Môc lôc
A. Lêi më ®Çu......................................................................2
B. Néi dung...........................................................................3
I. Sù h×nh thµnh hiÖp t¸c gi¶n ®¬n (HTG§).................3
1. Kh¸i niÖm.....................................................................3
2. Sù h×nh thµnh..............................................................3
II. TÝnh chÊt TBCN trong giai ®o¹n HTG§......................3
1. HTG§ dùa trªn c¬ së chiÕm h÷u t nh©n TBCN vÒ TLSX vµ
bãc lét lao ®éng lµm thuª......................................................3
2. Chøc n¨ng chØ huy, kiÓm tra, gi¸m s¸t cña nhµ TB ®èi víi
qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt.................................................4
3. N¨ng suÊt lao ®éng t¨ng lªn thuéc vÒ nhµ TB vµ nh lµ do
TB t¹o ra..............................................................................4
III. Sù u thÕ cña HTG§ so víi s¶n xuÊt phong kiÕn........4
1. Thùc hiÖn ®îc ngµy lao ®éng trung b×nh........................5
2. TiÕt kiÖm ®îc TLSX, gi¶m chi phÝ trªn mét ®¬n vÞ s¶n
phÈm...................................................................................5
3. T¹o ra søc s¶n xuÊt tËp thÓ.............................................5
4. T¹o ra sù kÝch thÝch thi ®ua lµm t¨ng n¨ng suÊt c¸ nh©n.
5
1
5. Rót ng¾n thêi gian hoµn thµnh c«ng viÖc.........................5
6. Hoµn thµnh nhanh ®îc nh÷ng c«ng viÖc cã tÝnh thêi vô.. . .5
7. Thu hÑp ®îc kh«ng gian s¶n xuÊt....................................5
c. KÕt luËn............................................................................7
d. Tµi liÖu tham kh¶o.............................................................8
lêi më ®Çu
BÊt chÊp nh÷ng khuyÕt tËt cña m×nh, nÒn s¶n xuÊt t b¶n
chñ nghÜa vÉn kh¼ng ®Þnh ®îc chç ®øng trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn cña x· héi loµi ngêi. Nh÷ng thµnh qu¶ mµ nÒn s¶n xuÊt t
b¶n chñ nghÜa mang l¹i ®· gãp phÇn lµm thay ®æi ®¸ng kÓ bé
mÆt cña nh©n lo¹i tõ thêi xa xa cho ®Õn nay. Ngîc dßng lÞch sö
®Ó t×m ra xuÊt ph¸t ®iÓm cña nÒn s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa
sÏ cho chóng ta hiÓu ®îc phÇn nµo v× sao chñ nghÜa t b¶n
chiÕn th¾ng hoµn toµn chñ nghÜa phong kiÕn.
2
HiÖp t¸c gi¶n ®¬n – giai ®o¹n khëi ®Çu cña chñ nghÜa t
b¶n tuy víi c«ng cô kü thuËt vÉn lµ thñ c«ng nhng ®· manh nha
trong lßng nh÷ng tÝnh chÊt cña t b¶n chñ nghÜa ®· tá ra u viÖt
h¬n so víi ph¬ng thøc s¶n xuÊt phong kiÕn vÒ nhiÒu mÆt.
Trong ph¹m vi cña mét bµi tiÓu luËn, em xin phÐp ®i s©u
vµo ph©n tÝch tÝnh chÊt t b¶n chñ nghÜa vµ nh÷ng u thÕ cña
giai ®o¹n hiÖp t¸c gi¶n ®¬n.
Néi dung tiÓu luËn bao gåm:
PhÇn I: Sù h×nh thµnh giai ®o¹n hiÖp t¸c gi¶i ®¬n.
PhÇn II: TÝnh chÊt t b¶n chñ nghÜa cña hiÖp t¸c
gi¶n
®¬n.
PhÇn III: Sù u thÕ cña hiÖp t¸c gi¶n ®¬n so víi s¶n xuÊt
phong kiÕn.
ph©n tÝch tÝnh chÊt tbcn trong giai ®o¹n hiÖp t¸c gi¶n ®¬n.
v× sao c«ng cô kü thuËt vÉn lµ thñ c«ng mµ nã ®· tá ra u viÖt
h¬n ph¬ng thøc s¶n xuÊt phong kiÕn
3
I. Sù h×nh thµnh hiÖp t¸c gi¶n ®¬n.
1. Kh¸i niÖm.
HiÖp t¸c gi¶n ®¬n t b¶n chñ nghÜa lµ mét sè ®«ng c«ng
nh©n lµm viÖc trong cïng mét thêi gian, díi sù ®iÒu khiÓn cña
cïng mét nhµ t b¶n, trong cïng mét kh«ng gian, ®Ó s¶n xuÊt ra
cïng mét lo¹i hµng hãa.
2. Sù h×nh thµnh.
HiÖp t¸c gi¶n ®¬n lµ xuÊt ph¸t ®iÓm lÞch sö cña nÒn s¶n
xuÊt t b¶n chñ nghÜa. Nh÷ng xÝ nghiÖp t b¶n chñ nghÜa ®Çu
tiªn lµ nh÷ng xÝ nghiÖp do th¬ng nh©n, bän cho vay nÆng l·i
dùng lªn. Thî thñ c«ng ph¸t tµi vµ thî c¶ giµu cã x©y dùng nªn
trªn sù ph¸ s¶n cña thî thñ c«ng lµm ¨n thua lç vµ d©n nghÌo
n«ng th«n. So víi xëng cña ngêi chñ phêng héi, xëng thî cña nhµ
t b¶n lóc ®Çu chØ kh¸c vÒ quy m« s¶n xuÊt vµ sè lîng c«ng
nh©n lµm thuª. Tuy nhiªn, nÐt næi bËt ®Æc trng mµ hiÖp t¸c
gi¶n ®¬n cã ®îc ®ã lµ lao ®éng hiÖp t¸c – mét h×nh thøc lao
4
®éng do nhiÒu ngêi cïng lµm viÖc víi nhau nh»m môc ®Ých
chung trong mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §iÒu nµy ®· t¹o nªn mét
n¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n h¼n n¨ng suÊt lao ®éng cña
nh÷ng ngêi lµm ¨n riªng lÎ. C¸c nhµ t b¶n ®· lîi dông h×nh thøc
lao ®éng hiÖp t¸c nµy ®Ó tæ chøc lao ®éng s¶n xuÊt trong xëng thî cña m×nh, t¹o ra mét søc s¶n xuÊt míi, nh»m t¨ng thªm
khèi lîng gi¸ trÞ thÆng d trong ®iÒu kiÖn lao ®éng cßn lµ thñ
c«ng.
HiÖp t¸c gi¶n ®¬n t b¶n chñ nghÜa h×nh thµnh víi ®iÒu
kiÖn t liÖu s¶n xuÊt ph¶i tËp trung trong tay c¸c nhµ t b¶n ®ång
thêi cã nh÷ng lao ®éng ®· bÞ tíc hÕt t liÖu s¶n xuÊt, tù do ®em
b¸n søc lao ®éng cña m×nh.
II. TÝnh chÊt t b¶n chñ nghÜa trong giai ®o¹n hiÖp t¸c gi¶n
®¬n.
1. HiÖp t¸c gi¶n ®¬n lµ giai ®o¹n tÊt yÕu tõ s¶n xuÊt nhá lªn
s¶n xuÊt lín song hiÖp t¸c gi¶n ®¬n t b¶n chñ nghÜa dùa trªn
c¬ së chiÕm h÷u t nh©n t b¶n chñ nghÜa vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ
bãc lét lao ®éng lµm thuª, nªn nã lµm t¨ng søc s¶n xuÊt x· héi
vµ lµ mét ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d t¬ng ®èi.
5
2. TÝnh chÊt t b¶n chñ nghÜa cña hiÖp t¸c gi¶n ®¬n cßn thÓ
hiÖn ë chøc n¨ng chØ huy, gi¸m s¸t cña nhµ t b¶n ®èi víi qu¸
tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt.
Trong c¸c xëng thî, nhµ t b¶n lóc ®Çu võa lµ chñ xÝ nghiÖp,
võa lµ ngêi trùc tiÕp chØ huy s¶n xuÊt. Lao ®éng tËp thÓ tÊt
yÕu ®ßi hái sù chØ huy, tæ chøc s¾p xÕp, ®iÒu hoµ nh÷ng
ho¹t ®éng c¸ nh©n. §iÒu nµy kh«ng thÓ cã ë lao ®éng c¸ thÓ.
M¸c ®· nhËn xÐt: “Mét nh¹c sÜ ®éc tÊu th× tù ®iÒu khiÓn lÊy
m×nh, nhng dµn nh¹c th× cÇn ph¶i cã nh¹c trëng”.
MÆt kh¸c, viÖc chØ huy cña nhµ t b¶n cßn do môc ®Ých
cña nÒn s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa chi phèi, ®ã lµ bãp nÆn ®îc
gi¸ trÞ thÆng d cµng nhiÒu cµng tèt. Do ®ã viÖc chØ huy cña
nhµ t b¶n ph¶i mang h×nh thøc chuyªn chÕ. H×nh thøc chuyªn
chÕ t¨ng lªn theo tû lÖ thuËn víi sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t
b¶n. Ngoµi h×nh thøc chuyªn chÕ ra, nhµ t b¶n kh«ng thÓ thùc
hiÖn ®îc môc ®Ých. Sù chØ huy s¶n xuÊt nh vËy lµ chøc n¨ng
riªng cã cña nÒn s¶n xuÊt TBCN.
3. TÝnh chÊt t b¶n chñ nghÜa cña hiÖp t¸c gi¶n ®¬n cßn thÓ
hiÖn ë chç: n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng lªn nhê lao ®éng hiÖp t¸c
6
cña c«ng nh©n mµ cã, nhng nã l¹i thuéc vÒ t b¶n vµ nh lµ do t
b¶n t¹o ra.
Khi b¸n søc lao ®éng cho nhµ t b¶n, ngêi c«ng nh©n b¸n díi h×nh thøc c¸ nh©n riªng lÎ. Mçi mét c«ng nh©n cã quan hÖ
trùc tiÕp víi cïng mét nhµ t b¶n nhng gi÷a hä kh«ng cã quan hÖ
víi nhau.
Lao ®éng hiÖp t¸c cña c«ng nh©n chØ b¾t ®Çu khi hä
tham gia qu¸ tr×nh s¶n xuÊt díi sù ®iÒu khiÓn cña nhµ t b¶n.
Hä lµ thµnh viªn trong tæ chøc lao ®éng thuéc nhµ t b¶n. Bëi
vËy søc s¶n xuÊt do lao ®éng hiÖp t¸c cña hä t¹o nªn lµ søc s¶n
xuÊt cña nhµ t b¶n, do t b¶n t¹o ra.
III. Sù u thÕ cña hiÖp t¸c gi¶n ®¬n so víi s¶n xuÊt phong kiÕn.
Trong giai ®o¹n hiÖp t¸c gi¶n ®¬n, mÆc dï cha cã sù thay
®æi vÒ c«ng cô vµ ph¬ng thøc lao ®éng, nhng do b¶n th©n lao
®éng hiÖp t¸c trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®· cã s½n nh÷ng u thÕ
h¬n h¼n so víi s¶n xuÊt phong kiÕn.
Nh÷ng u thÕ ®ã lµ:
1. Thùc hiÖn ®îc ngµy lao ®éng trung b×nh do cã sù san ®i bï
l¹i chªnh lÖch c¸ nh©n vÒ thÓ lùc, tr×nh ®é khÐo lÐo cña c«ng
nh©n s¶n xuÊt. Ngµy lao ®éng trung b×nh nµy ®¶m b¶o hao
phÝ lao ®éng c¸ biÖt xÊp xØ víi hao phÝ lao ®éng x· héi cÇn
7
thiÕt cña s¶n phÈm, ®¶m b¶o viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng
hãa cña nhµ t b¶n æn ®Þnh vµ v÷ng ch¾c h¬n s¶n xuÊt phong
kiÕn.
2. TiÕt kiÖm ®îc t liÖu s¶n xuÊt, gi¶m bít ®îc chi phÝ trªn mét
®¬n vÞ s¶n phÈm. NÕu nh tríc ®©y víi c¸ch lµm ¨n riªng lÎ th×
mÊt 10 xëng dÖt cho 10 ngêi thî, cßn nay chØ mÊt mét xëng cho
cïng mét sè thî nh vËy. Do vËy ®· tiÕt kiÖm ®îc rÊt nhiÒu
nguyªn vËt liÖu, diÖn tÝch x©y dùng vµ nhiÒu thø kh¸c ¶nh hëng ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm.
3. T¹o ra mét søc s¶n xuÊt míi n¨ng lùc tæng thÓ cña toµn bé
c«ng nh©n céng l¹i. §iÒu nµy cho phÐp hoµn thµnh ®îc nh÷ng
c«ng viÖc to lín mµ mét c¸ nh©n kh«ng thÓ lµm ®îc.
4. T¹o ra sù kÝch thÝch thi ®ua lµm t¨ng n¨ng suÊt c¸ nh©n do
sè ®«ng ngêi cïng lµm viÖc bªn nhau, do sù tiÕp xóc x· héi mµ
sinh ra. Thùc tiÔn ®· chøng minh r»ng khèi lîng s¶n phÈm cña 12
ngêi thî lao ®éng hiÖp t¸c t¹o nªn trong 144 giê lín h¬n nhiÒu
khèi lîng s¶n phÈm cña 12 ngêi lµm riªng lÎ trong cïng mét thêi
gian trªn hoÆc cña 10 ngêi thî riªng lÎ lµm cïng thêi gian ®ã.
8
5. Rót ng¾n ®îc thêi gian hoµn thµnh c«ng viÖc do ®¶m b¶o
tÝnh liªn tôc trong qu¸ tr×nh lao ®éng vµ t¸c ®éng vµo ®èi tîng
lao ®éng tõ nhiÒu phÝa.
6. Hoµn thµnh nhanh ®îc nh÷ng c«ng viÖc khÈn cÊp trong
nh÷ng thêi kú nhÊt ®Þnh vµ nh÷ng c«ng viÖc cã tÝnh chÊt thêi
vô, ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kÞp thêi v× hiÖp t¸c lao ®éng cho phÐp
tËp trung khèi lîng lín lao ®éng hiÖp t¸c hoµn thµnh c«ng viÖc
nhanh chãng.
7. Do tËp trung ®îc t liÖu s¶n xuÊt vµ c«ng nh©n mµ lao ®éng
hiÖp t¸c, mét mÆt cã thÓ ®¶m b¶o thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc
trªn ph¹m vi kh«ng gian réng lín, nh lµm c«ng tr×nh thuû lîi, lµm
®êng… mÆt kh¸c cã thÓ thùc hiÖn ®îc nh÷ng c«ng viÖc trong
mét kh«ng gian nhá, tuú theo tÝnh chÊt cña c«ng viÖc.
HiÖp t¸c gi¶n ®¬n lµ giai ®o¹n tÊt yÕu, biÕn t liÖu s¶n
xuÊt ph©n t¸n thµnh t liÖu s¶n xuÊt tËp trung, biÕn lao ®éng
riªng lÎ thµnh lao ®éng x· héi, lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x·
héi nhê t¹o nªn mét søc s¶n xuÊt míi. HiÖp t¸c gi¶n ®¬n cã
nh÷ng mÆt tèt cña nã nhng chñ nghÜa t b¶n ®· lîi dông h×nh
thøc nµy ®Ó khai th¸c qu¸ tr×nh lao ®éng x· héi, t¨ng cêng bãc
lét gi¸ trÞ thÆng d chñ yÕu lµ gi¸ trÞ thÆng d t¬ng ®èi.
9
kÕt luËn
BÊt cø mét c«ng tr×nh nµo dï quy m« to nhá ®Õn ®©u
còng ®Òu ph¶i ®Æt viªn g¹ch ®Çu tiªn cho nã. Chñ nghÜa t b¶n
®· ®Æt mét viªn g¹ch v÷ng ch¾c ngay tõ ®Çu ®Ó lµm nÒn
mãng cho sù ph¸t triÓn vÒ sau cña m×nh - ®ã lµ giai ®o¹n hiÖp
t¸c gi¶n ®¬n t b¶n chñ nghÜa. Giai ®o¹n nµy víi nh÷ng u thÕ
nh tiÕt kiÖm ®îc t liÖu s¶n xuÊt, t¹o ra søc s¶n xuÊt tËp thÓ, rót
10
ng¾n thêi gian hoµn thµnh c«ng viÖc…. ®· gióp nÒn s¶n xuÊt t
b¶n chñ nghÜa chiÕn th¾ng hoµn toµn nÒn s¶n xuÊt phong
kiÕn, x¸c lËp ®îc ®Þa vÞ thèng trÞ trong mét giai ®o¹n lÞch sö
nhÊt ®Þnh.
Chñ nghÜa t b¶n ngµy nay ®· cã nhiÒu biÕn thÓ. Xem xÐt,
ph©n tÝch kü lìng qu¸ khø còng lµ ®Ó gióp chóng ta nh×n râ
h¬n vÒ thùc t¹i. Tõ ®ã chóng ta sÏ cã c¸i nh×n kh«n ngoan h¬n
®Ó ®¸nh gi¸ nh÷ng mÆt u vµ mÆt nhîc cña chñ nghÜa t b¶n.
11
tµi liÖu tham kh¶o
1. c¸c m¸c t b¶n , quyÓn i, tËp ii – nxb sù thËt hµ néi.
2. gi¸o tr×nh kinh tÕ häc m¸c-lªnin – nxb chÝnh trÞ quèc gia.
12
- Xem thêm -
.DOC 
12 
210 
124 
