Lêi nãi ®Çu
Nãi ®Õn CNTB ngêi ta kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn nh÷ng
®ãng gãp to lín cho sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi. Hai cuéc
CM KHKT lÇn I vµ II chÝnh lµ nh÷ng bíc ®Öm vÜ ®¹i ®Ó loµi
ngêi ®i vµo kû nguyªn míi - kû nguyªn cña c«ng nghÖ th«ng tin.
VÒ kinh tÕ con ngêi còng t¹o ra mét tèc ®é nh vò b·o víi xu híng
toµn cÇu ho¸ ®ang ngµy cµng diÔn ra m¹nh mÏ. Nhng bªn c¹nh
®ã ta kh«ng thÓ kh«ng nh×n nhËn nh÷ng mÆt h¹n chÕ cña
CNTB mµ trong ®ã khñng ho¶ng kinh tÕ tån t¹i nh mét c¨n bÖnh
nan y mµ kh«ng cã lo¹i thuèc nµo cã thÓ ch÷a ®îc. §©y còng
chÝnh lµ vÊn ®Ò nan gi¶i víi mäi quèc gia, mäi khu vùc trªn thÕ
giíi.
Lµ mét sinh viªn theo chuyªn ngµnh kinh tÕ cña trêng §H
QL & KD Hµ Néi em còng muèn gãp chót søc lùc nhá bÐ cña
m×nh trong viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi nµy. Song víi tÇm hiÓu biÕt
cßn nhiÒu h¹n chÕ cña m×nh em kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng më réng
ph¹m vi cña bµi viÕt mµ chØ tËp trung lµm s¸ng tá " Khñng
ho¶ng kinh tÕ chu kú lµ mét ®iÒu tÊt yÕu, nhng nÕu kh¾c
phôc ®îc th× nÒn kinh tÕ l¹i cã nh÷ng bíc nh¶y thÇn kú".
Bµi viÕt ch¾c ch¾n sÏ cßn nhiÒu thiÕu sãt, mong thÇy c«
vµ c¸c b¹n sau khi ®äc xong sÏ gãp ý, bæ sung ®Ó bµi viÕt ®îc
hoµn thiÖn h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
1
I. Khñng ho¶ng kinh tÕ ë CNTB
1. Kh¸i niÖm chung vÒ khñng ho¶ng kinh tÕ:
Tríc khi nghiªn cøu vÒ khñng ho¶ng kinh tÕ cã chu kú ta
cÇn t×m hiÓu thÕ nµo lµ khñng ho¶ng kinh tÕ: " Khñng ho¶ng
kinh tÕ lµ kh¸i niÖm dïng ®Ó chØ nh÷ng hiÖn tîng mÊt c©n
®èi, æn ®Þnh cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ kÐo
dµi mµ kh«ng ®iÒu chØnh ®îc, g©y ra nh÷ng chÊn ®éng vµ
hiÖu qu¶ vÒ kinh tÕ - x· héi trong ph¹m vi réng hoÆc hÑp.
2. Khñng ho¶ng kinh tÕ chu kú lµ hiÖn tîng riªng cña
CNTB (tiªu biÓu lµ khñng ho¶ng thõa.
Trong CNTB khñng ho¶ng kinh tÕ cã chu kú lµ mét hiÖn tîng riªng. VËy t¹i sao nã l¹i lµ mét hiÖn tîng riªng cña CNTB? Tríc
hÕt ta cÇn ph¶i hiÓu khñng ho¶ng kinh tÕ chu kú lµ g×? " Khñng
ho¶ng kinh tÕ cã chu kú lµ kh¸i niÖm chØ sù khñng ho¶ng kinh
tÕ cã sù lÆp ®i, lÆp l¹i qua 4 giai ®o¹n tõ 8 ®Õn 12 n¨m mét
lÇn".
VÊn ®Ò ®îc ®Æt ra ë ®©y lµ t¹i sao chØ trong CNTB
khñng ho¶ng l¹i diÔn ra mang tÝnh chu kú, vµ dêng nh nã lµ mét
vÊn ®Ò lµm ®au ®Çu c¶ thÕ giíi t b¶n mµ kh«ng cã c¸ch g×
kh¾c phôc næi. Ph¶i ch¨ng nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò nµy tån
t¹i ngay trong lßng cña CNTB mµ cô thÓ lµ liªn quan ®Õn qu¸
tr×nh t¸i s¶n xuÊt. Hay ta cã thÓ nãi râ h¬n ®ã chÝnh lµ sù mÊt
c©n ®èi vµ æn ®Þnh trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt trong nÒn
kinh tÕ dµi. Nhng ®iÒu chóng ta cã thÓ nhËn thÊy râ nhÊt chÝnh
lµ chu kú cña khñng ho¶ng tõ 8 - 12 n¨m còng t¬ng ®¬ng víi
tõng Êy thêi gian c¸c nhµ T b¶n ®æi míi T b¶n cè ®Þnh (trong
®iÒu kiÖn T b¶n cè ®Þnh bÞ hao mßn mét c¸ch v« h×nh chø
2
kh«ng ph¶i hao mßn h÷u h×nh). VËy vÊn ®Ò chÝnh n»m ë
®©u? C©u tr¶ lêi ®· trë lªn dÔ dµng h¬n. C¸c nhµ T b¶n dùa
trªn chÕ ®é t h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt lu«n mong muèn t¨ng cêng
bãc lét gi¸ trÞ thÆng d, ®iÒu nµy ®· thóc ®Èy hä ®Èy nhanh
qu¸ tr×nh phôc håi t b¶n cè ®Þnh, song viÖc lµm nµy trong qu¸
tr×nh më réng s¶n xuÊt l¹i thêng ph¸t triÓn mÊt c©n ®èi. Do
tÝnh tÊt yÕu ®Õn mét thêi ®iÓm nµo ®ã khñng ho¶ng sÏ x¶y
ra. Ngoµi ra còng cÇn ph¶i nh×n nhËn mét lý do n÷a ®ã chÝnh
lµ "sù mÊt c©n ®èi ngÉu nhiªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt" dÉn
®Õn "s¶n xuÊt kh«ng theo kÞp tiªu dïng" hay søc mua cña ngêi
d©n kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng. §ã chÝnh lµ khñng ho¶ng thõa, mét vÝ
dô ®iÓm h×nh, râ nÐt cho khñng ho¶ng kinh tÕ cã chu kú.
Quay l¹i cuéc khñng ho¶ng vµo nh÷ng n¨m 1929 - 1933 ta
thÊy râ h¬n vÒ c¸c cuéc khñng ho¶ng thõa. Ngêi ta ®· ph¸ huû
92 lß nÊu s¾t ë Mü, 72 lß ë Anh, 28 lß ë §øc, 10 lß ë Ph¸p. Hay
trong n«ng nghiÖp hä ®· ph¸ ®i 40 v¹n mÉu c©y b«ng, mua vµ
giÕt 5 triÖu 46 v¹n con lîn, ë Brazil ph¸ huû gÇn 22 triÖu bao cµ
phª, cßn ë §an M¹ch tiªu huû ®i 117.000 con gia sóc (TrÝch kinh
tÕ chÝnh trÞ M¸c - Lªnin, NXB thèng kª). VËy hµnh ®éng ph¸
huû ®ã lµ do s¶n xuÊt ra qu¸ thõa ch¨ng? Kh«ng! sù thËt lµ
nh÷ng hµng ho¸ nµy s¶n xuÊt ra qu¸ nhiÒu trong khi ngêi d©n
kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tiªu thô. Hµnh ®éng phª ph¸n nh©n ®¹o
®ã l¹i ®îc CNTB xem nh mét ®iÒu ®óng ®¾n ®Ó b¶o vÖ lîi Ých
cña m×nh.
3. C¸c chu kú cña khñng ho¶ng:
Chu kú cña khñng ho¶ng thêng diÔn ra qua 4 giai ®o¹n.
Khñng ho¶ng (suy tho¸i), tiªu ®iÒu, phôc håi, h¬ng thÞnh (trong
3
®ã giai ®o¹n khñng ho¶ng lµ quan träng nhÊt bëi nã t¹o ra tÝnh
chu kú) cô thÓ lµ:
Trong giai ®o¹n khñng ho¶ng s¶n xuÊt thu hÑp vµ ®×nh
trÖ, nhiÒu XÝ nghiÖp lÇn lît ph¸ s¶n. T b¶n mÊt kh¶ n¨ng thanh
to¸n c¸c kho¶n nî t©m lý ho¶ng lo¹n diÔn ra. TÝn dông th¬ng
m¹i vµ ng©n hµng bÞ thu hÑp, trong khi nhu cÇu tÝn dông t¨ng
lªn lµm tû suÊt lîi tøc t¨ng lªn t¬ng ®èi cao. Khñng ho¶ng c«ng
nghiÖp, th¬ng nghiÖp dÉn ®Õn khñng ho¶ng c¶ hÖ thèng tiÒn
tÖ, tÝn dông, khñng ho¶ng ®· ph¸ huû nghiªm träng lùc lîng s¶n
xuÊt x· héi, ngêi lao ®éng thÊt nghiÖp ®«ng ®¶o, ®êi sèng hÕt
søc khã kh¨n, m©u thuÉn cña CNTB biÓu hiÖn díi h×nh thøc gay
g¾t nhÊt.
Tiªu ®iÒu lµ giai ®o¹n tiÕp sau khñng ho¶ng. S¶n xuÊt ë
tr¹ng th¸i ®×nh trÖ, kh«ng cßn tiÕp tôc ®i xuèng nhng còng
kh«ng t¨ng. C©n b»ng ®îc lËp l¹i ë tr¹ng th¸i thÊp, c«ng nghiÖp
vµ th¬ng nghiÖp ho¹t ®éng yÕu. Gi¸ c¶ hµng ho¸ ë møc thÊp.
TiÒn nhµn rçi nhiÒu. §Ó tho¸t khái tr× trÖ, c¸c nhµ T b¶n t¨ng
cêng bãc lét ngêi lao ®éng ®Ó gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®æi míi
t b¶n cè ®Þnh. §iÒu nµy t¹o sù phôc håi chñng cña nÒn kinh tÕ.
Phôc håi lµ giai ®o¹n tiÕp nèi tiªu ®iÒu, nÒn s¶n xuÊt
TBCN trë l¹i tr¹ng th¸i tríc khñng ho¶ng. C«ng nh©n l¹i ®îc thu
hót vµo lµm viÖc, gi¸ c¶ hµng ho¸ t¨ng lªn, lîi nhuËn cña c¸c nhµ
T b¶n còng t¨ng lªn.
H¬ng thÞnh lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn cao nhÊt cña chu kú tríc. Nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng tiªu thô hµng ho¸ t¨ng lªn, tiÒn l¬ng
còng t¨ng lªn, nhu cÇu tÝn dông còng t¨ng lªn. Guång m¸y kinh
tÕ dêng nh ho¹t ®éng hÕt c«ng suÊt. Nh×n nhËn nÒn kinh tÕ
4
lóc nµy so víi giai ®o¹n tríc khñng ho¶ng râ rµng ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn thÇn kú (MÆc dï trong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i xu híng
nµy cã chiÒu híng chËm h¬n). §ång thêi víi nh÷ng bíc ph¸t triÓn
thÇn kú nµy, ®iÒu kiÖn cña mét cuéc khñng ho¶ng míi còng dÇn
dÇn chÝn muåi.
Giai ®o¹n cña mét chu kú khñng ho¶ng cø lËp ®i lËp l¹i ë
kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh nµo ®ã. Theo nh M¸c nãi th×:
khñng ho¶ng kh«ng chØ biÓu hiÖn cña m©u thuÉn c¬ b¶n "
m©u thuÉn gi÷a s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt x· héi vµ chiÕm h÷u cã
tÝnh TBCN" cña CNTB mµ cßn ®ãng vai trß gi¶i quyÕt m©u
thuÉn nµy. Tuy nhiªn viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cña khñng
ho¶ng chØ mang tÝnh t¹m thêi vµ c¸c chu kú cña khñng ho¶ng
®ã cø tiÕp tôc diÔn ra (1847 - 1848, 1857; 1865 - 1867; 1882 1883; 1890 - 1893....) (TrÝch khñng ho¶ng CNTB hiÖn ®¹i).
S¬ ®å sau ®©y sÏ gióp chóng ta bao qu¸t ®îc phÇn nµo
c¸c chu kú cña mét cuéc khñng ho¶ng.
5
6
4. Nguyªn nh©n:
T¹i sao khñng ho¶ng kinh tÕ cã chu kú cña CNTB l¹i lµ tÊt
yÕu. C©u hái nµy lu«n ®îc ®Æt ra khi ta nghiªn cøu vÒ khñng
ho¶ng kinh tÕ cã chu kú. §Ó tr¶ lêi c©u hái nµy ta nh×n nhËn vÒ
c¸c nguyªn nh©n sau:
a. Do t×nh t¹ng s¶n xuÊt v« ChÝnh phñ
T¹i sao l¹i cã t×nh tr¹ng nµy? V× m©u thuÉn gi÷a tÝnh tæ
chøc, cã kÕ ho¹ch trong XÝ nghiÖp riªng rÏ víi tÝnh v« ChÝnh phñ
trong toµn x· héi. Mçi nhµ t b¶n tiÕn hµnh s¶n xuÊt theo nh÷ng
chiÕn lîc riªng cña m×nh mµ kh«ng lêng tríc ®îc quy luËt cung
cÇu cña thÞ trêng. ChØ khi s¶n phÈm ®îc tung ra thÞ trêng th×
mäi viÖc míi vì lë, cung vît qu¸ cÇu. §iÒu nµy dÉn ®Õn tÊt yÕu
sÏ cã khñng ho¶ng. Nhng ®iÒu nµy kh«ng chØ x¶y ra ë riªng
CNTB mµ nã x¶y ra trªn bÊt kú nÒn s¶n xuÊt nµo dùa trªn chÕ
®é t h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt. Song chØ cã ë CNTB míi cã t×nh
tr¹ng s¶n xuÊt v« ChÝnh phñ, bëi lîi nhuËn chÝnh lµ nguyªn
nh©n giµnh giËt cña c¸c nhµ t b¶n. Do t×nh tr¹ng v« lèi trong
s¶n xuÊt nµy, khñng ho¶ng x¶y ra chØ lµ vÊn ®Ì, thêi gian.
b. Do mÊt c©n ®èi "ngÉu nhiªn" trong nÒn s¶n xuÊt
Do t×nh tr¹ng s¶n xuÊt v« chÝnh phñ ®Ó tranh nhau bãc lét
"gi¸ trÞ thÆng d" vµ thu nhiÒu lîi nhuËn (trong ®ã cso c¶ lîi
nhuËn siªu ng¹ch) hµng ho¸ ®îc s¶n xuÊt ra nhiÒu trong khi søc
mua cña ngêi d©n l¹i kh«ng theo kÞp s¶n xuÊt. Hµng ho¸ trµn
ngËp trªn thÞ trêng mµ kh«ng tiªu thô ®îc dÉn ®Õn t×nh tr¹ng
ø ®äng hµng ho¸. Khñng ho¶ng thõa sÏ tÊt yÕu x¶y ra.
c. Do chiÕm h÷u t nh©n vÒ t liÖu s¶n xuÊt
7
NÕu nh ë c¸c thêi kú tríc nÒn s¶n xuÊt chØ ®îc më ra víi
quy m« nhá, th× trong nÒn s¶n xuÊt TBCN quy m« ®îc më réng.
Do ®ã viÖc tËp chung t liÖu s¶n xuÊt lµ tÊt yÕu x¶y ra vµ nh÷ng
t liÖu s¶n xuÊt lín xuÊt hiÖn "trong c«ng nghiÖp th× nh÷ng xëng
thñ c«ng tÝ hon ®îc thay thÕ b»ng nh÷ng nhµ m¸y khæng lå"
(TrÝch kinh tÕ häc phæ th«ng – NXB Khoa häc n¨m 1971).
Bªn c¹nh ®ã viÖc s¶n xuÊt kh«ng cßn mang tÝnh c¸ thÓ mµ
thay vµo ®ã lµ sù chuyªn m«n ho¸ trong s¶n xuÊt. Mçi s¶n phÈm
®îc t¹o ra ®Òu cã sù liªn quan ®Õn nhau t¹o ra mét d©y truyÒn
khÐp kÝn. Nh ®Ó t¹o ra mét chiªc m¸y bay
BoIng hoµn thiÖn c«ng ty s¶n xuÊt nã ph¶i sö dông linh kiÖn l¾p
r¸p ®Õn tõ h¬n 100 quèc gia trªn thÕ giíi. §iÒu nµy nãi lªn ®iÒu
g×? §ã chÝnh lµ x· héi ho¸ s¶n xuÊt
=> TÊt yÕu dÉn ®Õn "
m©u thuÉn gia s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt x· héi vµ chiÕm h÷u t
nh©n TBCN " §iÒu nµy cµng gi¶i thÝch râ h¬n t¹i sao cã khñng
ho¶ng.
5. HËu qu¶:
a. §èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung:
Khñng ho¶ng kinh tÕ chu kú lµ ®iÒu tÊt yÕu, ®iÒu nµy kÐo
theo nh÷ng hËu qu¶ kinh tÕ v« cïng to lín mµ ta kh«ng sao ng¨n
chÆn næi: xin lÊy mét vµi dÉn chøng tõ c¸c nguån khñng ho¶ng
c¸c cuéc khñng ho¶ng thõa cã chu kú. Cuéc khñng ho¶ng ®Çu
tiªn næ ra ë Anh n¨m 1825 vµ 1836 sau ®ã lan sang Mü ( 1837).
Song c¶ hai cuéc khñng ho¶ng nµy cha mang tÇm thÕ giíi. Ph¶i
®Õn 20 n¨m sau ( 1847 – 1848) mét cuéc khñng ho¶ng thõa
®Çu tiªn mang tÇm vãc thÕ giíi næ ra tµn ph¸ 4 nÒn kinh tÕ
m¹nh nhÊt thÕ giíi lóc bÊy giê lµ Anh, Ph¸p, §øc vµ Mü. §Õn
8
nh÷ng n¨m 1929 – 1933 mét cuéc khñng ho¶ng lín n÷a tiÕp tôc
næ ra, hËu qu¶ cña nã l©y lan sang c¶ d©y truyÒn cña CNTB,
lµm hÖ thèng TBCN suy tho¸i trªn toµn cÇu. ( Lµm tæng s¶n lînghµng ho¸ trªn thÕ giíi TBCN gi¶m 44%, thËm chÝ lµ 50 –60%
ë mét sè níc. §Èy lïi nÒn c«ng nghiÖp thÕ giíi vÒ 20 –30 n¨m vÒ
tríc. §Èy lïi nÒn c«ng nghiÖp thÕ giíi 20 –30 n¨m tríc ®ã mµ cô
thÓ lµ: Ph¸p lïi vÒ 1911, MÜ vÒ n¨m 1905 – 1906, §øc vÒ n¨m
1890, Anh vÒ n¨m 1987) gÇn ®©y nhÊt lµ cuéc khñng ho¶ng tµi
chÝnh tiÒn tÖ Ch©u ¸ n¨m 1997 lµm c¸c Quèc Gia §«ng Nam ¸
chÞu nh÷ng thiÖt h¹i nÆng nÒ, vÒ sau cßn lan sang c¶ Hµn Quèc
vµ c¶ NhËt B¶n. Sè liÖu thèng kª thiÖt h¹i s¬ bé cña mét vµi c¸c
quèc gia §NA ®· nãi lªn møc thiÖt h¹i khi khñng ho¶ng ®i qua
Tndonesia lµ 57% GNP cuèi n¨m 1997, Th¸i Lan 62% GNP,
Phillipine 63%GNP..
b. §èi víi ngêi lao ®éng:
Nh lµ mét phÇn kh«ng thÓ thiÕu cña bµi viÕt nµy, chóng ta
cÇn nh×n nhËn thùc tÕ r»ng khñng ho¶ng kinh tÕ s¶y ra th×
gh¸nh chÞu nhiÒu hËu qu¶ nhÊt lµ ngêi d©n lao ®éng.
Nh×n vµo tû lÖ thÊt nghiÖp ë mét sè quèc gia sau khi
khñng ho¶ng næ ra ta cã thÓ thÊy râ phÇn nµo ®iÒu nµy.
ë Ch©u Mü La Tinh tû lÖ thÊt nghiÖp t¨ng nhanh,n¨m 1988
lµ 4,8%, n¨m 1989 lµ 10,8%, Colombia n¨m 1988 lµ 19,85%,
Venezuela 22%, khñng ho¶ng kinh tÕ tiÒn tÖ ë Ch©u ¸ n¨m
1997 lµm con sè thÊt nghiÖp t¨ng kh¸ cao. Hµn quèc lµ 75%
n¨m 1998, Th¸i Lan h¬n 10% , IndonÐia h¬n 15%, trong ®ã
h¬n 1/2 sè ngêi r¬i vµo c¶nh nghÌo ®ãi ( TrÝch sè liÖu khñng
ho¶ng kinh tÕ vµ ®iÒu hµnh - NXB khoa häc x· héi – Trang 167)
9
cã thÓ nãi thÊt nghiÖp ®· vµ ®ang trë thµnh vÊn ®Ò cã tÝnh
chÊt toµn cÇu. §øng tríc thùc tr¹ng ®ã ViÖt Nam chóng ta ®· cã
®éng th¸i tÝch cùc nµo?
6. Ph¬ng híng kh¾c phôc:
Ngµy nay, c¸c nhµ kinh tÕ häc®· ®a ra c¸c c«ng cô ®iÒu
tiÕt t¸c ®éng vµo c¸c giai ®o¹n cña chu kú kinh tÕ ®Ó rót
ng¾n thêi gian khñng ho¶ng vµ ®iÒu kiÖn, kÐo dµi thêi gian
phôc håi vµ hng thÞnh. C¸c c«ng cô ®îc sö dông lµ thuÕ, l·i suÊt,
thanh to¸n chuyÓn nhîng, ®Çu t, khèi lîng tiÒn tÖ. Cô thÓ ta cã
b¶ng thèng kª sau.
Giai ®o¹n
BiÖn ph¸p
ThuÕ
L·i suÊt
Thanh to¸n chuyÓn
nhîng
§Çu t Nhµ níc
Khèi lîng tiÒn tÖ
Khñng
Tiªu
Phôc
Hng
ho¶ng
Gi¶m
®iÒu
Gi¶m
håi
T¨ng
thÞnh
T¨ng
Gi¶m
m¹nh
Gi¶m
T¨ng
m¹nh
T¨ng
T¨ng
m¹nh
T¨ng
Gi¶m
m¹nh
Gi¶m
T¨ng
m¹nh
T¨ng
Gi¶m
m¹nh
Gi¶m
T¨ng
m¹nh
T¨ng
Gi¶m
m¹nh
Gi¶m
m¹nh
m¹nh
II. ViÖt Nam th¸ch thøc trªn con ®êng héi nhËp
Víi xu thÕ toµn cÇu ho¸ hiÖn nay ®ang diÔn ra m¹nh mÏ.
ViÖt Nam ®ang tÝch cùc ®Èy m¹nh c«ng cuéc héi nhËp víi nÒn
kinh
tÕ
thÕ
giíi.
Gia
nhËp
ASEAN
(28/7/1995);
AFTA
(15/12/1995) APEC (18/11/1998) ®ang tiÕn tíi gia nhËp tæ chøc
th¬ng m¹i thÕ giíi WTO nh»m æn ®Þnh chung ng«i nhµ nh©n
10
lo¹i (TrÝch t¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn kinh tÕ sè 8, 10, 11,
trang 54 n¨m 2000).
Do ®ã viÖc nghiªn cøu khñng ho¶ng kinh tÕ lµ v« cïng quan
träng. MÆc dï khñng ho¶ng cha x¶y ra nh÷ng nguy c¬ tiÒm Èn
lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái v× thÕ c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc ph¶i ®îc chuÈn bÞ kü lìng.
Tríc hÕt ta cÇn tiÕn hµnh sím, chñ ®éng c¸c biÖn ph¸p c¶i
c¸ch tríc khi qu¸ muén. Kh«ng chñ quan nãng véi ch¹y theo
thµnh tÝch mµ cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p che ch¾n thÝch
hîp.
Bªn c¹nh ®ã Nhµ níc cÇn ph¶i x©y dùng mét chÝnh s¸ch
kinh tÕ mang tÝnh vÜ m« hîp lý, t¨ng cêng båi dìng c¸n bé vµ
®Æc biÖt lµ nh÷ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n, xu híng cæ phÇn ho¸ cÇn ph¶i ®îc ®Èy nhanh...
III. KÕt luËn
Kh«ng thÓ phñ nhËn tÝnh hai mÆt cña mét vÊn ®Ò. Nhng
chóng ta còng cÇn hiÓu r»ng: " BiÕt ngêi biÕt ta, tr¨m trËn tr¨m
th¾ng" nghiªn cøu ®Ò tµi nµy còng chØ víi mong muèn rót ra
nh÷ng bµi häc quý b¸u gióp nÒn kinh tÕ níc nhµ v÷ng bíc trªn
con ®êng héi nhËp, lªn ®îc nh÷ng tÇm cao míi.
11
Tµi liÖu tham kh¶o
- Kinh tÕ häc phæ th«ng t¸c gi¶ HiÖu trëng TrÇn Ph¬ng
- Gi¸o tr×nh kinh tÕ häc phæ th«ng - NXB khoa häc
- Kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c - Lªnin - NXB thèng kª
- Sè liÖu khñng ho¶ng kinh tÕ vµ ®iÒu hµnh - NXB khoa
häc x· héi
- T¹p chÝ kinh tÕ vµ ph¸t triÓn kinh tÕ
(c¸c sè 8,10,11 n¨m 2000).
12
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu...................................................................................1
I. Khñng ho¶ng kinh tÕ ë CNTB......................................2
1. Kh¸i niÖm chung vÒ khñng ho¶ng kinh tÕ:.....................2
2. Khñng ho¶ng kinh tÕ chu kú lµ hiÖn tîng riªng cña CNTB
(tiªu biÓu lµ khñng ho¶ng thõa.........................................2
3. C¸c chu kú cña khñng ho¶ng:........................................3
4. Nguyªn nh©n:.............................................................6
5. HËu qu¶:.....................................................................7
6. Ph¬ng híng kh¾c phôc:................................................8
II. ViÖt Nam th¸ch thøc trªn con ®êng héi nhËp............9
III. KÕt luËn...................................................................9
Tµi liÖu tham kh¶o.....................................................................10
13
- Xem thêm -
.DOC 
13 
43 
142 
