCl3 .Thªm dÇn dung dÞch NaOH vµo 100 ml dung dÞch A cho ®Õn d ,sau ®ã läc
lÊy kÕt tña röa s¹ch ,sÊy kh« vµ nung ë nhiÖt ®é cao ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi c©n ®îc 2 gam .
MÆt kh¸c ngêi ta ph¶i dïng hÕt 40 ml dung dÞch AgNO3 2M míi t¸c dông võa ®ñ víi c¸c muèi cloua cã trong 50
ml dung dÞch A.
a. ViÕt c¸c PTP¦ x¶y ra .
b. TÝnh nång ®é mol cña AlCl3 vµ FeCl3 cã trong dung dÞch A .
C©u 3
Ng©m 5,12 gam hçn hîp gåm Fe ,FeO ,Fe 2O3 trong dung dÞch CuSO4 d .Sau khi ph¶n øng kÕt thóc ,läc lÊy chÊt r¾n
kh«ng tan .§Ó hoµ tan lîng chÊt r¾n nµy cÇn 80 ml dung dÞch HCl 1M .Ph¶n øng xong vÉn cßn 3,2 gam chÊt r¾n mµu
®á kh«ng t¸c dông víi axit .H·y viÕt c¸c PTP¦ x¶y ra vµ x¸c ®Þnh thµnh phÇn % theo khèi lîng cña c¸c chÊt trong hçn
hîp ban ®Çu .
C©u 4 Cho 17,5 gam hçn hîp gåm 3 kim lo¹i Fe ,Al ,Zn tan hoµn toµn trong dung dÞch H 2SO4 0,5M ,thu ®îc 11,2 lit khÝ H2
(®ktc) .ThÓ tÝch dung dÞch axit tèi thiÓu ph¶i dïng vµ khèi lîng muèi khan thu ®îc lµ :
A . 1 lÝt vµ 60 gam
B. 1,5 lÝt vµ 65 gam
C. 1 lÝt vµ 65,5 gam
D. 1,9 lÝt vµ 65,5 gam
C©u 5 Hoµ tan m gam hçn hîp gåm Zn vµ Fe cÇn võa ®ñ 1 lÝt dung dÞch HCl 36,5M (d= 1,19 g/ml ) .ThÊy tho¸t ra mét chÊt
khÝ vµ thu ®îc 1250 gam dung dÞch A .m cã gi¸ trÞ lµ :
A. 16,1 gam
B. 8,05 gam
C. 13,6 gam
D. KÕt qu¶ kh¸c .
C©u 6 Hoµ tan 3,28 gam hçn hîp X gåm Al vµ Fe trong 500 ml dung dÞch HCl 1M ®îc dung dÞch Y .Thªm 200 gam dung
dÞch NaOH 12% vµo dung dÞch Y .Ph¶n øng xong ®em läc thu lÊy kÕt tña lµm kh« råi nung ngoµi kh«ng khÝ ®Õn khèi
lîng kh«ng ®æi thu ®îc 1,6 gam chÊt r¾n (C¸c p x¶y ra hoµn toµn).TÝnh % theo khèi lîng cña mçi chÊt trong D2.
C©u 7 Hßa tan 32 gam hçn hîp gåm Fe vµ Fe 2O3 b»ng mét lîng H2SO4 lo·ng võa ®ñ thu ®îc 2,24 lÝt khÝ (®ktc) vµ dung dÞch
A.
a) TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ khèi lîng cña c¸c chÊt trong hçn hîp ban ®Çu .
b) Cho dung dÞch A t¸c dông víi dung dÞch NaOH d ,läc lÊy kÕt tña nung trong kh«ng khÝ ®Õn khèi lîng kh«ng
®æi ta ®îc mét chÊt r¾n .TÝnh khèi lîng cña chÊt r¾n ®ã .
C©u 8 Nung 7,28 gam bét s¾t trong b×nh chøa ®Çy kh«ng khÝ thu ®îc hçn hîp r¾n gåm Fe2O3 vµ Fe3O4 nÆng 10,16 gam .TÝnh
thµnh phÇn % khèi lîng cña mçi kim lo¹i trong hçn hîp .
C©u 9 Hßa tan hÕt 18,8 gam hçn hîp gåm Fe vµ Fe 2O3 b»ng dung dÞch H2SO4 1M (cã khèi lîng riªng d=1,65 g/ml) võa ®ñ
,thu ®îc dung dÞch A vµ 1,12 lÝt khÝ H2 (®ktc) .
a. TÝnh khèi lîng cña mçi chÊt trong hçn hîp .
b. TÝnh khèi lîng cña H2SO4 ®· dïng .
c. X¸c ®Þnh nång ®é % cña chÊt tan trong dung dÞch A .
C©u 10 Hßa tan 1,56 gam hçn hîp A gåm Al vµ Mg b»ng 200 ml dung dÞch HCl 1M ,thu ®îc dung dÞch B vµ 1,792 lÝt khÝ
H2(®ktc) .
a. Chøng minh r»ng dung dÞch B vÉn cßn d axit .
b. TÝnh thµnh phÇn % mçi kim lo¹i trong hçn hîp A .
NguyÔn Hång Qu©n
13
Ho¸-Sinh 21
Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
C©u 11
C©u 12
C©u 13
C©u 14
C©u 15
C©u 16
C©u 17
c. Dung dÞch X chøa NaOH 0,2M vµ Ba(OH) 2 0,1M .TÝnh thÓ tÝch dung dÞch X cÇn ®Ó trung hßa hoµn toµn axit
d trong B .
Hçn hîp M gåm CuO vµ Fe2O3 cã khèi lîng lµ 9,6 gam ®îc chia thµnh 2 phÇn b»ng nhau .
+ Cho phÇn 1 t¸c dông víi 100 ml dung dÞch HCl ,khuÊy ®Òu .Sau khi ph¶n øng kÕt thóc ,hçn hîp s¶n phÈm thu
®îc lµm bay h¬i mét c¸ch cÈn thËn ,thu ®îc 8,1 gam chÊt r¾n khan .
+ Cho phÇn 2 t¸c dông víi 200 ml dung dÞch HCl ®· dïng ë trªn trong ®iÒu kiÖn nh lÇn tríc .Sau khi ph¶n øng
kÕt thóc l¹i lµm bay h¬i hçn hîp s¶n phÈm nh trªn,lÇn nµy thu ®îc 9,2 gam chÊt r¾n khan .
a. ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc .TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch HCl ®· dïng .
b. TÝnh thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ khèi lîng cña mçi «xit trong hçn hîp M .
Cho hçn hîp gåm 3 chÊt bét Mg ,Al ,Al2O3 .LÊy 9 gam hçn hîp trªn t¸c dông víi dung dÞch NaOH d thÊy sinh ra 3,36
lÝt khÝ H2 (®ktc) .MÆt kh¸c còng víi 9 gam hçn hîp trªn t¸c dông võa ®ñ víi dung dÞch HCl th× thu ®îc 7,84 lÝt khÝ
H2(®ktc).
a. ViÕt c¸c PTP¦ x¶y ra trong qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm.
b. TÝnh sè gam mçi chÊt trong hçn hîp.
Cho 27,4 gam kim lo¹i Ba vµo 500 gam dung dÞch hçn hîp gåm (NH 4)2SO4 1,32% vµ CuSO4 1,92% .Sau khi kÕt thóc
tÊt c¶ c¸c ph¶n øng ta thu ®ù¬c khÝ A ,kÕt tña B vµ dung dÞch C .
a. TÝnh thÓ tÝch khÝ A (®ktc).
b. LÊy kÕt tña B röa s¹ch vµ nung ë nhiÖt ®é cao tíi khèi lîng kh«ng ®æi th× ®îc bao nhiªu gam chÊt r¾n .
c. TÝnh nång ®é % cña c¸c chÊt tan trong dung dÞch C.
Hçn hîp A gåm CuO , Fe2O3 vµ MgO .DÉn khÝ CO qua èng sø chøa 12 gam A ®èt nãng tíi d thu ®îc 10 chÊt r¾n B vµ
khÝ C. HÊp thô C b»ng 500 ml dung dÞch Ba(OH)2 thu ®îc 14,775 gam kÕt tña .
1. TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch Ba(OH)2 .
2. TÝnh % vÒ khèi lîng cña A biÐt r»ng 12 gam A ph¶n øng võa ®ñ víi 225 ml dung dÞch HCl 2M.
Hçn hîp A gåm 3 kim lo¹i lµ Cu ,Mg vµ Fe .Cho A t¸c dông víi dung dÞch HCl d ®îc dung dÞch B, 6,4 gam chÊt r¾n C
vµ 4,48 lÝt khÝ H2 (®ktc) .Cho dung dÞch B ph¶n øng víi dung dÞch NaOH d sau ®ã nung kÕt tña ®Õn khèi lîng kh«ng
®æi th× ®îc 12 gam chÊt r¾n .
TÝnh thµnh phÇn % vÒ khèi lîng cña c¸c kim lo¹i trong hçn hîp A.
Cã hçn hîp gåm Al vµ Fe thµnh phÇn kh«ng ®æi ,hai dung dÞch NaOH vµ HCl ®Òu cba biÕt nång ®é . Qua thÝ nghiÖm
ngêi ta biÕt .
a) Cho 100 ml dung dÞch HCl t¸c dông võa ®ñ víi 3,71 gam Na 2CO3 vµ 20 gam dung dÞch NaOH ,®ång thêi t¹o
®îc 5,85 gam muèi ¨n .
b) MÆt kh¸c 9,96 gam hçn hîp Al vµ Fe t¸c dông víi 1,175 lÝt dung dÞch HCl ®îc dung dÞch A .Sau khi thªm 800
gam dung dÞch NaOH vµo dung dÞch A ,läc kÕt tña vµ nung ngoµi kh«ng khÝ ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi ,®îc
chÊt r¾n cã khèi lîng 13,65 gam .
1.
X¸c ®Þnh nång ®é mol cña dung dÞch HCl vµ nång ®é % cña dung dÞch NaOH .
2.
TÝnh khèi lîng cña Fe vµ Al trong hçn hîp .C¸c ph¶n øng ®Òu x¶y ra hoµn toµn .
Hoµ tan 26,64 gam chÊt X lµ tinh thÓ muèi sufat ngËm níc cña kim lo¹i M (ho¸ trÞ x) vµo níc ®îc dung dÞch A. Cho A
t¸c dông víi dung dÞch NH3 võa ®ñ ®îc kÎt tña B .Nung B ë nhiÖt ®é cao ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi cßn l¹i 4,08 gam
chÊt r¾n . Cho dung dÞch A t¸c dông víi dung dÞch BaCl2 võa ®ñ thu ®ù¬c 27,84 gam kÕt tña BaSO4 .
a. T×m c«ng thøc cña X .
b. TÝnh thÓ tÝch dung dÞch NaOH 0,2M cÇn cho vµo A ®Ó thu ®îc lîng kÕt tña lín nhÊt vµ thÓ tÝch dung dÞch
NaOH 0,2M Ýt nhÊt ®Ó kh«ng cã kÕt tña t¹o thµnh .
c. Cho 250 ml dung dÞch KOH ph¶n øng hÕt víi dung dÞch A ®îc 2,34 gam kÕt tña . TÝnh nång ®é mol cña
dung dÞch KOH.
Chuyªn ®Ò 6 - Bµi to¸n kim lo¹i ®Èy kim lo¹i khái dung dÞch muèi
1-Nh÷ng kiÕn thøc cÇn n¾m râ :
Ph¬ng
ph¸p :
- Nh÷ng kim lo¹i ho¹t ®éng hãa häc m¹nh (trõ Li ,Na ,Ca ,Ba ,K ) cã thÓ ®Èy kim lo¹i ho¹t ®éng hãa häc
yÕu h¬n ra khái dung dÞch muèi t¹o thµnh muèi míi vµ kim lo¹i míi .
* Tæng qu¸t :
Kim lo¹i (A) + Muèi (B) Muèi (C) + Kim lo¹i (D)
VD : 2Al + 3 FeSO4 Al2(SO4)3 + 3Fe
Zn + Cu(NO3)2 Zn(NO3)2 + Cu
........
- D·y ho¹t ®éng hãa häc cña kim lo¹i :
Li , K , Ba , Ca , Na , Mg , Al , Zn , Fe , Cd , Ni , Sn , Pb , (H) , Cu , Ag , Hg , Pt , Au
* §iÒu kiÖn : + Kim lo¹i t¸c dông m¹nh h¬n kim lo¹i trong muèi .
+ Muèi ph¶i tan trong níc .
* Lu ý : + Khi cho nh÷ng kim lo¹i tan trong níc ë ®iÒu kiÖn thêng vµo dung dÞch muèi th× kim lo¹i ®ã t¸c
dông víi níc tríc -> dung dÞch kiÒm . Sau ®ã kiÒm sinh ra ph¶n øng víi muèi cã trong dung dÞch .
+ C¸c kim lo¹i ®øng tríc Ag vµ sau Fe trong d·y ho¹t ®éng hãa häc kim lo¹i t¸c dông víi dung dÞch
muèi s¾t III -> 2 muèi míi (trong ®ã mét muèi s¾t II )
VD :
Cu
+ 2Fe(NO3)3 Cu(NO3)2 + 2Fe(NO3)2
Fe
+ 2FeCl3 3 FeCl2
+ C¸c kim lo¹i ®øng tríc Fe trong d·y ho¹t ®éng hãa häc mét lîng d kim lo¹i t¸c dông víi dung dÞch
muèi s¾t III -> muèi míi vµ kim lo¹i míi . C¸c ph¶n øng x¶y ra theo thø tù .
VD :
Al + 3FeCl3 AlCl3 + 3FeCl2
(1)
2Al + 3FeCl2 2AlCl3 + 3Fe
(2)
+ NÕu 2 kim lo¹i cïng t¸c dông víi mét dung dÞch muèi ,th× thø tù ph¶n øng x¶y ra u tiªn kim lo¹i m¹nh
h¬n ph¶n øng tríc víi muèi ,khi kim lo¹i ®ã ph¶n øng hÕt míi ®Õn kim lo¹i yÕu h¬n (Nguyªn t¾c c¹nh tranh
).
VD : Cho hçn hîp 2 kim lo¹i Al vµ Fe vµo dung dÞch CuSO4 d .Thø tù ph¶n øng x¶y ra nh sau :
2Al + 3CuSO4 Al2(SO4)3 + 3Cu
(1)
Fe
+ CuSO4 FeSO4 + Cu
(2)
NguyÔn Hång Qu©n
14
Ho¸-Sinh 21
Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
+ NÕu 1 kim lo¹i t¸c dông víi mét dung dÞch gåm 2 muèi ,th× ph¶n øng x¶y ra u tiªn kim lo¹i ph¶n øng
tríc víi muèi cña kim lo¹i yÕu h¬n,khi muèi kim lo¹i ®ã ph¶n øng hÕt míi ®Õn muèi cña kim lo¹i cßn l¹i
cÇn chó ý ®Õn kho¶ng ph¶n øng (BiÖn luËn ®Ó xÐt tõng trêng hîp)
VD : Cho kim lo¹i Zn vµo dung dÞch A gåm AgNO3 , Cu(NO3)2. Thø tù ph¶n øng x¶y ra nh sau :
Zn
+ 2AgNO3 Zn(NO3)2 + 2Ag
(1)
Zn
+ Cu(NO3)2 Zn(NO3)2 + Cu
(2)
2.Bµi to¸n vµ ph¬ng ph¸p gi¶i :
+ §æi c¸c d÷ kiÖn ®Çu bµi ra sè mol nÕu cã thÓ .
+ §Æt sè mol cho kim lo¹i ph¶n øng lµ : x mol (®èi víi nh÷ng chÊt cha biÕt sè mol tham gia p)
+ ViÕt PTHH theo thø tù ph¶n øng u tiªn .
+ Liªn hÖ sè mol kim lo¹i ph¶n øng víi sè mol muèi ph¶n øng vµ sè mol kim lo¹i ,muèi t¹o ra theo PT
+ TÝnh khèi lîng kim lo¹i tan vµo dung dÞch vµ khèi lîng kim lo¹i t¹o ra (ph¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi lîng ). So s¸nh khèi lîng kim lo¹i t¨ng hay gi¶m b»ng hiÖu sè :
m = Khèi lîng kim lo¹i tan vµo dung dÞch … khèi lîng kim lo¹i míi t¹o ra .
- NÕu : m > 0 Khèi lîng dung dÞch t¨ng lªn Khèi lîng thanh kim lo¹i gi¶m ®i .
m < 0 Khèi lîng dung dÞch gi¶m ®i Khèi lîng thanh kim lo¹i t¨ng lªn .
*Lu ý : + HiÖu sè m kh«ng thÓ = 0 do 2 kim lo¹i kh¸c nhau .
+ LËp PT to¸n häc gi¶i t×m x
+ TÝnh c¸c d÷ kiÖn theo yªu cÇu cña ®Çu bµi .
Vd : Nhóng l¸ s¾t nÆng 50 gam vµo 200ml dung dÞch Cu(NO3)21M .Sau mét thêi gian lÊy ra c©n l¹i ®îc 51 gam.
a. TÝnh khèi lîng ®ång b¸m trªn l¸ s¾t .Gi¶ sö toµn bé ®ång tho¸t ra ®Òu b¸m trªn l¸ s¾t .
b. TÝnh nång ®é mol cña chÊt tan cã trong dung dÞch thu ®îc .Gi¶ sö thÓ tÝch cña dung dÞch kh«ng thay ®æi.
n
: + Sè mol cña Cu(NO3)2 cã trong dung dÞch lµ :
Cu(NO3)2 = 0,2.1=0,2 (mol)
+ Gäi sè mol s¾t ®· tham gia ph¶n øng lµ : x mol
PT:
Fe
+ Cu(NO3)2
Fe(NO3)2 + Cu
Bµi gi¶i
x mol
x mol
x mol
x mol
mFe = 56.x (g)
+ Khèi lîng ®ång sinh ra lµ : mCu = 64.x (g)
+ Khèi lîng thanh s¾t t¨ng thªm lµ : m = 64.x - 56.x = 8.x = 51 - 50 = 1 (g)
a) Khèi lîng ®ång sinh ra lµ : mCu = 64. 0,125 = 8 (g)
+ Khèi lîng s¾t ®· ph¶n øng lµ :
x= 0,125 (mol)
b) Sau ph¶n øng dung dÞch gåm: {Cu(NO3)2 d : 0,2 - 0,125 = 0,075 mol : Fe(NO3)2 : 0,125mol}
+ Nång ®é c¸c chÊt cã trong dung dÞch lµ :
*Lu ý vÒ ph¬ng ph¸p gi¶i:
+ VËn dông thµnh th¹o ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng ,®Þnh luËt thµnh phÇn kh«ng ®æi ,…
+ Ph¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi lîng ,b¶o toµn sè mol nguyªn tè…
+ Khi nhóng thanh kim lo¹i A vµo dung dÞch muèi cña kim lo¹i B (kÐm ho¹t ®éng h¬n A) . Sau khi
lÊy thanh kim lo¹i A ra ,khèi lîng thanh kim lo¹i A ban ®Çu sÏ thay ®æi do :
- Mét lîng A tan vµo dung dÞch .
- Mét lîng B tõ dung dÞch ®îc gi¶i phãng b¸m vµo thanh A .
- TÝnh khèi lîng t¨ng (hay gi¶m) cña thanh A ph¶i dùa vµo ph¶n øng cô thÓ .
Bµi tËp vËn dông :
C©u 1 Nhóng mét l¸ kÏm vµo 200 ml dung dÞch CuSO 4 1M.Hái sau ph¶n øng kÕt thóc ,khèi lîng l¸ kÏm t¨ng hay gi¶m bao
nhiªu gam.
C©u 2 Nhóng mét l¸ s¾t nÆng 50 gam vµo 200ml dung dÞch Cu(NO3)21M .Sau mét thêi gian lÊy l¸ s¾t ra c©n l¹i ®îc 51 gam.
a. TÝnh khèi lîng ®ång b¸m trªn l¸ s¾t .Gi¶ sö toµn bé ®ång tho¸t ra ®Òu b¸m trªn l¸ s¾t .
b. TÝnh nång ®é mol cña chÊt tan cã trong dung dÞch thu ®îc .Gi¶ sö thÓ tÝch cña dung dÞch kh«ng thay ®æi.
C©u 3 Ng©m mét l¸ Al trong dung dÞch HCl .Sau ph¶n øng lÊy l¸ nh«m ra khái dung dÞch ,röa s¹ch ,lµm kh« thÊy khèi l îng
l¸ nh«m gi¶m 5,4 gam so víi ban ®Çu .
a. TÝnh thÓ tÝch khÝ tho¸t ra ë ®ktc .
b. Sau ph¶n øng khèi lîng b×nh chøa dung dÞch HCl t¨ng hay gi¶m bao nhiªu gam .
C©u 4 Ng©m mét thanh s¾t nÆng 50 gam vµo 250 ml dung dÞch CuCl 2 .KÕt thóc ph¶n øng lÊy thanh s¾t ra c©n l¹i thÊy khèi lîng t¨ng 4% .X¸c ®Þnh nång ®é mol cña dung dÞch CuCl2 .
C©u 5 Nhóng mét l¸ kÏm nÆng a gam vµo dung dÞch A chøa 16,64 gam CdSO 4 .Sau khi toµn bé Cd bÞ ®Èy ra vµ b¸m hÕt vµo
l¸ kÏm th× khèi lîng l¸ kÏm t¨ng 2,35% .T×m a .
C©u 6 Ng©m mét l¸ ®ång nÆng 40 gam vµo 170 gam dung dÞch AgNO3 10% .Sau mét thêi gian ,lÊy l¸ ®ång ra th× thÊy khèi lîng AgNO3 trong dung dÞch gi¶m 15%.
a. TÝnh khèi lîng l¸ ®ång sau ph¶n øng ,biÕt b¹c tho¸t ra ®Òu b¸m vµo l¸ Cu.
b. X¸c ®Þnh nång ®é phÇn tr¨m cña chÊt tan trong dung dÞch sau ph¶n øng .
C©u 7 Nhóng mét miÕng Ca®imi (Cd) kim lo¹i nÆng 40 gam vµo 100 ml dung dÞch chøa hçn hîp Cu(NO 3)2 0,5M vµ
Hg(NO3)2 .Hái sau khi Cu vµ Hg b¸m hÕt vµo Cd th× khèi lîng miÕng Cd t¨ng hay gi¶m bao nhiªu gam .
C©u 8 Cã 2 l¸ kÏm khèi lîng nh nhau .Mét l¸ ®îc ng©m trong dung dÞch CuSO4 ,mét l¸ ®îc ng©m trong dung dÞch
Pb(NO3)2 .Sau cïng mét thêi gian ph¶n øng khèi lîng l¸ kÏm thø nhÊt gi¶m 0,05 gam .
a. ViÕt PTHH cña c¸c ph¶n øng x¶y ra .
b. Khèi lîng l¸ kÏm thø 2 t¨ng hay gi¶m bao nhiªu gam ? BiÕt r»ng trong 2 ph¶n øng trªn khèi lîng kÏm bÞ
hoµ tan nh nhau.
C©u 9 Cho m gam bét s¾t vµo dung dÞch hçn hîp chøa 0,16 mol Cu(NO 3)2 vµ 0,4 mol HCl .L¾c ®Òu cho ph¶n øng x¶y ra hoµn
NguyÔn Hång Qu©n
15
Ho¸-Sinh 21
Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
C©u 10
C©u 11
C©u 12
C©u 13
C©u 14
C©u 15
C©u 16
C©u 17
C©u 18
C©u 19
C©u 20
C©u 21
C©u 22
C©u 23
C©u 24
C©u 25
toµn ,sau ph¶n øng thu ®îc hçn hîp kim lo¹i cã khèi lîng b»ng 0,7m gam vµ V lÝt khÝ ë ®ktc .TÝnh m vµ V .
Ng©m mét l¸ s¾t cã khèi lîng 50 gam trong 200 gam dung dÞch muèi sunfat cña kim lo¹i M cã ho¸ trÞ II ,nång ®é 16%
.Sau khi toµn bé lîng muèi sunfat ®· tham gia ph¶n øng ,lÊy l¸ s¾t ra khái dung dÞch ,röa nhÑ ,lµm kh« ,c©n nÆng 51,6
gam .X¸c ®Þnh c«ng thøc ho¸ häc muèi sunfat cña kim lo¹i M .
Ng©m mét l¸ nh«m (®· lµm s¹ch líp «xit ) trong 250 ml dung dÞch AgNO 3 0,24M sau mét thêi gian lÊy ra ,röa nhÑ
,lµm kh« khèi lîng l¸ nh«m t¨ng thªm 2,97 gam .
a. TÝnh lîng nh«m ®· ph¶n øng vµ lîng b¹c sinh ra .
b. TÝnh nång ®é mol cña c¸c chÊt trong dung dÞch sau ph¶n øng . Cho r»ng thÓ tÝch cña dung dÞch thay ®æi
kh«ng ®¸ng kÓ.
Nhóng mét thanh s¾t 11,2 gam vµo 200 ml dung dÞch ®ång II sunfat 0,5 M .Sau mét thêi gian lÊy thanh kim lo¹i ra ,c«
c¹n dung dÞch ®îc 15,52 gam chÊt r¾n khan .
a. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra vµ t×m khèi lîng tõng chÊt cã trong 15,52 gam chÊt r¾n thu ®îc .
b. TÝnh khèi lîng thanh kim lo¹i sau ph¶n øng .
Ng©m 18,6 gam hçn hîp Zn ,Fe trong 250 ml dung dÞch FeSO4 (võa ®ñ) .KÕt thóc ph¶n øng thu ®îc 16,8 gam Fe .
a. TÝnh thµnh phÇn % khèi lîng mçi kim lo¹i trong hçn hîp .
b. X¸c ®Þnh nång ®é mol cña dung dÞch FeSO4.
Nhóng b¶n kÏm vµ b¶n s¾t vµo cïng mét dung dÞch CuSO 4 .Sau mét thêi gian lÊy 2 b¶n kim lo¹i ra trong dung dÞch
nång ®é mol cña ZnSO4 b»ng 2,5 lÇn cña FeSO4 .MÆt kh¸c khèi lîng cña dung dÞch gi¶m 0,11 gam .TÝnh khèi lîng
®ång b¸m trªn mçi b¶n kim lo¹i .
Ng©m mét l¸ s¾t cã khèi lîng 2,5 gam trong 25 ml dung dÞch CuSO 4 15% cã khèi lîng riªng lµ 1,12 g/ml .Sau mét
thêi gian ph¶n øng ,ngêi ta lÊy l¸ s¾t ra khái dung dÞch ,röa nhÑ ,lµm kh« c©n nÆng 2,58 gam .
a. H·y viÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc .
b. TÝnh nång ®é phÇn tr¨m cña dung dÞch sau ph¶n øng.
Cho 12,88 gam hçn hîp Mg vµ Fe kim lo¹i vµo 700 ml dung dÞch AgNO 3 .Sau khi c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn ,thu
®îc chÊt r¾n C nÆng 48,72 gam vµ dung dÞch D.Cho dung dÞch NaOH d vµo D ,råi lÊy kÕt tña nung trong kh«ng khÝ
®Õn khèi lîng kh«ng ®æi thu ®îc 14 gam chÊt r¾n .
TÝnh phÇn tr¨m khèi lîng mçi kim lo¹i trong hçn hîp ban ®Çu vµ nång ®é mol cña dung dÞch AgNO3 ®· dïng.
Cã 2 thanh kim lo¹i M (cã ho¸ trÞ II trong hîp chÊt ).Mçi thanh nÆng 20 gam .
1. Thanh thø nhÊt ®îc nhóng vµo 100 ml dung dÞch AgNO 3 0,3M .Sau mét thêi gian ph¶n øng ,lÊy thanh kim lo¹i
ra ,®em c©n thÊy thanh kim lo¹i nÆng 21,52 gam .Nång ®é AgNO 3 cßn l¹i trong dung dÞch lµ 0,1M.Coi thÓ tÝch dung
dÞch kh«ng thay ®æi vµ lîng Ag sinh ra b¸m hoµn toµn vµo thanh kim lo¹i .X¸c ®Þnh kim lo¹i M.
2. Thanh thø hai ®îc nhóng vµo 460 gam dung dÞch FeCl3 20%.Sau mét thêi gian ph¶n øng ,lÊy thanh kim lo¹i
ra ,thÊy dung dÞch thu ®îc nång ®é phÇn tr¨m cña MCl2 b»ng nång ®é phÇn tr¨m cña FeCl 3 cßn l¹i .BiÕt r»ng ë ®©y chØ
x¶y ra ph¶n øng theo s¬ ®å :
M + FeCl3 MCl2 + FeCl2
X¸c ®Þnh khèi lîng thanh kim lo¹i sau khi ®îc lÊy ra khái dung dÞch.
L¾c m gam bét Mg víi 500 ml dung dÞch A gåm AgNO 3 vµ Cu(NO3)2 cho ®Õn khi ph¶n øng kÕt thóc thu ®îc 17,2 gam
chÊt r¾n B vµ dung dÞch C .Cho NaOH d vµo dung dÞch C ®îc 13,6 gam kÕt tña 2 hi®r«xit kim lo¹i .
a. BiÖn luËn t×m kh¶ n¨ng ph¶n øng cña bµi to¸n .
b. TÝnh nång ®é mol mçi muèi trong dung dÞch A .BiÕt m = 3,6 gam .
Nhóng 2 thanh kim lo¹i R (ho¸ trÞ II) cã khèi lîng nh nhau vµo dung dÞch Cu(NO3)2 vµ Pb(NO3)2 .Sau khi sè mol muèi
nitrat cña R trong 2 dung dÞch b»ng nhau th× khèi lîng thanh 1 gi¶m 0,2% .Cßn khèi lîng thanh 2 t¨ng 28,4% (Gi¶ sö
Cu ,Pb sinh ra ®Òu b¸m vµo thanh R) .
a. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.
b. X¸c ®Þnh kim lo¹i R.
c.
Nhóng 19,5 gam thanh kim lo¹i R vµo dung dÞch chøa 0,2 mol Cu(NO 3)2 vµ 0,2 mol Pb(NO3)2 . Sau mét thêi
gian thanh kim lo¹i tan hoµn toµn . TÝnh khèi lîng chÊt r¾n A ®îc t¹o ra vµ khèi lîng muèi trong dung dÞch sau ph¶n
øng .
L¾c 0,81 gam bét nh«m trong 200 ml dung dÞch chøa AgNO 3 vµ Cu(NO3)2 mét thêi gian ,thu ®îc chÊt r¾n A vµ dung
dÞch B.Cho A t¸c dông víi NaOH d thu ®îc 100,8 ml khÝ H2 (®ktc) vµ cßn l¹i 6,012 gam hçn hîp 2 kim lo¹i .Cho B t¸c
dông víi NaOH d ®îc kÕt tña ,nung ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi thu ®îc 1,6 gam mét «xit .TÝnh nång ®é mol cña 2 muèi
trong dung dÞch ®Çu.
Trén dung dÞch AgNO3 1,2M vµo dung dÞch Cu(NO3)2 1,6M víi thÓ tÝch b»ng nhau thu ®îc dung dÞch A. Thªm 1,62
gam Al vµo 100 ml dung dÞch A thu ®ù¬c chÊt r¾n B vµ dung dÞch C.
a) TÝnh khèi lîng chÊt r¾n B?
b) Tr×nh bµy ph¬ng ph¸p ho¸ häc ®Ó t¸ch riªng tõng chÊt tõ B.
c) Thªm 240 ml dung dÞch NaOH 1M vµo dung dÞch C ,thu ®îc kÕt tña D. Läc lÊy kÕt tña D nung nãng ®ång
thêi cho khÝ CO ®i qua ,®Õn khi chÊt r¾n E cã khèi lîng kh«ng ®æi. Hái trong E cã nh÷ng chÊt g× ? Khèi lîng lµ bao
nhiªu?
Hçn hîp A gåm Mg vµ Fe .Cho 5,1 gam A vµo 250ml dung dÞch CuSO 4 .Sau khi ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn thu ®îc 6,9
gam chÊt r¾n B vµ dung dÞch C chøa 2 muèi.Cho dung dÞch C t¸c dông víi dung dÞch NaOH d thu ®îc kÕt tña .Läc lÊy
kÕt tña ®em nung ngoµi kh«ng khÝ ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi thu ®îc 4,5 gam chÊt r¾n D .
a. X¸c ®Þnh % vÒ khèi lîng c¸c chÊt trong A.
b. X¸c ®Þnh nång ®é mol cña dung dÞch CuSO4 ®· dïng.
c. TÝnh thÓ tÝch SO2 thu ®îc (®ktc) khi cho B t¸c dông víi H2SO4 ®Æc nãng
Hçn hîp A gåm Fe vµ kim lo¹i R cã ho¸ trÞ kh«ng ®æi .Trén ®Òu vµ chia 22,59 gam hçn hîp A thµnh 3 phÇn b»ng nhau
.
+ PhÇn 1: Hoµ tan hÕt b»ng dung dÞch HCl thu ®îc 3,696 lÝt khÝ H2 (®ktc).
+ PhÇn 2: T¸c dông hoµn toµn víi dung dÞch HNO3 lo·ng thu ®îc 3,36 lÝt khÝ NO (®ktc).
a. X¸c ®Þnh tªn kim lo¹i R.
b. Cho phÇn 3 vµo 100 ml dung dÞch Cu(NO3)2 l¾c kÜ ®Ó Cu(NO3)2 ph¶n øng hÕt thu ®îc chÊt r¾n B cã khèi lîng
9,76 gam .X¸c ®Þnh nång ®é mol cña dung dÞch Cu(NO3)2 ®· dïng .
Cã 5,56 gam hçn hîp A gåm Fe vµ kim lo¹i R cã ho¸ trÞ kh«ng ®æi .Chia A thµnh 2 phÇn b»ng nhau .
+ PhÇn 1: Hoµ tan hÕt b»ng dung dÞch HCl thu ®îc 1,568 lÝt khÝ H2 (®ktc).
+ PhÇn 2: T¸c dông hoµn toµn víi dung dÞch HNO3 lo·ng thu ®îc 1,344 lÝt khÝ NO (®ktc).
a. X¸c ®Þnh kim lo¹i R vµ % vÒ khèi lîng c¸c chÊt trong A.
b. Cho 2,78 gam A t¸c dông víi 100 ml dung dÞch B chøa AgNO 3 vµ Cu(NO3)2 thu ®ù¬c dung dÞch E vµ 5,84
gam chÊt r¾n D gåm 3 kim lo¹i .Cho D t¸c dông víi dung dÞch HCl d thu ®îc 0,448 lÝt khÝ H2(®ktc).X¸c ®Þnh nång ®é
cña c¸c muèi trong B.
L¾c m gam bét Fe víi dung dÞch A gåm AgNO 3 vµ Cu(NO3)2 ®Õn khi ph¶n øng kÕt thóc thu ®îc x gam chÊt r¾n B.
NguyÔn Hång Qu©n
16
Ho¸-Sinh 21
Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
C©u 26
C©u 27
T¸ch B thu ®îc níc läc C. Cho níc läc C t¸c dông víi dung dÞch NaOH d,thu ®îc a gam kÕt tña 2 hi®r«xit cña 2 kim
lo¹i.Nung kÕt tña trong kh«ng khÝ ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi ®îc b gam chÊt r¾n.Cho B gam chÊt r¾n t¸c dông hÕt víi
dung dÞch HNO3 lo·ng thu ®îc V lÝt khÝ NO (®ktc).
1. LËp biÓu thøc tÝnh m theo a vµ b?
2. Cho a = 36,8 gam, b = 32 gam , x = 34,4 gam .
a)
TÝnh gi¸ trÞ cña m ?
b)
TÝnh sè mol cña mçi muèi trong dung dÞch A ban ®Çu.
c)
TÝnh VNO = ?
Cho 3,61 gam hçn hîp gåm 2 kim lo¹i Al vµ Fe t¸c dông víi 100 ml dung dÞch chøa AgNO 3 vµ Cu(NO3)2 ,khuÊy kÜ tíi
ph¶n øng hoµn toµn. Sau ph¶n øng thu ®îc dung dÞch A vµ 8,12 gam chÊt r¾n B gåm 3 kim lo¹i. Hoµ tan chÊt r¾n B
b»ng dung dÞch HCl d thÊy tho¸t ra 0,672 lÝt khÝ H2 (®ktc).
TÝnh nång ®é mol cña AgNO3 vµ Cu(NO3)2 trong dung dÞch ban ®©ï.BiÕt hiÖu suÊt c¸c ph¶n øng lµ 100%.Sè mol
cña Al vµ Fe lµ 0,03 mol vµ 0,05 mol.
Cho 8,3 gam hçn hîp X ( Al , Fe ) vµo 1 lÝt dung dÞch A chøa AgNO 3 0,1M vµ Cu(NO3)2 0,2M . Sau khi ph¶n øng kÕt
thóc thu ®îc chÊt r¾n B vµ dung dÞch C ®· mÊt mµu hoµn toµn . B hoµn toµn kh«ng tan tron dung dÞch HCl .
a) TÝnh khèi lîng cña B vµ phÇn tr¨m khèi lîng mçi kim lo¹i trong hçn hîp X .
b) LÊy 8,3 gam hçn hîp X cho vµo 1 lÝt dung dÞch Y chøa AgNO 3 vµ Cu(NO3)2 thu ®îc 23,6 gam chÊt r¾n D vµ
dung dÞch E (mµu xanh ®· nh¹t) . Thªm NaOH d vµo dung dÞch E ®îc kÕt tña .Nung kÕt tña ngoµi kh«ng khÝ ®Õn khèi
lîng kh«ng ®æi ®ù¬c 24 gam mét chÊt r¾n F .TÝnh nång ®é mol cña AgNO 3 vµ Cu(NO3)2 trong dung dÞch Y .BiÕt c¸c
ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn .
Chuyªn ®Ò 7 - Bµi to¸n Muèi c¸cbonat vµ c¸c hîp chÊt cña cacbon.
I - TÝnh chÊt hãa häc cña axit cacbonic , «xit cña cacbon vµ muèi c¸cbonat :
1) Cacbon:
- Cacbon lµ 1 ®¬n chÊt phi kim ho¹t ®éng trung b×nh mang tÝnh khö :
t
+ Ch¸y trong «xi ,ph¶n øng to¶ nhiÒu nhiÖt : C +
O2
CO2
(«xi d hoÆc võa ®ñ)
t
2C +
O2 2CO («xi thiÕu)
t
+ Khö mét sè «xit kim lo¹i (ho¹t ®éng trung b×nh, yÕu) :
C + CuO
Cu
+ CO
2) Oxit cña cacbon: (CO , CO2)
a) Cacbon oxit: (CO) Lµ «xit trung tÝnh cã tÝnh khö .
- TÝnh chÊt ho¸ häc :
t
+ T¸c dông víi O2 :
2CO + O2
2CO2
+ Khö mét sè «xit cña kim lo¹i ho¹t ®éng trung b×nh -> Kim lo¹i + khÝ cacbonic .
t
3CO + Fe2O3
2Fe + 3CO2
t
- §iÒu chÕ : Dïng than khö níc :
C +
H2O
H2 + CO .
b) Cacbon®i«xit: (CO2) Lµ mét «xit axit
+ Dung dÞch hoµ tan CO2 mang m«i trêng axit yÕu .
CO2 + H2O H2CO3
+ T¸c dông víi dung dÞch baz¬ -> Muèi cacbonat .
CO2
+ NaOH NaHCO3
CO2
+ 2NaOH Na2CO3 + H2O
+ T¸c dông víi «xit baz¬ -> Muèi cacbonat .
CO2 + BaO BaCO3
t
t
- §iÒu chÕ :
CaCO3
CaO + CO2
hoÆc
C + O2
CO2
3)Axit cacbonic: (H2CO3)
CO2 + H2O H2CO3 (*)
+ Axit cacbonic lµ mét axit rÊt yÕu ph©n li theo 2 nÊc, kh«ng bÒn khi sinh ra trong dung dÞch bÞ ph©n
hñy ngay theo PT (*),lµm qu× tÝm chuyÓn mµu hång .YÕu h¬n c¸c axit kh¸c nh : HCl ,H2SO4
,HNO3 ,H2SO3 ,CH3COOH nªn bÞ c¸c axit nµy ®Èy ra khái muèi cacbonat (hiÖn tîng sñi bät khÝ kh«ng mµu).
CaCO3 + 2HCl CaCl2 + CO2 + H2O
2NaHCO3 + H2SO4 Na2SO4 + 2CO2 + 2H2O
4 )Muèi cacbonat : Lµ muèi cña axit cacbonic . Chia thµnh 2 lo¹i .
a) Muèi cacbonat: (Muèi cacbonat trung hoµ)
* TÝnh tan :
- PhÇn lín c¸c muèi cacbonat kh«ng tan trong níc trõ c¸c muèi : (Na2CO3 ,K2CO3 ,(NH4)2CO3 …)
*TÝnh chÊt hãa häc :
+ T¸c dông víi dung dÞch axit -> Muèi ,khÝ cacbonic vµ níc .
CaCO3 + 2HCl CaCl2 + CO2 + H2O
+ T¸c dông víi dung dÞch baz¬ -> Muèi míi vµ baz¬ míi .
Na2CO3 + Ba(OH)2 2NaOH + BaCO3
+ T¸c dông víi dung dÞch muèi -> t¹o thµnh 2 muèi míi (ph¶n øng trao ®æi).
Na2CO3 + MgCl2 MgCO3 + 2NaCl .
+ Muèi kh«ng tan bÞ nhiÖt ph©n hñy -> «xit baz¬ vµ cacbonic.
t
CaCO3
CaO + CO2
b) Muèi hi®r«cacbonat: ( Muèi axit )
* TÝnh tan :
- PhÇn lín c¸c muèi hi®r«cacbonat tan trong níc nh : (Ba(HCO3)2 ,KHCO3, Mg(HCO3)2 …)
*TÝnh chÊt hãa häc :
«
«
«
«
«
«
«
«
«
NguyÔn Hång Qu©n
17
Ho¸-Sinh 21
Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
+ T¸c dông víi dung dÞch axit -> Muèi ,khÝ cacbonic vµ níc .
2NaHCO3 + H2SO4 Na2SO4 + 2CO2 + 2H2O
+ Muèi hi®r«cacbonat t¸c dông ®îc víi dung dÞch kiÒm -> Muèi cacbonat trung hßa vµ níc .
Ca(HCO3)2 + 2NaOH CaCO3 + Na2CO3 + H2O.
NaHCO3 + NaOH Na2CO3 + H2O
t
+ BÞ nhiÖt ph©n hñy :
Ca(HCO3)2
CaCO3 + CO2 + H2O
«
II - Bµi to¸n sôc khÝ CO2 ,SO2 vµo dung dÞch baz¬ vµ ph¬ng ph¸p gi¶i:
1 - Sôc khÝ CO2 vµo dung dÞch Ca(OH)2, Ba(OH)2 ,…
+ Khi sôc khÝ CO2 vµo dung dÞch Ca(OH)2 , Ba(OH)2 cã thÓ cã c¸c ph¶n øng x¶y ra theo thø tù sau:
CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O
(1)
CaCO3 + CO2 + H2O Ca(HCO3)2
(2)
CO2 + Ba(OH)2 BaCO3 + H2O
(1)
BaCO3 + CO2 + H2O Ba(HCO3)2
(2)
*HiÖn tîng : Sôc khÝ CO2 vµo dung dÞch Ca(OH)2,Ba(OH)2 cho tíi d . Ban ®Çu xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng, sau
®ã kÕt tña tan -> dung dÞch trong suèt.
=> Khi tÝnh to¸n cÇn so s¸nh sè mol CO2 vµ sè mol cña 2 dung dÞch Ca(OH)2, Ba(OH)2. Sau ®ã biÖn luËn
tõng trêng hîp .
+ TH1: - NÕu d2 Ca(OH)2,Ba(OH)2 d -> chØ x¶y ra ph¶n øng (1) s¶n phÈm chØ t¹o 1 muèi duy nhÊt.
+ TH2: - NÕu d2 Ca(OH)2,Ba(OH)2 hÕt ë ph¶n øng (1),khÝ CO2 cã thÓ d hoÆc hÕt -> ngoµi ph¶n øng (1)
cßn cã ph¶n øng (2) x¶y ra tiÕp hoµ tan kÕt tña.
- CO2 d ë c¶ 2 p -> dung dÞch sau khi c¸c ph¶n øng kÕt thóc chØ chøa muèi axit (Ca(HCO3)2)
- CO2 d ë p (1) vµ hÕt ë ph¶n øng (2)-> dung dÞch gåm 1 muèi trung hßa vµ 1 muèi axit. (CÇn ®Æt sè
mol x,y cña CO2 ®· tham gia ë 2 p -> råi lËp hÖ PT to¸n häc).
CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O (1)
x mol
x mol
x mol
CaCO3 + CO2 + H2O Ca(HCO3)2 (2)
y mol
y mol
y mol
y mol
2 - Sôc khÝ CO2 vµo dung dÞch NaOH , KOH ,…
+ Khi sôc khÝ CO2 vµo dung dÞch NaOH,KOH … cã c¸c ph¶n øng x¶y ra:
CO2
+ NaOH NaHCO3
x mol
x mol
x mol
CO2
+ 2NaOH Na2CO3 + H2O
y mol
2y mol
y mol
+ §èi víi bµi to¸n d¹ng nµy cÇn ®Æt sè mol CO2 ph¶n øng lµ x,y cho c¶ 2 p ->LËp hÖ ph¬ng tr×nh t×m x,y.
*Lu ý : - Trong khi gi¶i to¸n cÇn ¸p dông c¸c ®Þnh luËt : + §Þnh luËt b¶o toµn sè mol nguyªn tè cacbon.
+ §Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng.
- §èi víi khÝ SO2 tÝnh to¸n vµ ph¬ng tr×nh t¬ng tù nh ®èi víi CO2 .
Bµi tËp vËn dông :
C©u 1 Nung nãng 28,6 gam tinh thÓ muèi Natri cacbonat ngËm níc ®Õn khi khèi lîng kh«ng ®æi ,®îc chÊt r¾n c©n nÆng 10,6
gam .X¸c ®Þnh c«ng thøc cña muèi ngËm níc .
C©u 2 Cho dung dÞch H2SO4 50% t¸c dông víi 9,1 gam hçn hîp Na 2CO3 vµ NaHCO3 thu ®îc 2,016 lit khÝ (®ktc) .X¸c ®Þnh
khèi lîng mçi muèi trong hçn hîp vµ khèi lîng axit cÇn dïng .
C©u 3 Nung 100 gam hçn hîp gåm Na2CO3 vµ NaHCO3 cho ®Õn khi khèi lîng kh«ng thay ®æi ®îc 69 gam chÊt r¾n .X¸c
®Þnh % khèi lîng cña mçi muèi trong hçn hîp .
C©u 4 NhiÖt ph©n hoµn toµn 20 gam muèi c¸cbonat kim lo¹i hãa trÞ II ®îc chÊt r¾n A vµ khÝ B .DÉn toµn bé khÝ B vµo 150 ml
dung dÞch Ba(OH)2 1M ®îc 19,7 gam kÕt tña .
a. TÝnh khèi lîng chÊt r¾n A .
b. X¸c ®Þnh c«ng thøc muèi c¸cbonat.
C©u 5 Nung 20 gam ®¸ v«i cho ®Õn lîng kh«ng ®æi ,dÉn s¶n phÈm khÝ vµo 200ml dung dÞch Ba(OH) 2 2M .TÝnh lîng muèi
thu ®îc sau ph¶n øng .
C©u 6 TÝnh khèi lîng chÊt tan thu ®îc khi cho 3,36 lÝt cacbon ®ioxit (®ktc) vµo 50 gam dung dÞch NaOH 12%.
C©u 7 DÉn 1,568 lÝt khÝ CO2 (®ktc) vµo 90 ml dung dÞch KOH 1M .Sau ph¶n øng ®em c« c¹n dung dÞch thu ®îc a gam chÊt
r¾n . T×m a ?
C©u 8 Nung 25 gam hçn hîp A gåm NaHCO3 vµ Na2CO3 ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi thu ®îc 17,25 gam chÊt r¾n .
a. TÝnh phÇn tr¨m khèi lîng mçi chÊt trong hçn hîp A.
b. Ph¶i cÇn bao nhiªu lÝt khÝ CO2 (®ktc) vµ bao nhiªu gam dung dÞch NaOH 16% ®Ó t¹o ra dung dÞch chøa 25
gam hçn hîp A .
C©u 9 Sôc V lÝt CO2 (®ktc) vµo 200 ml dung dÞch Ca(OH)2 2M .Sau ph¶n øng thu ®îc 30 gam kÕt tña .T×m V ?
C©u 10 Hoµ tan 2,8 gam CaO vµo níc thu ®îc dung dÞch A .
a) Cho 1,68 lÝt khÝ CO2 hÊp thô hoµn toµn vµo dung dÞch A . Hái cã bao nhiªu gam kÕt tña t¹o thµnh?
b) NÕu cho khÝ CO2 qua dung dÞch A vµ sau khi kÕt thóc ph¶n øng thÊy cã 1,2 gam kÕt tña th× cã bao nhiªu lÝt
khÝ CO2 ®· tham gia ph¶n øng . (C¸c thÓ tÝch khÝ ®o ë ®ktc)
C©u 11 DÉn 2,464 lÝt CO2 (®ktc) vµo dung dÞch NaOH 0,5 M ,thu ®îc dung dÞch chøa 11,44 gam hçn hîp muèi .TÝnh khèi lîng mçi muèi vµ thÓ tÝch dung dÞch NaOH ®· dïng .
C©u12 Hßa tan 5,6 gam canxi oxit vµo níc ®îc dung dÞch A .
a. TÝnh khèi lîng kÕt tña thu ®îc khi hÊp thô hoµn toµn 3,36 lÝt CO2(®ktc) vµo dung dÞch A.
b. DÉn V lÝt CO2(®ktc) vµo dung dÞch A ,kÕt thóc ph¶n øng thu ®¬c 2 gam kÕt tña .T×m V
C©u 13 DÉn 4,48 lÝt hçn hîp N2 vµ CO2 (®ktc) vµo 100 ml dung dÞch Ba(OH) 2 1M thu ®îc 19,7 gam kÕt tña .TÝnh % thÓ tÝch
mçi khÝ trong hçn hîp .
C©u14 Cho 1 lÝt hçn hîp khÝ ë (®ktc) gåm CO vµ CO 2 ®i qua 500 ml dung dÞch Ba(OH) 2 0,08M .Thu ®îc 1,97 gam chÊt kÕt
NguyÔn Hång Qu©n
18
Ho¸-Sinh 21
Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
C©u15
C©u 16
C©u 17
C©u 18
C©u 19
C©u 20
C©u 21
C©u 22
C©u 23
C©u 24
C©u 25
C©u 26
C©u 27
C©u 28
C©u 29
C©u 30
tña .X¸c ®Þnh thµnh phÇn % theo thÓ tÝch cña CO vµ CO2 trong hçn hîp khÝ ?
Nung 19,15 gam hçn hîp CuO vµ PbO víi mét lîng cacbon võa ®ñ trong m«i trêng kh«ng cã «xi t¹o ra hçn hîp kim
lo¹i vµ khÝ CO2 .Toµn bé lîng khÝ sinh ra dÉn vµo dung dÞch Ca(OH) 2 d ,ph¶n øng xong thu ®îc 7,5 gam kÕt tña mµu
tr¾ng .
a. TÝnh khèi lîng mçi «xit trong hçn hîp ban ®Çu vµ khèi lîng cña mçi kim lo¹i thu ®îc sau ph¶n øng .
b. TÝnh khèi lîng cacbon cÇn dïng cho ph¶n øng khö c¸c «xit .
Cho a mol CO2 hÊp thô hÕt vµo dung dÞch chøa b mol NaOH .LËp biÓu thøc tÝnh khèi lîng muèi sinh ra theo a vµ b.
Cã mét hçn hîp A gåm CaCO3 ,MgCO3 vµ Al2O3 c©n nÆng 0,602 gam .Hoµ tan A vµo 50 ml dung dÞch HCl 0,5M .§Ó
trung hoµ lîng axit d cÇn 41,4 ml dung dÞch NaOH 0,2M .KhÝ CO 2 tho¸t ra ngoµi khi hoµ tan A hÊp thô vµo 93,6 ml
dung dÞch NaOH cã nång ®é a% (d=1,0039g/ml),sau ®ã thªm lîng d dung dÞch BaCl2 ,thÊy t¹o ra 0,788 gam kÕt tña vµ
khi ®un s«i l¹i t¹o thªm ®îc 0,134 gam kÕt tña n÷a .Gi¶ thiÕt c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn .H·y cho biÕt .
a. Thµnh phÇn % c¸c chÊt trong A .
b. TÝnh a?
NhiÖt ph©n hoµn toµn 12,95 gam mét muèi hi®r«cacbonat cña kim lo¹i R cã ho¸ trÞ kh«ng ®æi ®îc chÊt r¾n A, hçn hîp
(khÝ vµ h¬i ) B .Cho B tõ tõ qua dung dÞch chøa 100 ml Ca(OH) 2 0,7M thÊy khèi lîng b×nh t¨ng 5,3 gam ®ång thêi cã 4
gam kÕt tña xuÊt hiÖn .X¸c ®Þnh c«ng thøc cña muèi hi®r«cacbonat.
Cho 44 gam hçn hîp muèi NaHCO 3 vµ NaHSO3 ph¶n øng hÕt víi dung dÞch H 2SO4 trong ®iÒu kiÖn kh«ng cã kh«ng
khÝ ,thu ®îc hçn hîp khÝ A vµ 35,5 gam muèi Na2SO4 duy nhÊt .Trén hçn hîp khÝ A víi oxi thu ®îc hçn hîp khÝ B cã tØ
khèi h¬i ®èi víi hi®r« lµ 21 .DÉn hçn hîp khÝ B qua xóc t¸c V 2O5 ë nhiÖt ®é thÝch hîp ,sau ph¶n øng thu ®îc hçn hîp
khÝ C gåm 4 chÊt khÝ cã tØ khèi ®èi víi hi®r« lµ 22,252 .ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc vµ t×m thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ
thÓ tÝch cña SO3 trong hçn hîp khÝ C .
Khi cho m gam hçn hîp Mg , MgCO3 t¸c dông víi dung dÞch HCl d thu ®îc 22,4 lÝt (®ktc) hçn hîp khÝ gåm H 2
,CO2 .Cho khÝ CO2 hÊp thô hoµn toµn vµo 400 ml dung dÞch NaOH 2M .Sau ph¶n øng thu ®îc 50,4 gam chÊt r¾n
khan .TÝnh m?
Cho 30 gam CaCO3 t¸c dông víi dung dÞch HCl d ,toµn bé khÝ sinh ra cho léi qua 250 ml dung dÞch NaOH 2M ®ñ ®Ó
t¹o thµnh dung dÞch X.
a. TÝnh khèi lîng c¸c muèi cã trong dung dÞch X.
b. TÝnh khèi lîng dung dÞch H2SO4 1M (d=1,25 g/ml) cÇn dïng ®Ó t¸c dông võa ®ñ víi X.(t¹o muèi trung hoµ )
Nung m gam hçn hîp A gåm 2 muèi MgCO 3 vµ CaCO3 cho ®Õn khi kh«ng cßn khÝ tho¸t ra ,thu ®îc 3,25 gam chÊt r¾n
B vµ khÝ C .Cho toµn bé khÝ C hÊp thô hÕt bëi 2 lÝt dung dÞch Ba(OH) 2 thu ®îc 7,88 gam kÕt tña .§un nãng tiÕp dung
dÞch l¹i thÊy t¹o thµnh thªm 3,94 gam kÕt tña .(BiÕt c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn ).
X¸c ®Þnh m vµ nång ®é mol/l cña dung dÞch Ba(OH)2 ®· dïng.
Hçn hîp X gåm 2 muèi Na 2CO3 vµ K2CO3 cã khèi lîng lµ 35 gam .Khi thªm tõ tõ vµ khuÊy ®Òu 0,8 lÝt dung dÞch HCl
0,5M vµo dung dÞch chøa 2 muèi trªn th× cã 2,24 lÝt khÝ CO 2 bay ra (®ktc) vµ dung dÞch Y .Thªm Ca(OH)2 d vµo dung
dÞch Y thu ®îc kÕt tña A.
a. TÝnh khèi lîng mçi muèi cã trong hçn hîp X vµ khèi lîng kÕt tña A.
b. Thªm x gam NaHCO3 vµo hçn hîp X ®îc hçn hîp X’ .Cïng lµm thÝ nghiÖm nh trªn th× thÓ tÝch HCl 0,5M
thªm vµo vÉn lµ 0,8 lÝt dung dÞch thu ®îc lµ Y’ vµ kÕt tña A’ nÆng 30 gam.TÝnh thÓ tÝch CO2 vµ xgam ®· thªm vµo X?
Cã hai dung dÞch Na2CO3 (dung dÞch 1 vµ dung dÞch 2) .Trén 100 gam dung dÞch 1 víi 150 gam dung dÞch 2 ® îc dung
dÞch A ,cho dung dÞch A t¸c dông víi lîng d dung dÞch H2SO4 thu ®îc 3,92 lÝt khÝ (®ktc) .NÕu trén 150 gam dung dÞch
1 víi 100 gam dung dÞch 2 ®îc dung dÞch B tiÕn hµnh thÝ nghiÖm nh trªn th× thu ®îc 3,08 lÝt khÝ (®ktc) .
1. TÝnh nång ®é phÇn tr¨m cña dung dÞch 1 ,dung dÞch 2 ,dung dÞch B.
2. TÝnh nång ®é phÇn tr¨m cña dung dÞch Na 2SO4 thu ®îc khi cho dung dÞch 2 t¸c dông víi dung dÞch H 2SO4
theo tØ lÖ sè mol H2SO4 : Na2CO3 lµ 1: 1.
Dung dÞch M chøa 2 muèi : K2CO3 vµ KHCO3 .TiÕn hµnh thÝ nghiÖm víi d2 M .LÊy 2 phÇn dung dÞch M b»ng nhau .
+ PhÇn 1: Cho vµo dung dÞch CaCl2 lÊy d ,thu ®îc 7 gam kÕt tña.
+ PhÇn 2: Cho vµo dung dÞch Ca(OH)2 lÊy d ,thu ®îc 10 gam kÕt tña.
1. TÝnh nång ®é mol dung dÞch M nÕu thÓ tÝch dung dÞch lµ 200 ml .
2. TÝnh thÓ tÝch khÝ CO 2 (®ktc) vµ nång ®é dung dÞch KOH dïng ®Ó ®iÒu chÕ 200 ml dung dÞch M (Coi thÓ tÝch
dung dÞch KOH b»ng thÓ tÝch dung dÞch M).
Hçn hîp A gåm Na2CO3 vµ BaCO3 .Hoµ tan A trong 500 ml dung dÞch Ba(HCO 3)2 ®îc dung dÞch C vµ phÇn kh«ng tan
B .Chia dung dÞch C thµnh 2 phÇn b»ng nhau :
+ PhÇn 1: Cho t¸c dông víi lîng d dung dÞch CaCl2 ®îc 2 gam kÕt tña .
+ PhÇn 2: T¸c dông võa hÕt víi 40 ml dung dÞch KOH 0,5M.
Cho phÇn kh«ng tan B t¸c dông víi lîng d dung dÞch HCl .Toµn bé khÝ tho¸t ra ®îc hÊp thô hÕt vµo 200 ml dung
dÞch Ba(OH)2 0,25M .Sau ph¶n øng läc t¸ch kÕt tña ,cho dung dÞch cßn l¹i t¸c dông víi dung dÞch NaOH d ,thu ®îc
1,97 gam kÕt tña .TÝnh khèi lîng tõng chÊt trong hçn hîp A vµ nång ®é mol/l cña dung dÞch Ba(HCO3)2.
Hoµ tan m gam hçn hîp Na2CO3 vµ K2CO3 vµo 55,44 gam níc thu ®îc 55,44 ml dung dÞch (d = 1,0822g/ml) ,bá qua sù
biÕn ®æi thÓ tÝch . Cho tõ tõ dung dÞch HCl 0,1M vµo dung dÞch trªn cho ®Õn khi tho¸t ra 1,1 gam khÝ th× dõng l¹i.
Dung dÞch thu ®îc cho t¸c dông víi níc v«i trong t¹o ra 1,5 gam kÕt tña kh« .
a) TÝnh m?
b) TÝnh C% cña mçi muèi trong dung dÞch ban ®Çu .
c) TÝnh thÓ tÝch dung dÞch HCl 0,1M.
d) Tõ dung dÞch ban ®Çu muèn ®iÒu chÕ mét dung dÞch muèi cã nång ®é mçi muèi lµ 10% th× ph¶i hoµ tan mçi
muèi bao nhiªu gam .
§èt ch¸y hoµn toµn m gam than chøa 4% t¹p chÊt tr¬ th× thu ®îc hçn hîp khÝ A gåm CO vµ CO 2 .Cho khÝ A ®i tõ tõ
qua èng sø nung nãng ®ùng 46,4 gam Fe3O4 .
KhÝ ra khái èng sø bÞ hÊp thô hoµn toµn bëi 2 lÝt dung dÞch Ba(OH) 2 thÊy t¹o ra 39,4 gam kÕt tña .§un nãng tiÕp
dung dÞch nø¬c läc l¹i thu thªm 29,55 gam kÕt tña n÷a .ChÊt B cßn l¹i trong èng sø ®îc hoµ tan võa ®ñ trong 660 ml
dung dÞch HCl 2M vµ thÊy tho¸t ra 1,344 lÝt khÝ (®ktc) .
1. TÝnh m ?
2. So s¸nh khèi lîng cña V lÝt khÝ A víi khèi lîng cña V lÝt khÝ H2 (ë cïng ®iÒu kiÖn to ,p)
3. TÝnh nång ®é mol/l cña dung dÞch Ba(OH)2 ®· dïng .
Cho hçn hîp gåm MgCl2 , BaCO3 , MgCO3 t¸c dông võa ®ñ víi m (g) dung dÞch HCl 20% thu ®îc khÝ A vµ dung dÞch
B .Cho B t¸c dông víi NaOH võa ®ñ thu ®îc kÕt tña vµ dung dÞch C. Läc kÕt tña röa s¹ch sÊy kh« vµ nung ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi thu ®îc 0,6 gam chÊt r¾n .C« c¹n níc läc thu ®îc 3,835 gam muèi khan .NÕu cho khÝ A vµo b×nh ®ùng
500 ml dung dÞch Ca(OH)2 0,02M th× ®îc 0,5 gam kÕt tña .
a) TÝnh khèi lîng mçi chÊt trong hçn hîp .
b) TÝnh m (g) dung dÞch HCl 20% ®· dïng . (C¸c ph¶n øng ®Òu x¶y ra hoµn toµn)
Cho h¬i níc qua than nãng ®á thu ®îc 1,792 lÝt hçn hîp khÝ A gåm : CO , CO 2 , H2 ë (®ktc).TØ khèi cña A so víi H 2 lµ
7,875.
NguyÔn Hång Qu©n
19
Ho¸-Sinh 21
Trêng THCS §«ng TiÕn
Ho¸ v« c¬
1.
2.
TÝnh % vÒ thÓ tÝch cña A.
Chia A thµnh 2 phÇn b»ng nhau :
a. HÊp thô phÇn 1 b»ng 200 ml dung dÞch Ba(OH) 2 ®îc 0,394 gam kÕt tña .TÝnh nång ®é mol cña dung
dÞch Ba(OH)2 .
b. PhÇn 2 ®îc dÉn qua èng sø chøa «xit cña kim lo¹i M th× ph¶n øng võa ®ñ .Hoµ tan kim lo¹i thu ®îc
trong dung dÞch HCl d gi¶i phãng 0,504 lÝt H2 (®ktc) .X¸c ®Þnh c«ng thøc «xit cña M.
Chuyªn ®Ò 8 - Bµi to¸n vÒ s¾t vµ c¸c hîp chÊt cña s¾t.
1) S¾t : (Fe) Lµ kim lo¹i dÔ nhiÔm tõ , cã tÝnh khö trung b×nh .
t
a. T¸c dông víi «xi : + VD: 3Fe + 2O2
Fe3O4 (*)
b. T¸c dông víi hÇu hÕt c¸c phi kim ho¹t ®éng khi ®un nãng -> t¹o muèi S¾t (III) :
t
+VD : 2Fe + 3Cl2
2FeCl3
t
- Víi c¸c phi kim ho¹t ®éng yÕu -> muèi S¾t (II) : +VD : Fe + S
FeS
c. T¸c dông víi axit lo·ng muèi S¾t (II) + H2 : + VD :
Fe + 2HCl FeCl2 + H2
d. T¸c dông víi dung dÞch muèi cña kim lo¹i ho¹t ®éng yÕu h¬n muèi S¾t (II) + KL:
+VD :
Fe + 2AgNO3 Fe(NO3)2 + 2Ag
*Lu ý : Khi cho s¾t t¸c dông víi dung dÞch muèi S¾t (III) ph¶n øng t¹o thµnh dung dÞch muèi S¾t (II):
Fe + Fe2(SO4)3 3FeSO4
e. T¸c dông víi axit cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh (H 2SO4 ®Æc nãng ,HNO3 lo·ng ,®Æc nãng... ) -> «xi ho¸
thµnh muèi S¾t (III).
*T¸c dông víi H2SO4 ®Æc ,nãng -> KhÝ kh«ng mµu, mïi h¾c tho¸t ra (SO2).
t
2Fe + 6H2SO4 ®Æc
Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O
*T¸c dông víi HNO3 -> MuèÝ S¾t (III) nitrat + ( N2O , N2 , NO ,NO2 , NH4NO3 ) + H2O.
- NÕu xuÊt hiÖn khÝ kh«ng mµu tho¸t ra ,khÝ ®ã cã thÓ lµ (N2O , N2)
t
PT : 8Fe + 30HNO3 lo·ng
8Fe(NO3)3 + 3N2O + 15H2O
- NÕu xuÊt hiÖn khÝ kh«ng mµu tho¸t ra sau ®ã ho¸ n©u ngoµi kh«ng khÝ ,khÝ ®ã lµ (NO)
t
PT : Fe +
4HNO3 ®Æc
Fe(NO3)3 + NO + 2H2O
2NO + O2 2NO2 (n©u ®á)
- NÕu xuÊt hiÖn khÝ n©u ®á ,khÝ ®ã lµ (NO2)
t
PT : Fe +
6HNO3 ®Æc
Fe(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O .
- NÕu cho kim lo¹i S¾t t¸c dông víi HNO3 thu ®îc 2 muèi,trong ®ã ph¶i cã 1 muèi lµ NH4NO3
t
PT :
8Fe + 30HNO3 lo·ng
8Fe(NO3)3 + 3NH4NO3 + 9H2O .
2
=>Lu ý : S¾t kh«ng ph¶n øng víi D HNO3 ®Æc nguéi vµ H2SO4 ®Æc nguéi.
*§iÒu chÕ : - Dïng c¸c chÊt khö m¹nh nh : H2 , Al , C , CO ....®Ó khö c¸c «xit S¾t ë nhiÖt ®é cao hoÆc ®iÖn
ph©n dung dÞch muèi S¾t (II)
2) C¸c «xit cña S¾t : (FeO, Fe3O4 , Fe2O3)
+ Lµ nh÷ng «xit baz¬ kh«ng tan trong níc :
- T¸c dông víi dung dÞch axit kh«ng cã tÝnh «xi ho¸ ( HCl ,H2SO4 lo·ng) -> Muèi t¬ng øng vµ níc
FeO + 2HCl FeCl2 + H2O.
Fe2O3 + 3H2SO4 (l) Fe2(SO4)3 + 3H2O.
Tæng qu¸t :
FexOy + 2yHCl xFeCl2y/x + yH2O .
2FexOy + 2yH2SO4 lo·ng xFe2(SO4)2y/x + 2yH2O .
=>Lu ý : S¾t tõ «xit (Fe3O4 hoÆc cã thÓ viÕt FeO.Fe2O3) t¸c dông víi dung dÞch axit kh«ng cã tÝnh «xi ho¸
cho dung dÞch 2 muèi trong ®ã cã 1 muèi S¾t (II) vµ 1 muèi S¾t (III).
Fe3O4 + 4H2SO4 (l) FeSO4 + Fe2(SO4)3 + 4H2O
- T¸c dông víi dung dÞch axit cã tÝnh «xi ho¸ ( HNO3 nãng , H2SO4 ®Æc ,nãng) ®Òu bÞ «xi ho¸ lªn muèi S¾t (III)
*T¸c dông víi H2SO4 ®Æc S¾t (III) sufat + KhÝ kh«ng mµu, mïi h¾c tho¸t ra (SO2) + H2O .
t
2FeO + 4H2SO4 ®Æc
Fe2(SO4)3 + SO2 + 4H2O .
t
2 Fe3O4 + 10H2SO4 ®Æc
3Fe2(SO4)3 + SO2 + 10H2O .
Fe2O3 + 3H2SO4 ®Æc Fe2(SO4)3 + 3H2O
t
Tæng qu¸t :
2FexOy + (6x - 2y)H2SO4
xFe2(SO4)3 + (3x – 2y) SO2 + (6x - 2y)H2O .
*T¸c dông víi HNO3 -> Muèi S¾t (III) nitrat + ( N2O , N2 , NO ,NO2 , NH4NO3 ) + H2O.
t
PT : 8FeO +
26HNO3 lo·ng
8Fe(NO3)3 + N2O + 13H2O .
t
3Fe3O4 + 28HNO3 ®Æc
9Fe(NO3)3 + NO + 14H2O .
t
Tæng qu¸t :
3FexOy + (12x - 2y)HNO3
3xFe(NO3)3 + (3x – 2y) NO + (6x - y)H2O .
- BÞ khö nh÷ng chÊt khö ë nhiÖt ®é cao nh : CO , C , H2 , Al ,...
Ph¶n øng khö x¶y ra theo c¬ chÕ khö tõ : Fe2O3 Fe3O4 FeO Fe
t
PT :
3CO + Fe2O3
2Fe + 3CO2 .
t
Tæng qu¸t :
yCO + FexOy
xFe + yCO2 .
t
yH2 + FexOy xFe + yH2O .
t
2yAl + 3FexOy
yAl2O3 + 3xFe
I-TÝnh chÊt hãa häc cña s¾t vµ c¸c hîp chÊt cña s¾t :
«
«
«
«
«
«
«
«
«
«
«
«
«
«
«
«
«
«
NguyÔn Hång Qu©n
20
Ho¸-Sinh 21
- Xem thêm -
.DOC 
28 
382 
143 
