Tài liệu ảnh hưởng của xu hướng ly tâm đối với quá trình xây dựng cộng đồng asean

Pháp luật cộng đồng ASEAN MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU.......................................................................................................2 NỘI DUNG...........................................................................................................3 I. Khái quát chung về xu hướng ly tâm ở ASEAN.....................................3 1. Khái niệm xu hướng ly tâm...................................................................3 2. Lý do xuất hiện xu hướng ly tâm ở ASEAN........................................3 II. Ảnh hưởng của xu hướng ly tâm đối với qua trình xây dựng Cộng đồng ASEAN....................................................................................................4 1. ảnh hưởng tới qua trình xây dựng cộng đồng Chính trị-An ninh(APSC).................................................................................................4 2. ảnh hưởng tới quá trình xây dựng Cộng đồng kinh tế (AEC)...........4 3. ảnh hưởng tới việc xây dựng cộng đồng Văn hóa- Xã hội(ASCC)....5 4. một số giải pháp nhằm giảm bớt sự ly tâm hóa trong ASEAN..........6 KẾT LUẬN..........................................................................................................7 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................8 Phan Đình Huy Page 1 Pháp luật cộng đồng ASEAN LỜI MỞ ĐẦU Kể từ khi được thành lập cho đến nay, hội liên hiệp các quốc gia Đông Nam Á(ASEAN) đã cố gắng xây dựng một cộng đồng ASEAN phát triển bền vững về mọi mặt. Tuy nhiên gần đây, với sự xuất hiện của xu hướng ‘ly tâm” đã có những tác động không nhỏ tới quá trình xây dựng cộng đồng ASEAN. Vậy xu hướng “ly tâm” đã tác động tích cực hay tiêu cực tới quá trình xây dựng cộng đồng ASEAN? Để làm rõ điều này, sau đây em xin được lựa chọn đề tài : “ảnh hưởng của xu hướng “ly tâm” đối với quá trình xây dựng cộng đồng ASEAN” Do đề tài khá là khó, với kiến thức có hạn nên trong bài không tránh khỏi những thiếu sót, mong thầy côn đóng góp ý kiến cho bài làm của em được hoàn thiện hơn. Phan Đình Huy Page 2 Pháp luật cộng đồng ASEAN NỘI DUNG I. Khái quát chung về xu hướng ly tâm ở ASEAN 1. Khái niệm xu hướng ly tâm Hiện nay chưa có một định nghĩa rõ rang nào về xu hướng ly tâm, tuy nhiên trong quá trình tìm hiểu một số ý kiến thì có thể nói xu hướng ly tâm là việc các thành viên trong cùng một tổ chức không chú trọng đến việc hợp tác nội khối mà chú trọng hợp tác ra bên ngoài nhiều hơn. Ở ASEAN thì các quốc gia trong ASEAN không chú trọng hợp tác với các nước nội khối mà chú chú trọng hợp tác với các quốc gia bên ngoài khu vực. 2. Lý do xuất hiện xu hướng ly tâm ở ASEAN Vấn đề liên kết hợp tác trong nô ̣i khối là vấn đề quan trọng, nó đảm bảo cho sự ổn định phát triển của tất cả các quốc gia trong khu vực ASEAN. Việc xây dựng cộng đồng ASEAN với ba trụ cột(AEC, APSC,ASCC) được kỳ vọng sẽ đưa ASEAN thành một khu vực liên kết chặt chẽ, tạo thuận lợi cho quá trình phát triển năng động, ổn định cho các nước thành viên. Tuy nhiên số lượng thành viên trong khối chi có 10 quốc gia, chi liên kết hợp tác với các quốc gia trong khối sẽ tạo nên mô ̣t bức tường cản tr̉ sự phát triển về kinh tế của riêng các quốc gia. Đây là mô ̣t trong những lý do khiến các quốc gia hướng ra liên kết ngoài khu vực. Hơn nữa, sự phát triển chênh lê ̣ch giữa các quốc gia thực tế vvn con tồn tại, đă ̣c biê ̣t là chênh lê ̣nh lớn về mă ̣t kinh tế làm các quốc gia có nền kinh tế phát triển muốn liên kết với các quốc gia bên ngoài có nền kinh tế phát triển hơn để nền kinh tế của quốc gia mình phát triển hơn nữa. Viê ̣c liên kết với các quốc gia có nền kinh tế thấp kem hơn sẽ làm hạn chế sự phát triển của quốc gia đó. Những năm gần đây, sự nổi lên nhanh chóng của Trung Quốc và sự gia tăng cạnh tranh chiến lược Mỹ-Trung trước hết là ̉ Đông Nam á cũng như sự tr̉ lại của nước Nga, cuộc khủng hoảng tài chính thế giới đang lan rộng và sự suy giảm tương đối vị thế của siêu cường Mỹ cũng đang tạo ra những cơ hội và thách thức mới, một mặt, thúc đẩy hợp tác khu vực, bổ sung "phương tiện mặc cả" cho việc theo đuổi chính sách "cân bằng nước lớn" của ASEAN, mặt khác cũng làm khó dễ trong việc lựa chọn và ưu tiên đối tác và quan hệ bạn hàng với từng nước lớn; có thể gây tổn thương đến tình đoàn kết và thống nhất lập trường chung của ASEAN, làm tăng xu hướng “ly tâm”, “đi riêng lẻ” trên một số vấn đề, kể cả chính trị và an ninh. Hơn nữa, sự nổi lên của Trung Quốc và ấn Độ, sự gia tăng Hợp tác Đông Á theo cơ chế ASEAN +1, ASEAN +3, v.v. có thể làm giảm đi sức hấp dvn của ASEAN với tư cách là một khu vực kinh tế năng động và giữ vai tro chủ đạo trong các nỗ lực hợp tác khu vực. Ngoài các tác động trên, sự tái chạy đua vũ trang và đề cao sức mạnh quân sự cùng với sự gia tăng tranh chấp chủ quyền lãnh hải, tài nguyên thiên nhiên, khủng bố bạo lực và ly Phan Đình Huy Page 3 Pháp luật cộng đồng ASEAN khai dân tộc trên quy mô toàn cầu cũng ảnh hửng tiêu cực đến nỗ lực hợp tác đa phương trong ASEAN, nhất là đối với các nước thành viên mới. Tiếp đến, các nước ASEAN chủ yếu con là những nước nghèo, thiếu lực hướng tâm, chưa đủ nguồn tài chính để giúp các thành viên mới kem phát triển hơn… II. Ảnh hưởng của xu hướng ly tâm đối với qua trình xây dựng Cộng đồng ASEAN 1. ảnh hưởng tới qua trình xây dựng cộng đồng Chính trị-An ninh(APSC) a. về tích cực: Việc các quốc gia trong nội bộ ASEAN đang có xu hướng đối ngoại riêng lẻ đối với các quốc gia ngoài khu vực đã có sự tác động tích cực đến chính các quốc gia này. Chính sự hợp tác này đã làm tiền đề cho sự phát triển kinh tế của mỗi quốc gia riêng lẻ, do đó các quốc gia có thêm kinh phí đầu tư ra hợp tác quốc phong cùng xây dựng lên một Cộng đồng Chính trị - An ninh phát triển. b. về mặt tiêu cực: Chính sự hợp tác với các nước bên ngoài đã dvn đến việc các nước trong khu vực có sự liên kết này chịu ảnh hửng b̉i các cường quốc bên ngoài, do đó có ảnh hửng rất xấu tới quá trình xây dựng cộng đồng chính trị an ninh. Một trong những định hướng xây dựng cộng đồng chính trị an ninh của ASEAN là tạo ra một khu vực gắn kết, hoa bình và tự cường. Tuy nhiên sự có hợp tác riêng lẻ của các quốc gia với các cường quốc bên ngoài đã dần làm các quốc gia này chi chú trọng đầu tư quốc phong trong nước mà ít chú trọng đầu tư hợp tác quốc phong của cả toàn khối. Chính việc phải thực hiện nhiều điều ước song phương thay vì chi một điều ước đa phương đã khiên các nước trong khối phải mât nhiều thời gian và công sức, chính điều này đã ảnh hửng rất lớn tới quá trình đóng góp và xây dựng lên một cộng đồng An ninh- chính trị bền vững. Hơn nữa, chính việc không chú trọng hợp tác nội khối đã dần làm các nước trong khối xa dời nhau, do đó những mâu thuvn giữa các quốc gia trong khối khó giải quyết hơn. 2. ảnh hưởng tới quá trình xây dựng Cộng đồng kinh tế (AEC) a. Tác đô ̣ng tích cực: Các quá trình liên kết song phương hiện đang được thúc đẩy. Nhiều nước đang hợp tác với nhau thông qua hàng loạt những hiệp định thương mại và đầu tư song phương. Nhờ có những hiệp định song phương đó, một số nền kinh tế ASEAN như Singpaore, Thái Lan đã phát triển. Điều này khuyến khích sự phát triển kinh tế trong bản thân mỗi nước ASEAN và tạo ra sự cạnh tranh mạnh mẽ hơn. ASEAN đang thử nghiệm những hình thức liên kết mới như 10 – x ( bất kỳ quốc gia nào trong ASEAN có đủ khả năng đều được tham gia vào các chương trình liên kết) và 2+x (chi 2 quốc gia được phep tham gia). Với những mục tiêu đã đặt ra nhằm hiện thực hoá AEC, các nước thành viên ASEAN sẽ có những lợi ích như tăng trửng kinh tế nhanh hơn, tạo ra nhiều việc làm hơn, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) mạnh mẽ hơn, phân bổ nguồn lực tốt hơn, và kết Phan Đình Huy Page 4 Pháp luật cộng đồng ASEAN quả là tăng cường năng lực sản xuất và tính cạnh tranh, đạt tính kinh tế theo quy mô và nền sản xuất gắn kết hơn. Ngoài ra, viê ̣c các quốc gia trong AEC hướng ra hợp tác với các nước ngoại khối sẽ tạo điều kiê ̣n phát triển cho các quốc gia và khi các quốc gia phát triển hơn đồng nghĩa với viê ̣c AEC phát triển hơn. Khi đó, các quốc gia sẽ có nhiều điều kiê ̣n để hợp tác và hỗ trợ nhau, bổ sung cho nhau, cùng xây dựng lên khối AEC lớn mạnh hơn, bền vững hơn. b. Tác đô ̣ng tiêu cực: Thách thức lớn nhất của AEC là xu hướng lý tâm và chia rẽ nô ̣i khối. Tính đa dạng về chế độ chính trị và chênh lệch về phát triển kinh tế trong ASEAN trong khoảng 5-10 năm nữa về cơ bản chưa có gì thay đổi. Ngoài sự đa dạng về thể chế và trình độ phát triển, ASEAN hiện tại và trong tương lai gần vvn con lúng túng trong việc xác định mô hình phát triển với những nguyên tắc chủ đạo có tính chiến lược cho mình. Việc đẩy mạnh quá trình hợp tác song phương có thể gây ra những ảnh hửng tiêu cực đến những cố gắng liên kết khu vực. B̉i vì, các quốc gia này phải thực hiện nhiều hiệp định song phương thay vì chi thực hiện duy nhất một hiệp định đa phương. Do mức phát triển thấp và độ chênh lệch kinh tế lớn cho nên động lực liên kết kinh tế của ASEAN cũng yếu hơn và ASEAN thiếu đầu tàu đủ mạnh có khả năng dvn dắt, chi đạo quá trình liên kết. Những khiếm khuyết đó đã cản tr̉ quá trình liên kết kinh tế ASEAN, đồng thời cũng là những thách thức đối với ASEAN. Cũng chính sự yếu kem khách quan này đã tạo ra xu hướng ne tránh các cam kết khu vực giữa các nền kinh tế và do đó bị lôi cuốn vào các mối quan hệ và các hiệp định hợp tác song phương với các đối tác mạnh hơn ̉ bên ngoài khu vực như Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản và Mỹ. Xu hướng này sẽ tác động tiêu cực đến triển vọng của ASEAN b̉i vì nó xoá bỏ dần những thuận lợi phát triển có thể được khuyến khích b̉i liên kết khu vực. Điểm yếu khó vượt qua nhất của ASEAN là tính chất hợp tác lỏng lẻo, thiếu sự ràng buộc về mặt pháp lý vvn tiếp tục duy trì các nguyên tắc cơ bản của Hiệp hội như không can thiệp, đồng thuận, chưa nhận thức và hành động đúng mức về sự cần thiết phải thúc đẩy liên kết khu vực. 3. ảnh hưởng tới việc xây dựng cộng đồng Văn hóa- Xã hội(ASCC) a. tác động tích cực Sự liên kết với các cường quốc bên ngoài đã giúp cho nội bộ các quốc gia trong khối có những sự phát triển nhất định, những hợp tác song phương giữa các quốc gia đã tạo nên sự phát triển về các lĩnh vực thuộc văn hóa xã hội, nền y học được nâng cao hơn b̉i công nghệ y học tiên tiến của các cường quốc, sự hỗ trợ về các mặt giáo dục, y tế, phát triển đào tạo nhân lực đã khiến các quốc gia trong khối ngày càng phát triển. Phan Đình Huy Page 5 Pháp luật cộng đồng ASEAN b. về mặt tiêu cực ASEAN có đặc điểm nổi trội đó là sự đa dang về bản sắc văn hóa, ASEAN luôn muốn xây dựng một cộng đồng duy trì bản sắc ASEAN này. Tuy nhiên với sự hợp tác với nước ngoài của các quốc gia trong khối đã dần làm phai mờ bản sắc riêng của ASEAN, thay vào đó là sự du nhập b̉i văn hóa của các nước bên ngoài. Hơn nữa, cùng với sự m̉ rộng đầu tư b̉i các cường quốc bên ngoài vào đã dvn đến hậu quả ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, trong khi đó cộng đồng Văn hóa- Xã hội đã cố gắng xây dựng và bảo vệ môi trường trong toàn khu vực. Một điểm nữa đó là, cộng đồng Văn hóa- Xã hội (ASCC) luôn muốn xây dựng tr̉ thành một cộng đồng với sự đùm bọc, giúp đỡ lvn nhau giữa các quốc gia nội khối, tuy nhiên với sự hợp tác với bên ngoài như hiện nay các quốc gia nội khối đã chi chú trọng phát triển nội bộ nước mình mà không có sự giúp đỡ các nước thành viên trong khối khác, điều này đã làm tăng thêm sự lỏng lẻo, thiếu chặt chẽ trong toàn khối. 4. một số giải pháp nhằm giảm bớt sự ly tâm hóa trong ASEAN ASEAN cần thúc đẩy hơn nữa việc hợp tác đội ngoài với các nước bên ngoài với tư cách là một tổ chức quốc tế liên chính phủ, là hợp tác cho toàn khối chứ không chi riêng từng quốc gia có sự hợp tác riêng lẻ. Thúc đẩy tiếng trình xây dựng ASEAN+3 để hợp tác ngày càng hiệu quả hơn, rút ngắn khoảng cách về sự phát triển giữa các thành viên trong ASEAN. Chú trọng hơn nữa việc giải quyết các mâu thuvn trong nội bộ ASEAN, đưa các nước coa mâu thuvn sát lại gần nhau hơn, từ đo có thể liên kết ASEAN sẽ chặt che hơn. Phan Đình Huy Page 6 Pháp luật cộng đồng ASEAN KẾT LUẬN Qua những phân tích trên có thể thấy ảnh hửng của xu hướng ly tâm đối với quá trình xây dựng cộng đồng ASEAN là có ảnh hửng tiêu cực nhiều hơn là tích cực. Điều này đã dần làm cho liên kết của ASEAN tr̉ lên lỏng lẻo, vị thế của ASEAN trên trường quốc tế bị giảm sút. Vì vậy để duy trì và củng cố vai tro ASEAN trong quá trình phát triển Đông Á và nâng cao năng lực cạnh tranh của mình (mà cho đến nay vvn chưa thể bằng khả năng cạnh tranh của Trung Quốc, Ấn Độ và Nhật Bản), các nước ASEAN cần phải có bước đột phá trong nhận thức và có bước quyết định hướng tới liên kết. Vấn đề không con là tính hiệu quả của sự liên kết, mà quan trọng nhất là, sự tồn tại của ASEAN với tư cách là nhóm chính trong liên kết với các đối tác khác. Phan Đình Huy Page 7 Pháp luật cộng đồng ASEAN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. giáo trình pháp luật cộng đồng ASEAN, trường Đại học Luật Hà Nội, 2012 2. Tâ ̣p bài giảng pháp luâ ̣t cô ̣ng đồng ASEAN. Hà Nô ̣i 2011. Trường đại học Luâ ̣t Hà Nô ̣i. Khoa pháp luâ ̣t quốc tế. Trung tâm lâ ̣t Châu Á – Thái BÌnh Dương. 3. Luận văn Thạc sĩ ngành: Kinh tế thế giới và Quan hệ kinh tế quốc tế. Vĩnh Bảo Ngọc. Trường Đại học Kinh tế. 4. Liên kết ASEAN trong thập niên đầu thế ki XXI, Nxb. Khoa học xã hội, Hà Nội, 2006. Phạm Đức Thành (chủ biên). 5. Mô ̣t số trang web:  http://lilynnvietnam.wordpress.com  http://www.vietnamplus.vn  http://dav.edu.vn  www.cpv.org.vn%20-%20Xu%20hướng%20mới%20trong%20liên %20kết%20kinh%20tế%20Đông%20Á.htm Phan Đình Huy Page 8