Giíi thiÖu ®Ò tµI
T¹i ®¹i héi §¶ng lÇn thø VIII, §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh:
thêi kú ph¸t triÓn míi cña ®Êt níc lµ thêi kú ®Èy m¹nh CNHH§H. Môc tiªu CNH-H§H theo tinh thÇn cña ®¹i héi ®¶ng VIII
lµ: “X©y dùng níc ta thµnh mét níc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt
chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n
xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n
xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh
v÷ng ch¾c, d©n giµu níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh,
x©y dùng thµnh cong chñ nghÜa x· héi”.
§Ó thùc hiÖn ®îc chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ–x· héi ®· ®Ò
ra, ®Ó cã kh¶ n¨ng tiÕp nhËn nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc
kü thuËt vµ c«ng nghÖ, cã thÓ rót ng¾n qu¸ tr×nh CNH-H§H
th× kinh tÕ tri thøc chÝnh lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn míi cña lùc lîng s¶n suÊt. Kinh tÕ tri thøc dùa vµo tri thøc vµ th«ng tin lµ
chñ yÕu, trong ®ã khoa häc trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc
tiÕp vµ quan träng hµng ®Çu.
NÒn kinh tÕ tri thøc ®· h×nh thµnh, ®· lµ hiÖn thùc ë
nhiÒu níc. §ã lµ xu thÕ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn søc
s¶n xuÊt, lµ thµnh tùu quan träng cña loµi ngêi mµ chñ nghÜa
x· héi ph¶i n¾m lÊy vµ vËn dông ®Ó ph¸t triÓn lùc lîng s¶n
xuÊt, x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi.
NhiÒu níc ®ang ph¸t triÓn ®· ®ang ®i nhanh vµo nÒn kinh tÕ
tri thøc vµ ®©y còng lµ thêi c¬ vµ th¸ch thøc hÕt søc to lín,
quyÕt liÖt.
C«ng nghiÖp ho¸ níc ta ph¶i ®ång thêi thùc hiÖn hai nhiÖm
vô cùc kú to lín: ®ã lµ chuyÓn tê kinh tÕ n«ng nhiÖp sang kinh
tÕ c«ng nghiÖp ®ång thêi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ tri thøc.
0
Hai nhiÖm vô ®ã ph¶I thùc hiÖn ®ång thêi, hç trî vµ bæ xung
cho nhau. §iÒu ®ã cã nghÜa ph¶i n¾m c¸c tri thøc vµ c«ng
nghÖ míi cña thêi ®¹i ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng
th«n ®ång thêi ph¸t triÓn nhanh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ
dÞch vô. Dùa vµo tri thøc, vµo khoa häc vµ c«ng nghÖ, chuyÓn
®Þch kinh tÕ theo híng t¨ng nhanh c¸c ngµnh kinh tÕ tri thøc.
§Ò tµi nµy lµ mét vÊn ®Ò rÊt réng vµ phøc t¹p nhng do
tr×nh ®é cßn h¹n chÕ v× vËy sÏ cßn nhiÒu khiÕm khuyÕt . V×
vËy em rÊt mong ý kiÕn vµ sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c thÇy
c« gi¸o.
phÇn néi dung
ch¬ng I: C«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸
1.§Þnh nghÜa c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸.
“C«ng nghiÖp hãa lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. Trong
qu¸ tr×nh nµy, mét bé phËn ngµy cµng t¨ng c¸c nguån cña c¶i
quèc d©n ®îc ®éng viªn ®Ó ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu
ngµnh trong níc víi kü thuËt hiÖn ®¹i. §Æc ®iÓm cña c¬ cÊu
kinh tÕ nµy lµ mét bé phËn chÕ biÕn lu«n thay ®æi ®Ó s¶n
xuÊt ra nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt vµ hµng tiªu dïng, cã kh¶ n¨ng
®¶m b¶o cho toµn bé nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn víi nhÞp ®é cao,
b¶o ®¶m ®¹t tíi sù tiÕn bé vÒ kinh tÕ - x· héi”.
T¹i ®¹i héi §¶ng lÇn VIII, §¶ng ta kh¼ng ®Þnh x©y dùng
®Êt níc ta thµnh mét níc c«ng nghiÖp cã c¬ së kü thuËt hiÖn
®¹i. C¬ cÊu kinh tÕ
quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi
tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt
vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu níc
1
m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh. Níc ta chuyÓn sang thêi kú
míi, thêi kú CNH-H§H ®Êt níc.
VËy chóng ta cã hiÓu: ” CNH-H§H lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi
c¨n b¶n, toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch
vô vµ qu¶n lý kinh tÕ, x· héi tõ sö dông lao ®éng thñ c«ng lµ
chÝnh sang sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng cïng víi
c«ng nghÖ, ph¬ng tiÖn vµ ph¬ng ph¸p tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i dùa
trªn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ tiÕn bé khoa häc - c«ng
nghÖ, t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng x· héi cao ”.
Quan ®iÓm vÒ c«ng nghiÖp hãa nh vËy vÉn gi÷ nguyªn gi¸
trÞ trong NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø VIII vµ §¹i héi §¶ng
lÇn thø IX.
2.Vai trß cña c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®èi víi ph¸t
triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam
Tr¶i qua h¬n nöa thÕ kû díi chÕ ®é míi, §¶ng vµ Nhµ níc ta
®· rÊt quan t©m ®Õn ph¸t triÓn c¶ khoa häc tù nhiªn, khoa
häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ, ®· cã nhiÒu chÝnh s¸ch ®Ó ph¸t
triÓn tiÒm lùc khoa häc - c«ng nghÖ cña ®Êt níc do ®ã lùc lîng
khoa häc - c«ng nghÖ ®· ®ãng gãp to lín vµo c«ng cuéc ph¸t
triÓn kinh tÕ, v¨n hãa, an ninh quèc phßng.
§Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc lµ mét
trong hai nhiÖm vô chiÕn lîc lín cña §¶ng ta v× cã c«ng nghiÖp
hãa, hiÖn ®¹i hãa th× míi “x©y dùng níc ta trë thµnh mét níc
c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt - kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu
kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi tr×nh ®é
ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh
2
thÇn cao, quèc phßng, an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu, níc
m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh”.
Trong thêi ®¹i ngµy nay, c«ng nghiÖp hãa thùc chÊt lµ
chuyÓn tõ t×nh tr¹ng c«ng nghÖ l¹c hËu víi n¨ng suÊt lao
®éng thÊp lªn c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i víi n¨ng suÊt lao
®éng vµ hiÖu qu¶ cao, lµm chuyÓn biÕn c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬
cÊu lao ®éng, d©n c theo híng t¨ng tû träng cña c«ng nghiÖp
vµ nh÷ng lÜnh vùc cã vai trß quan träng ®èi víi viÖc hiÖn ®¹i
hãa nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Cã thÓ nãi, con ®êng ng¾n nhÊt vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó
®Êt níc ph¸t triÓn nhanh, tr¸nh nguy c¬ bÞ tôt hËu lµ ®æi míi
c«ng nghÖ, øng dông kÞp thêi nh÷ng thµnh tùu khoa häc vµ kü
thuËt, tËn dông lîi thÕ cña níc ®i sau, tõng bíc ph¸t triÓn kinh
tÕ tri thøc. Ph¸t huy nguån lùc trÝ tuÖ vµ søc m¹nh tinh thÇn
cña ngêi ViÖt Nam; coi ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, khoa
häc vµ c«ng nghÖ lµ nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cña sù nghiÖp
CNH-H§H.
3.T¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ.
Trong thÕ kû XXI, víi dù b¸o c¸ch m¹ng khoa häc c«ng
nghÖ sÏ cã nh÷ng bíc nh¶y vät khã lêng, yªu cÇu míi vµ còng
lµ kh¶ n¨ng míi trong ®iÒu kiÖn nh©n lo¹i ®ang bíc vµo nÒn
kinh tÕ míi - kinh tÕ tri thøc. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã,
c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc ph¶i ®îc triÓn khai
theo t duy míi, phï hîp víi gia ®o¹n míi khi nh©n lo¹i bíc vµo
thÕ kû XXI. ViÖt Nam cã nh÷ng lîi thÕ so s¸nh vÒ nguån tµi
nguyªn thiªn nhiªn vµ dåi dµo vÒ nguån nh©n lùc, kÓ c¶ tiÒm
n¨ng vÒ trÝ tuÖ, nÕu ®îc ph¸t huy sÏ lµ nh©n tè tÝch cùc ®Ó
3
tiÕp nhËn nh÷ng thµnh tùu khoa häc vµ c«ng nghÖ, g©y dùng
n¨ng lùc néi sinh, gãp phÇn quyÕt ®Þnh cã ý nghÜa c¬ b¶n vµ
l©u dµi vµo viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cña
nÒn kinh tÕ, chñ ®éng t¹o ra nh÷ng lîi thÕ ®éng trong qu¸
tr×nh héi nhËp quèc tÕ ®Ó v¬n lªn ®¹t tr×nh ®é ph¸t triÓn
cao h¬n trong khu vùc vµ thÕ giíi. Nh÷ng thµnh tùu ViÖt Nam
®· ®¹t ®îc trong 10 n¨m qua, sù ph¸t triÓn nhanh cña xuÊt
khÈu, sù ph¸t triÓn m¹nh cña n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng
th«n, chuyÓn dÞch c¬ cÊu c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, viÖc æn
®Þnh kinh tÕ vÜ m«, ph¸t triÎn hÖ thèng tµi chÝnh - ng©n
hµng vµ hµng lo¹t nh÷ng chuyÓn biÕn kh¸c t¹i ViÖt Nam còng
nh sù ®ãng gãp cña h¬n 2 triÖu ngêi ViÖt Nam ë níc ngoµi
(b»ng 3% d©n sè trong níc, l¹i ®îc tiÕp cËn thÞ truêng quèc tÕ
vµ khoa häc c«ng nghÖ míi) nh ë thung lòng Silicon vµ ë c¸c
trung t©m c«ng nghiÖp kh¾p thÕ giíi, cho thÊy con ngêi ViÖt
Nam cã kh¶ n¨ng thÝch øng vµ ®ãng gãp vµo nÒn kinh tÕ míi
cña nh©n lo¹i vµ t×m ra con ®êng thu hÑp kho¶ng c¸ch ph¸t
triÓn. §ay thËt sù lµ mét c¬ héi lín cho chóng ta v¬n lªn b¾t
kÞp xu thÕ ph¸t triÓn cña thÕ giíi, song còng cÇn thÊy r»ng
viÖc tËn dông c¬ héi ®ã thËt kh«ng dÔ dµng. Tríc m¾t chóng
ta còng kh«ng cßn con ®êng nµo kh¸c, nÕu kh«ng tranh thñ
vµ tËn dông ®îc c¬ héi nµy th× ngîc l¹i, ViÖt Nam cµng tôt hËu
xa h¬n vµ sù chËm trÔ nµy cã thÓ kÐo dµi kh«ng lêng ®îc.
4.§Þnh híng ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ
T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó khoa häc vµ c«ng nghÖ thùc sù lµ ®éng
lùc cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, võa ph¶i b¶o ®¶m luËn cø khoa
häc cho con ®êng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc, võa
ph¶i t¹o ra tèc ®é t¨ng trëng cao th«ng qua ®æi míi vµ hiÖn
4
®¹i hãa c«ng nghÖ, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn
kinh tÕ, ®ång thêi x©y dùng tiÒm lùc khoa häc vµ c«ng nghÖ
®Ó h×nh thµnh tõng bíc nÒn khoa häc vµ c«ng nghÖ ViÖt
Nam, x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc ë níc ta.
Khoa häc vµ c«ng nghÖ võa ph¶i híng vÒ nh÷ng c«ng nghÖ
c¬ b¶n ®Ó n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ cña c¸c ngµnh kinh
tÕ, võa ph¶i tËp trung vµo c«ng nghÖ tiªn tiÕn cha hµm lîng
trÝ tuÖ cao, cã t¸c ®éng lín ®èi víi viÖc hiÖn ®¹i hãa. Ph¸t
triÓn c«ng nghÖ trong thËp kû tíi ®Æt träng t©m vµo x©y
dùng tiÒm lùc, t¨ng n¨ng lùc tiÕp thu, lµm chñ, thÝch nghi, c¶i
tiÕn c¸c c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nhËp tõ níc ngoµi trong mét sè
lÜnh vùc s¶n xuÊt, dÞch vô, kÕt cÊu h¹ tÇng, rót ng¾n thêi
gian chuyÓn giao c«ng nghÖ ®Ó sím ®a vµo øng dông trong
s¶n xuÊt. ViÖc ®æi míi c«ng nghÖ trong s¶n xuÊt, kinh doanh,
dÞch vô, qu¶n ls theo híng c¸c c¬ së míi ph¸t triÓn th× tranh
thñ tèi ®a c«ng nghÖ tiªn tiÕn; c¸c c¬ së cò th× nhanh chãng
c¶i tiÕn vµ thay thÕ c¸c bé phËn träng yÕu trong d©y truyÒn
®Ó n©ng cÊp chÊt lîng s¶n phÈm vµ n©ng cao søc c¹nh tranh
trªn thÞ truêng.
§¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX cña §¶ng ®· nhËn
®Þnh: “ThÕ kû XXI sÏ tiÕp tôc cã nhiÒu biÕn ®æi. Khoa häc
vµ c«ng nghÖ sÏ cã bíc tiÕn nh¶y vät. Kinh tÕ tri thøc cã vai trß
ngµy cµng næi bËt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn lùc lîng s¶n
xuÊt. Toµn cÇu hãa kinh tÕ lµ mét xu thÕ kh¸ch quan, l«i cuèn
ngµy cµng nhiÒu níc tham gia; xu thÕ nµy ®ang bÞ mét sè níc
ph¸t triÓn vµ c¸c tËp ®oan kinh tÕ t b¶n xuyªn quèc gia chi
phèi, chøa ®ùng nhiÒu m©u thuÉn, võa cã mÆt tÝch cùc, võa
cã mÆt tiªu cùc, võa cã hîp t¸c, võa cã ®Êu tranh”.
5
HiÖn nay kinh tÕ tri thøc ®· h×nh thµnh ë nhiÒu níc trªn
thÕ giíi. §ã lµ xu thÕ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh ph¶t triÓn søc s¶n
xuÊt, lµ thµnh tùu quan träng cña loµi ngêi, chóng ta cÇn n¾m
lÊy vµ vËn dông ®Ó ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, x©y dùng c¬
së vËt chÊt - kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi. NhiÒu níc ®ang
ph¸t triÓn ®· lùa chän chiÕn lîc ®i nhanh vµo nÒn kinh tÕ tri
thøc. §èi víi níc ta ®©y lµ c¬ héi vµ th¸ch thøc hÕt søc to lín
vµ quyÕt liÖt.
Ch¬ng II: NÒn kinh tÕ tri thøc
1.NÒn kinh tÕ tri thøc lµ g×?
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y trong nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu,
nhiÒu héi nghÞ, héi th¶o quèc tÕ vµ trong nhiÒu v¨n b¶n chiÕn
lîc ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia ngêi ta ®· dïng nhiÒu tªn gäi
kh¸c nhau cho giai ®o¹n ph¸t triÓn míi.
Kinh tÕ tri thøc lµ tªn gäi thêng dïng nhÊt. Tæ chøc OECD
chÝnh thøc dïng tõ n¨m 1995. Tªn gäi nµy nãi lªn ®îc néi dung
cèt lâi cña nÒn kinh tÕ míi, cßn kinh tÕ th«ng tin, kinh tÕ sè
chØ míi nãi vÒ c«ng nghÖ th«ng tin, mÆc dï c«ng nghÖ th«ng
tin lµ néi dung chñ yÕu nhÊt nhng kh«ng bao gåm ®îc c¸c yÕu
tè tri thøc vµ c«ng nghÖ kh¸c.
VËy nÒn kinh tÕ tri thøc lµ g×?
Kinh tÕ tri thøc lµ nÒn kinh tÕ trong ®ã sù s¶n sinh ra,
phæ cËp vµ sö dông tri thøc gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh nhÊt ®èi
víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ, t¹o ra cña c¶i, n©ng cao chÊt lîng
cuéc sèng.
HoÆc:
6
NÒn kinh tÕ tri thøc (knowledge economy - KE, hoÆc
knowledge based economy - KBE) ®îc ®Þnh nghÜa lµ nÒn kinh
tÕ, trong ®ã qu¸ tr×nh s¸ng t¹o vµ khai th¸c tri thøc trë thµnh
thµnh phÇn chñ ®¹o trong qu¸ tr×nh t¹o ra cña c¶i. Trªn thÕ
giíi hiÖn nay, c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn thuéc OECD ®îc coi lµ
kinh tÕ tri thøc v× t¹i ®©y 50% GDP ®îc s¶n xuÊt tõ nh÷ng
ngµnh cã nÒn t¶ng lµ tri thøc.
Còng cã thÓ ®Þnh nghÜa ®¬n gi¶n h¬n: kinh tÕ tri thøc lµ
nÒn kinh tÕ, trong ®ã khoa häc - c«ng nghÖ - kü thuËt trë
thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp, lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh hµng
®Çu viÖc s¶n xuÊt ra cña c¶i, søc c¹nh tranh vµ triÓn väng
ph¸t triÓn. Nãi ngän h¬n lµ: khoa häc- c«ng nghÖ- kü thuËt lµ
lùc lîng s¶n xuÊt thø nhÊt.
2.Nh÷ng ®Æc trng chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ tri thøc:
Thø nhÊt, lµ sù chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ:
Trong 15 n¨m qua c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn trªn thÕ giíi
®· cã nh÷ng chuyÓn ®æi to lín, s©u s¾c vÒ c¬ cÊu kinh tÕ,
vÒ c¸ch thøc ho¹t ®éng vµ c¸c qui t¾c ho¹t ®éng; ®ang ph¸t
triÓn nhanh c¸c ngµnh kinh tÕ dùa vµo tri thøc; c¸c ý tëng
®æi míi vµ c«ng nghÖ lµ ch×a kho¸ cho viÖc t¹o ra viÖc lµm
míi vµ n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng. NÒn kinh tÕ cã tèc ®é
t¨ng trëng cao, dÞch chuyÓn nhanh c¬ cÊu. Nhng ®©y còng lµ
nÒn kinh tÕ mang tÝnh rñi ro, vµ kh«ng ngõng thay ®æi, lu«n
®Æt ra nhiÒu th¸ch thøc míi.
NÕu nh trong khi nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp dùa vµo sù tæ
chøc s¶n xuÊt hµng lo¹t, qui chuÈn ho¸, th× nÒn kinh tÕ tri
thøc ®îc tæ chøc trªn c¬ së sù s¶n xuÊt linh ho¹t hµng ho¸ vµ
dÞch vô dùa vµo c«ng nghÖ cao, ®©y còng lµ kinh tÕ v¨n
7
phßng (ngêi trùc tiÕp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm trong c¸c nhµ m¸y
Ýt ®i, ngêi lµm viÖc ë v¨n phßng nhiÒu lªn).
Thø hai, lµ s¶n xuÊt c«ng nghÖ trë thµnh lo¹i h×nh s¶n
xuÊt quan träng nhÊt, tiªn tiÕn nhÊt, tiªu biÓu nhÊt cña nÒn
s¶n xuÊt t¬ng lai. C¸c ngµnh kinh tÕ tri thøc ®Òu ph¶i dùa
vµo c«ng nghÖ míi ®Ó ®æi míi vµ ph¸t triÓn. C¸c doanh
nghiÖp ®Òu cã s¶n xuÊt c«ng nghÖ, ®ång thêi cã nhiÒu
doanh nghiÖp chuyªn s¶n xuÊt c«ng nghÖ, cã thÓ gäi lµ doanh
nghiÖp tri thøc, trong ®ã khoa häc vµ s¶n xuÊt ®îc nhÊt thÓ
ho¸, kh«ng cßn ph©n biÖt phßng thÝ nghiÖm víi c«ng xëng,
nh÷ng ngêi lµm viÖc trong ®ã lµ c«ng nh©n tri thøc, hä võa
nghiªn cøu võa s¶n xuÊt.
HiÖn nay trªn lÜnh vùc c«ng nghÖ th«ng tin c¸c doanh
nghiÖp tri thøc ph¸t triÓn rÊt nhanh, chØ trong kho¶ng 5-10
n¨m tõ chç tay kh«ng trë thµnh nh÷ng tµi s¶n khæng lå hµng
chôc tû USD, nh Nescape, Yahoo, Dell, Cisco...
Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c khu c«ng nghÖ
(technology park) lµ yÕu tè rÊt quan träng thóc ®Èy ph¸t triÓn
nhanh sù ra ®êi c¸c c«ng nghÖ míi. §©y lµ nh÷ng vên ¬m
c«ng nghÖ; ë ®©y cã c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó nhÊt thÓ
ho¸ qu¸ tr×nh nghiªn cøu, thùc nghiÖm khoa häc, triÓn khai
c«ng nghÖ vµ s¶n xuÊt, nhê ®ã c¸c ý tëng khoa häc nhanh
chãng trë thµnh c«ng nghÖ vµ ®a ra s¶n xuÊt.
Nh÷ng thËp kû gÇn ®©y trªn thÕ giíi c¸c khu c«ng nghÖ
ph¸t triÓn rÊt nhanh, ®ã lµ mét c¸ch tæ chøc ®Ó ®i nhanh
vµo kinh tÕ tri thøc.
V× nÒn s¶n xuÊt dùa vµo c«ng nghÖ cao, tiªu hao Ýt
nguyªn liÖu, n¨ng lîng, th¶i ra Ýt phÕ th¶i, cho nªn trong nÒn
8
kinh tÕ tri thøc cã thÓ thùc hiÖn ®îc s¶n xuÊt s¹ch, kh«ng g©y
« nhiÔm m«i trêng. Kinh tÕ tri thøc lµ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn
bÒn v÷ng.
Trong x· héi m¹ng l¹i cã ®iÒu kiÖn gi¶i quyÕt tèt mèi quan
hÖ gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng; nhê cã m¹ng cã thÓ s¶n xuÊt
theo nhu cÇu cña kh¸ch hµng, theo ®¬n ®Æt hµng, kh«ng ®Ó
ø ®äng trong kho khèi lîng lín hµng ho¸. Gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu
dïng cã thÓ ®¹t ®îc sù hµi hoµ.
Thø ba, lµ viÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin réng r·i
trong mäi lÜnh vùc vµ thiÕt lËp m¹ng th«ng tin ®a ph¬ng tiÖn
phñ kh¾p níc, nèi víi hÇu hÕt c¸c tæ chøc, c¸c gia ®×nh.
Th«ng tin trë thµnh tµi nguyªn quan träng nhÊt. Mäi ngêi ®Òu
cã nhu cÇu th«ng tin vµ ®îc truy nhËp vµo c¸c kho th«ng tin
cÇn thiÕt cho m×nh. Mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng trong x· héi ®Òu
cã t¸c ®éng cña c«ng nghÖ th«ng tin ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt,
chÊt lîng, hiÖu qu¶, còng chÝnh v× vËy nhiÒu ngêi gäi nÒn
kinh tÕ tri thøc lµ nÒn kinh tÕ sè hay kinh tÕ m¹ng hay kinh tÕ
sè.
Thø t, lµ c¸c doanh nghiÖp võa c¹nh tranh võa hîp t¸c ®Ó
ph¸t triÓn. Trong cïng mét lÜnh vùc khi mét c«ng ty thµnh
c«ng h¬n, lín m¹nh h¬n, th× c«ng ty kh¸c t×m c¸ch s¸p nhËp
vµo hoÆc chuyÓn híng kh¸c ngay, nÕu kh«ng muèn bÞ ph¸
s¶n. Mµ trong nÒn kinh tÕ tri thøc v× n¶y sinh nhiÒu c«ng
nghÖ míi nªn lu«n lu«n xuÊt hiÖn nhiÒu c«ng ty míi; sù ra ®êi
cña c«ng ty g¾n víi sù ra ®êi cña mét c«ng nghÖ míi, mét
s¸ng chÕ míi. C¸c c«ng ty ph¶i lu«n ®æi míi vµ ph¶i kÞp thêi
chuyÓn híng theo sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ. §Ó t¨ng søc
9
m¹nh c¸c c«ng ty ph¶i hîp t¸c víi nhau, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t
triÓn.
Thø n¨m, x· héi th«ng tin thóc ®Èy sù d©n chñ ho¸.
Th«ng tin ®Õn víi mäi ngêi. Mäi ngêi ®Òu dÔ dµng truy cËp
®Õn c¸c th«ng tin cÇn thiÕt. D©n chñ ho¸ c¸c ho¹t ®éng vµ
tæ chøc ®iÒu hµnh trong x· héi ®îc më réng. Ngêi d©n nµo
còng cã thÓ ®îc th«ng tin kÞp thêi vÒ c¸c quyÕt ®Þnh cña c¬
quan nhµ níc hoÆc tæ chøc cã liªn quan ®Õn hä vµ hä cã thÓ
cã ý kiÕn ngay nÕu thÊy kh«ng phï hîp. Do ®ã ph¶i t¹o kh«ng
khÝ d©n chñ, c¸ch lµm viÖc d©n chñ. Khi chuÈn bÞ c¸c quyÕt
®Þnh, c¸c chÝnh s¸ch, luËt ph¸p c¬ quan nhµ níc rÊt dÔ dµng
®a ra lÊy ý kiÕn nh©n d©n. ViÖc tËp hîp ý kiÕn, nguyÖn väng
cña nh©n d©n còng rÊt dÔ dµng, thuËn tiÖn. Nguyªn t¾c
"d©n biÕt, d©n bµn, d©n kiÓm tra" sÏ ®îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ
nhÊt. Cho nªn CNTT thóc ®Èy sù ph¸t triÓn d©n chñ. Cã d©n
chñ míi ph¸t huy ®îc kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña mäi ngêi.
C¸ch tæ chøc qu¶n lý còng sÏ thay ®æi nhiÒu. Trong thêi
®¹i th«ng tin, m« h×nh chØ huy tËp trung, cã ®¼ng cÊp lµ
kh«ng phï hîp. Xu thÕ lµ theo m« h×nh phi ®¼ng cÊp, phi tËp
trung, m« h×nh m¹ng, trong ®ã tËn dông c¸c quan hÖ ngang;
v× th«ng tin ®Õn ®îc mét c¸ch thuËn lîi nhanh chãng tÊt c¶
mäi n¬i, kh«ng cÇn ®i qua c¸c nót xö lý trung gian. §ã lµ m«
h×nh tæ chøc d©n chñ, nã linh ho¹t trong ®iÒu hµnh, dÔ
thÝch nghi víi ®æi míi, kh¬i dËy sù n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña
mäi ngêi.
Thø s¸u, x· héi th«ng tin lµ mét x· héi häc tËp. Gi¸o dôc rÊt
ph¸t triÓn. Mäi ngêi ®Òu häc tËp, häc thêng xuyªn, häc ë trêng vµ häc trªn m¹ng, ®Ó kh«ng ngõng trau dåi kü n¨ng, ph¸t
10
triÓn trÝ s¸ng t¹o. Kh«ng häc tËp thêng xuyªn th× kh«ng ph¸t
triÓn ®îc nÒn kinh tÕ tri thøc. Mäi ngêi thêng xuyªn ®îc bæ
tóc, cËp nhËt kiÕn thøc, chñ ®éng theo kÞp sù ®æi míi vµ cã
kh¶ n¨ng thóc ®Èy sù ®æi míi. Víi sù bïng næ th«ng tin vµ sù
lu«n ®æi míi kiÕn thøc, m« h×nh gi¸o dôc truyÒn thèng: ®µo
t¹o xong råi ra lµm viÖc lµ kh«ng cßn phï hîp, mµ ph¶i ®µo t¹o
c¬ b¶n, ra lµm viÖc vµ tiÕp tôc ®µo t¹o, võa ®µo t¹o võa lµm
viÖc. Con ngêi ph¶i häc tËp suèt ®êi, võa häc võa lµm viÖc.
HÖ thèng gi¸o dôc ph¶i ®¶m b¶o cho mäi ngêi bÊt cø lóc nµo
bÊt cø ë ®©u còng cã thÓ häc tËp ®îc. M¹ng th«ng tin cã ý
nghÜa rÊt quan träng cho viÖc häc tËp suèt ®êi.
§Çu t cho gi¸o dôc vµ cho khoa häc chiÕm tû lÖ rÊt cao. Nãi
chung ®Çu t v« h×nh (cho con ngêi, cho gi¸o dôc, khoa häc,
v¨n ho¸ x· héi...) cao h¬n ®Çu t h÷u h×nh (®Çu t x©y dùng
c¬ së vËt chÊt kü thuËt). Ph¸t triÓn con ngêi trë thµnh nhiÖm
vô trung t©m cña x· héi.
Vèn con ngêi lµ yÕu tè then chèt nhÊt t¹o ra gi¸ trÞ cho doanh
nghiÖp tri thøc.
Thø b¶y, vèn quý nhÊt trong nÒn kinh tÕ tri thøc lµ tri
thøc. Tri thøc lµ nguån lùc hµng ®Çu t¹o sù t¨ng trëng. Kh«ng
ph¶i nh c¸c nguån lùc kh¸c bÞ mÊt ®i khi sö dông, tri thøc vµ
th«ng tin cã thÓ ®îc chia xÎ, vµ trªn thùc tÕ l¹i t¨ng lªn khi sö
dông. NÒn kinh tÕ tri thøc do ®ã lµ mét nÒn kinh tÕ d dËt chø
kh«ng ph¶i khan hiÕm.
Thø t¸m, sù s¸ng t¹o, ®æi míi thêng xuyªn lµ ®éng lùc
chñ yÕu nhÊt thóc ®Èy sù ph¸t triÓn. C«ng nghÖ ®æi míi rÊt
nhanh, vßng ®êi c«ng nghÖ rót ng¾n; qu¸ tr×nh tõ lóc ra ®êi,
ph¸t triÓn råi tiªu vong cña mét lÜnh vùc s¶n xuÊt, hay mét
11
c«ng nghÖ chØ mÊy n¨m, thËm chÝ mÊy th¸ng. C¸c doanh
nghiÖp muèn trô ®îc vµ ph¸t triÓn th× ph¶i lu«n ®æi míi c«ng
nghÖ vµ s¶n phÈm. S¸ng t¹o lµ linh hån cña sù ®æi míi.
Thø chÝn, nÒn kinh tÕ tri thøc lµ nÒn kinh tÕ toµn cÇu
ho¸. ThÞ trêng vµ s¶n phÈm mang tÝnh toµn cÇu, mét s¶n
phÈm s¶n xuÊt ë bÊt kú n¬i nµo còng cã thÓ nhanh chãng cã
mÆt kh¾p n¬i trªn thÕ giíi.
Qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ còng lµ qu¸ tr×nh chuyÓn sang
nÒn kinh tÕ tri thøc, toµn cÇu ho¸ vµ kinh tÕ tri thøc thóc ®Èy
nhau, g¾n quyÖn víi nhau, lµ hai anh em sinh ®«i cña cuéc
c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Toµn cÇu ho¸ mét
mÆt t¹o thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn nhanh kinh tÕ tri thøc ë c¸c
níc, nhng ®ång thêi còng ®Æt nhiÒu th¸ch thøc rñi ro. Trªn
thÕ giíi hiÖn nay th× kho¶ng c¸ch giµu nghÌo vÉn ®ang t¨ng
nhanh do chªch lÖch nhiÒu vÒ tri thøc vµ ®iÒu ®ã chØ cã thÓ
xo¸ ®îc khi rót ng¾n kho¶ng c¸ch vµ tri thøc.
Thø mêi, lµ sù th¸ch thøc ®èi víi v¨n ho¸. Trong nÒn kinh
tÕ tri thøc - x· héi th«ng tin, v¨n ho¸ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn
nhanh vµ v¨n ho¸ lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ
x· héi. Do th«ng tin, tri thøc bïng næ, tr×nh ®é nÒn v¨n ho¸
n©ng cao, néi dung vµ h×nh thøc c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸
phong phó ®a d¹ng.
Nhê c¸c ph¬ng tiÖn truyÒn th«ng tøc thêi, nhÊt lµ internet,
mét s¸ng t¸c ra ®êi tøc thêi lan truyÒn ®Õn mäi n¬i trªn thÕ
giíi. Giao lu v¨n ho¸ hÕt søc thuËn lîi, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c
nÒn v¨n ho¸ cã thÓ tiÕp thu c¸c tinh hoa cña nh©n lo¹i ®Ó
ph¸t triÓn nÒn v¨n ho¸ cña m×nh. Nhng mÆt kh¸c c¸c nÒn
v¨n ho¸ ®øng tríc nh÷ng rñi ro rÊt lín: bÞ pha t¹p, dÔ mÊt b¶n
12
s¾c… NhiÖm vô g×n gi÷, ph¸t huy b¶n s¾c v¨n ho¸ mçi d©n
téc trë nªn rÊt nÆng nÒ. C¸i chÝnh lµ ph¶i gi¸o dôc truyÒn
thèng, ph¸t huy c¸c gi¸ trÞ truyÒn thèng, x©y dùng vµ ph¸t
triÓn nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc, cã ®ñ
søc m¹nh néi sinh.
3.Kinh tÕ tri thøc vµ c«ng cuéc c«ng nghiÖp hãa, hiÖn
®¹i hãa ë ViÖt Nam
a. Thêi c¬ vµ th¸ch thøc
§¹i héi §¶ng lÇn thø VIII ®· quyÕt ®Þnh ph¶i ®Èy m¹nh
c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Ó ®Õn kho¶ng n¨m 2020 níc
ta vÒ c¬ b¶n trë thµnh níc c«ng nghiÖp. Trong thêi gian hai
thËp kû Êy, kinh tÕ thÕ giíi sÏ cã nh÷ng biÕn ®éng to lín
kh«ng lêng tríc ®îc, theo chiÒu híng chuyÓn m¹nh sang nÒn
kinh tÕ tri thøc, tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ rÊt cao, kho¶ng
c¸ch gi÷a c¸c níc giµu vµ vµ c¸c níc nghÌo cã thÓ sÏ cßn tiÕp
tôc gia t¨ng. §ã lµ th¸ch thøc gay g¾t ®èi víi c¸c níc ®ang
ph¸t triÓn nãi chung, còng nh ®èi víi níc ta. NÕu kh«ng biÕt
tËn dông c¬ héi, n©ng cao n¨ng lùc néi sinh, ®æi míi c¸ch
nghÜ, c¸ch lµm, b¾t kÞp tri thøc míi cña thêi ®¹i, ®i th¼ng
vµo nh÷ng ngµnh kinh tÕ dùa vµo tri thøc vµ c«ng nghÖ cao,
thùc sù ®i t¾t ®ãn ®Çu, th× sÏ tôt hËu rÊt xa.
Níc ta kh«ng thÓ chÇn chõ, bá lì c¬ héi lín, mµ ph¶i ®i
th¼ng vµo nÒn kinh tÕ tri thøc ®Ó rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi
c¸c níc; cho nªn c«ng nghiÖp ho¸ ë níc ta ph¶i ®ång thêi thùc
hiÖn hai nhiÖm vô cùc kú lín lao: chuyÓn biÕn tõ kinh tÕ n«ng
nghiÖp sang kinh tÕ c«ng nghiÖp vµ tõ kinh tÕ c«ng nghiÖp
sang kinh tÕ tri thøc. Hai nhiÖm vô Êy ph¶i thùc hiÖn ®ång
13
thêi, lång ghÐp vµo nhau, hç trî nhau, bæ sung cho nhau;
®iÒu ®ã cã nghÜa lµ ph¶i n¾m b¾t c¸c tri thøc vµ c«ng nghÖ
míi nhÊt cña thêi ®¹i ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng
th«n, ®ång thêi ph¸t triÓn nhanh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ
dÞch vô dùa vµo tri thøc, vµo khoa häc vµ c«ng nghÖ, chuyÓn
dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng t¨ng nhanh c¸c ngµnh kinh tÕ
tri thøc.
b. ChiÕn lîc ph¸t triÓn cña ta lµ chiÕn lîc dùa vµo tri
thøc, néi dung c«ng nghiÖp ho¸ níc ta lµ vËn dông c¸c
yÕu tè cña kinh tÕ tri thøc
Níc ta hiÖn nay, GDP b×nh qu©n ®Çu ngêi chØ b»ng 1/12
b×nh qu©n cña thÕ giíi, xÕp thø 180 trong 210 níc, thuéc
nhãm nh÷ng níc nghÌo nhÊt, kh«ng cã c¸ch nµo ®Ó ®uæi kÞp
c¸c níc vÒ GDP, nhng ph¶i phÊn ®Êu ®Ó n©ng cao nhanh
chãng tr×nh ®é tri thøc, t¨ng cêng n¨ng lùc néi sinh vÒ khoa
häc vµ c«ng nghÖ, n¾m b¾t vµ vËn dông cã hiÖu qu¶ c¸c
thµnh tùu khoa häc, c«ng nghÖ míi nhÊt ®Ó hoµn thµnh
th¾ng lîi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, thùc hiÖn ®îc môc
tiªu d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh.
V× vËy, ViÖt Nam cÇn tËp trung ph¸t triÓn c«ng nghÖ
th«ng tin ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn vµ hiÖn ®¹i ho¸ c¸c ngµnh,
c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt dÞch vô, n©ng cao hiÖu qu¶ tæ chøc vµ
qu¶n lý, ®ång thêi ®Ó ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp
th«ng tin lµ nh÷ng ngµnh cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao nhÊt, nh÷ng
ngµnh trô cét trong x· héi t¬ng lai. C«ng nghÖ th«ng tin trë
thµnh u tiªn hµng ®Çu trong chiÕn lîc ph¸t triÓn níc ta.
NÒn kinh tÕ níc ta ph¶i ph¸t triÓn theo m« h×nh hai tèc
®é: mét mÆt ph¶i lo ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n©ng cao n¨ng
14
lùc s¶n xuÊt nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp c¬ b¶n, lo gi¶i quyÕt
nh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n vµ bøc xóc cña ngêi d©n. MÆt kh¸c
®ång thêi ph¶i ph¸t triÓn nhanh nh÷ng ngµnh kinh tÕ dùa vµo
tri thøc vµ c«ng nghÖ cao, nhÊt lµ c«ng nghÖ th«ng tin ®Ó
hiÖn ®¹i ho¸ vµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ,
t¹o ngµnh nghÒ míi, viÖc lµm míi, ®¹t tèc ®é t¨ng trëng cao.
Ta ®· chñ tr¬ng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi, chñ tr¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa
lµ rÊt ®óng, nh vËy ph¶i n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña
nÒn kinh tÕ, trªn c¬ së ph¸t huy n¨ng lùc néi sinh vÒ khoa häc
c«ng nghÖ cña ViÖt Nam, b¾t kÞp vµ lµm chñ c«ng nghÖ hiÖn
®¹i, ®i nhanh ®i t¾t vµo kinh tÕ tri thøc. Kh«ng cã ®ñ tri
thøc, kh«ng cã kh¶ n¨ng vËn dông nh÷ng c«ng nghÖ míi nhÊt
th× kh«ng thÓ c¹nh tranh ®îc, héi nhËp ®îc. Ta ph¶i tËn dông
c¬ së vËt chÊt hiÖn cã, tËn dông lao ®éng, nhng ®· ®Çu t míi
th× ph¶i dïng c«ng nghÖ míi, tiªn tiÕn nhÊt; sö dông c¬ së vËt
chÊt hiÖn cã còng ph¶i víi tri thøc míi.
c. Gi¶i ph¸p chñ yÕu cho mét chiÕn lîc kinh tÕ dùa vµo
tri thøc
Thø nhÊt, ph¶i ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý, ph¸t huy mäi kh¶
n¨ng s¸ng t¹o cña ngêi d©n, t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ngêi d©n,
mäi thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh
®ãng gãp vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
Thø hai, lµ ch¨m lo ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, n©ng cao
d©n trÝ, ®µo t¹o nh©n tµi. Trong nh÷ng n¨m tíi ph¶i t¨ng
m¹nh ®Çu t ®Ó ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ph¶i tiÕn hµnh mét
cuéc c¶i c¸ch gi¸o dôc míi. §©y lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh nhÊt
thóc ®Èy níc ta ®i nhanh vµo kinh tÕ tri thøc. Ph¶i x©y dùng
15
nh÷ng thÕ hÖ ngêi ViÖt Nam cã b¶n lÜnh, cã lý tëng, cã kh¶
n¨ng s¸ng t¹o, lµm chñ ®îc tri thøc hiÖn ®¹i, quyÕt t©m ®a
níc ta lªn tr×nh ®é ph¸t triÓn s¸nh kÞp c¸c níc. Kho¶ng c¸ch
víi c¸c níc ph¸t triÓn chñ yÕu lµ kho¶ng c¸ch vÒ tri thøc. Ta cã
thÓ rót ng¾n ®îc b»ng x©y dùng vµ ph¸t triÓn m¹nh nÒn gi¸o
dôc tiªn tiÕn phï hîp xu thÕ ph¸t triÓn cña thêi ®¹i.
Thø ba, lµ t¨ng cêng n¨ng lùc khoa häc vµ c«ng nghÖ quèc
gia, thùc hiÖn tèt c¸c chÝnh s¸ch, chñ tr¬ng vÒ khoa häc, c«ng
nghÖ, mµ nhÊt lµ:
- Ph¸t hiÖn, båi dìng, träng dông nh©n tµi,
- Ph¸t huy søc s¸ng t¹o trong khoa häc: c¸c chÝnh s¸ch ®·i
ngé, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé nghiªn cøu, øng dông khoa häc
c«ng nghÖ, më réng d©n chñ trong khoa häc,
- C¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ b¾t buéc c¸c doanh
nghiÖp ph¶i øng dông khoa häc, ®æi míi c«ng nghÖ, c¬ chÕ
qu¶n lý kinh tÕ ph¶i buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i c¹nh tranh
b×nh ®¼ng, ph¶i lÊy hiÖu qu¶ lµm ®Çu, ®ång thêi cã chÝnh
s¸ch khuyÕn khÝch thÝch ®¸ng c¸c doanh nghiÖp trong c¸c
ngµnh c«ng nghÖ cao,
- T¨ng ®Çu t cho KHCN (nhµ níc vµ doanh nghiÖp) ®¹t 2%
GDP, t¨ng ®Çu t m¹o hiÓm,
- Ph¸t triÓn nhanh c¸c khu c«ng nghÖ, tæ chøc l¹i ch¬ng
tr×nh kinh tÕ kü thuËt, ®Æc biÖt lµ cÇn cã tæ chøc cã hiÖu
lùc chØ ®¹o ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin.
Thø t, lµ c¶i c¸ch hµnh chÝnh vµ t¹o lËp mét khu«n khæ
ph¸p lý míi cã kh¶ n¨ng thóc ®Èy mäi kh¶ n¨ng s¸ng t¹o, lµm
cho s¶n xuÊt "bung ra", ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn nhanh c¸c
doanh nghiÖp míi, doanh nghiÖp tri thøc, phï hîp víi xu thÕ
16
toµn cÇu ho¸ mµ níc ta ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp. §iÒu
nµy ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së x¸c ®Þnh ®óng ®¾n vai trß
qu¶n lý cña nhµ níc ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x·
héi chñ nghÜa. Nhµ níc kh«ng trùc tiÕp lµm kinh tÕ nhng vai
trß cña nhµ níc trong viÖc ®Þnh híng, t¹o m«i trêng, t¹o ®iÒu
kiÖn vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn, thÓ hiÖn trong chÝnh s¸ch cña
nhµ níc, trong hÖ thèng luËt ph¸p lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh nhÊt
®èi víi viÖc tiÕn nhanh vµo kinh tÕ tri thøc.
17
phÇn kÕt luËn
§Êt níc ta vÝ nh con rång Ch©u ¸ c÷ng hoµn toµn kh«ng
ph¶i lµ sai hay nãi qu¸ chØ cã ®IÒu con rång ®ã ®ang
chuyÓn m×nh. Cã nghÜa lµ cÇn CMH-H§H ®Ó con rång kinh
tÕ ViÖt Nam cã ®îc nh÷ng thµnh tùu vÒ khoa häc ®Ó con
rång Êy v¬n m×nh lªn tÇm thÕ giíi.
CNH-H§H lµ vÊn ®Ò rÊt khã kh¨n vµ ®a d¹ng v× vËy rÊt
dÔ m¾c bÖnh chñ quan duy ý chÝ. V× vËy, ®ßi hái chóng ta
ph¶i s¸ng suèt, linh ho¹t trong sù ®æi míi. Vµ ®Ó thùc hiÖn
®îc CNH-H§H ph¶i ph¸t triÓn ®îc khoa häc vµ c«ng nghÖ, b¶o
®¶m cho khoa häc vµ c«ng nghÖ thùc sù trë thµnh lùc lîng s¶n
xuÊt trùc tiÕp vµ lµ ®éng lùc chñ yÕu trong ph¸t triÓn kinh tÕx· héi, kh¾c phôc nguy c¬ bÞ tôt hËu vÒ khoa häc vµ c«ng
nghÖ. Trong thêi ®¹i c¸ch m¹ng th«ng tin hiÖn nay, ®Ó ®¹t
®îc ®iÒu ®ã th× chóng ta ph¶I tiÕp cËn nhanh víi tri thøc vµ
c«ng nghÖ míi nhÊt cña thêi ®¹i ®Î hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ
theo híng tõng bíc h×nh thµnh nÒn kinh tÕ tri thøc cã n¨ng lùc
c¹nh tranh víi gi¸ trÞ gia t¨ng ngµy cµng cao.
Chóng ta ph¶i kÕt hîp nhiÖm vô c«ng nghiÖp ho¸ ví nhiÖm
vô ®i vµo nÒn kinh tÕ tri thøc lµm mét, kh«ng thÓ tuÇn tù kÕt
thóc giai ®o¹n nµy míi ®Õn giai do¹n kh¸c. D©n té ta cã kh¶
n¨ng n¾m b¾t vµ lµm chñ nhanh c¸c tri thøc míi, ®Êt níc ta
ph¶i dùa vµo tri thøc, dùa vµo khoa häc c«ng nghÖ, dùa voµ
gi¸o dôc ®µo t¹o ®Ó ph¸t triÓn. Chóng ta cÇn ph¸t triÓn kinh
tÕ tri thøc ®Ó CNH-H§H ®Êt níc x©y dùng chñ nghÜa x· héi.
18
danh môc c¸c tµI liÖu tham kh¶o
Gi¸o tr×nh triÕt häc trêng §ai häc Qu¶n lý vµ Kinh doanh
Hµ néi
Gi¸o tr×nh triÕt häc trêng §ai häc Kinh tÕ Quèc d©n
V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng céng s¶n ViÖt Nam lÇn thø VIII
V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng céng s¶n ViÖt Nam lÇn thø IX
Kinh tÕ tri trêng trong ph¸t triÓn ®Êt níc
NÒn kinh tÕ tri thøc vµ môc tiªu c«ng nghiÖp hãa, hiÖn
®¹i hãa ë ViÖt Nam. TS. §Æng Ngäc Dinh. Kû yÕu Héi
th¶o Kinh tÕ tri thøc vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi
ViÑt Nam, 6-2000
Kinh tÕ tri thøc víi chiÕn lîc ph¸t triÓn cña ViÖt Nam. GS.
VS. §Æng H÷u, Trëng ban Khoa gi¸o Trung ¬ng. Kû yÕu
Héi th¶o Kinh tÕ tri thøc vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi
ViÑt Nam, 6-2000.
C«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa vµ nÒn kinh tÕ dùa trªn
tri thøc. TS. NguyÔn Quang Th¸i. Kû yÕu Héi th¶o Kinh tÕ
19
- Xem thêm -