Tài liệu Xây dựng bài giảng điện tử môn học phương pháp dạy học hóa học thuộc chương trình đào tạo cử nhân sư phạm của khoa sư phạm - đại học quốc gia hà nội

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA SƯ PHẠM ~ ~ ~ ~ ~ o0o ~ ~ ~ ~ ~ Ph¹m v¨n tiÕn XÂY DỰNG BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ MÔN PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HOÁ HỌC (THUỘC CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO CỬ NHÂN SƯ PHẠM CỦA KHOA SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI) LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM HOÁ HỌC Hµ néi, 2008 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI KHOA SƯ PHẠM ~ ~ ~ ~ ~ o0o ~ ~ ~ ~ ~ XÂY DỰNG BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ MÔN HỌC PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HOÁ HỌC THUỘC CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO CỬ NHÂN SƯ PHẠM CỦA KHOA SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM HOÁ HỌC Chuyên ngành: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC (BỘ MÔN HOÁ HỌC) M· sè: 60.14.10 Häc viªn: Ph¹m V¨n TiÕn C¸n bé h-íng dÉn: PGS.TS. Lª Kim Long Hµ néi, 2008 Môc lôc PhÇn Më ®Çu........................................................................................................... 1 1. Lý do chän ®Ò tµi ................................................................................................ 1 2. Môc ®Ých nghiªn cøu .......................................................................................... 2 3. §èi t-îng vµ kh¸ch thÓ nghiªn cøu .................................................................... 3 4. NhiÖm vô nghiªn cøu ......................................................................................... 3 5. Ph¹m vi nghiªn cøu ............................................................................................ 4 6. Gi¶ thuyÕt khoa häc............................................................................................ 4 7. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu .................................................................................... 4 8. CÊu tróc cña LuËn v¨n ........................................................................................ 6 Ch-¬ng 1. C¬ së lý luËn cña viÖc x©y dùng vµ sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö trong d¹y häc .......................................................................................................................... 8 1.1. VÊn ®Ò x©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö ë c¸c tr-êng ®¹i häc hiÖn nay ................. 8 1.2. Bµi gi¶ng ®iÖn tö vµ d¹y häc hiÖn ®¹i............................................................ 10 1.2.1. Mét sè kh¸i niÖm liªn quan ........................................................................ 10 1.2.2. Bµi gi¶ng ®iÖn tö và d¹y häc hiÖn ®¹i......................................................... 13 1.3. Nguyªn t¾c x©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö ......................................................... 15 1.4. ý nghÜa cña viÖc ¸p dông bµi gi¶ng ®iÖn tö .................................................. 17 1.4.1. T¹o m«i tr-êng häc tËp míi ....................................................................... 17 1.4.2. Ph¸t huy vai trß, vÞ trÝ cña ng-êi d¹y vµ ng-êi häc .................................... 19 1.4.3. §æi míi ph-¬ng ph¸p vµ h×nh thøc tæ chøc d¹y-häc.................................. 21 1.4.4. Nh÷ng h¹n chÕ khi sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö vµ Internet .......................... 23 1.5. Bµi gi¶ng ®iÖn tö ph-¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc ........................................... 23 1.5.1. Kh¸i qu¸t néi dung m«n häc ph-¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc ..................... 23 1.5.2. §Æc ®iÓm vµ vai trß cña m«n häc ph-¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc .............. 24 1.5.3. Hç trî qu¸ tr×nh d¹y häc cña gi¶ng viªn .................................................... 24 1.5.4. Hç trî qu¸ tr×nh tù häc cña sinh viªn s- ph¹m ........................................... 25 1.5.5. Båi d-ìng gi¸o viªn ë tr-êng phæ th«ng .................................................... 26 Ch-¬ng 2. X©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö m«n häc ph-¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc . 27 2.1. Qui tr×nh x©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö............................................................. 27 2.2. X©y dùng cÊu tróc cña bµi gi¶ng ®iÖn tö ....................................................... 29 2.2.1. CÊu tróc chung ........................................................................................... 29 2.2.2. CÊu tróc bµi gi¶ng ®iÖn tö theo quan ®iÓm s- ph¹m .................................. 29 2.2.3. Nh÷ng cÊu tróc th«ng tin c¬ b¶n ................................................................ 32 2.2.4. CÊu tróc bµi gi¶ng ®iÖn tö ph-¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc .......................... 34 2.2.5. CÊu tróc néi dung cô thÓ cña tõng Module ................................................ 35 2.3. ThiÕt kÕ giao diÖn .......................................................................................... 38 2.4. Lùa chän c«ng cô x©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö............................................... 40 2.4.1. Yªu cÇu vÒ ph-¬ng diÖn c«ng cô ............................................................... 40 2.4.2. Mét sè c«ng cô thiÕt kÕ bµi gi¶ng ®iÖn tö .................................................. 40 2.5. Kü thuËt x©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö ............................................................. 45 2.5.1. C¸c tiªu chuÈn kü thuËt .............................................................................. 45 2.5.2. Kü thuËt t¹o ch÷ ......................................................................................... 46 2.5.3. Kü thuËt xö lÝ ®å ho¹ .................................................................................. 49 2.5.4. øng dông ®a ph-¬ng tiÖn (Multimedia) ...................................................... 50 2.5.5. Tæ chøc bµi gi¶ng vµ ®ãng gãi ................................................................... 51 2.6. KÕt qu¶ x©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö ph-¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc .............. 52 Ch-¬ng 3. Thùc nghiÖm s- ph¹m ......................................................................... 54 3.1. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô cña thùc nghiÖm s- ph¹m ......................................... 54 3.2. §èi t-îng vµ ph-¬ng thøc thùc nghiÖm s- ph¹m .......................................... 54 3.2.1. §èi t-îng thùc nghiÖm s- ph¹m (TNSP) ................................................... 54 3.2.2. Ph-¬ng thøc thùc nghiÖm s- ph¹m ............................................................ 55 3.3. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc nghiÖm s- ph¹m .................................... 56 3.3.1. Ph©n tÝch ®Þnh tÝnh diÔn biÕn c¸c giê häc trong qu¸ tr×nh TNSP ............... 56 3.3.2. Ph©n tÝch bµi kiÓm tra ................................................................................. 64 3.3.3. Ph©n tÝch kÕt qu¶ kh¶o s¸t lÊy ý kiÕn cña sinh viªn ................................... 69 3.4. HiÖu qu¶ cña tiÕn tr×nh d¹y häc víi sù hç trî cña bµi gi¶ng ®iÖn tö ph-¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc ........................................................................................... 71 KÕt luËn vµ khuyÕn nghÞ....................................................................................... 76 Tµi liÖu tham kh¶o ................................................................................................ 78 Phô lôc 1: KÞch b¶n bµi gi¶ng ®iÖn tö ..................................................................... i Phô lôc 2: Danh môc c¸c t- liÖu bµi gi¶ng ®iÖn tö ................................................. ii Phô lôc 3: MÉu phiÕu ®iÒu tra ............................................................................... iii phô lôc 4: H-íng dÉn sö dông ®èi víi c¬ së ®µo t¹o ............................................. v Phô lôc 5: H-íng dÉn sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö ®èi víi gv-sv ........................... xiv Phô lôc 6: Khai th¸c bµi gi¶ng ®iÖn tö ph-¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc ............... xxi Nh÷ng ch÷ viÕt t¾t trong luËn v¨n BG§T Bµi gi¶ng ®iÖn tö GT§T Gi¸o tr×nh ®iÖn tö CSVC C¬ së vËt chÊt KHKT Khoa häc - kü thuËt TLGK Tµi liÖu gi¸o khoa THPT Trung häc phæ th«ng MT§T M¸y tÝnh ®iÖn tö PTDH Ph-¬ng tiÖn d¹y häc PPDH Ph-¬ng ph¸p d¹y häc HTTP Hypertext Transport Protocol FTP File Transfer Protocol WWW World Wide Web SCORM Sharable Content Object Reference Model PhÇn Më ®Çu 1. Lý do chän ®Ò tµi Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, sù ph¸t triÓn nh- vò b·o cña tin häc ®· t¹o nªn cuéc c¸ch m¹ng trong mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi... X¸c ®Þnh tÇm quan träng cña Tin häc, ngµy 17-10-2000, Bé chÝnh trÞ ®· ra chØ thÞ 58-CT/TW vÒ ®Èy m¹nh vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. Trong c«ng t¸c ®µo t¹o, Tin häc cã ¶nh h-ëng rÊt lín. Tin häc ho¸ c«ng t¸c gi¶ng d¹y ph¸t triÓn theo h-íng lµm t¨ng hµm l-îng trÝ tuÖ, hiÖu qu¶ ®¹t ®-îc g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh c¶i tiÕn tæ chøc, qu¶n lý c«ng t¸c gi¶ng d¹y. Tin häc ho¸ c«ng t¸c gi¶ng d¹y kh«ng chØ x©y dùng mét kÕt cÊu h¹ tÇng th«ng tin, mµ cßn g¾n liÒn víi viÖc c¶i tiÕn ph-¬ng thøc, h×nh thøc, néi dung gi¶ng d¹y, gióp Ých cho viÖc t- vÊn ®µo t¹o, ®µo t¹o tõ xa, liªn kÕt gi÷a c¸c c¬ së ®µo t¹o trong vµ ngoµi n-íc. E_learning ®ang lµm thay ®æi c¸ch thøc chuyÓn giao kiÕn thøc trong gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. ViÖc sö dông líp häc trùc tuyÕn (on-line) ®Ó bæ trî cho gi¸o dôc ®ang trë thµnh mét trong c¸c xu h-íng míi trong gi¸o dôc hiÖn nay. Cã nhiÒu ng-êi cho r»ng häc tËp trùc tuyÕn sÏ trë thµnh mét phÇn chÝnh trong qu¸ tr×nh häc tËp cña mçi ng-êi trong thÕ kû míi. MÆc dï c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn trªn thÕ giíi cho thÊy tÝnh hiÖu qu¶ vµ lîi Ých cña viÖc d¹y vµ häc ®iÖn tö, nh-ng ®Õn nay nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu, tµi liÖu vµ s¸ch tham kh¶o bµn vÒ ph-¬ng ph¸p x©y dùng gi¸o tr×nh, bµi gi¶ng ®iÖn tö vµ sö dông chóng trong d¹y häc nh- thÕ nµo ®Ó n©ng cao chÊt l-îng, ®¶m b¶o n¾m v÷ng kiÕn thøc vµ ph¸t triÓn ãc s¸ng t¹o cña sinh viªn trong d¹y häc cßn ch-a ®-îc c¸c nhµ lý luËn d¹y häc quan t©m ®óng møc. C«ng nghÖ th«ng tin hiÖn nay ®· ®¸p øng ®-îc yªu cÇu cña viÖc d¹y vµ häc, ®Æc biÖt d¹y vµ häc tõ xa. C«ng nghÖ truyÒn th«ng ®a ph-¬ng tiÖn 1 (multimedia) vµ c«ng nghÖ m¹ng (networking), ®Æc biÖt lµ m¹ng toµn cÇu (Internet) ®· gióp Ých cho viÖc thùc hiÖn khÈu hiÖu “Häc ë mäi n¬i (any where), Häc ë mäi lóc (any time), Häc suèt ®êi (lifelong), D¹y cho mäi ng-êi (any one) vµ víi mäi tr×nh ®é tiÕp thu kh¸c nhau (all grades)". §Õn nay Khoa S- ph¹m ®· gãp phÇn ®µo t¹o trªn mét ngh×n sinh viªn hÖ chÝnh quy thuéc c¸c chuyªn ngµnh s- ph¹m To¸n, Lý, Ho¸, Sinh, Ng÷ v¨n vµ LÞch sö vµ nhiÒu líp nghiÖp vô s- ph¹m ®-îc më t¹i Hµ Néi vµ c¸c ®Þa ph-¬ng trong toµn quèc, hµng tr¨m häc viªn cao häc vµ nghiªn cøu sinh. §µo t¹o gi¸o viªn chÊt l-îng cao, båi d-ìng c¸c chuyªn gia gi¸o dôc, truyÒn b¸ khoa häc gi¸o dôc, më réng ®µo t¹o trùc tuyÕn vµ häc tËp ®iÖn tö ®ang lµ mét h-íng ph¸t triÓn cña Khoa S- ph¹m. Tõ nh÷ng vÊn ®Ò ®· nªu ra ë trªn, chóng t«i ®· quyÕt ®Þnh chän nghiªn cøu: "X©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö m«n häc Ph-¬ng ph¸p d¹y häc Ho¸ häc thuéc ch-¬ng tr×nh ®µo t¹o cö nh©n s- ph¹m cña Khoa S- ph¹m - §¹i häc quèc gia Hµ Néi". 2. Môc ®Ých nghiªn cøu 2.1. Môc ®Ých tæng qu¸t: Hoµn thiÖn viÖc x©y dùng vµ triÓn khai d¹y häc ®iÖn tö ¸p dông cho m«n häc Ph-¬ng ph¸p d¹y häc Ho¸ häc, thuéc khèi kiÕn thøc nghiÖp vô sph¹m t¹i Khoa S- ph¹m - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi. 2.2. Môc tiªu cô thÓ: - X©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö ®ång bé vµ khÐp kÝn, bao gåm tõ kh©u so¹n bµi ®Õn kh©u triÓn khai d¹y häc ®iÖn tö. - X©y dùng qui tr×nh h-íng dÉn sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö m«n häc Ph-¬ng ph¸p d¹y häc Ho¸ häc, thuéc ch-¬ng tr×nh ®µo t¹o cö nh©n s- ph¹m cña Khoa S- ph¹m - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi. 2 3. §èi t-îng vµ kh¸ch thÓ nghiªn cøu 3.1. §èi t-îng nghiªn cøu C¸c ho¹t ®éng s- ph¹m cña bµi gi¶ng ®iÖn tö ph-¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc ë tr-êng Trung häc phæ th«ng. 3.2. Kh¸ch thÓ nghiªn cøu M«n häc ph-¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc ë tr-êng Trung häc phæ th«ng giµnh cho sinh viªn ngµnh S- ph¹m Ho¸ häc cña Khoa S- ph¹m - §HQGHN. 4. NhiÖm vô nghiªn cøu - Nghiªn cøu quy tr×nh vµ kü thuËt x©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö cho m«n häc Ph-¬ng ph¸p d¹y häc Ho¸ häc, thuéc ch-¬ng tr×nh ®µo t¹o cö nh©n sph¹m cña Khoa S- ph¹m - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi. - X©y dùng vµ ®ãng gãi bµi gi¶ng m«n häc Ph-¬ng ph¸p d¹y häc Ho¸ häc theo chuÈn SCORM, bao gåm: sè hãa bµi gi¶ng, x©y dùng c¸c c«ng cô hç trî qu¶n lý (ng-êi dïng, d÷ liÖu, qu¸ tr×nh tæ chøc d¹y häc, kiÓm tra ®¸nh gi¸...), c¸c ph-¬ng tiÖn trî gióp bµi gi¶ng. - TriÓn khai thÝ ®iÓm d¹y häc ®iÖn tö m«n häc Ph-¬ng ph¸p d¹y häc Ho¸ häc cho sinh viªn s- ph¹m Ho¸ häc hÖ chÝnh qui vµ mét sè líp NVSP. - Tæng kÕt, ®¸nh gi¸ vµ hoµn thiÖn bµi gi¶ng ®iÖn tö. - Rót ra nh÷ng nhËn xÐt, bæ sung hoµn thiÖn tiÕn tr×nh d¹y häc nµy vµ s¬ bé ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña nã ®èi víi viÖc n©ng cao chÊt l-îng n¾m v÷ng kiÕn thøc, ph¸t triÓn sù høng thó, ãc s¸ng t¹o; ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, tù lùc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cña ng-êi häc trong qu¸ tr×nh häc tËp. 3 5. Ph¹m vi nghiªn cøu 5.1. VÒ néi dung: Néi dung nghiªn cøu cña ®Ò tµi chØ tËp trung vµo viÖc x©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö cho m«n häc Ph-¬ng ph¸p d¹y häc Ho¸ häc phôc vô cho viÖc d¹y vµ häc cña sinh viªn n¨m thø t- vµ sinh viªn häc nghiÖp vô s- ph¹m, ngµnh s- ph¹m Ho¸ häc cña Khoa S- ph¹m - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi. 5.2. VÒ ph¹m vi quy m« thùc nghiÖm s- ph¹m: Thùc nghiÖm s- ph¹m trùc tiÕp b»ng bµi gi¶ng ®iÖn tö vµ bµi gi¶ng th«ng th-êng ®Ó so s¸nh ®èi chiÕu trªn ®èi t-îng sinh viªn n¨m thø t- vµ sinh viªn NVSP, ngµnh s- ph¹m Ho¸ häc cña Khoa S- ph¹m. 6. Gi¶ thuyÕt khoa häc ViÖc x©y dùng vµ sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö mét c¸ch hîp lý, khoa häc trong qu¸ tr×nh - d¹y häc m«n ph-¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc sÏ cã t¸c dông n©ng cao chÊt l-îng d¹y häc, rÌn luyÖn vµ ph¸t triÓn kü n¨ng t- duy, n¨ng lùc s¸ng t¹o cho sinh viªn s- ph¹m. 7. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu 7.1. Nghiªn cøu lý luËn - Nghiªn cøu tµi liÖu lý luËn vÒ viÖc x©y dùng vµ sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö trong d¹y häc cña c¸c t¸c gi¶ trong vµ ngoµi n-íc ®Ó lµm s¸ng tá vai trß cña bµi gi¶ng ®iÖn tö trong d¹y häc. - Nghiªn cøu c¸c tµi liÖu lý luËn d¹y häc ®Ó lµm s¸ng tá nh÷ng quan ®iÓm ®Ò tµi sÏ vËn dông vÒ viÖc x©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö vµ tæ chøc d¹y häc víi sù hç trî cña bµi gi¶ng ®iÖn tö. - Nghiªn cøu tµi liÖu vÒ nguyªn t¾c vµ kü thuËt x©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn 4 tö trong d¹y häc b»ng c¸c phÇn mÒm hiÖn ®¹i, dÔ sö dông. 7.2. Ph-¬ng ph¸p chuyªn gia Tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c chuyªn gia tin häc, chuyªn gia x©y dùng c¸c phÇn mÒm øng dông trong d¹y häc Ho¸ häc ë nhµ tr-êng Trung häc phæ th«ng. Tham kh¶o c¸c chuyªn gia gi¶ng d¹y m«n Ho¸ häc ë phæ th«ng. 7.3. Ph-¬ng ph¸p quan s¸t Quan s¸t c¸c thao t¸c kü thuËt, c¸ch sö dông vµ khai th¸c bµi gi¶ng ®iÖn tö cña gi¶ng viªn vµ sinh viªn ®èi víi m«n häc Ph-¬ng ph¸p d¹y häc Ho¸ häc. 7.4. Ph-¬ng ph¸p ®iÒu tra §iÒu tra ý kiÕn ®¸nh gi¸ tõ phÝa gi¸o viªn sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö m«n Ph-¬ng ph¸p d¹y häc Ho¸ häc ®Ó d¹y häc. §iÒu tra th«ng tin ph¶n håi vÒ hiÖu qu¶ vµ kÕt qu¶ häc tËp cña sinh viªn S- ph¹m sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö m«n häc Ph-¬ng ph¸p d¹y häc Ho¸ häc trong häc tËp vµ nghiªn cøu khoa häc. 7.5. Thùc nghiÖm s- ph¹m TiÕn hµnh thùc nghiÖm s- ph¹m b»ng viÖc sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö m«n häc Ph-¬ng ph¸p d¹y häc Ho¸ häc ®Ó gi¶ng d¹y cho sinh viªn n¨m cuèi, ngµnh s- ph¹m Ho¸ häc t¹i Khoa S- ph¹m - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi. So s¸nh kÕt qu¶ ®¹t ®-îc víi nh÷ng sinh viªn kh«ng sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö trong häc tËp m«n häc Ph-¬ng ph¸p d¹y häc Ho¸ häc. 7.6. Ph-¬ng ph¸p thu thËp vµ xö lý sè liÖu thèng kª TiÕn hµnh thu thËp th«ng tin b»ng viÖc ®iÒu tra, lÊy ý kiÕn ph¶n håi vµ kÕt qu¶ häc tËp cña sinh viªn. 5 Xö lý sè liÖu thu ®-îc b»ng phÇn mÒm thèng kª SPSS. Trªn c¬ së ®ã ®-a ra nh÷ng nhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ vÒ tÝnh hiÖu qu¶ cña bµi gi¶ng ®iÖn tö. 8. CÊu tróc cña LuËn v¨n Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn vµ phÇn phô lôc, LuËn v¨n gåm 3 ch-¬ng: Ch-¬ng 1. C¬ së lý luËn cña viÖc x©y dùng vµ sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö trong d¹y häc 1.1. VÊn ®Ò x©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö ë c¸c tr-êng ®¹i häc hiÖn nay 1.2. Bµi gi¶ng ®iÖn tö vµ d¹y häc hiÖn ®¹i 1.2.1. Mét sè kh¸i niÖm liªn quan 1.2.2. Bµi gi¶ng ®iÖn tö và d¹y häc hiÖn ®¹i 1.3. Nguyªn t¾c x©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö 1.4. ý nghÜa cña viÖc ¸p dông bµi gi¶ng ®iÖn tö 1.4.1. T¹o m«i tr-êng häc tËp míi 1.4.2. Ph¸t huy vai trß, vÞ trÝ cña ng-êi d¹y vµ ng-êi häc 1.4.3. §æi míi ph-¬ng ph¸p vµ h×nh thøc tæ chøc d¹y-häc 1.4.4. Nh÷ng h¹n chÕ khi sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö vµ Internet 1.5. Bµi gi¶ng ®iÖn tö ph-¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc 1.5.1. Kh¸i qu¸t néi dung m«n häc ph-¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc 1.5.2. §Æc ®iÓm vµ vai trß cña m«n häc ph-¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc 1.5.3. Hç trî qu¸ tr×nh d¹y häc cña gi¶ng viªn 1.5.4. Hç trî qu¸ tr×nh tù häc cña sinh viªn s- ph¹m 1.5.5. Båi d-ìng gi¸o viªn ë tr-êng phæ th«ng Ch-¬ng 2. X©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö m«n häc ph-¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc 2.1. Qui tr×nh x©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö 2.2. X©y dùng cÊu tróc cña bµi gi¶ng ®iÖn tö 2.2.1. CÊu tróc chung 6 2.2.2. CÊu tróc bµi gi¶ng ®iÖn tö theo quan ®iÓm s- ph¹m 2.2.3. Nh÷ng cÊu tróc th«ng tin c¬ b¶n 2.2.4. CÊu tróc bµi gi¶ng ®iÖn tö ph-¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc 2.2.5. CÊu tróc néi dung cô thÓ cña tõng Module 2.3. ThiÕt kÕ giao diÖn 2.4. Lùa chän c«ng cô x©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö 2.4.1. Yªu cÇu vÒ ph-¬ng diÖn c«ng cô 2.4.2. Mét sè c«ng cô thiÕt kÕ bµi gi¶ng ®iÖn tö 2.5. Kü thuËt x©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö 2.5.1. C¸c tiªu chuÈn kü thuËt 2.5.2. Kü thuËt t¹o ch÷ 2.5.3. Kü thuËt xö lÝ ®å ho¹ 2.5.4. øng dông ®a ph-¬ng tiÖn (Multimedia) 2.5.5. Tæ chøc bµi gi¶ng vµ ®ãng gãi 2.6. KÕt qu¶ x©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö ph-¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc Ch-¬ng 3. Thùc nghiÖm s- ph¹m 3.1. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô cña thùc nghiÖm s- ph¹m 3.2. §èi t-îng vµ ph-¬ng thøc thùc nghiÖm s- ph¹m 3.2.1. §èi t-îng thùc nghiÖm s- ph¹m (TNSP) 3.2.2. Ph-¬ng thøc thùc nghiÖm s- ph¹m 3.3. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc nghiÖm s- ph¹m 3.3.1. Ph©n tÝch ®Þnh tÝnh diÔn biÕn c¸c giê häc trong qu¸ tr×nh TNSP 3.3.2. Ph©n tÝch bµi kiÓm tra 3.3.3. Ph©n tÝch kÕt qu¶ kh¶o s¸t lÊy ý kiÕn cña sinh viªn 3.4. HiÖu qu¶ cña tiÕn tr×nh d¹y häc víi sù hç trî cña bµi gi¶ng ®iÖn tö ph-¬ng ph¸p d¹y häc ho¸ häc 7 Ch-¬ng 1 C¬ së lý luËn cña viÖc x©y dùng vµ sö dông bµI gi¶ng ®iÖn tö trong d¹y häc 1.1. VÊn ®Ò x©y dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö ë c¸c tr-êng ®¹i häc hiÖn nay HiÖn nay trong nhiÒu tµi liÖu nãi vÒ c¸c h×nh thøc gi¸o dôc kh«ng truyÒn thèng còng xuÊt hiÖn mét sè kh¸i niÖm chøa néi hµm liªn quan mËt thiÕt ®Õn kh¸i niÖm bµi gi¶ng ®iÖn tö: Khãa häc ®iÖn tö (E-course, ELearning), Häc liÖu ®iÖn tö (E-resource, Course-ware, s¸ch ®iÖn tö (Ebook), Bµi gi¶ng ®iÖn tö (E-lesson hoÆc E-lecture). Bµi gi¶ng ®iÖn tö trªn thÕ giíi hiÖn nay cã thÓ ®-îc triÓn khai d-íi rÊt nhiÒu h×nh thøc nh-: truyÒn h×nh hai chiÒu, cÇu truyÒn h×nh (Two way TV), m¹ng Internet, d¹y häc ®iÖn tö (E-learning), héi nghÞ, th¶o luËn trùc tuyÕn (Video Conferencing, Streaming Conferencing, Forum, Chat), th- ®iÖn tö (email), c¸c phÇn mÒm ICT hç trî (MS PowerPoint, TurningPoint, Multimedia, Simulation Software, c¸c phÇn mÒm chuyªn dông ®-îc ®ãng gãi, b¨ng video, ®Üa CD-Rom, VCD... Dù ¸n OCW (Open Course Ware - Häc liÖu më) cña MIT (Massachusetts Institute of Technology) 1 ®· triÓn khai tõ th¸ng 4 n¨m 2001, nh»m ®-a mét phÇn lín néi dung, ch-¬ng tr×nh gi¶ng d¹y c¸c m«n häc ®¹i häc vµ sau ®¹i häc t¹i MIT lªn Internet ®Ó mäi ng-êi cã thÓ dïng chung, tham kh¶o. Cho ®Õn nay MIT- OCW ®· cã kho¶ng 1.200 m«n häc thuéc nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau. Cuèi n¨m 2004 ®· cã h¬n 2 triÖu ®éc gi¶ tham kh¶o tµi liÖu cña MIT. ë ViÖt Nam, nhiÒu tr-êng ®· tæ chøc x©y dùng gi¸o tr×nh ®iÖn tö vµ ®-a lªn m¹ng Intranet, Internet cho sinh viªn tham kh¶o. Th¸ng 3 n¨m 2007, Bé 1 §Þa chØ: http://ocw.mit.edu/index.html 8 Gi¸o dôc vµ §µo t¹o ®· c«ng bè th- viÖn gi¸o tr×nh ®iÖn tö 2 trªn Internet. ViÖc x©y dùng gi¸o tr×nh ®iÖn tö vµ ®-a lªn m¹ng Internet cung cÊp nhiÒu c¬ héi häc tËp còng nh- tµi liÖu tíi sinh viªn. Tuy nhiªn, nhiÒu gi¸o tr×nh ®iÖn tö x©y dùng d-íi d¹ng ®¬n gi¶n, nh- viÖc sè hãa c¸c tµi liÖu trªn giÊy råi chuyÓn sang d¹ng PDF, mét sè kh¸c x©y dùng d-íi d¹ng trang Web nh-ng ë møc ®é chuyÓn t¶i néi dung gi¸o tr×nh vµ bæ sung h×nh ¶nh minh häa. C¸c gi¸o tr×nh ®iÖn tö nh- thÕ cßn cã nh-îc ®iÓm lµ thiÕu tÝnh ®Þnh h-íng, ch-a cã kÞch b¶n s- ph¹m râ rµng, ch-a khai th¸c ®-îc kh¶ n¨ng ®a ph-¬ng tiÖn cña m¸y tÝnh vµ c¸c øng dông trªn m¹ng. Nh÷ng tån t¹i trªn xuÊt ph¸t tõ vÊn ®Ò lµ ch-a cã nh÷ng quy chuÈn vÒ bµi gi¶ng ®iÖn tö còng nh- c¸ch sö dông trong d¹y häc. Theo chóng t«i, bµi gi¶ng ®iÖn tö lµ mét tæ hîp s¶n phÈm vµ c¸c ho¹t ®éng (®-îc thiÕt kÕ nhê øng dông m¹nh mÏ cña CNTT) cña ng-êi d¹y vµ ng-êi häc nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng môc tiªu d¹y häc, ®¶m b¶o tÝnh toµn vÑn vµ thèng nhÊt cña qu¸ tr×nh d¹y häc. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, nhËn thÊy nh-îc ®iÓm cña bµi gi¶ng ®iÖn tö trong vµ ngoµi n-íc, chóng t«i mong muèn x©y dùng ®-îc quy tr×nh khÐp kÝn, kü thuËt còng nh- c¸ch thøc sö dông bµi gi¶ng ®iÖn tö trong d¹y häc, tr-íc hÕt hç trî tèt cho qu¸ tr×nh ®µo t¹o cña Khoa s- ph¹m - §HQG Hµ Néi trong lé tr×nh chuyÓn ®æi sang h×nh thøc ®µo t¹o theo tÝn chØ, tõ ®ã nh©n réng sang c¸c c¬ së ®µo t¹o kh¸c. §¹i häc Quèc gia Hµ Néi ®· tæ chøc héi th¶o vµ x©y dùng ®-îc 19 bµi gi¶ng ®iÖn tö vµo th¸ng 12 n¨m 2006, trong ®ã cã 2 bµi gi¶ng ®iÖn tö cña Khoa S- ph¹m - §HQG ®· ®-îc nghiÖm thu vµ ®-îc ®¸nh gi¸ tèt. Trong c¸c nghiªn cøu tr-íc ®©y ®· cã mét sè t¸c gi¶ nghiªn cøu x©y 2 §Þa chØ: http://ebook.moet.gov.vn/ 9 dùng bµi gi¶ng ®iÖn tö m«n Ho¸ häc ë tr-êng Trung häc phæ th«ng, tuy nhiªn nh÷ng bµi gi¶ng ®ã míi chØ dõng l¹i ë møc ®é ®¬n gi¶n, mét sè bµi gi¶ng ®-îc so¹n b»ng phÇn mÒm powerpoint hay phÇn mÒm flash ch-a héi tô ®-îc ®Çy ®ñ nh÷ng tiªu chÝ cña mét bµi gi¶ng ®iÖn tö theo chuÈn SCORM. §a sè c¸c bµi gi¶ng míi chØ chuyÓn biÕn tõ néi dung cña s¸ch gi¸o khoa thµnh néi dung cña mét bµi tr×nh chiÕu b»ng phÇn mÒm powerpoint vµ mét sè ph¶n øng ho¸ häc ®-îc m« t¶ bëi m« h×nh ®éng flash hoÆc ë d¹ng phim (movie). Trong khi ®ã yªu cÇu cña mét bµi gi¶ng ®iÖn tö ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c néi dung tõ môc tiªu bµi d¹y ®Õn c¸c h×nh thøc tæ chøc d¹y häc vµ tµi liÖu tham kh¶o kÌm theo, ®ång thêi bµi gi¶ng ®iÖn tö cßn ph¶i thÓ hiÖn ®-îc tÝnh t-¬ng t¸c ®éng gi÷a ng-êi d¹y vµ ng-êi häc, gi÷a ng-êi häc vµ ng-êi häc vµ gi÷a ng-êi häc vµ tµi liÖu phô trî. Trªn mét sè t¹p chÝ ho¸ häc chuyªn ngµnh vµ c¸c diÔn ®µn ho¸ häc t¹i ®Þa chØ website http://www.hoahocvietnam.com ®· cã nh÷ng t¸c gi¶ viÕt vÒ c¸ch thøc so¹n mét bµi d¹y häc Ho¸ häc ë khèi phæ th«ng trung häc b»ng mét sè phÇn mÒm tr×nh chiÕu. Nh÷ng bµi viÕt nµy ®· thÓ hiÖn ®-îc mét sè ph-¬ng thøc d¹y häc míi trong ch-¬ng tr×nh gi¶ng d¹y ho¸ häc. Mét c¸ch tãm l-îc, cã thÓ nãi mét sè bµi gi¶ng ®iÖn tö míi chØ tËp trung vµo ®èi t-îng Ho¸ häc ë tr-êng Trung häc phæ th«ng, mµ ch-a cã sù ®Çu t- nghiªn cøu më réng ë c¸c bËc häc kh¸c. §Æc biÖt, m«n Ph-¬ng ph¸p d¹y häc Ho¸ häc giµnh cho ®èi t-îng sinh viªn s- ph¹m ngµnh Ho¸ häc hÇu nh- ch-a ®-îc triÓn khai x©y dùng d-íi d¹ng bµi gi¶ng ®iÖn tö. 1.2. Bµi gi¶ng ®iÖn tö vµ d¹y häc hiÖn ®¹i 1.2.1. Mét sè kh¸i niÖm liªn quan a. E-learning Sù ph¸t triÓn cña khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· kÐo theo sù ph¸t triÓn cña gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin. KÕt qu¶ lµ thuËt 10 ng÷ E-learning ra ®êi, ®¸nh dÊu b-íc ngoÆt míi trong viÖc ¸p dông c«ng nghÖ th«ng tin vµ truyÒn th«ng trong gi¸o dôc vµ ®µo t¹o.[5,tr17] E-learning lµ d¹y - häc dùa trªn c¸c ph-¬ng tiÖn ®iÖn tö. Víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin, Internet vµ c«ng nghÖ WEB, ngµy nay ®µo t¹o ®iÖn tö ®-îc hiÓu lµ ®µo t¹o dùa trªn m¸y tÝnh vµ m¹ng m¸y tÝnh víi c«ng nghÖ WEB.[5,tr17] b. HÖ qu¶n lý néi dung häc tËp (Learning content management system LCMS): phÇn mÒm gióp qu¶n lý c¸c gi¸o tr×nh ®iÖn tö, vµ cÊu tróc ho¸ bµi gi¶ng d-íi mét sè ®Þnh d¹ng nµo ®ã.[5,tr18] c. HÖ qu¶n lý häc tËp (Learning management system - LMS ): phÇn mÒm gióp qu¶n lý c¸c kho¸ häc vµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c khãa häc. PhÇn mÒm cho phÐp tæ chøc t-¬ng t¸c gi÷a häc viªn vµ gi¸o viªn trî gióp, gi÷a häc viªn vµ c¸c gi¸o tr×nh ®iÖn tö, ghi nhËn qu¸ tr×nh vµ kÕt qu¶ häc tËp cña häc viªn, qu¸ tr×nh hç trî cña gi¸o viªn. LCMS nãi trªn ®-îc coi lµ mét thµnh phÇn cña LMS.[5,tr18] d. ChuÈn ®µo t¹o ®iÖn tö SCORM (Sharable Content Object Reference Model ) Trong E-learning, c¸c chuÈn trao ®æi th«ng tin x¸c ®Þnh mét ng«n ng÷ mµ hÖ thèng qu¶n lý ®µo t¹o cã thÓ trao ®æi th«ng tin ®-îc víi c¸c module. ChuÈn ®µo t¹o ®iÖn tö lµ c¸c quy ®Þnh mµ c¸c hÖ thèng ®µo t¹o ®iÖn tö hay c¸c bµi gi¶ng ®iÖn tö ph¶i tu©n thñ ®Ó ®¶m b¶o tÝnh t-¬ng thÝch gi÷a c¸c hÖ thèng ®µo t¹o ®iÖn tö. ChuÈn ®ãng gãi m« t¶ c¸c c¸ch ghÐp c¸c ®èi t-îng häc tËp riªng rÏ ®Ó t¹o ra mét bµi häc, khãa häc, hay c¸c ®¬n vÞ néi dung kh¸c, sau ®ã vËn chuyÓn vµ sö dông l¹i ®-îc trong nhiÒu hÖ thèng qu¶n lý kh¸c nhau (LMS/LCMS). C¸c chuÈn nµy ®¶m b¶o hµng tr¨m hoÆc hµng ngh×n file ®-îc gép l¹i vµ cµi ®Æt ®óng vÞ trÝ.[5,tr23] 11 §Æc t¶ ADL SCORM bao gåm Runtime Environment (RTE) quy ®Þnh sù trao ®æi gi÷a hÖ thèng qu¶n lý ®µo t¹o vµ c¸c SCO (Sharable Content Object - §èi t-îng néi dung cã thÓ chia sÎ ®-îc) t-¬ng øng víi mét module. Thùc ra th× SCORM dïng c¸c ®Æc t¶ míi nhÊt cña AICC. e. Bµi gi¶ng ®iÖn tö: lµ mét tËp hîp c¸c häc liÖu ®iÖn tö ®-îc tæ chøc l¹i theo mét kÕt cÊu s- ph¹m ®Ó cã thÓ cung cÊp kiÕn thøc vµ kü n¨ng cho häc viªn mét c¸ch hiÖu qu¶ th«ng qua sù trî gióp cña c¸c phÇn mÒm qu¶n lý häc tËp (Learning Management System - LMS). Mét bµi gi¶ng ®iÖn tö th-êng t-¬ng øng víi mét häc phÇn hoÆc mét m«n häc.[5,tr25] C¸c tµi liÖu häc tËp ®-îc sè ho¸ theo mét cÊu tróc, ®Þnh d¹ng vµ kÞch b¶n nhÊt ®Þnh, ®-îc l-u tr÷ trªn m¸y tÝnh nh»m phôc vô viÖc d¹y vµ häc qua m¸y tÝnh. D¹ng thøc sè ho¸ cã thÓ lµ v¨n b¶n, slide, b¶ng d÷ liÖu, ©m thanh, h×nh ¶nh, video sè, c¸c øng dông t-¬ng t¸c v.v. vµ c¶ nh÷ng tµi liÖu hçn hîp gåm c¸c d¹ng thøc nãi trªn. f. Module bµi gi¶ng: lµ mét phÇn cña gi¸o tr×nh ®iÖn tö, bµi gi¶ng ®iÖn tö t-¬ng øng víi mét ®¬n vÞ kiÕn thøc. ViÖc x¸c ®Þnh ®¬n vÞ kiÕn thøc th-êng ®-îc tÝnh theo mét néi dung trän vÑn cÇn cung cÊp cho häc viªn hoÆc mét néi dung ®-îc cung cÊp theo mét ®¬n vÞ thêi gian häc. Mét module th-êng ®-îc tÝnh t-¬ng øng víi c¸c ch-¬ng môc trong bµi gi¶ng hoÆc theo ®¬n vÞ mét sè tiÕt häc nhÊt ®Þnh.[5,tr31] g. Kho¸ häc (Course): ®-îc x¸c ®Þnh bëi viÖc sö dông mét bµi gi¶ng ®iÖn tö, cung cÊp kiÕn thøc hay kü n¨ng cho mét tËp hîp x¸c ®Þnh c¸c häc viªn. ViÖc gi¶ng d¹y nµy cã thÓ cã hoÆc kh«ng cã gi¶ng viªn hç trî. Nh- vËy kho¸ häc lµ mét lÇn tæ chøc d¹y cho mét nhãm häc viªn mét häc phÇn hoÆc mét m«n häc Mét bµi gi¶ng cã thÓ dïng cho nhiÒu kho¸ häc.[5,tr32] h. S¸ch ®iÖn tö (E-book): lµ c¸c d÷ liÖu (chñ yÕu lµ v¨n b¶n) ®· ®-îc sè hãa, ®Þnh d¹ng theo chuÈn nhÊt ®Þnh, cã kÌm theo c¸c multimedia lµm t¨ng kh¶ n¨ng trùc quan hãa vµ thao t¸c hãa cña ng-êi ®äc.[5,tr35] 12 i. Gi¸o ¸n ®iÖn tö: lµ kÕ ho¹ch triÓn khai c¸c bµi gi¶ng ®iÖn tö cô thÓ (®éc lËp hoÆc ®-îc tÝch hîp trong d¹y häc truyÒn thèng), ®-îc x©y dùng trªn nh÷ng nguyªn t¾c s- ph¹m nhÊt ®Þnh, ®¶m b¶o tÝnh logic cña néi dung d¹y häc.[5,tr40] 1.2.2. Bµi gi¶ng ®iÖn tö và d¹y häc hiÖn ®¹i HiÖn vÉn ch-a cã mét ®Þnh nghÜa chÝnh thøc, thèng nhÊt vÒ lo¹i bµi gi¶ng nµy. Cã thÓ b¾t gÆp nhiÒu tªn gäi nh- “gi¸o tr×nh sè hãa”, “bµi gi¶ng qua m¹ng”, “bµi gi¶ng kÕt nèi (trùc tuyÕn/ngo¹i tuyÕn)”... C¸ch hiÓu nh- vËy vÒ bµi gi¶ng ®iÖn tö (BG§T) míi chØ dõng ë h×nh thøc thÓ hiÖn chø ch-a nãi hÕt ®-îc b¶n chÊt cña nã. Bµi gi¶ng ®iÖn tö cã thÓ ®-îc hiÓu theo 2 c¸ch: - Nh- mét “s¶n phÈm” ®iÖn tö, ®-îc sè hãa (bµi gi¶ng ®iÖn tö, gi¸o ¸n ®iÖn tö, hå s¬ d¹y häc, häc liÖu ®iÖn tö...) ®-îc thiÕt kÕ, tæ chøc theo ý ®å, môc tiªu s- ph¹m nhÊt ®Þnh. D¹ng thøc sè hãa cã thÓ lµ v¨n b¶n, ©m thanh, h×nh ¶nh, ®å häa, thÝ nghiÖm m« pháng… S¶n phÈm nµy cã thÓ ®-îc dïng mét c¸ch ®éc lËp hoÆc tÝch hîp víi c¸c bµi gi¶ng truyÒn thèng hiÖn nay (Thay v× lªn líp víi c¸c tËp gi¸o tr×nh ®å sé vµ “lØnh kØnh”, ng-êi d¹y chØ cÇn mét chiÕc Pen Driver-USB chøa d÷ liÖu, phÇn mÒm chuyªn dông, m¸y tÝnh x¸ch tay vµ m¸y chiÕu LCD Projector…). Ng-îc l¹i, ng-êi häc, v× mét lý do nµo ®ã, do ch-a hiÓu hÕt ®-îc vÊn ®Ò néi dung, cã thÓ “thao t¸c” lÆp ®i lÆp l¹i víi néi dung bµi häc qua m¸y tÝnh, ®Üa CD-Rom, b¨ng h×nh…[23,tr35] - Nh- mét “qu¸ tr×nh” d¹y häc ®-îc ®iÖn tö hãa, sè hãa. Qu¸ tr×nh d¹y häc “kh«ng truyÒn thèng” nµy cho phÐp ng-êi d¹y, ng-êi häc vµ néi dung tri thøc t-¬ng t¸c víi nhau trong mét m«i tr-êng sè hãa (th-êng lµ m¹ng Internet) ë mäi ®Þa ®iÓm vµ thêi gian kh¸c nhau. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, khi vÊn ®Ò chuyÓn ®æi tõ ph-¬ng thøc ®µo t¹o theo niªn chÕ sang häc chÕ tÝn chØ ®ang ®Æt ra hµng lo¹t nhiÖm vô cÇn ph¶i gi¶i quyÕt ngay (®æi míi kÕt cÊu ch-¬ng tr×nh, t¨ng tÝnh liªn th«ng, chuyÓn 13 ®æi cña ch-¬ng tr×nh, ®a d¹ng hãa c¸c h×nh thøc tæ chøc d¹y häc, c¸c ph-¬ng ph¸p triÓn khai qu¸ tr×nh d¹y häc, h×nh thøc kiÓm tra ®¸nh gi¸, t¨ng kh¶ n¨ng tù häc, tù nghiªn cøu cña ng-êi häc, më réng nguån häc liÖu…), viÖc ¸p dông triÓn khai gi¸o tr×nh ®iÖn tö, bµi gi¶ng ®iÖn tö (E-lesson) cã thÓ coi nh- mét gi¶i ph¸p h÷u hiÖu nh»m t¹o ra mét h×nh thøc d¹y häc míi, cho phÐp v-ît lªn c¸c giíi h¹n vÒ kh«ng gian vµ thêi gian, t¹o ra c¬ héi b×nh ®¼ng, ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng cña ng-êi häc ë bËc ®¹i häc.[23,tr54] Gi¸o tr×nh ®iÖn tö, bµi gi¶ng ®iÖn tö (®-îc hiÓu kh¸i qu¸t nh- s¶n phÈm vµ qu¸ tr×nh) vÒ c¬ b¶n kh¸c víi gi¸o tr×nh, bµi gi¶ng truyÒn thèng ë nh÷ng ®iÓm sau: - Kh«ng bÞ giíi h¹n bëi kh«ng gian, thêi gian (®¼ng thêi vµ bÊt ®¼ng thêi) - MÒm dÎo, cã thÓ t-¬ng t¸c ®-îc. - T¹o ra m«i tr-êng häc tËp b×nh ®¼ng, phï hîp víi c¸c ®èi t-îng kh¸c nhau. - T¹o ra kh¶ n¨ng tÝch hîp m¹nh mÏ c¸c øng dông c«ng nghÖ trong d¹y häc. - T¹o ra sù thay ®æi c¨n b¶n trong quan niÖm vÒ vÞ trÝ, vai trß cña ng-êi d¹y, ng-êi häc... C¸c bµi gi¶ng, kho¸ häc ®-îc thiÕt kÕ vµ triÓn khai víi sù trî gióp cña CNTT cã thÓ t¹o ra nh÷ng chuyÓn biÕn v-ît tréi vÒ chÊt so víi c¸c bµi gi¶ng, kho¸ häc truyÒn thèng: ng-êi häc cã thÓ “thao t¸c” ®-îc víi néi dung. Néi dung cña d¹y häc truyÒn thèng lµ nh÷ng kiÕn thøc khoa häc ®-îc ch¾t läc vµ ®ãng gãi trong gi¸o tr×nh, s¸ch gi¸o khoa vµ ®-îc chuyÓn ®Õn ng-êi häc mét c¸ch cøng nh¾c (ng-êi häc kh«ng thÓ “t-¬ng t¸c”, “thao t¸c” ®-îc víi néi dung). Trong khi ®ã, néi dung cña bµi gi¶ng ®iÖn tö (E-lesson) l¹i kh«ng ph¶i ë chÝnh b¶n th©n th«ng tin, tri thøc, mµ lµ c¸ch t×m kiÕm, lùa chän, xö lý th«ng tin, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò (HiÖn vÉn tån t¹i nh÷ng quan niÖm sai lÇm cho 14