§Ò tµi: ThÕ nµo lµ CNH- H§H? T¹i sao níc ta l¹i
coi nã lµ nhiÖm vô trung t©m cña thêi k× qu¸
®é lªn CNXH. Anh (chÞ) ph¶i lµm g× ®Ó thùc
hiÖn sù nghiÖp CNH- H§H ë níc ta.
A, §Æt vÊn ®Ò.
ViÖt Nam ®i lªn chñ nghÜa x· héi (CNXH) tõ mét níc
n«ng nghiÖp lac hËu, c¬ së vËt chÊt- kü thuËt thÊp kÐm,
tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa(XHCN) míi ®îc
thiÕt lËp, cha hoµn thiÖn. Nªn cã thÓ kh¼ng ®Þnh: c¸i
thiÕu nhÊt cña ®Êt níc ta lµ thiÕu mét lùc lîng s¶n xuÊt
ph¸t triÓn, mét c¬ së vËt chÊt kü thuËt phï hîp víi CNXH.
ChÝnh v× vËt níc ta cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh qua tr×nh
c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸(CNH- H§H) nÒn kinh tÕ
quèc d©n. §©y chÝnh lµ con ®êng t¹o ra lùc lîng s¶n xuÊt
míi nh»m khai th¸c vµ t©n dông triÖt ®Ó nguån nh©n lùc
dåi dµo cña ®Êt níc. Mçi bíc ®i trªn con ®êng CNH- H§H
chÝnh lµ mçi b¬c t¨ng cêng vÆt chÊt kü thuËt cho CNXH,
®ång thêi còng lµ mét bíc cñng cè vµ hoµn thiÖn quan hÖ
s¶n xuÊt XHCN, lµm cho nÒn s¶n xuÊt x· héi kh«ng ngõng
ph¸t triÓn, ®êi sèng vËt chÊt v¨n ho¸, tinh thÇn cña nh©n
d©n kh«ng ngõng ®îc n©ng cao.
Bëi vËy nÕu thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp CNHH§H nÒn kinh tÕ qu«c d©n, §¶ng vµ nhµ Níc ta sÏ cã thÓ
hoµn thµnh sím nhiÖm vô “ tiÕn lªn CNXH bá qua chÕ ®é t
b¶n chñ nghÜa”. V× lÏ ®ã mµ chóng ta cÇn ph¶i hiÓu râ
thÕ nµo lµ CNH –H§H, tÇm quan träng còng nh ý thøc thùc
hiÖn cña mçi c¸ nh©n víi sù nghiÖp to lín nµy.
§©y lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn.
Do ®ã sau khi häc tËp vµ tiÕp thu mét sè kiÕn thøc còng
nh ph¬ng ph¸p lý luËn c¬ b¶n cña bé m«n kinh tÕ chÝnh
trÞ M¸c- Lª Nin. Em ®· manh d¹n viÕt tiÓu luËn co néi dung
1
c¬ b¶n nh sau:”ThÕ nµo lµ CNH- H§H, t¹i sao níc ta l¹i coi
nã lµ nhiÖm vô trung t©m cña thêi k× qua ®é lªn CNXH.
Anh (chÞ) ph¶i lµm g× ®Ó thùc hiÖn sù nghiÖp CNH- H§H
níc nhµ.
B, Néi dung.
I, ThÕ nµo lµ c«ng nghiÖp ho¸?
Muèn hiÓu ®îc thÕ nµo lµ CNH- H§H tríc tiªn ta cÇn
ph¶i lu ý mét sè kh¸i niÖm sau:
+ TiÒn ®Ò vËt chÊt: bao gåm c¸c yÕu tè vËt chÊt cña
nÒn s¶n xuÊt x· héi mµ tríc hÕt lµ c«ng cô s¶n xuÊt. Nh vËy
kh¸i niÖm vÒ tiÒn ®Ò vËt chÊt cã néi dung hÑp h¬n néi
dung kh¸i niÖm vÒ lc lîng s¶n xuÊt.
+ C¬ së vËt chÊt – kÜ thuËt cña x· héi: Tríc hÕt bao
gåm c¸c yÕu tè vËt chÊt, yÕu tè kh¸ch thÓ cña nÒn s¶n
xuÊt, sau n÷a lµ tr×nh ®é cña ph©n c«ng vµ hiÖp t¸c lao
®éng theo ngµnh vµ theo vïng lanh thæ. Nh vËy kh¸i niÖm
c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cña x· héi cã néi dung réng h¬n
kh¸i niÖm lùc lîng s¶n xuÊt x· héi. Kh¸i niÖm nµy ph¶n ¸nh
néi dung vÒ kinh tÕ- kÜ thuËt vµ kinh tÕ x· héi v× vËy c¬
së vËt chÊt kÜ thuËt cña x· héi míi chØ cã thÓ ra ®êi vµ
ph¸t triÓn ®Çy ®ñ khi cã hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt cña x·
héi míi gi÷ vÞ trÝ thèng trÞ.
+ C¸ch m¹ng kÜ thuËt: KÜ thuËt g¾n liÒn víi lao ®éng
s¶n xuÊt vËt chÊt cña con ngêi. Trong qu¸ tr×nh lao ®éng
2
s¶n xuÊt kÜ thuËt tiÕn bé trªn cã ba mÆt: c«ng cô, n¨ng
lùc vµ ®éng lùc, nguyªn vËt liÖu c¶ ba mÆt nµy cïng tiÕn
bé t¹o nªn sù thay ®æi vÌ chÊt cña cña kÜ thuËt dîc gäi lµ
c¸ch m¹ng kÜ thuËt. Cho dÕn nay loµi ngêi dÉ tiÕn hµnh hai
cuéc c¸ch m¹ng kÜ thuËt: lÇn thø nhÊt chuyÓn lao ®éng
b»ng thñ c«ng lªn lao ®ong b»ng m¸y mãc vµ ngµy nay
®ang tiÕn hµnh cuéc c¸ch m¹ng kÜ thuËt lÇn hai gäi lµ
c¸ch m¹ng khoa häc- kÜ thuËt v× nã kh«ng chØ tiÕn hµnh
trong kÜ thuËt mµ c¶ trong khoa häc vµ hiÖn nay nã cßn ®îc tiÕn hµnh trong c«ng nghÖ cho nªn gäi lµ c¸ch m¹ng
khoa häc c«ng nghÖ chuyÓn c¬ giíi ho¸ lªn tù ®éng ho¸.
+ C¬ cÊu kinh tÕ: Mçi mét nÒn kinh tÕ ®Òu dùa trªn
mét c¬ cÊu kinh tÕ nhÊt ®Þnh, c¬ cÊu kinh tÕ hiÓu theo
nghÜa ®¬n gi¶n lµ xem xem nÒn kinh tÕ cña níc m×nh bao
gåm nh÷ng ngµnh kinh tÕ g× vai trß vµ t¸c dông cña c¸c
ngµnh kinh tÕ ®ã nh thÕ nµo vµ ph©n bè trªn ®Þa bµn
l·nh thæ ra sao… Trong cÊu tróc cña c¬ cÊu kinh tÕ th× c¬
cÊu kinh tÕ ngµnh lµ quan träng nhÊt v× vËy c¬ cÊu kinh tÕ
hîp lÝ vµ hiÖn ®¹i mµ níc ta cÇn x©y dùng lµ c¬ cÊu kinh
tÕ c«ng- n«ng nghiÖp- dÞch vô hiÖn ®¹i.
B»ng sù nghiÖn cøu vµ hiÓu hai kh¸i niÖm vÒ tiÒn ®Ò
vËt chÊt vµ c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cña x· héi, thÊy ®îc sù
thay ®æi cña chóng trong tõng giai ®o¹n lÞch sö. Ta cã
thÓ phÇn nao hiÓu ®îc kh¸i niÖm CNH theo nghÜa ban ®Çu
lµ qua tr×nh thay thÕ lao ®éng thñ c«ng b»ng lao ®éng sö
dông m¸y mãc.
CNH vµ H§H lµ mét qu¸ tr×nh cã tÝnh chÊt lÞch sö. TÊt
c¶ c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®Òu ®· tr¶i qua qu¸
tr×nh CNH ë c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau, víi nh÷ng quy m«,
tèc ®é kh¸c nhau trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ kh¸c
nhau. Víi hÇu hÕt c¸c níc ®ang ph¸t triÓn hiÖn nay CNH lµ
mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch chñ yÕu vµ lµ mét th¸ch thøc
lín. Tuy nhiªn, chÝnh s¸ch CNH trong giai ®oan hiÖn nay cã
nhiÒu kh¸c biÖt lín so víi c¸c chÝnh s¸ch CNH giai ®o¹n tríc
3
®©y. ChÝnh ®iÒu nµy lµm cho chÝnh s¸ch ë c¸c níc, ë c¸c
thêi k× thªm ®a d¹ng.
KÒ thõa cã chän läc nh÷nh tri thøc v¨n minh cña nh©n
lo¹i, rót ra nh÷ng kinh nghiªm trong lÞch sö ®Ó tiÕn hµnh
CNH vµ tõ thùc tiÔn CNH ë ViÖt Nam trong thêi k× ®æi míi,
Héi nghÞ ban chÊp hµnh trung ¬ng §¶ng Céng s¶n ViÖt
Nam ®· x¸c ®Þnh: CNH, H§H lµ qua tr×nh chuyÓn dæi can
b¶n toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh , dÞch
vô cµ qu¶n lý kinh tÕ- x· héi tõ sö dông søc lao ®äng thñ
c«ng lµ chÝnh sang sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao
®éng cïng víi c«ng nghÖ, ph¬ng tiÖn vµ ph¬ng ph¸p tiªn
tiÕn hiÖn ®¹i dùa trªn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ vµ tiÕn
bé khoa häc- c«ng nghÖ nh»m t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng x·
héi cao.
B»ng viÖc kÕt hîp víi c¸c quan ®iÓm vÒ c¸ch m¹ng kÜ
thuËt vµ c¬ cÊu kinh tÕ, ta cã thÓ thÊy râ kh¸i niÖm CNH
trªn ®©y ®îc §¶ng ta x¸c ®Þnh réng h¬n nh÷ng quan
niÖm tríc ®ã, bao hµm c¶ vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh
doanh, c¶ vÒ dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ x· héi, hiÖn ®¹i
cïng víi kÜ thuËt vµ céng nghÖ cao. Nh vËy, CNH theo t tëng
míi lµ kh«ng bã hÑp trong ph¹m vi tr×nh ®é c¸c lùc lîng
s¶n xuÊt ®¬n thuÇn, kÜ thuËt ®¬n thuÇn ®Ó chuyÓn lao
®éng thñ c«ng thµnh lao ®éng c¬ khÝ nh quan niÖm tríc
®©y.
Së dÜ níc ta ph¶i ®a ra kh¸i niÖm kÐp vÒ CNH- H§H l¸
do qu¸ tr×nh CNH ®É ®îc chñ nghÜa t b¶n tiÕn hµnh tõ
thÕ kØ XV ®Õn thÕ kØ XVIII ë T©y ¢u mµ ta gäi lµ c¸ch
m¹ng c«ng nghiÖp më ®Çu tõ níc Anh. Cßn ngµy nay thÕ
giíi ®ang tiÕn hµnh cuéc c¸ch m¹ng khoa häc- c«ng nghÖ
®Ó chuyÓn tõ c¬ giíi ho¸ lªn tù ®éng ho¸, níc ta ph¶i tiÕn
hµnh CNH trong ®iÒu kiÖn thÕ giíi ®ang tiÕn hµnh cuéc
c¸ch m¹ng khoa häc- c«ng nghÖ do ®ã níc ta ph¶i kÕt hîp
c¶ hai cuéc c¸ch m¹ng- kÜ thuËt v× vËy kh¸i niÖm kÐp vÒ
CNH- H§H ra ®êi.
4
Còng chÝnh tõ ®iÒu kiÖn lÞch sö thùc hiÖn kÕt hîp c¶
hai cuéc c¸ch m¹ng kÜ thuËt lµm cho c«ng nghiªp ho¸ ë níc
ta hiÖn nay cã nhiÒu ®Æc ®iÓm riªng mang ®Æc trng nh
sau:
+ Thø nhÊt, CNH ph¶i g¾n liÒn víi H§H.
+ Thø hai, c«ng nghiÖp ho¸ nh»m muc tiªu ®éc lËp
d©n téc vµ chñ nghÜa x· héi. ë níc ta CNH nh»m x©y dùng
c¬ së vËt chÊt- kÜ thuËt cho CNXH, t¨ng cêng søc m¹nh ®Ó
b¶o vÖ nÒn ®éc lËp d©n téc.
+ Thø ba, CNH- H§H trong diÒu kiÖn c¬ chÕ thÞ trêng
cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ níc.
+ Thø t, CNH- H§H nÒn kinh tÕ quèc d©n trong bèi
c¶nh toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ, v× thÕ më cöa nÒn kinh
tÕ, ph¸t triÓn c¸c quan hÖ kinh tÕ lµ tÊt yÕu ®èi víi ®Êt níc ta.
Qu¸n triÖt râ kh¸i niÖm cïng víi c¸c ®Æc ®iÓm nªu
trªn cña sù nghiÖp CNH- H§H níc nhµ. §¶ng vµ nhµ níc ta
®· ®Ò ra nh÷ng quan ®iÓm cña m×nh vÒ CNH- H§H ë
ViÖt Nam hiªn nay:
+ Gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ ®i ®«i víi më réng hîp t¸c
quèc tÕ, ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ quan hÖ kinh tÕ quèc
tÕ. Dùa vµo nguån lùc trong níc lµ chÝnh ®i ®«i víi tranh
thñ tèi ®a nguån lùc bªn ngoµi trªn c¬ së x©y dùng mét
nÒn kinh tÕ më, héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi, híng m¹nh
vÒ xuÊt khÈu ®ång thêi thay thÕ nhËp khÈu b»ng nh÷ng
s¶n phÈm cã hiÖu qu¶.
+ CNH- H§H lµ sù nghiÖp toµn d©n, cña mäi thµnh
phÇn kinh tÕ, trong ®ã thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc lµ chñ
®¹o.
5
+ LÊy viÖc ph¸t huy nguån lùc con ngêi lµm yÕu tè c¬
b¶n cho sù ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng. §éng viªn toµn
d©n cÇn kiÖm x©y dùng ®Êt níc, kh«ng ngõng t¨ng tÝch
luü cho ®Çu t ph¸t triÓn. T¨ng trëng kinh tÕ g¾n víi ®êi
sèng nh©n d©n, ph¸t triØen v¨n ho¸, gi¸o dôc, thùc hiÖn
tiÕn bé, c«ng b¨ng x· héi.
+ Khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ ®éng lùc cña CNH, kÕt
hîp c«ng nghÖ truyÒn thèng víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Tranh
thñ ®i nhanh vµo c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ë nh÷ng kh©u quyÕt
®Þnh.
+ LÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ- x· héi lµm tiªu chuÈn c¬ b¶n
®Ó x¸c ®Þnh ph¬ng ¸n ph¸t triÓn, lùa chän dù ¸n ®Çu t
vµ c«ng nghÖ. §Çu t chiÒu s©u ®Ó khai th¸c tèi ®a n¨ng
lùc s¶n xuÊt hiÖn cã. Trong ph¸t triÓn míi, u tiªn quy m«
võa vµ nhá, c«ng nghÖ tiªn tiÕn, t¹o nhiÒu viÖc lµm, thu
håi vèn nhanh. §ång thêi x©y dùng mét sè c«ng tr×nh quy
m« lín thËt cÇn thiÕt vµ cã hiÖu qu¶.
+ KÕt hîp chÆt chÏ vµ toµn diÖn ph¸t triÓn kinh tÕ víi
cñng cè t»ng cêng nÒn quèc phßng- an ninh cña ®Êt níc.
II, CNH- H§H lµ nhiÖm vô trung t©m cña thêi k× qu¸ ®é
lªn CNXH
LÞch sö ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt x· héi chøng minh: mçi
ph¬ng thøc s¶n xuÊt cña x· héi chØ cã thÓ x¸c lËp mét c¸ch
v÷ng ch¾c trªn c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt thÝch øng, vµ
chÝnh c¬ së nµy lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng
nhÊt x¸c ®Þnh ph¬ng thøc s¶n xuÊt ®ã thuéc lo¹i x· héilÞch sö nµo vµ thuéc thêi ®¹i kinh tÕ nµo. C¬ së vËt chÊt
kÜ thuËt cña mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt cña x· héi lµ tæng
thÓ h÷u c¬ c¸c yÕu tè vËt chÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt ®¹t
6
®îc trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö nhÊt ®Þnh cña sù tiÕn
bé khoa häc- kÜ thuËt dùa trªn ®ã lùc lîng lao ®éng cña x·
héi Êy s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu
vËt chÊt cña x· héi.
C. M¸c vµ Ph ¨ng- ghen còng nh Lª- Nin ®É nãi nhiÒu
vÒ vÊn ®Ì nÒn ®¹i c«ng nhiÖp c¬ khÝ hiÖn ®¹i lµ c¬ së
vËt chÊt kÜ thuËt cña CNXH.
T¹i ®¹i héi III, quèc tÕ céng s¶n n¨m 1921, Lª- Nin ®É
chØ râ” c¬ së vËt chÊt duy nhÊt cña CNXH chØ cã thÓ lµ
nÒn ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ cã kh¶ n¨ng c¶i t¹o c¶ n«ng
nghiÖp nhng kh«ng thÓ ®ãng khung ë nguyªn lý chung ®ã,
cÇn ph¶i cô thÓ ho¸ nguyªn lÝ ®ã. Mét nÒn ®¹i c«ng
nghiÖp ë vµo tr×nh ®é kÜ thuËt hiÖn ®¹i cã kh¶ n¨ng c¶i
t¹o c¶ c«ng nghiÖp, ®ã lµ ®iÖn khÝ ho¸ c¶ níc.”
Chóng ta cã thÓ thÊy râ thêi ®¹i ngµy nay lµ thêi ®¹i
qu¸ ®é lªn CNXH trªn toµn thÕ giíi, ë níc ta khi ®Êt níc hoµ
b×nh. Thèng nhÊt c¶ níc ®i lªn CNXH “ §©y lµ sù la chän
duy nhÊt ®óng ®¾n cña §¶ng vµ nh©n d©n ta”. Níc ta qu¸
®é lªn CNXH tõ mét níc n«ng nghiÖp lac hËu, ®iÒu ®ã
còng cã nghÜa lµ níc ta bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn t b¶n
chñ nghÜa, nhng ngêi ta chØ bá viÖc x¸c lËp ph¬ng thøc
s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa, chø kh«ng thÓ bá qua viÖc ph¸t
triÓn lùc lîng s¶n xuÊt. C¸i thiÕu nhÊt cña ®Êt níc ta lµ
thiÕu mét lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, ®Êt níc cha t¹o ra
®îc c¸i cèt vËt chÊt- kÜ thuËt phï hîp víi CNXH th× dÊt níc
ta cha cã CNXH hiÖn thùc. Qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së vËt
chÊt- kÜ thuËt Êy ë nø¬c ta chÝnh lµ qu¸ tr×nh CNH- H§H
nÒn kinh tÕ quèc d©n.
HiÓu ®îc tÝnh tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh CNH- H§H, §¶ng
vµ nhµ níc ta ®É ®Ò ra mét c¸ch râ rµng néi dung chñ yÕu
cña qu¸ tr×nh nµy trong giai ®o¹n qu¸ ®é lªn CNXH thêi
k× hiÖn nay nh sau :
7
a, Ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt x©y dùng cë së vËt chÊt
kÜ thuËt cho CNXH trªn c¬ së thùc hiÖn c¬ khÝ ho¸ nÒn
s¶n xuÊt vµ ¸p dông nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc- kÜ
thuËt hiÖn ®¹i.
Nh trªn ®· nªu CNH vµ c¸ch m¹ng kÜ thuËt lµ hai kh¸i
niÖm kh¸c nhau nhng chóng cã cïng mét néi dung chung lµ
chuyÓn lao ®éng b»ng thñ c«ng sang lao ®éng b»ng c¬ giíi
ho¸ v× vËy thùc chÊt cña CNH ë níc ta lµ tiÕn hµnh c¸ch
m¹ng kÜ thuËt, nhng thÕ giíi ®ang tiÕn hµnh cuéc c¸ch
m¹ng kÜ thuËt lÇn thø hai tøc lµ c¸ch m¹ng khoa häc c«ng
nghÖ. V× vËy chóng ta ph¶i kÕt hîp c¶ hai cuéc c¸ch m¹ng
kÜ thuËt. Do ®ã chóng ta ph¶i ®i tuÇn tù vµ nh¶y vät, tuÇn
tù lµ tõ thñ c«ng lªn nöa c¬ khÝ ho¸, tù ®éng ho¸ cßn nh¶y
vät tõ thñ c«ng lªn c¬ khÝ ho¸ vµ tù ®éng ho¸ ph¶i kÕt hîp
kÜ thuËt hiªn ®¹i vµ kÜ thuËt truyÒn thèng, kÕt hîp qui m«
lín, qui m« võa còng nh qui m« nhá. Quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i
phï hîp víi tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt.
Bíc chuyÓn ®æi can b¶n lµ ph¶i c¬ khÝ ho¸ s¶n xuÊt
cã nh vËy míi chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp sang kinh
tÕ c«ng nghiÖp. §i liÒn víi c¬ khÝ ho¸ lµ hiªn ®¹i ho¸ vµ tù
®éng ho¸ s¶n xuÊt, v× vËy ph¶i ph¸t triÓn m¹nh c¸c
ngµnh c«ng nghiÖp, trong ®ã c¸c ngµnh nghÒ chÕ t¹o t
liÖu s¶n xuÊt lµ then chèt ®Ó t¹o “®ßn xeo” ph¸t triÓn kinh
tÕ quèc d©n tríc hÕt lµ trong c«ng nghiÖp. §ång thêi môc
tiªu cña CNH- H§H lµ sö dông kÜ thuËt- c«ng nghÖ tiªn tiÕn
t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng cao.
Ngµy nay khoa häc- c«ng nghÖ tiªn tiÕn ph¸t triÓn rÊt
m¹nh mÏ thÞ trêng khoa häc- c«ng nghÖ ®· ra ®êi th«ng
qua vÊn ®Ò chuyÓn giao khoa häc- c«ng nghÖ gióp chóng
ta ®i ®îc nhanh v× vËy §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh khoa häc
c«ng nghÖ lµ ®éng lùc cña CNH- H§H níc ta. Tuy vËy ph¸t
triÓn khoa häc- céng nghÖ ë níc ta cÇn lu ý nh÷ng vÊn ®Ò
sau:
8
Thø nhÊt, ph¶i x¸c ®Þnh râ ph¬ng híng nh»m tËp
trung ®Çu t vµo nh÷ng lÜnh vùc khoa häc- c«ng nghÖ cã
t¸c ®éng ®Õn sù nghiÖp CNH- H§H ®ång thêi ph¸t huy,
tËn dông nh÷ng nguån lùc s·n cã.
Thø hai, ph¶i t¹o dùng ®îc nh÷ng ®iÒu kiÖn cho sù
ph¸t triÓn cña khoa häc- c«ng nghÖ v× viÖc x¸c ®Þnh ph¬ng híng ®óng ®¾n cha ®ñ mµ cßn ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng
®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi cÇn thiÕt nh ®éi ngò c¸n bé khoa
häc- c«ng nghÖ, chÝnh s¸ch ®Çu t…
b, X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hiÖn ®¹i vµ hîp lý.
Chóng ta biÕt r»ng m« h×nh kinh tÕ cña méi níc ®Òu
dùa trªn mét c¬ cÊu kinh tÕ nhÊt ®Þnh, c¬ cÊu cña nÒn
kinh tÕ quèc d©n lµ cÊu tróc cña nÒn kinh tÕ bao gåm c¸c
ngµnh kinh tÕ, c¸c vïng kinh tÕ, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ …
vµ mèi quan hÖ h÷u c¬ gi÷a chóng. Trong c¬ cÊu kinh tÕ
th× c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ lµ quan träng nhÊt. Mµ CNH- H§H
lµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cò, x©y dùng kinh
tÕ míi hiÖn ®¹i vµ hîp lÝ v× vËy CNH- H§H ë níc ta ngoµi
néi dung lµ ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, x©y dùng c¬ së vËt
chÊt kÜ thuËt cho CNXH th× nã cßn cã néi dung lµ x©y
dùng c¬ cÊu kinh tÕ míi, c¬ cÊu kinh tÕ c«ng- n«ng
nghiÖp- dich vô ®ång bé, hîp lÝ ®a ra yªu cÇu thùc hiÖn
nh»m hoµn thiÖn c¬ cÊu kinh tÕ míi.
+ N«ng nghiÖp gi¶m dÇn vÒ tØ träng cßn c«ng
nghiÖp, x©y dùng vµ dÞch vô ph¶i t¨ng dÇn vÒ tØ träng.
+ C¬ cÊu kinh tÕ míi ®ã phÈi øng dông ®îc nh÷ng
thµnh tùu cña c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ.
+ Ph¶i khai th¸c ®Õn møc tèi u tiÒm n¨ng cña ®Êt níc.
+ Ph¶i tham gia vµo sù ph©n c«ng hîp t¸c quèc tÕ.
9
+ Ph¶i n©ng cao ®îc ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña
nh©n d©n.
Kh«ng nh÷ng vËy §¶ng vµ nhµ n¬c ta cßn ®Ò ra
nh÷ng ®Þnh híng chung cho chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
trong nh÷ng n¨m tríc m¾t. §ã lµ chuyÓn dich c¬ cÊu kinh
tÕ, c¬ cÊu ®Çu t dùa trªn c¬ së ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c lîi
thÕ so s¸nh cña ®Êt níc vµ níc ngoµi, nhu cÇu ®êi sèng
nh©n d©n vµ qu«c phßng an ninh ®Èy m¹nh xuÊt khÈu.
Trong thùc tiÔn n¬c ta, qua hµng chôc n¨m x©y dùng
c¬ cÊu kinh tÕ ®É ®em l¹i nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh,
t¹o dùng ®îc mét bé phËn c¬ së kinh tÕ cã nh÷ng sai lÇm
kh«ng nhá vÒ c¬ cÊu ngµnh, ch¹y theo c«ng ghiÖp nÆng,
c«ng nghiÖp c¬ khÝ qu¸ nhiÒu xem nhÑ n«ng nghiÖp vµ
kÐt cÊu h¹ tÇng, ch¹y theo qui m« lín, c«ng nghÖ l¹c hËu…
Qua nhiÒu lÇn ®¹i héi nhng kÓ tõ ®¹i héi §¶ng toµn qu«c
lÇn thø VI ®Ðn nay, díi ¸nh s¸ng cña ®æi míi nãi chung,
trong ®ã cã ®æi míi viÖc x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ, ®Õn
nay ®· ®a l¹i chuyÓn ®éng bíc ®Çu quan träng: tû träng
c«ng nghiÖp vµ x©y dùng trong GDP tõ 22.7% n¨m 1990
t¨ng lªn 30.1% n¨m 1995, tû träng c¸c ngµnh dÞch vô tõ
38.6% n¨m 1990 t¨ng lªn 42.4% n¨m 1995. Níc ta ®É
chuyÓn sang mét thêi k× míi- thêi k× ®Èy m¹nh CNH- H§H
ph¸t triÓn vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng CNHH§H ®Ó dÕn n¨m 2000 vÒ c¬ b¶n níc ta trë thµnh mét níc
c«ng nghiÖp.
Tuy nhiªn ®ã chØ lµ nh÷ng nÐt chung vµ c¬ b¶n nhÊt
vÒ qu¸ tr×nh CNH- H§H ë níc ta. NÕu chØ dùa vµo ®ã th×
sÏ mang nÆng tÝnh lý thuyÕt mµ cßn thiÕu tÝnh thùc tÕ.
Bëi vËy mµ §¶ng vµ nhµ níc ta còng ®É ®a ra c¸c biÖn
ph¸p cô thÓ nh»m môc ®Ých tiÕn hµnh CNH- H§H mét c¸ch
toµn diÖn:
VÒ c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ: trong nh÷ng n¨m tríc m¾t
c¬ cÊu ngµnh ë níc ta sÏ ®îc x¸c lËp lµ c¬ cÊu c«ng- n«ng
nghiÖp, dÞch vô. Ph¬ng híng ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh
10
trong c¬ cÊu Êy ph¶i ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña m« h×nh
chiÕn lîc cô thÓ lµ:
Thø nhÊt, khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng ®a d¹ng
vÒ n«ng l©m ng nghiÖp, thóc ®Èy nhanh viÖc h×nh thµnh
c¸c vïng tËp trung chuyªn canh, ®a c«ng nghÖ sinh häc vµ
c¸c ph¬ng ph¸p canh t¸c tiªn tiÕn vµo n«ng nghiÖp, thóc
®Èy qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng
th«n. B¶o ®¶m tho¶ m·n c¸c yªu cÇu l¬ng thùc, thùc phÈm
trong níc, t¹o nguån nguyªn liÖu v÷ng ch¾c cho c«ng
nghiÖp chÕ biÕn, t¨ng nguån hµng xuÊt khÈu, t¹o c«ng ¨n
viÖc lµm, ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi, më réng thÞ trêng
trong níc cho c«ng nghiÖp dÞch vô cã sù kÕt hîp ph¸t triÓn
n«ng l©m ng nghiÖp víi ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn
n«ng l©m thuû s¶n nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn lóa
g¹o cã chÊt lîng ngµy cµng cao ®¸p øng nhu cÇu trong níc,
n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu…
Thø hai, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, x©y dùng, híng u tiªn
ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ë níc ta lµ: khuyÕn khÝch ph¸t triÓn
c«ng nghiÖp c«ng nghÖ cao, c«ng nghÖ chÕ t¸c, c«ng nghÖ
phÇn mÒm vµ c«ng nghÖ bæ trî cã lîi thÕ c¹nh tranh, t¹o
nhiÒu s¶n phÈm xuÊt khÈu vµ thu hót nhiÒu lao ®éng, ph¸t
triÓn mét sè khu kinh tÕ më vµ ®Æc khu kinh tÕ, khuyÕn
khÝch ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu
dïng vµ hµng xuÊt khÈu. S¶n xuÊt t liÖu s¶n xuÊt quan
träng theo híng hiÖn ®¹i. KhÈn tr¬ng thu hót vèn trong vµ
ngoµi níc ®Ó thùc hiÖn mét sè dù ¸n vÒ khai th¸c dÇu khÝ,
läc dÇu.
Thø ba, ph¸t triÓn dÞch vô du lÞch, khai th¸c cã hiÖu
qu¶ lîi thÕ vÒ tù nhiªn, truyÒn thèng lÞch sö v¨n ho¸ d©n
téc, phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n
d©n.
Thø t, x©y dùng vµ c¶i t¹o n©ng cÊp hÖ thèng kÕt cÊu
h¹ tÇng phôc vô ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ, c¶i thiÖn ®êi
sèng nh©n d©n, thu hót ®Çu t trùc tiÕp, ®Çu t níc ngoµi,
11
tríc hÕt u tiªn cho nh÷ng kh©u ¸ch t¾c vµ yÕu kÐm nhÊt
®ang c¶n trë sù ph¸t triÓn.
VÒ c¬ cÊu nguån kinh tÕ: t¹o ®iÒu kiÖn cho tÊt c¶ c¸c
vïng ®Ó ph¸t triÓn trªn c¬ së khai th¸c thÕ m¹nh vµ tiÒm
n¨ng cña c¸c vïng, liªn kÕt gi÷a c¸c vung lµm cho mçi vïng
cã mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý vµ ®Òu cã chuyÓn biÕn tiÕn
bé gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña dÊt níc.
VÒ c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ: lÊy c¬ cÊu gi¶i phãng
s¶n xuÊt, ®éng viªn tèi ®a mäi nguån lùc bªn trong vµ bªn
ngoµi cho viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng CNHH§H, ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ níc trªn c¬
së chñ ®éng ®æi míi vÒ tæ chøc vµ hiÒu qu¶ qu¶n lý t¹o
®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ kinh tÕ vµ ph¸p lý ®Ó c¸c chñ
doanh nghiÖp t nh©n yªn t©m ®Çu t chuyÓn dÞch c¬ cÊu
kinh tÕ. Më réng c¸c h×nh thøc liªn doanh liªn kÕt ¸p dông
réng r·i c¸c h×nh thøc kinh tÕ t b¶n nhµ níc.
Cuèi cïng ph¶i më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ
®èi ngo¹i. Trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu, më cöa nÒn kinh tÕ
lµ cÇn thiÕt víi tÊt c¶ c¸c níc. Do ®ã CNH- H§H kh«ng thÓ
thµnh c«ng nÕu kh«ng më cöa nÒn kinh tÕ. Sau thêi k× kh¸
dµi ®ãng cöa hiÖn nay më cöa nÒn kinh tÕ lµ nhu cÇu cÊp
b¸ch ®èi víi nÒn kinh tÕ níc ta, lµ mét néi dung cña CNHH§H ë níc ta trong nh÷ng n¨m tríc m¾t. Tuy nhiªn më cöa
héi nhËp nh thÕ nµo còng cÇn ®îc c©n nh¾c kÜ cµng nh»m
tranh thñ nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc, h¹n chÕ nh÷ng t¸c
®éng tiªu cùc cña qu¸ tr×nh nµy víi sù t¨ng trëng, ph¸t
triÓn cña nÒn kinh tÕ.
Nhê cã nh÷ng chñ tr¬ng ®óng ®¾n cña §¶ng vµ nhµ
níc mµ qu¸ tr×nh CNH- H§H ®· cã nh÷ng t¸c ®éng râ rÖt
tíi nÒn kinh tÕ cña níc ta. Nh÷ng sè liÖu ®· cho thÊy râ sù
thay ®æi trong c¬ cÊu nÒn kinh tÕ quèc d©n trong nh÷ng
n¨m gÇn ®©y.
12
§èi víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp: NÕu nh trong n¨m 1990
diªn tÝch s¶n xuÊt lóa trªn toµn quèc chØ lµ 6042,8 ngh×n
ha cßn s¶n lîng ®¹t møc khiªm tèn 19225.1 ngh×n tÊn, th×
tíi n¨m 2005, diÖn tÝch trång lóa trªn c¶ níc ®· lµ 7326.4
ngh×n ha cßn s¶n lîng t¨ng gÇn gÊp ®«I so víi n¨m 1990
®¹t 35790.8 ngh×n tÊn. Kh«ng chØ riªng víi ngµnh n«ng
nghiÖp lóa níc mµ gi¸ trÞ nãi chung cña trång trät ch¨n nu«i
còng nh dÞch vô trong n«ng nghiÖp còng t¨ng rÊt nhanh.
N¨m 1990 gi¸ trÞ s¶n phÈm cña ngµnh trång trät lµ
16393.5 tû ®ång , ch¨n nu«i ®¹t 3701 tû ®ång cßn dÞch
vô rÊt khiªm tèn chØ cã 572 tû ®ång, nhng n¨m 2005, gi¸
trÞ s¶n xuÊt ngµnh ®· t¨ng vät. Ngµnh trång trät lµ
138047.1 tû ®ång, ch¨n nu«i lµ 43353.5 tû ®ång vµ dÞch
vô lµ 3818.2 tû ®ång.
§èi víi s¶n xuÊt c«ng nghiÖp: N¨m 1994, gi¸ trÞ s¶n
xuÊt c«ng nghiÖp lµ 149432.5 tû ®ång, nhng tíi n¨m 2005
®· ®¹t 808958.3 tû.
§èi víi ®Çu t níc ngoµi: N¨m 1995, tæng vèn ®Çu t níc
ngoµi vµo ViÖt Nam chØ ®¹t 22000 tû ®ång nhng tíi n¨m
2005 ®· lªn tíi 52500 tû.
§èi víi th¬ng m¹i vµ gi¸ c¶: Tæng møc b¸n lÎ hµng ho¸
vµ doanh thu dÞch vô tiªu dïng lµ hai con sè hoµn toµn kh¸c
biÖt gi÷a n¨m 1995 vµ 2005. N¨m 1995,tæng gi¸ trÞ chØ lµ
119569.6 tû ®ång nhng tíi n¨m 2005 ®· t¨ng gÊp 4 lÇn
®¹t 480292.5 tû.
Qua nh÷ng sè liÖu so s¸nh trªn ta cã thÓ thÊy ®îc t¸c
®éng to lín cña sù nghiÖp CNH- H§H tíi nÒn kinh tÕ quèc
d©n trong nh÷ng n¨m qua. ChÝnh bëi vËy mµ cã thÓ
kh¼ng ®Þnh mét lÇn n÷a r»ng “ CNH- H§H lµ nhiÖm vô
trung t©m cña thêi k× qua ®é lªn CNXH”.
13
III, Tuæi trÎ ViÖt Nam víi sù nghiÖp CNH- H§H.
Muc ®Ých cña CNH- H§H ®Êt níc lµ biÕn níc ta thµnh
mét níc c«ng nghiÖp cã cá së vËt chÊt kÜ thuËt hiÖn ®¹i,
c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi
tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt
chÊt vµ tinh th©ng cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c,
d©n giµu níc m¹nh x· héi c«ng b»ng, d©n chñ vµ v¨n minh.
§Ó thùc hiÖn môc tiªu CNH- H§H ®Êt níc, §oµn Thanh
niªn céng s¶n Hå ChÝ Minh _ ®éi ngô tiªn phong cña thanh
niªn ViÖt Nam díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng ph¶i kh«ng ngõng
®æi míi vÒ néi dung vµ ph¬ng thøc thÝch hîp trong ®iÒu
kiªn míi, lµm cho vai trß cña §oµn thanh niªn thùc sù trë
thµnh h¹t nh©n chÝnh trÞ trong quÇn chóng thanh niªn.
Tríc hÕt lµ mét ®oµn viªn thanh niªn ph¶i nh©n thøc
thËt ®Çy ®ñ vÒ sù nghiÖp CNH- H§H ®¸t níc vµ nh÷ng
yªu cÇu cña §¶ng ®èi víi tuæi trÎ níc ta, tõ ®ã mµ x¸c
®Þnh tr¸ch nhiÖm to lín vµ nhiÖm vô nÆng nÒ cña m×nh
trong thêi gian tíi.
Kh«ng ngõng tu dìng, rÌn luyÖn, häc tËp ®Ó n©ng cao
tr×nh ®é vÒ mäi mÆt. Mçi tæ chøc c¬ së cña §oµn, mçi
®oµn viªn thanh niªn cÇn x©y dùng mét ch¬ng ttr×nh
hµnh ®äng cña m×nh trong tu dìng, rÌn luyÖn vµ häc tËp
cña m×nh nh»m n©ng cao h¬n n÷a tr×nh ®é v¨n ho¸,
chuyªn m«n, nghiÖp vô ngo¹i ng÷, ®Ó cã kh¶ n¨ng tiÕp
cËn víi khoa häc c«ng nghÖ míi, khoa hoc c«ng nghÖ tiªn
tiÕn.
TÝch cùc trong lao ®éng s¶n xuÊt, trong chiÕn ®Êu,
trong c«ng t¸c gãp phÇn thùc hiÖn th¾ng lîi hai phong trµo
lín cña §oµn:” Thanh niªn lËp nghiÖp” vµ “Tuæi trÎ gi÷ níc”
nh»m t¹o cho x· héi, n©ng cao mét bíc ®êi sèng vËt chÊt vµ
tinh thÇn .
14
Tham gia cã hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng x· héi, gãp phÇn
vµo viÖc x©y dùng mét x· héi trong s¹ch, v÷ng m¹nh, c«ng
b¨ng d©n chñ v¨n minh, tÝch cùc chèng c¸c tÖ n¹n x· héi
trong thanh niªn vµ nh©n d©n, thùc hiªn sèng vµ lµm viÖc
theo ph¸p luËt, gãp phÇn x©y dùng cñng cè tæ chøc §oµn
v÷ng m¹nh xøng ®¸ng lµ ®éi dù bÞ chiÕn ®Êu cña §¶ng.
§oµn ta m¹nh tríc hÕt lµ mçi ®oµn viªn thanh niªn ph¶i
m¹nh, vai trß cña tæ chøc §oµn míi xøng ®¸ng lµ ®éi dù bÞ
tin cËy cña §¶ng, xøng ®¸ng víi niÒm tin cña nh©n d©n.
CNH- H§H ®Êt níc, thêi c¬, v©n héi míi ®· ®Õn víi
tuæi trÎ ViÖt Nam. H¬n lóc nµo hÕt chóng ta ph¶i chíp lÊy
thêi c¬, cïng nhau chung søc chung lßng ®Ó phÊn ®Êu cho
môc tiªu d©n giµu níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng d©n chñ v¨n
minh, s¸nh vai víi cêng quèc n¨m ch©u nh lßng mong íc cña
B¸c Hå kÝnh yªu.
C, KÕt luËn.
Tãm l¹i, trªn ®©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n, chñ yÕu
cña néi dung sù nghiÖp CNH- H§H ë níc ta. Qua nh÷ng
ph©n tÝch ta nhËn thøc ®îc r»ng néi dung cèt lâi cña qu¸
tr×nh CNH- H§H lµ c¶i tiÕn lao ®éng thñ c«ng, l¹c hËu
thµnh lao ®éng sö dông kÜ thuËt tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i ®Ó
®¹t tíi n¨ng suÊt cao.
V× vËy, thµnh c«ng cña sù nghiÖp CNH- H§H nÒn kinh
tÕ quèc d©n lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù th¾ng lîi cña con
®êng XHCN. Ngay tõ nh÷ng n¨m 60, §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh
®©y lµ nhiÖm vô trung t©m trong suèt thêi k× qu¸ ®é vµ
®¹t ®îc mét sè thµnh tùu ®¸ng kÓ. Mét sè c«ng tr×nh lín
®· ®îc x©y dùng vµ ph¸t huy t¸c dông. Tuy nhiªn, trong
qua tr×nh tiÕn hµnh CNH- H§H chóng ta ph¹m ph¶i mét sè
sai lÇm thiÕu sãt. Tõ nh÷ng thµnh tùu còng nh sai lÇm,
15
thiÕu sãt tríc ®©y, nh©n thøc vµ c¸ch lµm c«ng nghiÖp
ho¸, ë níc ta ®· cã sù ph¸t triÓn phï hîp víi trinh ®é míi.
TÊt c¶ ®Ó ®¹t tíi muc tiªu dµi h¹n CNH- H§H lµ x©y
dùng c¬ së vËt chÊt- kÜ thuËt cña CNXH, dùa trªn nÒn khoa
häc tiªn tiÕn, t¹o ra lùc lîng s¶n xuÊt míi víi quan hÖ s¶n
xuÊt ngµy cµng tiÕn bé, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña
lùc lîng s¶n xuÊt, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cña
nh©n d©n, cñng cè quèc phßng anh ninh, n©ng cao hîp t¸c
ph¸t triÓn víi bªn ngoµi, thùc hiÖn d©n giµu níc m¹nh, x·
héi c«ng b»ng v¨n minh.
Bëi vËy, hiÓu râ vµ n¾m vòng néi dung cô thÓ cña
CNH- H§H lµ hÕt søc cÇn thiÕt, ®Ó chóng ta cã nh÷ng bíc
®i ®óng d¾n, gãp phÇn nµp cã thÓ vµo sù nghiÖp x©y
dùng, ph¸t triÓn vµ b¶o vÖ ®Êt níc tiÕn theo con ®êng
XHCH
16
- Xem thêm -