nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh quy luËt cña sù h×nh thµnh vµ ph¸t
triÓn kinh tÕ thÞ truêng vµ sù vËn dông vµo h×nh tiÔn viÖt
nam
lêi më ®Çu
theo m¸c : “s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ lµ hiÖn tîng vèn cña nhiÒu h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi . nh÷ng ®iÒu
kiÖn ra ®êi vµ tån t¹i cña kinh tÕ hµng ho¸ còng nh c¸c tr×nh
®é ph¸t triÓn cña nã do sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt t¹o
ra .”
sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng ®· tr¶i
qua ba giai ®o¹n : kinh tÕ hµng hoµ , kinh tÕ thÞ trêng tù do ,
kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt vµ qu¶n lÝ cña nhµ níc . tÊt
c¶ c¸c níc ®Ò ph¶i x©y dùng cho m×nh métn nÒn kinh tÕ
thØtêng phï hîp víi ®iÒu kiÖn hiÖn cã cña quèc gia ®ã . bëi v×
muèn ph¸t triÓn kinh tÕ ®i ®«i vêi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x·
héi th× ®©y lµ mét yÕu tè v« cïng quan träng . tÊt c¶ c¸c ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu ®îc diÔn ra th«ng qua thÞ trêng vµ do thÞ trêng quyÕt ®Þnh .
th«ng qua viÖc nghiªn cøu vÒ sù h×nh thµnh vµ ph¸t
triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng cho chóng ta biÕt ®îc sù cÇn
thiÕt vµ nh÷ng t¸c dông cña sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn
kinh tÕ thÞ trêng . vµ nh÷ng u ®iÎm , khuyÕt ®iÓm cña nÒn
kinh tÕ thÞ trêng , tõ ®ã mµ c¸c níc c¶ thÓ ®Ò ®îc ra nh÷ng
gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc khuyÕt ®iÓm vµ ®Èy m¹nh nh÷ng u
®iÓm .
1
®Æc biÖt ®èi víi viÖt nam ta , hiÖn nay ®ang trong
thêi k× qu¸ ®é lªn XHCN cßn khÆp nhiÒu khã kh¨n . v× vËy
mµ chóng ta còng cÇn ph¶i cã mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng .víi
m« h×nh kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn , vËn ®éng theo
c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ níc , ®Þnh híng x· héi
chñ nghÜa . tõ ®ã mµ ®¶ng ta ®· v¹ch ra nh÷ng chÝnh s¸ch ,
kÕ ho¹ch , chñ tr¬ng, ®êng lèi ®Ó ph¸t triÓn ®Êt níc .
PhÇn ii: néi dung chÝnh
I . lý luËn chung vÒ kt thÞ trêng :
1. kt thÞ trêng vµ nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña nã :
1.1 .quan niÖm vÒ kt thÞ trêng:
kt thÞ trêng lµ kiÓu tæ chøc kinh tÕ x· héi trong
®ã toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt ®îc g¾n chÆt
víi thÞ trêng. Trong nÒn kt thÞ trêng , viÖc s¶n xuÊt ra c¸i
g× ,s¶n xuÊt nh thÕ nµo vµ s¶n xuÊt cho ai còng nh tiªu dïng
c¸i g× vµ khi nµo ®Òu ®îc th«ng qua thÞ trêng do thÞ trêng
quyÕt ®Þnh . hay nãi mét c¸ch kh¸c th× kt thÞ trêng lµ tr×nh
®é ph¸t triÓn cao h¬n cña kt hµng ho¸ mµ ë trong ®ã tÊt c¶
c¸c yÕu tè ®Çu vµo,®Çu ra cho s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu cã
thÓ mua vµ b¸n th«ng qua thÞ trêng va do thÞ trêng quyÕt
®Þnh .
nh vËy kt thÞ trêng kh«ng n»m ngoµi kt hµng ho¸
mµ lµ kt hµng ho¸ diÔn ra víi quy m« lín h¬n . v× kt hµng ho¸
lµ kiÓu tæ chøc kt mµ s¶n xuÊt ra ®Ó b¸n . lµ h×nh thøc kt
trong ®ã mèi quan hÖ gi÷a nh÷ng ngêi s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn
th«ng qua viÖc mua b¸n s¶n phÈm lao ®éng cña nhau trªn thÞ
trêng . ®ã lµ mèi quan hÖ hµng - tiÒn.
Kt thÞ trêng vµ kt hµng ho¸ kh«ng ®ång nhÊt víi
nhau , chóng kh¸c nhau vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn . vÒ c¬ b¶n
chóng cã cïng nguån gèc vµ cïng b¶n chÊt.
2
1.2. ®Æc trng c¬ b¶n cña nÒn kt thÞ trêng :
tÝnh tù chñ cña c¸c chñ thÓ kt rÊt cao: v× trong
nÒn kt thÞ trêng th× c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i tù chÞu
tr¸ch nhiÖm vÒ tµi chÝnh . tøc lµ tù bï ®¾p trang tr¶i cho ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh (l·i th× hëng cßn lç th× tù
chÞu ) . nªn c¸c chñ thÓ kt ph¶i tÝnh ®óng vµ ®ñ nh÷ng chi
phÝ ë ®Çu vµo vµ tÝnh gi¸ hîp lÝ ë ®Çu ra . sù can thiÖp cña
c¸c c¬ quan nhµ níc vµo viÖc s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c
doanh nghiÖp rÊt h¹n chÕ .
dung lîng vµ chñng lo¹i hµng ho¸ tham gia vµo
thÞ trêng rÊt ®a d¹ng vµ phong phó. Trong nÒn kt thÞ trêng cã
sù tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn kt , cã nhiÒu hµng ho¸ víi
mÉu m· ®Ñp vµ hiÖn ®¹i ®¸p øng ®îc nhu cÇu ngµy cµng cao
cña ngêi tiªu dïng trong thËp kØ nµy.
trong nÒn kt thÞ trêng th× gi¸ c¶ ®îc x¸c ®Þnh
ngay trªn thÞ trêng . nã lµ kÕt qu¶ cña sù va ch¹m t¸c ®éng
qua l¹i gi÷a cung- cÇu , ngêi b¸n - ngêi mua. ë ®©y lµ gi¸ tháa
thuËn , gi¸ kinh doanh kh«ng ph¶i gi¸ tríc ®©y do nhµ níc quy
®Þnh . ngêi b¸n muèn b¸n ®îc hµng ho¸ víi gi¸ cao nhÊt cßn
ngêi mua muèn mua víi gi¶ thÊp nhÊt , ®Õn khi gÆp nhau t¹i
®iÓm c©n b»ng th× lîng cung b»ng lîng cÇu vµ gi¸ c¶ ®îc ngêi
b¸n - ngêi mua chÊp nhËn . ®ã chÝnh lµ gi¸ c¶ thÞ trêng.
Khi tham gia vµo thÞ trêng c¸c chñ thÓ kt t×m mäi
c¸ch ®Ó cã thÓ dµnh ®îc c¸c c¬ héi kinh doanh thuËn lîi nhÊt
nªn trong nÒn kt thÞ trêng th× sù c¹nh tranh gi÷a c¸c chñ thÓ
kt lµ tÊt yÕu . kh«ng chØ lµ sù c¹ch tranh gi÷a c¸c chñ thÓ kt
mµ cßn cã c¶ sù c¹ch tranh gi÷a ngêi b¸n vµ ngêi mua, qóa
tr×nh c¹ch
tranh diÔn ra c¶ trong s¶n xuÊt vµ lu th«ng . tõ ®ã t¹o ®éng
lùc ®Ó ph¸t triÓn nÒn kt thÞ trêng .
NÒn kt vËn ®éng theo quy luËt vèn cã cña kt thÞ
trêng ®ã lµ quy luËt gi¸ trÞ thÆng d , quy luËt c¹nh tranh , quy
luËt cung- cÇu , quy luËt lîi nhuËn , quy luËt lu th«ng...
3
NÒn kt thÞ trêng lµ mét hÖ thèng më , lÊy trao
®æi lµm môc ®Ých , trao ®æi hµng ho¸, héi nhËp ktqt víi khu
vùc vµ thÕ giíi
2. c¸c giai ®o¹n h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kt thÞ trêng
2.1. g® qu¸ ®é chuyÓn tõ nÒn kt hµng ho¸ gi¶n ®¬n sang
kt thÞ trêng :
S¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n lµ s¶n xuÊt hµng
ho¸ cña nh÷ng ngêi n«ng d©n , thî thñ c«ng dùa trªn c¬ së t
h÷u nhá vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ lao ®éng cña chÝnh hä . s¶n xuÊt
hµng ho¸ gi¶n ®¬n ph¸t triÓn vµ tån t¹i xen kÏ víi nÒn KT tù
nhiªn trong x· héi phong kiÕn . sù ph¸t triÓn cña nã ®Õn mét
tr×nh ®é nhÊt ®Þnh sÏ tù ph¸t dÉn ®Õn sù ra ®êi nÒn KT thÞ
trêng . qu¸ tr×nh chuyÓn KT hµng ho¸ qu¸ ®é lªn KT t b¶n chñ
nghÜa (KT TBCN) b¾t ®Çu diÔn ra ë ANH ë thÕ kû XV-XVII
.diÔn ra theo tiÕn tr×nh KT mang tÊt yÕu sau:
TiÕn tr×nh c¸ch m¹ng trong n«ng nghiÖp :
h×nh thµnh vïng NN
chuyªn cach tËp chung quy m« lín t¹o ra thÞ trêng cho c«ng
nghiÖp ho¸ TBCN .
tiÕn hµnh cm trong LLSX , h×nh thµnh lao
®éng chuyªn m«n ho¸ t¹o tiÒn ®Ò cho sù ra ®êi cña ®¹i c«ng
nghiÖp TBCN, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng , ph¸t triÓn c¸c
lo¹i thÞ trêng .
chuyÓn h×nh thøc TB nhá sang h×nh thøc
TB lín t nh©n TBCN vÒ t liÖu s¶n xuÊt.
2.2. G§ kinh tÕ thÞ trêng tù do:
C¸c chñ thÓ KT tham gia vµo thÞ trêng ®Òu
mong muèn thu lîi nhuËn tèi ®a. v× vËy mµ gi÷a hä lu«n canh
tranh lÉn nhau. C¹ch tranh lµ sù ganh ®ua,sù ®Êu tranh quyÕt
liÖt gi÷a c¸c chñ thÓ KT nh»m giµnh giËt nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh
doanh thuËn lîi vÒ m×nh ®Ó thu lîi nhuËn tèi ®a. trong nÒn KT
thÞ trêng tù do ngêi ta ph©n chia c¹nh tranh thµnh hai lo¹i :
c¹nh tranh trong néi bé ngµnh vµ c¹ch tranh gi÷a c¸c ngµnh .
4
2.2.1. c¹ch tranh néi bé ngµnh vµ sù h×nh thµnh nªn
gi¸ trÞ thÞ trêng:
Lµ sù c¹nh tranh gi÷a c¸c xÝ nghiÖp trong
cïng mét ngµnh,cïng s¶n xuÊt ra mét lo¹i hµng ho¸ nh»m giµnh
giËt nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng
ho¸ cã lîi h¬n ®Ó thu lîi nhuËn siªu ng¹ch . víi biÖn ph¸p : ra
søc c¶i tiÕn kÜ thuËt , t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng , h¹ gi¸ trÞ c¸
biÖt thÊp díi gi¸ trÞ x· héi cña hµng ho¸ ®ã. KÕt qu¶ lµ gi¸ trÞ
c¸ biÖt cña nhµ t b¶n nµo ®îc x· héi chÊp nhËn ®ã chÝnh lµ gi¸
trÞ thi trêng .
2.2.2. c¹ch tranh kh¸c ngµnh vµ sù h×nh thµnh tØ
suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n lîi nhuËn b×nh qu©n , gi¸ c¶ thÞ trêng: c¹nh tranh kh¸c ngµnh lµ c¹nh tranh gi÷a c¸c nhµ t b¶n
s¶n xuÊt ë nh÷ng ngµnh kh¸c nhau ,víi môc ®Ých t×m n¬i ®Çu
t cã
lîi nhÊt . nªn c¸c chñ thÓ KT cã thÓ t do chuyÓn dÞch t b¶n vµo
nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt kh¸c nhau . kÕt qu¶ lµ h×nh thµnh tØ
suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n ,lîi nhuËn b×nh qu©n vµ gi¸ c¶ s¶n
xuÊt. Trong CNTB tù do c¹nh tranh, c¸c nhµ s¶n xuÊt lu«n mua
vµ b¸n hµng ho¸ theo gi¸ c¶ s¶n xuÊt . do ®ã hä lu«n thu ®îc lîi
nhuËn b×nh qu©n
V× vËy lîi nhuËn b×nh qu©n vµ gi¸ c¶ s¶n xuÊt lµ quy luËt kinh
tÕ cña CNTB. Trong ®ã quy luËt lîi nhuËn b×nh qu©n lµ h×nh
thøc biÓu hiÖn ho¹t ®éng cô thÓ cña quy luËt gi¸ trÞ thÆng d
,cßn quy luËt gi¸ c¶ s¶n xuÊt lµ h×nh thøc biÓu hiÖn ho¹t ®éng
cô thÓ cña quy luËt gi¸ trÞ .
2.3.G§ KT thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc:
Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn KT thÞ trêng cã
t¸c ®éng c¶ hai mÆt tíi sù ph¸t triÓn KT : tÝch cùc vµ tiªu cùc .
®Ó ng¨n ngõa,kh¾c phôc nh÷ng khuyÕt tËt cña thÞ trêng th×
trong giai ®o¹n nµy nÒn KT cã sù can thiÖp cña nhµ níc , tøc lµ
sù qu¶n lý nÒn KT thÞ trêng. Vai trß KT cña nhµ níc cÇn thiÕt vµ
hÕt søc quan träng ®«i víi nh÷ng níc ®ang trong thêi k× qu¸
®é lªn CNXH, cã c¶ viÖtnam .
Nh»m ®¶m b¶o cho nÒn KT t¨ng trëng æn ®Þnh ,®¹t hiÖu qu¶
cao vµ ®Æc biÖt lµ ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi.
5
3. nh÷ng vÊn ®Ò cã tÝnh QL kh¸ch quan vµ phæ biÕn cña sù
h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn KT thÞ trêng :
3.1.®Èy m¹nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi : ph©n c«ng lao
®éng x· héi lµ ®iÒu kiÖn h×nh thµnh nªn nÒn KT hµng ho¸ ,
mµ nÒn KT hµng ho¸ diÕn ra víi quy m« lín h¬n lµ nÒn KT thÞ
trêng . v× vËy mµ trong nÒn KT thÞ trêng th× ph©n c«ng lao
®éng x· héi ngµy cµng ®îc ®Èy m¹nh vµ víi tÝnh chÊt lµ c¬ së
chung cña s¶n xuÊt hµng ho¸ kh«ng bÞ mÊt ®i mµ tr¸i l¹i cßn
ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu s©u vµ chiÒu réng .
3.2.®a d¹ng ho¸ h×nh thøc së h÷u : ®ã lµ së h÷u toµn
d©n , së h÷u tËp thÓ , së h÷u t nh©n , së h÷u hçn hîp . V× vËy
mµ tån t¹i nhiÒu chñ thÓ KT ®éc lËp , lîi Ých riªng . ®ã chÝnh lµ
sù t¸ch biÖt vÒ KT gi÷a c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh . nªn quan
hÖ gi÷a hä chØ ®îc thùc hiÖn th«ng qua quan hÖ hµng- tiÒn .
trong lÞch sö , mçi PTSX cã mét h×nh thøc së h÷u TLSX ®Æc trng (së h÷u PK,së h÷u TBCN...) . sù xuÊt hiÖn cña c¸c h×nh thøc
së h÷u TLSX do tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c¸c LLSX
quy ®Þnh . LLSX kh«ng ngõng vËn ®éng , biÕn ®æi lµm cho
c¸c h×nh thøc së h÷u TLSX còng kh«ng ngõng vËn ®éng , biÕn
®æi . h×nh thøc së h÷u lµ c¬ së thùc hiÖn lîi Ých cña c¸c chñ
thÓ KT vµ t¸c ®éng víi nhau trªn tÊt c¶ c¸c ph¬ng diÖn : tæ
chøc qu¶n lÝ, ph©n phèi thu nhËp , n¨ng suÊt....
3.3.ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt : KHCN ®îc x¸c ®Þnh lµ
®éng lùc cña CNH,H§H. KHCNcã vai trß quyÕt ®Þnh lîi thÕ c¹nh
tranh vµ tèc ®é ph¸t triÓn KT nãi chung , CNH_HDH nãi riªng
cña c¸c quèc gia . trong nÒn KT thÞ trêng , c¹nh tranh lµ tÊt yÕu
;v× c¸c chñ thÓ KT muèn thu lîi nhuËn tèi ®a nªn hä ph¶i tÝch
cùc ¸p dông nh÷ng thµnh tùu KHCN míi nhÊt ®Ó t¨ng n¨ng
suÊt lao ®éng sao cho h¹ gi¸ trÞ c¸ biÖt cña hµng ho¸ thÊp h¬n
gi¸ trÞ x· héi ®Ó thu lîi nhuËn siªu ng¹ch . v× vËy mµ KHCN trë
thµnh LLSX trùc tiÕp.
3.4. H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ trêng :
trong nÒn KT thÞ trêng cã sù tham gia cña nhiÒu chñ thÓ KT vµ
nhiÒu thµnh phÇn KT víi c¸c lo¹i h×nh së h÷u kh¸c nhau . v×
6
vËy mµ h×nh thµnh nªn nhiÒu lo¹i thÞ trêng (hµng ho¸ tiªu dïng
vµ dÞch vô , tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ, bÊt ®éng s¶n , søc lao ®éng ,
KHCN). ®Ó cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ truêng . bªn c¹nh
®ã th× c¸c lo¹i thÞ trêng lu«n cã sù t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau ,
hç trî hay t¸c ®éng ngîc chiÒu nhau trong nÒn KT.
3.5.ph¸t triÓn KT ®èi ngo¹i : xu híng toµn cÇu ho¸ , quan hÖ
KT ®èi ngo¹i ngµy cµng ph¸t triÓn réng r·i. thùc chÊt cña viÖc
më réng ph¸t triÓn KT ®èi ngo¹i lµ viÖc thu hót vèn ®Çu t bªn
ngoµi , tiÕp thu nhiÒu KTCN hiÖn ®¹i lµ viÖc më réng thÞ trêng . trong nÒn KT thÞ trêng , quan hÖ KT gi÷a c¸c chñ thÓ KT
kh«ng chØ bu«n b¸n trªn thÞ trêng trong níc mµ cßn híng ra bªn
ngoµi . ®Ó cã thÓ tËn dông tèi ®a c¸c lîi thÕ so s¸nh cña c¸c
quèc gia kh¸c ( vÒ thÞ trêng tiªu thô, nguån nguyªn liÖu ,nh©n
c«ng,vÞ trÝ ®Þa lý....)
3.6. t¨ng cêng vai trß ®iÒu tiÕt vµ qu¶n lÝ cña nhµ níc :nh
trong phÇn giai ®éan h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn KT thÞ trêng , ta còng nãi ®Õn nÒn KT thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ
níc lµ rÊt quan träng . ®©y lµ tiÒn ®Ò vµ ®iÒu kiÖn cã tÇm
quan träng ®Æc biÖt ®Ó ®¶m b¶o æn ®Þnh chÝnh trÞ - kinh
tÕ -x· héi ; c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ níc ph¶i kÝch thÝch ®îc
®éng lùc KT cña c¸c doanh nghiÖp ,®Ó c¸c doanh nghiÖp trong
níc vµ ngoµi níc yªn t©m kinh doanh .Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay
hÇu nh tÊt c¶ c¸c nÒn KT cña c¸c níc trªn thÕ giíi ®Òu cã sù
qu¶n lÝ cña nhµ níc ®Ó söa ch÷a mét møc ®é nµo ®ã “ nh÷ng
thÊt b¹i cña thÞ trêng” . nhµ níc x©y dùng hÖ thèng ®ång bé
®Ó b¶o vÖ quyÒn vµ nghÜa vô hëng lîi , lîi Ých KT cña c¸c chñ
thÓ KT, t«n träng vµ thùc hiÖn c¸c th«ng lÖ quèc tÕ trong quan
hÖ KT quèc tÕ . víi sù ®iÒu tiÕt vµ qu¶n lÝ KT cña nhµ níc ®Ó
®Þnh híng cho sù ph¸t triÓn KT vµ thùc hiÖn ®iÒu tiÕt c¸c
ho¹t ®éng KT, ®¶m b¶o cho nÒn KT t¨ng trëng æn
®Þnh .
7
3.7.ph¸t triÓn nguån nh©n lùc : chóng ta ®· biÕt nh©n tè
quyÕt ®Þnh sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn KT thÞ trêng lµ
ph©n c«ng lao ®éng x· héi . mµ trong nÒn KT thÞ trêng ph©n
c«ng lao ®éng x· héi ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu
s©u. ph¸t triÓn vÒ chiÒu s©u lµ do díi sù t¸c ®éng cña cuéc
CM KHCN , cÇn cã mét c¬ cÊu nguån nh©n lùc ®ång bé gåm
c¸c lÜnh vùc kh tù nhiªn ,KH x· héi ,c¸n bé nghiªn cøu vµ chiÓn
khai c«ng nghÖ , c¸n bé qu¶n lÝ , nghiÖp vô kinh tÕ , c¸n bé
trong c¸c ngµnh kinh doanh , c«ng nh©n tri thøc .... V× vËy mµ
nguån nh©n lùc ngµy cang ph¸t triÓn gåm nh÷ng ngêi cã tri
thøc vµ tr×nh ®é cao. ®Ó cã thÓ ®iÒu hµnh qu¶n lÝ nªn KT.
Cã nh vËy th× KT thÞ trêng míi æn ®Þnh.
II.thùc tr¹ng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn KT thÞ trêng
ë viÖt nam :
1.sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn
KT thÞ trêng ®Þnh
híng xhcn ë viÖt nam :
thêi k× qu¸ ®é lªn CNXH ë níc ta th× KT thÞ trêng tån t¹i
vµ ph¸t triÓn lµ kh¸ch quan vµ cÇn thiÕt .v×:
sù ph¸t triÓn cña sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi .nÒn KT
níc ta hiÖn nay bao gåm nhiÒu ngµnh KT kh¸c nhau , do t¸c
®éng cña CNH,H§H nÒn KT ®ang xuÊt hiÖn thªm nhiÒu ngµnh
nghÒ míi víi tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸ cao h¬n . thªm vµo ®ã ,
chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c ho¸ s¶n xuÊt trong mét sè lÜnh vùc
®· vît ra khái biªn giíi quèc gia vµ mang tÝnh quèc tÕ . nh vËy
mÆc dï cßn ë tr×nh ®é thÊp h¬n c¸c níc ph¸t triÓn , nhng
ph©n c«ng lao ®éng trong nÒn KT níc ta hiÖn nay®· vµ ®ang
t¹o ®iÒu kiÖn kh¸ch quan cho ph¸t triÓn KT thÞ trêng
nÒn KT níc ta ®ang tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c
nhau vÒ tlsx víi nhiÒu h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt , kinh doanh.
C¸c doanh nghiÖp tån t¹i , häat ®éng víi t c¸ch lµ c¸c chñ thÓ
8
KT ®éc lËp . trong ®iÒu kiÖn ®ã , sù trao ®æi s¶n phÈm gi÷a
c¸c chñ thÓ KT víi nhau trªn thÞ trêng díi h×nh thøc H-T lµ mét
tÊt yÕu .
thùc tiÔn lÞch sö c¸c níc XHCN trong ®ã cã viÖt nam ,
cho thÊy mét thíi ®· ¸p dông m« h×nh KT chØ huy tËp trung
quan liªu bao cÊp, dÉn ®Õn khñng ho¶ng KT kÐo dµi mµ
nguyªn nh©n chñ yÕu lµ phñ nhËn quan hÖ hµng-tiÒn, phñ
nhËn KT thÞ trêng. Tho¸t khái khñng ho¶ng KT-x· héi ë níc ta
chØ cã thÓ th«ng qua ®æi míi ®Ó chuyÓn sang nÒn KT thÞ trêng . KÕt qu¶ sau 20 n¨m ®æi míi, níc ta ®· ra khái khñng
ho¶ng KT- XH vµ ®a l¹i nh÷ng th¾ng lîi to lín . ®iÒu nµy cµng
kh¼ng ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn KT thÞ trêng lµ kh¸ch quan
vµ cÇn thiÕt cho sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn KT cña ®Êt níc
§¶ng ta kh¼ng ®Þnh :KT hµng ho¸ kh«ng ®èi lËp víi
CNXH, mµ lµ thµnh tùu ph¸t triÓn cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i ,
tån t¹i kh¸ch quan , cÇn thiÕt cho c«ng cuéc x©y dùng CNXH vµ
c¶ khi CNXH ®îc x©y dùng song .§¹i héi IX chñ tr¬ng ph¸t triÓn
nÒn KT thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë viÖt nam . §¹i héi X nhÊn
m¹nh ph¸t triÓn ®ång bé cac lo¹i thÞ trêng vµ tiÕp tôc hoµn
thiÖn thÓ chÕ KT thÞ trêng ®Þnh híng XHCN.
2. §Æc ®iÓm cña nÒn KT thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë viÖt nam
:
nÒn KT thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ,mét mÆt võa
cã nh÷ng ®Æc trng chung cña nÒn KT thÞ trêng , mÆt
kh¸c nã ®îc ph¸t triÓn dùa trªn c¬ sá vµ ®îc dÉn d¾t chi
phèi bëi nguyªn t¾c vµ b¶n chÊt cña CNXH .nªn cã nh÷ng
®Æc trng c¬ b¶n sau :
2.1.vÒ môc tiªu :
D©n giµu, níc m¹nh , XH c«ng b»ng v¨n minh. ®Ó ®¹t
®îc môc tiªu ®ã th× ph¶i gi¶i phãng søc s¶n xuÊt , ®éng viªn
tèi ®a mäi nguån lùc trong níc vµ ngoµi níc ®Ó ®Èy m¹nh
9
CNH,H§H , x©y dùng c¬ sá vËt chÊt kü thuËt cña CNXH n©ng
cao hiÖu qu¶ KT-XH.
2.2. vÒ quan hÖ KT:
nÒn KT thÞ trêng bao gåm nhiÌu thµnh , víi nhiÒu h×nh
thøc së h÷u kh¸c nhau vÒ TLSX. C¸c thµnh phÇn KT tån t¹i
kh¸ch quan vµ lµ nh÷ng bé phËn cÇn thiÕt cña nÒn KT trong
thêi k× qu¸ ®é lªn CNXH , chóng ho¹t ®éng trong mét c¬ cÊu
KT quèc d©n thèng nhÊt . ph¸t triÓn nÒn KT nhiÒu thµnh phÇn
lµ mét tÊt yÕu ®èi víi níc ta nh»m ph¸t huy mäi nguån lùc KT ,
n©ng cao hiÖu qu¶ KT, thøc ®Èy t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn KT.
Trong c¬ cÊu KT nhiÒu thµnh phÇn , KT nhµ níc gi÷ vai
trß chñ ®¹o . ViÖc x¸c lËp vai trß chñ ®¹o cña KT nhµ níc lµ vÊn
®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c vµ lµ sù kh¸c biÖt cã t×nh b¶n chÊt
gi÷a KT thÞ trêng ®Þnh híng XHCN víi KT thÞ trêng TBCN .
2.3.VÒ ph©n phèi thu nhËp :
nÒn KT kÕt hîp nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp ,
trong ®ã ph©n phèi theo lao ®éng lµ chñ yÕu . nã bao gåmc¸c
h×nh thøc ph©n phèi :PP theo lao ®éng (trong KT nhµ níc vµ KT
tËp thÓ ); PP theo vèn , t¸i s¶n vµ c¸c ®ãng gãp ; PP theo gi¸
trÞ søc lao ®éng ( trong doanh nghiÖp TB t nh©n vµ c¸c doanh
nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi); PP th«ng qua c¸c quü phóc lîi
tËp thÓ vµ x· héi .
trong c¸c h×nh thøc ph©n phèi ®ã , ph©n phèi theo lao ®éng
lµ ®Æc trng b¶n chÊt cña nÒn KT thÞ trêng ®Þnh híng XHCN,
nã lµ h×nh thøc thùc hiÖn vÒ mÆt KT cña chÕ ®é c«ng h÷u .
®©y lµ sù kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a KT thÞ trêng ®Þnh híng XHCN
víi KT thÞ trêng TBCN . ph©n phèi theo lao ®éng lµ h×nh thøc
ph©n phèi chñ yÕu trong thêi k× qu¸ ®éi lªn CNXH ë níc ta .
2.4. VÒ c¬ chÕ vËn hµnh nÒn KT lµ c¬ chÕ thÞ trêng cã sù
qu¶n lÝ cña nhµ níc
10
Tèc ®é t¨ng trëng (%)
kim
DÇu th«
Ngoµi dÇu th«
n«ng s¶n
Thuû s¶n
Kho¸ng s¶n
may mÆc
giÇy dÐp
1998
2002
1999
2000
-12,8
-0,5
4,8
9,2
8,4
7,1
4,8
15,3
-8,3
14,7
0,2
31,6
3,7
11,6
69,7
67,5
2001 ng¹ch
1/2002
e
-10,8 3 110
16,3
16,1
8,7 12 990
5,6
-9,8
-5,1
2 009
16,3
55,5
20,2
2 050
-5,2
2,7
3,1
130
29,3
8,3
4,4
2 600
39,1
5,2
6,5
1 740
23,5
33,8
-23,9
500
51,3
40,8
-0,7
315
5,8
31,3
25,5
3 647
23,4
25,4
®iÖn tö
-16,1
thñ c«ng mÜ -8,4
nghÖ
34,0
hµng ho¸ kh¸c
2,8
-3,2
tæng gi¸ trÞ XK 2,1
7,0
4,0 16 100
VÒ h×nh thøc , c¬ chÕ vËn hµnh nÒn KT níc ta
còng nh nhiÒu níc , ®ã lµ c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lÝ cña
nhµ níc . nhng cã sù kh¸c biÖt vÒ b¶n chÊt so víi nÒn KT thÞ trêng TBCN , ®ã lµ nhµ níc qu¶n lÝ nÒn KT kh«ng ph¶i lµ nhµ níc
t s¶n , mµ lµ nhµ níc XHCN- nhµ níc cña d©n , do d©n vµ v×
d©n , díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n viÖt nam . ®©y lµ
nh©n tè ®¶m b¶o ®Þnh híng XHCN trong ph¸t triÓn nÒn KT thÞ
trêng .
2.5. VÒ chiÕn lîc ph¸t triÓn :
nÒn KT thÞ trêng lÊy c¬ cÊu KT më , héi nhËp ®Ó
tån t¹i vµ ph¸t triÓn . thÝch øng víi c¬ cÊu KT nµy lµ chiÕn lîc
11
thÞ trêng híng m¹nh vÒ xuÊt khÈu , ®ång thêi thay thÕ nhËp
khÈu b»ng nh÷ng mÆt hµng trong níc sx cã hiÖu qu¶
3.®¸nh gi¸ chung vÒ thùc tr¹ng KT thÞ trêng ë viÖt nam :
3.1. Thµnh tùu :
sau khi viÖt nam kÝ kÕt hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song
ph¬ng viÖt - mÜ th× tèc ®é t¨ng trëng xuÊt khÈu níc ta b¾t
®Çu t¨ng lªn nhng chØ ë møc khiªm tèn . Díi ®©y lµ b¶ng sè
liÖu :
duy tr× ®îc tÝnh æn ®Þnh : viÔn c¶nh KT cña viÖt
nam ®ang cã nh÷ng
c¶i thiÖn ®¸ng kÓ . sù c¶i thiÖn nµy nhê mét lo¹t chÝnh s¸ch
vµ c¬ chÕ ®a nÒn KT vµo mét quü ®¹o t¨ng trëng trung h¹n cã
tÇm cao h¬n , kÓ c¶ trong ®iÒu kiÖn m«i trêng bªn ngoµi cßn
cha thuËn lîi .khu vùc KT ngoµi quèc doanh trong níc tiÕp tôc
dÉn ®Çu vÒ t¨ng trëng . ngµnh chÕ biÕn tiÕp tôc t¨ng nhanh
víi khu vùc t nh©n trong níc vµ ®Çu t níc ngoµi ®¹t tØ lÖ s¶n lîng 19% &15% . nguyªn nh©n cña xu híng nµy lµ tØ lÖ doanh
nghiÖp míi ®îc thµnh lËp ®¹t møc cao, víi møc s¶n lîng
12%n¨m sau so víi n¨m tríc . ®iÒu nµy ph¶n ¸nh sù chuyÓn
dÞch dÇn dÇn cña viÖt nam sang KT thÞ trêng .
trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y do c¸c chÝnh s¸ch ph¸t
triÓn KT cña nhµ níc XHCN viÖt nam nªn ®· thu hót ®îc rÊt
nhiÒu c¸c nhµ ®Çu t trong khu vùc vµ thÕ giíi . díi ®©y lµ biÓu
®å :
12
3.2 MÆt tån t¹i trong nÒn KT thÞ trêng ®Þnh híng xhcn ë viÖt
nam vµ nh÷ng nguyªn nh©n cña nh÷ng mÆt tån t¹i ®ã:
3.2.1. KT thÞ trêng cßn s¬ khai cha ®¹t tr×nh ®é
cña nÒn KT thÞ trêng hiÖn ®¹i . Do nh÷ng nguyªn nh©n sau:
c¬ së vËt chÊt cßn ë tr×nh ®é th¸p , tr×nh ®é
trang thiÕt bÞ kü thuËt c«ng nghÖ ë trong c¸c doanh nghiÖp cßn
l¹c hËu vµ cò kÜ. DÉn ®Õn hiÖu qu¶ lµ n¨ng suÊt thÊp ,chÊt lîng s¶n phÈm thÊp ,chi phÝ cao ,gi¸ cao .kÕt qu¶ lµ n¨ng lùc
c¹ch tranh cña c¸c doanh nghiÖp ta trªn thÞ trêng quèc gia vµ
quèc tÕ rÊt kÐm . theo UNDP ,viÖt nam ®ang ë tr×nh ®é c«ng
nghÖ l¹c hËu 2/7 cña thÕ giíi . lao ®éng thñ c«ng chiÕm tØ lÖ
lín trong tæng sè lao ®éng x· héi .
kÕt cÊu h¹ tÇng (hÖ thèng giao th«ng , bÕn c¶ng
, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c ...) cßn l¹c hËu , kÐm ph¸t triÓn ,
lµm h¹n chÕ giao lu KT gi÷a c¸c vïng trong níc , gi÷a trong vµ
ngoµi níc .
do c¬ sá vËt chÊt kü thuËt cßn ë tr×nh ®é thÊp
lµm cho ph©n c«ng lao ®éng kÐm ph¸t triÓn , sù chuyÓn dÞch
c¬ cÊu KT chËm .NÒn KT níc ta cha tho¸t khái nÒn KT n«ng
nghiÖp s¶n xuÊt nhá .N«ng nghiÖp vÉn sö dông kho¶ng 70% lùc
lîng lao ®éng , nhng chØ s¶n xuÊt kho¶ng 26%GDP, c¸c ngµnh
KT c«ng nghiÖp cao chiÕm tØ träng thÊp.
3.2.2. thÞ trêng d©n téc thèng nhÊt ®ang trong
qu¸ tr×nh h×nh thµnh nhng cha ®ång bé :
thÞ trêng hµng ho¸ tiªu dïng &dÞch vô :®· ®îc
h×nh thµnh nhng cßn h¹n hÑp vµ cßn nhiÒu hiÖn tîng tiªu cùc
13
(hµng gi¶ ,hµng nhËp lËu , hµng nh¸i nh·n hiÖu vÉn lµm rèi lo¹n
thÞ trêng ).
thÞ trêng hµng ho¸ søc lao ®éng míi manh nha ,
nÐt næi bËt cña thÞ trêng nµy lµ søc cung vÒ lao ®éng lµnh
nghÒ nhá h¬n cÇu rÊt nhiÒu , trong khi ®ã cung vÒ søc lao
®éng gi¶n ®¬n l¹i vît qu¸ xa cÇu , thÞ trêng ho¹t ®éng chØ
mang tÝnh tù ph¸t , tØ lÖ ngêi tham gia vµo thi trêng cßn thÊp
10% , n¨ng lùc c¹nh tranh cßn thÊp do tay nghÒ thÊp .
thÞ trêng tµi chÝnh &tiÒn tÖ : ®ang trong qu¸
tr×nh h×nh thµnh , nªn ho¹t ®éng mang tÝnh qu¸ ®é tõ KT kÕ
ho¹ch ho¸ tËp trung sang KT thÞ trêng , giao dÞch tiÒn mÆt
chiÕm phÇn lín. C¸c yÕu tè ®îc h×nh thµnh cha ®ång bé , hÖ
thèng ph¸p luËt ®Ó híng ®·n qu¶n lÝ cha hoµn thiÖn & ®ang
thiÕu ®ång bé .
thÞ trêng bÊt ®éng s¶n: míi ®îc h×nh thµnh nªn
tÝnh nhËy c¶m cßn rÊt cao , liªn quan ®éng ch¹m tíi mäi d©n c, thµnh phÇn KT , 70% lµ giao dÞch ngÇm gi¸ c¶ ®ang biÕn
®éng thÊt thêng
(n¨m 200-2002 gi¸ ®Þa èc t¨ng víi tèc ®é phi m· vµ l¾ng dÇn
xuèng 2006 , n¨m 2003 giao dÞch ®i¹n èc thµnh c«ng gi¶m
28% n¨m 2004 gi¶m 56% , n¨m 2005 gi¶m 78% , ®Çu n¨m
2007 t¨ng 20%-30% )
thÞ trêng KHCN: xuÊt hiÖn mét sè h×nh thøc vµ
th¬ng m¹i ho¸ , ë viÖt nam cha ®îc h×nh thµnh . v× cha thiÕt
lËp quan hÖ cung-cÇu ®èi víi s¶n phÈm KHCN , v× vËy viÖt
nam kh«ng gia nhËp thÞ trêng nµy vµo thÞ trêng KH thÕ giíi .
3.2.3 nhiÒu thµnh phÇn KT tham gia vµo thÞ trêng:
trªn thÞ trêng tån t¹i nhiÒu lo¹i h×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n
®¬n víi quy m« lín(doanh nghiÖp ,CTY)
s¶n xuÊt XHCN( KT nhµ níc , hîp t¸c x· ); s¶n xuÊt TBCN (doanh
nghiÖp t nh©n CTY t nh©n )., trong ®ã s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá
ph©n t¸n cßn phæ biÕn . v× vËy cã nhiÒu lo¹i h×nh quy luËt
chi phèi : QLKT TBCN,QLKT XHCN, QL s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá.
Song vÉn vÉn tu©n thñ nh÷ng yªu cÇu cña c¸c QLKT thÞ trêng ,
t¹o tÝnh phøc t¹p trong quan hÖ KT qu¶n lÝ ®iÒu hµnh KT vÜ
m« cña nhµ níc .
14
3.2.4. kh¶ n¨ng më cöa héi nhËp g¾n thÞ trêng
khu vùc víi thÞ trêng thÕ giíi cßn h¹n chÕ :
kh¶ n¨ng ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh cu¶ viÖt nam
trong khu vùc vµ thÕ giíi cßn h¹n chÕ . hiÖn t¹i viÖt nam cã 3 lîi
thÕ : tµi nguyªn , nh©n c«ng & vÞ trÝ ®i¹ lÝ nhng ph¸t huy cha
cã hiÖu qu¶ .
xuÊt nhËp khÈu :níc ta ®ang trong t×nh tr¹nh
nhËp siªu v× xuÊt khÈu cña ta chØ lµ s¶n phÈm th« nªn gi¸ trÞ
xuÊt khÈu thÊp . ( nhËp siªu : 8% n¨m 2000 ; 14%n¨m 2005;
12,1%n¨m 2006). Tèc ®é t¨ng trëng xuÊt khÈu cña viÖt nam so
víi mét sè quèc gia :
quèc gia
Nguån :
thÕ giíi
nhµ níc vÒ
yÕu kÐm :
trung quèc
Ên ®é
indonexia
chdcnd lµo
malaisia
pakistan
philippin
th¸i lan
viÖt nam
thËp k×
80
12,1
6,0
1,4
-10,7
8,8
4,0
14,1
--
thËp kØ
90
17,5
13,6
7,7
15,7
12,5
5,2
8,1
10,8
27,4
:
ng©n hµng
(2003)
3.2.5.qu¶n lý
KT-XH cßn
cha
kh¾c
phôc t×nh
tr¹ng
trång
chÐo
vÒ
chøc
n¨ng
nhiÖm vô gi÷a c¸c bé ngµnh , c¬ quan chÝnh quyÒn cöa c¸c
tØnh,thµnh phè, ®Þa ph¬ng
qu¶n lÝ nhµ níc vÒ KT nÆng vÒ kiÓm tra ,xö lý
nhiÒu h¬n lµ hç trî vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®«ng kinh doanh
cña c¸c doanh nghiÖp .
15
c¶i c¸ch hµnh chÝnh cßn chËm , trong khi ®ã
t×nh tr¹ng tham nhòng l·ng phÝ tµi s¶n cña nhµ níc ë møc ®é
nghiªm träng . ta cã b¶ng sè liÖu sau :
Quèc gia
trung quèc
Ên ®é
indonexia
ch®cn lµo
malaisia
pakistn
philippin
th¸i lan
viÖt nam
Thu
Chi
TK80
TK90
TK80
TK90
19,3
12,7
12,7
10,2
17,1
16,7
5,3
40,4
24,9
22,8
20,4
19,0
14,2
17,4
16,5
17,0
13,7
18,2
21,9
14,6
19,0
16,5
19,5
17,4
12,0
70,3
30,5
23,5
29,1
26,6
16,8
19,1
16,0
16,0
21,9
21,9
Th©m hôt tµi
kho¸
TK80
TK90
-2,7
-1,8
-6,3
-6,3
-2,5
-0,7
-6,7
-29,9
-5,6
-0,8
-8,7
-7,6
-2,6
-1,7
0,5
0,0
-8,1
-3,4
Thu ,chi vµ th©m hôt tµi kho¸ ë c¸c quèc gia vµ trong c¸c
thËp kØ kh¸c nhau
Nguån :ng©n hµng ph¸t triÓn ch©u ¸
III . .mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m thóc ®Èy qu¸
tr×nh h×nh thµnh nÒn KT thÞ trêng ®Þnh hêng XHCN ë
viÖt nam :
Tõ khi ®æi míi (n¨m 1986), níc ta ®· tõng bíc chuyÓn
sang nÒn KT thÞ trêng . nhng ®Õn nay , nÒn KT thÞ trêng níc ta
16
còng ®· ®¹t ®îc mét sè thµnh tùu song bªn c¹nh ®ã vÉn cßn
tån t¹i nhiÐu h¹n chÕ . mÆt kh¸c nÒn KT níc ta cßn chÞu t¸c
®éng bëi qu¸ tr×nh tõ KT tù cÊp , tô tóc lªn KT thÞ trêng , tõ c¬
chÕ KT kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ
KT thÞ trêng . ®Ó tho¸t khái t×nh tr¹ng vµ ®Èy nhanh ph¸t
triÓn nÒn KT thÞ trêng ®Þnh híng XHCN , díi ®©y lµ c¸c gi¶u
ph¸p chñ yÕu:
1. ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi ®i ®«i víi chuyÓn dÞch c¬ cÊu
KT:
C¬ cÊu KT lµ mét cÊu tróc nÒn KT gåm : c¸c ngµnh
KT , thµnh phÇn KT vïng KT ...®îc s¾p xÕp trong mét tæng thÓ
thèng nhÊt g¾n bã h÷u c¬ víi nhau . C¬ cÊu KT hiÖn ®¹i lµ c¬
cÊu trong ®ã ngµnh dÞch vô t¨ng nhanh ,sau ®ã lµ c«ng
nghiÖp vµ cuèi cïng lµ n«ng nghiÖp . C¬ cÊu KT hîp lÝ ë viÖt
nam lµ c¬ cÊu c«ng -n«ng nghiÖp -dÞch vô g¾n víi ph©n c«ng
vµ hîp t¸c quèc tÕ s©u réng . V× vËy ph©n c«ng lao ®éng ph¸i
®i ®«i víi chuyÓn dÞch c¬ cÊu KT.
2.nhÊt qu¸n víi chÝnh s¸ch KT nhiÒu thµnh phÇn :
môc tiªu: ®Ó duy tr× tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi vÒ KT
gi÷a c¸c chñ thÓ KT , tõ ®ã ph¸t triÓn quan hÖ hµng -tiÒn
biÖn ph¸p:
kh¼ng ®Þnh tÝnh chiÕn lîc cña chÝnh s¸ch KT
nhiÒu thµnh phÇn
t¹o m«i trêng kinh doanh b×nh ®¼ng cho tÊt c¶
c¸c doanh nghiÖp , kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn KT . cã nghÜa
lµ tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn KT ®Òu b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt ,
®Òu ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn .
xo¸ bá sù ph©n biÖt ®èi sö vÒ mÆt x· héi gi÷a
c¸c thµnh phÇn KT.
TiÕp tôc s¾p xÕp ,®æi míi,n©ng cao hiÖu qu¶
vµ søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc . t¹o ®iÒu kiÖn
®Ó KT nhµ níc v¬n lªn lµm tèt vai trß chñ ®¹o . t¹o ®éng lùc
ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ c¸c lo¹i h×nh KT tËp thÓ . ph¸t triÓn
m¹nh mÏ c¸c hé kinh doanh c¸ thÓ vµ c¸c lo¹i h×nh doanh
nghiÖp t nh©n
17
3. §Èy m¹nh CNH-H§H , øng dông KHCN hiÖn ®¹i trªn c¬ së ®ã
®Èy m¹nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi :
Môc tiªu :nh»m thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x·
héi , n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt lîng s¶n phÈm , t¨ng søc c¹nh
tranh cña hµnh ho¸ , cña doanh nghiÖp vµ cña toµn bé nÒn KT
trªn thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ
BiÖn ph¸p : cÇn ®Èy m¹nh viÖc x©y dùng c¬ cÊu KT
theo híng hiÖn ®¹i vµ hîp lÝ , trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ
cho c¸c ngµnh KT quèc d©n dùa trªn c¬ së ¸p dôngnh÷ng
thµnh tùu cña KH&CN hiÖn ®¹i vµ tiÕp cËn chuyÓn dÞch c«ng
nghÖ tõ c¸c níc ph¸t triÓn . v× vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn t¨ng
cêng tÝch luü vèn , ®µo t¹o nguån nh©n lùc .
4. h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ trêng :
môc tiªu :trong nÒn KT thÞ trêng , hÊu hÕt tÊt c¶ c¸c
nguån lùc KT ®Òu th«ng qua thÞ trêng mµ ®îc ph©n bè vµo c¸c
ngµnh , c¸c lÜnh vùc cña nÒn KT mét c¸ch tèi u .
biÖn ph¸p :
ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ trêng bé phËn :
hµng ho¸ vµ tiÒu dïng, søc lao ®éng , tµi chÝnh cµ tiÒn tÖ , bÊt
®éng s¶n , khoa häc vµ c«ng nghÖ.
T¹o ®îc sù c©n ®èi , liªn kÕt giòa c¸c thÞ trêng
bé phËn , tr¸nh t×nh tr¹ng : thÞ trêng ®Çu ra ph¸t triÓn nhanh
nhng thÞ trêng ®Çu vµo cha theo kÞp .
5.më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ KT ®èi ngo¹i :
môc tiªu : trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay , chØ cã më cöa
KT , héi nhËp vµo KT khu vùc vµ thÕ giíi , míi cã thÓ thu hót ®îc
vèn , kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó khai th¸c tiÒm n¨ng
vµ thÕ m¹nh cña ®Êt níc nh»m ph¸t triÓn KT .
nguyªn t¾c : b×nh ®¼ng cïng cã lîi
t«n träng ®éc lËp chñ quyÒn
kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé
cña nhau
ph¬ng ch©m : ®a d¹ng ho¸ vÒ h×nh thøc KT ®èi
ngo¹i vµ ®a ph¬ng ho¸
18
trong quan hÖ thÞ trêng
híng träng t©m : ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµ thu hót vèn
®Çu t níc ngoµi
6.gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ , hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt
:
môc tiªu: t¹o yÕu tè chÝnh trÞ vµ ph¸p luËt thuËn lîi
®¶m b¶o sù æn ®Þnh sù an toµn cho nhµ ®Çu t . t¹o mét
khu«n khæ ph¸p lÝ : nhµ níc qu¶n lÝ nÒn KT thÞ trêng vµ c¸c
doanh nghiÖp trong nÒn KT thÞ trêng .
biÖn ph¸p : hoµn trØnh c¸c bé luËt vµ bæ sung c¸c luËt
cßn thiÕu , ®Æc biÖt nh÷ng bé luËt : c¹nh tranh , lao ®éng ,
®Êt ®ai , thÞ trêng ch÷ng kho¸n , ng©n hµng së h÷u trÝ tuÖ ,
ph¸ s¶n ...
7. xo¸ bá triÖt ®Ó c¬ chÕ KT kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu
bao cÊp , hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lÝ cña nhµ níc :
chuyÓn ph¬ng thøc qu¶n lÝ KT hµnh chÝnh , mÖnh lÖnh
sang luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch .
ph©n ®Þnh râ chøc n¨ng qu¶n kÝ vÜ m« cña nhµ níc cíi
chøc n¨ng së h÷u tµi s¶n c«ng vµ chøc n¨ng së h÷u doanh
nghiÖp
chuyÓn tõ kÕ ho¹ch ho¸ chØ tiªu hiÖn vËt sang kÕ
ho¹ch ho¸ mang tÝnh ®Þnh híng lµ chÝnh .
§æi míi c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp: chuyÓn
c¬ chÕ giao nép cÊp ph¸t sang c¬ chÕ doanh nghiÖp tù chñ , tù
chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tµi chÝnh
19
KÕt luËn
Nh vËy sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë mçi quèc gia lµ tÊt yÕu .sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ trêng cã t¸c dông hÕt søc to lín : ph¸ vì thÕ tù cung tù cÊp cña
nÒn kinh tÕ vµ ph¸t triÓn réng r·i quan hÖ hµng-tiÒn , kÝch
thÝch tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña chñ thÓ kinh tÕ , thóc ®Èy
LLSX ph¸t triÓn ....nhê vµo ®ã cßn ph¸t huy ®îc mäi tiÒm n¨ng
cña ®Êt níc . qua qu¸ tr×nh nghiªn cøu cho chóng ta thÊy ®îc
nh÷ng yÕu tè mang tÝnh quy luËt kh¸ch quan vµ phæ biÕn cña
sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng . tõ ®ã ®Ó
cã thÓ thóc ®Èy ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo tõng giai
®o¹n ph¸t triÓn cña nã
Nghiªn cøu vÒ ®Ò tµi nµy cho ta thÊy ®îc sù cÇn thiÕt
kh¸ch quan ph¶i ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë viÖt nam .
hiÖn nay th× thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ níc ta cßn nhiÒu m¾t tån
t¹i chc kh¾c phôc triÖt ®Ó . do c¬ së vËt chÊt -kü thuËt cßn l¹c
hËu , nÒn kinh tÕ níc ta Ýt nhiÒu cßn mang nÆng tÝnh tù cÊp tù
tóc . qua ®ã mµ §¶ng vµ nhµ níc ta v¹ch ra ®îc mét con ®êng
cho sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña viÖt nam ta. Níc ta kh«ng lÆp
l¹i nguyªn vÑn tiÒn tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c níc ®i tríc : kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n ®¬n chuyÓn lªn kinh tÕ thÞ trêng tù
do , råi tõ kinh tÕ thÞ trêng tù do ®i lªn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn
®¹i ; mµ cÇn ph¶i vµ cã thÓ x©y dùng lªn nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i , ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa . ®iÒu nµy cã ý
nghÜa ph¶i ®Çy m¹nh c«ng nghiÖp hãa , hiÖn ®¹i ho¸ ®Ó ph¸t
triÓn nhanh chãng lùc lîng s¶n xuÊt , trong mét thêi gian t¬ng
®èi ng¾n x©y dùng ®îc c¬ së vËt chÊt- kü thuËt hiÖn ®¹i ®Ó
nÒn kinh tÕ níc ta b¾t kÞp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn chung cña
thÕ giíi .
trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng vai trß cña nhµ níc rÊt quan
träng . c¬ chÕ vËn hµnh nÒn kinh tÕ cña tÊt c¶ c¸c níc ®Òu lµ
c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nµh níc . nhng ®iÒu kh¸c
biÖt trong c¬ chÕ vËn hµnh nÒn kinh tÕ níc ta lµ ë chç nhµ níc
qu¶n lý nÒn kinh tÕ kh«ng ph¶i lµ nhµ níc t s¶n , mµ lµ nhµ níc
cña d©n do d©n vµ v× d©n ®¾t díi sù l·nh ®¹o cña ®¶ng
céng s¶n viÖt nam . sù qu¶n lý cña nhµ níc ®åi víi nÒn kinh tÕ
®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn ®îc môc tiªu : d©n giÇu níc m¹nh , x·
20
- Xem thêm -
.DOC 
23 
37 
93 
