Tài liệu Tiểu luận nguồn nhân lực trong sự nghiệp cnh hđh đất nước

Néi dung: Lêi më ®Çu I-Lý luËn vÒ con ngêi 1- C¸c quan niÖm kh¸c nhau vÒ con ngêi 2-Con ngêi lµ mét thùc thÓ sinh häc-x· héi 3- Trong tÝnh hiÖn thùc cña nã, b¶n chÊt con ngêi lµ tæng hoµ nh÷ng quan hÖ x· héi II-Nguån nh©n lùc trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc 1-Vai trß cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ trong sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña ®êi sèng x· héi 2-Vai trß cña nguån nh©n lùc 3-Thùc tr¹ng nguån nh©n lùc cña níc ta hiÖn nay 4-Gi¸o dôc ®µo t¹o nguån nh©n lùc trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹I ho¸ ë níc ta 5-Nh÷ng thµnh tÝch ®· ®¹t ®îc cña viÖc gi¸o dôc ®µo t¹o nguån nh©n lùc 6-X©y dùng m«i trêng x· héi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy yÕu tè con ngêi III-KÕt luËn 1 Lêi më ®Çu 2 Trong thêi ®¹i ngµy nay, thêi ®¹i mµ khoa häc ®· thùc sù trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp, víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña nhiÒu ngµnh khoa häcvµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, víi hµm lîng chÊt x¸m ngµy cµng chiÕm tû lÖ cao trong mçi s¶n phÈm lµm ra, con ngêi cµng tá râ vai trß quyÕt ®Þnh cña nã trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi, cña lÞch sö nh©n lo¹i. BiÖn chøng cña sù ph¸t triÓn trong trêi ®¹i ngµy nay ®ang ®ßi hái con ngêi ph¶i béc lé ®Çy ®ñ h¬n n÷a “ søc m¹nh b¶n chÊt ngêi ” cña m×nh mét c¸ch hiÖn thùc vµ sinh ®éng h¬n, phong phó vµ ®a d¹ng h¬n, v¨n ho¸ vµ trÝ tuÖ h¬n víi nh÷ng c¸ tÝnh ®éc ®¸o vµ nh÷ng phÈm chÊt n¨ng ®éng, s¸ng t¹o cña con ngêi hiÖn ®¹i. Do vËy, trong thêi ®¹i ngµy nay, khi nãi con ngêi lµ nguån lùc quan träng nhÊt cña sù ph¸t triÓn x· héi,®Æc biÖt lµ sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.Víi t c¸ch Êy, con ngêi ®· ®îc ®Æt ë vÞ trÝ cao nhÊt cña sù ph¸t triÓn x· héi, tiÕn bé lÞch sö, thÕ giíi tinh thÇn cña con ngêi ®îc coi lµ tinh hoa cña lÞch sö v¨n minh,v¨n ho¸, lµ gi¸ trÞ cña mäi gi¸ trÞ, lµ céi nguån cña mäi sù ph¸t triÓn. 3 Ngµy nay, trong c«ng cuéc ®æi míi h¬n lóc nµo hÕt chóng ta cÇn ph¶i hiÓu s©u s¾c nh÷ng gi¸ trÞ lín lao vµ ý nghÜa quyÕt ®Þnh cña nh©n tè con ngêi. Do vËy ®Ó tiÕn hµnh c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ th× mét níc ®ang ë tr×nh ®é thÊp, kÐm ph¸t triÓn nh níc ta kh«ng thÓ kh«ng x©y dùng mét chÝnh s¸ch ph¸t triÓn l©u bÒn, n©ng cao dÇn chÊt lîng cña ngêi lao ®éng, ph¸t huy ®îc nh©n tè con ngêi ®Ó phôc vô tèt nhÊt cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. I-Lý luËn vÒ con ngêi. 1-C¸c quan niÖm kh¸c nhau vÒ con ngêi. Chóng ta ®Òu biÕt, víi häc thuyÕt duy vËt vÒ lÞch sö cña m×nh, c¸c nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa M¸c ®· kh¼ng ®Þnh tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö cña x· héi loµi ngêi lµ qu¸ tr×nh lÞch sö-tù nhiªn, lµ sù thay thÕ lÉn nhau cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi, h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi cò ®îc thay thÕ bëi h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi míi cao h¬n. B»ng hoµt ®éng c¶i t¹o thÕ giíi, ho¹t ®éng thùc tiÔn cña m×nh, con ngêi kh«ng chØ ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn chÝnh b¶n 4 th©n m×nh, mµ cßn s¸ng t¹o ra lÞch sö cña chÝnh m×nhlÞch sö x· héi loµi ngêi. Tõ thêi cæ ®¹i ®Õn nay, vÊn ®Ò con ngêi lu«n lu«n gi÷ vÞ trÝ quan träng trong c¸c häc thuyÕt triÕt häc.TriÕt häc cæ ®¹i coi conngêi lµ tiÓu vò trô, b¶n chÊt con ngêi lµ b¶n chÊt cña vò trô. Con ngêi lµ vËt cao quý nhÊt trong trêi ®Êt, lµ hoa cña ®Êt, lµ chóa tÓ cña mu«n loµi, chØ ®øng sau cã thÇn linh. Con ngêi ®îc chia ra thµnh phÇn hån vµ phÇn x¸c. Chñ nghÜa duy t©m vµ t«n gi¸o cho r»ng phÇn hån lµ do thîng ®Õ sinh ra vµ qui ®Þnh , chi phèi phÇn x¸c, linh hån con ngêi lµ bÊt tö. C¸c häc thuyÕt triÕt häc duy t©m tuyÖt ®èi ho¸ ho¹t ®éng cña ®êi sèng tinh thÇn, coi toµn bé thÕ giíi tinh thÇn bao gåm t tëng, t×nh c¶m, kh¸t väng cña con ngêi nh mét thùc thÓ bÞ chia c¾t khái qu¸ tr×nh t©m sinh häc.C¸c quan niÖm duy t©m vÒ b¶n chÊt cña con ngêi t×m thÊy sù hoµn thiÖn cña m×nh trong hÖ thèng triÕt häc duy t©m cña Hª-ghen. §Æc biÖt, Hª-ghen ®· ®a ra nhiÒu kiÕn gi¶i cã gi¸ trÞ vÒ vÊn ®Ò con ngêi mÆc dï hÖ thèng triÕt häc lµ hiÖn th©n cña ý niÖm tuyÖt ®èi, ®êi sèng con ngêi chØ ®îc xem xÐt vÒ mÆt tinh thÇn. Song He-ghen còng lµ ngêi ®Çu tiªn th«ng qua viÖc xem xÐt c¬ chÕ ho¹t ®éng cña ®êi sèng tinh thÇn mµ ph¸t hiÖn ra quy luËt vÒ sù ph¸t triÓn cña ®êi sèng c¸ nh©n. Ph¬-b¸ch sau khi ®o¹n tuyÖt víi chñ nghÜa duy t©m Hª-ghen ®· phª ph¸n tÝnh siªu tù nhiªn, phi thÓ x¸c trong quan niÖm con ngêi cña triÕt häc He-ghen. Ph¬-b¸ch 5 quan niÖm con ngêi lµ s¶n phÈm tù nhiªn, cã b¶n tÝnh tù nhiªn, lµ con ngêi sinh häc trùc quan, bÞ phô thuéc vµo hoµn c¶nh. Ph¬-b¸ch chøng minh mèi liªn hÖ kh«ng chia c¾t ®îc cña t duy víi nh÷ng qu¸ tr×nh vËt chÊt diÔn ra trong c¬ thÓ con ngêi. Nh×n chung , c¸c quan ®iÓm triÕt häc nãi trªn ®Òu xem xÐt con ngêi mét c¸ch trõu tîng do ®ã ®· ®i ®Õn nh÷ng c¸ch lý gi¶i cùc ®oan, phiÕn diÖn. Chñ nghÜa M¸c ®· kÕ thõa vµ kh¾c phôc nh÷ng mÆt h¹n chÕ, ®ång thêi ph¸t triÓn nh÷ng quan niÖm vÒ con ngêi ®· cã trong c¸c häc thuyÕt triÕt häc tríc ®©y ®Ó ®i tíi quan niÖm vÒ con ngêi hiÖn thùc, con ngêi ho¹t ®éng thùc tiÔn c¶i t¹o tù nhiªn vµ x· héi. Víi t c¸ch lµ con ngêi hiÖn thùc, con ngêi võa lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ x· héi, ®ång thêi võa lµ chñ thÓ c¶o t¹o tù nhiªn vµ x· héi. Hay nãi c¸ch kh¸c, chñ nghÜa M¸c xem xÐt con ngêi nh mét thùc thÓ sinh häc-x· héi. 2-Con ngêi lµ mét thùc thÓ sinh häc-x· héi. Con ngêi lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn, lµ kÕt qu¶ cña sù tiÕn ho¸ l©u dµI cña giíi h÷u sinh. Con ngêi tù nhiªn lµ con ngêi sinh häc mang b¶n tÝnh sinh vËt. C¸i sinh häc trong con ngêi quy ®Þnh sù h×nh thµnh nh÷ng hiÖn tîng vµ qu¸ tr×nh t©m lý trong con ngêi lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña con ngêi. Song con ngêi kh«ng ph¶i lµ ®éng vËt thuÇn tuý nh c¸c ®éng vËt kh¸c mµ lµ mét ®éng vËt cã tÝnh chÊt x· héi víi tÊt c¶ néi dung v¨n ho¸ lÞch sö cña nã. 6 Con ngêi lµ s¶n phÈm cña x· héi, lµ con ngêi x· héi, mang b¶n tÝnh x· héi. Con ngêi chØ cã thÓ tån t¹i ®îc métkhi con ngêi tiÕn hµnh lao ®éng s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt tho¶ m·n nhu cÇu sinh häc cña m×nh. Lao ®éng s¶n xuÊt lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh h×nh thµnh con ngêi vµ ý thøc. ChÝnh lao ®éng ®· quy ®Þnh b¶n chÊt x· héi cña con ngêi, quy ®Þnh c¸I x· héi cña con ngêi vµ x· héi l¹i quy ®Þnh sù h×nh thµnh c¸ nh©n vµ nh©n c¸ch. V× con ngêi lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ x· héi cïng c¸c quy luËt biÕn ®æi cña chóng. Víi t c¸ch lµ con ngêi x· héi, con ngêi s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt, t¸c ®éng vµo tù nhiªn ®Ó c¶i t¹o tù nhiªn, con ngêi lµ chñ thÓ c¶i t¹o tù nhiªn. Con ngêi lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn, con ngêi chØ cã thÓ thèng trÞ tù nhiªn nÕu biÕt tu©n theo vµ n¾m b¾t c¸c quy luËt cña b¶n th©n giíi tù nhiªn. Con ngêi kh«ng nh÷ng lµ s¶n phÈm cña x· héi mµ cßn lµ chñ thÓ c¶i t¹o x· héi. B»ng ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt, con ngêi s¸ng t¹o toµn bé nÒn v¨n ho¸ vËt chÊt vµ tinh thÇn. MÆc dï tù nhiªn vµ x· héi ®Òu vËn ®éng theo nh÷ng quy luËt kh¸ch quan, nhng trong qu¸ tr×nh hµnh ®éng, con ngêi lu«n lu«n xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu, ®éng c¬ vµ høng thó, theo ®uæi nh÷ng môc ®Ých nhÊt ®Þnh vµ do ®ã ®· t×m c¸ch h¹n chÕ hay më réng ph¹m vi t¸c dông cña quy luËt cho phï hîp víi nhu cÇu vµ môc ®Ých cña m×nh. 7 Nh vËy, con ngêi võa lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ x· héi, võa lµ chñ thÓ c¶i t¹o tù nhiªn vµ x· héi. 3-Trong tÝnh hiÖn thùc cña nã, b¶n chÊt con ngêi lµ tæng hoµ nh÷ng quan hÖ x· héi. XuÊt ph¸t tõ con ngêi hiÖn thùc, thùc tiÔn, M¸c ®· nhËn thÊy lao ®éng ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc ph©n ®Þnh ranh giíi gi÷a con ngêi vµ ®éng vËt. V× lao ®éng lµ ho¹t ®éng x· héi nªn mäi sù kh¸c biÖt gi÷a con ngêi vµ ®éng vËt ®Òu lµ kÕt qu¶ cu¶ cuéc sèng con ngêi trong x· héi. C¸ nh©n lµ thùc thÓ x· héi vµ b¶n chÊt con ngêi cã tÝnh lÞch sö cô thÓ. §iÒu ®ã quy ®Þnh sù kh¸c nhau cña con ngêi trong c¸c thêi ®¹i kh¸c nhau, sù kh¸c nhau nµy tuú thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña x· héi, sù thay ®æi c¸c quan hÖ x· héi vµ giao tiÕp. V× vËy, b¶n chÊt con ngêi lµ tæng hoµ c¸c quan hÖ x· héi trong hiÖn t¹i mµ c¶ trong qu¸ khø. VËy, tõ ®ã rót ra ba kÕt luËn : -B¶n chÊt chung nhÊt, s©u s¾c nhÊt cña con ngêi lµ tæng hoµ c¸c mèi quan hÖ gi÷a ngêi vµ ngêi trong x· héi diÔn ra trong hiÖn t¹i vµ c¶ trong qu¸ khø. -B¶n chÊt cña con ngêi kh«ng ph¶i lµ cè ®Þnh, bÊt biÕn mµ cã tÝnh lÞch sö cô thÓ. -Kh«ng thÓ hiÓu b¶n chÊt con ngêi bªn ngoµi mèi quan hÖ gi÷a c¸ nh©n vµ x· héi. Nguån lùc con ngêi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. 8 II-Nguån nh©n lùc trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. 1-Vai trß cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ trong sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña ®êi sèng x· héi. Tõ xa vµ cho ®Õn tËn b©y giê, ViÖt Nam vÉn lµ mét níc n«ng nghiÖp l¹c hËu vµ chËm ph¸t triÓn. §Ó mau chãng tho¸t khái t×nh tr¹ng ®ã chóng ta kh«ng cã con ®êng nµo kh¸c ngoµi con ®êng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ x· héi theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa v× môc tiªu “ d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh ”, mµ cßn lµ “ mét cuéc c¸ch m¹ng toµn diÖn vµ s©u s¾c trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùcvña ®êi sèng x· héi ”. Ph¸t triÓn con ngêi ViÖt Nam hiÖn ®¹i ®ã chÝnh lµ ®éng lùc lµ môc tiªu nh©n v¨n lµ c¬ së l©u bÒn t¹o ®µ cho bíc ph¸t triÓn tiÕp theo cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸, mµ chóng ta ®ang thùc hiÖn. C¸i yÕu tè ®ã mäi ngêi dÔ dµng nhËn biÕt song ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn cho cã hiÖu qu¶ vµ kh«ng m¾c ph¶i sai lÇm th× l¹i kh«ng dÔ dµng bëi v× tõ chç thÊy ®îc tÝnh tÊt yÐu kh«ng cÈn thËn dÔ x¶y ra duy ý chÝ nh ®· tõng x¶y ra tríc ®©y hoÆc tr¸i l¹i nÕu chØ thÊy khã kh¨n bÊt lîi thiÕu ®iÒu kiÖn mµ kh«ng quyÕt t©m thùc hiÖn sÏ tôt hËu xa so víi thÕ hiíi hoÆc b»ng mäi c¸ch mäi biÖn ph¸p gi¶i quyÕt khã kh¨n ®ã bÊ kÓ lîi hay h¹i sÏ dÉn ®Õn hËu qu¶ khã lêng tríc ®îc. ChÝnh v× vËy cÇn n¾m v÷ng nh÷ng quan ®iÓm c¬ b¶n vÒ c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸. 9 §èi víi níc ta ®ang trong trêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi th× viÖc x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i lµ mét nhiÖm vô to lín vµ mét yªu cÇu kh¸ch quan bëi v× c¬ sá vËt chÊt kü thuËt cña nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ®ßi hái ph¶i dùa trªn tr×nh ®é kü thuËt c«ng nghÖ ngµy cµng cao h¬n, hiÖn ®¹i h¬n, ®iÒu ®ã kh«ng chØ dõng l¹i ë chç nh÷ng yÕu tè cña c¬ së s¶n xuÊt ®îc c¬ khÝ ho¸ mµ tr×nh ®é c«ng nghÖ ph¶i tiªn tiÕn vµ thêng xuyªn ®îc ®æi míi. C«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ chÝnh lµ con ®êng vµ bíc ®i tÊt yÕu ®Ó t¹o ra c¬ së vËt chÊt kü thuËt trong nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµm thay ®æi c¨n b¶n kü thuËt c«ng nghÖ s¶n xuÊt t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. C«ng nghiÖp ho¸ chÝnh lµ thùc hiÖn x· héi ho¸ vÒ mÆt kinh tÕ-kü thuËt t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ víi tèc ®é cao, gãp phÇn æn ®Þnh ngµy cµng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cña mäi thµnh vuªn trong céng ®ång x· héi. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ph¸t triÓn mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c ngµnh vïng trong ph¹m vi mét níc vµ gi÷a c¸c níc víi nhau, nã n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ níc, n©ng cao kh¶ n¨ng tÝch luü më réng s¶n xuÊt lµm xuÊt hiÖn thªm ngµnh nghÒ míi ®Ó tõng bíc gi¶i quyÕt nh÷ng nhu cÇu viÖc lµm cho ngêi lao ®éng. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ kh«ng ngõng n©ng cao vai trß cña nh©n tè con ngêi trong nÒn s¶n xuÊt ®Æc biÖt trong nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i kü thuËt cao. ChØ 10 trªn c¬ së thùc hiÖn tèt c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ míi cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn vµ quan t©m ®Çy ®ñ ®Õn sù ph¸t triÓn tù do vµ toµn diÖn nh©n tè con ngêi lµm cho con ngêi trë nªn hiÖn ®¹i n¾m b¾t ®îc nh÷ng tiÕn bé míi. Nh vËy thùc chÊt cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ t¹o ra mét nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i víi môc tiªu cuèi cïng lµ ph¸t triÓn con ngêi toµn diÖn vµ con ngêi ë ®©y kh«ng chØ ®îc hiÓu víi t c¸ch lµ ngêi lao ®éng s¶n xuÊt mµ cßn víi t c¸ch lµ c«ng d©n trong x· héi, mét c¸ nh©n trong tËp thÓ mét céng ®ång. §ã kh«ng chØ lµ ®éi ngò nh÷ng ngêi lao ®éng cã tr×nh ®é…mµ cßn lµ nh÷ng c«ng d©n yªu níc ý thøc ®îc nguy c¬ tôt hËu ®Ó cïng nhau cè g¾ng v× sù nghiÖp chung. Nh vËy c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ xuÊt ph¸t tõ yÕu tè con ngêi vµ còng do con ngêi t¹o nªn. ThËt vËy, trong c¬ chÕ qu¶n lý, c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp cña x· héi thêi kú tríc ®· k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt ®ång thêi t¹o ra nh÷ng mèi quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng phï hîp dÉn ®Õn t×nh tr¹ng tr× trÖ, kÐm ph¸t triÓn, kinh tÕ ®êi sèng cña ngêi lao ®éng kh«ng ®¶m b¶o trong khi nhu cÇu cña con ngêi ngµy cµng ph¸t triÓn do ®ã ®ßi hái ph¶i cã mét c¬ chÕ qu¶n lý m¬Ý, mét m«i trêng x· héi míi ®Ó ®¸p øng nhu cÇu, lîi Ých vµ c¸c mèi quan hÖ x· héi ngµy cµng ph¸t triÓn cña con ngêi vµ c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ bíc ®i tÊt nhiªn vµ mang tÝnh kh¸ch quan ®Ó t¹o ra mét nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i v× mét céng ®ång ngµy mai. 11 C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ kh«ng chØ xuÊt ph¸t tõ yÕu tè con ngêi mµ do con ngêi t¹o nªn vµ chØ khi nµo cã nguån nh©n lùc míi thµnh c«ng bëi nh ®· phÊn tÝch ë trªn con ngêi lµ chñ thÓ cña mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt chÊt hiÖn ®¹i, trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn cho ngµnh kinh tÕ quèc d©n chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc trªn c¬ së ®éi ngò ngêi lao ®éng, c¸c c¸n bé ®Çu ngµnh, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn cña §¶ng vµ Nhµ níc. Tãm l¹i, viÖc ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ bíc ®i tÊt yÕu trong ®ã ph¸t huy nguån lùc con ngêi lµ yÕu tè c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn nhanh bÒn v÷ng cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc ®ång thêi g¾n t¨ng trëng kinh tÕ víi viÖc c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n. 2-Vai trß cña viÖc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. §èi víi ®Êt níc ta khi chiÕn lîc ph¸t triÓn ®Êt ®îc x¸c ®Þnh lµ “®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc” theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa nh»m môc tiªu “d©n giµu níc m¹nh x· héi c«ng b»ng minh”, th× vÊn ®Ò x¸c ®Þnh dóng vµ huy ®éng cã hiÖu qu¶ nh÷ng nguån lùc vèn cã vµ cã thÓ t¹o ra trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cµng trë nªn quan träng. Khi x¸c ®Þnh chiÕn lîc ph¸t triÓn ®Êt níc trong giai ®o¹n hiÖn nay, §¶ng ta ®· chØ râ nh÷ng nguån lùc lµm c¬ së cho viÖc thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc lµ : nguån lùc con ngêi ViÖt Nam, nguån lùc tù nhiªn (tµi nguyªn thiÖn nhiªn , vÞ 12 trÝ ®Þa lý), c¬ së vËt chÊt tiÒm lùc khoa häc-kÜ thuËt vèn cã c¸c nguån lùc ngoµi níc vµ kinh nghiÖm qu¶n lý. LÞch sö ph¸t triÓn ch©n chÝnh cña x· héi loµi ngêi lµ lÞch sö ph¸t triÓn cña con ngêi, do con ngêi ,v× con ngêi. Con ngêi lµm ra lÞch sö cña chÝnh m×nh vµ lµ ®éng lùc cña lÞch sö ®ã. Khi kh¼ng ®Þnh ch©n lý vÜnh h»ng ®ã, c¸c nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa M¸c-LªNin ®· ®ång thêi chØ râ, xu híng chung cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö ®îc quy ®Þnh bëi sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt do con ngêi vµ nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt, bao gåm con ngêi vµ nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt do con ngêi t¹o ra. Sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn cña x· héi qua viÖc con ngêi khai th¸c vµ sö dông nguån lùc tù nhiªn ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt-kü thuËt cho ho¹t ®éng sinh tån, ph¸t triÓn cña chÝnh con ngêi vµ quyÕt ®Þnh quan hÖ cña con ngêi víi con ngêi trong s¶n xuÊt. Vai trß vµ tÇm quan träng cña nguån nh©n lùc ®èi víi ph¸t triÓn vµ t¨ng trëng ngµy cµng ®îc kh¼ng ®Þnh, trong tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi vµ ®Æc biÖt lµ ë ViÖt Nam. ë níc ta, nguån nh©n lùc cßn ®îc nhÊn m¹nh lµ yÕu tè néi lùc quan träng nhÊt ®Ó x©y dùng ®Êt níc. Tuy nhiªn, søc m¹nh cña nguån néi lùc nµy l¹i bÞ chi phèi bëi rÊt nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau, trong ®ã gi¸o dôc ®µo t¹o ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh hµng ®Çu. 3-Thùc tr¹ng nguån nh©n lùc cña níc ta hiÖn nay. 13 D©n sè níc ta thuéc lo¹i d©n sè trÎ vµ tèc ®é t¨ng nguån d©n sè ®Õn ®é tuæi lao ®éng lµ rÊt cao, trong khi nÒn kinh tÕ cha ph¸t triÓn l¹i mÊt c©n ®èi ngiªm träng lµm n¶y sinh hai vÊn ®Ò: t¨ng n¨ng suÊt lao ®éngvµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho nh÷ng ngêi lao ®éng trë nªn hÕt søc bøc thiÕt. Trong khi ®ã, kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt viÖc lµm cña ta cßn rÊt h¹n chÕ. V× vËy, m©u thuÉn cung cÇu vÒ sè lîng nguån nh©n lùc rÊt lín, g©y søc Ðp ngµy cµng nÆng nÒ vÒ lao ®éng viÖc lµm. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng di c, g©y nhiÒu x¸o trén vÒ x· héi, m«i trêng, t¸c ®éng nhiÒu ®Õn c¬ cÊu vïng cña nguån nh©n lùc. KÕt hîp vµo ®ã lµ sù thiÕu qu¶n lý, thiÕu kiÕn thøc nªn ngêi di d©n lµ lùc lîng ph¸ rõng, g©y « nhiÔm m«i trêng ë c¶ vïng hä rêi ®i vµ nhiÒu vïng hä ®Õn. T×nh tr¹ng thiÕu hôt kÜ n¨ng cña ngêi lao ®éng rÊt râ rÖt. Lao ®éng cã tay nghÒ cao, c«ng nh©n kü thuËt thiÕu do ®Çu t cho gi¸o dôc ®µo t¹o cha ®ñ, c¬ cÊu ®µo t¹o cha hîp lý, thiÕu c¬ së ®Þnh híng, kh«ng xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thÞ trêng lao ®éng. ChÊt lîng nguån nh©n lùc nh×n chung ®· ®îc c¶I thiÖn nhiÒu nhng cung vÒ chÊt lîng vÉn kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc cÇu vÒ mÆt thÓ lùc, trÝ lùc vµ tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cña lùc lîng lao ®éng, nguån nh©n lùc cña ViÖt Nam. ChÊt lîng th× nh vËy, l¹i kÕt hîp thªm viÖc ph©n bæ, sö dông nguån nh©n lùc bÊt cËp, thiÕu ®ång bé cµng lµm t¨ng thªm m©u thuÉn vÒ cung cÇu nguån nh©n lùc c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng. ë c¸c vïng miÒn nói, vïng s©u vïng xa 14 thõa lao ®éng gi¶n ®¬n nhng l¹i thiÕu nghiªm träng lao ®éng cã tr×nh ®é, g©y rÊt nhiÒu khã kh¨n cho viÖc ph¸t triÓn vÒ nhiÒu mÆt ë c¸c vïng nµy. Nh÷ng n¬i cÇn th× kh«ng cã, cßn nh÷ng n¬i ®· cã nhiÒu råi nh ë c¸c thµnh phè lín th× l¹i ngµy cµng nhiÒu thªm g©y ra mét sù l·ng phÝ rÊt lín cho x· héi. §iÓm m¹nh cña níc ta lµ sè ngêi biÕt ch÷ cao so víi nhiÒu níc trong khu vùc hay c¸c níc ®ang ph¸t triÓn kh¸c. Nguån nh©n lùc níc ta cã ®éng lùc h¹c tËp tèt, th«ng minh, tù tin cao, khÐo lÐo, cã thÓ thµnh giái nÕu ®îc gi¸o dôc ®µo t¹o tèt. §iÓm yÕu cña níc ta vÒ nguån nh©n lùc chñ yÕu lµ tri thøc, nghiÖp vô kinh doanh, tiÕp thÞ, bu«n b¸n, qu¶n lý vµ tri thøc khoa häc kü thuËt cËp nhËt. Nh÷ng h¹n chÕ ®ã cña nguån nh©n lùc níc ta trong c¬ chÕ thÞ trêng vµ xu thÕ héi nhËp ph¸t triÓn rÊt cÇn ®îc kh¾c phôc cµng sím cµng tèt b»ng mäi biÖn ph¸p, kh¶ n¨ng vèn cã cña níc ta. §ã lµ thùc tr¹ng vÒ nguån nh©n lùc cña níc ta hiÖn nay. 3-Gi¸o dôc ®µo t¹o nguån nh©n lùc con ngêi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta. Do mét trong ba mÆt thÓ hiÖn vai trß s¸ng t¹o ra lÞch sö cña quÇn chóng nh©n d©n lµ: ho¹t®éng s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt vËt chÊt cña quÇn chóng nh©n d©n, trùc tiÕp lµ nh©n d©n lao ®éng, lµ c¬ së tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi. Do néi dung c¬ b¶n cña c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ lµ: 15 Trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ theo híng hiÖn ®¹i trong c¸c ngµnh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Néi dung nµy ®îc thÓ hiÖn qua hai c¸ch: TiÕn hµnh c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt, x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®Ó tù trang bÞ. ViÖc trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®îc thùc hiÖn th«ng qua nh©n chuyÓn giao c«ng nghÖ míi tõ c¸c níc tiªn tiÕn . X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý vµ ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi. Muèn râ thùc tr¹ng vÒ nguån nh©n lùc cña níc ta ®Ó ph¸t huy nh÷ng ®IÓm m¹nh, kh¾c phôc vµ h¹n chÕ nh÷ng ®iÓm yÕu vµ ®a ra ®îc nh÷ng yªu cÇu ®èi víi gi¸o dôc vµ ®µo t¹o nguoßn nh©n lùc. Mét mÆt ph¶i trùc tiÕp gi¶i quyÕt vÊn ®Ò chÊt lîng nguån nh©n lùc, vÒ tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt vµ ®ång thêi ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò n©ng cao thÓ lùc ngêi lao ®éng vµ sè lîng nguån nh©n lùc. Trong tr×nh tù gi¶i quyÕt võa ph¶i ®i tuÇn tù tõ tiÕp tôc xo¸ mï ch÷, phæ cËp tiÓu häc, trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n, ®µo t¹o nghÒ tõ s¬ cÊp ®Õn c¸c bËc cao h¬n nhng ph¶i kÕt hîp t¹o ra mét bé phËn ngêi lao ®éng cã chÊt lîng cao, sè lîng kh«ng lín nhng ph¶i ®¹t c¸c tiªu chuÈn cña lao ®éng kü thuËt khu vùc vµ thÕ giíi, ®¸p øng nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp míi, c¸c khu c«ng nghiÖp vµ c¸c khu kinh tÕ më. Tríc tiªn, viÖc më réng quy m« gi¸o dôc ®µo t¹o lµ rÊt cÇn thiÕt. Nh÷ng cè g¾ng më réng quy m« gi¸o dôc 16 ®µo t¹o cña níc ta vÉn kh«ng theo kÞp ®îc tèc ®é gia t¨ng d©n sè. Quy m« mäi ngµnh häc, bËc häc hiÖn nay ®Òu cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu theo häc cña mäi løa tuæi. Nh×n chung, sè häc sinh vµ sè trêng, líp ë mäi ngµnh häc tõ mÉu gi¸o, c¸c cÊp phæ th«ng, trung häc chuyªn nghiÖp, cao ®¼ng, ®¹i häc ®Òu t¨ng. Riªng ®èi víi hÖ thèng ®µo t¹o nghÒ th× quy m« vña hÖ thèng trung t©m xóc tiÕn viÖc lµm vµ d¹y nghÒ, trung t©m kü thuËt tæng hîp, híng nghiÖp vµ gÇn 1000 c¬ së d¹y nghÒ b¸n c«ng, d©n lËp, t thôc…Quy m« ®µo t¹o cã chuyÓn biÕn nhê t¨ng cêng h×nh thøc ®µo t¹o ng¾n h¹n. Ph¶i kh¾c phôc sù mÊt c©n ®èi trong c¬ cÊu ngµnh häc, bËc häc cña gi¸o dôc ®µo t¹o. Gi¸o dôc mÇm non cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®øng tõ gãc ®é chuÈn bÞ nÒn t¶ng c¶ vÒ thÓ lùc vµ trÝ lùc cho nguån nh©n lùc. Gi¸o dôc phæ th«ng, ®Æc biÖt lµ gi¸o dôc häc, theo kinh nghiÖm cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh c¸c c¬ héi vµ t¨ng trëng kinh tÕ. Gi¸o dôc ®µo t¹o chuyªn m«n nghiÖp vô kü thuËt ngoµi ý nghÜa víi t¨ng trëng kinh tÕ cßn ®Æc biÖt quan träng trong viÖc ph¸t triÓn ®ãn b¾t, gi¶m nguy c¬ tôt hËu. Tuy nhiªn, nh÷ng bÊt cËp gi÷a c¸c lo¹i ngµnh ®µo t¹o, gi÷a c¸c bËc häc ®· g©y khã kh¨n kh«ng Ýt cho sù ph¸t triÓn. Mét sè ngµnh th× ®îc häc sinh, sinh viªn theo häc. NÕu kh«ng cã sù ®IÒu chØnh kÞp thêi, ViÖt Nam sÏ nhanh chãng gÆp ph¶i khã kh¨n vÒ ®éi ngò kü s, 17 c«ng nh©n kü thuËt nh ë nhiÒu níc Asean, nhÊt lµ cña Th¸i Lan. Gi¸o dôc ®µo t¹o ë thµnh phè, ®ång b»ng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn h¬n ë n«ng th«n, vïng s©u kiÖn ph¸t triÓn h¬n ë n«ng th«n, vïng nói, vïng s©u vïng xa.V× vËy, vÊn ®Ò kho¶ng c¸ch ph¸t triÓn gi÷a c¸c vïng, miÒn, gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, vÊn ®Ò thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi còng trë nªn phøc t¹p h¬n. Muèn n©ng cao tr×nh ®é cña nguån nh©n lùc ë c¸c vïng n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa, miÒn nói, chÝnh s¸ch cÊp häc bæng, gi¶m häc phÝ, u tiªn c¸c häc sinh nghÌo vît khã lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Çu tiªn t¹o c¬ héi ®îc gi¸o dôc ®µo t¹o nguån nh©n lùc. YÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh chÊt lîng nguån nh©n lùc cã ®¸p øng ®îc yªu cÇu ph¸t triÓn hay kh«ng ®ã lµ ®æi míi môc tiªu, néi dung, ch¬ng tr×nh vµ ph¬ng ph¸p gi¸o dôc ®µo t¹o. ViÖc héi nhËp vµ c¹nh tranh kinh tÕ ®ßi hái hµng ho¸ ph¶i ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ ®Ó t¨ng thªm kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng thÕ giíi, tõ ®ã n¶y sinh yªu cÇu vÒ tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é sö dông c¸c c«ng nghÖ ®ã còng ngµy cµng ph¶i ®îc n©ng cao. Ngoµi gi¸o dôc ®µo t¹o v¨n ho¸, chuyªn m«n, nghiÖp vô vÒ mÆt lý thuyÕt, cÇn chó ý ®Ðn kh©u thùc hµnh, øng dông, gi¸o dôc kü thuËt, t¸c phong lao ®éng c«ng nghiÖp, rÌn luyÖn kü n¨ng thÝch øng cña ngêi lao ®éng víi nh÷ng ®Æc ®IÓm cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. KÕt hîp víi c¸c cÊn ®Ò gi¸o dôc ®ã lµ gi¸o dôc liªn quan ®Õn d©n 18 sè, søc khoÎ, giíi tÝnh ®Ó n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc, gi¶m søc Ðp ®èi víi quy m« vµ chÊt lîng gi¸o dôc. Trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam ta hiÖn nay, yªu cÇu ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh gi¸o dôc ®µo t¹o rÊt cÇn thiÕt ®Ó võa bæ xung, c¶i thiÖn hiÖn tr¹ng nguån nh©n lùc, kh¾c phôc nh÷ng bÊt hîp lý vÒ ph©n bæ nguån nh©n lùc, nh÷ng khã kh¨n vÒ nguån lùc, nhÊt lµ vÒ tµi chÝnh, n©ng cao hiÖu qu¶ cña ®Çu t cho gi¸o dôc ®µo t¹o ®ång thêi phôc vô ®îc yªu cÇu ph¸t triÓn, ®ãn b¾t, ®uæi kÞp. §èi víi gi¸o dôc híng nghiÖp vÉn ®îc kÕt hîp víi mét quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn toµn diÖn vµ mét chÝnh s¸ch sö dông sau ®µo t¹o hîp lý, cã søc thuyÕt phôc ®Ó gi¶m l·ng phÝ gi¸o dôc ®µo t¹o cña x· héi vµ cña gia ®×nh. Ngêi lao ®éng ®µo t¹o ra ®îc lµm viÖc ®óng ngµnh, ®óng nghÒ, ®óng kh¶ n¨ng vµ së trêng cña m×nh. Ngoµi ra, gi¸o dôc híng nghiÖp còng ®ßi hái ph¶i cã c«ng t¸c dù b¸o nghÒ ®Ó lµm gi¶m nguy c¬ tôt hËu. Gi¸o dôc ®µo t¹o chÝnh quy, dµi h¹n lµ c¬ së ®Ó h×nh thµnh mét bé phËn ngêi lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n, kü thuËt cao, cã kü n¨ng tiÕp cËn víi khoa häc, c«ng nghÖ míi, hiÖn ®¹i. Ngoµi ra, cÇn më réng c¸c lo¹i h×nh ®µo t¹o ng¾n h¹n ®Ó c¶i thiÖn hiÖn tr¹ng nguån nh©n lùc hiÖn nay vµ nhanh chãng n©ng cao sè lao ®éng ®· qua ®µo t¹o cña ta lªn. Gi¸o dôc ®µo t¹o t¹i chøc vµ tõ xa cÇn chó ý h¬n n÷a ®Õn chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ gi¸o dôc. ViÖc sö dông tèt h¬n, ph©n bæ hîp lý h¬n nguån lùc ®· cã, ®a d¹ng h¸o vµ khai th¸c mäi nguån lùc kh¸c cho 19 gi¸o dôc ®µo t¹o rÊt cÊp thiÕt. Nguån tµi chÝnh h¹n hÑp hiÖn ®îc coi lµ th¸ch thøc lín ®èi víi hÖ thèng ®µo t¹o nghÒ. Tãm l¹i, gi¸o dôc ®µo t¹o lµ xu híng vµ ®ßi hái ngµy cµng cÊp b¸ch kh«ng chØ ë níc ta mµ ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn còng vËy. Trong thêi ®¹i ngµy nay, khi th«ng tin, khoa häc, kü thuËt trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp vµ ®· n¶y sinh nhiÒu ngµnh nghÒ míi còng nh lµm nhiÒu ngµnh nghÒ cò bÞ co hÑp hoÆc thËm chÝ biÕn mÊt. Mét híng gi¶i quyÕt kh¶ thi lµ Nhµ níc nªn cã chÝnh s¸ch quy ®Þnh c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ®µo t¹o l¹i kh«ng chØ sè ngêi cßn lµm viÖc mµ c¶ víi ®è ngêi sÏ bÞ sa th¶i do kh«ng cßn phï hîp víi c«ng viÖc ë doanh nghiÖp, ®Ó sè ngêi nµy vÉn cßn c¬ héi t×m viÖc lµm míi. 5- Nh÷ng thµnh tÝch ®· ®¹t ®îc cña viÖc gi¸o dôc ®µo t¹o nguån nh©n lùc Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn nay ®· t¸c ®éng vµ lµm biÕn ®æi m¹nh mÏ lao ®éng x· héi theo híng t¨ng tû träng cña lao ®éng trÝ tuÖ, gi¶m bít c¸c ho¹t ®éng ch©n tay, lµm cho lao ®éng trÝ tuÖ trë thµnh ho¹t ®éng c¬ b¶n cña con ngêi. ViÖc øng dông ngµy cµng réng r·i tri thøc vµo s¶n xuÊt vµ tæ chøc lao ®éng ®· lµm cho tri thøc nhanh chãng trë thµnh yÕu tè s¶n xuÊt quan träng nhÊt, thµnh nguån lùc kinh tÕ c¬ b¶n vµ chñ yÕu. Vai trß cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt truyÒn thèng nh ®Êt ®ai, tµi nguyªn thiªn nhiªn, vèn…dÉu kh«ng mÊt ®i song ®· trë thµnh thø yÕu. C¸c nghiªn cøu tr¾c lîng gÇn ®©y cho 20