Tài liệu Biện pháp quản lý đội ngũ giảng viên của trường cao đẳng kinh tế kỹ thuật thái bình giai đoạn 2011 - 2020

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC TH D NG I N HÁ C N TRƯỜNG C O Đ NG Đ I NG GI NG I N INH T TH T THÁI GI I ĐOẠN 2011-2020 N N THẠC Chuyên Ngành: N GIÁO DỤC N Í GIÁO DỤC Mã số: 6 0 1 4 0 5 HÀ N I – 2011 NH ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC TH D NG I N HÁ C N Đ I NG GI NG I N TRƯỜNG C O Đ NG INH T TH T THÁI GI I ĐOẠN 2011-2020 N N THẠC N Chuyên Ngành: GIÁO DỤC N Í GIÁO DỤC Mã số: 6 0 1 4 0 5 Ng h ng n h h : G HÀ N I – 2011 T n u n NH MỤC LỤC MỞ ĐẦU Trang 1. Lý do chọn đề tài.................................................................................. 7 2. Mục đích nghiên cứu............................................................................ 8 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu..................................................... 8 4. Phạm vi nghiên cứu.............................................................................. 9 5. Giả thuyết khoa học............................................................................. 9 6. Phương pháp nghiên cứu...................................................................... 10 7. Cấu trúc của Luận văn......................................................................... 10 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN CỦA TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ KỸ THUẬT 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề................................................................ 1.2. Các khái niệm cơ bản........................................................................ 11 1.2.1. Giảng viên...................................................................................... 12 1.2.2. Đội ngũ giảng viên......................................................................... 12 1.2.3. Quản lý đội ngũ giảng viên............................................................ 20 1.3. Một số vấn đề lý luận cơ bản về quản lý đội ngũ giảng viên Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật.............................................................................. 23 1.3.1. Đặc điểm của đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật............................................................................................................. 33 1.3.2. Nội dung quản lý giảng viên trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật..... 34 1.3.3. Biện pháp quản lý đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật............................................................................................................. 37 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật................................................................................. 38 1.4.1. Yếu tố khách quan............................................................................ 1.4.2. Yếu tố chủ quan................................................................................ 39 Tiểu kết chương 1....................................................................................... 39 40 Chương 2: THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN VÀ CÔNG 41 TÁC QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN CỦA TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ KỸ THUẬT THÁI BÌNH 2.1. Những thông tin cơ bản về trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Thái Bình............................................................................................................... 42 2.1.1. Quá trình thành lập............................................................................. 42 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và sứ mệnh Nhà trường................................... 43 2.1.3. Tổ chức bộ máy của Nhà trường........................................................ 44 2.1.4. Hoạt động đào tạo và nghiên cứu khoa học của Nhà trường.............. 45 2.2. Thực trạng đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Thái Bình...................................................................................................... 47 2.2.1. Thực trạng về số lượng...................................................................... 48 2.2.2. Thực trạng về chất lượng.................................................................... 54 2.2.3. Thực trạng về cơ cấu........................................................................... 60 5 2.2.4. Đánh giá chung về đội ngũ giảng viên............................................... 2.3. Thực trạng công tác quản lý đội ngũ giảng viên của trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Thái Bình.......................................................................... 2.3.1. Kế hoạch tổng thể công tác quản lí ĐNGV......................................... 2.3.2. Những định hướng của Nhà trường nhằm quản lí ĐNGV giai đoạn 2011- 2020.................................................................................................... Tiểu kết chương 2......................................................................................... Chương 3: CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN CỦA TRƯỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ KỸ THUẬT THÁI BÌNH GIAI ĐOẠN 2011- 2020 3.1. Định hướng phát triển Nhà trường........................................................ 3.2. Những vấn đề đặt ra cho công tác quản lí ĐNGV của Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Thái Bình giai đoạn 2011- 2020............................... 3.3. Nguyên tắc đề ra các biện pháp............................................................. 3.4. Các biện pháp quản lý đội ngũ giảng viên của Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Thái Bình................................................................................... 3.4.1. Biện pháp 1: Xây dựng, lập kế hoạch phát triển ĐNGV theo lộ trình nâng cấp trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Thái Bình thành trường Đại học và thực hiện các mục tiêu chiến lược đến năm 2020............................. 3.4.2. Biện pháp 2: Tập trung xây dựng đội ngũ giảng viên đầu đàn, nòng cốt trong việc thực hiện lộ trình nâng cấp trường thành trường Đại học và thực hiện các mục tiêu chiến lược đến năm 2020......................................... 3.4.3. Biện pháp 3: Đổi mới công tác đánh giá ĐNGV của trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Thái Bình.................................................................. 3.4.4. Biện pháp 4: Tăng cường điều kiện, vật chất và tinh thần cho ĐNGV theo chính sách hiện hành................................................................ 3.5. Mối quan hệ giữa các biện pháp............................................................ 3.6. Kháo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp...................... Tiểu kết chương 3......................................................................................... KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận..................................................................................................... 2. Khuyến nghị.............................................................................................. TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... PHỤ LỤC.................................................................................................... 6 62 67 74 75 77 82 84 85 87 88 90 92 95 97 98 100 101 102 103 105 KÝ HIỆU CỤM TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN CĐ CNH, HĐH CQ ĐA26 ĐNGV ĐH ĐT GD GV GVC GVTG GVCH GS HSSV NCKH QL QLGD PGS VHVL THCN TT : Cao đẳng : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa : Chính quy : Đề án 26 : Đội ngũ giảng viên : Đại học : Đào tạo : Giáo dục : Giảng viên : Giảng viên chính : Giảng viên thỉnh giảng : Giảng viên cơ hữu : Giáo sư : Học sinh sinh viên : Nghiên cứu khoa học : Quản lí : Quản lí giáo dục : Phó giáo sư : Vừa học vừa làm : Trung học chuyên nghiệp : Trung tâm 2 DANH MỤC CÁC BẢNG STT Bảng 2.1 Bảng 2.2 Bảng 2.3 Bảng 2.4 Bảng 2.5 Bảng 2.6 Bảng 2.7 Bảng 2.8 Bảng 2.9 Bảng 2.10 Bảng 2.11 Bảng 2.12 Bảng 2.13 Bảng 2.14 Bảng 2.15 Bảng 2.16 Bảng 2.17 Bảng 2.18 Bảng 2.19 Bảng 2.20 Bảng 2.21 Bảng 2.22 Bảng 3.1 Bảng 3.2 Tên bảng Thực trạng quy mô đào tạo của Nhà trường qua các năm Thực trạng quy mô đào tạo của Nhà trường qua 5 năm Kết quả đào tạo liên kết đại học VLVH và ĐA26 của Tỉnh ủy Kết quả đào tạo bậc Trung học chính quy Kết quả đào tạo bậc Trung học VLVH ở cơ sở đào tạo liên kết Bảng thống kê chất lượng đào tạo từ năm 2006- 2010 Tình hình việc làm của HSSV bậc CĐ&TH hệ CQ Tình hình sử dụng cán bộ xã, phường theo ĐA26 của Tỉnh ủy Bảng thống kê đề tài khoa học đến năm 2011 Bảng thống kê số lượng GV từ năm 2006- 2011 Bảng thống kê số lượng GV theo Khoa, Trung tâm Bảng thống kê trình độ học vấn của ĐNGV theo Khoa, Tr.Tâm Bảng thống kê trình độ học vấn của đội ngũ GVCH Bảng thống kê ĐNGV thỉnh giảng Bảng thống kê tuổi đời GV theo từng Khoa, Trung tâm Bảng thống kê về cơ cấu giới tính Bảng thống kê ĐNGV cơ hữu theo chức danh Bảng thống kê đội ngũ GVTG theo chức danh Bảng thống kê thâm niên công tác của ĐNGV Nhu cầu đội ngũ cán bộ viên chức đến năm 2020 Nhu cầu đội ngũ GVCH đến năm 2020 Nhu cầu về cơ cấu học hàm, học vị của GVCH đến năm 2020 Kết quả của các nhóm đối tượng về tính cấp thiết của HT các BP Kết quả của các nhóm đối tượng về tính khả thi của HT các BP 3 Trang 44 45 47 47 48 49 50 51 54 56 57 63 64 65 66 67 68 68 69 74 74 75 102 103 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ STT Hình 2.1 Hình 2.2 Hình 2.3 Hình 2.4 Hình 2.5 Tên sơ đồ Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ máy Trường CĐKTKT Thái Bình Biểu đồ quy mô đào tạo của Nhà trường qua 5 năm Quy mô đào tạo của Nhà trường trong 5 năm Kết quả đào tạo bậc Trung học chính quy Biểu đồ ĐNCB, GV từ năm 2006- 2011 4 Trang 42 45 46 48 56 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong văn kiện Hội nghị TW2 khóa VIII ghi nhận: “ Giáo dục đào tạo là quốc sách hàng đầu”. Tại đại hội khóa IX quan điểm này tiếp tục được phát triển: “ Phát triển Giáo dục và Đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững...”. Phát triển giáo dục là nền tảng, nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự phát triển xã hội. Sự phát triển của một quốc gia trong thế kỷ XXI sẽ phụ thuộc lớn vào tiềm năng tri thức của đất nước đó. Giáo dục cùng với khoa học công nghệ là nhân tố quyết định tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội. Đại hội Đảng lần thứ X tiếp tục nhấn mạnh Đảng ta coi con người vừa là động lực vừa là mục tiêu của sự phát triển. Đội ngũ giảng viên có một vai trò vô cùng quan trọng để làm cho giáo dục thực hiện được sứ mệnh cao cả như Hồ Chủ Tịch đã từng nói:“Không có Thầy thì không có giáo dục” điều đó chứng tỏ rằng quản lý đội ngũ giảng viên là yêu cầu cấp thiết, là yếu tố cơ bản có ý nghĩa quyết định trong chiến lược phát triển giáo dục. Chỉ thị 40- CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa IX ký ngày 15/06/2004 về việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, đã chỉ đạo: “Xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục một cách toàn diện”. Đây là nhiệm vụ vừa đáp ứng nhu cầu trước mắt, vừa mang tính chiến lược lâu dài. Công tác quản lý đội ngũ giảng viên đảm bảo đủ về số lượng, hợp lý về cơ cấu, chuẩn về chất lượng đáp ứng nhu cầu vừa tăng quy mô, vừa nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục là giải pháp trọng tâm có tính sống còn của Nhà trường. Công tác quản lý đội ngũ 7 giảng viên của Nhà trường là yếu tố mang tính chiến lược đáp ứng lộ trình nâng cấp trường lên Đại học và mục tiêu phát triển của Nhà trường đến năm 2020. Đứng trước yêu cầu đó, lãnh đạo nhà trường cùng với cán bộ quản lý, trưởng các Khoa, Phòng, Ban, Trung tâm, Bộ môn luôn trăn trở về công tác quản lý đội ngũ giảng viên của đơn vị mình, để từ đó cùng với lãnh đạo Nhà trường xây dựng đội ngũ giảng viên thực sự trở thành lực lượng nòng cốt, có vai trò quan trọng trong sự phát triển bền vững của Nhà trường giai đoạn 2011- 2020. Trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Thái Bình là một trường Cao đẳng trực thuộc Ủy Ban nhân dân Tỉnh Thái Bình và chịu sự quản lý Nhà nước của Bộ Giáo dục & Đào tạo. Nhà trường với bề dày truyền thống 50 năm xây dựng và phát triển. Trường được Chính Phủ và Bộ Giáo dục & Đào tạo quyết định Đề Án nâng cấp trường thành trường Đại học. Nhà trường với chức năng, nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực có trình độ Cao đẳng, Trung cấp và các trình độ khác thấp hơn. Nhà trường đào tạo liên thông với các trường Đại học trong cả nước, phấn đấu trở thành một trường trọng điểm, đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực trong và ngoài Tỉnh. Nhà trường xây dựng chiến lược phát triển giai đoạn 2011- 2020 với mục tiêu trọng tâm phát triển đội ngũ giảng viên đảm bảo chất lượng, hợp lý về cơ cấu, có đầy đủ phẩm chất đạo đức, trình độ chuyên môn, năng lực đáp ứng nhu cầu nâng cấp trường thành trường Đại học. Trước yêu cầu đó, tác giả thấy đây là vấn đề quan trọng và là một trong những yếu tố mang tính chiến lược. Xuất phát từ những lý do khách quan và chủ quan như trên, tác giả mạnh dạn chọn đề tài:“ Biện pháp quản lý đội ngũ giảng viên của trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Thái Bình giai đoạn 2011-2020”. 2. Mục đích nghiên cứu Đề xuất các biện pháp quản lý đội ngũ giảng viên nhằm đáp ứng nhu 8 cầu nâng cấp trường thành trường Đại học và thực hiện các mục tiêu chiến lược phát triển của Nhà trường giai đoạn 2011- 2020. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Thái Bình. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Quản lý đội ngũ giảng viên của trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Thái Bình trong mối quan hệ với lộ trình nâng cấp trường thành trường Đại học và các mục tiêu chiến lược phát triển của Nhà trường đến năm 2020. 4. Phạm vi nghiên cứu 4.1. Về nội dung Biện pháp quản lý đội ngũ giảng viên của trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Thái Bình đáp ứng lộ trình nâng cấp trường thành trường Đại học và thực hiện mục tiêu chiến lược của Nhà trường giai đoạn 2011- 2020. 4.2. Về khách thể khảo sát - Đội ngũ giảng viên của trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Thái Bình - 106/ 123 giảng viên trong toàn trường - 28/35 cán bộ quản lí các khoa, phòng, trung tâm, bộ môn 4.3. Về thời gian nghiên cứu Số liệu được sử dụng trong nghiên cứu giới hạn từ năm 2006- 2011 5. Giả thuyết nghiên cứu Nếu đề xuất được những biện pháp tác động đồng bộ vào các thành tố, cấu trúc của đội ngũ giảng viên, có phẩm chất, năng lực và trình độ chuyên môn phù hợp với điều kiện thực tiễn của trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Thái Bình thì sẽ phát triển được đội ngũ giảng viên của Nhà trường đáp ứng lộ trình nâng cấp trường thành trường Đại học và thực hiện các mục tiêu chiến lược phát triển của Nhà trường giai đoạn 2011- 2020. 6. Phương pháp nghiên cứu 9 6.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận - Phân tích, tổng hợp tài liệu hiện có để hình thành lý luận của đề tài - Thu thập các tài liệu, số liệu, những vấn đề có liên quan đến biện pháp quản lý đội ngũ giảng viên của Nhà trường đáp ứng lộ trình nâng cấp trường thành trường Đại học và thực hiên các mục tiêu chiến lược phát triển của Nhà trường giai đoạn 2011- 2020. 6.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp điều tra, phỏng vấn, đối chiếu, phân tích, so sánh. - Nhóm phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê 7. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục luận văn được trình bày trong 3 chương. Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý đội ngũ giảng viên ở các trường Cao đẳng khối Kinh tế Kỹ thuật. Chương 2: Thực trạng về đội ngũ giảng viên và quản lý đội ngũ giảng viên của trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Thái Bình. Chương 3: Những biện pháp quản lý đội ngũ giảng viên của trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Thái Bình giai đoạn 2011- 2020. 10 Toi da doc va thay tuong doi tot roi.Co the bo sung mot vai diem nhu sau.Trong phan 1.4.1 noi ve dac diem cua giang vien cac truong cao dang kinh te ki thuat can lam ro nhung dac thu ve CHUYEN MON, NANG LUC SU PHAM , KHA NANG THUC HANH, SU DUNG TRANG THIET BI, CONG NGHE THONG TIN,,... dac trung cho doi ngu nay.Hai la mot so cau trinh dan cua em chua co nguon, can bo sung.The thoi.Con lai la tot roi.Chuc thanh congCH|ƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG KHỐI KINH TẾ KỸ THUẬT 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề Quản lý đội ngũ giảng viên là một đề tài được nhiều tác giả quan tâm và nghiên cứu với những mục đích và dưới nhiều góc độ khác nhau. Cụ thể như: - Đề tài: “ Những giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng sư phạm Hòa Bình trong giai đoạn 2006- 2010” của Thạc sĩ Nguyễn Thị Lệ Hường, năm 2006; Đề tài tập trung nghiên cứu và đưa ra các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên của trường Cao đẳng Sư phạm Hòa Bình giai đoạn 2006- 2010. - Đề tài: “ Các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng Cộng đồng Hà Nội trong giai đoạn hiện nay” của Thạc sĩ Hoàng Ngọc Hiền, năm 2007; - Đề tài: “ Các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên đáp ứng nhu cầu nâng cấp trường Cao đẳng Kinh tế- Kỹ thuật Công nghiệp I thành trường Đại học” của Thạc sĩ Trần Ngọc Huy, năm 2007; - Đề tài: “ Các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên của trường Cao đẳng Xây dựng” của Thạc sĩ Lê Văn Dũng, năm 2008; Các công trình, đề tài nghiên cứu với những mục tiêu và hoàn cảnh khác nhau. Tuy nhiên, các đề tài trên cũng đã đề cập nhiều biện pháp trong công tác quản lý và phát triển đội ngũ giảng viên của trường mình. Song, các đề tài chỉ dừng lại ở việc phân tích và đưa ra các giải pháp phát triển đội ngũ 11 giảng viên cho tổ chức của mình nên phạm vi áp dụng còn hạn chế. Chưa có đề tài nào nghiên cứu quản lý đội ngũ giảng viên của trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật giai đoạn 2011- 2020. Chính vì vậy tác giả nghiên cứu Đề tài: “ Biện pháp quản lý đội ngũ giảng viên của trường Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Thái Bình giai đoạn 2011- 2020”. Tác giả cố gắng phân tích, đề xuất các biện pháp quản lý đội ngũ giảng viên đáp ứng nhu cầu nâng cấp trường thành trường Đại học và thực hiện các mục tiêu chiến lược phát triển của Nhà trường giai đoạn 2011- 2020. 1.2. Các khái niệm cơ bản 1.2.1. Giảng viên Theo điều 61 Luật Giáo dục nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam được Quốc hội thông qua ngày 02 tháng 12 năm 1998 chỉ rõ: “ Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường hoặc các cơ sở giáo dục khác. Nhà giáo dạy ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp gọi là giáo viên; ở cơ sở giáo dục đại học và sau đại học gọi là giảng viên” [4, tr 56]. Theo Luật Giáo dục nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam: “ Giảng viên là tên gọi chỉ nhà giáo thực hiện hoạt động dạy học và giáo dục tại các cơ sở giáo dục cao đẳng, đại học và sau đại học”. Trang 50 Luật giáo dục (1999), Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục (10.2004), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội. Nhà giáo là nhân tố ảnh hưởng chính và quyết định đến chất lượng của giáo dục. Sản phẩm lao động của họ là những con người được giáo dục, đào tạo về kiến thức cơ bản, có chuyên môn nghiệp vụ, có kỹ năng lao động đáp ứng nhu cầu của kinh tế xã hội. Trong thời kỳ Hội nhập Kinh tế quốc tế của nước ta hiện nay càng đòi hỏi một nền giáo dục chất lượng cao, đào tạo nguồn nhân lực, nhân tài phục vụ cho sự phát triển của đất nước. Những người trực tiếp tạo ra sản phẩm đó chính là nhà giáo, họ là người mang kiến thức đến cho 12 người học và đồng thời hình thành ở họ nhân cách và đạo đức cho lớp lớp thế hệ nối tiếp nhau trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Với nguồn nhân lực vừa hồng, vừa chuyên đó sẽ góp phần vào việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài mà Đảng và Nhà nước ta đang hướng tới. Họ không những truyền thụ kiến thức khoa học, kỹ năng, kỹ xảo, khả năng thực hành cho sinh viên mà còn dạy cho các em cách học, cách đưa ra sáng kiến, ý tưởng trong công việc; xây dựng nhân cách cho sinh viên nhằm đạt được mục tiêu giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, có tri thức, có sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Luật Giáo dục, điều 14 nói về vai trò của nhà giáo: “Nhà giáo có vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục. Nhà giáo phải không ngừng học tập, rèn luyện, nêu gương tốt cho người học” [4, tr 13]. Hiện nay, trong bối cảnh đổi mới giáo dục, để đáp ứng với những thay đổi không ngừng trong các lĩnh vực kinh tế, khoa học, kỹ thuật, văn hóa và xã hội thì yêu cầu đối với đội ngũ nhà giáo ngày một chất lượng hơn. * Yêu cầu nhà giáo phải có các phẩm chất, năng lực sau: Nghề dạy học là nghề cao quí nhất trong các nghề cao quý. Người thầy giáo được xã hội tôn vinh là những kỹ sư tâm hồn. Để xứng đáng với nghề cao quý đó, nhà giáo phải thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ của mình được quy định rõ ràng trong Luật Giáo dục a) Phẩm chất chính trị, đạo đức tốt. Bất cứ một nghề nào cũng đặt phẩm chất chính trị, đạo đức lên hàng đầu, đặc biệt là nghề nhà giáo thì phẩm chất này càng được đề cao hơn bao giờ hết. Bởi người giáo viên như những tấm gương soi rọi, tấm gương có trong, có sáng thì mới thấy hết được ưu, nhược điểm và khả năng nhận thức của người học trò mình dậy. Chính vì vậy, người giáo viên cần phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, đạo đức trong sáng, lối sống lành mạnh. 13 Phẩm chất chính trị của nhà giáo được chủ tịch Hồ Chí Minh đánh giá rất cao. Người cho rằng: “…có chuyên môn mà không có chính trị giỏi thì dù học giỏi mấy dạy trẻ con cũng hỏng”. Người cũng nghiêm túc phê phán tư tưởng bàng quan chính trị trong đội ngũ nhà giáo: “Nếu thầy giáo, cô giáo bàng quan thì lại đúc ra một số công dân không tốt, cán bộ không tốt”.[6] Đối với người giảng viên, có nhận thức chính trị đúng chưa đủ, mà còn phải có khả năng xử lý được những tình huống chính trị và định hướng nhận thức chính trị, xã hội cho sinh viên. Thầy giáo, cô giáo luôn là tấm gương đạo đức cho sinh viên noi theo. Trong điều kiện kinh tế xã hội hiện nay càng đòi hỏi người giảng viên phải giữ gìn phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng, đạo đức nghề nghiệp của mình. Người giảng viên là những người tham gia trực tiếp vào việc đào tạo nên các thế hệ sinh viên phục vụ vào sự phát triển của đất nước. Do vậy, người giảng viên cũng phải có đủ sức khỏe theo yêu cầu chuyên môn nghiệp vụ; có lý lịch bản thân rõ ràng. b) Kiến thức chuyên môn Theo Từ điển giáo dục học, kiến thức là: “Những điều hiểu biết có được của con người về thế giới tự nhiên và xã hội nhờ học tập trong trường và trải nghiệm trong thực tế cuộc sống”. Kiến thức của người giảng viên không phải là nguồn kiến thức độc tôn đối với người học, song nhiệm vụ quan trọng của họ là cung cấp kiến thức chính xác, có hệ thống và giúp người học biết cách tự học, tự nghiên cứu, tổng kết rút kinh nghiệm để hoàn thành nhiệm vụ học tập của mình. Người giảng viên phải có kiến thức chuyên môn về môn học mình đảm nhiệm, có khả năng tổ chức, điều khiển và làm trọng tài trong các hoạt động của người học. Kiến thức chuyên môn của người thầy phải giỏi và thật sâu, có khả năng trả lời những câu hỏi của người học với chuyên môn mà mình phụ trách. Luôn luôn quan tâm việc đổi mới, lựa chọn nội dung, phương pháp, chương 14 trình phù hợp với mục tiêu đào tạo, đáp ứng nhu cầu của từng đối tượng người học để đạt chất lượng cao nhất. Người giảng viên xác định khi bước lên bục giảng phải có một khối lượng kiến thức sâu rộng về chuyên môn và có kiến thức về một số môn khoa học khác phục vụ cho chuyên ngành giảng dạy để giúp các em nhìn nhận và hiểu rõ hơn những vướng mắc của mình, từ đó lựa chọn nội dung, phương pháp phù hợp với chương trình và mục tiêu đào tạo. Đặc thù của giáo dục Đại học và Cao đẳng là tạo ra lực lượng lao động có trình độ từ Cao đẳng trở lên, có chuyên môn, nắm được kỹ năng nghề nghiệp, đáp ứng đòi hỏi của xã hội trong việc phát triển kinh tế của đất nước. Do đó, giáo dục Đại học và Cao đẳng phải đảm bảo thống nhất giữa dạy lý thuyết và thực hành, gắn tri thức lý luận với thực tiễn cuộc sống, làm cho sinh viên trở thành người hiểu sâu về một chuyên ngành, biết rộng về nhiều lĩnh vực đáp ứng nhu cầu của xã hội ngày nay. Như vậy, GV không chỉ là người có kiến thức chuyên môn sâu, mang tính lý luận sách vở mà còn phải có những kinh nghiệm giải quyết những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn. Một người GV giỏi phải là người tinh thông lý luận, nhuần nhuyễn thực tiễn, thực sự là điểm tựa tin cậy cho sinh viên. c) Năng lực sư phạm NLSP là yếu tố cấu thành cơ bản tạo nên tư chất người GV. Năng lực sư phạm là tổng hợp những đặc điểm tâm lý cá nhân đáp ứng những nhu cầu của hoạt động sư phạm và quyết định sự thành công trong việc giảng dạy. NLSP thể hiện trước hết ở khả năng truyền thụ kiến thức ở người học. Tuy nhiên, theo lý luận dạy học hiện đại thì “ Dạy là sự điều khiển tối ưu hóa quá trình người học, chiếm lĩnh nội dung học và bằng cách đó phát triển và hình thành nhân cách”; “ học là quá trình tự giác, tích cực, tự chiếm lĩnh khái niệm khoa học dưới sự điều khiển sư phạm của giáo viên”. [15]. Như vậy, nhiệm vụ của người GV không đơn thuần là người truyền thụ 15 kiến thức, mà còn là người biết gợi mở, hướng dẫn, dạy người học cách tìm kiếm và xử lý thông tin để vận dụng thông tin một cách hợp lý, chính xác. Theo GS. Nguyễn Đức Chính, NLSP có thể được cụ thể hóa bằng các kỹ năng sau: + Kỹ năng lập kế hoạch, tổ chức và tiến hành dạy học; + Kỹ năng tổ chức quản lý, tư vấn, giúp đỡ SV ngoài giờ học; + Kỹ năng giao tiếp; + Kỹ năng đánh giá (tự đánh giá, đánh giá đồng nghiệp, đánh giá chương trình đào tạo, đánh giá kết quả học tập của SV); + Kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin và viễn thông trong giảng dạy và nghiên cứu khoa học; + Kỹ năng thích ứng với những thay đổi trong giáo dục cũng như trong đời sống xã hội; + Kỹ năng tự học và học tập suốt đời. * Vị trí vai trò của giảng viên Dân tộc ta, từ ngàn xưa vốn có truyền thống hiếu học, nhà giáo bao giờ cũng được nhân dân yêu mến, kính trọng, vì thế ca dao có câu: “ Muốn sang phải bắc cầu Kiều, muốn con hay chữ phải yêu lấy Thầy” đã truyền tụng trong dân gian từ đời này sang đời khác, từ thế hệ này sang thế hệ khác. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “ Dân tộc Việt Nam có truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo, quý trọng thầy giáo. Thầy giáo là một nghề cao quý. Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây. Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người. Bác mong các cô, các chú luôn xứng đáng với nghề thầy giáo của mình”. Đảng, Nhà nước ta luôn xác định: “ Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục”. Nhà giáo phải không ngừng học tập, rèn luyện nêu gương tốt cho người học. Nhà nước tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo, có chính sách bảo đảm những điều kiện cần thiết về vật chất 16 và tinh thần để nhà giáo thực hiện tốt nhiệm vụ của mình. Giữ gìn và phát huy truyền thống quý trọng nhà giáo, tôn vinh nghề dạy học. Ở mọi thời đại nghề dạy học vẫn được xã hội tôn vinh, vị trí của nhà giáo luôn được đề cao: “Chúng ta có ĐNGV là lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp giáo dục; người thầy giáo là người chiến sĩ cách mạng trên mặt trận tư tưởng văn hóa. Đó là người truyền thụ cho thế hệ trẻ lý tưởng và đạo đức cách mạng, bồi đắp cho các em nhân cách văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, dạy cho các em có tri thức và kỹ năng lao động nghề nghiệp, tạo nên lớp người có ích cho đất nước”. Trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, người giáo viên nói chung, giảng viên nói riêng luôn đóng vai trò quan trọng, góp phần nâng cao tiềm lực khoa học công nghệ quốc gia, xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, đồng thời tham gia vào xây dựng kinh tế, phát triển đất nước, tạo vị thế về mọi mặt của Việt Nam trên chính trường quốc tế và khu vực. Vì vậy, trong lịch sử xây dựng và bảo vệ đất nước, vị trí của người giáo viên nói chung, giảng viên nói riêng luôn được quý trọng và tôn vinh. * Quyền của giảng viên Chương III, Điều 25 Điều lệ trường Cao đẳng ghi rõ GV trường Cao đẳng có quyền: (1). Được bố trí giảng dạy theo chuyên ngành được đào tạo, xác định nội dung các giáo trình giảng dạy phù hợp với quy định chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo; (2). Lựa chọn phương pháp và phương tiện giảng dạy nhằm phát huy năng lực cá nhân, đảm bảo chất lượng và hiệu quả đào tạo; (3). Được tham gia nghiên cứu khoa học, đào tạo và bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, được thi nâng bậc, chuyển ngạch giảng viên theo quy định của Pháp lệnh Cán bộ- Công chức; 17 (4). Được hưởng mọi quyền lợi về vật chất, tinh thần theo các chế độ chính sách quy định cho nhà giáo, được hưởng các chế độ nghỉ lễ theo quy định của nhà nước và được nghỉ hè, nghỉ Tết, nghỉ học kỳ theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo; (5). Được ký hợp đồng giảng dạy và nghiên cứu khoa học tại các cơ sở giáo dục, nghiên cứu khoa học ngoài trường, theo quy định của Bộ luật Lao động và Quy chế thỉnh giảng do Bộ giáo dục và Đào tạo ban hành; (6). Tham gia thực hiện Quy chế dân chủ trong nhà trường; (7). Được Nhà nước xét tặng các danh hiệu Nhà giáo Nhân dân, Nhà giáo Ưu tú, Huy chương “Vì sự nghiệp giáo dục” và các danh hiệu thi đua khác. * Tiêu chuẩn, nhiệm vụ của giảng viên Chương III, Điều 26, Điều lệ trường Cao đẳng quy định tiêu chuẩn, nhiệm vụ của giảng viên trường Cao đẳng như sau: - Tiêu chuẩn: (1). Có phẩm chất, đạo đức, tư tưởng, sức khỏe tốt và lý lịch bản thân rõ ràng (2). Tối thiểu phải có bằng tốt nghiệp Đại học và phải được bồi dưỡng về nghiệp vụ sư phạm. Nhà trường ưu tiên, tuyển chọn những sinh viên tốt nghiệp Đại học bằng khá, giỏi có phẩm chất tốt và những người có trình độ Đại học và sau Đại học, có kinh nghiệm hoạt động thực tiễn, có nguyện vọng trở thành giảng viên để tiếp tục đào tạo về chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm. - Nhiệm vụ của giảng viên (1). Chấp hành nghiêm chỉnh chủ trương, Nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thực hiện các quy chế của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Điều lệ trường Cao đẳng và Quy chế tổ chức và hoạt động của trường; 18 (2). Giảng dạy theo đúng nội dung, chương trình đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo và nhà trường quy định. Viết giáo trình, phát triển tài liệu phục vụ giảng dạy học tập theo sự phân công của Trường, Khoa, Bộ môn; (3). Chịu sự giám sát của các cấp quản lý về chất lượng, nội dung, phương pháp đào tạo và nghiên cứu khoa học; (4). Tham gia hoặc chủ trì các đề tài nghiên cứu khoa hoc, ứng dụng chuyển giao công nghệ theo sự phân công của Nhà trường, Khoa, Bộ môn; (5). Giữ gìn phẩm chất, uy tín, danh dự của nhà giáo, tôn vinh nhân cách của người học, bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của người học, hướng dẫn người học nghiên cứu khoa học, rèn luyện tư tưởng, đạo đức, tác phong, lối sống; (6). Không ngừng tự bồi dưỡng nghiệp vụ, cải tiến phương pháp giảng dạy để nâng cao chất lượng đào tạo; (7). Hoàn thành tốt các công tác khác được nhà Trường, Khoa, Bộ môn giao; 1.2.2. Đội ngũ giảng viên 1.2.2.1. Đội ngũ Theo từ điển Tiếng Việt: “Đội ngũ là khối đông người cùng chức năng nghề nghiệp được tập hợp và tổ chức thành một lực lượng”. Theo PGS.TS. Đặng Quốc Bảo: “ Đội ngũ là một tập thể người gắn kết với nhau, cùng chung lý tưởng, mục đích, ràng buộc nhau về vật chất, tinh thần và hoạt động theo một nguyên tắc”.[8] 1.2.2.2. Đội ngũ giảng viên ĐNGV là một tập hợp những người làm nghề dạy học, giáo dục tại các trường Cao đẳng, Đại học được tổ chức thành một lực lượng (có tổ chức) cùng chung một nhiệm vụ là thực hiện các mục tiêu giáo dục đã đề ra cho tập hợp đó, tổ chức đó. Họ làm việc có kế hoạch và gắn bó với nhau thông qua lợi ích về vật chất và tinh thần trong khuôn khổ quy định của pháp luật, 19